Μετάβαση στο περιεχόμενο

Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Οικουμενικό Πατριαρχείο)
 Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 20/04/2015.

Συντεταγμένες: 41°01′45″N 28°57′06″E / 41.0292°N 28.9517°E / 41.0292; 28.9517

Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως


ΙδρυτήςΑπόστολος Ανδρέας
Ανεξαρτησία330 μ.Χ.
ΑναγνώρισηΟρθόδοξη Εκκλησία
ΠατριάρχηςΟικουμενικός Πατριάρχης, Βαρθολομαίος
ΑρχιγραμματέαςΑρχιμανδρίτης Βοσπόριος (Μαγκαφάς)
ΈδραΠατριαρχικός Ναός Αγίου Γεωργίου, Φανάρι, Κωνσταντινούπολη, Τουρκία
ΕπικράτειαΚωνσταντινούπολη, το μεγαλύτερο τμήμα της Τουρκίας, Άγιο Όρος, Κρήτη, τμήμα της βόρειας Ελλάδας (Νέες Χώρες), Δωδεκάνησα, Αμερική, Αυστραλία και Ασία
ΚυριότητεςΕκκλησιαστική Δικαιοδοσία (Ορθόδοξες Εκκλησίες της Διασποράς)
ΓλώσσαΕλληνική, Αγγλική, Γαλλική, Κορεατική, Τουρκική
Πιστοί~5.000 στην Τουρκία, ~3.800.000 στην Ελλάδα (Νέες χώρες), ~2.800.000 στη διασπορά
Δικτυακός τόποςec-patr.org

Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως (λατινικά: Patriarchatus Oecumenicus Constantinopolitanus· τουρκικά: Rum Ortodoks Patrikhanesi, İstanbul Ekümenik Patrikhanesi) ή Ορθόδοξο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως ή απλώς Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον, που αναφέρεται και ως Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Μεγάλη Ἐκκλησία,[1] είναι η ονομασία της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπόλεως.

Υφίσταται ως η «πρώτη μεταξύ ίσων» στην τάξη των Ορθοδόξων Εκκλησιών και ιστορικά είναι η μόνη Εκκλησία που αποξένωσε μέρη της δικαιοδοσίας της αποδίδοντας αυτοκεφαλίες, και ως εκ τούτου δημιουργίας τοπικών εκκλησιαστικών διοικήσεων, όπως συνέβη π.χ. με την Εκκλησία της Ελλάδος.

Η Δ΄ Οικουμενική Σύνοδος (της Χαλκηδόνας) του έτους 451 απέδωσε ίσα πρεσβεία στον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως - Νέας Ρώμης με τον Πάπα της πρεσβυτέρας Ρώμης.

Ιστορία του Οικουμενικού Πατριαρχείου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ίδρυση του Οικουμενικού Πατριαρχείου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Απόστολος Ανδρέας και ο πρώτος επίσκοπος Βυζαντίου Στάχυς.

Το Άγιο Οικουμενικό Πατριαρχείο ή Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία είναι ένα από τα αρχαιότερα κέντρα της χριστιανικής πατροπαράδοτης εκκλησίας. Ιδρύθηκε ως «επισκοπή Βυζαντίου», κατά την παράδοση από τον Απόστολο Ανδρέα[α]. Πρώτος επίσκοπος τοποθετήθηκε από αυτόν ο Στάχυς, ακολουθούμενος από είκοσι τέσσερις άλλους επισκόπους, με τελευταίο τον Άγιο Μητροφάνη.

Η αρχαία πόλη του Βυζαντίου καταστάθηκε αργότερα (331 μ.Χ.) πρωτεύουσα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από τον Μεγάλο Κωνσταντίνο (306-337 μ.Χ.) με το επίσημο όνομα της Νέας Ρώμης, αλλά έμεινε γνωστή ως Κωνσταντινούπολη. Από το μεγαλείο της θέσης της ως «βασιλίδος των πόλεων» και πρωτεύουσας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας κατέστη μια ιδιαίτερα σημαντική αξία του χριστιανικού κόσμου.

Περίοδος των Πατέρων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Πατριάρχης του τέταρτου αιώνα Γρηγόριος ο Θεολόγος, παρείχε ανεκτίμητη υπηρεσία στη Χριστιανική Εκκλησία ενάντια στην πρώτη μεγάλη αίρεση, τον Αρειανισμό. Διαδραμάτισε επίσης βασικό ρόλο στην υιοθέτηση από την Εκκλησία του δόγματος της πλήρους θεότητας του Αγίου Πνεύματος και της ομοουσιότητάς του με τον Πατέρα και τον Υιό.

Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος

Σημαντική υπήρξε και η πατριαρχεία του Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Με το ασκητικό ήθος που απέκτησε ως μοναχός στην Αντιόχεια άσκησε δριμύ έλεγχο ενάντια στους αιρετικούς και στηλίτευσε τον προκλητικό βίο των ευγενών στην πρωτεύουσας της Αυτοκρατορίας. Δε δίστασε ακόμα να συγκρουστεί και με τη βασιλική εξουσία όταν αυτό χρειάστηκε.

Σε απάντηση στην ανάγκη για συμφωνία στις δογματικές πεποιθήσεις και λόγω των αυξανόμενων διαφορών σε θέματα εκκλησιαστικής διοίκησης και λειτουργικής πρακτικής, συνεκλήθησαν επτά Οικουμενικές Σύνοδοι από τους Αυτοκράτορες Κωνσταντινουπόλεως. Η προσκόλληση και η απαρέγκλητη αφοσίωση του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως και των άλλων Πατριαρχών της Ανατολής στις αποφάσεις των Συνόδων έχουν δώσει στην Ορθόδοξη Εκκλησία το προσωνύμιο «Εκκλησία των επτά Οικουμενικών Συνόδων».

Η δεύτερη Οικουμενική Σύνοδος της Κωνσταντινούπολης το 381 μ.Χ. (Κανών Γ') αναγνώρισε την έδρα της Κωνσταντινουπόλεως ως Πατριαρχείο και της έδωσε τη δεύτερη θέση (δευτερόθρονη) στα πρεσβεία, ενώ η τέταρτη Οικουμενική Σύνοδος της Χαλκηδόνας στα 451 μ.Χ. (Κανών ΚΗ') την κατέστησε ως πρωτόθρονη εκκλησία της Ανατολής και της έδωσε τα πρωτεία μετά της Ρώμης και ίσα πρεσβεία με αυτή. Επίσης με την τέταρτη Οικουμενική Σύνοδο, αναγνωρίστηκε στον θρόνο της Κωνσταντινούπολης η ευρύτατη υπερμητροπολιτική δικαιοδοσία του στις επαρχίες της Ασίας, του Πόντου και της Θράκης.[3]

Το έτος 595 ο Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης Ιωάννης ο Νηστευτής χρησιμοποίησε τον όρο «Οικουμενικός Πατριάρχης» και ονομάτισε την έδρα του ως «Οικουμενικό Θρόνο», γεγονός που προκάλεσε αντεγκλήσεις και ανταλλαγή επιστολών με τον Πατριάρχη Ρώμης. Κατά τη διάρκεια της πρώτης περιόδου του Πατριαρχείου η δικαιοδοσία του αυξήθηκε βαθμιαία, αν και έμοιαζε μερικές φορές να κηδεμονεύεται από την αυτοκρατορική Αυλή.

Ο Ναός της του Θεού Σοφίας στη Νίκαια της Μικράς Ασίας, όπου συνήλθε η Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος το 787.

Οι Αυτοκράτορες για πολιτικούς λόγους επεδίωξαν περιστασιακά ακόμα και να αλλάξουν τα δόγματα που θεσπίστηκαν από τις Οικουμενικές Συνόδους προκειμένου να εξευμενιστούν πολιτικά επικίνδυνες αιρετικές ομάδες στην ανατολή όπως οι Μονοφυσίτες, οι Νεστοριανοί και οι Μονοθελήτες. Αυτή η τάση των αυτοκρατόρων να επιδιώκουν παρεμβάσεις στην εσωτερική ζωή της Εκκλησίας έφθασε στο αποκορύφωμά της με τη δυναστεία των Ισαύρων, κατά τη διάρκεια της Εικονομαχίας (726 - 843).

Μετά από έναν αιώνα συνεχών αντεγκλήσεων μεταξύ εικονολατρών και εικονοκλαστών, οι εικονολάτρες επεκράτησαν τελικά και οι εικόνες αποκαταστάθηκαν. Η βασική θεολογική στήριξη της εικονολατρικής μερίδας προέρχονταν από δύο κορυφαίους θεολόγους, τον Ιωάννη Δαμασκηνό και τον Θεόδωρο τον Στουδίτη, οι οποίοι διατύπωσαν το επίσημο ορθόδοξο δόγμα για την προσκύνηση των εικόνων. Η αποκατάσταση των εικόνων από την Αυγούστα Θεοδώρα στα 843 τιμάται από την Ορθόδοξη Εκκλησία την πρώτη Κυριακή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής ως «Κυριακή της Ορθοδοξίας».

Αποτέλεσμα του θριάμβου των απόψεων των Εικονολατρών ήταν να ενισχυθεί σημαντικά η εξουσία των Πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως, που καθοδηγούσαν συνήθως την προσπάθεια ενάντια στους εικονολάτρες.

Πατριάρχης Φώτιος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Πατριάρχης Φώτιος Α΄ ο Μέγας

Ο Φώτιος Α΄ ο Μέγας, που θεωρείται ο μέγιστος όλων των βυζαντινών πατριαρχών, κατέλαβε τον πατριαρχικό θρόνο της Κωνσταντινούπολης το 858. Ήταν εξαίρετος γνώστης και διδάσκαλος της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας και της φιλοσοφίας καθώς επίσης και της χριστιανικής θεολογίας.

Είναι ιδιαίτερα γνωστός για τον ρόλο του στον εκχριστιανισμό των σλαβικών λαών. Το 862 απέστειλε ως ιεραποστόλους στους Μοραβούς, μετά από αίτημά τους, τους Θεσσαλονικείς αδελφούς Κύριλλο και Μεθόδιο γνώστες της σλαβικής γλώσσας. Αυτοί χρησιμοποίησαν ως λειτουργική γλώσσα τη σλαβική και μετέφρασαν την ορθόδοξη λειτουργία. Κατ' αυτό τον τρόπο τους προσκόλλησε στην Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως, αντί της Ρώμης, που επιδίωκε επίσης να τους μεταστρέψει στον Χριστιανισμό αλλά δεν θα επέτρεπε η λειτουργία να μεταφραστεί στη σλαβική, βάσει της αρχής των «Τριών Ιερών Γλωσσών».

Ο Φώτιος ήταν επίσης πρώτιστα αρμόδιος για τη μεταστροφή των Βουλγάρων, οι οποίοι ταλαντεύονταν μεταξύ Ρώμης και Κωνσταντινούπολης. Αυτό προκάλεσε ρήξη ανάμεσα στην Ανατολική και Δυτική Εκκλησία λόγω της ανάμιξης της Ρωμαϊκής Εκκλησίας στην οργάνωση της νέας Εκκλησίας της Βουλγαρίας. Ο Πατριάρχης Φώτιος συγκάλεσε Σύνοδο στην Κωνσταντινούπολη το 867 και κατηγόρησε τη Ρωμαϊκή Εκκλησία για δογματικές παρεκκλίσεις σχετικά με την εκπόρευση του Αγίου Πνεύματος (filioque).

Το Μεγάλο Σχίσμα του 1054

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Περισσότερα στο Σχίσμα του 1054

Θεολογικές και λειτουργικές διαφορές όξυναν ακόμα περισσότερο τη διχογνωμία μεταξύ των δύο Εκκλησιών ιδιαίτερα μετά τη νορμανδική κατάκτηση της νότιας Ιταλίας, στην οποία κυριαρχούσαν ελληνόφωνοι πληθυσμοί προσκολλημένοι στην Ανατολική Εκκλησία. Αυτήν την περίοδο οι Πάπες προσπαθούν να εκλατινίσουν τους ελληνικούς πληθυσμούς της Μεγάλης Ελλάδας, γεγονός που οδήγησε στα γεγονότα του 1054, όταν έλαβε χώρα το Σχίσμα μεταξύ των εκκλησιών Ρώμης και Κωνσταντινουπόλεως. Μετά από το μεγάλο Σχίσμα του 1054 το Οικουμενικό Πατριαρχείο προέκυψε ως παγκόσμιο κέντρο της Ορθόδοξης Εκκλησίας και ο προκαθήμενός του αναγνωρίστηκε από τους ορθόδοξους ηγέτες ως «πρώτος μεταξύ ίσων» (primus inter pares).

Η πολιορκία της Κωνσταντινούπολης το 1204, από τον Ιάκωβο Πάλμα.

Οι σχέσεις μεταξύ της λατινικής δύσης και του Βυζαντίου χειροτέρευαν, όχι μόνο εκκλησιαστικά αλλά και πολιτικά. Η εχθρότητα αυτή οδήγησε στην πρώτη Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204 από τον στρατό των Σταυροφόρων. Η έδρα του Πατριαρχείου μεταφέρθηκε προσωρινά στη μικρασιατική Νίκαια της Βιθυνίας, καθώς εκεί είχε δημιουργηθεί η Αυτοκρατορία της Νίκαιας. Στην Κωνσταντινούπολη ιδρύθηκε Λατινικό Πατριαρχείο.

Το 1261, μετά από πενήντα επτά έτη λατινικής κατοχής, οι Βυζαντινοί της Αυτοκρατορίας της Νίκαιας ανέκτησαν την Κωνσταντινούπολη, υπό τον αυτοκράτορα Μιχαήλ Παλαιολόγο και η έδρα του Πατριαρχείου επανήλθε στο παραδοσιακό κέντρο του.

Οθωμανική Κυριαρχία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς Τούρκους το 1453, η διαδικασία της προσαύξησης της δύναμης του Οικουμενικού Πατριάρχη επιταχύνεται. Ο Σουλτάνος ανέλαβε τον ρόλο του Βυζαντινού Αυτοκράτορα και επένδυσε την εξουσία του με το κύρος του. Από τον Σουλτάνο Μωάμεθ τον Πορθητή ο πρώτος Πατριάρχης μετά την Άλωση Γεννάδιος Σχολάριος κατόρθωσε να εξασφαλίσει σημαντικές παραχωρήσεις για την Εκκλησία. Στον Πατριάρχη δόθηκε εξουσία όχι μόνο θρησκευτική αλλά και πολιτική ως ανώτατη αρχή όλων των ορθόδοξων λαών των υποκείμενων στους Τούρκους, συμπεριλαμβανομένων Σέρβων, Βουλγάρων, Αλβανών και Ελλήνων[4]. Έτσι, η ανασύσταση του Πατριαρχείου ήταν προϊόν της επιθυμίας για ενσωμάτωση των υπόδουλων χριστιανικών πληθυσμών εκ μέρους των Τούρκων.

Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης έργο του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ.

Πολύ νωρίς πάντως ετέθησαν σε αμφισβήτηση τα προνόμια του Πατριαρχείου-γύρω στα 1470- όταν κλήθηκε ο Γεννάδιος να εξηγήσει αν ο Χριστιανισμός ήταν μονοθεϊστική θρησκεία ή όχι και επομένως αν σε τελική ανάλυση δικαιούνταν οι χριστιανοί να έχουν αυτά τα προνόμια βάσει του μουσουλμανικού δικαίου προς τους λαούς της Βίβλου. Το 1474 το Πατριαρχείο εκδήλωσε την πρωτοβουλία να πληρώνει φόρο στο οθωμανικό δημόσιο, φόρο τον οποίο θα ήταν υποχρεωμένο να εισπράττει. Η τελευταία αυτή πρωτοβουλία ήταν προϊόν επιθυμίας αγκίστρωσης του Πατριαρχείου από το οθωμανικό δημόσιο και καλύτερης κατοχύρωσης της θέσης του έναντι των Οθωμανών. Πάντως προς την κατεύθυνση αυτή είχε αρχίσει να κινείται και ο Γεννάδιος όταν κατέβαλε χρηματικό ποσό στον Τούρκο δυνάστη ως ανταπόδοση για την παραχώρηση σε σε εκείνον ενός αξιώματος.[5]

Το Πατριαρχείο συνέβαλε στη συντήρηση της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς μαζί με την ορθόδοξη λειτουργική και εκκλησιαστική παράδοση. Όταν ξέσπασε τελικά η ελληνική Επανάσταση το 1821 ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε', υπό την απειλή γενικής σφαγής των χριστιανών της Κωνσταντινούπολης, αναγκάστηκε να αφορίσει τους επαναστάτες.[6] Παρά την ενέργειά του αυτή, την ημέρα του Πάσχα του 1821 απαγχονίστηκε στην κεντρική πύλη του Πατριαρχικού Οίκου, η οποία από τότε παραμένει σφραγισμένη.

Ως οθωμανικός φορολογικός μηχανισμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τη σύγχρονη (αρχές 21ου αιώνα) ιστορική άποψη, ο Πατριάρχης εθεωρείτο από το Οθωμανικό κράτος ως ιδιοκτήτης μιας φορολογητέας ύλης (iltizam), την οποία αποκτούσε μέσω ενός εγγράφου διορισμού, του βερατίου. Το φορολογικό σύστημα της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας δεν έχει ακόμα πλήρως διερευνηθεί. Μέχρι τα τέλη του 16ου αιώνα φαίνεται ότι ίσχυε το εξής: Ο Πατριάρχης διοριζόταν αφού πλήρωνε τον φόρο τον λεγόμενο peşkeş (πεσκέσι = δώρο). Αυτός ο φόρος φαίνεται ότι καθιερώθηκε γύρω στο 1465 και αρχικά ήταν 5.000 χρυσά (φλουριά). Επίσης ο Πατριάρχης υποσχόταν να πληρώνει ετησίως τον φόρο haraç (χαράτσι). Μετά από αυτά, με σουλτανικό βεράτιο ο Πατριάρχης λάμβανε την άδεια να λειτουργεί ως αξιωματούχος του δημοσίου. Σύμφωνα με ελληνικές πηγές, το χαράτσι καθιερώθηκε το 1474 και αρχικά ήταν 2.000 χρυσά νομίσματα.[7]

Η Μητέρα Εκκλησία και τα αυτοκέφαλα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η δημιουργία ανεξαρτήτων εθνικών κρατών στον χώρο της Βαλκανικής είχε ως συνέπεια τη δημιουργία αυτοκεφάλων τοπικών Εκκλησιών. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο παρεχώρησε δια της κανονικής οδού το αυτοκέφαλο στις Εκκλησίες των νέων κρατών της Βαλκανικής.

Η ευρυτάτη δικαιοδοσία της Κωνσταντινουπόλεως άρχισε σταδιακά να μειώνεται με την παραχώρηση της αυτοκεφάλου αξίας στις τοπικές Εκκλησίες: στην Εκκλησία της Ρωσίας (1448), στην Εκκλησία της Ελλάδος (1850), στην Εκκλησία της Σερβίας (1879), στην Εκκλησία της Ρουμανίας (1885), στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας (1937) και στην Εκκλησία της Βουλγαρίας (1945).

Πορεία στον 20ό αιώνα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι Ελληνορθόδοξες Μητροπόλεις της Μικράς Ασίας, περίπου κατά το έτος 1880, υπαγόμενες στο Οικουμενικό Πατριαρχείο (γαλάζιο χρώμα).

Σοβαρότερη ήταν η συρρίκνωση της δικαιοδοσίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου, που προέκυψε μετά από τη Μικρασιατική Καταστροφή και την επακόλουθη ανταλλαγή πληθυσμών.

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι ένα από τα πιο ενεργά κέντρα της σύγχρονης οικουμενικής κίνησης. Από το 1902, επί Πατριαρχίας Ιωακείμ Γ΄ του «Μεγαλοπρεπή», πήρε την πρωτοβουλία πρόσκλησης όλων των Ορθοδόξων Εκκλησιών προκειμένου να υιοθετήσουν ενιαία στάση στην πιθανότητα επανέναρξης του διαλόγου με τους άλλους χριστιανικούς οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένης της Εκκλησίας της Ρώμης, της Αγγλικανικής Εκκλησίας και άλλων προτεσταντικών ομολογιών.

Αυτή η τοποθέτηση κατέληξε στην ιστορική Εγκύκλιο του 1920 που εστάλη από το Οικουμενικό Πατριαρχείο σε όλες τις Χριστιανικές Εκκλησίες και καλούσε τους ηγέτες τους να καθιερώσουν στενότερη συνεργασία. Σκοπός αυτής της εγκυκλίου ήταν να προωθηθεί ο στόχος της ενότητας των Εκκλησιών με τη δημιουργία ενός οργανισμού αποκαλούμενου Κοινωνία των Εκκλησιών του Χριστού, στα πρότυπα της Κοινωνίας των Εθνών. Γενικά αναγνωρίζεται ότι η Εγκύκλιος του 1920 αποτέλεσε έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες που οδήγησαν αργότερα στη δημιουργία του Παγκόσμιου Συμβουλίου Εκκλησιών το 1948.

Το έμβλημα πάνω από την μπροστινή είσοδο του Πατριαρχικού Ναού Αγίου Γεωργίου

Το Πατριαρχείο σήμερα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο άγιος Απόστολος Ανδρέας θεωρείται ο ιδρυτής της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως (τότε Βυζαντίου), ενώ ο σημερινός Πατριάρχης Βαρθολομαίος Α΄, είναι ο 270ός στη σειρά διαδοχής. Έδρα του Πατριαρχείου είναι ο Πατριαρχικός Οίκος του Φαναρίου, όπου βρίσκεται και ο Πάνσεπτος Πατριαρχικός Ιερός Ναός του Αγίου Γεωργίου (1599). Το Πατριαρχείο διοικείται από την δωδεκαμελή Αγία και Ιερά Σύνοδο (της οποίας η σύνθεση είναι μεταβλητή) υπό την προεδρία του Πατριάρχη.

Στην Αρχιεπισκοπή Κωνσταντινουπόλεως σήμερα ανήκουν 37 Κοινότητες, 46 Ενοριακοί ναοί (4 από τους οποίους κατέχονται από το αυτοαποκαλούμενο «τουρκορθόδοξο πατριαρχείο»), 5 Κοιμητηριακοί ναοί, 10 Πατριαρχικές και Σταυροπηγιακές Μονές, 6 Προσκυνήματα, 8 Φιλόπτωχες Αδελφότητες, 6 Ιδρύματα (το Νοσοκομείο, το Γηροκομείο και το Ψυχιατρείο στο Βαλουκλή, το Ορφανοτροφείο Πριγκήπου, η Θερινή Στέγη Εργαζομένων νεανίδων και η Παιδόπολις της Ι. Μονής Μεταμορφώσεως Χριστού Πρώτης) και 14 Σύνδεσμοι, μεταξύ των οποίων 3 μορφωτικοί, 2 αθλητικοί και 1 θεατρικός.

Αγία και Ιερά Σύνοδος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Θρόνος του Οικουμενικού Πατριάρχη στο Φανάρι

Οι υποθέσεις του Πατριαρχείου διενεργούνται από την Αγία και Ιερά Σύνοδο, υπό την προεδρία του Οικουμενικού Πατριάρχη. Η Σύνοδος υπήρχε από κάποιο χρονικό διάστημα πριν από τον 4ο αιώνα και βοηθά τον πατριάρχη να καθορίζει τις υποθέσεις των περιουσιών που υπάγονται στη δικαιοδοσία του.

Η Σύνοδος αναπτύχθηκε για πρώτη φορά, αποτελούμενη από τον πατριάρχη, τους τοπικούς επισκόπους και όλους τους ορθόδοξους επισκόπους που επισκέπτονταν στην αυτοκρατορική πρωτεύουσα της Κωνσταντινούπολης. Μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης, η Σύνοδος περιορίστηκε στους επισκόπους του πατριαρχείου.

Σημερινός αρχιγραμματέας της Αγίας και Ιεράς Συνόδου είναι ο Αρχιμανδρίτης Βοσπόριος Μαγκαφάς και υπογραμματέας είναι ο πατριαρχικός διάκονος Οικουμένιος Αμανατίδης.[8]

Αυτή τη στιγμή και μετά την τακτική ανασυγκρότησή της, την Σύνοδο αποτελούν για την περίοδο 01.09.2025 έως 28.02.2026, υπό την προεδρία του Πατριάρχη Βαρθολομαίου, οι παρακάτω Ιεράρχες[9]:

Εκκλησιαστική Δικαιοδοσία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο εκτός από την Αρχιεπισκοπή της Κωνσταντινούπολης έχει επαρχίες στην Τουρκία, στην Ευρώπη, στην Ασία, στην Αμερική και στην Ωκεανία.

Η είσοδος του Πατριαρχικού Ναού του Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι

Αρχιεπισκοπή Κωνσταντινουπόλεως

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. Α΄ Περιφέρεια Σταυροδρομίου
  2. Β΄ Περιφέρεια Ταταούλων
  3. Γ΄ Περιφέρεια Βοσπόρου
  4. Δ΄ Περιφέρεια Υψωμαθείων
  5. Ε΄ Περιφέρεια Φαναρίου – Κερατίου Κόλπου

Ιερές Μητροπόλεις στην Τουρκία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ενεργές Μητροπόλεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. η Ιερά Μητρόπολις Χαλκηδόνος με έδρα τη Χαλκηδόνα,
  2. η Ιερά Μητρόπολις Δέρκων με έδρα τα Θεραπειά,
  3. η Ιερά Μητρόπολις Ίμβρου και Τενέδου με έδρα την Παναγία Ίμβρου,
  4. η Ιερά Μητρόπολις Πριγκηποννήσων με έδρα την Πρίγκηπο,
  5. η Ιερά Μητρόπολις Πισιδίας με έδρα την Αττάλεια,
  6. η Ιερά Μητρόπολις Προύσης με έδρα την Τρίγλια,
  7. η Ιερά Μητρόπολις Αδριανουπόλεως με έδρα την Αδριανούπολη,
  8. η Ιερά Μητρόπολις Σμύρνης με έδρα τη Σμύρνη,
  9. η Ιερά Μητρόπολις Γάνου και Χώρας, με έδρα το Γάνο,
  10. η Ιερά Μητρόπολη Σηλυβρίας με έδρα τη Σηλυβρία και
  11. η Ιερά Μητρόπολις Βρυούλων με έδρα τα Βρίουλα ή Βουρλά.
Εμπερίστατες Μητροπόλεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. η Ιερά Μητρόπολις Ανέων με έδρα τα Σώκια,
  2. η Ιερά Μητρόπολις Προικοννήσου με έδρα τον Μαρμαρά,
  3. η Ιερά Μητρόπολις Φιλαδελφείας με έδρα την Φιλαδέλφεια,
  4. η Ιερά Μητρόπολις Μυριοφύτου και Περιστάσεως με έδρα το Μυριόφυτο,
  5. η Ιερά Μητρόπολις Κολωνείας με έδρα την Νικόπολη,
  6. η Ιερά Μητρόπολις Ικονίου με έδρα τη Νίγδη,
  7. η Ιερά Μητρόπολις Ροδοπόλεως με έδρα το Δικαιόσημο,
  8. η Ιερά Μητρόπολις Κρήνης με έδρα την Κρήνη,
  9. η Ιερά Μητρόπολις Καλλιουπόλεως και Μαδύτου με έδρα την Καλλίπολη,
  10. η Ιερά Μητρόπολις Κυδωνιών με έδρα τις Κυδωνίες και
  11. η Ιερά Μητρόπολις Σαράντα Εκκλησιών με έδρα τις Σαράντα Εκκλησιές.
Εν Χηρεία Μητροπόλεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. η Ιερά Μητρόπολις Καισαρείας με έδρα την Καισάρεια,
  2. η Ιερά Μητρόπολις Εφέσου με έδρα την Μανίσα,
  3. η Ιερά Μητρόπολις Ηρακλείας με έδρα την Ραιδεστό,
  4. η Ιερά Μητρόπολις Κυζίκου με έδρα την Αρτάκη,
  5. η Ιερά Μητρόπολις Νικαίας με έδρα την Κίο,
  6. η Ιερά Μητρόπολις Νικομηδείας με έδρα τη Νικομήδεια,
  7. η Ιερά Μητρόπολις Αμασείας με έδρα την Αμισό ή Σαμψούντα,
  8. η Ιερά Μητρόπολις Νεοκαισαρείας με έδρα τα Κοτύωρα,
  9. η Ιερά Μητρόπολις Τραπεζούντος με έδρα την Τραπεζούντα,
  10. η Ιερά Μητρόπολις Αίνου με έδρα την Αίνο,
  11. η Ιερά Μητρόπολις Γάνου και Χώρας με έδρα το Γάνο,
  12. η Ιερά Μητρόπολις Χαλδίας, Χεροιάνων και Κερασούντος με έδρα την Αργυρούπολη,
  13. η Ιερά Μητρόπολις Ηλιουπόλεως και Θείρων με έδρα το Αϊδίνιο ή Τράλλεις,
  14. η Ιερά Μητρόπολις Τυρολόης και Σερεντίου με έδρα την Τυρολόη,
  15. η Ιερά Μητρόπολις Μετρών και Αθύρων με έδρα τις Μέτρες,
  16. η Ιερά Μητρόπολις Δαρδανελίων και Λαμψάκου με έδρα τα Δαρδανέλια,
  17. η Ιερά Μητρόπολις Περγάμου και Αδραμυττίου με έδρα την Πέργαμο,
  18. η Ιερά Μητρόπολις Μοσχονησίων με έδρα τα Μοσχονήσια,
  19. η Ιερά Μητρόπολις Άγκυρας με έδρα την Άγκυρα και
  20. η Ιερά Μητρόπολις Βιζύης με έδρα τη Βιζύη.

Ιερές Μητροπόλεις στην Ελλάδα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. η Ιερά Αρχιεπισκοπή Κρήτης με έδρα το Ηράκλειο,
  2. η Ιερά Μητρόπολις Γορτύνης και Αρκαδίας με έδρα τις Μοίρες,
  3. η Ιερά Μητρόπολις Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου με έδρα το Ρέθυμνο,
  4. η Ιερά Μητρόπολις Κυδωνίας και Αποκορώνου με έδρα τα Χανιά,
  5. η Ιερά Μητρόπολις Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων με έδρα το Σπήλι,
  6. η Ιερά Μητρόπολις Ιεραπύτνης και Σητείας με έδρα την Ιεράπετρα,
  7. η Ιερά Μητρόπολις Πέτρας και Χερρονήσου με έδρα τη Νεάπολη,
  8. η Ιερά Μητρόπολις Κισάμου και Σελίνου με έδρα τον Κίσσαμο και
  9. η Ιερά Μητρόπολις Αρκαλοχωρίου, Καστελλίου και Βιάννου με έδρα το Αρκαλοχώρι.
Χάρτης εκκλησιαστικών δικαιοδοσιών
Ιερές Μητροπόλεις Δωδεκανήσου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι Ιερές Μητροπόλεις της Δωδεκανήσου υπάγονται απευθείας στην κανονική δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

  1. η Ιερά Μητρόπολις Ρόδου με έδρα τη Ρόδο,
  2. η Ιερά Μητρόπολις Κώου και Νισύρου με έδρα την Κω,
  3. η Ιερά Μητρόπολις Λέρου, Καλύμνου και Αστυπαλαίας με έδρα τη Λέρο,
  4. η Ιερά Μητρόπολις Καρπάθου και Κάσου με έδρα το Απέριο Καρπάθου και
  5. η Ιερά Μητρόπολις Σύμης, Τήλου, Χάλκης και Καστελλορίζου με έδρα τη Σύμη.

Οι Ιερές Μητροπόλεις «Νέων Χωρών» (Ήπειρος, Μακεδονία, Θράκη, Νησιά Βορείου Αιγαίου), με τον Πατριαρχικό και Συνοδικό Τόμο της 4ης Σεπτεμβρίου του 1928 αποφασίσθηκε να διοικούνται «επιτροπικώς» από την Εκκλησία της Ελλάδος. Αυτές είναι:

  1. η Ιερά Μητρόπολις Αλεξανδρουπόλεως, Τραϊανουπόλεως και Σαμοθράκης με έδρα την Αλεξανδρούπολη,
  2. η Ιερά Μητρόπολις Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας με έδρα τη Βέροια,
  3. η Ιερά Μητρόπολις Γουμενίσσης, Αξιουπόλεως και Πολυκάστρου με έδρα τη Γουμένισσα,
  4. η Ιερά Μητρόπολις Γρεβενών με έδρα τα Γρεβενά,
  5. η Ιερά Μητρόπολις Διδυμοτείχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου με έδρα το Διδυμότειχο,
  6. η Ιερά Μητρόπολις Δράμας με έδρα τη Δράμα,
  7. η Ιερά Μητρόπολις Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης με έδρα το Δελβινάκι,
  8. η Ιερά Μητρόπολις Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας με έδρα την Έδεσσα,
  9. η Ιερά Μητρόπολις Ελασσώνος με έδρα την Ελασσώνα,
  10. η Ιερά Μητρόπολις Ελευθερουπόλεως με έδρα την Ελευθερούπολη,
  11. η Ιερά Μητρόπολις Ζιχνών και Νευροκοπίου με έδρα τη Νέα Ζίχνη,
  12. η Ιερά Μητρόπολις Θεσσαλονίκης με έδρα τη Θεσσαλονίκη,
  13. η Ιερά Μητρόπολις Ιερισσού, Αγίου Όρους και Αρδαμερίου με έδρα την Αρναία,
  14. η Ιερά Μητρόπολις Ιωαννίνων με έδρα τα Ιωάννινα,
  15. η Ιερά Μητρόπολις Κασσανδρείας με έδρα τον Πολύγυρο,
  16. η Ιερά Μητρόπολις Καστορίας με έδρα την Καστοριά,
  17. η Ιερά Μητρόπολις Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνος με έδρα την Κατερίνη,
  18. η Ιερά Μητρόπολις Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης με έδρα τον Λαγκαδά,
  19. η Ιερά Μητρόπολις Λήμνου και Αγίου Ευστρατίου με έδρα τη Μύρινα,
  20. η Ιερά Μητρόπολις Μαρωνείας και Κομοτηνής με έδρα την Κομοτηνή,
  21. η Ιερά Μητρόπολις Μηθύμνης με έδρα την Καλλονή,
  22. η Ιερά Μητρόπολις Μυτιλήνης, Ερεσσού και Πλωμαρίου με έδρα τη Μυτιλήνη,
  23. η Ιερά Μητρόπολις Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως με έδρα τη Νεάπολη,
  24. η Ιερά Μητρόπολις Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς με έδρα την Καλαμαριά,
  25. η Ιερά Μητρόπολις Νικοπόλεως και Πρεβέζης με έδρα την Πρέβεζα,
  26. η Ιερά Μητρόπολις Ξάνθης και Περιθεωρίου με έδρα την Ξάνθη,
  27. η Ιερά Μητρόπολις Παραμυθίας, Φιλιατών, Γηρομερίου και Πάργας με έδρα την Παραμυθιά,
  28. η Ιερά Μητρόπολις Πολυανής και Κιλκισίου με έδρα το Κιλκίς,
  29. η Ιερά Μητρόπολις Σάμου, Ικαρίας και Κορσεών με έδρα τη Σάμο,
  30. η Ιερά Μητρόπολις Σερβίων και Κοζάνης με έδρα την Κοζάνη,
  31. η Ιερά Μητρόπολις Σερρών και Νιγρίτης με έδρα τις Σέρρες,
  32. η Ιερά Μητρόπολις Σιδηροκάστρου με έδρα το Σιδηρόκαστρο,
  33. η Ιερά Μητρόπολις Σισανίου και Σιατίστης με έδρα τη Σιάτιστα,
  34. η Ιερά Μητρόπολις Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου με έδρα την Καβάλα,
  35. η Ιερά Μητρόπολις Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας με έδρα τη Φλώρινα και
  36. η Ιερά Μητρόπολις Χίου, Ψαρών και Οινουσών με έδρα τη Χίο.
Είσοδος Πατριαρχικού Καταλύματος

Επαρχίες του Οικουμενικού Θρόνου στην Ευρώπη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. η Αρχιεπισκοπή Θυατείρων και Μεγάλης Βρεταννίας με έδρα το Λονδίνο,
  2. η Ιερά Μητρόπολις Γαλλίας με έδρα το Παρίσι,
  3. η Ιερά Μητρόπολις Γερμανίας με έδρα τη Βόννη,
  4. η Ιερά Μητρόπολις Αυστρίας με έδρα τη Βιέννη,
  5. η Ιερά Μητρόπολις Σουηδίας και πάσης Σκανδιναυΐας με έδρα τη Στοκχόλμη,
  6. η Ιερά Μητρόπολις Βελγίου με έδρα τις Βρυξέλλες,
  7. η Ιερά Μητρόπολις Ελβετίας με έδρα το Σαμπεζύ της Γενεύης,
  8. η Ιερά Μητρόπολις Ιταλίας με έδρα τη Βενετία,
  9. η Ιερά Μητρόπολις Ισπανίας και Πορτογαλίας με έδρα τη Μαδρίτη,
  10. η Ιερά Μητρόπολις Ιρλανδίας με έδρα το Δουβλίνο

Επαρχίες του Οικουμενικού Θρόνου στην Αμερική

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. η Ιερά Αρχιεπισκοπή Αμερικής με έδρα τη Νέα Υόρκη,[10]
    1. η Ιερά Μητρόπολις Σικάγου με έδρα το Σικάγο,
    2. η Ιερά Μητρόπολις Πιττσβούργου με έδρα το Πίτσμπεργκ,
    3. η Ιερά Μητρόπολις Βοστώνης με έδρα τη Βοστώνη,
    4. η Ιερά Μητρόπολις Ντένβερ με έδρα το Ντένβερ,
    5. η Ιερά Μητρόπολις Ατλάντας με έδρα την Ατλάντα,
    6. η Ιερά Μητρόπολις Ντιτρόιτ με έδρα το Ντητρόιτ,
    7. η Ιερά Μητρόπολις Αγίου Φραγκίσκου με έδρα το Σαν Φρανσίσκο και
    8. η Ιερά Μητρόπολις Νέας Ιερσέης με έδρα το Ουέστφιλντ.
  2. η Ιερά Αρχιεπισκοπή Καναδά με έδρα το Τορόντο,
  3. η Ιερά Μητρόπολις Μπουένος Άιρες με έδρα το Μπουένος Άιρες,
  4. η Ιερά Μητρόπολις Μεξικού με έδρα την Πόλη του Μεξικού,

Επαρχίες του Οικουμενικού Θρόνου στην Ασία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. η Ιερά Μητρόπολις Χονγκ Κονγκ και Νοτιοανατολικής Ασίας με έδρα το Χονγκ Κονγκ,
  2. η Ιερά Μητρόπολις Κορέας με έδρα τη Σεούλ,
  3. η Ιερά Μητρόπολις Σιγκαπούρης και Νότιας Ασίας με έδρα τη Σιγκαπούρη,

Επαρχίες του Οικουμενικού Θρόνου στην Ωκεανία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. η Ιερά Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας με έδρα το Σίδνεϊ,
    1. η Ιερά Επισκοπή Μελβούρνης με έδρα τη Μελβούρνη,
    2. η Ιερά Επισκοπή Πέρθης με έδρα το Περθ,
    3. η Ιερά Επισκοπή Αδελαΐδος με έδρα την Αδελαΐδα,
    4. η Ιερά Επισκοπή Βρισβάνης με έδρα το Μπρίσμπεϊν,
    5. η Ιερά Επισκοπή Χώρας με έδρα το Νόρθκοουτ και
    6. η Ιερά Επισκοπή Καμπέρας με έδρα τη Καμπέρα.
  2. η Ιερά Μητρόπολις Νέας Ζηλανδίας με έδρα το Ουέλλιγκτον,

Αυτόνομες Εκκλησίες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. Ορθόδοξη Εκκλησία της Φινλανδίας με έδρα το Ελσίνκι και
  2. Ορθόδοξη Εκκλησία της Εσθονίας με έδρα το Τάλιν.

Στην άμεση δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου ανήκουν ακόμη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. η Αυτόνομη Μοναστική Πολιτεία του Αγίου Όρους,
  2. η Ιερά Πατριαρχική Εξαρχία Πάτμου, με τη Ιερά Βασιλική, Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Κοινοβιακή Μονή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου με όλες τις άλλες Ιερές Μονές, Ιερούς Ναούς, Ιερά Παρεκκλήσια και Ιερά Προσκυνήματα της Ιεράς Νήσου Πάτμου, των Λειψών, του Αγαθονησίου, των Αρκιών, των Λεβίθων, της Κινάρου και των υπολοίπων νησίδων,
  3. η Ιερά Πατριαρχική Εξαρχία Μελίτης με έδρα την Βαλέτα,
  4. η Ιερά Πατριαρχική Εξαρχία Λιθουανίας με έδρα το Βίλνιους,
  5. η Ιερά Βασιλική, Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Αγίας Αναστασίας Φαρμακολυτρίας Χαλκιδικής,
  6. η Ιερά Βασιλική, Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Βλατάδων στη Θεσσαλονίκη,
  7. η Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Τιμίου Προδρόμου στο Έσσεξ,
  8. η Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Εισοδίων της Θεοτόκου στην Αλαμπάμα,
  9. η Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Ιερά Μονή Οσίας Ειρήνης Χρυσοβαλάντου στην Αστόρια Νέας Υόρκης Η.Π.Α.
  10. ο Ιερός Σταυροπηγιακός Ναός του Αγίου Ανδρέα στο Κίεβο της Ουκρανίας
Κατάλογος των Μητροπόλεων που υπάγονταν στο Πατριαρχείο κατά τις αρχές του 20ου αιώνα (Μητρ. Στρωμνίτσης Σωφρόνιος, Αγιον Όρος ταριχί, 1901)

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο διατηρεί επίσης εκτός Κωνσταντινουπόλεως τα παρακάτω Ιδρύματα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. το Ίδρυμα Πατερικών Μελετών, στη Μονή Βλατάδων Θεσσαλονίκης,
  2. το Ορθόδοξο Κέντρο, στο Σαμπεζύ (Chambesy) της Γενεύης,
  3. το Ίδρυμα Ορθοδόξου Ιεραποστολής Άπω Ανατολής, στην Αθήνα,
  4. το Ινστιτούτο Μεταπτυχιακών Σπουδών Ορθοδόξου Θεολογίας, στο Σαμπεζύ (Chambesy) Γενεύης,
  5. το Ορθοδόξο Ίνστιτούτο «Πατριάρχης Ἀθηναγόρας» στο Μπέρκλεϊ (Berkeley) Καλιφορνίας,
  6. το Ίδρυμα Υποστηρίξεως του Οικουμενικού Πατριαρχείου, στην Αθήνα,
  7. τη μη Κυβερνητική Οργάνωση Oecumenica,
  8. τη μη Κυβερνητική Οργάνωση ΦΙΛΟΞΕΝΙΑ,
  9. την Ορθόδοξο Ακαδημία Κρήτης.

Επίσης διατηρεί στο εξωτερικό

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. τη Μόνιμη Αντιπροσωπεία στην έδρα του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών στη Γενεύη,
  2. τη Γραμματεία Προπαρασκευής της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας στο Σαμπεζύ (Chambesy) της Γενεύης,
  3. την Αδελφότητα Οφφικιάλων της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας «Παναγία η Παμμακάριστος» στην Αθήνα,
  4. το Γραφείο της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση στις Βρυξέλλες, και
  5. το Γραφείο Εκπροσωπήσεως του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Αθήνα.

Συνοδικές Επιτροπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Εφορεία Ιεράς Μονής Αγίας Τριάδος Χάλκη
  • Νομικό Συμβούλιο
  • Κανονική Επιτροπή
  • Επιτροπή επί των Διορθοδόξων Ζητημάτων
  • Επιτροπή επί των Επαρχιών του Θρόνου στο Εξωτερικό
  • Επιτροπή επί των Ιδρυμάτων του Θρόνου στο Εξωτερικό
  • Επιτροπή επί των Διαχριστιανικών και Διαθρησκειακών Διαλόγων
  • Επιτροπή επί του Διαλόγου μετά της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας
  • Επιτροπή επί των Θεολογικών Μελετών
  • Επιτροπή επί του Αγίου Όρους
  • Οικονομική Επιτροπή
  • Εξελεγκτική Επιτροπή
  • Επιτροπή επί της έκδοσης της Επετηρίδος και του Περιοδικού ‘ΟΡΘΟΔΟΞΊΑ’
  • Επιτροπή επί της Πνευματικής Διακονίας
  • Επιτροπή Μοναστηρίων και Αγιασμάτων
  • Επιτροπή επί της Ανακαινίσεως, Εξωραϊσμού και Συντηρήσεως του Πατριαρχικού Ναού και Οίκου
  • Επιτροπή επί του Πατριαρχικού Αρχειοφυλακίου-Βιβλιοθηκών
  • Επιτροπή επί του Σκευοφυλακίου-Μυροφυλακίου
  • Επιτροπή επί της Θείας Λατρείας και επί του Κανονίου
  • Επιτροπή επί των Ευρωπαϊκών Θεμάτων
  • Επιτροπή επί των Συντάξεων-Νοσηλείων
  • Επιτροπή επί της αξιοποιήσεως της εκκλησιαστικής περιουσίας
  • Επιτροπή επί της Βιοηθικής
  • Συνοδικό Γραφείο
  • Ιδιαίτερο Πατριαρχικό Γραφείο
  • Α΄ Πατριαρχικό Γραφείο

Μεγάλη Πρωτοσυγκελλία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Μεγάλη Πρωτοσυγκελλία
  • Μεγάλη Αρχιδιακονία
  • Πατριαρχική Κεντρική Εκκλησιαστική Επιτροπή
  • Τμήμα Θρησκευτικών Πράξεων
  • Τουρκικό Γραφείο
  • Πατριαρχικό Αρχειοφυλάκιο
  • Πατριαρχική Βιβλιοθήκη
  • Γραφείο Τύπου και Επικοινωνίας
  • Πατριαρχικός Ναός
  • Λοιπές Υπηρεσίες (Τεχνικό Γραφείο, Τηλεφωνικό Κέντρο, Τροφοδοσία)
  • Λογιστήριο και Ταμείο

Υποσημειώσεις και παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Είναι ισχυρή η άποψη ότι η παράδοση της ίδρυσης της Εκκλησίας του Βυζαντίου από τον Απόστολο Ανδρέα ήρθε ως απάντηση στις αυξημένες απαιτήσεις πρωτείου της Εκκλησίας της Ρώμης, τις οποίες βάσιζε στην ίδρυσή της από τον Απόστολο Πέτρο, αδελφό του Ανδρέα, και πως αυτή η παράδοση πήρε την οριστική της μορφή μόλις στα τέλη του 6ου-αρχές του 7ου αιώνα[2].
  1. ↑ Μήνυμα τῆς Α. Θ. Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου πρός τόν Εὐσεβῆ Οὐκρανικόν Λαόν ἐπί τῇ 1025ῃ Ἐπειτείῳ ἀπό τοῦ Βαπτίσματος τῶν Ρώς τοῦ Κιέβου ec-patr.org
  2. ↑ Rapp, Claudia (2021). «The Early Patriarchate (325–726)». A Companion to the Patriarchate of Constantinople (Leiden-Boston): 5. ISBN 978-90-04-42443-2.
  3. ↑ Φειδάς, Βλάσιος. ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Α΄ - Από την Εικονομαχία μέχρι τη Μεταρρύθμιση. Αθήνα: ΒΛΑΣΙΟΣ ΙΩ. ΦΕΙΔΑΣ. σελ. 825.
  4. ↑ Ιωάννης Α. Μελισσείδης, "Η Επιβίωση, Οδοιπορικό σε χρόνους μετά την Άλωση της Βασιλεύουσας (1453-1605 περίπου)", επιμ. Πουλχερία Ζαβολέα Μελισσείδη, σελ. 21-30, 1η έκδ., Εκδόσεις Βεργίνα, Αθήνα 2010, ISBN 9608280079
  5. ↑ Δημήτρης Αποστολόπουλος, «Η ποικίλη δράση των στοχαστικών προσαρμογών. Μια αποτίμηση,είκοσι περίπου χρόνια μετά την Άλωση», Πανεπιστήμιο Κρήτης-τμ.Ιστορίας και Αρχαιολογίας, 1453 Η άλωση της Κωνσταντινούπολης και η μετάβαση από τους μεσαιωνικούς στους νεώτερους χρόνους, επιστημ. επιμ. Τόνια Κιουσοπούλου, εκδ.Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2005, σελ.62-64
  6. ↑ Κανδηλώρος, Τάκης (1909). Ιστορία του εθνομάρτυρος Γρηγορίου Ε΄. σελίδες 219–220.
  7. ↑ Kotzageorgis Phokion P., "About the fiscal status of the Greek Orthodox Church in the 17th century", Turcica, 40 (2008) σ. 67 - 68.
  8. ↑ «Αρχιγραμματεία Αγίας και Ιεράς Συνόδου - Οικουμενικό Πατριαρχείο». 25 Ιουλίου 2025. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2025.
  9. ↑ «Ανασυγκρότηση της Αγίας και Ιεράς Συνόδου». Οικουμενικό Πατριαρχείο. Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2025.
  10. ↑ Στο Οικουμενικό Πατριαρχείο μέσω της Αρχιεπισκοπής Αμερικής υπάγονται ακόμη: 1) Οι υπό το Οικουμενικό Πατριαρχείο Ουκρανοί της Διασποράς και 2) Οι υπό το Οικουμενικό Πατριαρχείο Καρπαθορώσσοι των Η.Π.Α.
  • Δημήτρης Αποστολόπουλος, «Η ποικίλη δράση των στοχαστικών προσαρμογών. Μια αποτίμηση,είκοσι περίπου χρόνια μετά την Άλωση», Πανεπιστήμιο Κρήτης-τμ.Ιστορίας και Αρχαιολογίας, 1453 Η άλωση της Κωνσταντινουπόλης και η μετάβαση από τους μεσαιωνικούς στους νεώτερους χρόνους, επιστημ. επιμ. Τόνια Κιουσοπούλου, εκδ.Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης,Ηράκλειο 2005, σελ.61-71

Προτεινόμενη βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Ιερώνυμος Μητροπολίτης Ροδοπόλεως, Φαναριώται, (Με την ευγενική συνεργασία του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως), Εκδόσεις Σαββάλας, Αθήναι 2002, ISBN 9604608495, KA 22431 (ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ)
  • Δημήτρης Σταματόπουλος, Μεταρρύθμιση και εκκοσμίκευση. Προς μια ανασύνθεση της ιστορίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου τον 19ο αιώνα, εκδ. Αλεξάνδρεια, Αθήνα, 2003
  • Επιστημονική διημερίδα: Το Οικουμενικό Πατριαρχείο και η οικονομία του Γένους-εισηγήσεις, εκδ. Αδελφότης Οφφικιάλων του Οικουμενικού Πατριαρχείου Παναγία η Παμμακάριστος, Αθήνα, 2007
  • Γεώργιος Σπυρίδων Μάμαλος, Το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως κατά την περίοδο 1918-1972. Διεθνής πολιτική και οικουμενικός προσανατολισμός, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα, 2011
  • Γιώργος Ιατρού, Η θέση του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην εκκλησιαστική, την ελληνική και τη διεθνή έννομη τάξη, εκδ. Σάκκουλας, Αθήνα, 2011
  • Νικόλαος Σ. Ακριτίδης, Η ιστορική γεωγραφία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, εκδ. Σταμούλης Αθήνα,2009
  • Γεώργιος Διακοφωτάκης, Το Οικουμενικό Πατριαρχείο μετά τη Λωζάννη. Ζητήματα θρησκευτικής ελευθερίας, εκδ. Σάκκουλας,Αθήνα, 2007
  • Βασίλειος Θ.Σταυρίδης, Ο Συνοδικός Θεσμός εις το Οικουμενικόν Πατριαρχείον, εκδ. Αφοί Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1986
  • Θεοχάρης Μιχ. Προβατάκης, Η Βυζαντινή Κωνσταντινούπολη και ο Πατριαρχικός Οίκος, εκδ. Αρσενίδη, ISBN 9602530146, Αθήνα 1992 (ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ, Ελληνική Εθνική Βιβλιογραφία 1992)
  • Ιωάννης Α. Μελισσείδης, Η Επιβίωση, Οδοιπορικό σε χρόνους μετά την Άλωση της Βασιλεύουσας (1453-1605 περίπου), επιμ. Πουλχερία Ζαβολέα Μελισσείδη, έκδ.1η, Εκδ.Βεργίνα, ISBN 9608280079, Αθήνα 2010 (ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ, Ελληνική Εθνική Βιβλιογραφία 9217/10, Regesta Imperii κ.ά.)
  • Ακριτίδης, Νικόλαος Σ. Η εκκλησιαστική γεωγραφία του Οικουμενικού Πατριαρχείου: από τον 9ο αιώνα μέχρι το 1453, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Σχολή Θεολογική. Τμήμα Θεολογίας, 2003

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Οικουμενικό_Πατριαρχείο_Κωνσταντινουπόλεως&oldid=11345450"