Ιερά Μητρόπολις Σερρών και Νιγρίτης
| Ιερά Μητρόπολις Σερρών και Νιγρίτης | |
|---|---|
 Μητροπολιτικός Ναός Παμμεγίστων Ταξιαρχών Σερρών | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Έδρα | Κύπρου 10, Σέρρες |
| Αρχιερατικές περιφέρειες | 5 |
| Ενορίες | 114 |
| Ιεραρχία | |
| Μητροπολίτης | Θεολόγος |
| Πρωτοσύγκελλος | Αρχιμανδρίτης Γαβριήλ Παλιούρας |
| Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος | Πρωτοπρεσβύτερος Θωμάς Τσιάγγας |
| Διάκονοι | 3 |
Η Ιερά Μητρόπολις Σερρών και Νιγρίτης εδρεύει στην πόλη των Σερρών και περιλαμβάνει το κεντρικό, δυτικό και νοτιοδυτικό τμήμα του νομού Σερρών, αλλά και ένα μικρό τμήμα του νομού Θεσσαλονίκης στα ανατολικά (Ασπροβάλτα, Βρασνά, Νέα Βρασνά). Μητροπολίτης από το 2003 είναι ο Θεολόγος Αποστολίδης.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ακριβής χρονολογία ίδρυσης της Μητροπόλεως δεν είναι γνωστή. Φαίνεται όμως, ότι η πρώτη χριστιανική κοινότητα ιδρύθηκε, από την εποχή που ο Απόστολος των Εθνών Παύλος, επισκέφθηκε τους Φιλίππους, την Αμφίπολη και τη Θεσσαλονίκη, όπου και ίδρυσε εκεί τις πρώτες Χριστιανικές Εκκλησίες. Έτσι έχουμε από τον β΄ ήδη αιώνα μ.χ. την Εκκλησία των Σερρών, τόσο ανθηρή, ώστε να γίνει έδρα Επισκοπής. Κατά τα τέλη του 10ου με αρχές 11ου αιώνα, προάγεται σε Αρχιεπισκοπή και Μητρόπολη υπαγόμενη στο πάνσεπτο Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Από το 1928 με το Νόμο 3615/11.7.1928[1] και την από 14.9.1928 Πατριαρχική και Συνοδική Πράξη έχει υπαχθεί μαζί με όλες τις άλλες Μητροπόλεις της Βορείου Ελλάδος, Ηπείρου, και Νήσων του Ανατολικού Αιγαίου στην άμεση διοίκηση της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, του Οικουμενικού Πατριαρχείου διακρατήσαντος του ανωτάτου κανονικού δικαιώματος. Από διασωθέντα κείμενα ως πρώτος επίσκοπος Σερρών αναφέρεται ο Πρέκτηος.
Συνολικά, δεκάδες Έλληνες διδάσκαλοι, κληρικοί και πολίτες, υπέστησαν βασανιστήρια, φυλακίσεις και εξορίες στη Βουλγαρία, ξυλοδαρμούς και ποικίλες μορφές βίας και εκφοβισμών κατά τις τρεις βουλγαρικές Κατοχές της Ανατολικής Μακεδονίας: Α' Βουλγαρική Κατοχή (Οκτώβριος 1912-Ιούνιος 1913), Β' Βουλγαρική Κατοχή (1916-1918) και Γ' Βουλγαρική Κατοχή (1941-1944).[2][3]
Στη διάρκεια της Β' Βουλγαρικής Κατοχής (1916-1918) κλάπηκαν από τον κατοχικό βουλγαρικό στρατό, και κρατούνται έως σήμερα στη Βουλγαρία, τα κειμήλια και οι θησαυροί της Μονής Τιμίου Προδρόμου Σερρών, της Μονής Παναγίας Εικοσιφοινίσσης Παγγαίου της Μητροπόλεως Δράμας, και πλήθος έτερων ελληνικών κειμηλίων από τις Μονές Παναγίας Καλαμούς και Παναγίας Αρχαγγελιώτισσας Ξάνθης. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, οι Ιερές Μητροπόλεις καθώς και οι αρχές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης έχουν διατυπώσει επισήμως αίτημα για την επιστροφή των κλαπέντων ελληνικών κειμηλίων.[4][5][6][7][8]
Επισκοπικός κατάλογος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Όνομα | Έτη | Σχόλια |
|---|---|---|
| Μαξιμιανός | περί το 449 – 451[9] | |
| Πρεκτήκιος | 6ος αιώνας[10] | |
| Λεόντιος | περί το 997[9] | |
| Ιωάννης | 11ος αιώνας | |
| Νικήτας | μέσα 11ου αιώνα | |
| Γρηγόριος Α΄ | 2ο μισό 11ου αιώνα | |
| Νικόλαος[α] | περί το 1316-1320 | |
| Μακάριος[β] | ~ 1331 | |
| Ιακώβ | πριν το 1346 – μετά το 1360[13] | |
| Σάββας | πριν το 1365 – μετά το 1368[14] | |
| Θεοδόσιος | αναφέρεται το 1375[15] | |
| Ματθαίος Α΄ (Φακρασής) | 1377 – 1409 | αιχμαλωτίστηκε κατά την κατάληψη της πόλης από του Τούρκους το 1383[16] |
| Μακάριος | ~ 1440[16] | |
| Γεννάδιος Σχολάριος | 1462 – 1466 | επιτροπικώς |
| Γερμανός | περί το 1466 – 1467 | |
| Δωρόθεος | περί το 1475 | |
| Μακάριος Γ΄ | - 1486[16] | |
| Μάξιμος (Μανασσής) | ? – 1491 | |
| Κάλλιστος | 1494 – Μάρτιος 1501 | |
| Ματθαίος Β΄ | 1499 | |
| Γεννάδιος | 1510 – 1540 | |
| Αρσένιος | 1541 – 1564 | |
| Προκόπιος | 1572 | |
| Δανιήλ | 1573 | |
| Νεόφυτος Α΄ | 1574 – 1575 | |
| Διονύσιος | 1588 | |
| Ανανίας | 1590 | |
| Θεόδουλος ή Θεόφιλος | 1593 | |
| Αρσένιος Β΄ | πριν το 1600 | |
| Ιωάσαφ | 1600 – 1602, α΄ φορά | |
| Θεοφάνης (Φλωράς) | 1602 – 1605, α΄ φορά | |
| Ιωάσαφ | 1605 – 1606, β΄ φορά | |
| Θεοφάνης (Φλωράς) | 1606 – 1613, β΄ φορά | |
| Δαμασκηνός | 1613/4 – 1617 | |
| Τιμόθεος | 1616 – 1625 | |
| Αχίλλειος | 1625 – 1628 | |
| Δανιήλ | 1628 – 1638 | από Κορίνθου[17] |
| Γαλακτίων | 1638 – 1639 | |
| Κύριλλος | 1639 – 1650 | α΄ φορά |
| Κύριλλος | 1650 – 1676 | β΄ φορά |
| Νεκτάριος | 1676 – 1677 | |
| Άνθιμος | 1678 – 1705/6 | |
| Γρηγόριος | 1690 | |
| Ναθαναήλ | μεταξύ 17ου–18ου αιώνα | |
| Στέφανος | 1706 – 1728 | |
| Παρθένιος | 1728 – 1735 | |
| Γαβριήλ | 1735 – 1745 | |
| Ιωαννίκιος Γ΄ | 1745 – 1769 | |
| Μελέτιος | Ιούλιος 1768 | |
| Αγάπιος (Γρυπάρης) | 1768 – 1778 | |
| Άνθιμος Β΄ | 1778 – 1779 | |
| Ματθαίος Β΄ | 1779 – 1791 | |
| Κωνστάντιος | 1791 – 1811 | |
| Χρύσανθος (Μανωλέας) | 1811 – 1824 | |
| Πορφύριος (Φωτιάδης) | 1824 – 1829 | |
| Άνθιμος Γ΄ (Ιωαννίδης) | 1829 – 1833 | |
| Γρηγόριος Β΄ (Φουρτουνιάδης) | 1833 – 1835 | |
| Ιάκωβος | 1834 – 1836 | τοποτηρητής |
| Νεόφυτος (Βεγλερής) | 1836 – 1838 | τοποτηρητής |
| Αθανάσιος | 1838 – 1846 | |
| Ιάκωβος | 1846 – 1860 | |
| Νικόδημος (Κωνσταντινίδης) | 1860 – 1861 | |
| Μελέτιος | 1861 – 1867 | |
| Νεόφυτος (Πετρίδης) | 1867 – 1875 | |
| Φιλόθεος (Βρυέννιος) | 1875 – 1877 | |
| Γρηγόριος (Παυλίδης) | 1877 – 1879 | |
| Ναθαναήλ (Παπανίκας) | 1879 – 1886 | |
| Λουκάς (Πετρίδης) | 1886 – 1888 | |
| Ναθαναήλ Προύσης, Κωνστάντιος Κασσανδρείας |
1891 – 1892 | τοποτηρητές |
| Κωνσταντίνος (Βαφείδης) | 1888 – 1892 | |
| Γρηγόριος (Ζερβουδάκης) | 1892 – 1909 | |
| Αθανάσιος (Πιπέρας) | 1909 | |
| Απόστολος (Χριστοδούλου) | 1909 – 1917 | |
| Χριστοφόρος (Κνίτης) | 1918 – 1924 | |
| Κωνσταντίνος (Μεγγρέλης) | 1924 – 1963 | |
| Κωνσταντίνος (Καρδαμένης) | 1965 – 1984 | |
| Μάξιμος (Ξύδας) | 1984 – 2003 | |
| Θεολόγος (Αποστολίδης) | 2003 – σήμερα |
Κειμήλια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ιερά εικόνα Παναγίας Ρόδον το Αμάραντον, εκ Προύσας Μικράς Ασίας, κειμήλιο των Μικρασιατών προσφύγων, που φυλάσσεται στον Ι.Ν. Εισοδίων Θεοτόκου Σερρών.[18]
- Ιερά βυζαντινή εικόνα Παναγίας Πονολύτριας, στον Ναό Αγίων Θεοδώρων Σερρών.
Αγιολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Αγίου ιερομάρτυρος Νικήτα του Νέου, του εν Σέρραις αθλήσαντος την 4η Απριλίου 1808 (η μνήμη του εορτάζεται την Κυριακή του Θωμά).
- Οσίου Ιωάννου, του κτίτορος της Μονής Τιμίου Προδρόμου Σερρών (12 Δεκεμβρίου).
- Αγίου νεομάρτυρος Ιωάννου του Σερραίου, του εν Σέρραις αθλήσαντος (12 Μαΐου).
- Αγίου Καλλίστου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, του εν Σέρραις κοιμηθέντος (20 Ιουνίου).
- Αγίου νεομάρτυρος Βενεδίκτου του Εζοβίτου (12 Ιουνίου).
- Αγίων Τεσσάρων Μαρτύρων (Αδριανού, Πολυεύκτου, Πλάτωνος, Γεωργίου) των εκ Σερρών της Μακεδονίας καταγομένων και εν Μεγάροις μαρτυρησάντων τον 4ος αι. (1 Φεβρουαρίου).
- Αγίου Ιωάννου του Βατάτζη, Αυτοκράτορος και ελευθερωτού των Σερρών και της ευρύτερης Μακεδονίας από τους Βουλγάρους κατά τον 13ο αι. (4 Νοεμβρίου).
- Αγίου νεομάρτυρος Ραφαήλ του εν Λέσβω, ο οποίος εκάρη μοναχός το 1444 στη Μονή Τιμίου Προδρόμου Σερρών (Τρίτη Διακαινησίμου).
- Αγίου Γρηγορίου Καλλίδου, Μητροπολίτη Ηρακλείας και Ραιδεστού Θράκης. Τμήμα του λειψάνου του φυλάσσεται στον Ιερο Ναό Αγίων Θεοδώρων Σερρών όπου ο άγιος είχε χειροτονηθεί Διάκονος το 1862 (η μνήμη του τιμάται στις 25 Ιουλίου-ημέρα της κοιμήσεώς του- και στις 20 Οκτωβρίου -ημέρα της ανακομιδής των λειψάνων του-).
- Αγίου Γρηγορίου Ωρολογά (μετέπειτα Μητροπολίτου Κυδωνιών Μικράς Ασίας), ο οποίος διετέλεσε (προ της χειροτονίας του σε επίσκοπο) από το 1894 έως το 1901 καθηγητής του Γυμνασίου Σερρών, ιεροκήρυκας και επίσημος εκπρόσωπος της Μονής Τιμίου Προδρόμου Σερρών (η μνήμη του τιμάται την Κυριακή προ της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού).
- Οσίου Βαραδάτου στα Κουβούκλια Σερρών σε ανάμνηση του προσκυνήματος του Οσίου στα Κουβούκλια Προύσας (22 Φεβρουαρίου).
Μνημεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Καθολικό Ιεράς Μονής Τιμίου Προδρόμου Σερρών (13ου αιώνα).
- Ιερός Ναός Αγίων Θεοδώρων, παλαιός Μητροπολιτικός Ναός (6ου/12ου αιώνα), νυν Καθεδρικός και Προσκυνηματικός.
- Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου Ακροπόλεως Σερρών.
- Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου του Κρυονερίτου.
- Καθολικό Μονής Αγίου Γεωργίου (16ου αιώνα), Κερδυλλίου όρους - Ασπροβάλτας.
- πλήθος μεταβυζαντινών ναών.
Μονές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ανδρώα Μονή: Αγίας Μεγαλομάρτυρος Παρασκευής Σερρών
- Γυναικείες Μονές:
- Τιμίου Προδρόμου Σερρών (Μετόχια Μονής: Τιμίου Προδρόμου Σερρών (Προδρομούδι) και Αγίου Γεωργίου Κρυονερίτου Σερρών)
- Κοιμήσεως Θεοτόκου «Παναγίας Βύσσιανης»
- Υψώσεως Τιμίου Σταυρού
- Προφήτου Ηλιού
Εικόνες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Ναός του Αγίου Γεωργίου Ασπροβάλτας.
Ο Ναός του Αγίου Γεωργίου Ασπροβάλτας.
Ο βυζαντινός καθεδρικός ναός των Αγίων Θεοδώρων Σερρών.
Ο βυζαντινός καθεδρικός ναός των Αγίων Θεοδώρων Σερρών.
Σέρρες. Αρχαιολογικό Μουσείο. Χριστός Ευεργέτης. 14ος αιώνας.
Η Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Σερρών.
Ο Ναός του Αγίου Δημητρίου Νέου Σκοπού.
Ο Άγιος Γρηγόριος Ωρολογάς, καθηγητής του Γυμνασίου Σερρών (1894-1901), ιεροκήρυκας και επίσημος εκπρόσωπος της Μονής Τιμίου Προδρόμου Σερρών.
.jpg)
_%CE%B1%CE%B9%CF%8E%CE%BD%CE%B1%CF%82_2.jpg)
Υποσημειώσεις και παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Υποσημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «ΦΕΚ A 120/1928». Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. 11 Ιουλίου 1928.
- ↑ Τετράδια Βουλγαρικῆς Κατοχῆς, Ἀνατολική Μακεδονία 1916-1918, ἐπιμέλεια Ν. Ρουδομέτωφ, τ. 2ος, Ἱστορικό Λογοτεχνικό Ἀρχεῖο Καβάλας, Καβάλα 2008.
- ↑ Β.Σ. Κάρτσιου, Ἡ Γενοκτονία τοῦ Ἑλληνισμοῦ τῆς Ἀνατολικῆς Μακεδονίας κατά τή 2η Βουλγαρική Κατοχή (1916-18), ἐκδ. Ἐρωδιός, Θεσσαλονίκη 2010.
- ↑ τα κειμήλια των Μελενικίων που εκλάπησαν από τους Βούλγαρους
- ↑ «Φως Φαναρίου: Η Μονή της Εικοσιφοίνισσας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 2 Μαρτίου 2019.
- ↑ Τα «Ελγίνεια» της Εκκλησίας - Κιβωτός της Ορθοδοξίας
- ↑ Το 2017 έτος διεκδίκησης λεηλατημένων κειμηλίων από τις Ιερές Μονές των Σερρών - εφημερίδα ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ
- ↑ Αυτή είναι η ιστορία των κλεμμένων κειμηλίων που ζήτησε ο Πατριάρχης από τους Βούλγαρους - orthodoxia.info
- ↑ 9,0 9,1 Lequien, Michel (1760). Oriens christianus in quatuor Patriarchatus digestus, Tomus II. Parisiis, ex Typographia Regia. σελίδες 87 – 90.
- ↑ Bulletin de correspondance hellénique. Supplément, 8 (1983), σελ. 176.
- ↑ Καλέκα, Μανουήλ (1865). Τα ευρισκόμενα πάντα. Παρίσι: Jacques-Paul Migne. σελ. 1090.
- ↑ Καλέκα, Μανουήλ (1865). Τα ευρισκόμενα πάντα. Παρίσι: Jacques-Paul Migne. σελ. 1204.
- ↑ Сава, Епископ Шумадијски (1996). Српски јерарси од деветог до двадесетог века. Евро Београд, Унирекс Подгорица, Каленић Крагујевац. σελίδες 212 – 213. Ανακτήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2014.
- ↑ Сава, Епископ Шумадијски (1996). Српски јерарси од деветог до двадесетог века. Евро Београд, Унирекс Подгорица, Каленић Крагујевац. σελ. 428. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2014.
- ↑ Сава, Епископ Шумадијски (1996). Српски јерарси од деветог до двадесетог века. Евро Београд, Унирекс Подгорица, Каленић Крагујевац. σελ. 486. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2014.
- ↑ 16,0 16,1 16,2 Ζαχαριάδου, Ελισάβετ Α. (1996). Δέκα τουρκικά έγγραφα για την Μεγάλη Εκκλησία (1483-1567). Αθήνα: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών. σελ. 123. ISBN 960-7094-69-7.
- ↑ Μυστακίδης, Βασίλειος. «Επισκοπικοί κατάλογοι». Εταιρεία Βυζαντινών Σπουδών: 183. https://core.ac.uk/download/pdf/132806845.pdf. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2020.
- ↑ Παναγίες της Μικράς Ασίας και της Θράκης - άρθρο Ένωσης Μικρασιατών Φοιτητών
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Τετράδια Βουλγαρικῆς Κατοχῆς, Ἀνατολική Μακεδονία 1916-1918, ἐπιμέλεια Ν. Ρουδομέτωφ, τ. 2ος, Ἱστορικό Λογοτεχνικό Ἀρχεῖο Καβάλας, Καβάλα 2008
- Β.Σ. Κάρτσιου, Ἡ Γενοκτονία τοῦ Ἑλληνισμοῦ τῆς Ἀνατολικῆς Μακεδονίας κατά τή 2η Βουλγαρική Κατοχή (1916-18), ἐκδ. Ἐρωδιός, Θεσσαλονίκη 2010