Γρηγόριος Γ΄ Μαμμής
| Γρηγόριος Γ΄ Μαμμής | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 15ος αιώνας Κρήτη |
| Θάνατος | 1459 Ρώμη |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βυζαντινή Αυτοκρατορία |
| Θρησκεία | Ορθόδοξη Εκκλησία |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | μεσαιωνική ελληνική γλώσσα |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | ιερέας |
| Οικογένεια | |
| Οικογένεια | Οικογένεια Μελισσηνών |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως |
Ο Γρηγόριος Γ΄, ο επονομαζόμενος Μαμμής ή Μάμμας Μελισσηνός, διετέλεσε Οικουμενικός Πατριάρχης κατά τα έτη 1443-1450.
Βίος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Λίγα πράγματα είναι γνωστά για τη ζωή και την Πατριαρχία του. Κατά το Χρονικό Majus, ένα μη αξιόπιστο ιστορικό έργο του Φραντζή, αναφέρεται ότι καταγόταν από την Κρήτη και το πραγματικό του όνομα ήταν Μελισσηνός. Και σε άλλα έργα αναφέρεται ως Μελισσηνός-Στρατηγόπουλος[1][2]. Μαμμής ή Μάμμας αποκαλούνταν μάλλον σκωπτικά ή επωνομάσθηκε έτσι από το επάγγελμα της μητέρας του[1].
Γύρω στο 1420 εκάρη μοναχός. Φέρεται ως ο πνευματικός του Αυτοκράτορα Ιωάννη Η΄ Παλαιολόγου[3] και πάντως συνδεόταν σίγουρα με τον στενό κύκλο συμβούλων του, έχοντας πνευματικούς δεσμούς με τον Λουκά Νοταρά[4]. Ήταν ενωτικός[2] και συμμετείχε στη Σύνοδο της Φεράρας – Φλωρεντίας. Εξελέγη Πατριάρχης τον Αύγουστο του 1443 μετά το θάνατο του επίσης ενωτικού Πατριάρχη Μητροφάνη Β΄.
Το 1448 πέθανε ο υποστηρικτής του αυτοκράτορας Ιωάννης και ο διάδοχος Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος δεν είχε, τουλάχιστον αρχικά, το κύρος και τη δύναμη να τον υπερασπιστεί, γι' αυτό και υπό τον φόβο αντιδράσεων δεν κλήθηκε να τελέσει θρησκευτική τελετή στέψης στην Αγία Σοφία[5]. Έτσι ο Κωνσταντίνος ορκίστηκε χωρίς την παρουσία του, στις 6 Ιανουαρίου 1449 στον Μυστρά.
Το 1450 συνήλθε στην Κωνσταντινούπολη Σύνοδος με την συμμετοχή των Πατριαρχών Φιλοθέου Αλεξανδρείας και Θεοφάνους Ιεροσολύμων, η οποία αποκήρυξε τη Σύνοδο της Φλωρεντίας και καθαίρεσε τον Γρηγόριο[6]. Κατόπιν αυτού, και υπό το βάρος των αντιδράσεων των ανθενωτικών όπως ο Ιωάννης Ευγενικός, εγκατέλειψε τον Πατριαρχικό Θρόνο[7] και κατέφυγε, τον Αύγουστο του 1451, στη Ρώμη. Έγινε εγκάρδια δεκτός από τον Πάπα Νικόλαο Ε΄, ο οποίος τον ενίσχυσε και οικονομικά και προσπάθησε να επιτύχει την επιστροφή του στον Πατριαρχικό Θρόνο, πιέζοντας προς αυτή την κατεύθυνση τον Βυζαντινό Αυτοκράτορα. Στήριγμά του υπήρξαν οι επίσης Έλληνες που είχαν ασπαστεί τον καθολικισμό Βησσαρίων ο Τραπεζούντιος και Ισίδωρος του Κιέβου.
Οι ενωτικοί δεν έπαψαν να τον θεωρούν νόμιμο Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως στις λατινοκρατούμενες περιοχές της Ελλάδας όπως η Μεθώνη κι η Εύβοια, παρότι στο μεταξύ είχε εκλεγεί ο ανθενωτικός Αθανάσιος Β΄.
Πέθανε το 1459 στη Ρώμη. Από την Καθολική Εκκλησία τιμήθηκε ως άγιος και θαυματουργός[6]. Έγραψε δύο πραγματείες για την ανασκευή έργων του Αγίου Μάρκου του Ευγενικού, καθώς και μία περί εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος. Σώθηκαν μερικές επιστολές του, ενώ παραμένουν ανέκδοτες οι θεολογικές του πραγματείες Περί αζύμων, Περί του Πρωτείου του Πάπα, και Περί ουρανίου μακαριότητος.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 Σάθας 1868, σελ. 58.
- ↑ 2,0 2,1 Γεδεών 1885, σελ. 466.
- ↑ Τσιμάνης 1981, σελ. 55.
- ↑ Harris 2017, σελ. 10.
- ↑ Nicol, Donald M. (9 Μαΐου 2002). The Immortal Emperor: The Life and Legend of Constantine Palaiologos, Last Emperor of the Romans. Cambridge University Press. ISBN 9780521894098.
- ↑ 6,0 6,1 Γεδεών 1885, σελ. 467.
- ↑ Πανώτης 2008, σελ. 340.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Γεδεών, Μανουήλ (1885). Πατριαρχικοί Πίνακες: Ειδήσεις ιστορικαί βιογραφικαί περί των Πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως: από Ανδρέου του Πρωτοκλήτου μέχρις Ιωακείμ Γ' του από Θεσσαλονίκης, 36-1884. Κωνσταντινούπολη: Lorenz & Keil.
- Σάθας, Κωνσταντίνος (1868). Βιογραφίαι των εν τοις γράμμασι διαλαμψάντων Ελλήνων από της καταλύσεως της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μέχρι της Ελληνικής Εθνεγερσίας 1453-1821. εκδ. Κουλτούρα.
- Τσιμάνης, Προκόπιος (1981). Από υψηλή σκοπιά οι Πατριάρχαι Κωνσταντινουπόλεως. Α΄.
- Harris, J. (2017). The Patriarch of Constantinople and the last days of Byzantium. The Patriarchate of Constantinople in Context and Comparison. https://www.academia.edu/35317190/The_Patriarch_of_Constantinople_and_the_last_days_of_Byzantium. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2021.
- Gustave Schlumberger, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος-Πολιορκία και ΄Αλωσις της Κωνσταντινουπόλεως, Παρίσι 1914, Μτφρ. στη Καθαρεύουσα Ελληνική: Σπυρ.Π Λάμπρου (Αθήνα 1914), Απόδοση στη Νέα Ελληνική: Ιωάννης Α. Μελισσείδης & Πουλχερία (Ρίτα) Ζαβολέα Μελισσείδου (Αθήνα 1997), σελ. 16-21 κ.ά., έκδ. 2η (Αθήνα 2002), Εκδόσεις Βεργίνα, Αθήνα 1997/2002, Ελληνική Εθνική Βιβλιογραφία 1999, Βιβλιονέτ. ISBN 960717190X, ISBN 9789607171900
- Jacques Paul Migne, Patrologia Graeca (Patrologiae Graecae Cursus)- Ελληνική Πατρολογία, 15ος αιώνας - Τομ. 160. Πανεπιστήμιο Λογιόλα Η.Π.Α., el.wikipedia.org/wiki/Patrologia Graeca κ.ά.
- Πανώτης, Αριστείδης (2008). Το Συνοδικόν της εν Ελλάδι Εκκλησίας. A. Εκδόσεις Σταμούλη. ISBN 978-960-8116-17-7.
.svg)