Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ιερά Μητρόπολις Διδυμοτείχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ιερά Μητρόπολις Διδυμοτείχου, Ορεστιάδας και Σουφλίου
Γενικές πληροφορίες
XώραΕλλάδα
ΈδραΔιδυμότειχο
ΥπαγωγήΕκκλησία της Ελλάδος (επιτροπικώς)
Ιεραρχία
ΜητροπολίτηςΔαμασκηνός
Ο Άγιος Ιωάννης ο Βατάτζης, βυζαντινός Αυτοκράτορας που γεννήθηκε στο Διδυμότειχο.

Η Ιερά Μητρόπολις Διδυμοτείχου, Ορεστιάδας και Σουφλίου είναι μια από τις Μητροπόλεις των λεγομένων «Νέων Χωρών[α]». Έδρα της είναι το Διδυμότειχο και στην περιφέρειά της υπάγεται το βόρειο τμήμα του Νομού Έβρου.[2][3] Εντός των ορίων της Μητροπόλεως Διδυμοτείχου περιλαμβάνεται και τμήμα της ιστορικής παλαιάς Μητροπόλεως Λιτίτσης (του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως) της Βόρειας Θράκης, που είχε ως έδρα το Ορτάκιοϊ της Βόρειας Θράκης.[4][5]

Μητροπολίτης της από το 2009 είναι ο Δαμασκηνός (Καρπαθάκης).

Ιστορικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Επισκοπικός κατάλογος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Όνομα Έτη Σημειώσεις
Ιερόφιλος ~ 434 Επίσκοπος Πλωτινουπόλεως
Γεώργιος ~ 787 Επίσκοπος Πλωτινουπόλεως
Νικηφόρος ~ 879
Γεώργιος ~ 1232
Ανώνυμος ~ 1255
Ιωάννης 1261 – 1272
Μακάριος πριν το 1285 – μετά τον Ιούνιο 1294[6]
Aνώνυμος 1304 – 1315
Θεόδουλος 1315[β] – μετά τον Απρίλιο 1329[8]
Ιλαρίων ~ 1340
Θεόληπτος 1343 – 1351[9]
Μακάριος 1393 – 1394
Σωφρόνιος ~ 1565
Ματθαίος πριν τον Ιανουάριο 1580[10] – μετά τον Ιούνιο 1583[11]
Παφνούτιος πριν τον Μάρτιο 1587 – μετά το 1596[12]
Ματθαίος ~ 1591
Ιωάσαφ Σεπτέμβριος 1596 – 1601
Σωφρόνιος ~ 1601
Ιωάσαφ 1605 – 1606 α΄ θητεία
Δανιήλ 23 Ιουλίου 1606[13] – ; α΄ θητεία
Ιωάσαφ 1611 – 1613 β΄ θητεία
Άνθιμος ~ 1614[14]
Δανιήλ 1616 – 1617 β΄ θητεία
Άνθιμος Νοέμβριος 1620 α΄θητεία
Παρθένιος 1620 – 1621
Λαυρέντιος 1621 α΄ θητεία
Άνθιμος 1621 – Ιούλιος 1631 β΄ θητεία, παραιτήθηκε[15]
Λαυρέντιος 16 Ιουλίου 1631[16] – 1633 β΄ θητεία, κατόπιν Ναυπάκτου[17]
Μακάριος ~ 1631;
Ανανίας ~ 1635;
Δανιήλ 18 Ιουλίου 1633[17], 1637, 1638 – 1639
Διονύσιος 1636 – 1638 – 1639
Ιάκωβος Ιανουάριος 1645;
Κλήμης ~ 1640[18] ~ 1650 †
Ιάκωβος Ιούνιος 1651[19] – 1669
Δανιήλ ~ 1670
Νεόφυτος ~ 1672
Γρηγόριος 1672, 1680 – 1687
Νεκτάριος ~ 1679
Νεόφυτος 1687, Μάιος 1688 – 1689
Νεκτάριος ~ 1689
Ιερεμίας 1692 – 1698
Ιωακείμ Αύγουστος 1702[20] – ;
Νεκτάριος 1702 – 1746
Παΐσιος ~ 1708
Ιωακείμ 1708 – 1714
Νεόφυτος ~ 1720
Μισαήλ 1723, 1727 – 1739
Αυξέντιος 1744 – Ιούλιος 1757[21] κατόπιν Φιλιππουπόλεως
Αλέξιος ~ 1746
Νεόφυτος 1757 – 1764, 1779
Μεθόδιος ~ 1764
Παΐσιος 1778 – 1795, 1797 – Νοέμβριος 1803
Μελέτιος Ιανουάριος 1797 – 8 Αυγούστου 1799[22]
Ιερόθεος ~ 1798;
Ζαχαρίας 17 Ιανουαρίου 1801 – 22 Σεπτεμβρίου 1806 ή ως το 1802
Μελέτιος Νοέμβριος 1803 – 1814 † από Βελεγράδων
Άνθιμος Οκτώβριος 1814 – Μάρτιος 1821 κατόπιν Δρύστρας[23]
Καλλίνικος Μάρτιος 1821 – Σεπτέμβριος 1835 από Δρύστρας[23], κατόπιν Αμασείας
Αβέρκιος 1835 – Αύγουστος 1841 κατόπιν Άρτης
Βησσαρίων Αύγουστος 1841 – 1 Ιανουαρίου 1847 από Προικοννήσου
Μελέτιος (Βυζάντιος) 2 Ιανουαρίου 1847 – 18 Αυγούστου 1849 από Σόφιας
Μελέτιος (ο Σίφνιος) 22 Αυγούστου 1849 – 3 Ιουνίου 1860[24]
Μελέτιος (Καβάσιλας) 2 Νοεμβρίου 1860[25] – 16 Νοεμβρίου 1868 κατόπιν Κρήτης
Διονύσιος (Χαριτωνίδης) 16 Νοεμβρίου 1868 – 1 Μαΐου 1873 από Κρήτης, κατόπιν Αδριανουπόλεως, μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης
Σωφρόνιος (Χρηστίδης) 1 Μαΐου 1873 – 23 Νοεμβρίου 1874 κατόπιν Κρήνης
Μελέτιος (Καβάσιλας) 23 Νοεμβρίου 1874 – 6 Ιουνίου 1877 β΄θητεία, κατόπιν εκ νέου Κρήτης
Σωφρόνιος (Χρηστίδης) 9 Ιουνίου 1877 – 12 Μαΐου 1878 κατόπιν Νικαίας
Μεθόδιος (Αρώνης) 12 Μαΐου 1878 – 30 Απριλίου 1893 από Καισαρείας, κατόπιν Μυτιλήνης
Φιλόθεος (Κωνσταντινίδης) 30 Απριλίου 1893 – 1 Αυγούστου 1896 από Κορυτσάς, κατόπιν Δράμας
Κωνσταντίνος (Βαφείδης) 1 Αυγούστου 1896 – 26 Απριλίου 1899 από Νικοπόλεως και Πρεβέζης
Φιλάρετος (Βαφείδης) 6 Μαΐου 1899 – 21 Φεβρουαρίου 1928 από Καστορίας, κατόπιν Ηρακλείας, αδελφός του προκατόχου του
Ιωακείμ (Σιγάλας) 21 Φεβρουαρίου 1928 – 13 Αυγούστου 1957 παραιτήθηκε
Κωνσταντίνος (Πούλος) 13 Νοεμβρίου 1957 – 13 Ιουλίου 1974 συνεργάστηκε με τη Χούντα των Συνταγματαρχών και επαύθη το 1974 επί αρχιεπισκόπου Σεραφείμ
Αγαθάγγελος (Ταμπουρατζάκης) 15 Ιουλίου 1974 – 23 Οκτωβρίου 1986 κατόπιν Νέας Σμύρνης
Νικηφόρος (Αρχαγγελίδης) 19 Νοεμβρίου 1988 – 4 Οκτωβρίου 2009 †
Δαμασκηνός (Καρπαθάκης) 12 Οκτωβρίου 2009 – σήμερα

Ιστορικοί Ναοί Διδυμοτείχου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Καθεδρικός Ναός Παναγίας Ελευθερώτριας Διδυμοτείχου.
  • Ο Ναός Αγίας Αικατερίνης. Αποτελεί ταφικό παρεκκλήσι αρχών 14ου αιώνα, της εποχής Παλαιολόγων, ενώ δίπλα στο ναό υπάρχουν λαξευμένοι τάφοι στο βράχο.[26]
  • Ο Ναός του Αγίου Γεωργίου Παλαιοκαστρίτη, όπου έγινε η στέψη του αυτοκράτορα Ιωάννη ΣΤ΄ Καντακουζηνού στις 26 Οκτωβρίου 1341 (σήμερα αρμένικη εκκλησία).
  • Το Προσκύνημα Αγίου Δημητρίου.[27]
  • Το βυζαντινό μονύδριο της Ζωοδόχου Πηγής (11ος αιώνας). Ο Ιωάννης Κατακουζηνός και ο Νικηφόρος Γρηγοράς αναφέρονται στην βαριά ασθένεια του αυτοκράτορα Ανδρονίκου του Γ΄ του Παλαιολόγου, μετά από κολύμβηση στα νερά του Ερυθροπόταμου το χειμώνα του 1330. Ο αυτοκράτορας είχε περιπέσει σε κώμα και οι ιατροί είχαν απολέσει κάθε ελπίδα. Σε μία στιγμή επαναφοράς των αισθήσεων του, ο Ανδρόνικος ζήτησε νερό από το αγίασμα της Ζωοδόχου Πηγής, το οποίο έφεραν αμέσως. Με αυτό τον ράντισαν και μετά από λίγες μέρες ο αυτοκράτορας ανάρρωσε. Σήμερα η παλαιά μονή βρίσκεται εντός των ορίων του Στρατοπέδου «Κιρλαγκίτση».[28]
  • Το βυζαντινό Παρεκκλήσιο του Αγίου Νικολάου βρισκόταν μέσα σε μικρό αμυγδαλεώνα και κατεδαφίστηκε κατά τη δεκαετία του 1960 για να κτιστεί το μαθητικό οικοτροφείο της πόλης. Σήμερα στο κτιριακό αυτό συγκρότημα λειτουργεί το «Κέντρο Πολιτισμού και Κοινωνικής Διακονίας», όπου φιλοξενούνται η Σχολή Βυζαντινής Μουσικής και η Χορωδία Παραδοσιακής Μουσικής. Εντός του κτιρίου διαμορφώθηκε Παρεκκλήσιο του Αγίου Νικολάου για την ενθύμηση του βυζαντινού ναού.[29]

Ναός Σωτήρος Χριστού

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ναός Σωτήρος Χριστού κτίσθηκε το έτος 1846 πάνω σε προγενέστερο κτίσμα, αυτό της βυζαντινής μονής του Σωτήρος Χριστού. Είναι τρίκλινος με διπλή κιονοστοιχία από λίθινους κίονες. Το καμπαναριό είναι κτισμένο επί βυζαντινού πύργου και ανεγέρθηκε το 1873. Στον ναό φυλάσσονται δύο σημαντικές βυζαντινές εικόνες του 13ου και του 14ου αιώνα. Μια αμφιπρόσωπη εικόνα (1300 -1350) στην οποία απεικονίζονται η Σταύρωση και η Βρεφοκρατούσα Θεοτόκος η επονομαζόμενη Διδυμοτειχίτισσα, η οποία αποτελεί δώρο του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Γ΄ Παλαιολόγου. Η δεύτερη εικόνα είναι η δεσποτική του Σωτήρος Χριστού (αρχές του 1200), και αυτή αμφιπρόσωπη. Στην πίσω πλευρά σώζονται τμήματα από την παράσταση της αποκαθηλώσεως. Λιτανεύεται κατά τη γιορτή της Πεντηκοστής, στο Καλέ-Παναΐρ, σύμφωνα με παλαιά βυζαντινή παράδοση. Και οι δύο εικόνες φυλάσσονται σήμερα, ύστερα από την πρόσφατη συντήρησή τους, στο Εκκλησιαστικό Μουσείο της Μητροπόλεως Διδυμότειχου. Ο Ναός είναι κτισμένος πάνω σε προγενέστερο κτίσμα, αυτό της βυζαντινής μονής του Σωτήρος Χριστού.[30]

Μητροπολιτικός Ναός Αγίου Αθανασίου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μητροπολιτικός Ναός Αγίου Αθανασίου χρονολογείται από το 1834 και κτίστηκε στη θέση βυζαντινού ναού. Βρίσκεται μέσα στο κάστρο, δίπλα στο μητροπολιτικό μέγαρο και σε μικρή απόσταση από το βυζαντινό τείχος. Είναι τρίκλινη ξυλόστεγη βασιλική με νάρθηκα και εντός του ναού υπάρχει περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο του 1835. Δίπλα στη βόρεια πλευρά του ναού, σώζονται κτιριακά κατάλοιπα σημαντικού μοναστηριακού συγκροτήματος που περιλαμβάνουν ένα επίμηκες ταφικό παρεκκλήσι, μια στενή αυλή και δύο δεξαμενές. Θεωρείται πως κτίσθηκε επί της βυζαντινής μονής της Παναγίας Οδηγήτριας. Ο τόπος αυτός αποτέλεσε σημείο μαρτυρίου του οσιομάρτυρα αγίου Ιακώβου το 1519 αλλά και του οσιομάρτυρα αγίου Παρθενίου, ο οποίος αφού έζησε οριακά στην Ικαρία και την Πάτμο, ευρισκόμενος ως πνευματικός στο Διδυμότειχο τουφεκίστηκε στην είσοδο του Μητροπολιτικού Ναού από Οθωμανό στις 5 Μαρτίου 1805.[26][31]

Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου ανοικοδομήθηκε το έτος 1843, στη θέση παλαιότερου ναού, σύμφωνα με επιγραφές στο ναό και αρχειακές μαρτυρίες, στα χρόνια του Μητροπολίτη Διδυμότειχου Βησσαρίωνα. Αποτελεί ναό μεγάλων διαστάσεων στον τύπο της τρίκλιτης ξυλόστεγης βασιλικής με νάρθηκα σε σχήμα Π και γυναικωνίτη. Το κωδωνοστάσιο είναι διώροφο, οκταγωνικής κάτοψης και ανεγέρθηκε κατά τα έτη 1925-1926. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο με ποικιλία θεμάτων στις διακοσμητικές ζώνες του. Στον ναό φυλάσσεται και η μοναδική εικόνα του αγίου Ιωσήφ, έργο του αγιογράφου Νικολάου Αδριανουπολίτη, στην οποία απεικονίζονται ο γνώμονας, ο διαβήτης, το τρίγωνο και ο κανόνας[32].

Ιερές Μονές Βορείου Έβρου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μονή Γενεθλίου Θεοτόκου Δαδιάς

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Μονή Δαδιάς Έβρου (Μονή Γενεθλίου της Θεοτόκου Δαδιάς) βρίσκεται κοντά στο Σουφλί και χρονολογείται από τον 17ο αιώνα. Κάηκε το 1913 από τους Βούλγαρους κατακτητές και στη συνέχεια από τους Τούρκους, ανεσυνεστήθη το 1959 και βρίσκεται μέσα στο περίφημο δάσος της Δαδιάς με την σπάνια πανίδα και χλωρίδα[33][34].

Μονή Παναγιάς Πορταΐτισσας Κορνοφωλιάς Έβρου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Μονή Κορνοφωλιάς Έβρου (ή Μονή Παναγιάς Πορταΐτισσας) βρίσκεται στην περιοχή του Σουφλίου και χρονολογείται στον 16ο αι. Το καθολικό της μονής είναι τρίκλιτη θολωτή βασιλική με ενιαία στέγη και έχει κτισθεί στη θέση παλιότερου. Επάνω από την κεντρική είσοδο του κυρίως ναού υπάρχει κτητορική επιγραφή σε μαρμάρινη πλάκα που αναγράφει ως ημερομηνία εγκαινίων του νέου καθολικού 15 Αυγούστου 1857. Τα σημαντικότερα κειμήλια είναι το αντίγραφο της θαυματουργής εικόνας της Παναγίας της Πορταίτισσας καθώς και τα λείψανα του ποδιού του Αγίου Χαραλάμπους τα οποία μεταφέρθηκαν στη Μονής μετά την παραχώρησή της στην Μονή Ιβήρων. Αξιόλογα θεωρούνται το εικονοστάσιο του καθολικού (1865) που είναι ξυλόγλυπτο και επίχρυσο με παλαιές εικόνες.[35][36]

Μονή Αγίας Σκέπης – Αγίας Παρασκευής Νέας Βύσσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Μονή Αγίας Σκέπης – Αγίας Παρασκευής ιδρύθηκε το 2011 έξω από τη Νέα Βύσσα πολύ κοντά στην ελληνοτουρκική μεθόριο. Στο ημείο είχε βρεθεί θαμμένη η εικόνα της Αγίας Παρασκευής και το 1931 οι κάτοικοι της Νέας Βύσσας είχαν κτίσει Παρεκκλήσιο στη χάρη της Αγίας Παρασκευής. Το 2005 κτίστηκε νέος, μεγαλύτερος Ναός με τη συνδρομή των κατοίκων και το 2011 ιδρύθηκε επισήμως η νέα μονή.[37]

Μονή Αγίας Παρασκευής Διδυμοτείχου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Μονή Αγίας Παρασκευής βρίσκεται στην πόλη του Διδυμοτείχου, καθιερώθηκε τον Ιούλιο του 2019 και σε αυτήν εγκαταβιεί και ο Μητροπολίτης Διδυμοτείχου.[38]

Υποσημειώσεις και παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. «Νέες Χώρες» ονομάζονται 36 Μητροπόλεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου, οι οποίες μετά τους Βαλκανικούς πολέμους περιήλθαν στην ελληνική επικράτεια. Αυτές συνεχίζουν να υπάγονται πνευματικά στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, αλλά με την Πατριαρχική και Συνοδική Πράξη της 4ης Σεπτεμβρίου 1928 η Διοίκησή τους παραχωρήθηκε «επιτροπικώς» και υπό δέκα ρητούς όρους στην Εκκλησία της Ελλάδος[1].
  2. Συνυπογράφει συνοδική απόφαση επί Πατριάρχου Ιωάννου ΙΓ'[7]
  1. Μαζαράκης, Ευάγγελος (2020). Το υφιστάμενο εκκλησιαστικό καθεστώς των Νέων Χωρών (PDF). Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 19 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2021. 
  2. «Ιερά Μητρόπολη Διδυμότειχου και Ορεστιάδας - Εκκλησία της Ελλάδος». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Νοεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2018. 
  3. Ιερά Μητρόπολη Διδυμοτείχου και Ορεστιάδος
  4. Ιερές Μητροπόλεις της Μικράς Ασίας και της Θράκης
  5. Ν. Ροδοοίνος, Ολίγα περί της Μητροπόλεως Λιτίτσης, Θρακικά, τόμος 12, 1939.
  6. Failler, Albert (1993). «Un acte inédit du patriarche de Constantinople Jean XII (2 juin 1294)». Revue des études byzantines 51: 78. https://www.persee.fr/doc/rebyz_0766-5598_1993_num_51_1_1870. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2024. 
  7. Καλέκα, Μανουήλ (1865). Τα ευρισκόμενα πάντα. Παρίσι: Jacques-Paul Migne. σελ. 1090. 
  8. von Miklosich, Franz Ritter· Müller, Joseph (1860). Acta patriarchatus Constantinopolitani 1315-1402 e codibus manu scriptis bibliothecae Palatinae Vindobonensis. Βιέννη: Gerold. σελ. 146. 
  9. Preiser-Kapeller, Johannes (2008). Das Episkopat im späten Byzanz : ein Verzeichnis der Metropoliten und Bischöfe des Patriarchats von Konstantinopel in der Zeit von 1204 bis 1453. Saarbrücken: VDM Verlag Dr. Müller. ISBN 978-3836487863. 
  10. Χαμουδόπουλος, Μηνάς (1881-1882). «Αποσπάσματα πατριαρχικών σελίδων». Εκκλησιαστική Αλήθεια Β (ΜΕ): 731. https://books.google.de/books?id=7EkWAAAAYAAJ&lpg=PA731&ots=ch0jdS98Cp&pg=PA731#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 2022. 
  11. Πάρδος, Αντώνης (1998). Ἀθωνικὰ Σύμμεικτα 5. Ἀρχεῖο τῆς Ἱ. Μ. Παντοκράτορος. Ἐπιτομὲς ἐγγράφων. Αθήνα: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. σελ. 122. ISBN 960-90911-0-5. 
  12. «Αγιορείτικων Κωδίκων Σημειώματα». Γρηγόριος ο Παλαμάς Α: 755. 1917. http://digital.lib.auth.gr/record/139963/files/5073_1.pdf. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2022. 
  13. Αποστολόπουλος 1987, σελ. 240.
  14. «Σιγίλλιον του Πατριάρχου Τιμοθέου». Γρηγόριος ο Παλαμάς ΜΘ: 742. Ιανουάριος 1920. http://digital.lib.auth.gr/record/139966/files/5076_1.pdf. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2022. 
  15. Αποστολόπουλος 1987, σελίδες 381-382.
  16. Αποστολόπουλος 1987, σελ. 382.
  17. 17,0 17,1 Αποστολόπουλος 1987, σελίδες 396-397.
  18. Κουρίλας 1951, σελ. 33.
  19. Αποστολόπουλος 1987, σελ. 302.
  20. Κοτζαγεώργης, Φωκίων Π. (2020). «Μια Οθωμανική πηγή για την ιστορία του Οικουμενικού Πατριαρχείου κατά το β´ μισό του 17ου αιώνα». Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών 21: 58. https://www.academia.edu/45626760/%CE%9C%CE%B9%CE%B1_%CE%9F%CE%B8%CF%89%CE%9C%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%A0%CE%AE%CE%B3%CE%AE_%CE%B3%CE%B9%CE%B1_%CF%84%CE%AE%CE%BD_%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%9F%CF%81%CE%B9%CE%B1_%CF%84%CE%9F%CF%85_%CE%9F%CE%B9%CE%BA%CE%9F%CF%85%CE%9C%CE%B5%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%9F%CF%85_%CE%A0%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%B9%CE%9F%CF%85_%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B1_%CF%84%CE%9F_%CE%92_%CE%9C%CE%B9%CF%83%CE%9F_%CF%84%CE%9F%CF%85_17%CE%9F%CF%85_%CE%B1%CE%B9%CF%89%CE%BD%CE%B1_%CE%94%CE%95%CE%9B%CE%A4%CE%99%CE%9F_%CE%9A%CE%95%CE%9D%CE%A4%CE%A1%CE%9F%CE%A5_%CE%9C%CE%99%CE%9A%CE%A1%CE%91%CE%A3%CE%99%CE%91%CE%A4%CE%99%CE%9A%CE%A9%CE%9D_%CE%A3%CE%A0%CE%9F%CE%A5%CE%94%CE%A9%CE%9D. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2024. 
  21. «Πατριαρχικαί πινακίδες». Εκκλησιαστική Αλήθεια Β (ΙΕ): 231. 1882. https://books.google.de/books?id=7EkWAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA231#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2022. 
  22. Μητροπολίτης από Μ.Πρωτοσυγκέλλων, Αθηναγόρας (1932). «Ο θεσμός των συγκέλλων εν τω Οικουμενικώ Πατριαρχείω». Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών: 272. https://ir.lib.uth.gr/xmlui/bitstream/handle/11615/19053/article.pdf?sequence=1&isAllowed=y. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2022. 
  23. 23,0 23,1 «Acte patriarhie cesti referitoare la Mitropolia Proilavului». Studii istorice greco-romane: 300. https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/35/1939_-_Demostene_Russo%2C_Acte_patriarhice%C5%9Fti_referitoare_la_Mitropolia_Proilavului.pdf. Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2022. 
  24. Καλλίφρων, Βασίλειος Δ. (1867). Εκκλησιαστικά ή Εκκλησιαστικόν Δελτίον. Κωνσταντινούπολη. σελ. 179. 
  25. Καλλίφρων, Βασίλειος Δ. (1867). Εκκλησιαστικά ή Εκκλησιαστικόν Δελτίον. Κωνσταντινούπολη. σελ. 186. 
  26. 26,0 26,1 26,2 «Διδυμότειχο». ΙΕΛ - ILSP - Θρακικός Ηλεκτρονικός Θησαυρός. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2012. 
  27. Ηλεκτρονικός Θησαυρός Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης
  28. Ιερά Μητρόπολις Διδυμοτείχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου - Μονές και Μετόχια
  29. «Παρεκκλήσιο του Αγίου Νικολάου στο Διδυμότειχο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουνίου 2019. Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2018. 
  30. Ι.Ν. Σωτήρος Χριστού - ιστοσελίδα Δήμου Διδυμότειχου
  31. «Μεταβυζαντινός Ιερός Ναός Αγίου Αθανασίου Διδυμότειχου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2017. 
  32. Ναός Κοίμησης της Θεοτόκου - Θησαυρός Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης
  33. Μονή Δαδιάς, Εθνικό Πάρκο Δάσους Δαδιάς - Λευκίμης - Σουφλίου
  34. ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΓΕΝΕΘΛΙΟΥ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΔΑΔΙΑΣ - ΣΟΥΦΛΙ
  35. «ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΚΟΡΝΟΦΩΛΙΑΣ ΕΒΡΟΥ». Μοναστήρια της Ελλάδος. 11 Σεπτεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2019. 
  36. «Μονή Παναγιάς Πορταΐτισσας Κορνοφωλιάς». e-evros.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2019. 
  37. Ιερά Μητρόπολις Διδυμοτείχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου, Εγκαίνια Ιεράς Μονής Αγίας Σκέπης & Αγίας Παρασκευής Νέας Βύσσας
  38. Επαναλειτουργεί η μονή της Αγίας Παρασκευής στο Διδυμότειχο, pameevro.gr, 28 Ιουλίου 2019[νεκρός σύνδεσμος]