Ιερά Μητρόπολις Χαλκηδόνος
| Ιερά Μητρόπολις Χαλκηδόνος | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Ίδρυση | 451 μ.Χ. |
| Xώρα | Τουρκία |
| Έδρα | Χαλκηδόνα |
| Υπαγωγή | Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως |
| Ενορίες | 12 |
| Μητροπολιτικός ναός | Αγίας Ευφημίας (Καντίκιοϊ) |
| Ιεραρχία | |
| Μητροπολίτης | Εμμανουήλ |
| Βοηθός Επίσκοπος | Δαφνουσίας Σμάραγδος |
| Εφημέριοι | 8 |
Η Γεροντική Ιερά Μητρόπολις Χαλκηδόνος είναι μια εκ των εν Τουρκία ενεργών Μητροπόλεων του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως.
Ο χριστιανισμός εξαπλώθηκε στη Χαλκηδόνα κατά τον 2ο αιώνα μ.Χ. Η πόλη ήταν αρχικά η έδρα Επισκοπής πριν εξυψωθεί σε Μητρόπολη το 451 μ.Χ., την εποχή της Δ' Οικουμενικής Συνόδου.
Σήμερα, Μητροπολίτης είναι ο Εμμανουήλ Αδαμάκης.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πρωτοχριστιανική περίοδος και Σύνοδος Χαλκηδόνας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Χριστιανισμός εξαπλώθηκε στην περιοχή της Χαλκηδόνας, στην ασιατική ακτή απέναντι από το Βυζάντιο ήδη από τον 2ο αιώνα μ.Χ. Μεταξύ των πρώτων επισκόπων, ο Αδριανός μαρτύρησε το 306μ.Χ. Η Χαλκηδόνα ήταν επίσης ο τόπος του μαρτυρίου της Αγίας Ευφημίας.
Η πόλη της Χαλκηδόνος απολάμβανε μεγάλο κύρος χάρη στη Δ' Οικουμενική Σύνοδο ή Σύνοδο της Χαλκηδόνας που συγκλήθηκε εκεί το 451 μ.Χ., μετά από πρωτοβουλία του βυζαντινού αυτοκράτορα Μαρκιανού και της συζύγου του αυτοκράτειρας Πουλχερίας. Σκοπός της ήταν να καταγγείλει τις αποφάσεις της Γ΄ Οικουμενικής Συνόδου, το 449.
Οι αποφάσεις της Δ' Οικουμενική Συνόδου εδραίωσαν το Σύμβολον της Νικαίας και ανακηρύχθηκαν ως αιρετικά δόγματα: ο Απολιναρισμός, ο Μονοφυσιτισμός και ο Νεστοριανισμός. Από την άλλη πλευρά, ο Ιησούς Χριστός έγινε δεκτός ως τέλειος Θεός και άνθρωπος. Επιπλέον, αναγνώρισε δύο αδιαίρετες και αδιαχώριστες φύσεις στον Ιησού. Αποδέχθηκε επίσης τη φύση της Παναγίας ως Μητέρα του Θεού (Θεοτόκου). Σύμφωνα με τον 28ο κανόνα της Συνόδου, η Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης απέκτησε προνόμια ισοδύναμα με εκείνα της Ρώμης, τα οποία ωστόσο δεν ήταν σαφώς καθορισμένα. Ο ίδιος κανόνας διευκρίνισε ότι ο Επίσκοπος της Κωνσταντινούπολης είχε το προνόμιο των τιμών αμέσως μετά τον επίσκοπο της Ρώμης.
Βυζαντινή περίοδος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στο 451, η χρονιά που η τοπική Οικουμενική Σύνοδος έλαβε χώρα, η επισκοπή της Χαλκηδόνας προήχθη σε μητρόπολη. Ήταν η τρίτη παλαιότερη μητρόπολη στην περιοχή της Βιθυνίας, στη βορειοδυτική Μικρά Ασία, μετά τη Νίκαια και τη Νικομήδεια, ενώ ο αρχιερέας της φέρει τον τίτλο του Εξάρχους πάσης Βιθυνίας.
Πολλοί Μητροπολίτες και Επίσκοποι της Χαλκηδόνος συμμετείχαν στην Εικονομαχία κατά τον 8ο-9ο αιώνα. Μερικοί από αυτούς μαρτύρησαν και τιμούνται από την Εκκλησία, όπως οι μητροπολίτες Νικήτας, Κοσμάς και Ιωάννης.
Το 858 ο Μητροπολίτης Χαλκηδόνος Βασίλειος, λόγω της συμμετοχής του στο Φώτειο Σχίσμα, απαλλάχθηκε από τα καθήκοντά του από τον Πατριάρχη Φώτιο Α'. Ωστόσο, αργότερα, το 869-870, μετά την αποκατάσταση του Πατριάρχη Ιγνατίου, ο Μητροπολίτης Βασίλειος επέστρεψε στο μητροπολιτικό θρόνο, όπου παρέμεινε μέχρι το 877.
Αργότερα, περίπου στο 1100, ο μητροπολίτης Λέων ασχολήθηκε με εκκλησιαστικά θέματα και κατηγορήθηκε για αίρεση. Κατηγορούσε επίσης τον αυτοκράτορα Αλέξιο Α' τον Κομνηνό για εικονομάχο, επειδή επέτρεψε την τήξη θρησκευτικών χρυσών και αργυρών αντικειμένων για να στηρίξει την πολεμική προσπάθειά του.
Λόγω της μακράς παράδοσης της Αγίας Ευφημίας και της σχέσης της με την περιοχή της Χαλκηδόνας, οι τοπικοί Μητροπολίτες ισχυρίστηκαν και κατά καιρούς κατάφεραν να ελέγξουν αρκετές εκκλησίες στην περιοχή της Κωνσταντινούπολης.
Λίγο πριν την άλωση της Κωνσταντινούπολης καταργήθηκε η Μητρόπολη Κλαυδιουπόλεως-Ονωριάδος, η οποία υπήχθη στη Μητρόπολη Χαλκηδόνος.
Οθωμανική περίοδος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κατά τον 14ο αιώνα, ο Μητροπολιτικός ναός παρέμεινε κενός, λόγω της οθωμανικής κατάκτησης της περιοχής.
Ωστόσο, αναδιοργανώθηκε τον 15ο αιώνα, πιθανώς μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης και την επακόλουθη ενσωμάτωση του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο σύστημα Μιλλέτ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο πρώτος εγγεγραμμένος Μητροπολίτης εκείνης της εποχής ήταν ο Ιωσήφ, το 1477. Τα επόμενα χρόνια η δικαιοδοσία της Μητρόπολης επεκτάθηκε στα ανατολικά. Κατά τα τέλη του 17ου αιώνα, το τμήμα της Μητρόπολης μεταφέρθηκε στο Κουσκουτζούκι, όπου παρέμεινε μέχρι το 1855. Την εποχή εκείνη δημιουργήθηκαν πολλά μοναστήρια, όπως και του Αγίου Παντελεήμονα, το οποίο κηρύχθηκε Σταυροπηγιακό.
Ο Μητροπολίτης Χαλκηδόνος ήταν ένας από τους πέντε Γέροντες Μητροπολίτες της ευρύτερης περιοχής της Κωνσταντινούπολης. Μετά από οθωμανικό διάταγμα του 1757 έπρεπε πάντα να είναι παρών στην Αγία και Ιερά Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου και είχε άμεση πρόσβαση στον Σουλτάνο.
Από τα μέσα του 19ου αιώνα η Μητρόπολη ευημερούσε χάρη στη σημαντική αύξηση του πληθυσμού και την οικονομική ανάπτυξη του τοπικού Ορθόδοξου πληθυσμού. Το 1855 ο Μητροπολιτικός Ναός επέστρεψε στη Χαλκηδόνα κατά τη διάρκεια της ποιμαντορίας του Μητροπολίτη Γερασίμου.
Επιπλέον, ο νεόκτιστος ναός της Αγίας Ευφημίας έγινε ο νέος καθεδρικός ναός. Το μητροπολιτικό μέγαρο χτίστηκε κοντά στον καθεδρικό ναό το 1902.
Σύγχρονη εποχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το 1923, μετά τη Συνθήκη της Λωζάνης και την επακόλουθη ανταλλαγή πληθυσμού μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, όλος ο ελληνικός ορθόδοξος πληθυσμός στην Μικρά Ασία έπρεπε να μετακομίσει στην Ελλάδα, με εξαίρεση τα ασιατικά περίχωρα της Κωνσταντινούπολης. Έτσι, η Μητρόπολη της Χαλκηδόνας έγινε η μόνη ενεργός μητρόπολη του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Μικρά Ασία και μία από τις τέσσερις στην Τουρκία.
Κατά τη διάρκεια των Σεπτεμβριανών, έντεκα εκκλησίες υπό τη δικαιοδοσία της Μητρόπολης Χαλκηδόνος καταστράφηκαν, ενώ τα υπόλοιπα τρία εκκλησιαστικά κτίρια σώθηκαν. Επιπλέον, ο φανατισμένος όχλος επιτέθηκε στο Μητροπολιτικό Μέγαρο και τον Μητροπολίτη Θωμά (Σαββόπουλο) σέρνοντάς τον, στους δρόμους μισόγυμνο για ώρες[1]. Η επακόλουθη μείωση του ελληνικού στοιχείου της Κωνσταντινούπολης, ιδιαίτερα από το 1964 και στο εξής, έχει αφήσει τη μητροπολιτική περιοχή της Χαλκηδόνας με μια μικρή κοινότητα σήμερα.
Επισκοπικός κατάλογος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Όνομα | Έτη | Σχόλια |
|---|---|---|
| Αδριανός | -306 | |
| Μάρις | ~325 | αρειανός, εξορίστηκε |
| Νικήτας | ||
| Κοσμάς | ||
| Ιωάννης | ||
| Βασίλειος | -858, 870-877 | |
| Δανιήλ | ~ 997[2] | |
| Λέων | ~ 1100 | |
| Ιωσήφ | ~ 1477 ~ 1484[3] | |
| Ευθύμιος | ~ 1565 | υπογράφει την καθαίρεση του Πατριάρχη Ιωάσαφ Β΄ (Ιαν. 1565)[4] |
| Νεκτάριος | ~ 1631[5] ως πριν τον Φεβρ. 1637[6] | |
| Παχώμιος | πριν το 1639[7] ως μετά το 1640[8] | |
| Γαβριήλ | ~ 1653[9] | |
| Ιερεμίας | πριν το 1672[10] ως μετά το 1676[11] | |
| Κωνστάντιος | ~ 1716[12] | |
| Καλλίνικος | ~ 1741[13] | |
| Ιωαννίκιος | ~ 1762[14] | |
| Παρθένιος | πριν το 1775[15] ως μετά το 1788[16] | |
| Ιερόθεος | ~ 1792[17] | |
| Ιερεμίας | Νοέμβριος 1790 (;) - Νοέμβριος 1810 † | |
| Γεράσιμος | Νοέμβριος 1810 – Φεβρουάριος 1820 † | από Θεσσαλονίκης |
| Γρηγόριος | Φεβρουάριος 1820 - καλοκαίρι 1821 † | από Αθηνών |
| Άνθιμος | 20 Οκτωβρίου 1821 - 28 Ιουλίου 1822 | από Σμύρνης, μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης |
| Καλλίνικος | Ιούλιος 1822 - Αύγουστος 1825 † | από Κρήνης |
| Αγαθάγγελος | Αύγουστος 1825 - 26 Σεπτέμβριος 1826 | από Βελιγραδίου, μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης |
| Ζαχαρίας | Σεπτέμβριος 1826 - Μάιος 1834 † | από Κυζίκου |
| Ιερόθεος | Μάιος 1834 - Μάρτιος 1853 † | από Σηλυβρίας |
| Γεράσιμος | 15 Μαρτίου 1853 - 24 Φεβρουαρίου 1875 † | από Αδριανουπόλεως |
| Καλλίνικος | 4 Μαρτίου 1875 - 14 Δεκεμβρίου 1889 † | από Ξάνθης |
| Ιωακείμ | 17 Δεκεμβρίου 1889 - 10 Μαΐου 1897 | από Φιλιππουπόλεως, κατόπιν Εφέσου |
| Γερμανός (Καβακόπουλος) | 10 Μαΐου 1897 - 28 Ιανουαρίου 1913 | από Ηρακλείας, μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης |
| Γρηγόριος (Ζερβουδάκης) | 12 Φεβρουαρίου 1913 - 6 Δεκεμβρίου 1923 | από Κυζίκου, μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης |
| Ιωακείμ (Γεωργιάδης) | 20 Δεκεμβρίου 1923 - 5 Φεβρουαρίου 1927 | από Αίνου και Τραϊανουπόλεως |
| Νικόλαος (Σακκόπουλος) | 22 Φεβρουαρίου 1927 - 17 Μαρτίου 1927 | από Καισαρείας |
| Στυλιανὸς (Κωνσταντινίδης) | 2 Απριλίου 1927 - 28 Ιουνίου 1932 | από Πριγκηποννήσων, κατόπιν Εφέσου |
| Μάξιμος (Βαπορτζής) | 28 Ιουνίου 1932 - 20 Φεβρουαρίου 1946 | από Φιλαδελφείας, μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης |
| Θωμάς (Σαββόπουλος) | 12 Μαρτίου 1946 - 18 Οκτωβρίου 1966 | από Πριγκηποννήσων |
| Μελίτων (Χατζής) | 25 Οκτωβρίου 1966 - 27 Δεκεμβρίου 1989 | από Ηλιουπόλεως και Θείρων |
| Βαρθολομαίος (Αρχοντώνης) | 9 Ιανουαρίου 1990 - 22 Οκτωβρίου 1991 | από Φιλαδελφείας, μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης |
| Ιωακείμ (Νεραντζούλης) | 10 Δεκεμβρίου 1991 - 21 Μαρτίου 2008 | από Τιτουλάριος Επίσκοπος Μελιτηνής, ακολούθως Νικομηδείας |
| Αθανάσιος (Παπάς) | 21 Μαρτίου 2008 - 16 Φεβρουαρίου 2021 | από Ηλιουπόλεως και Θείρων |
| Εμμανουήλ (Αδαμάκης) | 16 Φεβρουαρίου 2021 - Σήμερα | από Γαλλίας |
Εν ενεργεία Ιεροί Ναοί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σήμερα υπάρχουν εν ενεργεία οι εξής Ναοί:
- Μητροπολιτικός Ιερός Ναός Αγίας Ευφημίας Χαλκηδόνος.
- Καθεδρικός Ιερός Ναός Αγίας Τριάδος Χαλκηδόνος.
- Ιερός Ναός Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου Καλαμησίων.
- Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου Γελντεγιρμέν.
- Κοιμητηριακός Ιερός Ναός Αγίου Ιγνατίου.
- Ιερός Ναός Προφήτου Ηλιού Χρυσουπόλεως (Σκουτάρεως).
- Ιερός Ναός Αγίου Παντελεήμονος Κουσκουντζουκίου (Χρυσοκεράμου).
- Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου Κουσκουντζουκίου.
- Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου Τσεγκέλκιοϊ.
- Ιερός Ναός Θείας Μεταμορφώσεως Κανδυλλί.
- Ιερός Ναός Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης Πασάβαχτσε.
- Ιερός Ναός Αγίας Παρασκευής Βέϊκοζ.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Mamalos, Georgios-Spyridon Panagiotis (2009). Το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως στο επίκεντρο διεθνών ανακατατάξεων (1918-1972): εξωτερική πολιτική και οικουμενικός προσανατολισμός
- ↑ «Εἰς τὴν ἐπ' ὀλέθρῳ τοῦ κόσμου ἐπεισφέρεσαν ἤδη τῆς τοῦ Χριστοῦ ποίμνῃ ἀθεμιτογαμίαν». Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel Handschriftendatenbank. σελ. 203. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουλίου 2020.
- ↑ Ζαχαριάδου, Ελισάβετ Α. (1996). Δέκα τουρκικά έγγραφα για την Μεγάλη Εκκλησία (1483-1567). Αθήνα: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών. σελ. 131. ISBN 960-7094-69-7.
- ↑ Μπέκερ, Άουγκουστ Ιμμάνουελ (1849). Historia politica et patriarchica Constantinopoleos. σελ. 184. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2020.
- ↑ Κουρίλας, Ευλόγιος. Κώδιξ επισήμων εγγράφων Μεγίστης Λαύρας, καταρτισθείς υπό του Ευλογίου Κουρίλα από του 1910-1951 (PDF). Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη Ιωαννίνων. σελ. 32.
- ↑ Σάθας, Κ.Ν. Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη - Γ΄ Τόμος. σελ. 572.
- ↑ Κτιτορικόν ή προσκυνητήριον της ιεράς και βασιλικής μονής του Μεγάλου Σπηλαίου, σελ. 93
- ↑ Κουρίλας, Ευλόγιος. Κώδιξ επισήμων εγγράφων Μεγίστης Λαύρας, καταρτισθείς υπό του Ευλογίου Κουρίλα από του 1910-1951 (PDF). Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη Ιωαννίνων. σελ. 33.
- ↑ Κουρίλας, Ευλόγιος. Κώδιξ επισήμων εγγράφων Μεγίστης Λαύρας, καταρτισθείς υπό του Ευλογίου Κουρίλα από του 1910-1951 (PDF). Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη Ιωαννίνων. σελ. 49.
- ↑ «Τα πατριαρχικά σιγίλλια». Ιερά Βασιλική Σταυροπηγιακή Μονή του Κύκκου. Ανακτήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2020.
- ↑ Δελιάλης, Ν. (2017). «Δύο Πατριαρχικά Σιγίλλια Διονυσίου του Δ' και Γρηγορίου του Ε'». Μακεδονικά (1): 112. doi:.
- ↑ Κουρίλας, Ευλόγιος. Κώδιξ επισήμων εγγράφων Μεγίστης Λαύρας, καταρτισθείς υπό του Ευλογίου Κουρίλα από του 1910-1951 (PDF). Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη Ιωαννίνων. σελ. 183.
- ↑ Κουρίλας, Ευλόγιος. Κώδιξ επισήμων εγγράφων Μεγίστης Λαύρας, καταρτισθείς υπό του Ευλογίου Κουρίλα από του 1910-1951 (PDF). Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη Ιωαννίνων. σελ. 50.
- ↑ Κουρίλας, Ευλόγιος. Κώδιξ επισήμων εγγράφων Μεγίστης Λαύρας, καταρτισθείς υπό του Ευλογίου Κουρίλα από του 1910-1951 (PDF). Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη Ιωαννίνων. σελ. 18.
- ↑ Δελιάλης, Ν. (2017). «Δύο Πατριαρχικά Σιγίλλια Διονυσίου του Δ' και Γρηγορίου του Ε'». Μακεδονικά (1): 120. doi:.
- ↑ Κτιτορικόν ή προσκυνητήριον της ιεράς και βασιλικής μονής του Μεγάλου Σπηλαίου, σελ. 99
- ↑ Κτιτορικόν ή προσκυνητήριον της ιεράς και βασιλικής μονής του Μεγάλου Σπηλαίου, σελ. 102
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Kiminas, Demetrius (31 Μαρτίου 2009). The Ecumenical Patriarchate: A History of Its Metropolitanates with Annotated Hierarch Catalogs. Wildside Press LLC. σελ. 73. ISBN 978-1434458766. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2020.
Εξωτερικοί Σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]