Άλωση της Ακρόπολης
| Άλωση της Ακρόπολης (1822) | |||
|---|---|---|---|
| Μέρος της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 | |||
 Επίθεση των Ελλήνων στην Ακρόπολη | |||
| Χρονολογία | 10 Ιουνίου 1822 | ||
| Τόπος | Ακρόπολη Αθηνών 37°58′19″N 23°43′33″E / 37.97193°N 23.72574°EΣυντεταγμένες: 37°58′19″N 23°43′33″E / 37.97193°N 23.72574°E | ||
| Έκβαση | Νίκη των Ελλήνων | ||
| Αντιμαχόμενοι | |||
| Ηγετικά πρόσωπα | |||
| |||
| Δυνάμεις | |||
| |||
| Απώλειες | |||
| |||
| Απολογισμός | |||
| Εδαφικές απώλειες | Κατάληψη της Ακρόπολης από τους Έλληνες. | ||
Η Άλωση της Ακρόπολης των Αθηνών από τους Έλληνες πραγματοποιήθηκε στις 10 Ιουνίου του 1822.[1] Ήταν πολεμική εμπλοκή της επανάστασης του 21 και σηματοδότησε τη λήξη της πολιορκίας της Ακροπόλεως που είχε αρχίσει στις 5 Νοεμβρίου του 1821.[2] Η συνθήκη παράδοσης του φρουρίου υπογράφηκε στις 9 Ιουνίου 1822 και την επομένη η Ακρόπολη παραδόθηκε στους Έλληνες.[3] Είχαν περάσει 366 χρόνια απ’ όταν, το 1456, οι Τούρκοι ύψωσαν τη σημαία τους στο ιστορικό αυτό φρούριο.[4]
Η απελευθέρωση των Αθηνών - αρχή πολιορκίας της Ακρόπολης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το 1821, ο Χουρσίτ πασάς μετεκάλεσε τον Ομέρ Βρυώνη από την Αθήνα στα Ιωάννινα. Ο Ομέρ υπάκουσε στην εντολή και αναχώρησε από την πόλη στις 28 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους, με το μεγαλύτερο τμήμα του στρατού του. Έτσι, λοιπόν, η Αθήνα έμεινε στη φύλαξη ολιγάριθμων τουρκικών στρατευμάτων, γεγονός που εκμεταλλεύθηκαν οι διασκορπισμένοι στα νησιά της περιοχής Έλληνες, που εισέβαλαν στην Αττική. Τις πρώτες ημέρες του Νοεμβρίου η Αθήνα απελευθερώθηκε, ενώ στις 4 του μήνα οι Έλληνες διενέργησαν έφοδο κατά της Ακροπόλεως -στην οποία βρίσκονταν κλεισμένοι οι Τούρκοι- αλλά απέτυχαν. Έτσι, κατέχοντας την πόλη, οι επαναστάτες απέκλεισαν τους Τούρκους στο φρούριο της Ακροπόλεως και άρχισαν την πολιορκία του.[2] Κατά τις τελευταίες επιθέσεις του Νοεμβρίου, οι Έλληνες κατέλαβαν τη θέση Σερπεντζέ περισφίγγοντας την πολιορκία. Πλέον, οι Τούρκοι είχαν αρχίσει να υποφέρουν από λειψυδρία.[5]
Η εξέλιξη της πολιορκίας το 1822[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Έλευση ενισχύσεων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κατά τις αρχές του 1822, η πολιορκία της Ακρόπολης στενεύει ακόμη περισσότερο. Τον Μάρτιο έρχονται νέα επικουρικά σώματα προς ενίσχυση των πολιορκητών. Έφτασε μάλιστα και ο Φιλέλληνας Ολιβιέ Βουτιέ να βοηθήσει, μαζί με 30 Γερμανούς και τον υπονομοποιό[α] Κωνσταντίνο Χορμόβα.[6] Οι φιλέλληνες αυτοί έστησαν τέσσερα πυροβόλα στην Πνύκα, για να βάλλουν κατά της Ακρόπολης.[7] Στις ενισχύσεις συμπεριλαμβάνονταν χωρικοί της Αττικής, πολλοί Επτανήσιοι, κυρίως από Κεφαλλονιά και Ζάκυνθο, καθώς και Κυκλαδίτες, κυρίως από τη Νάξο. Αρχηγός των νησιωτών ήταν ο Χριστόδουλος Ραφτόπουλος.[8][6]
Ανατίναξη της τρίτης πύλης από τους Έλληνες και κατάληψή της[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Βουτιέ, εν τω μεταξύ, άρχισε να βάλλει με τα πυροβόλα του κατά της Ακροπόλεως. Γρήγορα, όμως, αντικαταστάθηκε εξ αιτίας της αστοχίας των βολών του.[6] Το ίδιο χρονικό διάστημα, ο Χορμόβας άρχισε να κατασκευάζει υπόνομο κάτω από την τρίτη πύλη της Ακροπόλεως, με σκοπό να την γκρεμίσει. Στις 18 Απριλίου, έγινε πρόταση στους Τούρκους να παραδοθούν και όταν εκείνοι αρνήθηκαν, οι Έλληνες ανατίναξαν την τρίτη πύλη του κάστρου μέσω του υπονόμου. Βλέποντας το ρήγμα του τείχους, οι Τούρκοι συγκεντρώθηκαν εκεί για να μην αφήσουν τους αντιπάλους τους να εισέλθουν στην Ακρόπολη απ’ αυτό, αναγκάζοντας τους Έλληνες να διενεργήσουν επίθεση σ’ εκείνο το σημείο. Εκτυλίχθηκε τότε άγρια μάχη, στην οποία και οι δύο πλευρές πολέμησαν με γενναιότητα. Για το θάρρος και τον αγνό ηρωισμό τους, μάλιστα, διακρίθηκαν οι φιλέλληνες. Τελικά, μετά από πολλές απώλειες, οι Έλληνες κατέλαβαν την πύλη, περιορίζοντας τους Τούρκους στο κυρίως μέρος του φρουρίου.[6]
Η άλωση της Ακρόπολης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η κατάσταση των πολιορκημένων Τούρκων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Υπήρξαν πολλές φορές που οι πολιορκητές ζήτησαν από τους Τούρκους να παραδοθούν, αλλά εκείνοι αρνήθηκαν. Μετά την κατάληψη, όμως, από τους Έλληνες της τρίτης πύλης, η κατάσταση για τους πολιορκημένους είχε γίνει ανυπόφορη. Αν και στην Ακρόπολη υπήρχαν τρόφιμα, οι Τούρκοι βασανίζονταν από λειψυδρία, αφού οι Έλληνες είχαν καταλάβει και μολύνει πετώντας πτώματα τα τρία πηγάδια της Ακρόπολης.Τα γυναικόπαιδα υπέφεραν, ενώ είχαν εμφανιστεί και μολυσματικές ασθένειες. Έτσι, οι Τούρκοι άρχισαν να επεξεργάζονται τη συνθήκη παράδοσης του φρουρίου.[9]
Η συνθήκη παράδοσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στις 2 Ιουνίου, και εξ αιτίας των συνθηκών που προαναφέρθηκαν, οι Τούρκοι με τη διαμεσολάβηση των προξένων Γαλλίας και Αυστρίας, ζήτησαν έναρξη των διαπραγματεύσεων παράδοσης. Στις 6 του μήνα, οι έφοροι των Αθηνών, οι οπλαρχηγοί και ο αντιπρόσωπος της κυβέρνησης εγγυήθηκαν πως οι δύο Τούρκοι που θα εξέρχονταν από το φρούριο της Ακρόπολης για να συζητήσουν για την παράδοσή του θα ήταν ασφαλείς. Στις 9 Ιουνίου, ενώπιον των προξένων, των οπλαρχηγών και των πολιτικών αρχηγών, υπογράφηκε η συνθήκη παράδοσης. Σύμφωνα με τους όρους της, οι Τούρκοι της Ακρόπολης θα παρέδιδαν στους Έλληνες τα όπλα τους, την Ακρόπολη και ό,τι βρισκόταν σ’ αυτήν, ενώ οι Έλληνες θα εγγυόνταν την ασφάλειά τους. Οι Τούρκοι θα μπορούσαν να κρατήσουν τα πράγματά τους και τα μισά πολύτιμα αντικείμενα που κατείχαν, ενώ όσοι ήθελαν να μείνουν στην Ακρόπολη δε θα έχαναν τα σπίτια τους. Τέλος, όσοι ήθελαν, μπορούσαν να αποχωρήσουν από το φρούριο και να μεταφερθούν στην Ασία με ευρωπαϊκά καράβια, με εφόδια που θα τους παρείχε η κυβέρνηση και ναύλα που θα τους πλήρωνε.[10]
Η παράδοση της Ακρόπολης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το φρούριο της Ακρόπολης παραδόθηκε στις 10 Ιουνίου του 1822. Πομπή με επικεφαλής τον Μητροπολίτη Αθηνών Διονύσιο και τους πολιτικούς και στρατιωτικούς ηγέτες και τον στρατό να έπονται, εισήλθε στις 8 το πρωί στο κάστρο. Ο Τούρκος φρούραρχος παρέδωσε τα κλειδιά της Ακρόπολης στον μητροπολίτη, που με τη σειρά του τα έδωσε στον Ιωάννη Βλάχο, στρατιωτικό έφορο. Παράλληλα, μεταφέρθηκε νερό στο φρούριο, για να ανακουφιστούν οι ταλαιπωρημένοι από τη δίψα Τούρκοι. Από τους δυόμισι χιλιάδες Τούρκους που είχαν κλειστεί στο κάστρο πριν επτά μήνες μόνο οι 1.160 είχαν μείνει. Οι υπόλοιποι είχαν πεθάνει από τον λοιμό.[3]
Ο θάνατος του Κτενά - η παραμονή των Τούρκων στο φρούριο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ελληνική σημαία υψώθηκε στην Ακρόπολη μέσα σε κανονιοβολισμούς. Τη χαρμόσυνη ατμόσφαιρα, όμως, διέκοψε ένα απροσδόκητο δυστύχημα. Ο φρούραρχος Παναγιώτης Κτενάς, πυροδοτώντας απρόσεκτα ένα κανόνι του τείχους, γκρεμίστηκε απ’ αυτό και σκοτώθηκε. Οι Έλληνες τότε, για να τον τιμήσουν, διόρισαν φρούραρχο τον αδελφό του, Σπυρίδωνα. Ύστερα, τακτοποιήθηκαν τα πράγματα στο φρούριο, στο οποίο παρέμειναν οι περισσότεροι Τούρκοι με ασφάλεια, όχι μόνο γιατί η κυβέρνηση αμέλησε να βρει πλοία που θα τους μετέφεραν στην Ασία, αλλά και γιατί πολλοί από αυτούς προτίμησαν να συνεχίσουν να ζουν στην Ακρόπολη, θεωρώντας τους εαυτούς τους πραγματικούς Αθηναίους. Αν και οι ελληνικές απώλειες κατά την πολιορκία ήταν μεγάλες -περίπου 200 άνδρες- το όφελος για τους Έλληνες ήταν πολύ μεγαλύτερο. Με την κατάκτηση της Ακρόπολης, ολοκληρώθηκε η απελευθέρωση της Αθήνας, που βρισκόταν 366 χρόνια κάτω από την τουρκική κυριαρχία.[11]
Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
α. Υπονομοποιός ονομαζόταν ο κατασκευαστής υπόγειων σηράγγων, που κατέληγαν σε συγκεκριμένο μέρος του τείχους ενός φρουρίου. Όταν ολοκληρωνόταν, η σήραγγα πυρπολούνταν και το τείχος κατέρρεε.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Κρέμος 1879, σελ. 15.
- ↑ 2,0 2,1 Τρικούπης, σελ. 101-103.
- ↑ 3,0 3,1 Σφυρόερας 1975, σελ. 226-227.
- ↑ Δρακόπουλος & Ευθυμίου 2004, σελ. 60.
- ↑ Κόκκινος 1974, σελ. 530.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Κόκκινος 1974, σελ. 531.
- ↑ Βακαλόπουλος 1982, σελ. 103.
- ↑ Σφυρόερας 1975, σελ. 226.
- ↑ Κόκκινος 1974, σελ. 531-532.
- ↑ Κόκκινος 1974, σελ. 532.
- ↑ Κόκκινος 1974, σελ. 533.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Βακαλόπουλος, Α. (1982). Ιστορία του Νέου Ελληνισμού: Η μεγάλη ελληνική επανάσταση (1821-1829) – Τόμος 6: Η εσωτερική κρίση (1822-1825). Θεσσαλονίκη.
- Δρακόπουλος, Β. & Ευθυμίου, Γ. (Επιμ.) (2004). Επίτομο λεξικό της ελληνικής ιστορίας: Ημερομηνίες. Αθήνα: Το Βήμα.
- Κόκκινος, Δ. (1974). Η ελληνική επανάστασις, Τόμος 2. Αθήνα: Μέλισσα.
- Κρέμος, Γ. (1879). Χρονολόγια της ελληνικής ιστορίας – Τόμος 3: 1453-1830. Αθήνα: Τυπογραφείο Δημητρίου Ιασεμίδου.
- Σφυρόερας, Β. (1975). Σταθεροποίηση της επαναστάσεως, 1822-1823. Ιστορία του ελληνικού έθνους – Τόμος 12: Η ελληνική επανάσταση και η ίδρυση του ελληνικού κράτους (1813-1822) (σελ. 212-286). Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών.
- Τρικούπης, Σ. (1861). Ιστορία της ελληνικής επαναστάσεως, Τόμος 2. Λονδίνο: Τυπογραφία της Αυλής του Ερυθρού Λέοντος.