Μιχαήλ Β΄ Κουρκούας
| Μιχαήλ Β΄ Κουρκούας | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 11ος αιώνας |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βυζαντινή Αυτοκρατορία |
| Θρησκεία | Ανατολικός Ορθόδοξος Χριστιανισμός |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως αββάς |
Ο Μιχαήλ Β΄ Κουρκούας (ή Οξείτης[α]) ήταν Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης κατά την περίοδο μεταξύ Ιουλίου 1143 και Μαρτίου 1146[2].
Στις αρχές του 1143, ο Πατριάρχης Λέοντας και ο Αυτοκράτορας Ιωάννης Β΄ Κομνηνός απεβίωσαν με διαφορά ολίγων μηνών ο ένας από τον άλλον, φέρνοντας μία ταραχώδη περίοδο στην Βυζαντινή Εκκλησία[3]. Ο διάδοχος του Ιωάννη, ο γιος του, Μανουήλ Α΄ Κομνηνός, έφτασε στην Κωνσταντινούπολη στις 27 Ιουνίου 1143 από την Κιλικία, όπου είχε πεθάνει ο πατέρας του[4]. Προκειμένου να διασφαλίσει την θέση του ως αυτοκράτορας, ο Μανουήλ όφειλε να προετοιμάσει την τελετή στέψης του. Ωστόσο, για να γίνει κάτι τέτοιο δυνατό, έπρεπε πρώτα να ορίσει νέο Πατριάρχη. Η επιλογή του ήταν ο ηγούμενος της μονής Αρχαγγέλου Μιχαήλ της Οξειάς, Μιχαήλ Κουρκούας[1].
Ο Μιχαήλ μόναζε εκεί από νεαρή ηλικία. Αγαπούσε τον μοναχικό βίο, είχε μια κάποια παιδεία, αλλά πασίγνωστος ήταν για τις αρετές και το ήθος του[1]. Φαίνεται ότι η ανάρρησή του στον πατριαρχικό θρόνο έγινε τον Ιούλιο του 1143, ενώ η πρώτη του ενυπόγραφη πράξη ως πατριάρχη χρονολογείται στις 20 Αυγούστου 1143[5]. Η στέψη του νέου Αυτοκράτορα δεν έλαβε χώρα παρά στις 28 Νοεμβρίου 1143, καθώς ο Μιχαήλ απειλούσε να παραιτηθεί για άγνωστους λόγους[4].
Στην διάρκεια της πατριαρχίας του, ο Μιχαήλ συμμετείχε ενεργά στις διώξεις των Βογομίλων[6]. Ασχολήθηκσε με την ιδιαίτερου πολιτικού χαρακτήρα δίκη ενός μοναχού με το όνομα Νήφων[4], ο οποίος καταδικάστηκε στις 22 Φεβρουαρίου 1144[7] από ενδεκαμελή Σύνοδο υπό τον Μιχαήλ, για την υποστήριξή του σε δύο Καππαδόκες επισκόπους, οι οποίοι κατηγορούνταν ως αιρετικοί και αργότερα αποδείχθηκαν ένοχοι για βογομιλιτικές πρακτικές[3][4]. Αυτό το γεγονός τον οδήγησε στο να χάσει την στήριξη των Ορθόδοξων πιστών[3].
Ο Μιχαήλ Β΄, μετανιωμένος που εγκατέλειψε την «ησυχία» του μοναχικού βίου για τον πατριαρχικό θρόνο[β] και πιθανότατα απογοητευμένος από τη συμπεριφορά του αυτοκράτορα[3], παραιτήθηκε τον Μάρτιο του 1146[2] και επέστρεψε στο μοναστήρι της Οξειάς[4].
Σώζεται έργο του υπό τον τίτλο «Κατήχησις περί της εν τετράδι και παρασκευή νηστείας[9]».
Υποσημειώσεις και παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Υποσημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Από το όνομα της Μονής Οξειάς, όπου μόναζε[1]
- ↑ Κατά τον Νικήτα Χωνιάτη, ο Μιχαήλ γονάτισε στον πρόναο της Αγίας Σοφίας και έβαλε τους εισερχόμενους μοναχούς να τον πατάνε στο λαιμό, προκειμένου με αυτό τον τρόπο να ζητήσει συγχώρηση για το ότι εγκατέλειψε τον μοναχικό βίο για το υψηλό πατριαρχικό αξίωμα[8].
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Γεδεών 1885, σελ. 351.
- ↑ 2,0 2,1 Grumel 1958, σελ. 436.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Magdalino 2002, σελίδες 276-277.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Angold 1995, σελίδες 78-79.
- ↑ Grumel 1943, σελ. 255.
- ↑ Hussey 1990, σελ. 165.
- ↑ Παπαδόπουλος, Χρυσόστομος (1941-1948). «Ἡ Ἐκκλησία ΚΠόλεως ἐπὶ τῶν Κομνηνῶν (Β´)». Θεολογία ΙΘ΄ (2): 199. https://ecclesiagreece.gr/greek/press/theologia/material/1948_2_1_xrysostomos.pdf. Ανακτήθηκε στις 10 Απριλίου 2025.
- ↑ Grünbart, Michael (2013). «Aspekte Der Politischen Verflechtung Des Patriarchen in Der Mittelbyzantinischen Zeit» (στα γερμανικά). Recueil des travaux de l’Institut d’études byzantines, Zbornik radova Vizantoloskog instituta 50 (1): 287. https://www.academia.edu/6802125/Aspekte_der_politischen_Verflechtung_des_Patriarchen_in_der_mittelbyzantinischen_Zeit?email_work_card=title. Ανακτήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 2023.
- ↑ Γεδεών 1885, σελ. 352.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Γεδεών, Μανουήλ (1885). Πατριαρχικοί Πίνακες: Ειδήσεις ιστορικαί βιογραφικαί περί των Πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως: από Ανδρέου του Πρωτοκλήτου μέχρις Ιωακείμ Γ' του από Θεσσαλονίκης, 36-1884. Κωνσταντινούπολη: Lorenz & Keil.
- Angold, Michael (1995). Church and Society in Byzantium under the Comneni, 1081-1261. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0511562341.
- Grumel, Venance (1943). «La chronologie des patriarches de Constantinople de 1111 à 1206». Études byzantines 1. http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/rebyz_0258-2880_1943_num_1_1_909. Ανακτήθηκε στις 10 Απριλίου 2025.
- Grumel, Venance (1958). Traité d'études byzantines, vol. I : La chronologie (στα Γαλλικά). Paris: Presses universitaires de France.
- Hussey, Joan Mervyn (1990). The Orthodox Church in the Byzantine Empire (στα Αγγλικά) (1. publ. as a Clarendon Paperback έκδοση). Oxford: Clarendon Press. ISBN 978-0-19-826456-9.
- Magdalino, Paul (2002) [1993]. The Empire of Manuel I Komnenos, 1143–1180 (στα Αγγλικά). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-52653-1.
.svg)