Επαρχίες της Ελλάδας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Επαρχίες της Ελλάδας
ΧώραΕλλάδα
Νόμος«Περί Συστάσεως των Δήμων» (27.12.1833, ΦΕΚ 3/10.1.1834)
Ίδρυση27 Δεκεμβρίου 1833
Αριθμός148
ΔιοίκησηΕπαρχιακό Συμβούλιο
Κατάργηση1 Ιανουαρίου 1999

Οι Επαρχίες αποτελούσαν αυτοδιοικητικό θεσμό της Ελλάδας από την 27η Δεκεμβρίου 1833 έως την 1η Ιανουαρίου 1999, αλλά υφίσταντο έως το 2006.

Διοίκηση των Επαρχιών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η διοίκηση των Επαρχιών αποτελείτο από δύο μέρη: τον Έπαρχο και το Επαρχιακό Συμβούλιο. Μέλη του Επαρχιακού Συμβουλίου ήταν οι Νομαρχιακοί Σύμβουλοι της αντίστοιχης επαρχίας. Ο Έπαρχος ή ο Υποέπαρχος ήταν ο Νομαρχιακός Σύμβουλος ο οποίος λάμβανε τις περισσότερες ψήφους στις Νομαρχιακές Εκλογές.

Ιστορικά Στοιχεία (1833–1999)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι Επαρχίες της Ελλάδας ιδρύθηκαν με τη διοικητική διαίρεση του 1833, αν και αναφέρονταν ήδη από τη πρώτη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας του 1828. Αρχικά, οι Επαρχίες ήταν 42. Ο αριθμός των Επαρχιών τροποποιούνταν και με τις επόμενες διοικητικές διαιρέσεις έγιναν 49, ενώ προστίθονταν νέες καθώς ενσωματώνονταν στο ελληνικό κράτος νέα εδάφη. Καταργήθηκαν με τη Διοικητική διαίρεση της Ελλάδας του 1836 όταν το κράτος χωρίστηκε σε «Διοικήσεις» και ορισμένες «Υποδιοικήσεις», αλλά ξαναδημιουργήθηκαν με τη Διοικητική διαίρεση της Ελλάδας του 1845. Οι Επαρχίες καταργήθηκαν ξανά ως διοικητικές μονάδες το 1887[1][2] αλλά συνέχισαν να διατηρούν υπηρεσίες που σχετίζονταν κυρίως με την εκπαίδευση και με κάποιες οικονομικές υπηρεσίες για να ξαναδημιουργηθούν τέσσερα χρόνια μετά, το 1891.[3] Με τη Διοικητική διαίρεση του 1899 έφτασαν στις 69.[4] Πριν από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, υπήρχαν 139 Επαρχίες και μετά τον πόλεμο, με την ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων στις 7 Μαρτίου 1948, οι Επαρχίες ανήλθαν σε 148.

Σύμφωνα με το άρθρο 7 του Κώδικα Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης (Προεδρικό Διάταγμα 30/1996), οι Επαρχίες αποτελούσαν μία «ιδιαίτερη διοικητική οντότητα» εντός της ευρύτερης «διοικητικής περιφέρειας» των νομαρχιών. Από την 1η Ιανουαρίου 1999 και τελικά μετά τις αυτοδιοικητικές εκλογές της 15ης Οκτωβρίου 2006, οι Επαρχίες καταργήθηκαν ως μονάδες της διοικητικής διαίρεσης της Ελλάδας, σύμφωνα με τον Νόμο 2539/1997,[5] στο πλαίσιο του προγράμματος «Καποδίστριας».

Πρόγραμμα «Καλλικράτης» (2011)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με το πρόγραμμα «Καλλικράτης» που εφαρμόστηκε το 2011, πολλές Επαρχίες ή τμήματα Επαρχιών επανήλθαν ως Δήμοι είτε με ίδιες είτε με διαφορετικές ονομασίες. Μερικές Επαρχίες αντιστοιχούν σε Δήμους που δεν μεταβλήθηκαν με την εφαρμογή του προγράμματος «Καλλικράτης» (Επαρχία Λασιθίου, Επαρχία Σαμοθράκης → Δήμος Οροπεδίου Λασιθίου, Δήμος Σαμοθράκης). Ορισμένες Επαρχίες επανασυστάθηκαν ως Περιφερειακές Ενότητες:

Επαρχίες που
επανασυστάθηκαν
ως Δήμοι
Με το ίδιο όνομα Με διαφορετικό όνομα
Πλήρως
Μερικώς

Πίνακας των Επαρχιών της Ελλάδας έως το 1999[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται οι Επαρχίες της Ελλάδας ανά Νομό, οι οποίες ίσχυαν έως το 1999:

Νομός Επαρχία Έδρα Επαρχίας
Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης
Νομός Έβρου Επαρχία Αλεξανδρουπόλεως[6] Αλεξανδρούπολη
Επαρχία Διδυμοτείχου Διδυμότειχο
Επαρχία Ορεστιάδος[7] Ορεστιάδα
Επαρχία Σαμοθράκης Σαμοθράκη
Επαρχία Σουφλίου Σουφλί
Νομός Ροδόπης Επαρχία Κομοτηνής Κομοτηνή
Επαρχία Σαπών Σάπες
Νομός Ξάνθης Επαρχία Ξάνθης Ξάνθη
Νομός Δράμας Επαρχία Δράμας Δράμα
Επαρχία Κάτω Νευροκοπίου Κάτω Νευροκόπι
Νομός Καβάλας Επαρχία Θάσου Θάσος
Επαρχία Καβάλας Καβάλα
Επαρχία Νέστου[8] Χρυσούπολη
Επαρχία Παγγαίου Ελευθερούπολη
Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας
Νομός Ημαθίας Επαρχία Ημαθίας Βέροια
Επαρχία Ναούσης[9] Νάουσα
Νομός Θεσσαλονίκης Επαρχία Θεσσαλονίκης Θεσσαλονίκη
Επαρχία Λαγκαδά Λαγκαδάς
Νομός Κιλκίς Επαρχία Κιλκίς Κιλκίς
Επαρχία Παιονίας Γουμένισσα
Νομός Πέλλας Επαρχία Αλμωπίας[10] Αριδαία
Επαρχία Γιαννιτσών[11] Γιαννιτσά
Επαρχία Εδέσσης Έδεσσα
Νομός Πιερίας Επαρχία Πιερίας[12] Κατερίνη
Νομός Σερρών Επαρχία Βισαλτίας Νιγρίτα
Επαρχία Σερρών Σέρρες
Επαρχία Σιντικής[13] Σιδηρόκαστρο Σερρών
Επαρχία Φυλλίδος Νέα Ζίχνη
Νομός Χαλκιδικής Επαρχία Αρναίας Αρναία
Επαρχία Χαλκιδικής Πολύγυρος
Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας
Νομός Γρεβενών Επαρχία Γρεβενών Γρεβενά
Νομός Κοζάνης Επαρχία Βοΐου[14] Σιάτιστα
Επαρχία Εορδαίας[15] Πτολεμαΐδα
Επαρχία Κοζάνης Κοζάνη
Νομός Καστοριάς Επαρχία Καστοριάς[16] Καστοριά
Νομός Φλώρινας Επαρχία Φλωρίνης Φλώρινα
Περιφέρεια Ηπείρου
Νομός Άρτας Επαρχία Άρτης Άρτα
Νομός Θεσπρωτίας Επαρχία Θυάμιδος Ηγουμενίτσα
Επαρχία Μαργαριτίου Μαργαρίτι Θεσπρωτίας
Επαρχία Σουλίου Παραμυθιά
Επαρχία Φιλιατών Φιλιάτες
Νομός Ιωαννίνων Επαρχία Δωδώνης Ιωάννινα
Επαρχία Κονίτσης Κόνιτσα
Επαρχία Μετσόβου Μέτσοβο
Επαρχία Πωγωνίου Δελβινάκι
Νομός Πρέβεζας Επαρχία Πρεβέζης Πρέβεζα
Περιφέρεια Θεσσαλίας
Νομός Καρδίτσας Επαρχία Καρδίτσης Καρδίτσα
Νομός Λάρισας Επαρχία Αγιάς Αγιά Λάρισας
Επαρχία Ελασσώνος Ελασσόνα
Επαρχία Λαρίσης Λάρισα
Επαρχία Τυρνάβου Τύρναβος
Επαρχία Φαρσάλων Φάρσαλα
Νομός Μαγνησίας Επαρχία Αλμυρού Αλμυρός Μαγνησίας
Επαρχία Βόλου Βόλος
Επαρχία Σποράδων Σκόπελος
Νομός Τρικάλων Επαρχία Καλαμπάκας Καλαμπάκα
Επαρχία Τρικάλων Τρίκαλα
Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας
Νομός Βοιωτίας Επαρχία Θηβών Θήβα
Επαρχία Λεβαδείας[17] Λιβαδειά
Νομός Εύβοιας Επαρχία Ιστιαίας Ιστιαία
Επαρχία Καρυστίας Κύμη
Επαρχία Χαλκίδος Χαλκίδα
Νομός Ευρυτανίας Επαρχία Ευρυτανίας Καρπενήσι
Νομός Φθιώτιδας Επαρχία Δομοκού Δομοκός
Επαρχία Λοκρίδος Αταλάντη
Επαρχία Φθιώτιδος Λαμία
Νομός Φωκίδας Επαρχία Δωρίδος Λιδωρίκι
Επαρχία Παρνασσίδος Άμφισσα
Περιφέρεια Ιονίων Νήσων
Νομός Ζακύνθου Επαρχία Ζακύνθου Ζάκυνθος
Νομός Κεφαλληνίας Επαρχία Ιθάκης Ιθάκη
Επαρχία Κραναίας Αργοστόλι
Επαρχία Πάλης Ληξούρι
Επαρχία Σάμης Σάμη
Νομός Κέρκυρας Επαρχία Κερκύρας Κέρκυρα
Επαρχία Παξών Γάιος
Νομός Λευκάδας Επαρχία Λευκάδος Λευκάδα
Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας
Νομός Αιτωλίας & Ακαρνανίας Επαρχία Βάλτου Αμφιλοχία
Επαρχία Βονίτσης & Ξηρομέρου Βόνιτσα
Επαρχία Μεσολογγίου[18] Μεσολόγγι
Επαρχία Ναυπακτίας Ναύπακτος
Επαρχία Τριχωνίδος Αγρίνιο
Νομός Αχαΐας Επαρχία Αιγιαλείας Αίγιο
Επαρχία Καλαβρύτων Καλάβρυτα
Επαρχία Πατρών Πάτρα
Νομός Ηλείας Επαρχία Ηλείας Πύργος Ηλείας
Επαρχία Ολυμπίας Ανδρίτσαινα
Περιφέρεια Πελοποννήσου
Νομός Αργολίδας Επαρχία Άργους Άργος
Επαρχία Ερμιονίδος Κρανίδι
Επαρχία Ναυπλίας Ναύπλιο
Νομός Αρκαδίας Επαρχία Γορτυνίας Δημητσάνα
Επαρχία Κυνουρίας Άστρος
Επαρχία Μαντινείας Τρίπολη
Επαρχία Μεγαλοπόλεως Μεγαλόπολη
Νομός Κορινθίας Επαρχία Κορινθίας Κόρινθος
Νομός Λακωνίας Επαρχία Γυθείου Γύθειο
Επαρχία Επιδαύρου Λιμηράς Μονεμβασιά
Επαρχία Λακεδαίμονος Σπάρτη
Επαρχία Οιτύλου Οίτυλο
Νομός Μεσσηνίας Επαρχία Καλαμάτας Καλαμάτα
Επαρχία Μεσσήνης Μεσσήνη
Επαρχία Πυλίας Πύλος
Επαρχία Τριφυλίας Κυπαρισσία
Περιφέρεια Αττικής
Νομός Αττικής Επαρχία Αιγίνης Αίγινα
Επαρχία Αττικής[19] Αθήνα
Επαρχία Κυθήρων Κύθηρα
Επαρχία Μεγαρίδος Μέγαρα
Επαρχία Πειραιώς Πειραιάς
Επαρχία Τροιζηνίας Πόρος Τροιζηνίας
Επαρχία Ύδρας Ύδρα
Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου
Νομός Λέσβου Επαρχία Λήμνου Μύρινα
Επαρχία Μηθύμνης Μήθυμνα
Επαρχία Μυτιλήνης Μυτιλήνη
Επαρχία Πλωμαρίου Πλωμάρι
Νομός Σάμου Επαρχία Ικαρίας Άγιος Κήρυκος
Επαρχία Σάμου Σάμος
Νομός Χίου Επαρχία Χίου Χίος
Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου
Νομός Δωδεκανήσου Επαρχία Καλύμνου Κάλυμνος
Επαρχία Καρπάθου Κάρπαθος
Επαρχία Κω Κως
Επαρχία Ρόδου Ρόδος
Νομός Κυκλάδων Επαρχία Άνδρου Άνδρος
Επαρχία Θήρας Θήρα
Επαρχία Κέας Ιουλίδα
Επαρχία Μήλου Μήλος
Επαρχία Νάξου Νάξος
Επαρχία Πάρου Πάρος
Επαρχία Σύρου Ερμούπολη
Επαρχία Τήνου Τήνος
Περιφέρεια Κρήτης
Νομός Ηρακλείου Επαρχία Βιάννου Άνω Βιάννος
Επαρχία Καινουργίου Μοίρες
Επαρχία Μαλεβιζίου Γάζι
Επαρχία Μονοφατσίου Πύργος Μονοφατσίου
Επαρχία Πεδιάδος Καστέλλι Πεδιάδος
Επαρχία Πυργιωτίσσης Τυμπάκι
Επαρχία Τεμένους Ηράκλειο Κρήτης
Νομός Λασιθίου Επαρχία Ιεράπετρας Ιεράπετρα
Επαρχία Λασιθίου Τζερμιάδο
Επαρχία Μιραμπέλου Άγιος Νικόλαος Λασιθίου
Επαρχία Σητείας Σητεία
Νομός Ρεθύμνης Επαρχία Αγίου Βασιλείου Σπήλι
Επαρχία Αμαρίου Αμάρι
Επαρχία Μυλοποτάμου Πέραμα Ρεθύμνης
Επαρχία Ρεθύμνης Ρέθυμνο
Νομός Χανίων Επαρχία Αποκορώνου Βάμος
Επαρχία Κισσάμου Κίσσαμος
Επαρχία Κυδωνίας Χανιά
Επαρχία Σελίνου Κάντανος
Επαρχία Σφακίων Χώρα Σφακίων

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Στ. Ιατρού, Αμ. Κουδούνη, Μ. Νικολακοπούλου, Στ. Χασομέρη, Δομή και λειτουργία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ΤΕΕ, Αθήνα Φεβρ., 2005 (Ομάδα Εργασίας) Αρχειοθετήθηκε 2013-11-01 στο Wayback Machine., σελ. 10
  2. ΦΕΚ A 216/1887 7 Αυγούστου 1887, Νόμος ΑΦΞΑ': Περί μεταρρυθμίσεως του από 5 Δεκεμβρίου 1845 νόμου περί διοικητικής διαιρέσεως του Κράτους της 27 Μαΐου 1887
  3. Νόμος ΑΩΟΧ/1-1-1891, όπως αναφέρεται στο Στ. Ιατρού, Αμ. Κουδούνη, Μ. Νικολακοπούλου, Στ. Χασομέρη, Δομή και λειτουργία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ΤΕΕ, Αθήνα Φεβρ., 2005 (Ομάδα Εργασίας) Αρχειοθετήθηκε 2013-11-01 στο Wayback Machine., σελ. 10
  4. Λήμμα «Επαρχία», Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό Ελευθερουδάκη, 1929
  5. «ΝΟΜΟΣ 2539/1997 (Κωδικοποιημένος) - ΦΕΚ Α 244/04.12.1997». www.kodiko.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2023. 
  6. Αρχικά το διάστημα 1919-1920 ονομαζόταν Επαρχία Δεδέαγατς, από την παλιά ονομασία της Αλεξανδρούπολης.
  7. Αρχικά το διάστημα 1923-1930 ονομαζόταν Επαρχία Νέας Ορεστιάδος.
  8. Αρχικά ονομαζόταν το διάστημα 1913-1922 Επαρχία Σαρή Σαμπάν.
  9. Επίσημα από το 1955 έως και το 1997, ονομαζόταν για ιστορικούς λόγους Επαρχία Ηρωικής Πόλεως Ναούσης.
  10. Αρχικά ονομαζόταν το διάστημα 1913-1918 Επαρχία Καρατζόβας, το οποίο αργότερα άλλαξε σε Επαρχία Αλμωπίας, για ιστορικούς λόγους.
  11. Αρχικά ονομαζόταν το διάστημα 1913-1917 Επαρχία Γενιτσών ή Γενίτζε Βαρντάρ, ωστόσο για ιστορικούς λόγους μετονομάστηκε με αναγκαστικό νόμο σε Επαρχία Πέλλης, παίρνοντας το όνομα από την Αρχαία Πέλλα, και πολύ αργότερα σε Επαρχία Γιαννιτσών, παίρνοντας το όνομα της από την ομώνυμη σύγχρονη πόλη των Γιαννιτσών.
  12. Αρχικά ονομαζόταν το διάστημα 1913-1918 Επαρχία Αικατερίνης ή Κατερίνης, παίρνοντας το όνομα από την ομώνυμη έδρα της επαρχίας Κατερίνη, το οποίο αργότερα άλλαξε σε Επαρχία Πιερίας, για ιστορικούς λόγους.
  13. Αρχικά ονομαζόταν το διάστημα 1913-1927 Επαρχία Βαλόβιστας, παίρνοντας το όνομα από την ομώνυμη έδρα της επαρχίας Βαλοβίστα, το οποίο αργότερα άλλαξε σε Επαρχία Σιντικής, για ιστορικούς λόγους, ενώ τη δεκαετία του 1930 στο πλαίσιο εξελληνισμού των ξενικών τοπωνυμίων, η Βαλοβίστα μετονομάστηκε σε Σιδηρόκαστρο.
  14. Αρχικά ονομαζόταν το διάστημα 1913-1927 Επαρχία Αναστελίτσης, παίρνοντας το όνομα από την ομώνυμη έδρα της επαρχίας Αναστελίτσα (η οποία ήταν η παλιά ονομασία της κωμόπολης Νεάπολη, η οποία ονομαζόταν αργότερα και Λείψιστα μέχρι το 1928), το οποίο αργότερα άλλαξε σε Επαρχία Βοΐου, ενώ η έδρα της επαρχίας αργότερα μεταφέρθηκε από τη Νεάπολη στη Σιάτιστα, με τη Νεάπολη να γίνεται η ιστορική πρωτεύουσα της επαρχίας.
  15. Αρχικά ονομαζόταν το διάστημα 1913-1927 Επαρχία Καϊλαρίων, παίρνοντας το όνομα από την ομώνυμη έδρα της επαρχίας Καϊλάρια (η οποία ήταν η αρχική ονομασία της Πτολεμαΐδας), το οποίο αργότερα άλλαξε σε Επαρχία Εορδαίας, για ιστορικούς λόγους.
  16. Αρχικά ονομαζόταν Επαρχία Καστορίας, στην καθαρεύουσα και όχι Καστοριάς.
  17. Αρχικά ονομαζόταν Επαρχία Λεβαδείας, το οποίο αργότερα άλλαξε σε Επαρχία Λειβαδιάς.
  18. Επίσημα από το 1955 έως και το 1997, ονομαζόταν για ιστορικούς λόγους Επαρχία Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου.
  19. Αποκαλούνταν ανεπίσημα και ως Μητροπολιτική Περιοχή των Αθηνών, επειδή σε αυτήν βρισκόταν η Αθήνα, πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη σε πληθυσμό της Ελλάδας.