Μετάβαση στο περιεχόμενο

Αλέξιος Κομνηνός (συναυτοκράτορας)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αλέξιος Κομνηνός
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Ἀλέξιος Κομνηνός (Ελληνικά)
Γέννηση1106[1]
Βαλαβίστα, Μακεδονία
Θάνατος2  Αυγούστου 1142
Αττάλεια, Παμφυλία
Τόπος ταφήςΑγία Σοφία
Χώρα πολιτογράφησηςΒυζαντινή Αυτοκρατορία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςαρχαία ελληνικά[2]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταστρατιωτικός ηγέτης
Οικογένεια
ΣύζυγοςΕυπραξία Μστισλάβιβνα
Ευδοκία[3]
ΤέκναΜαρία Κομνηνή
ΓονείςΙωάννης Β΄ Κομνηνός και Ειρήνη της Ουγγαρίας
ΑδέλφιαΑνδρόνικος Κομνηνός
Ισαάκιος Κομνηνός
Μανουήλ Α΄ Κομνηνός
Μαρία Κομνηνή
Θεοδώρα Κομνηνή
Ευδοκία Κομνηνή
Άννα Κομνηνή
ΣυγγενείςΜστισλάβ Α΄ του Κιέβου (πεθερός) και Δημήτριος Α΄ της Γεωργίας (πεθερός)
ΟικογένειαΔυναστεία Κομνηνών
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΒυζαντινός Αυτοκράτορας
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Αλέξιος Κομνηνός (Βαλαβίστα - σημερινό Σιδηρόκαστρο Σερρών -, 1108 - Αττάλεια, 2 Αυγούστου 1142) Βυζαντινός πρίγκιπας από τη Δυναστεία των Κομνηνών και Συναυτοκράτορας ήταν μεγαλύτερος γιος του Βυζαντινού αυτοκράτορα Ιωάννη Β΄ Κομνηνού και της Πιρόσκας, κόρης του Αγίου Λαδίσλαου[4]. Η μητέρα του ήταν πέμπτη απόγονος της Θεοφανώς Σκληρού, συζύγου του Όθωνα Β΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας[α]. Η Θεοφανώ ήταν συγγενής του Νικηφόρου Β΄ Φωκά και του Ιωάννη Α΄ Τσιμισκή[β]. Ο Αλέξιος ήταν δίδυμος με την αδελφή του Μαρία Κομνηνή, από τα άλλα αδέλφια του μικρότερος ήταν ο μετέπειτα αυτοκράτορας Μανουήλ Α΄ Κομνηνός.

Ο Χριστός ευλογεί τον Ιωάννη Β΄ και τον συναυτοκράτρα γιο του Αλέξιο Κομνηνό

Γεννήθηκε στη Βαλαβίστα της Μακεδονίας (σημερινό Σιδηρόκαστρο Σερρών), ορίστηκε Συναυτοκράτορας από τον πατέρα του σε ηλικία 17 ετών (2 Αυγούστου 1142) και πέθανε αιφνίδια από πυρετό στην Αττάλεια, στην Παμφυλία. Την επόμενη χρονιά (1143) πέθανε και ο πατέρας του σε ατύχημα. Η βασιλεία του πατέρα του θεωρείται λιγότερη σημαντική σε σχέση με του παππού του Αλεξίου Α΄ Κομνηνού ή του αδελφού του Μανουήλ Α΄, γι' αυτό οι πηγές που σχετίζονται με τον Συναυτοκράτορα Αλέξιο είναι ελλιπείς. Ο Πτωχοπρόδρομος χαιρετίζει τον Ιωάννη Β΄ και τον μεγαλύτερο αδελφό του Αλέξιο με την φράση «βασιλείς που γεννήθηκαν από βασιλείς και αυτοκράτορες, μεταρρυθμιστές των παλιότερων εθίμων και προνομίων, το σκήπτρο και η βασιλική εξουσία είναι για αυτούς πατρική κληρονομιά[5]».

Το διάστημα που ήταν συναυτοκράτορας φτιάχτηκε το ψηφιδωτό στην Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης, το οποίο αναπαριστά τον Ιωάννη Β΄, τη σύζυγό του και τον Αλέξιο. Επίσης σε ένα εικονογραφημένο χειρόγραφο απεικονίζεται ο Χριστός με την Ελεημοσύνη και τη Δικαιοσύνη προσωποποιημένες εκατέρωθεν αυτού να στέφει τους δύο Αυτοκράτορες με τις επιγραφές: «Ιωάννης εν Χριστώ τω Θεώ πιστός βασιλεύς πορφυρογέννητος και Αυτοκράτωρ Ρωμαίων ο Κομνηνός» και «Αλέξιος εν Χριστώ τω Θεώ πιστός βασιλεύς πορφυρογέννητος ο Κομνηνός».

Ο αιφνίδιος θάνατός του σε ηλικία 36 ετών περιγράφεται ως εξής «ήταν μία αστραπιαία και πολύ σύντομη ασθένεια με την μορφή ψηλού πυρετού την ώρα που βρισκόταν στην Ακρόπολη[4]». Η τοποθεσία του θανάτου του ήταν η Αττάλεια, όπου ο πατέρας του είχε δημιουργήσει μία βάση με στόχο να φέρει την ειρήνη στην ευρύτερη περιοχή[6]. Ο δεύτερος αδελφός του Ανδρόνικος ανέλαβε να μεταφέρει τη σορό του Αλέξιου στην Κωνσταντινούπολη, αλλά πέθανε αμέσως μετά με τον ίδιο τρόπο[7]. Το καθήκον της μεταφοράς εκπλήρωσε τελικά για τον Αλέξιο και τον Ανδρόνικο ο τρίτος αδελφός τους Ισαάκιος.

Οι ιστορικοί αναφέρουν δύο κόρες ηγεμόνων, που παντρεύτηκαν μέλη του Οίκου των Κομνηνών. Ταιριάζει να είναι ο Αλέξιος Κομνηνός: νυμφεύτηκε πρώτα την Ντομπρότζεζα (Ευπραξία) των Ρουρικιδών, κόρη του Μστισλάβ Α΄ μεγάλου πρίγκιπα του Κιέβου και έπειτα την Κάτα (Ειρήνη) των Μπαγκρατιόνι, κόρη του Δαβίδ Δ΄ της Γεωργίας[γ]. Είχε κόρη τη:

  • Μαρία, που παντρεύτηκε τον Αλέξιο Αξούχο, πανσεβαστό, πρωτοστράτορα και δούκα της Κιλικίας, ήταν γιος του Ιωάννη Αξούχου και πιστός φίλος του Ιωάννη Β΄ αλλά έχασε σύντομα την εύνοια του Μανουήλ Α΄ (1167)[8][9].

Ο Ιωάννης Κίνναμος και ο Νικήτας Χωνιάτης κατηγόρησαν τον Αλέξιο Αξούχο ότι προκάλεσε μαζί με έναν «Λατίνο μάγο» στην αυτοκράτειρα Μαρία της Αντιόχειας μαγεία, πιθανότατα με χορήγηση φαρμάκων, με στόχο την αποβολή για να μην γεννήσει γιο[10]. Ο Αλέξιος Αξιούχος έζησε το υπόλοιπο διάστημα της ζωής του ως μοναχό[9]. Έχει βρεθεί σφραγίδα με την επιγραφή «Μαρία, σύζυγος Αλεξίου πρωτοστράτορος», παιδιά τους ήταν[11]:

Υποσημειώσεις και παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. Θεοφανώ Σκληρού > Ματθίλδη Οθωνιδών Γερμανίας > αγία Ριτσέζα Εζόνεν Λοθαριγγίας > Αδελαΐδα Πιάστ Πολωνίας > Λαδίσλαος Α΄ Άρπαντ Ουγγαρίας > Πιρόσκα (Ειρήνη) Άρπαντ Ουγγαρίας
  2. Η Θεοφανώ ήταν μικρανεψιά του Νικηφόρου Β΄ και κόρη της εξαδέλφης του Ιωάννη Α΄.
  3. Υπάρχουν τρεις απόψεις για τον σύζυγο της Κάτα (Ειρήνης): μπορεί να είναι ο Ισαάκιος Κομνηνός ή ο Αλέξιος Βρυέννιος, γιος της Άννας Κομνηνής ή ο Αλέξιος Κομνηνός (συναυτοκράτορας).

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]