Παρθένιος Δ΄

Παρθένιος Δ΄
Γενικές πληροφορίες
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	Πατριάρχης
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
	δεδομένα

Ο Παρθένιος Δ΄, ο επονομαζόμενος και Μογίλαλος ή Χουμχούμης^[α], ήταν Οικουμενικός Πατριάρχης στο δεύτερο μισό του 17ου αιώνα.

Βιογραφικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρέπει να γεννήθηκε στις αρχές του 17ου αιώνα και η καταγωγή του δεν είναι γνωστή. Εικάζεται ότι ήταν από την Αδριανούπολη, επειδή παρέμενε στην πόλη μετά τη δεύτερη και την τρίτη πατριαρχική του θητεία. Εκεί ενδεχομένως αποσύρθηκε και μετά την οριστική του απομάκρυνση από τον πατριαρχικό θρόνο ως το τέλος της ζωής του^[1].

Εξελέγη Μητροπολίτης Προύσης τον Ιανουάριο του 1655. Ως Μητροπολίτης^[β] μερίμνησε για την ανοικοδόμηση και διακόσμηση του ναού του Αγίου Γεωργίου, που έκτοτε κατέστη ο μητροπολιτικός ναός της Προύσας^[2]. Συνολικά πατριάρχευσε πέντε φορές:

Α΄ θητεία (1657-1662)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Την 1 Μαΐου 1657 εξελέγη Οικουμενικός Πατριάρχης, διαδεχόμενος τον Γαβριήλ Β΄ (και εκείνος ανέλαβε «προεδρικώς» τη Μητρόπολη Προύσας). Υπό την προεδρία του συνήλθε στις 25 Ιανουαρίου 1661 Σύνοδος στην Κωνσταντινούπολη, η οποία εξέλεξε νέο Πατριάρχη Ιεροσολύμων και ασχολήθηκε με το θέμα των προσόντων που πρέπει να διαθέτει ο εκάστοτε Πατριάρχης Ιεροσολύμων^[3]. Τον Ιούνιο του 1662 επαύθη και επέστρεψε στην Προύσα ως Μητροπολίτης. Αργότερα όμως εγκατέλειψε την Προύσα και εγκαταστάθηκε στην Βλαχία.

Β΄ θητεία (1665-1667)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από την Βλαχία επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη για να αναλάβει πάλι την Πατριαρχία, καθώς εξελέγη εκ νέου στις 21 Οκτωβρίου 1665. Το ίδιο έτος καθαίρεσε τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Παΐσιο^[4], επικαλούμενος την πολυετή απουσία του από την Αίγυπτο, αλλά η απόφαση δεν έγινε δεκτή από το ποίμνιο. Στις 9 Σεπτεμβρίου 1667 καθαιρέθηκε ο ίδιος και εξορίστηκε στην Τένεδο. Κατόπιν εξελέγη Μητροπολίτης Προϊλάβου και μετά Τορνόβου «εις ζωαρκείαν».

Γ΄ θητεία (1671)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Μάρτιο του 1671 επανεξελέγη, αφού χρειάστηκε να καταβάλει 20.000 φλωρία. Στην Πατριαρχία του αυτή κατήργησε τα προσωρινά συνοικέσια μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων. Στις 7 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους επαύθη πάλι και εξορίστηκε στην Κύπρο, απ’ όπου όμως αργότερα του επιτράπηκε να επιστρέψει στην Αδριανούπολη.

Δ΄ θητεία (1675-1676)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξελέγη Πατριάρχης για τέταρτη φορά την 1η Ιανουαρίου του 1675 και παρέμεινε στον θρόνο ως τις 19 Ιουλίου του επόμενου έτους^[γ]. Κατόπιν ανέλαβε εις ζωαρκείαν τη Μητρόπολη Αγχιάλου.

Ε΄ θητεία (1685)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξελέγη για τελευταία φορά Πατριάρχης στις 10 Μαρτίου 1684 και παρέμεινε στην θέση ως τις 20 Μαρτίου 1685, οπότε αποσύρθηκε οριστικά.

Υποσημειώσεις και παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υποσημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ Το «χουμχούμης» είναι προφανώς ηχομιμητική λέξη, ενώ το «μογίλαλος» σημαίνει «ανίκανος να εκφραστεί, μουγκός». Φαίνεται ότι τους χαρακτηρισμούς αυτούς τους είχε λάβει λόγω του ότι έπασχε από πρόβλημα άρθρωσης^[1].
↑ Κατ' άλλους αργότερα, ως Πατριάρχης^[1]
↑ Κατ' άλλους ως τις 24 Οκτωβρίου 1676^[1]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 «Παρθένιος Δ΄ Κωνσταντινουπόλεως». Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού. Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού. Ανακτήθηκε στις 8 Απριλίου 2021.
↑ Covel, J. (1998). Voyages en Turquie 1675-77, επιμέλεια Grelois, J.-P. Paris. σελ. 222.
↑ Αθηνών Χρυσόστομος 1900, σελ. 83-85.
↑ «Υπόμνημα της Ιεραρχίας του Ιεροσολυμιτικού Πατριαρχείου». Γρηγόριος ο Παλαμάς ΜΘ: 679. Ιανουάριος 1920. http://digital.lib.auth.gr/record/139966/files/5076_1.pdf. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2022.

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οικουμενικό Πατριαρχείο Αρχειοθετήθηκε 2019-02-28 στο Wayback Machine.
Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού
«Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου» τόμ. 15ος, σελ. 537
Αθηνών Χρυσόστομος (1900). Η εκκλησία Ιεροσολύμων κατά τους τέσσαρας τελευταίους αιώνας: [1517-1900]. Αθήνησιν: Εκ του Τυπογραφείου Π. Δ. Σακελλαρίου. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2011.

Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μπρούσκαρη, Έρση (1983). «Πατριαρχικά γράμματα του Μουσείου Κανελλοπούλου». Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρίας 11: 249-266. https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/deltion/article/viewFile/4589/4365.pdf. Ανακτήθηκε στις 8 Απριλίου 2021.

τίτλοι της Ορθόδοξης Εκκλησίας
Προκάτοχος Γαβριήλ Β΄	Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως 1657-1662 (1^η θητεία)	Διάδοχος Διονύσιος Γ΄
Προκάτοχος Διονύσιος Γ΄	Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως 1665-1667 (2^η θητεία)	Διάδοχος Κλήμης
Προκάτοχος Μεθόδιος Γ΄	Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως 1671 (3^η θητεία)	Διάδοχος Διονύσιος Δ΄
Προκάτοχος Γεράσιμος Β΄	Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως 1675-1676 (4^η θητεία)	Διάδοχος Διονύσιος Δ΄
Προκάτοχος Διονύσιος Δ΄	Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως 1684-1685 (5^η θητεία)	Διάδοχος Ιάκωβος

[2] Το «χουμχούμης» είναι προφανώς ηχομιμητική λέξη, ενώ το «μογίλαλος» σημαίνει «ανίκανος να εκφραστεί, μουγκός». Φαίνεται ότι τους χαρακτηρισμούς αυτούς τους είχε λάβει λόγω του ότι έπασχε από πρόβλημα άρθρωσης^[1].

[3] Κατ' άλλους αργότερα, ως Πατριάρχης^[1]

[7] Κατ' άλλους ως τις 24 Οκτωβρίου 1676^[1]

[EME-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 «Παρθένιος Δ΄ Κωνσταντινουπόλεως». Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού. Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού. Ανακτήθηκε στις 8 Απριλίου 2021.

[4] Covel, J. (1998). Voyages en Turquie 1675-77, επιμέλεια Grelois, J.-P. Paris. σελ. 222.

[FOOTNOTEΑθηνών_Χρυσόστομος190083-85-5] Αθηνών Χρυσόστομος 1900, σελ. 83-85.

[6] «Υπόμνημα της Ιεραρχίας του Ιεροσολυμιτικού Πατριαρχείου». Γρηγόριος ο Παλαμάς ΜΘ: 679. Ιανουάριος 1920. http://digital.lib.auth.gr/record/139966/files/5076_1.pdf. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2022.

[α]

[1]

[β]

[2]

[3]

[4]

[γ]