Μετάβαση στο περιεχόμενο

Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε)
Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Johann Wolfgang von Goethe (Γερμανικά)
Γέννηση28  Αυγούστου 1749
Φραγκφούρτη
Θάνατος22  Μαρτίου 1832
Βαϊμάρη
Αιτία θανάτουέμφραγμα του μυοκαρδίου
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
Τόπος ταφήςΒασιλική κρύπτη της Βαϊμάρης
Χώρα πολιτογράφησηςΣαξονία-Βαϊμάρη-Άισεναχ (από 1775)
ΘρησκείαΛουθηρανισμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΓερμανικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΓερμανικά
Εκπαίδευσηlicentiate
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο της Λειψίας (1765–1768)
Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου (1770–1771)
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταδιευθυντής θεάτρου
βοτανολόγος
πολιτικός
ζωγράφος
φιλόσοφος
θεολόγος
νομικός
κριτικός τέχνης
μουσικός κριτικός
βιβλιοθηκονόμος
ποιητής
ταξιδιωτικός συγγραφέας
φυσικός
λογοτέχνης
μυθιστοριογράφος
θεατρικός συγγραφέας
αυτοβιογράφος
διπλωμάτης
κυβερνητικός υπάλληλος
πολυμαθής
αφοριστής
ημερολογιογράφος
ορυκτολόγος
ζωολόγος
θεωρητικός της τέχνης
δικηγόρος
συνθέτης
λιμπρετίστας
συγγραφέας
εικαστικός καλλιτέχνης
ιστορικός της τέχνης
Αξιοσημείωτο έργοΦάουστ
Τα πάθη του νεαρού Βέρθερου
Wilhelm Meister's Apprenticeship
Elective Affinities
Προμηθέας
Θεωρία των Χρωμάτων
Italian Journey
Δυτικό-Ανατολικό Ντιβάνι
Έγκμοντ
The Sorcerer's Apprentice
Ο βασιλιάς των ξωτικών
Maxims and reflections of Goethe
Επηρεάστηκε απόΦρίντριχ Σίλερ
Ναπολέων Α΄ της Γαλλίας
Χαφέζ
Γιόχαν Γκότφρηντ Χέρντερ
Βολταίρος
Κάρολος Λινναίος
Ουίλλιαμ Σαίξπηρ
Μπαρούχ Σπινόζα
Οσσιανός
Οικογένεια
ΣύζυγοςΚριστιάνε Φούλπιους
ΣύντροφοςΛίλι Σένεμαν
ΤέκναΑουγκούστ φον Γκέτε
ΓονείςΓιόχαν Κάσπαρ Γκαίτε και Καταρίνα Ελίζαμπετ Γκαίτε
ΑδέλφιαCornelia Schlosser
ΣυγγενείςPeter im Baumgarten (foster child)
ΟικογένειαGoethe
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαGeheimrat
ΒραβεύσειςΤάγμα της Τιμής του Βαυαρικού Στέμματος (28  Αυγούστου 1827)
Αξιωματικός της Λεγεώνας της Τιμής (14  Οκτωβρίου 1808)
Τάγμα της Αγίας Άννης, Α΄ Τάξη (15  Οκτωβρίου 1808)
Grand Cross of the House Order of the White Falcon (30  Ιανουαρίου 1816)
Knight Commander of the Order of Leopold (Austria)
Τάγμα του Λεοπόλδου (Αυστρία)
Μεγαλόσταυρος της Λεγεώνας της Τιμής
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε (γερμανικά: Johann Wolfgang von Goethe, Φρανκφούρτη, 28 Αυγούστου 1749Βαϊμάρη, 22 Μαρτίου 1832) ήταν Γερμανός ποιητής, μυθιστοριογράφος, δραματουργός, θεωρητικός της τέχνης, φυσιοδίφης και φιλέλληνας.

Η οικογένειά του ήταν μια από τις πιο εύπορες στη Φρανκφούρτη και του πρόσφερε πολλές δυνατότητες μόρφωσης. Στην ηλικία των 15 ετών έγραψε τα πρώτα του ποιήματα, τα οποία στη συνέχεια κατέστρεψε. Το 1765 ξεκίνησε σπουδές Νομικής στη Λειψία κατόπιν επιθυμίας του πατέρα του. Παράλληλα με τις σπουδές του, ασχολήθηκε με τις εικαστικές τέχνες. Στη Λειψία ήρθε σε επαφή με το έντονο ελληνικό στοιχείο της πόλης. Ως φίλος των Ελλήνων και της Ελλάδας, αφιέρωσε πολλά έργα του στην ελληνική αρχαιότητα.[1]

Το 1769 αρρώστησε και επέστρεψε στη Φρανκφούρτη. Την ίδια περίοδο άρχισε να ανακαλύπτει μέσα του και τον ήρωά του, Γιόχαν Φάουστ. Το 1770 ολοκλήρωσε τις σπουδές Νομικής και παράλληλα παρακολούθησε μαθήματα Ιατρικής, Χημείας και Βοτανικής. Επέστρεψε στη Φρανκφούρτη και ασχολήθηκε με τη δικηγορία. Το 1774, συγκλονισμένος από την αυτοκτονία ενός φίλου του, έγραψε Τα πάθη του νεαρού Βέρθερου, ένα μυθιστόρημα που λάτρεψε ο Ναπολέων Βοναπάρτης και έγινε λάβαρο του ηθικού και πνευματικού κινήματος Θύελλα και ορμή. Η Βαϊμάρη υπήρξε σημαντικός σταθμός στη σταδιοδρομία του Γκαίτε, καθώς είχε αναλάβει εκεί καθήκοντα υπουργού του δούκα της. Ένα από τα σημαντικότερα έργα του Γκαίτε είναι το Ταξίδι στην Ιταλία, το οποίο έγραψε κατά τη διαμονή του στη νότια Ιταλία. Μέχρι το 1805 είχε στενή επαφή και φιλία με τον Σίλλερ και μια βαθιά φιλία αναπτύχθηκε μεταξύ τους.

Το 1806 νυμφεύτηκε την Κριστιάνε Βούλπιους, με την οποία είχε ένα γιο από το 25 Δεκεμβρίου του 1789, τον Άουγκουστ φον Γκαίτε,[2] τον οποίο γαλούχησε με τα φιλελληνικά του ιδεώδη και ο οποίος αργότερα παντρεύτηκε την επίσης φιλελληνίδα Οττιλί φον Πόγκβις.[3]

Ο Φάουστ, το έργο ζωής του, ολοκληρώθηκε με τον δεύτερο τόμο έναν χρόνο πριν από τον θάνατό του, το 1832 στη Βαϊμάρη. Οι τελευταίες του λέξεις ήταν: "Φως, περισσότερο φως" (στα γερμανικά: "Mehr Licht!").[4][5]

Εργογραφία και ελληνικές μεταφράσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • 1774: Der König in Thule (Ο βασιλιάς της Θούλης), ποίημα
  • 1775: Stella (Στέλλα), τραγωδία
  • 1782: Der Erlkönig (Ο βασιλιάς των ξωτικών), ποίημα
  • 1788: Egmont (Έγκμοντ), δράμα
  • 1790: Versuch die Metamorphose der Pflanzen zu erklären (Προσπάθεια εξήγησης της μεταμόρφωσης των φυτών), επιστημονική πραγματεία
  • 1790: Torquato Tasso (Τορκουάτο Τάσσο), θεατρικό
  • 1790: Römische Elegien (Ρωμαϊκές ελεγείες), ποίηση
    • —μτφ. Βασίλης Λαζανάς (εκδ., 1972)
    • —μτφ. Κυριάκος Γ. Σαμέλης (εκδ. "Διώνη", Αθήνα 2010)
  • 1794: Reineke Fuchs (Ράινεκε Φουξ, Η κατεργάρα αλεπού), μύθος
  • 1795–96 Die Xenien (Τα ξένια), συλλογή επιγραμμάτων (σε συνεργασία με τον Σίλλερ)
  • 1796: Wilhelm Meisters Lehrjahre (Τα χρόνια της μαθητείας του Βίλχελμ Μάιστερ), μυθιστόρημα
    • —μτφ. Τούλα Σιέτη & Τ. Τανούλας (εκδ. "Κανάκης")
  • 1797: Die Braut von Korinth (Η νύφη της Κορίνθου ή Η μνηστή της Κορίνθου), ποίημα
  • 1798: Hermann und Dorothea (Ερμάνος και Δωροθέα), επικό ποίημα
    • —μτφ. Μίνα Ζωγράφου, (εκδ. "Κοροντζή-Ράπτη"), πεζή μετάφραση
    • —μτφ. Βασίλης Λαζανάς (εκδ.;, 1972)
  • 1809: Die Wahlverwandtschaften (Εκλεκτικές Συγγένειες), μυθιστόρημα
    • —μτφ. Μίνα Ζωγράφου, (εκδ. Κοροντζή-Ράπτη)
  • 1810: Zur Farbenlehre (Περί των χρωμάτων), επιστημονική πραγματεία
    • —μτφ. Παύλος Κλιματσάκης (Θεωρία των χρωμάτων, εκδ. Printa, 2008), ISBN 9789606624179
  • 1811–1830: Aus Meinem Leben: Dichtung und Wahrheit (Από τη ζωή μου: Ποίηση και Αλήθεια), αυτοβιογραφικό έργο
  • 1817: Italienische Reise (Ιταλικό Ταξίδι), ημερολόγια
  • 1819: Westöstlicher Diwan (Δυτικό-ανατολικό Ντιβάνι), ποίηση κατά μίμησιν των μουσουλμάνων μυστικιστών
  • 1821: Wilhelm Meisters Wanderjahre, oder Die Entsagenden (Τα χρόνια της περιπλάνησης του Βίλχελμ Μάιστερ), μυθιστόρημα
  • 1823: Marienbader Elegie (Η ελεγεία του Μαρίενμπαντ), ποίημα
  • 1832: Faust (Φάουστ), Β΄ μέρος, δράμα
  • 1833: Einzelnheiten, Maximen und Reflexionen (Αφορισμοί και Διαλογισμοί)
  • Περί Τέχνης, μτφρ.-εισαγ. Βασίλης Τομανάς, εκδ. Printa, Αθήνα 2006
  • Υπάρχουν Όρια, μετάφρ. Γιώργος Δεπάστας, εκδ. Ολκός, 1998
  • Ο Πενηντάρης, μετάφρ. Καίτη Οικονόμου, εκδ. Το Ποντίκι, 2006
  • Η Νουβέλα του Λιονταριού, μετάφρ. Μυρτώ Σταμιλιώτη, εκδ. Μαΐστρος
  • Βαροπούλου, Ελένη: «Ζωγραφική, μεταμόρφωση, παντομίμα στο μονόδραμα Proserpina του Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε», στο: ΣΤΕΦΑΝΟΣ Τιμητική Προσφορά στον Bάλτερ Πούχνερ. Επιμέλεια Ιωσήφ Βιβιλάκης, Αθήνα: Τμήμα Θεατρικών Σπουδών, εκδ. Ergo (2007), σελ. 159-165.
  • Κανελλόπουλος, Παναγιώτης: Ιστορία του Ευρωπαϊκού Πνεύματος, τόμ. Α΄, εκδ. «Οι φίλοι του Βιβλίου», χ.χ., σελ. 473-493
  • Κεντρωτής, Γιώργος: «Το καλό και το κακό στον Φάουστ του Γκαίτε», περιοδικό Διαβάζω, τ. 154 (1986), σελ. 27-35.
  • Λάμπρου, Θανάσης: Κάτω απ' τον ανοιχτό ουρανό: Εισαγωγή στον Γκαίτε — Η τραγωδία του «Φάουστ» — Η αγαλλιαστική περιπλάνηση του Βίλχελμ Μάιστερ, εκδ. Περισπωμένη, Αθήνα (2014), ISBN 978-618-80542-1-9
  1. Το Και εγώ στην Αρκαδία παρερμηνεύτηκε αργότερα ως άγνοια της Ελλάδας, καθώς ποτέ δεν είχε επισκεφτεί την Αρκαδία. Αυτό όμως δεν έχει καμία σημασία, διότι η Αρκαδία είχε εντελώς διαφορετική έννοια για τους ποιητές και καλλιτέχνες της εποχής της Αναγέννησης και του Μπαρόκ. Συμβόλιζε έναν εξιδανικευμένο τρόπο ζωής, όπου οι άνθρωποι ζουν απλά ως βοσκοί σε αρμονία με τη φύση και αφιερώνουν τον χρόνο τους στην ποίηση, τη μουσική, τον έρωτα, την ανεμελιά. Ο φανταστικός τόπος αυτός τοποθετείται στην ελληνική Αρκαδία. Η ανωτέρω φράση απαντάται για πρώτη φορά στα λατινικά σε έναν ζωγραφικό πίνακα του Ιταλού ζωγράφου μπαρόκ, Γκουερτσίνο, με τίτλο Et in Arcadia Ego.
  2. «Julius August Walter von Goethe». geni_family_tree. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2023. 
  3. «Women and War: A Historical Encyclopedia from Antiquity to the Present - Βιβλία Google». web.archive.org. 25 Οκτωβρίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2023. CS1 maint: Unfit url (link)
  4. Martin, Gary. «What Johann Wolfgang von Goethe said just before dying». www.phrases.org.uk (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2023. 
  5. «"More Light! More Light!" | Encyclopedia.com». www.encyclopedia.com. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2023. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]