Ιερά Μητρόπολις Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας
| Ιερά Μητρόπολις Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Xώρα | Ελλάδα |
| Έδρα | Φλώρινα |
| Υπαγωγή | Εκκλησία της Ελλάδος (επιτροπικώς) |
| Μονές | 7 |
| Μητροπολιτικός Ναός | Αγίου Παντελεήμονος Φλώρινας |
| Διοίκηση | |
| Μητροπολίτης | Ειρηναίος |
| Πρωτοσύγκελλος | Αρχιμανδρίτης Νικηφόρος Μανάδης |
| Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος | Αρχιμανδρίτης Θεωνάς Αθανασιάδης |
| Ιεροκήρυκες | 4 |
| Ιστοσελίδα | |
| imflorinas.gr | |
Η Ιερά Μητρόπολις Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας είναι μια από τις Μητροπόλεις των λεγομένων «Νέων Χωρών[α]».
Έδρα της είναι η Φλώρινα, και η έκταση της Ιεράς Μητρόπολης εκτείνεται στο βορειοδυτικό τμήμα της Ελλάδας. Στη Μητρόπολη υπάγονται ιερατικά η πόλη της Φλώρινας και η ευρύτερη περιοχή της, οι περιοχές του Αμυνταίου και των Πρεσπών (εκτός από ορισμένα χωριά τους), αρκετά χωριά του Δήμου Έδεσσας (Παλαιός και Νέος Άγιος Αθανάσιος, Γραμματικό, Ζέρβη, Παναγίτσα, Νέα Ξανθόγεια, Άγιος Δημήτριος και Περαία), τα οποία ανήκουν διοικητικά στην περιφερειακή ενότητα Πέλλας, καθώς και η Πτολεμαΐδα και η ιστορική περιοχή της Εορδαίας η οποία ανήκει διοικητικά στην περιφερειακή ενότητα Κοζάνης. Η πόλη της Πτολεμαΐδας, αντίστοιχα αποτελεί τη μεγαλύτερη πληθυσμιακά πόλη, εντός των ορίων της Ιεράς Μητρόπολις Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας. Παλαιότερα στη Μητρόπολη ανήκε μέχρι και το 1967 και η περιοχή της Αλμωπίας της περιφερειακής ενότητας Πέλλας.
Μητροπολίτης της είναι από τις 22 Οκτωβρίου 2023 ο Ειρηναίος (Λαφτσής)[2].
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1943 πραγματοποιείται για πρώτη φορά αναφορά για την Ιερά Μητρόπολη Φλωρίνης, Αλμωπίας και Εορδαίας. Έπειτα από απόφαση της Εκκλησίας της Ελλάδος στις 22 Ιουνίου 1967, η εκκλησιαστική περιφέρεια της Αλμωπίας ενσωματώθηκε στην Ιερά Μητρόπολη Εδέσσης και έτσι η Μητρόπολη της Φλώρινας μετονομάστηκε σε Ιερά Μητρόπολις Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας.
Την τοπική Εκκλησιαστική και Επισκοπική Ιστορία έχει καταγράψει ενδελεχώς σε εκδοθέν πόνημα ο Πρωτοσύγκελος της Μητροπόλεως, αρχιμανδρίτης Νικηφόρος Μανάδης.
Επισκοπικός κατάλογος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Όνομα | Έτη | Σημειώσεις |
|---|---|---|
| Ιλαρίων | 1134 – 1164[3][4] | Όσιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας[4] |
| Ανώνυμος | 1217 – 1235 | Αναφέρεται από τον Δημήτριο Χωματηνό[4] |
| Νήφων | 1321[4] | |
| Νήφων | 1390 | Αναφέρεται σε κτιτορική επιγραφή του Ι.Ναού Αναλήψεως Εμποριού Εορδαίας[4] |
| Παχώμιος | 1532[4] | |
| Θεοφάνης | 1589 | Ήταν στη Ρωσία για έρανο και παρέστη στη χειροτονία του Μητροπολίτη Κιέβου Μιχαήλ[4] |
| Ιωσήφ | 1606[4] | |
| Θεοφάνης | 1624 | Υπέγραψε μαζί με τον Αχρίδος Πορφύριο επιστολή προς τον Πάπα Ουρβανό Η΄[4] |
| Κοσμάς | 1629 | Αναφέρεται σε επιστολή του Αχρίδος Αβραμίου (31 Ιανουαρίου 1629)[5] |
| Χαρίτων | 1631 – 1634 | Αναφέρεται από τον Αχρίδος Αβράμιο[5] |
| Σωφρόνιος | 1634[5] | |
| Διονύσιος Α΄ | 1644 – 1649[5] | |
| Ιγνάτιος Α΄ | 1653 – 1670[5] | |
| Νικόδημος | 1668, 1670, 1676 | Η αρχιερατεία του διακόπτεται για άγνωστους λόγους[5] |
| Παλλάδιος | 1683[5] | |
| Άνθιμος | 1691 – 1699 | Αναφέρεται ως «Μογλαινών και Μολεσχών»[5] |
| Διονύσιος Β΄ Κόκκινος | 1691 – 1699 | Καθαιρέθηκε για σιμωνία[5] |
| Ιγνάτιος Β΄ | 1706 | Σε συνταγμάτιο του Χρυσάνθου Ιεροσολύμων αναφέρεται ως «Μογλενών και Μολισκού ήτοι Χλωρινού»[5] |
| Γαβριήλ Α΄ | 1714 – 1719 | «Μογλαινών και Μολοσχών»[5] |
| Παρθένιος | 1725 | «Μογλαινών και Μολισχού»[5] |
| Πρόχορος | 1736[5] | |
| Θεοδώρητος | 1740[5] | |
| Άνθιμος | 1740[5] | |
| Γαβριήλ Β΄ | 1743 – 1762[5] | |
| Ιωακείμ | 1743 – 1762[5] | Η υπογραφή του ως «Μητροπολίτου Μογλενών ή Μογλενών και Κατρανίτσης[5]» υπάρχει σε πολλά σωζόμενα έγγραφα[6] |
| Γερμανός | 1762 – 1767[3] | Καθαιρέθηκε λίγο μετά την κατάργηση της Αρχιεπισκοπής Αχριδών[6] |
| Ναθαναήλ | Απρίλιος 1767 – Ιούνιος 1767[7] | κατόπιν Πελαγονίας |
| Γεδεών[7] | Ιούνιος 1767 – 9 Σεπτεμβρίου 1774 | παραιτήθηκε |
| Αγαθάγγελος | 1774 – 1783[6] | |
| Γερμανός | Αύγουστος 1783 – 1798[6] † | |
| Τιμόθεος | Ιανουάριος 1798[7] – 1824[6] † | |
| Νεόφυτος | 12 Απριλίου 1824 – Νοέμβριος 1858 † | Μεταφέρεται η έδρα της Μητρόπολης στη Φλώρινα[6] |
| Μελέτιος | 10 Νοεμβρίου 1858 – 11 Απριλίου 1865 † | από Δεβρών και Βελισσού |
| Προκόπιος | 1 Μαΐου 1865 – 2 Μαΐου 1877 | από Κλαυδιουπόλεως, κατόπιν Βεροίας |
| Γερμανός (Αποστολίδης) | 2 Μαΐου 1877 – 31 Οκτωβρίου 1881 | από Ειρηνουπόλεως, κατόπιν Σηλυβρίας |
| Καλλίνικος | 11 Νοεμβρίου 1881 – 29 Ιανουαρίου 1891 | από Δεβρών, παραιτήθηκε[6] |
| Αβέρκιος | 5 Φεβρουαρίου 1891 – Απρίλιος 1894 | από Καλλιουπόλεως και Μαδύτου, παραιτήθηκε λόγω γήρατος[8] |
| Ιωαννίκιος (Μαργαριτιάδης) | 30 Απριλίου 1894 – 31 Μαρτίου 1905 | Ανήγειρε το σημερινό μητροπολιτικό μέγαρο[8], κατόπιν Ίμβρου |
| Άνθιμος (Σαρίδης) | 31 Μαρτίου 1905 – 19 Φεβρουαρίου 1908 | από Ροδοστόλου, κατόπιν Βιζύης και Μηδείας |
| Σμάραγδος (Χατζηευσταθίου) | 21 Φεβρουαρίου 1908 – 5 Αυγούστου 1910 | από Μυριοφύτου και Περιστάσεως, κατόπιν Φιλιππουπόλεως[8] |
| Κωνστάντιος (Ρούσης ή Καπιτζόγλου) | 8 Αυγούστου 1910 – 26 Ιουνίου 1912 | κατόπιν Βοδενών |
| Πολύκαρπος (Σακελλαρόπουλος) | 28 Ιουνίου 1912 – 27 Μαρτίου 1926 | Επί των ημερών του απελευθερώθηκε η Φλώρινα. Τέλεσε δοξολογία και υποδέχτηκε τον Διάδοχο[8]. Κατόπιν Βεροίας. |
| Χρυσόστομος (Καβουρίδης) | 27 Μαρτίου 1926 – 1932 | Από Φιλιατών. Παραιτήθηκε. Περιέπεσε σε σχίσμα το 1935 μη αποδεχόμενος το γρηγοριανό ημερολόγιο[8] και στις 14 Ιουνίου 1935 καθαιρέθηκε. |
| Ιωακείμ | 1932 | |
| Βασίλειος (Παπαδόπουλος) | Οκτώβριος 1932 – 24 Ιανουαρίου 1967 | αποχώρησε λόγω ορίου ηλικίας |
| Αυγουστίνος (Καντιώτης) | 25 Ιουνίου 1967 – 14 Ιανουαρίου 2000 | Παραιτήθηκε λόγω γήρατος[9] |
| Θεόκλητος (Πασσαλής) | 23 Ιανουαρίου 2000 – 1 Οκτωβρίου 2023 | Παραιτήθηκε λόγω γήρατος[10] |
| Ειρηναίος (Λαφτσής) | 22 Οκτωβρίου 2023[2] – σήμερα | |
Αγιολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στους τοπικούς αγίους της Μητροπόλεως συμπεριλαμβάνονται οι εξής:
- Ο άγιος Αγαθάγγελος, από τη Φλώρινα, ασκούσε το επάγγελμα του υποδηματοποιού στο Μοναστήρι. Διαμαρτυρόμενος για τους βίαιους εξισλαμισμούς που συνηθίζονταν από τους μουσουλμάνους κατά το Μπαϊράμι, μετέβη στην Κωνσταντινούπολη και απέσπασε ένα φιρμάνι που απαγόρευε τις πρακτικές αυτές. Για τον λόγο αυτό οι Τούρκοι της περιοχής του τον συνέλαβαν και, αφού τον βασάνισαν άγρια, τον αποκεφάλισαν στις 17 Φεβρουαρίου του 1727.
- Ο άγιος Υπάτιος, ήταν επίσκοπος Γαγγρών, πόλης της Παφλαγονίας της Μικράς Ασίας. Συμμετείχε στην Α' Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας (325 μ.Χ.) και επέδειξε σημαντική δράση κατά των αιρέσεων. Για τη δράση του αυτή μαρτύρησε από ειδωλολάτρες, οι οποίοι του επιτέθηκαν με ξύλα και πέτρες και τον άφησαν ημιθανή. Πριν ξεψυχήσει, μία από τις αιρετικές γυναίκες τον θανάτωσε διά λίθου. Ο άγιος, αποτελούσε τον πολιούχο και προστάτη της πόλης των Γαγγρών στην οποία υπήρχε προς τιμήν του ναός έως τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 οπότε και αφανίστηκε. Η ιερά εικόνα του, όμως, μεταφέρθηκε από τον ναό με μέριμνα των Μικρασιατών προσφύγων στη νέα τους πατρίδα, το χωριό Αντίγονος Φλώρινας. Η εφέστιος αυτή εικόνα φυλάσσεται πλέον στον νέο περικαλλή ναό του Αγίου Υπατίου του Αντιγόνου που εγκαινιάστηκε το 1976.
- Η αγία Παρασκευή η Επιβατινή, καταγόταν από τους Επιβάτες Θράκης. Ασκήτεψε στους Αγίους Τόπους και εγκαταστάθηκε σε μια γυναικεία Μονή, όπου για αρκετά χρόνια ασκήθηκε στην αρετή. Έπειτα αναχώρησε πάλι στην Κωνσταντινούπολη και από εκεί στην Καλλικράτεια της Ανατολικής Θράκης, όπου παρέμεινε δύο χρόνια στον ναό των Αγίων Αποστόλων και εκεί απεβίωσε ειρηνικά. Προς τιμήν της Οσίας Παρασκευής έχουν κτισθεί στην Ελλάδα ναοί, στα μέρη όπου κατέφυγαν ανατολικοθρακιώτες πρόσφυγες, όπως ο Ιερός Ναός Αγίου Στεφάνου και Οσίας Παρασκευής Επιβατινής Πτολεμαΐδας.
- Ο Άγιος Χρυσόστομος Σμύρνης και οι συν αυτώ Μικρασιάτες Νεομάρτυρες. Η μνήμη τους τιμάται κάθε Σεπτέμβριο, την Κυριακή προ της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, στον Ιερό Ναό Μικρασιατών Νεομαρτύρων Πτολεμαΐδας, καθώς πολλοί Έλληνες από τη Μικρά Ασία εγκαταστάθηκαν στην πόλη. Τον ναό θεμελίωσαν το 1981 γέροντες επιζώντες της Μικρασιατικής Καταστροφής, μετά από πρόσκληση του Μητροπολίτη Αυγουστίνου.[11][12][13]
Αρχιερατικές Περιφέρειες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Ιερά Μητρόπολις Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας, διαιρείται στις κάτωθι Αρχιερατικές Περιφέρειες:
| Αρχιερατική Περιφέρεια | Έδρα | Εκκλησιαστική Υποδιαίρεση |
|---|---|---|
| α) Φλωρίνης | Φλώρινα | |
| β) Πρεσπών | Άγιος Γερμανός | Στη Μητρόπολη Φλωρίνης δεν ανήκουν οι εξής δεκαεπτά οικισμοί, του Νομού Φλώρινας: Βατοχώρι, Ανταρτικό, Τρίγωνο, Κώττας, Κρυσταλλοπηγή, Κορυφή και Πράσινο του Δήμου Πρεσπών καθώς και τα χωριά Αετός, Αγραπιδιά, Βαλτόνερα, Σκλήθρο, Λέχοβο, Πεδινό, Βαρυκό, Νυμφαίο, Λιμνοχώρι και Ασπρόγεια του Δήμου Αμυνταίου, τα προαναφερθέντα υπάγονται εκκλησιαστικά στη Μητρόπολη Καστορίας. |
| γ) Αμυνταίου | Αμύνταιο | Στη Μητρόπολη Φλωρίνης ανήκουν επίσης εκκλησιαστικά και οι εξής πέντε οικισμοί του Νομού Πέλλας: Παλαιός και Νέος Άγιος Αθανάσιος, Γραμματικό, Ζέρβη και Περαία, του Δήμου Έδεσσας. |
| δ) Εορδαίας | Πτολεμαΐδα |
Ιερές Μονές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στην Ιερά Μητρόπολη υπάγονται οι παρακάτω μονές [14]
Ανδρικές
- Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Κλαδορράχης
- Ιερά Μονή Αγίας Παρασκευής Μηλοχωρίου
- Ιερά Μονή Αγίου Κοσμά του Αιτωλού Αρδάσσης - Κρυοβρύσης
- Ιερά Μονή Αγίου Γρηγορίου Παλαμά Αντιγόνου
Γυναικείες
- Ιερά Μονή Αγίου Μάρκου Πρώτης Φλωρίνης
- Ιερά Μονή Αγίου Αυγουστίνου Φλωρίνης
- Ιερά Μονή Αγίου Παντελεήμονος και Αγίας Ευβούλης Αμύνταιου
Ποιμαντική διακονία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Το Γενικό Φιλόπτωχο Ταμείο, το οποίο εκφράζει στο μεγαλύτερο βαθμό το φιλανθρωπικό, ποιμαντικό και κοινωνικό έργο της Ιεράς Μητροπόλεως. Φροντίζει για την εξασφάλιση των αναγκαίων στους πάσχοντες συνανθρώπους μας και στηρίζει κάθε ενέργεια αρωγής των πασχόντων που έχει εν γνώσει αυτού.
- Λειτουργεί επί δεκαετίες το "ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΕΙΟΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΝ ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟΝ", το οποίο παρέχει υγιές και πρέπον περιβάλλον σε άνδρες και γυναίκες που έχουν την ανάγκη στήριξης. Είναι ένα πόνημα του Μακαριστού Μητροπολίτου κ. Αυγουστίνου, το οποίο συνεχίζεται παρ' όλες τις δυσκολίες των εποχών. Τέλος, οι γέροντες και γερόντισσες που διαμένουν σε αυτό αισθάνονται περίσσεια την οικογενειακή θαλπωρή.
- Λειτουργεί το Ίδρυμα Κακοποιημένων Γυναικών "ΣΩΣΣΑΝΑ", όπου δίνεται καταφυγή και στήριξη σε κάθε κακοποιημένη γυναίκα.
- Κάθε Κυριακή ιεροκήρυκες της Ιεράς Μητροπόλεως επισκέπτονται χωριά, επιτελώντας τη Θεία Λειτουργία και κηρύττοντας το λόγο του Θεού.
- Στους Ναούς της Ιεράς Μητροπόλεως πραγματοποιούνται κατηχητικές συνάξεις για παιδιά και ενήλικες, με σκοπό τη διδαχή του Ευαγγελίου, τους βίους των Αγίων και τη διαδοχή Χριστιανικών αξιών και ιδανικών, καλλιεργώντας τον καθένα και ενισχύοντάς τον πνευματικά.
- Λειτουργούν Εκκλησιαστικές Κατασκηνώσεις, οι οποίες τηρούν όλες τις απαιτούμενες Ευρωπαϊκές Προδιαγραφές. Η πορεία των Κατασκηνώσεων σηματοδοτεί την Ιερά Μητρόπολη καθώς έχει περάσει από αυτές πλήθος παιδιών. Οι κατασκηνώσεις λειτουργούν τους καλοκαιρινούς μήνες και συμμετέχουν σε αυτές παιδιά, έφηβοι και ενήλικες. Χωρίζονται σε περιόδους αρρένων και θηλέων. Βρίσκονται στο χωριό Πρώτη, λίγα χιλιόμετρα έξω από την πόλη της Φλώρινας.
- Πραγματοποιούνται συνάξεις κατηχητών και στελεχών με σκοπό την πληρέστερη επιτυχία του κατηχητικού έργου και τη σταδιακή οργάνωση της λειτουργίας των Εκκλησιαστικών Κατασκηνώσεων της προσεχούς καλοκαιρινής περιόδου. Λαμβάνουν χώρα ομιλίες από κληρικούς, επιστήμονες και στελέχη.
- Λειτουργεί Εκκλησιαστικό Γυμνάσιο & Λύκειο, το οποίο προσφέρει στους μαθητές τη δυνατότητα να σπουδάσουν σε αυτό καθώς και να διαμείνουν στο Οικοτροφείο των μαθητών.
- Από το σχολικό έτος 2016-2017, λειτουργεί στους χώρους του εκκλησιαστικού σχολείου το Κοινωνικό Φροντιστήριο της Ι.Μ. Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας. Συμμετέχουν μαθητές Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου.
- Λειτουργεί Σχολή Βυζαντινής Μουσικής, υπό τη Διεύθυνση του Άρχοντος Πρωτοψάλτου της Μ.τ.Χ.Ε. κ. Στεφάνου Δόντσιου. Δίνεται, μέσω αυτής, η δυνατότητα στους ενδιαφερομένους να ασχοληθούν και να διδαχθούν την Εκκλησιαστική Βυζαντινή Μουσική.
- Δραστηριοποιούνται Ορθόδοξες Χριστιανικές Αδελφότητες, οι οποίες ενισχύουν το φιλανθρωπικό, ποιμαντικό και κοινωνικό έργο της Ιεράς Μητροπόλεως ποικιλοτρόπως.
- Εκδίδεται το μηνιαίο περιοδικό "ΣΑΛΠΙΓΞ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ". Το πόνημα αυτό περιέχει τον χαιρετισμό του Ποιμενάρχου, λόγους θεολόγων, κείμενα προβληματισμού, υλικό από θρησκευτικές εκδηλώσεις και, τέλος, τα χρονικά της Ιεράς Μητροπόλεως καθ΄ έκαστον μήνα.
- Λειτουργεί Εκκλησιαστικός Ραδιοφωνικός Σταθμός "ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ" στους 98,3 και 98,8 FM. Μέσω του σταθμού ακούγονται ομιλίες και προσφέρεται στους ακροατές η δυνατότητα να ωφεληθούν ψυχικά και πνευματικά.
Υποσημειώσεις και παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Υποσημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Νέες Χώρες» ονομάζονται 36 Μητροπόλεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου, οι οποίες μετά τους Βαλκανικούς πολέμους περιήλθαν στην ελληνική επικράτεια. Αυτές συνεχίζουν να υπάγονται πνευματικά στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, αλλά με την Πατριαρχική και Συνοδική Πράξη της 4ης Σεπτεμβρίου 1928 η Διοίκησή τους παραχωρήθηκε «επιτροπικώς» και υπό δέκα ρητούς όρους στην Εκκλησία της Ελλάδος[1].
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Μαζαράκης, Ευάγγελος (2020). Το υφιστάμενο εκκλησιαστικό καθεστώς των Νέων Χωρών (PDF). Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 19 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2021.
- 1 2 «Η Χειροτονία του νέου Μητροπολίτη Φλωρίνης Ειρηναίου». romfea.gr. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2023.
- 1 2 Μανάδης 2012, σελ. 1.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Μελίσσας 2014, σελ. 190.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 Μελίσσας 2014, σελ. 191.
- 1 2 3 4 5 6 7 Μελίσσας 2014, σελ. 192.
- 1 2 3 Μανάδης 2012, σελ. 2.
- 1 2 3 4 5 Μελίσσας 2014, σελ. 193.
- ↑ Μελίσσας 2014, σελ. 194.
- ↑ «Παραιτήθηκε ο Μητροπολίτης Φλωρίνης κ. Θεόκλητος». Orthodox Times. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2023.
- ↑ Ιερός Ναός Αγίων Νεομαρτύρων της Μικρασιατικής Καταστροφής, Δήμος Εορδαίας
- ↑ Οδοιπορικό στα μνημεία της Εορδαίας: Ο Ναός των Αγίων Νεομαρτύρων στην Πτολεμαΐδα, 16/07/2015, e-ptolemeos
- ↑ Ναοί του Αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης και των Μικρασιατών Μαρτύρων
- ↑ Ιστοσελίδα της Εκκλησίας της Ελλάδος, Ιερά Μητρόπολις Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας Αρχειοθετήθηκε 2019-03-07 στο Wayback Machine.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Μελίσσας, Λάζαρος (2014). Η Μητρόπολη Μογλενών και Φλωρίνης μέσα από τα αρχεία της Αντιπροσωπείας - Δημογεροντίας (1907 - 1913) (Διπλωματική εργασία) (PDF). Θεσσαλονίκη: Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Σχολή Οικονομικών και Περιφερειακών Σπουδών. Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών. Ανακτήθηκε στις 10 Απριλίου 2021.
- Μανάδης, Νικηφόρος (2012). «Τα εκκλησιαστικά της επαρχίας Εορδαίας» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 10 Απριλίου 2021.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]