Ιωάννης ΙΑ΄ Βέκκος
| Ιωάννης ΙΑ΄ Βέκκος | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1225[1] Νίκαια Βιθυνίας |
| Θάνατος | Μάρτιος 1297 Κωνσταντινούπολη |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βυζαντινή Αυτοκρατορία |
| Θρησκεία | Ανατολικός Ορθόδοξος Χριστιανισμός Καθολικισμός |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | αρχαία ελληνικά[1] |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | θεολόγος |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Ιωάννης Βέκκος υπήρξε Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως κατά την περίοδο 1275-1283 και ηγέτης των Ενωτικών.
Βίος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Γεννήθηκε στη Νίκαια της Βιθυνίας μεταξύ 1230-1240. Αναφέρεται για πρώτη φορά το 1263 ως Χαρτοφύλαξ της Αγίας Σοφίας, αξίωμα που κράτησε για 12 χρόνια (1263-1275). Φημιζόταν ιδιαίτερα για τη μόρφωση και την ευγλωττία του. Ως Χαρτοφύλαξ μετείχε σε δύο πρεσβείες του Αυτοκράτορα Μιχαήλ Η΄, την πρώτη φορά το 1268 στην Αυλή του Στεφάνου Ούρος Α΄ της Σερβίας και τη δεύτερη το 1270 στον Γάλλο βασιλιά Λουδοβίκο Θ΄ στην Τυνησία.
Όταν ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος δημοσιοποίησε την πρόθεσή του να προχωρήσει στην Ένωση των Εκκλησιών και να υποτάξει την Ελληνική-Ορθόδοξη Εκκλησία στην εξουσία του Πάπα, ο Βέκκος αντέδρασε έντονα, με αποτέλεσμα να φυλακιστεί γύρω στα 1273. Στη φυλακή, κατόπιν εντολής του Αυτοκράτορα άρχισαν να του δίδονται, ως υλικό μελέτης, επιλεγμένα αποσπάσματα από έργα Λατίνων Πατέρων. Χάρη σε αυτήν την πρακτική γρήγορα ο Ιωάννης ΙΑ΄ Βέκκος πείστηκε ότι τα προβλήματα με τους Λατίνους οφείλονται στη γλωσσική διαφορά, με αποτέλεσμα να στραφεί προς τη φιλενωτική παράταξη. Μετά τη σύγκρουση του Πατριάρχη Ιωσήφ Α΄ με τον Αυτοκράτορα, αυτός αποφάσισε να τοποθετήσει στον Πατριαρχικό θρόνο τον Ιωάννη ΙΑ΄, που τώρα ήταν ο ουσιαστικός ηγέτης των Ενωτικών. Επί της Πατριαρχίας του, στις 6 Ιουλίου 1274, υπογράφτηκε «Ένωση των Εκκλησιών», αλλά σε σαθρά θεμέλια και άρχισαν να εισάγονται στην Ανατολή λειτουργικές συνήθειες από την Ρώμη (άμφια, λατινική γλώσσα, κ.ά.)[2].
Αν και ο Ιωάννης ΙΑ΄ ήταν πιστός οπαδός της Ένωσης, αντιδρούσε στις βίαιες μεθόδους του Αυτοκράτορα, με αποτέλεσμα το Μάρτιο του 1279 να παραιτηθεί, τελικά όμως, λίγους μήνες αργότερα (Αύγουστο του 1279) πείστηκε να επιστρέψει στη θέση του. Μεταξύ άλλων του αποδίδεται η ευθύνη για μια επιδρομή στο Άγιο Όρος και τη μαρτυρική θανάτωση πολλών μοναχών αντιτιθέμενων προς την πολιτική του.
Μετά το θάνατο του Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου, ο γιος του Ανδρόνικος Β΄ αποκήρυξε ως ψευδή την Ένωση[2] και ανάγκασε τον Ιωάννη ΙΒ΄ σε παραίτηση[3]. Στις 26 Δεκεμβρίου 1282 καθαιρέθηκε από Πατριάρχης και μια Σύνοδος, τον Ιανουάριο του 1283 τον καταδίκασε ως αιρετικό και τον εξόρισε στην Προύσα. Νέα Σύνοδος, που συνεκλήθη στο Παλάτι των Βλαχερνών το 1285, επανέλαβε την καταδίκη του και διέταξε την φυλάκισή του, μαζί με τους Κωνσταντίνο Μελιτηνιώτη και Γεώργιο Μετοχίτη στο φρούριο του Αγίου Γεωργίου, στον κόλπο της Νικομήδειας. Απεβίωσε φυλακισμένος σε αυτό το φρούριο το Μάρτιο του 1297.
Συγγραφικό έργο-Θεολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Ιωάννης Βέκκος συνέταξε πλήθος θεολογικών έργων, ελάχιστα από τα οποία έχουν εκδοθεί μέχρι σήμερα. Σημαντικότερα είναι μια σειρά από πραγματείες με θέμα την εκπόρευση του Αγίου Πνεύματος, στις οποίες επιχειρεί να ανασκευάσει τη διδασκαλία του Φωτίου και των λοιπών Ανατολικών Θεολόγων, εναντίον της προσθήκης του filioque. Υποστήριξε ότι δεν υφίσταντο ουσιαστικές διαφορές ανάμεσα στις θέσεις των Λατίνων και σε εκείνες των Βυζαντινών πατέρων όσον αφορά την εκπόρευση του Αγίου Πνεύματος και θεωρούσε ότι η διαφωνία βρισκόταν σε επίπεδο ορολογίας[4]. Ο Βέκκος προσπαθεί να δικαιώσει με κάθε τρόπο της Δυτική-Λατινική Θεολογία, με αποτέλεσμα να αποξενωθεί από την Ανατολική. Σώζονται επίσης ομολογίες πίστεως και άλλες επιστολές προς τον Πάπα Γρηγόριο Ι΄, στις οποίες φαίνεται η τάση πλήρους υποδούλωσης του Οικουμενικού Πατριαρχείου στον Πάπα. Αναφέρονται επίσης σημειώσεις του σε διάφορα βιβλία και η διαθήκη του, με την οποία φαίνεται ότι έμεινε μέχρι τέλους πιστός στην ιδέα της Ένωσης[5].
| «Ἐπεὶ γὰρ τὸ τὴν ἐκ Πατρὸς δι᾽ Υἱοῦ ἐκπόρευσιν τοῦ Πνεύματος τοῦ ἁγίου ἐκ Πατρὸς δι᾽ Υἱοῦ ὕπαρξιν φρονεῖν καὶ πρεσβεύειν με, ἔγκλημα ἐλογίσθη μοι, τῆς τοῦ πατριαρχικοῦ ἐκπτώσεως θρόνου, καὶ τῶν ἐπὶ ταύτῃ ἕως θανάτου ἐξοριῶν καὶ φυλακῶν ἄξιον, οὐ φεύγω τὸ ἔγκλημα, οὐκ ἀπαρνοῦμαι ὡς μῶμον, ὡς ὄνειδος οὐκἀποσκευάζομαι, κἄν τινι αἰσχύνη τοῦτο δοκῇ, ἀκουέτω μου λέγοντος· αὕτη μου ἡ αἰσχύνη·»
Διαθήκη Ιωάννου Βέκκου[5] |
Έργα του
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Περί ενώσεως και ειρήνης
- Περί εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος
- Τρία βιβλία προς Θεόδωρον
- Ομολογία πίστεως
Συνέγραψε και άλλες πραγματείες, οι οποίες παραμένουν ανέκδοτες.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 13207463m. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ 2,0 2,1 Αριστείδης Πανώτης (2008). Το Συνοδικόν της εν Ελλάδι Εκκλησίας. A. Εκδόσεις Σταμούλη. σελ. 328. ISBN 978-960-8116-17-7.
- ↑ Steven Runciman (2005). Η Βυζαντινή Θεοκρατία. Εκδόσεις Δόμος. σελίδες 146. ISBN 9607217225.
- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού
- ↑ 5,0 5,1 Kotzabassi, Sofia (2012). «The testament of Patriarch John Bekkos». Βυζαντινά 32. https://www.academia.edu/2000237/The_Testament_of_Patriarch_John_Bekkos.
Πηγές-Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Οικουμενικό Πατριαρχείο Αρχειοθετήθηκε 2010-06-16 στο Wayback Machine.
- Oxford Dictionary of Byzantium, v. 2, 1055
- Καθολική Εγκυκλοπαίδεια, "John Beccus" (Αγγλικά)
- Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια
- Steven Runciman (2005). Η Βυζαντινή Θεοκρατία. Εκδόσεις Δόμος. ISBN 9607217225.
- Αριστείδης Πανώτης (2008). Το Συνοδικόν της εν Ελλάδι Εκκλησίας. A. Εκδόσεις Σταμούλη. ISBN 978-960-8116-17-7.
.svg)