Γρηγόριος Γ΄ Μαμμής

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Γρηγόριος Γ΄ Μάμμας)
Γρηγόριος Γ΄ Μαμμής
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση15ος αιώνας
Κρήτη
Θάνατος1459
Ρώμη
Χώρα πολιτογράφησηςΒυζαντινή Αυτοκρατορία
ΘρησκείαΟρθόδοξη Εκκλησία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςμεσαιωνική ελληνική γλώσσα
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταιερέας
Οικογένεια
ΟικογένειαΟικογένεια Μελισσηνών
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΟικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως

Ο Γρηγόριος Γ΄, ο επονομαζόμενος Μαμμής ή Μάμμας Μελισσηνός, διετέλεσε Οικουμενικός Πατριάρχης κατά τα έτη 1443-1450.

Βίος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Λίγα πράγματα είναι γνωστά για τη ζωή και την Πατριαρχία του. Κατά το Χρονικό Majus, ένα μη αξιόπιστο ιστορικό έργο του Φραντζή, αναφέρεται ότι καταγόταν από την Κρήτη και το πραγματικό του όνομα ήταν Μελισσηνός. Και σε άλλα έργα αναφέρεται ως Μελισσηνός-Στρατηγόπουλος[1][2]. Μαμμής ή Μάμμας αποκαλούνταν μάλλον σκωπτικά ή επωνομάσθηκε έτσι από το επάγγελμα της μητέρας του[1].

Γύρω στο 1420 εκάρη μοναχός. Φέρεται ως ο πνευματικός του Αυτοκράτορα Ιωάννη Η΄ Παλαιολόγου[3] και πάντως συνδεόταν σίγουρα με τον στενό κύκλο συμβούλων του, έχοντας πνευματικούς δεσμούς με τον Λουκά Νοταρά[4]. Ήταν ενωτικός[2] και συμμετείχε στη Σύνοδο της Φεράρας – Φλωρεντίας. Εξελέγη Πατριάρχης τον Αύγουστο του 1443 μετά το θάνατο του επίσης ενωτικού Πατριάρχη Μητροφάνη Β΄.

Το 1448 πέθανε ο υποστηρικτής του αυτοκράτορας Ιωάννης και ο διάδοχος Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος δεν είχε, τουλάχιστον αρχικά, το κύρος και τη δύναμη να τον υπερασπιστεί, γι' αυτό και υπό τον φόβο αντιδράσεων δεν κλήθηκε να τελέσει θρησκευτική τελετή στέψης στην Αγία Σοφία[5]. Έτσι ο Κωνσταντίνος ορκίστηκε χωρίς την παρουσία του, στις 6 Ιανουαρίου 1449 στον Μυστρά.

Το 1450 συνήλθε στην Κωνσταντινούπολη Σύνοδος με την συμμετοχή των Πατριαρχών Φιλοθέου Αλεξανδρείας και Θεοφάνους Ιεροσολύμων, η οποία αποκήρυξε τη Σύνοδο της Φλωρεντίας και καθαίρεσε τον Γρηγόριο[6]. Κατόπιν αυτού, και υπό το βάρος των αντιδράσεων των ανθενωτικών όπως ο Ιωάννης Ευγενικός, εγκατέλειψε τον Πατριαρχικό Θρόνο[7] και κατέφυγε, τον Αύγουστο του 1451, στη Ρώμη. Έγινε εγκάρδια δεκτός από τον Πάπα Νικόλαο Ε΄, ο οποίος τον ενίσχυσε και οικονομικά και προσπάθησε να επιτύχει την επιστροφή του στον Πατριαρχικό Θρόνο, πιέζοντας προς αυτή την κατεύθυνση τον Βυζαντινό Αυτοκράτορα. Στήριγμά του υπήρξαν οι επίσης Έλληνες που είχαν ασπαστεί τον καθολικισμό Βησσαρίων ο Τραπεζούντιος και Ισίδωρος του Κιέβου.

Οι ενωτικοί δεν έπαψαν να τον θεωρούν νόμιμο Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως στις λατινοκρατούμενες περιοχές της Ελλάδας όπως η Μεθώνη κι η Εύβοια, παρότι στο μεταξύ είχε εκλεγεί ο ανθενωτικός Αθανάσιος Β΄.

Πέθανε το 1459 στη Ρώμη. Από την Καθολική Εκκλησία τιμήθηκε ως άγιος και θαυματουργός[6]. Έγραψε δύο πραγματείες για την ανασκευή έργων του Αγίου Μάρκου του Ευγενικού, καθώς και μία περί εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος. Σώθηκαν μερικές επιστολές του, ενώ παραμένουν ανέκδοτες οι θεολογικές του πραγματείες Περί αζύμων, Περί του Πρωτείου του Πάπα, και Περί ουρανίου μακαριότητος.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 Σάθας 1868, σελ. 58.
  2. 2,0 2,1 Γεδεών 1885, σελ. 466.
  3. Τσιμάνης 1981, σελ. 55.
  4. Harris 2017, σελ. 10.
  5. Nicol, Donald M. (9 Μαΐου 2002). The Immortal Emperor: The Life and Legend of Constantine Palaiologos, Last Emperor of the Romans. Cambridge University Press. ISBN 9780521894098. 
  6. 6,0 6,1 Γεδεών 1885, σελ. 467.
  7. Πανώτης 2008, σελ. 340.

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


τίτλοι της Ορθόδοξης Εκκλησίας
Προκάτοχος
Μητροφάνης Β΄
Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
1443-1450
Διάδοχος
Αθανάσιος Β΄