Ιερά Μητρόπολις Σερβίων και Κοζάνης

Ιερά Μητρόπολις Σερβίων και Κοζάνης
Γενικές πληροφορίες
Ίδρυση	1745 Επισκοπή Σερβίων και Κοζάνης και από 1882 Μητρόπολη Σερβίων και Κοζάνης
Ιδρυτής	Ιωακείμ Γ΄
Xώρα	Ελλάδα
Έδρα	Κοζάνη
Υπαγωγή	Εκκλησία της Ελλάδος (επιτροπικώς)
Αρχιερατικές περιφέρειες	6
Ενορίες	84
Ναοί	94 εκκλησίες, 8 παρεκκλήσια, 351 εξωκκλήσια, 54 ναοί κοιμητηρίων και 5 μοναστηριακοί.
Μονές	5 (3 ανδρικές και 2 γυναικείες)
Μητροπολιτικός ναός	Ι.Ν. Αγίου Νικολάου
Ιστοσελίδα	imsk.gr
Ιεραρχία
Μητροπολίτης	Παύλος
Ιεροκήρυκες	1
Εφημέριοι	84
Διάκονοι	3

Η Ιερά Μητρόπολη Σερβίων και Κοζάνης είναι μια από τις Μητροπόλεις των λεγομένων «Νέων Χωρών».

Είναι μία από τις παλαιότερες επισκοπές στη Δυτική Μακεδονία (4ος αιώνας). Η έδρα της σήμερα είναι στην Κοζάνη και Μητροπολίτης είναι ο Παύλος Παπαλεξίου. Στη Μητρόπολη υπάγονται 94 ενοριακοί ναοί, 8 παρεκκλήσια, 351 εξωκλήσια, 54 ναοί κοιμητηρίων και 5 μοναστηριακοί ναοί και σε αυτούς λειτουργούν σήμερα 84 εφημέριοι.

Ιστορικά στοιχεία

Επισκοπή Καισαρείας

Ως πρώ­τη Ε­πι­σκο­πή στην σημερινή περιοχή του Νομού Κοζάνης λει­τούρ­γη­σε η Επισκοπή Και­σα­ρεί­ας με έ­δρα την Και­σα­ρεί­α. Στους κα­τα­λό­γους Μη­τρο­πό­λε­ων και Ε­πι­σκο­πών που πα­ρα­θέ­τει ο Γεράσιμος Κονιδάρης α­να­φέ­ρε­ται Ε­πι­σκο­πή Και­σα­ρεί­ας υ­πα­γο­μέ­νη στη Μη­τρό­πο­λη Λα­ρί­σης κα­τά τον Ε . αι­ώ­να (431 – 551) με Ε­πί­σκο­πο Και­σα­ρεί­ας κα­τέ­χον­τας την 8η θέ­ση με­τα­ξύ των Ε­πι­σκό­πων της Μη­τρο­πό­λε­ως. Α­πο­κα­λυ­φθεί­σα στο χώ­ρο της Και­σα­ρεί­ας προ ε­τών ε­πι­τύμ­βια μαρ­μά­ρι­νη πλά­κα φέ­ρει η­μι­κα­τε­στραμ­μέ­νο ε­πί­γραμ­μα «­.­..προ­ε­δρί­αν έ­λα­χεν τη Εκ­κλη­σί­α Και­σά­ρων πό­λε­ως Μα­κε­δό­νιος έ­στιν ού­τος α­νήρ τα παντ’ εύ­φη­μος ος Ε­πι­σκο­πή­σας έ­τη εν μή­να έ­να του τή­δε βί­ου εκ­δη­μή­σας μη­νί Ι­α­νου­α­ρί­ω ΚΓ Ινδικτιώνος Ι­Α προς Θε­όν ε­νε­δή­μη­σεν.­.­.» Το ε­πί­γραμ­μα δεν φέ­ρει α­κρι­βή χρο­νο­λό­γη­ση, α­πό το εί­δος ό­μως της γρα­φής και τα λοι­πά στοι­χεί­α, οι ει­δι­κοί το το­πο­θε­τούν στην πε­ρί­ο­δο του 5ου αι­ώ­νος. Συ­νε­πώς κα­τά τον 5ο και 6ο αι­ώ­να έ­δρευ­ε στην Και­σά­ρεια Ε­πι­σκο­πή, η ο­ποί­α πι­θα­νώς να συ­στή­θη­κε και υ­πήρ­χε ί­σως α­πό του 4ου αι­ώ­να α­φ’ ό­του έ­πα­ψαν οι δι­ωγ­μοί και ε­πι­χει­ρή­θη­κε η ορ­γά­νω­ση της Εκ­κλη­σί­ας.

Επισκοπή Σερβίων

Α­πό του 9ου αι­ώ­νος εί­ναι γνω­στή η Ε­πι­σκο­πή Σερ­βί­ων με έδρα τα Σέρβια. Η πρώ­τη μαρ­τυ­ρί­α πε­ρί αυ­τής βρίσκεται σε κείμενα του Λέοντος Σοφού. Με τον τί­τλο «Σερ­βί­ων» και έ­δρα τα Σέρβια λει­τούρ­γη­σε ως το 1745 υ­πα­γο­μέ­νη στη Μη­τρό­πο­λη Θεσ­σα­λο­νί­κης.

Επισκοπή Σερβίων και Κοζάνης

Με έ­δρα την Κο­ζά­νη λει­τουρ­γεί η Ε­πι­σκο­πή υ­πό τον τί­τλο Σερ­βί­ων και Κο­ζά­νης α­πό το 1745 ως το 1882. Το 1882 ε­πί Ε­πι­σκό­που Ευ­γε­νί­ου με πρά­ξη του Οι­κου­με­νι­κού Πα­τρι­αρ­χεί­ου υ­πό τον Οι­κου­με­νι­κό Πα­τριά­ρχη Ιωακείμ Γ΄ προ­ήχθη η Ε­πι­σκο­πή σε Μη­τρό­πο­λη Σερ­βί­ων και Κο­ζά­νης και ο Ε­πί­σκο­πος Ευγέ­νιος σε Μη­τρο­πο­λί­τη και υ­πή­χθη πλέ­ον α­πευ­θεί­ας στο Οι­κου­με­νι­κό Πατριαρ­χεί­ο.

Επισκοπικός κατάλογος

Όνομα	Έτη	Σημειώσεις
Μακεδόνιος	5ος-6ος αιώνας
Μιχαήλ	1200
Ιλλυριός	1219 – 1235
Λέων	1235
Δαμασκηνός
Ιάκωβος	1347 – 1355
Γεδεών	1376
Ιάκωβος	1380
Συμεών	~ 1360
Θεοφάνης
Κύριλλος
Νεόφυτος
Μελέτιος
Πατρίκιος	~ 1580
Λεόντιος	1560 – 1566
Μακάριος	1566 – 1567
Ιωάσαφ	1572 – 1584
Ιωακείμ	1584 – 1587
Ιωάσαφ	1588 – 1594	β΄ θητεία
Γερόντιος	1600
Ιωαννίκιος
Μελέτιος	1646 – 1649
Θεοφάνης	1649
Ιωάσαφ	1671
Διονύσιος	; – 1673
Γρηγόριος	1673 – 1677
Θεόκλητος	1677
Γρηγόριος	1678 – 1687
Γερμανός	1690
Ραφαήλ	1699
Διονύσιος	1700 – 1715
Δαμιανός	1720
Ιωαννίκιος	1727 – 1729
Ιάκωβος	1728 – 1730
Ζαχαρίας	1730 – 1734
Μελέτιος	1734 – 1745
Ιερεμίας	1745
Ιγνάτιος	1752 – 1785
Θεόφιλος	1785 – 1811
Διονύσιος	1811 – 1815
Βενιαμίν Καρίπογλου	1815 - 1849	παραιτήθηκε
Ευγένιος Πατέρας	1849 - Ιούνιος 1889	ως το 1882 επίσκοπος, κατόπιν Μητροπολίτης. Παραιτήθηκε
Κωνστάντιος Ματουλόπουλος	29 Ιουλίου 1889 - 30 Απριλίου 1892	κατόπιν Δρυϊνουπόλεως
Γεράσιμος Τανταλίδης	23 Οκτωβρίου 1893 - 31 Μαΐου 1894	από Κορυτσάς, κατόπιν Δρυϊνουπόλεως
Κωνστάντιος Ματουλόπουλος	31 Μαΐου 1894 - 14 Ιουνίου 1910	β΄ θητεία
Φώτιος Μανιάτης	5 Αυγούστου 1910 - 14/27 Μαρτίου 1923	παραιτήθηκε
Ιωακείμ Αποστολίδης	14/27 Μαρτίου 1923 - 17 Απριλίου 1926	κατόπιν Αυστραλίας
Ευγένιος Χριστοδούλου	20 Μαΐου 1926 - 15 Μαρτίου 1927	από Σηλυβρίας, επέστρεψε εκεί
Ιωακείμ Αποστολίδης	15 Μαρτίου 1927 - 12 Απριλίου 1945	β΄ θητεία, παύθηκε λόγω συμμετοχής στο ΕΑΜ
Κωνσταντίνος Πλατής	14 Απριλίου 1945 - 7 Νοεμβρίου 1957	κατόπιν Πατρών
Διονύσιος Ψαριανός	19 Νοεμβρίου 1957 – 7 Δεκεμβρίου 1997
Αμβρόσιος Γιακαλής	11 Οκτωβρίου 1998 – 4 Φεβρουαρίου 2004	παραιτήθηκε
Παύλος Παπαλεξίου	26 Απριλίου 2004 -

Ενορίες, Ναοί και Μονές

Η εκκλησία της Αγίας Κυριακής στα Σέρβια.

Στη Μητρόπολη υπάγονται πέντε σημαντικές Ιερές Μονές:

Ανδρώαι:

• Ι.Μ. Αγίας Τριάδος Λαριού (μοναχ. 3)
• Ι.Μ. Αγίου Αντωνίου Καστανιάς Σερβίων (μοναχ. 2)
• Ι.Μ. Αγίου Νεκταρίου Παλαιογρατσάνου (μοναχ. 3)

Γυναικείαι:

• Ι.Μ. Παναγίας Ζιδανίου
• Ι.Μ. Αγίας Τριάδος Βελβενδού (μοναχ. 3)

Τοπικοί Άγιοι Εορτές

Ο σημαντικότεροι τοπικοί Άγιοι είναι οι εξής:

• Οσία Θεοδώρα: Η μνήμη της τιμάται την 11η Μαρτίου.
• Όσιος Βαραδάτος: Η μνήμη του εορτάζεται στις 22 Φεβρουαρίου.

Σε απόσταση δεκαπέντε χιλιομέτρων δυτικά της Προύσας ήταν η κωμόπολη Κουβούκλια όπου βρισκόταν η εκκλησία και το προσκύνημα του Άι-Βαραδά. Οι Μικρασιάτες Κουβουκλιώτες που ήρθαν στην Κοζάνη μετά τη Μικρασιατική καταστροφή και δημιούργησαν τον ομώνυμο συνοικισμό Κουβούκλια, έκτισαν με πίστη και ευσέβεια στις όχθες της λίμνης του Αλιάκμονα την εκκλησία του Οσίου Βαραδάτου.. Στην αυλή της εκκλησίας υπάρχει μνημείο για αυτούς που χάθηκαν κατά τη Μικρασιατική καταστροφή

Πνευματική Διακονία

Από τη Μητρόπολη διοργανώνονται εσπερινά κηρύγματα από ιεροκήρυκες καθώς επίσης και μορφωτικές διαλέξεις. Για τη χριστιανική αγωγή της νεολαίας έχουν ιδρυθεί κατασκηνώσεις, γραφεία νεότητος και κατηχητικά σχολεία. Η Μητρόπολη έχει αναπτύξει Σταθμό Εθελοντικής Αιμοδοσίας Κληρικών καθώς επίσης και Ταμείο Αλληλοβοήθειας Κληρικών.

Φιλανθρωπική Διακονία

Το φιλανθρωπικό έργο της Μητρόπολης διαφαίνεται από την ύπαρξη πολλών ιδρυμάτων και ταμείων με φιλανθρωπικό σκοπό:

• Γενικό Φιλόπτωχον Ταμείο
• Ενοριακά Φιλόπτωχα Ταμεία
• Υποτροφίες σε απόρους φοιτητές
• Τιάλειον Εκκλησιαστικό Γηροκομείο
• Γκέρτσειον Εκκλησιαστικό Ίδρυμα

Πηγές

• Ιστοσελίδα Ιεράς Μητρόπολης Σερβίων και Κοζάνης.
• Εγκόλπιο Ημερολόγιο 2010, εκδ. Ιεράς Μητρόπολης Σερβίων και Κοζάνης.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ιστοσελίδα Ιεράς Μητρόπολης Σερβίων και Κοζάνης
• Μητρόπολη Σερβίων και Κοζάνης (Εκκλησία της Ελλάδος)