Μετάβαση στο περιεχόμενο

Επαρχία Πεδιάδος

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η Επαρχία Πεδιάδος κατείχε το βορειοανατολικό τμήμα του Νομού Ηρακλείου. Αποτελούσε τη δεύτερη μεγαλύτερη σε έκταση Επαρχία της Κρήτης. Ανατολικά συνόρευε με την Επαρχία Μιραμπέλου και με την Επαρχία Λασιθίου, στα δυτικά με την Επαρχία Τεμένους, στα νότια με την Επαρχία Μονοφατσίου και την Επαρχία Βιάννου. Στα βόρεια βρεχόταν από το Κρητικό Πέλαγος. Τα κύρια προϊόντα που παρήγαγε ήταν λάδι, κρασί, σταφίδα και κηπευτικά. Η ονομασία της προερχόταν από το πεδινό της έδαφος και ειδικότερα από την πεδιάδα του Καστελλίου. Υπαγόταν εκκλησιαστικώς στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Κρήτης και στην Ιερά Μητρόπολη Πέτρας και Χερρονήσου.

Η Επαρχία Πεδιάδος απετελούσε από συνολικώς 62 κοινότητες, οι οποίες σήμερα βρίσκονται στούς δήμους Αρχανών-Αστερουσίων, Μινώα Πεδιάδος, Βιάννου και Ηρακλείου.

Κοινότητα πληθυσμός (1981) έκταση (χλμ²) σημερινός δήμος
Αβδού 530 11,75 Χερσονήσου
Αγίου Βασιλείου 487 3,635 Αρχανών-Αστερουσίων
Αγίων Παρασκιών 1.021 2,432 Αρχανών-Αστερουσίων
Αϊτανίων 344 6,546 Χερσονήσου
Αμαριανού 308 6,581 Μινώα Πεδιάδος
Ανωπόλεως 2.318 12,404 Χερσονήσου
Αποστόλων 489 11,807 Μινώα Πεδιάδος
Αρχαγγέλου (Βαρβάρου Καστελλίου) 321 4,463 Μινώα Πεδιάδος
Ασκών 340 6,226 Μινώα Πεδιάδος
Αστρακών 286 2,837 Αρχανών-Αστερουσίων
Αστριτσίου 442 5,207 Αρχανών-Αστερουσίων
Αφρατίου 250 4,551 Βιάννου
Βόνης 621 8,234 Μινώα Πεδιάδος
Γαλίφας 233 7,943 Χερσονήσου
Γερακίου 608 20,895 Μινώα Πεδιάδος
Γουβών 1.257 18,286 Χερσονήσου
Γωνιών 565 8,511 Χερσονήσου
Ελαίας 898 28,236 Χερσονήσου
Εμπάρου 529 14,665 Βιάννου
Επάνω Βάθειας 226 2,841 Χερσονήσου
Επισκοπής 1.270 15,57 Χερσονήσου
Ευαγγελισμού (Μουχτάρων) 401 5,749 Μινώα Πεδιάδος
Ζωφόρων 302 4,956 Μινώα Πεδιάδος
Θραψανού 1.180 11,444 Μινώα Πεδιάδος
Καινουργίου Χωρίου 356 11,432 Χερσονήσου
Καλλιθέας (Μπαμπαλή Μετοχίου) 446 8,367 Ηρακλείου
Καλλονής (Σκύλλων) 310 3,326 Αρχανών-Αστερουσίων
Καλού Χωρίου 277 13,731 Χερσονήσου
Καραβάδου 306 7,287 Μινώα Πεδιάδος
Καρουζανών 192 8,688 Μινώα Πεδιάδος
Κασάνου 615 13,722 Μινώα Πεδιάδος
Κασταμονίτσης 435 10,791 Μινώα Πεδιάδος
Καστελλίου 1.582 12,79 Μινώα Πεδιάδος
Καταλαγαρίου 271 2,295 Αρχανών-Αστερουσίων
Κάτω Βάθειας 270 4,444 Χερσονήσου
Κεράς 96 3,862 Χερσονήσου
Κόξαρης 226 7,331 Χερσονήσου
Κουνάβων 913 6,412 Αρχανών-Αστερουσίων
Κρασίου 228 12,687 Χερσονήσου
Λιλιανού 214 6,958 Μινώα Πεδιάδος
Λιμένος Χερσονήσου 2.467 11,347 Χερσονήσου
Λύττου (Ξιδά) 452 5,728 Μινώα Πεδιάδος
Μαθιάς 230 6,739 Μινώα Πεδιάδος
Μαλίων 3.008 21,767 Χερσονήσου
Μάρθας 374 9,702 Βιάννου
Μελεσών 479 7,358 Αρχανών-Αστερουσίων
Μιλλιαράδων 348 12,013 Βιάννου
Μοχού 1.845 25,651 Χερσονήσου
Μυρτιάς (Βαρβάρου Αγίων Παρασκιών) 720 5,23 Αρχανών-Αστερουσίων
Νιπιδιτού 712 16,74 Μινώα Πεδιάδος
Ξενιάκου 389 16,89 Βιάννου
Παναγίας 675 19,742 Μινώα Πεδιάδος
Πεζών 383 4,804 Αρχανών-Αστερουσίων
Πολυθέας (Πηγαιδουρίου) 251 2,952 Μινώα Πεδιάδος
Ποταμιών 535 15,983 Χερσονήσου
Σαμπά 212 12,763 Μινώα Πεδιάδος
Σγουροκεφαλίου 431 4,249 Χερσονήσου
Σκαλανίου 760 10,814 Ηρακλείου
Σμαρίου 295 12,356 Μινώα Πεδιάδος
Χαρασού 204 7,563 Χερσονήσου
Χερσονήσου 986 19,452 Χερσονήσου
Χουδετσίου 855 10,972 Αρχανών-Αστερουσίων

Ιστορικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Επαρχία αναφέρεται το 1271 σε έγγραφο με την ονομασία Castro di Pediada και όχι Castello, όπως όλα τα άλλα. Από αυτό μπορεί κανείς να συμπεράνει ότι στη θέση του castello di Pediada κτίστηκε από τους Βυζαντινούς φρούριο, καθώς οι Βυζαντινοί ονόμαζαν τα φρούρια κάστρα. Ανακαινίστηκε από τους Βενετούς και αποτέλεσε έδρα του castellano της castellania di Pediada και αργότερα ως χώρος αποθήκευσης των σιτηρών του Λασιθίου. Σήμερα δε σώζεται τίποτε. Στη θέση του κάστρου αυτού περίπου είναι η θέση του σημερινού Γυμνασίου στο Καστέλλι. Διασώθηκε μόνο το όνομα του χωριού. Το 1821 δόθηκε η ονομασία Χερρόνησος στην Επαρχία, ωστόσο δεν επικράτησε.

  • Το Ηράκλειον και ο νομός του. Ηράκλειο: Νομαρχία Ηρακλείου. 1971.