Μετάβαση στο περιεχόμενο

Περιφέρειες της Ελλάδας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Διοικητικές περιφέρειες της Ελλάδας
ΚατηγορίαΟΤΑ Β΄ βαθμού
ΠεριοχήΕλλάδα
Δημιουργήθηκε απόΝ.1622/1986
Δημιουργήθηκε14 Ιουλίου 1986
1 Ιανουαρίου 2011 (ως ΟΤΑ)
Αριθμός13
ΔιοίκησηΠεριφερειακό συμβούλιο
ΥποδιαιρέσειςΠεριφερειακή Ενότητα
ΑντικατέστησεΝομαρχία
Αντικαταστάθηκε απόΑποκεντρωμένη διοίκηση σε συγκεκριμένα ζητήματα
Ελληνική τοπική αυτοδιοίκηση
Βαθμός Ο.Τ.Α. Υποδιαιρέσεις
α΄ Δήμος • Δημοτική Ενότητα
• Δημοτική Κοινότητα
β΄ Περιφέρεια Περιφερειακή Ενότητα

Περιφέρειες ονομάζονται οι 13 δευτεροβάθμιοι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης του ελληνικού κράτους. Κάθε περιφέρεια έχει συσταθεί σε μια ευρύτερη περιοχή της χώρας (εξαιρουμένου του Αγίου Όρους), διαθέτει δικές της αυτοτελείς υπηρεσίες και προϋπολογισμό και τα όργανά της εκλέγονται με καθολική ψηφοφορία.[εκκρεμεί παραπομπή] Οι αρμοδιότητές της απλώνονται σε ένα ευρύ φάσμα: από το σχεδιασμό, το συντονισμό και την εφαρμογή των πολιτικών που άπτονται των ζητημάτων της περιοχής, μέχρι και επιμέρους καθήκοντα της κεντρικής διοίκησης που μπορεί να της ανατεθούν με νόμο.

Ο όρος εμπεριέχει επίσης γεωγραφική σημασία, υπό την έννοια ότι οι περιφέρειες διαθέτουν συγκεκριμένη έκταση, πληθυσμό και έδρα,[1] όμως ο αμιγώς γεωγραφικός όρος είναι το διαμέρισμα. Από τις δεκατρείς περιφέρειες, μόλις τρεις ταυτίζονται εδαφικά με διαμέρισμα: Ηπείρου, Θεσσαλίας και Κρήτης.

Μια ιδιότυπη διαίρεση της χώρας σε περιφέρειες (με την ονομασία Περιφερειακαί Διοικήσεις) έγινε από τη χούντα των συνταγματαρχών με τη μεταρρύθμιση του 1971, αλλά ακυρώθηκε δύο χρόνια αργότερα, μετά το πραξικόπημα Ιωαννίδη. Σύμφωνα με το τότε χουντικό πρόγραμμα, οι περιφέρειες ήταν μόλις επτά και οι διορισμένοι διοικητές τους εισέρχονταν αυτομάτως στο Υπουργικό Συμβούλιο ως υφυπουργοί.

Η σύσταση των κανονικών περιφερειών με τα σημερινά τους όρια έγινε από την δεύτερη κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου και τον υπουργό Εσωτερικών Μένιο Κουτσόγιωργα με το Ν.1622/1986 «για την Περιφερειακή Ανάπτυξη και τον Δημοκρατικό Προγραμματισμό»[2] και το Π.Δ.51/87,[3] ο δε χαρακτήρας τους ήταν κατά βάσιν επικουρικός της κεντρικής διοίκησης και τα όργανά τους διορίζονταν από αυτήν. Στα τέλη της δεκαετίας του '90 η λειτουργία τους μεταρρυθμίστηκε με παράλληλη διεύρυνση των αρμοδιοτήτων τους (Ν.2503/1997[4] και 2647/1998), και πάλι όμως παρέμειναν άμεσα εξαρτώμενες από την κεντρική διοίκηση, αφού το σύνολο των αποφασιστικών αρμοδιοτήτων συγκεντρωνόταν στα χέρια του διορισμένου από την κυβέρνηση γενικού γραμματέα τους.

Το σημερινό τους χαρακτήρα οι περιφέρειες τον έλαβαν τον Ιανουάριο του 2011, όταν τέθηκαν σε ισχύ οι σχετικές διατάξεις του «Καλλικράτη» που προέβλεπαν πλήρη δημοσιονομική και διοικητική αυτοτέλεια, αιρετά όργανα (περιφερειάρχης και περιφερειακό συμβούλιο) και ανάληψη μέρους των αρμοδιοτήτων των καταργημένων νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων. Παράλληλα όμως έχασαν κάποιες από τις έως τότε αρμοδιότητές τους, οι οποίες κρίθηκε σκόπιμο να παραμείνουν στα χέρια της κρατικής διοίκησης μέσω των αποκεντρωμένων διοικήσεων.[5]

Κατάλογος περιφερειών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
ΝοΠεριφέρειαΈδρα ΠεριφέρειαςΜεγαλύτερη πόληΜεγαλύτερος Δήμος
(σε πληθυσμό)		Έκταση
(km²)		 Μόνιμος Πληθυσμός (2021)

(κάτοικοι)

 Πυκνότητα πληθυσμού

(2021)
(κάτοικοι/km²)

Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν
(2022)(εκατομμύρια €)[6]		Κατά κεφαλήν ακαθάριστο εγχώριο προϊόν
(€)
1Ανατολική Μακεδονία και ΘράκηΚομοτηνήΑλεξανδρούποληΑλεξανδρούπολης14.157 562.20139,718.11714.437
2Κεντρική ΜακεδονίαΘεσσαλονίκηΘεσσαλονίκηΘεσσαλονίκης18.811 1.795.66995,4528.41815.825
3Δυτική ΜακεδονίαΚοζάνηΚοζάνηΚοζάνης9.451 254.59526,934.55217.879
4ΉπειροςΙωάννιναΙωάννιναΙωαννιτών9.203 319.99134,774.43213.850
5ΘεσσαλίαΛάρισαΛάρισαΛαρισαίων14.037 688.25549,0310.66115.489
6Ιόνιες ΝήσοιΚέρκυραΚέρκυραΚέρκυρας2.307 204.53288,663.34316.344
7Δυτική ΕλλάδαΠάτραΠάτραΠατρέων11.350 648.22057,119.09314.027
8Στερεά ΕλλάδαΛαμίαΧαλκίδαΧαλκιδέων15.549 508.25432,6911.47522.577
9ΑττικήΑθήναΑθήναΑθηναίων3.808 3.814.0641001,5997.03025.440
10ΠελοπόννησοςΤρίποληΚαλαμάταΚαλαμάτας15.490 539.53534,839.72915.008
11Βόρειο ΑιγαίοΜυτιλήνηΜυτιλήνηΛέσβου3.836 194.94350,822.70413.870
12Νότιο ΑιγαίοΕρμούποληΡόδοςΡόδου5.286 327.82062,026.73720.550
13ΚρήτηΗράκλειοΗράκλειοΗρακλείου8.336 624.40874,9010.33116.545

Πηγές πληροφοριών πίνακα[7][8][9][10]

Χάρτης της Ελλάδας με αριθμημένες τις περιφέρειες.
Χάρτης της Ελλάδας με αριθμημένες τις περιφέρειες.
  • Άγιο Όρος, το μοναδικό αυτοδιοίκητο τμήμα του Ελληνικού Κράτους.
  1. ↑ Θεσμικό πλαίσιο οργάνωσης & λειτουργίας Αρχειοθετήθηκε 2010-08-16 στο Wayback Machine. - επίσημη πύλη των ελληνικών περιφερειών
  2. ↑ Ν.1622/86 «Τοπική Αυτοδιοίκηση - Περιφερειακή Ανάπτυξη - Δημοκρατικός Προγραμματισμός», (ΦΕΚ 92/τ.Α΄/14-7-1986) Εφημερίς της Κυβερνήσεως
  3. ↑ Π.Δ. 51/87 «Καθορισμός των Περιφερειών της Χώρας για το σχεδιασμό, προγραμματισμό και συντονισμό της Περιφερειακής Ανάπτυξης», (ΦΕΚ 26/τ.Α΄/06-03-1987) Εφημερίς της Κυβερνήσεως
  4. ↑ Ν.2503/97 «Διοίκηση, οργάνωση, στελέχωση της Περιφέρειας, ρύθμιση θεμάτων για την τοπική αυτοδιοίκηση και άλλες διατάξεις», (ΦΕΚ 107/τ.Α΄/30-05-1997) Εφημερίς της Κυβερνήσεως
  5. ↑ Ν. 3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης-Πρόγραμμα Καλλικράτης», (ΦΕΚ 87/τ.Α΄/07-06-2010) Εφημερίς της Κυβερνήσεως
  6. ↑ ec.europa.eu https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/nama_10r_2gdp__custom_14043837/default/table?lang=en. Ανακτήθηκε στις 17 Ιανουαρίου 2025. Missing or empty |title= (βοήθεια)
  7. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 25 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2012.
  8. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2015.
  9. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2015.
  10. ↑ «Μόνιμος Πληθυσμός - ELSTAT». www.statistics.gr. Ανακτήθηκε στις 13 Αυγούστου 2023.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Περιφέρειες_της_Ελλάδας&oldid=11128751"