Ιερά Μητρόπολις Πισιδίας
| Ιερά Μητρόπολις Πισιδίας | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Ίδρυση | 285 μ.Χ. |
| Xώρα | Τουρκία |
| Έδρα | Σπάρτη Πισιδίας, Μικρά Ασία |
| Υπαγωγή | Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως |
| Ενορίες | 2 |
| Μητροπολιτικός ναός | Αποστόλου Παύλου & Αγίου Αλυπίου (Αττάλεια) |
| Ιστοσελίδα | impisidias.com |
| Ιεραρχία | |
| Μητροπολίτης | Ιώβ (Γκέτσα) |
| Βοηθός Επίσκοπος | Ευδοκιάδος Αμβρόσιος |
Η Ιερά Μητρόπολις Πισιδίας είναι Μητρόπολη του Οικουμενικού Πατριαρχείου στη Μικρά Ασία. Ιδρύθηκε από τον Απόστολο Παύλο και τον μαθητή του Βαρνάβα.
Έδρα της μητρόπολης είναι η Σπάρτη της Πισιδίας και Μητροπολίτης, από τις 22 Ιουλίου 2022, ο Ιώβ (Γκέτσα)[1].
Ιστορικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αρχικά, η επισκοπή ήταν γνωστή ως «Αντιοχείας της Πισιδίας». Η Αντιόχεια της Πισιδίας ήταν η πρωτεύουσα της επαρχίας κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους. Εκεί ζούσαν εθνικοί (ειδωλολάτρες) αλλά και Ιουδαίοι, οι οποίοι είχαν και συναγωγή. Την πόλη επισκέφτηκε δύο φορές ο Απόστολος Παύλος κατά την Α΄ αποστολική του περιοδεία (44–45 μ.Χ.), κήρυξε και ίδρυσε την τοπική εκκλησία, αποτελούμενη από εθνικούς και Ιουδαίους, την οποία και οργάνωσε[2].
Μετά την παρακμή της πόλης της Αντιόχειας (Πισιδίας), η έδρα της επισκοπής μεταφέρθηκε στην Σπάρτη. Από τον 14ο αιώνα άρχισε να ονομάζεται «Πισιδίας», με μερικές εναλλαγές με «Αντιοχείας Πισιδίας». Από το 1661 άρχισε να χρησιμοποιείται ως έδρα και η Αττάλεια, μάλιστα συνηθιζόταν ο επίσκοπος να διαμένει τον χειμώνα στη Σπάρτη και το καλοκαίρι στην Αττάλεια[2]. Κατά τα μεταγενέστερα χρόνια, στη δικαιοδοσία της Μητρόπολης ανήκαν οι επισκοπές: Καστελλορίζου, Μάκρης, Λειβησσού, Βουρδουρίου, Πάρλας, Πόρλου, Μύρων, Σπάρτης, Ατταλείας, Ελμαλού, Φοινίκης, Νησίου και Αντιφέλλου.
Ο Μητροπολιτικός ναός ήταν αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Ο Μητροπολίτης έφερε τον τίτλο: «Μητροπολίτης Πισιδίας, Υπέρτιμος και Έξαρχος πάσης Λυκίας, Σίδης, Μυρέων και Αττάλειας και Μικράς Αντιόχειας», ενώ από το 1923 μόνο ως «Υπέρτιμος και Έξαρχος Σίδης και Ατταλείας[2]». Από το 1924 με την ανταλλαγή πληθυσμών, η Επισκοπή έπαψε να υφίσταται ουσιαστικά, αλλά ο τίτλος του επισκόπου Πισιδίας δινόταν τιμητικά σε επισκόπους του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Τα τελευταία χρόνια επανασυστάθηκε ως κανονική επισκοπή με λειτουργούντες ναούς για την διαποίμανση των Ορθοδόξων της περιοχής.
Επισκοπικός κατάλογος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Όνομα | Έτη | Σχόλια |
|---|---|---|
| Ευδόξιος | τέλη 3ου/αρχές 4ου αιώνα | επί αυτοκράτορα Μαξιμιανού (285-305) |
| Οπτάτος | ||
| Άνθιμος | ||
| Κυπριανός | ||
| Σεργιανός | ~ 314 | συμμετείχε στη Σύνοδο της Αγκύρας |
| Όπτιμος | ~375/7 – μετά το 394[3] | συμμετείχε στην Β΄ Οικουμενική Σύνοδο |
| Τρανκιλίνος | πριν το 404 – μετά το 431 | συμμετείχε στην Γ΄ Οικουμενική Σύνοδο[4] |
| Ερέχθιος | μέσα 5ου αιώνα | επί Πατριάρχη Πρόκλου[5] |
| Κανδιδιανός | ~ 448 ~ 449 | συμμετείχε στην Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης το 448 και στη Ληστρική Σύνοδο της Εφέσου το 449[6] |
| Περγάμιος | πριν τον Οκτώβριο 451 – μετά το 459 | συμμετείχε στη Σύνοδο της Χαλκηδόνας[7] |
| Ιωάννης | ~ 518[8] | |
| Πολυδεύκης | ~ 520 | συμμετείχε σε Σύνοδο στην Κωνσταντινούπολη (9 Σεπτεμβρίου 520)[9] |
| Βάκχος | ~ 536 | συμμετείχε σε Σύνοδο στην Κωνσταντινούπολη[10] |
| Θεόδωρος | ~ 553 | συμμετείχε στην Ε΄ Οικουμενική Σύνοδο[11] |
| Στέφανος | πριν το 680 – μετά το 692 | συμμετείχε στην Έκτη και στην Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδο |
| Γεώργιος ο Ομολογητής | πριν το 754[12] – μετά το 787 | άγιος, συμμετείχε στην Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο |
| Βασίλειος | ~ 869 | |
| Γρηγόριος και Ζαχαρίας | ~ 879 | αμφότεροι διεκδικητές της έδρας |
| Θεοφύλακτος | ~ 997 | |
| Μακάριος | τέλη 11ου αιώνα | είχε καλές σχέσεις με τους Σταυροφόρους |
| Μιχαήλ | πριν το 1143 – μετά το 1147 | |
| Μακάριος | ~ 1250 ~ 1265 | σύγχρονος του Θεσσαλονίκης Μανουήλ[13] |
| Γρηγόριος | πριν το 1315[14] – περί το 1340[15] | |
| Αθανάσιος | 1369 – ; | από Σωζοπόλεως[15] |
| Μητροφάνης[15] | 1483 – 1484 | |
| Βασίλειος | ~ 1541[16] | |
| Δανιήλ (ή Γαβριήλ[15]) | ~ 1575[17] | |
| Παΐσιος Α΄ | ~ 1617 | |
| Ευθύμιος[15] | ; – 1649 † | |
| Σίλβεστρος[15] | 1649 – 1661 | |
| Ιωακείμ[15] | 1661 – ; | από Λήμνου |
| Μεθόδιος[15] | 1671 – 1673 | |
| Παΐσιος Β΄[15] | ; – 1673 | |
| Κύριλλος Α΄[15] | 21 Δεκεμβρίου 1673 – 1676 | |
| Λεόντιος Α΄[15] | 28 Ιανουαρίου 1676 – μετά το 1691 | |
| Λεόντιος Β΄ | Ιανουάριος 1697 – 28 Μαρτίου 1719 † | |
| Κοσμάς | 1719 – 1721 | μετέπειτα Πατριάρχης Αλεξανδρείας |
| Παΐσιος Γ΄[15] | 1747 – 1757 | |
| Ιγνάτιος[15] | 1757 | |
| Βενέδικτος Α΄ | τέλος 1768[18] – πριν τον Οκτώβριο 1780 | |
| Κύριλλος Β΄ | πριν τον Οκτώβριο 1780[19] – Ιανουάριος 1814 † | |
| Διονύσιος | Ιανουάριος 1814 – Ιούνιος 1814 † | από Βιδύνης |
| Ευγένιος | Ιούλιος 1814[20] – 10 Απριλίου 1821 | κατόπιν Οικουμενικός Πατριάρχης |
| Γεράσιμος Α΄ (Νικολάου) | Αύγουστος 1821 – Σεπτέμβριος 1827 | α΄ θητεία, παραιτήθηκε |
| Σαμουήλ | Σεπτέμβριος 1827 – Νοέμβριος 1830 | από Φιλιππουπόλεως, κατόπιν Ικονίου |
| Γεράσιμος Α΄ (Νικολάου) | Νοέμβριος 1830 – Μάρτιος 1848 | β΄ θητεία, παύθηκε |
| Μελέτιος Α΄ | Μάρτιος 1848 – 2 Ιουνίου 1861 | από Εδέσσης, παραιτήθηκε |
| Καισάριος | 2 Ιουνίου 1861 – 25 Ιουνίου 1880 | από Ξανθουπόλεως, Βοηθός Επίσκοπος της Μητροπόλεως Σμύρνης, παύθηκε «δια λόγους διανοητικής καταστάσεως[21]» |
| Παρθένιος (Προδρομίδης) | 25 Ιουνίου 1880 – 10 Φεβρουαρίου 1886[22] † | από Λαοδικείας |
| Βενέδικτος Β΄ (Αδαμαντίδης) | 17 Φεβρουαρίου 1886 – 23 Οκτωβρίου 1893 | από Γάνου και Χώρας, κατόπιν Προικοννήσου |
| Γεράσιμος Β΄ (Τανταλίδης) | 23 Οκτωβρίου 1893 – 1 Ιουνίου 1906 | από Σερβίων και Κοζάνης, κατόπιν Ιωαννίνων |
| Κωνσταντίνος (Βαλλιούλης) | 3 Ιουνίου 1906 – 17 Ιανουαρίου 1912 † | από Γάνου και Χώρας |
| Γεράσιμος Β΄ (Τανταλίδης) | 26 Ιανουαρίου 1912 – Μάρτιος 1923 | από Ρόδου, παραιτήθηκε |
| Γερμανός (Αθανασιάδης) | 18 Μαρτίου 1924 – 9 Νοεμβρίου 1943 | Σάρδεων, έχων την διοίκηση και Πισιδίας |
| Ιεζεκιήλ (Τσουκαλάς) | 5 Αυγούστου 1974 – 16 Σεπτεμβρίου 1979 | από Αυστραλίας, κατόπιν Κώου |
| Μεθόδιος (Φούγιας) | 12 Μαρτίου 1991 – 6 Ιουνίου 2006 † | από Θυατείρων |
| Σωτήριος (Τράμπας) | 27 Μαΐου 2008 – 10 Ιουνίου 2022 † | από Κορέας |
| Ιώβ (Γκέτσα) | 22 Ιουλίου 2022 – σήμερα | από Τελμησσού |
Η Μητρόπολη σήμερα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ναοί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αττάλεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στην Αττάλεια, στην παλιά ελληνική συνοικία Καλιτσασλάν, είχε κτιστεί από Έλληνες το 1843-1844 ο ναός του Αγίου Αλυπίου, ο οποίος μετά το 1922 περιήλθε στην ιδιοκτησία ιδιώτη. Το κτήριο είχε εγκαταλειφθεί και έγιναν μικρές εργασίες συντήρησης. Με ενέργειες του Μητροπολίτη Πισιδίας Σωτηρίου ο ναός περιήλθε στην ιδιοκτησία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, πραγματοποιήθηκε η συνολική στερέωση και αποκατάστασή του, ενώ εξοπλίστηκε με ξυλόγλυπτα και εικόνες[23]. Καθώς δεν υπήρχε πλέον ναός του Αποστόλου Παύλου στην Αττάλεια, από όπου πέρασε κατά την Α΄ Ἀποστολική περιοδεία του, αποφασίσθηκε ο ναός να τιμάται και στο όνομα του Αποστόλου.
Το 2011 έγιναν τα θυρανοίξια του ναού και σε ξυλόγλυπτο προσκυνητάρι τοποθετήθηκε η ιερά Εικόνα της Παναγίας του Κύκκου, όμοιο αντίγραφο της Θαυματουργής Εικόνας, η οποία επί αιώνες βρισκόταν στον Ι.Ν. Αγ. Νικολάου Ατταλείας και την οποία οι πρόσφυγες Ατταλειώτες πήραν μαζί τους και σήμερα βρίσκεται στον Ι.Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου Ταύρου Αθήνας[24]. Το 2016 αγοράστηκε ένα ανακαινισμένο σπίτι στην παλιά πόλη της Αττάλειας κοντά στον Άγιο Αλύπιο και χρησιμοποιείται ως Επισκοπείο και πνευματικό κέντρο του ναού.
Αλάγια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στις 15 Νοεμβρίου 2015, στην πόλη της Αλάγιας (ή Αλάνυας), έγιναν τα θυρανοίξια του νέου ναού της Παναγίας Πισιδιώτισσας, του πρώτου ορθόδοξου ναού που κτίστηκε στην ευρύτερη Μικρά Ασία μετά το 1922. Περιστασιακά λειτουργεί και ο πρόσφατα ανακαινισμένος από τον Δήμο Αλάνυας ιστορικός ναός του Αγίου Γεωργίου «του Βουνού». Πρόκειται για ναό του 1873, ο οποίος βρίσκεται δέκα χιλιόμετρα από το κέντρο της πόλης, μέσα στο όρια του ορεινού χωριού Μεχμετλί[25].
Αρχαία Σίδη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το 2021 στην αρχαία Σίδη (Μάναβκγατ) αποκτήθηκε οικόπεδο και ανεγέρθηκε ναός με Ορθόδοξο Πολιτιστικό Κέντρο με αρχονταρίκι και ξενώνες. Τη σχεδίαση του ναού και την επίβλεψη των εργασιών είχε ο Αγιορείτης Αρχιτέκτονας π. Θεολόγος. Τα θυρανοίξια του ναού πραγματοποιήθηκαν τον Ιούλιο του 2022. Ο ναός αφιερώθηκε στον Απόστολο Παύλο για να θυμίζει τον μεγαλοπρεπή παλαιοχριστιανικό ναό του Αποστόλου Παύλου που είχαν κτίσει οι κάτοικοι της Σίδης τον 5ο αιώνα[26].
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «Εκλογές Αρχιερέων από την Αγία και Ιερά Σύνοδο». Οικουμενικό Πατριαρχείο. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουλίου 2022.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Αρχαί, Διοργάνωσις». Ιερά Μητρόπολις Πισιδίας. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2022.
- ↑ Destephen 2008, σελ. 740.
- ↑ Destephen 2008, σελ. 938.
- ↑ Destephen 2008, σελ. 269-270.
- ↑ Destephen 2008, σελ. 569-570.
- ↑ Destephen 2008, σελ. 786-789.
- ↑ Sacrosancta Concilia Ad Regiam Editionem Exacta. Παρίσι. 1671. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2021.
- ↑ Destephen 2008, σελ. 814.
- ↑ Destephen 2008, σελ. 187.
- ↑ Destephen 2008, σελ. 900.
- ↑ «19 Απριλίου». Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2022.
- ↑ «Κριτικόν και βιβλιογραφικόν δελτίον». Θεολογία Θ΄ (3): 268. 1931. https://www.ecclesia.gr/greek/press/theologia/material/1931_3_8_kritikon.pdf. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2022.
- ↑ von Miklosich, Franz Ritter· Müller, Joseph (1860). Acta patriarchatus Constantinopolitani 1315-1402 e codibus manu scriptis bibliothecae Palatinae Vindobonensis. Βιέννη: Gerold. σελ. 40.
- ↑ 15,00 15,01 15,02 15,03 15,04 15,05 15,06 15,07 15,08 15,09 15,10 15,11 15,12 Μουστάκας 2003.
- ↑ «Έγγραφον συνοδικόν 68 Μητροπολιτών (...)». Γρηγόριος ο Παλαμάς ΜΘ: 225. Ιανουάριος 1920. http://digital.lib.auth.gr/record/139966/files/5076_1.pdf. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2022.
- ↑ Περιγραφή ιερά του αγίου και θεοβαδίστου Όρους Σινά. Βενετία: Παρά Νικολάω Γλυκεί τω εξ Ιωαννίνων. 1817. σελ. 160.
- ↑ Χαμουδόπουλος, Μηνάς (1882). «Πατριαρχικαί πινακίδες». Εκκλησιαστική Αλήθεια Β (ΙΕ): 234. https://books.google.de/books?id=7EkWAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA234#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2022.
- ↑ «Πατριαρχικαί πινακίδες». Εκκλησιαστική Αλήθεια Β (ΙΣΤ): 251. 1882. https://books.google.de/books?id=7EkWAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA251#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2022.
- ↑ Μητροπολίτης από Μ.Πρωτοσυγκέλλων, Αθηναγόρας (1932). «Ο θεσμός των συγκέλλων εν τω Οικουμενικώ Πατριαρχείω». Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών: 277. https://ir.lib.uth.gr/xmlui/bitstream/handle/11615/19053/article.pdf?sequence=1&isAllowed=y. Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2022.
- ↑ Μάρκου, Μάρκος. «Ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης πρώην Πισιδίας κυρός Καισάριος. (1812-1884)». Ανακτήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2022.
- ↑ Μάρκου, Μάρκος. «Ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Πισιδίας κυρός Παρθένιος. (περ. 1826-1886)». Ανακτήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2022.
- ↑ Ο Ιερός Ναός Αγ.Παύλου & Αγ. Αλυπίου Ατταλείας
- ↑ Θυρανοίξια του Ι.Ναού Αγ.Παύλου & Αγ. Αλυπίου Ατταλείας από τον Μητροπολίτη Πισιδίας
- ↑ Ανακαινίζεται ιστορικός ορθόδοξος ναός του Αγίου Γεωργίου Αλάνιας
- ↑ 10/06/2022, Εκοιμήθη ο Μητροπολίτης Πισιδίας Σωτήριος, orthodoxianewsagency.gr
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Επτά ημέρες, εφημερίδα Καθημερινή, 16 Μαρτίου 1997
- Kiminas, Demetrius (31 Μαρτίου 2009). The Ecumenical Patriarchate: A History of Its Metropolitanates with Annotated Hierarch Catalogs. Wildside Press LLC. σελ. 92. ISBN 978-1434458766. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2020.
- Μουστάκας, Κωνσταντίνος (2003). «Πισιδίας Μητρόπολις». Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μικρά Ασία. Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2022.
- Destephen, Sylvain (2008). Prosopographie chrétienne du Bas-Empire. Paris: Éditions du Centre national de la recherche scientifique. ISBN 9782916716121.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]