Μάχη στο Αμάρι
| Μάχη στο Αμάρι | |||
|---|---|---|---|
| Ελληνική επανάσταση | |||
| Τόπος | Αμάρι Κρήτης 35°08′01″N 24°23′25″E / 35.1336°N 24.3903°EΣυντεταγμένες: 35°08′01″N 24°23′25″E / 35.1336°N 24.3903°E | ||
| Μέθοδοι | Πολιορκίες, Βομβαρδισμοί, Εμπάργκο, Ανταρτοπόλεμος, Ανατινάξεις, Μάχες, Ναυμαχίες, Αερομαχίες, Καταλήψεις, Μποϊκοτάζ, Συμμαχίες, κ.λπ. | ||
| Έκβαση | νίκη των Ελλήνων | ||
| Εδαφικές μεταβολές | ποια εδάφη κερδήθηκαν ή χάθηκαν | ||
| Αντιμαχόμενοι | |||
| Δυνάμεις | |||
| |||
Η Μάχη στο Αμάρι διεξήχθη στο Αμάρι της Κρήτης μεταξύ των Αμπαδιωτών και των Χριστιανών που προσπαθούσαν να τους τάξουν στο θρήσκευμα. Είναι επίσης γνωστή ως "Η μάχη του Βαλτετσίου της Κρήτης", αφού συγκρίνεται με τη Μάχη στο Βαλτέτσι της Πελοποννήσου ως προς τον απολογισμό.[1]
Υπόβαθρο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Επανάσταση στην Κρήτη δεν θα ήταν μία εύκολη υπόθεση, καθώς επικρατούσαν ιδιαίτερες συνθήκες στο νησί.
Μετά την εκδίωξη των Βενετών το 1669, πολλοί Τούρκοι θέλησαν να αξιοποιήσουν τη γεωγραφική θέση της Κρήτης και συγκεντρώθηκαν εκεί, οι οποίοι λεφτά σαν γύρω στο 1821 και αριθμούσαν περίπου 120.000 άνδρες, ενώ οι Έλληνες ήλθαν 140.000 εκ των οποίων οι περισσότεροι ήταν άοπλοι. Γενικά, οι Έλληνες ζούσαν υπό την τουρκοκρατία και καθημερινά καταπιέζονταν και ήταν πάντα τρομοκρατημένοι. Οι σφαγές και οι λεηλασίες αποτελούσαν πλέον μέρος της καθημερινής ζωής τους.
Στο νησί, τότε, υπήρχαν τρία κέντρα διοίκησης: στο Ηράκλειο, στα Χανιά και στο Ρέθυμνο, κάτι που διευκόλυνε τους Τούρκους να αντιδράσουν γρήγορα σε οποιαδήποτε περίεργη ή ύποπτη κίνηση των Ελλήνων, οι οποίοι όμως διψούσαν για ελευθερία.
Πεδίο μάχης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το Αμάρι είναι ένα χωριό που βρίσκεται στο Ρέθυμνο της Κρήτης, δηλαδή την πρωτεύουσα του νησιού. Χτισμένο στους πρόποδες του βουνού Σάμιτος, είναι περίπου 40 χιλιόμετρα μακριά από την πόλη του Ρεθύμνου.[2]
Μάχη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Εκείνη την περίοδο, στο Αμάρι κατοικούσαν εμπειροπόλεμοι Αμπαδιώτες Μωαμεθανοί, γνωστοί και ως μακρινοί απόγονοι των Σαρακηνών, οι οποίοι θεωρούσαν τη φυλή τους ανώτερη από τους άλλους Μωαμεθανούς. Οι Σφακιανοί, λοιπόν, αφού απευθύνθηκαν στις Σπέτσες και στην Ύδρα για πολεμική βοήθεια, στράφηκαν στους Αμπαδιώτες ελπίζοντας να συμμαχήσουν. Οι Αμπαδιώτες όμως δεν ήταν θετικοί προς αυτή την κίνηση. Παρά τη φήμη ότι περιφρονούσαν τους Τούρκους, ήταν γνωστό ότι τους προτιμούσαν από τους Χριστιανούς. Για αυτό τον λόγο προσποιήθηκαν ότι θα τους υπερασπίζονταν, χωρίς όμως να τηρήσουν αυτή τη στάση. Μάλιστα, εκμεταλλεύτηκαν αυτή τους την ιδέα και ζήτησαν πολεμοφόδια. Οι Σφακιανοί, λοιπόν, έπεσαν σε αυτή την παγίδα, έστειλαν εξοπλισμό, αλλά πολύ σύντομα ενημερώθηκε ο πασάς του Ηρακλείου.
Στις αρχές του Ιανουαρίου, οι Τούρκοι κατάφεραν να καταλάβουν τη μονή του Αρκαδίου, υπό την αρχηγία και την καθοδήγηση του Γεντίμ-αλή. Τότε, οι ελληνικές δυνάμεις της Κρήτης οργάνωναν επιθέσεις εναντίον των Τούρκων που βρίσκονταν στη Μεσσαρά και τον Μυλοπόταμο, καθώς αυτές οδηγούσαν στη Μονή του Αρκαδίου. Οι πλήρως εξαντλημένοι μοναχοί του τόπου κατάφεραν να ειδοποιήσουν τους ελληνικούς αρχηγούς που βρίσκονταν στα χωριά του Αμαρίου, Θρόνο και Μπιστολή, ζητώντας τους βοήθεια για την επανάκτηση της μονής, αφού έπρεπε να ελαχιστοποιήσουν τον κίνδυνο των Τούρκων,που δημιουργούνταν από την κατοχή της μονής, και να ενθαρρύνουν τους Έλληνες αγωνιστές. Στις 17 Ιανουαρίου, οι Έλληνες μπόρεσαν να επαναφέρουν τη μονή στα χέρια τους, με τους συντονιστές Δεληγιαννάκη, Μεληδόνη, Μαυροθαλασσίτη, Πωλογεωργάκη και Μανουσέλη. Υπήρξαν σημαντικές απώλειες για τους Τούρκους, μία εκ των οποίων ήταν αυτή του αρχηγού τους, Γεντίμ-αλή, ο οποίος απεβίωσε στη σύγκρουση.
Ακολούθησε επίθεση από τους Τούρκους στην Ακόνια, που βρισκόταν λίγο έξω από το Ρέθυμνο και ήταν υπό της κατοχή των Ελλήνων, με σκοπό να εκδικηθούν για την πανωλεθρία που υπέστησαν στη μονή. Και σε αυτή τη μάχη, όμως οι ελληνικές δυνάμεις επικράτησαν των τουρκικών. Μάλιστα, κατάφεραν να καταλάβουν και τον Μυλοπόταμο και να σημειωθεί μία ακόμα νίκη υπέρ των Ελλήνων στην περιοχή Αγώνια, με τη βοήθεια των αδερφών Δεληγιαννάκη.
Λίγο καιρό αργότερα, οι Τούρκοι κατέκτησαν τη Μεσσαρά και τα χωριά του Αμαρίου, Φουρφουρά και Βιζάρι. Οι Θαρραλέοι Κρητικοί οπλαρχηγοί οργανώθηκαν και στάθηκαν απέναντι στους εχθρούς τους. Συγκεκριμένα, τοποθετήθηκαν στα χωριά Μέρωνα, Μοναστηράκι και Αμάρι. Στις 10 Φεβρουαρίου πραγματοποιήθηκε επιθετική κίνηση από τους Τούρκους, με αρχηγό τον Τσιλιβοτάμπαση, αφού ήταν σίγουροι και αισιόδοξοι για τη νίκη. Τελικά, οι ελληνικές δυνάμεις ήταν τόσο ισχυρές που ανάγκασαν τους αντιπάλους να υποχωρήσουν. Για τους Τούρκους υπήρξε απώλεια τριακοσίων περίπου ανδρών. [3]
Απολογισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Υπήρξαν σημαντικές απώλειες και για τις δύο πλευρές.
Ανάλυση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Μάχη στο Αμάρι υπήρξε μέρος της επανάστασης στην Κρήτη, καθώς βοήθησε τον κόσμο να διακρίνει τους Αμπαδιώτες, μία φυλή με εθνικιστικό χαρακτήρα.
Μνήμη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στο Αμάρι βρίσκεται ο αρχαιότερος ναός της Αγίας Άννας διακοσμημένος με τοιχογραφίες σημαντικών Χριστιανών ιερέων και αγίων. Ακόμα, στο χωριό υπάρχει και η εκκλησία του Αγίου Θεοδώρου, όπου επίσης βρίσκονται τοιχογραφίες και αρχαιολογικά στοιχεία. Πολύ κοντά στο χωριό, μάλιστα σώζονται και τα ερείπια του γνωστού ναού της Θεοτόκου.[4]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ ««Το Βαλτέτσι της Κρήτης», η μάχη του Αγίου Ιωάννη στο Αμάρι». RethNea.gr. 17 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2022.
- ↑ Συλλογικό, Συλλογικό (1996). Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή 3. Αθήνα: Δομή Αθήνα. σελ. 187.
- ↑ Συλλογικό, Συλλογικό (2000). Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών. σελ. 165, 236.
- ↑ «Το Αμάρι στο Διαδίκτυο | Τα χωριά του Αμαρίου | Αμάρι (και: Νευς Αμάρι)». web.archive.org. 6 Αυγούστου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Αυγούστου 2016. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2022.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||