Πρόβος
| Πρόβος | |
|---|---|
 Προτομή του αυτοκράτορα Πρόβου στα Μουσεία Καπιτωλίου | |
| Περίοδος | 276-282 |
| Προκάτοχος | Φλωριανός |
| Διάδοχος | Κάρος |
| Γέννηση | 9 Αυγούστου 232 Σίρμιο της Παννονίας, (σημερινή Σρέμσκα Μιτρόβιτσα, Σερβία) |
| Θάνατος | Σεπτέμβριος ή Οκτώβριος 282 (50 ετών) Σίρμιο της Παννονίας, (σημερινή Σρέμσκα Μιτρόβιτσα, Σερβία) |
 Σχετικά πολυμέσα και Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Ο Μάρκος Αυρήλιος Πρόβος (9 Αυγούστου 232 – Σεπτέμβριος/Οκτώβριος 282, λατ. Marcus Aurelius Probus Augustus)[1] ή απλά Πρόβος, υπήρξε αυτοκράτορας της Ρώμης από το 276 ως το 282. Επί διακυβέρνησής του τα σύνορα των ποταμών Ρήνου και Δούναβη ενισχύθηκαν σημαντικά μετά από συνεχείς νίκες του έναντι διαφόρων γερμανικών λαών, όπως οι Γότθοι, οι Αλαμανοί, οι Φράγκοι, οι Βουργουνδοί και οι Βάνδαλοι. Παρ’όλα αυτά, οι επαρχίες γύρω από το Μέλανα Δρυμό (Agri Decumates) και η Άνω Γερμανία εγκαταλείφθηκαν από τον Πρόβο που απέσυρε τις Ρωμαϊκές λεγεώνες στο Δούναβη και τον Ρήνο.
Βιογραφικό
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Πρόβος γεννήθηκε το 232 στο Σίρμιο της Παννονίας[2] (σημερινή Σρέμσκα Μιτρόβιτσα, Σερβία) και εισήλθε στον στρατό με την ενηλικίωσή του το 250. Ορίστηκε στρατιωτικός ακόλουθος από τον Βαλεριανό[3] και αργότερα διακρίθηκε υπό την ηγεσία των αυτοκρατόρων Αυρηλιανού και Τάκιτου.[4] Διορίστηκε κυβερνήτης της Ανατολής από τον Τάκιτο και όταν ο τελευταίος πέθανε, οι στρατιώτες ανακήρυξαν τον Πρόβο διάδοχό του.[5] Ο θετός αδερφός του Τάκιτου, Φλωριανός, έγινε επίσης συναυτοκράτορας, αλλά σύντομα σκοτώθηκε σε μάχη.[6]
Ο Πρόβος ταξίδεψε δυτικά και νίκησε τους Γότθους επί του Δούναβη το 277, αποκτώντας έτσι τον τίτλο «Γοτθικός».[2] Η θέση του επισφραγίστηκε άμεσα και από τη Ρωμαϊκή Σύγκλητο.[7] Το 278 εξεστράτευσε επιτυχώς στη Γαλατία έναντι των Αλαμανών και των Λούγων που είχαν διασχίσει την κοιλάδα του Νέκαρ πέρα από τον Ρήνο, εντός της Ρωμαϊκής επικράτειας.[8] Στο μεταξύ, οι στρατηγοί του Πρόβου νίκησαν τους Φράγκους σε μια προσπάθεια να εξαφανίσουν οριστικά το γερμανικό στοιχείο από τη Γαλατία. Οι επιτυχίες αυτές επέτρεψαν στον Πρόβο να αποκτήσει τα προσωνύμια «Μέγας Γοτθικός» (Gothicus Maximus) και «Μέγας Γερμανικός» (Germanicus Maximus).[2] Βασική αρχή του Πρόβου ήταν να μην αφήνει ποτέ τους στρατιώτες του άπρακτους. Σε καιρό ειρήνης τους χρησιμοποιούσε σε επωφελή έργα όπως η φύτευση αμπέλων στη Γαλατία, την Παννονία και αλλού, ώστε γρήγορα να επανεκκινήσει την οικονομία σε κατεστραμμένες ρωμαϊκές επαρχίες.[9] Ακόμα πιο σημαντική στο χρόνο υπήρξε η τακτική του να μεταφέρει εποίκους σε περιοχές που είχαν λεηλατήσει οι Γερμανοί.[10]
Κατά το Ζώσιμο, μεταξύ 279-280 ο Πρόβος πολέμησε τους Βανδάλους[6] στη Ραιτία, την Ιλλυρία και τη Λυκία. Τη ίδια χρονιά οι στρατηγοί του κατατρόπωσαν τους Βλέμμυες στην Αίγυπτο. Ο Πρόβος διέταξε την ανακατασκευή των γεφυρών και καναλιών του Νείλου, καθώς η περιοχή ήταν κεντρικής σημασίας για την τροφοδοσία της Ρώμης με σιτηρά.[11]
Τα έτη 280-281 ο Πρόβος υπέταξε επίσης τρεις σφετεριστές, τον Ιούλιο Σατουρνίνο, τον Πρόκουλο και τον Βόνοσο.[12] Η έκταση των ανταρσιών αυτών δεν μας είναι ξεκάθαρη αλλά υπάρχουν ενδείξεις ότι ήταν παραπάνω από τοπικές διαμάχες.[13] Ο Πρόβος πανηγύρισε τις επιτυχίες του αυτές με την επιστροφή του στη Ρώμη το 281.[9]
Ο αυτοκράτορας ανυπομονούσε να αρχίσει τις εκστρατείες του στην Ανατολή, οι οποίες είχαν καθυστερήσει από τα γεγονότα της Δύσης.[14] Άφησε τη Ρώμη το 282 ταξιδεύοντας μέσω της γεννέτηράς του όταν ξαφνικά πληροφορήθηκε πως, στην απουσία του, η Πραιτωριανή Φρουρά είχε ανακηρύξει αυτοκράτορα τον Μάρκο Αυρήλιο Κάρο.[15] Ο Πρόβος έστειλε στρατό κατά του σφετεριστή αλλά όταν αυτός άλλαξε στρατόπεδο και συντάχθηκε με τον Κάρο, οι εναπομείναντες στρατιώτες του τον δολοφόνησαν στο Σίρμιο (Σεπτέμβριος/Οκτώβριος 282).[16]
Παραπομπές και σημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Jones, pg. 736
- ↑ 2,0 2,1 2,2 McMahon www.roman-emperors.org/probus.htm
- ↑ Canduci, pg. 101
- ↑ Historia Augusta, Vita Probi, 6-7
- ↑ Historia Augusta, Vita Probi, 10:1
- ↑ 6,0 6,1 Zosimus, 1:32
- ↑ Historia Augusta, Vita Probi, 10:9
- ↑ Southern, pg. 129
- ↑ 9,0 9,1 Canduci, pg. 103
- ↑ Gibbon, Ch. 12
- ↑ Historia Augusta, Vita Probi, 9:3-4
- ↑ Victor, 37:2
- ↑ An inscription with the name of Probus erased has been found as far as Spain.[1]
- ↑ Historia Augusta, Vita Probi, 20:1
- ↑ Zonaras, 12:29
- ↑ Victor, 37:4
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πρωτογενείς
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Αυρήλιος Βίκτωρ, Epitome de Caesaribus Αρχειοθετήθηκε 2020-11-08 στο Wayback Machine. (αγγλικά)
- Ευτρόπιος, Breviarium ab urbe condita (αγγλικά)
- Ιστορία των Αυγούστων, Life of Probus (αγγλικά)
- Ιωάννης Ζωναράς, Compendium of History extract: Zonaras: Alexander Severus to Diocletian: 222–284 (αγγλικά)
- Ζώσιμος, Historia Nova (αγγλικά)
Δευτερογενείς
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Mc Mahon, Robin, "Probus (276–282 A.D.) and Rival Claimants (Proculus, Bonosus, and Saturninus) of the 280s", DIR (αγγλικά)
- Jones, A.H.M., Martindale, J.R. The Prosopography of the Later Roman Empire, Vol. I: AD260-395, Cambridge University Press, 1971 (αγγλικά)
- Southern, Pat. The Roman Empire from Severus to Constantine, Routledge, 2001 (αγγλικά)
- Canduci, Alexander (2010), Triumph & Tragedy: The Rise and Fall of Rome's Immortal Emperors, Pier 9, ISBN 978-1741965988
- Gibbon. Edward Decline & Fall of the Roman Empire (1888) (αγγλικά)