Ιερά Μητρόπολις Γρεβενών
| Ιερά Μητρόπολις Γρεβενών | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Xώρα | Ελλάδα |
| Έδρα | Γρεβενά |
| Υπαγωγή | Εκκλησία της Ελλάδος (επιτροπικώς) |
| Μονές | 5 |
| Ιεραρχία | |
| Μητροπολίτης | Δαβίδ |
| Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος | Πρωτοπρεσβύτερος Ευστάθιος Στέφος |
| Ιστοσελίδα | |
| imgre.gr | |
Η Ιερά Μητρόπολις Γρεβενών είναι μια από τις Μητροπόλεις των λεγομένων «Νέων Χωρών[α]». Έδρα της είναι η πόλη των Γρεβενών. Μητροπολίτης από το 2014 είναι ο Δαβίδ Τζιουμάκας[2].
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Δεν είναι γνωστό πότε ιδρύθηκε η Επισκοπή Γρεβενών, πάντως από την ίδρυσή της έως το 1767 υπαγόταν στην Αρχιεπισκοπή Αχριδών. Η επισκοπή δεν είναι στον κατάλογο επισκοπών που υπάρχει στο σιγίλλιο του αυτοκράτορα Βασιλείου Β΄ (1020)[3].
Τον 15ο αιώνα η Επισκοπή Γρεβενών προήχθη σε Μητρόπολη και κατέλαβε την έβδομη θέση στην ιεραρχία της Αρχιεπισκοπής Πρώτης Ιουστινιανής και πάσης Βουλγαρίας[4]. Αργότερα, τον 17ο αιώνα, οι Μητροπολίτες της ανέβηκαν στην τέταρτη θέση και έλαβαν τον τίτλο του «Υπερτίμου» και αργότερα και τον τίτλο «Εξάρχου Νότιας Μακεδονίας», τον οποίο εξακολουθούν να φέρουν μέχρι σήμερα[5].
Ο Μικρασιάτης Μητροπολίτης Γρεβενών Αιμιλιανός Λαζαρίδης (από το Ικόνιο της Μικράς Ασίας) ανέπτυξε σημαντική δράση για τον Ελληνισμό της περιοχής και μαρτύρησε στις 30 Σεπτεμβρίου 1911 από κομιτατζήδες και ρουμανίζοντες σε ηλικία 34 ετών.[6]
Επισκοπικός κατάλογος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Όνομα | Έτη | Σημειώσεις |
|---|---|---|
| Ιωάννης Καψόχειρος | μεταξύ 1108 – 1120 | |
| Κωνσταντίνος | 1186 – 1187 ή 1191 – 1192 | |
| Νεόφυτος Α΄ | ; – 1398 | |
| Χρυσόστομος | ; – 1422 | |
| Νεόφυτος Βλάχος | ; – 1481 | |
| Δωρόθεος | ~ 1528 | |
| Συμεών | ~ 1538 | |
| Λεόντιος | ~ 1566 | |
| Δημήτριος | μετά το 1566 | |
| Καλλίστρατος | 1592 | |
| Σέργιος Α΄ | 1615 – 1623 | |
| Άνθιμος Α΄ | 1623 – 1624 | |
| Ιωάσαφ | 1624 | |
| Δανιήλ | 1628 – 1630 | |
| Γαβριήλ Α΄ | 1630 – 1633 | |
| Βησαρίων | ~ 1652 | |
| Γρηγόριος Α΄ | ~ 1668 | |
| Κύριλλος | 1670 – 1677; | |
| Παγκράτιος | ~ 1676[7] | |
| Θεοφάνης Α΄ | 1676 – 1684 | |
| Θεοφάνης Β΄ | 1691 – 1719 | |
| Χρύσανθος | ~ 1720 – 1728 | |
| Παρθένιος | ~ 1730 – 1743 | |
| Πρόχορος | 1743 – 1749 | |
| Μακάριος | ~ 1749 | |
| Σεραφείμ | ~ 1753 και 1756 | |
| Γρηγόριος Σιατιστεύς | 1767 | |
| Γεννάδιος | αναφέρεται το 1778 | |
| Γαβριήλ Β΄ (Γκάγκας) | Δεκέμβριος 1778 – Σεπτέμβριος 1806 | από το 1792 διέμενε στα Ιωάννινα και διοικούσε τη Μητρόπολη μέσω βοηθών επισκόπων. Κατόπιν Λαρίσης. |
| Νεόφυτος Β΄ | 1792 | |
| Γρηγόριος (Σταματέλου ή Μπίστης) | ||
| Βαρθολομαίος | 1803; – 1820 | κατόπιν Δημητριάδος |
| Άνθιμος Β΄ | Οκτώβριος 1820 – 3 Φεβρουαρίου 1831 † | |
| Γεράσιμος | 1831 – 1837 † | |
| Ιωαννίκιος Β΄ | Οκτώβριος 1837 – 12 Οκτωβρίου 1849 | κατόπιν Σηλυβρίας |
| Αγάπιος | Οκτώβριος 1849 – 4 Αυγούστου 1864[8] † | |
| Γεννάδιος (Παπαρούσης) | 22 Αυγούστου 1864 – 20 Μαρτίου 1873 † | |
| Κύριλλος Β΄ | 17 Απριλίου 1873 – 12 Μαΐου 1888 † | |
| Κλήμης (Φολάν) | 14 Μαΐου 1888 – 30 Νοεμβρίου 1896 † | από Δρυϊνουπόλεως |
| Δωρόθεος (Μαμμέλης) | 7 Δεκεμβρίου 1896 – 18 Σεπτεμβρίου 1901 | από Καλλιουπόλεως και Μαδύτου, κατόπιν Νικοπόλεως |
| Αγαθάγγελος (Κωνσταντινίδης) ο Μάγνης | 2 Οκτωβρίου 1901 – 13 Μαρτίου 1910 | κατόπιν Δράμας |
| Αιμιλιανός Α΄ (Λαζαρίδης) | 16 Μαρτίου 1910 – 30 Σεπτεμβρίου 1911 † | μάρτυρας, δολοφονήθηκε από Βούλγαρους κομιτατζήδες και ρουμανίζοντες |
| Αιμιλιανός Β΄ (Δάγγουλας ή Δραγούλης) | 8 Δεκεμβρίου 1911 – 13 Μαρτίου 1924 | από Μελενίκου, κατόπιν Ελευθερουπόλεως |
| Νικόλαος (Παπανικολάου) | 13 Μαρτίου 1924 – 15 Δεκεμβρίου 1933 † | |
| Γερβάσιος (Σουμελίδης) | 12 Φεβρουαρίου 1934 – 16 Απριλίου 1943 † | από Σεβαστείας |
| Θεόκλητος (Σφήνας) | 13 Ιουνίου 1943 – 24 Σεπτεμβρίου 1950 † | |
| Φίλιππος (Τσορβάς) | 30 Σεπτεμβρίου 1951 – 14 Οκτωβρίου 1958 | κατόπιν Δράμας |
| Χρυσόστομος (Παπαϊγνατίου) | 22 Μαΐου 1960 – 23 Ιουλίου 1975 † | |
| Σέργιος (Σιγάλας) | 15 Αυγούστου 1976 – 10 Ιουλίου 2014 † | |
| Δαβίδ (Τζιουμάκας) | 10 Οκτωβρίου 2014 – σήμερα | |
Ιερές Μονές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ιερά Μονή Κοίμησης της Θεοτόκου στο Σπήλαιο Γρεβενών. - Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Σπηλαίου
- Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Τορνικίου
- Ιερά Μονή Παμμεγίστων Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ
- Ιερά Μονή Ευαγγελισμού Παναγίας Μπουνάσιας
Τοπική Αγιολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Όσιος Νικάνωρ
- Άγιος Γεώργιος ο Νεομάρτυς
- Άγιος Δημήτριος ο εκ Σαμαρίνης
- Εθνοϊερομάρτυρας Μητροπολίτης Γρεβενών Αιμιλιανός
Ιερά Μνημεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ιερός Ναός του Αγίου Νικολάου στη Σαρακήνα
- Ιερός Ναός Κοίμησης της Θεοτόκου Νουμπενίτσας
- Ιερός Ναός Αγίας Παρασκευής Παλαιοχωρίου
- Μεταβυζαντινός Ιερός Ναός του Αγίου Νικολάου
- Ιερός Ναός του Αγίου Νικολάου στο Δίπορο
Υποσημειώσεις και παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Υποσημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Νέες Χώρες» ονομάζονται 36 Μητροπόλεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου, οι οποίες μετά τους Βαλκανικούς πολέμους περιήλθαν στην ελληνική επικράτεια. Αυτές συνεχίζουν να υπάγονται πνευματικά στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, αλλά με την Πατριαρχική και Συνοδική Πράξη της 4ης Σεπτεμβρίου 1928 η Διοίκησή τους παραχωρήθηκε «επιτροπικώς» και υπό δέκα ρητούς όρους στην Εκκλησία της Ελλάδος[1].
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Μαζαράκης, Ευάγγελος (2020). Το υφιστάμενο εκκλησιαστικό καθεστώς των Νέων Χωρών (PDF). Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 19 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2021.
- ↑ «Εκκλησία της Ελλάδος. Ιερά Μητρόπολη Γρεβενών». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Απριλίου 2009. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2021.
- ↑ Σαράντης, σελ. 271.
- ↑ Σαράντης, σελ. 274.
- ↑ Σαράντης, σελ. 275.
- ↑ Αιμιλιανός Λαζαρίδης: Ο Μικρασιάτης επίσκοπος και μάρτυρας της Μακεδονίας
- ↑ «Κώδιξ της Ιεράς Μητροπόλεως Καστορίας». Εκκλησιαστική Αλήθεια. Κ (10): 109. 3 1900. https://books.google.de/books?id=sIwXAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA109#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2022.
- ↑ Vakalopoulos, Kostandinos A. Modern History of Macedonia (1830-1912), Thessaloniki, 1988, σελ. 29.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Σαράντης, Θεόδωρος Κ. Π (1987-1988). «Τα Γρεβενά (Συμβολή στην ιστορία τους)». Μακεδονικά, XXVI (Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών). http://media.ems.gr/ekdoseis/makedonika/makedonika_26/ekd_pemk_26_Sarantis.pdf. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2021.