Οικονομία της Ελλάδας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μετάβαση στην πλοήγηση Πήδηση στην αναζήτηση
Οικονομία της Ελλάδας
Greek economy.jpg
Νομισματική μονάδαΕυρώ
Τύπος οικονομίαςΑνεπτυγμένη χώρα[1][2]
Ονομαστικό ΑΕΠ165.830δις €[3]
Κατά κεφαλήν εισόδημα (2018)16.745€
Πληθωρισμός5,1%
Ποσοστό πληθυσμού στα όρια της φτώχειας28,9%[4]
Συντελεστής Τζίνι31.0[5]
HDI0.888
Απασχολούμενοι και ανεργία4.081.787, 13% (Σεπτέμβριος 2021) [6]
Χρέος Γενικής Κυβέρνησης386.824δις€ (208% του ΑΕΠ)[7]
Πιστοληπτική ικανότηταBa3 Moody's [8]
Οικονομία της Ελλάδας
Coat of arms of Greece
Γενικά
Ελληνικά θέματα
π • σ • ε
Ελληνική κρίση χρέους

Προγράμματα
οικονομικής προσαρμογής

Κινητοποιήσεις

Εκλογές

Σχετικά λήμματα

π • σ • ε

Η Οικονομία της Ελλάδας είναι η 51η μεγαλύτερη στον κόσμο με ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) 165.830δις ευρώ για το ημερολογιακό έτος 2020. Είναι επίσης η 55η αγοραστική δύναμη, στα 280.11 δισεκατομμύρια ευρώ. Από το 2018, η Ελλάδα είναι η δέκατη έβδομη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με 27 μέλη. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ για το 2018, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ελλάδας ήταν 16.745 ευρώ σε ονομαστική αξία και 29 χιλιάδες ευρώ στην αγοραστική δύναμη. Η Ελλάδα απολαμβάνει υψηλό βιοτικό επίπεδο και πολύ υψηλό δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης, και κατατάσσεται στην 32η θέση στον κόσμο το 2019.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κύριο λήμμα: Ιστορία της οικονομίας της Ελλάδας
αύξηση ΑΕΠ 1950-1980, διάφορες χώρες. Πηγή: Penn World Tables
αύξηση ΑΕΠ 1980-2000. Πηγή: Penn World Tables

Η ελληνική οικονομία είχε εντυπωσιακούς ρυθμούς ανόδου μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο και τον Εμφύλιο, κατά κύριο λόγο όμως επειδή ξεκινούσε από πολύ χαμηλή βάση.[9] Η συνεχής σύγκλιση με τις αναπτυγμένες δυτικές χώρες διακόπηκε απότομα το 1973 λόγω της πρώτης μεγάλης πετρελαϊκής κρίσης, κάτι που συνετέλεσε και στην πτώση της χούντας. Ακόμη χειρότερη έγινε η κατάσταση το 1979, με το ξέσπασμα της δεύτερης πετρελαϊκής κρίσης.[9]

αλλαγές εμπορικού ισοζυγίου μετά την υιοθέτηση του ευρώ, πηγή: OECD
Οικονομικά στοιχεία της ελληνικής δημοκρατίας. Διαθέσιμα χρήματα εκ€ ταμεία.

Την 1 Ιανουαρίου 2002 η Ελλάδα, και οι άλλες έντεκα τότε χώρες της ευρωζώνης απέκτησαν κοινό νόμισμα, το ευρώ. Η ένταξη της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ έγινε το 2001 μετά την επιτυχή πορεία σύγκλισης των δημοσιονομικών μεγεθών και την ικανοποίηση κατά τη διάρκεια του 2000 των (τεσσάρων εκ των πέντε) κριτηρίων της συνθήκης του Μάαστριχτ (πληθωρισμός, έλλειμμα γενικής κυβέρνησης, δημόσιο χρέος, μηχανισμός συναλλαγματικών ισοτιμιών, μακροπρόθεσμο επιτόκιο δανεισμού). Το ακαθάριστο προϊόν συνέχισε να αυξάνεται με ρυθμούς άνω του ευρωπαϊκού μέσου όρου εν μέρει λόγω των επενδύσεων σε υποδομές σχετιζόμενες με τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, αλλά και λόγω της ευκολίας πρόσβασης σε πιστώσεις για καταναλωτικές δαπάνες. Ωστόσο η Ελλάδα από το 2001 έως και το 2005 βρέθηκε να παραβιάζει το κριτήριο για έλλειμμα κάτω από 3% του Συμφώνου Σταθερότητας (το οποίο έχει σκοπό να διασφαλίζει ότι τα κράτη μετά την ένταξη στην ευρωζώνη και την ικανοποίηση των κριτηρίων του Μάαστριχτ, συνεχίζουν να τα τηρούν).

(Ανεργία στην Ελληνική δημοκρατία Οκτώβριο 2021)
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
Χρέος Γενικής ως ποσοστό του ΑΕΠ (%) 94,9 104,4 104,7 98,3 94,2 95,1 106,9 103,4 103,1 109,3 126,8 146,0 171,4 156,9 175,1 177,1 17,9 178,5 176,1 181,9 178,2 212,4
Ονομαστικό ΑΕΠ (δισεκατομμύρια €) 129,3 157,3 174,0 182,4 186,9 194,9 210,6 224,9 230,1 220,3 209,3 189,6 184,5 166,9 165,3 162,3 160,4 155,6 159,7 166,7 179,8 165,8
Ανάπτυξη (%) 3,0 4,1 4,2 4,0 5,8 4,8 0,8 5,6 3,2 −0,2 −4,2 −4,9 −7,1 −6,0 -4,2 0,6 -0,2 -0,05 1,5 1,9 1,9 -8,2
Πρωτογενές ισοζύγιο

Γενικής Κυβέρνησης (Πλεόνασμα/έλλειμμα ως προς % του ΑΕΠ)

-3,6% -3,8% -3,4% -4,2% -6,2% -7,9% -5,5% -2,6% -3,5% -7,7% -15,4% -9,4% -3% -3,7% -8,4% -0,4% -3,9% 3,7% 3,9% 4,4% 5,2[10] -7,2%
Εμπορικό ισοζύγιο (εισαγωγές - εξαγωγές) δις € 33.02-11.09 33.15-11.54 33.14-10.43 33.75-11.11 38.08-12.65 41.74-14.20 51.44-16.15 58.94-17.44 65.53 - 21.23 53.14 - 18.02 49.65 - 21.16 47.89 - 24.24 47.97 - 27.48 45.82 - 27.22 46.70 - 27.09 42.21 - 25.75 42.32 - 25.45 47.36 - 28.86 54.07 - 33.46 55.52 - 33.80 54.3 -

38.22

Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών -11.168,0 -15.117,3 -14.935,9 -17.673,1 -25.024,4 -35.342,5 -36.566,2 -29.322,9 -25.732,2 -20.715,3 -7.325,5 -3.687,6 -2.912,6 -1.438,4 -3.050,0 -3.159,3 -5.330,1 -5.479,3 6.354.7%
Έσοδα-δαπάνες γενικής κυβέρνησης % ΑΕΠ και εκ ευρώ 34,0-49,6 37,5-56,5 - 58.537-63.626 38,4-56,4 - 59.816-66.318 39,4-61,3 - 63.041-70.614 40,5-66,1 - 67.290-74.143 39,2-36,0 - 70.583-84.333 42,2-38,9 - 75.219-86.097 47,9-46,2 - 81.844-94.344 51,7-45,9 - 90.915-106.066 40,7-508 - 94.764-117.850 38,9-54,1 - 88.070-124.636 41,3-52,5 - 93.307-118.616 43,8-54,1 - 91.096-112.376 46,9-55,7 - 88.923-105.923 49,1-62,3 - 88.724-112.473 46,6-50,2 - 83.532-90.048 47,9-53,5 - 84.834-94.787 49,4-48,9 - 87.171-86.313 48,1-47,3 - 86.626-85.311 47,8-46,7 - 88.334-86.343 47,7-46,3 - 89.480-86.735 54,3-

41,8%

90.059-

88.964

Πληθωρισμός 3,15% 3,38% 3,63% 3,53% 2,90% 3,55% 3,20% 2,89% 4,16% 1,21% 4,71% 3,34% 1,51% -0,92% -1,31% -1,73% -0,82% 1,12% 0,62% -0,16% 1.15%
ΑΕΠ σε αγοριαίες τιμές 2019 (σε εκ ευρώ) 133.811 141.613 152.393 163.703 179.123 193.914 199.487 218.029 232.883 241.990 237.534 226.031 207.029 191.204 180.654 178.656 177.258 176.488 180.218 184.714 187.456 205.044
Κατά κεφαλήν ΑΕΠ (σε ευρώ) 13.071 14.011 16.371 17.683 18.134 19.769 21.061 21.845 21.386 20.324 18.643 17.311 16.475 16.402 16.381 16.472 16.745 16.779 16.844
Δημόσιοι υπάλληλοι (Συνολικοί υπηρετούντες της Γενικής Κυβέρνησης και ένστολοι) [11] 503.400 496.871 481.004 479.304 ΅477.000 477.286 486.580 503.170 506.680 1.022.435 1.098.177 768.009 712.076 667.733 618.709 500.059 448.968 455.817 502.099 544.557 578.088 572.644
Αριθμός δραστηριοποιούμενων επιχειρήσεων[12] 1.137.602 1.068.366 1.015.146 1.468.014 1.403.563 1.403.086 1.415.370 1.419.855
Δείκτης ανθρώπινης ανάπτυξης (HDI) 0.789 0.796 0.806 0.818 0.825 0.835 0.845 0.851 0.849 0.857 0.858 0.856 0.852 0.854 0.856 0.864 0.866 0.868 0.870 0.872 0.881 0.888
Συντελεστής Τζίνι 32,8 33,6 34,6 35,1 34,0 33,4 33,1 32,9 33,5 34,3 34,4 34,5 34,2 34,3 33,4 32,3 31 31,5
Άμεση ξένη επένδυση συνολικό κεφάλαιο (δις €) 17.286,3 16.286,8 19.604,6 19.711,9 24.788,0 29.119,4 35.378,4 27.140,1 28.129,6 30.140,6 22.485,6 18.951,1 18.743,3 17.750,0 22.119,3 23.352,1 27.852,3 30.439,2 40.193,6 48.944.7
Eξέλιξη δανείων και καθυστερήσεων [13](κόκκινα δάνεια) 7.145.431,16 8.010.717,12 9.025.195,251 10.018.372,6 10.496.229 11.072.546 14.622.982 25.633.558 38.411.987 52.312.707 67.989.728 90.866.845 97.683.820 106.506.367,75 104.826.835,99 94.432.951,66 81.801.047,22 68.525.383,51 47.182.327,88
Ταμειακά διαθέσιμα[14] 1.101.6 7.187.4 3.629.4 5.933.5 4.030.6 2.574.2 796.5 2.791.0 934.2 23.045.6 22.818.8 17.891.9
Έτος αναφοράς 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
Χρέος Γενικής Κυβέρνησης (δισεκατομμύρια €) 151.869 159.214 168.025 183.187 212.418 224.876 239.300 263.131 299.537 329.351 356.235 305.085 320.498 319.629 311.729 315.010 317.485 334.573 331.063 341.023

Η Ελληνική Οικονομία σήμερα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ελλάδα είναι μια ανεπτυγμένη χώρα, με ένα υψηλό επίπεδο διαβίωσης και πολύ υψηλό Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης, και κατατάσσεται στην 22η στον κόσμο το 2010,[15] και 22η στον δείκτη του The Economist του 2005 για την ποιότητα ζωής παγκοσμίως.[16] Με βάση τα στοιχεία της Eurostat το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ελλάδας ήταν ισο με το 94% του μέσου όρου της ΕΕ το 2008.[17] Οι κύριοι μεγάλοι κλάδοι της Ελληνικής οικονομίας είναι ο τουρισμός, η ναυτιλία, η βιομηχανική παραγωγή τροφίμων και η επεξεργασία καπνού, η υφαντουργία, τα χημικά, τα προϊόντα μετάλλου, η μεταλλευτική και οι μονάδες διύλισης πετρελαίου.

Η Ελλάδα είναι μια ανεπτυγμένη χώρα με οικονομία βασιζόμενη στις υπηρεσίες (80%) και στη βιομηχανία (16%) και στη γεωργία το 2017. Σημαντική βιομηχανία της χώρας είναι ο τουρισμός και η ναυτιλία. Με 18 εκατομμύρια διεθνείς τουρίστες το 2013, η Ελλάδα ήταν η 7η πιο επισκεπτόμενη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η 16η στον κόσμο. Το Ελληνικό Εμπορικό Ναυτικό είναι το μεγαλύτερο στον κόσμο, ενώ τα πλοία που ανήκουν στην Ελλάδα αντιπροσωπεύουν το 15% της παγκοσμίως το 2013. Η αυξημένη ζήτηση για διεθνείς θαλάσσιες μεταφορές μεταξύ Ελλάδας και Ασίας οδήγησε σε πρωτοφανείς επενδύσεις στον ναυτιλιακό κλάδο.[18] Η αυξημένη ζήτηση για διεθνείς ναυτιλιακές μεταφορές μεταξύ Ελλάδας και Ασίας έχει οδηγήσει σε μια χωρίς προηγούμενο επένδυση στην βιομηχανία της ναυτιλίας.[19]

Η Ελλάδα έχει τη μεγαλύτερη οικονομία στα Βαλκάνια και αποτελεί σημαντικό επενδυτή. [20][21]Η Ελλάδα υπήρξε ο μεγαλύτερος ξένος επενδυτής στην Αλβανία το 2013, ο τρίτος στη Βουλγαρία[22] , στους τρεις πρώτους στη Ρουμανία και τη Σερβία και ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος και ο μεγαλύτερος ξένος επενδυτής στη Βόρεια Μακεδονία. [23][24]. Ο ΟΤΕ έχει γίνει ισχυρός επενδυτής σε ορισμένες βαλκανικές χώρες.

Η Ελλάδα χαρακτηρίζεται ως προηγμένη οικονομία με υψηλά εισοδήματα και ήταν ιδρυτικό μέλος του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) και του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας Ευξείνου Πόντου (ΟΣΕΠ). Η χώρα εντάχθηκε στην ΕΟΚ το 1981 και το 1999 στην ΟΝΕ υιοθετώντας το 2001 το ευρώ ως νόμισμά της με συναλλαγματική ισοτιμία 340,75 δραχμές ανά ευρώ. Η Ελλάδα είναι μέλος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.

Το 2009, η Ελλάδα είχε την δεύτερη χαμηλότερη κατάταξη στην ΕΕ σύμφωνα με τον Δείκτη Οικονομικής Ελευθερίας (μετά την Πολωνία), ενώ κατατάσσεται 81η παγκοσμίως.[25] Η χώρα υποφέρει από υψηλά επίπεδα πολιτικής και οικονομικής διαφθοράς και χαμηλή ανταγωνιστικότητα συγκριτικά με τους Ευρωπαίους εταίρους της.[26][27]

Λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, ο ρυθμός μεγέθυνσης της οικονομίας γύρισε σε αρνητικό πρόσημο το 2009, για πρώτη φορά από το 1993.[28] Μια ένδειξη της τάσης υπερχρέωσης τα περασμένα χρόνια είναι το γεγονός ότι η αναλογία ιδιωτικών δανείων προς καταθέσεις ξεπέρασε τις 100 μονάδες (αναλογία δηλαδή μεγαλύτερη του 1 προς 1) κατά την διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του έτους 2007.[29]

Μέχρι το τέλος του 2009, ως αποτέλεσμα του συνδυασμού της διεθνούς οικονομικής κρίσης και εσωτερικών παραγόντων (ανεξέλεγκτης σπατάλης λίγο πριν τις εκλογές του Οκτωβρίου 2009), η Ελληνική οικονομία αντιμετώπισε την πιο σοβαρή της κρίση από το 1993, με το υψηλότερο δημόσιο έλλειμμα (αν και κοντά σε αυτό της Ιρλανδίας και του Ηνωμένου Βασιλείου) καθώς και το δεύτερο υψηλότερο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ στην ΕΕ. Το δημόσιο έλλειμμα του 2009 έφτασε στο 15,4% του ΑΕΠ. Αυτό, και τα αυξανόμενα επίπεδα χρέους (στο 127,1% του ΑΕΠ το 2009) οδήγησαν σε υψηλό κόστος δανεισμού, που προκάλεσε μια σοβαρή οικονομική κρίση.[30] Η Ελλάδα προσπαθεί να καλύψει το υπερβολικό δημόσιο έλλειμμα της στα ίχνη της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.[31]

Το εργατικό δυναμικό της Ελλάδος φτάνει συνολικά τα 4,9 εκαττομύρια, και είναι το δεύτερο πιο σκληρά εργαζόμενο αναμέσα στις χώρες του ΟΟΣΑ, μετά την Νότιο Κορέα.[32] Το Κέντρο Ανάπτυξης του Γκρόνιγκεν δημοσίευσε μια έρευνα που αποκάλυπτε ότι μεταξύ του 1995 και του 2005, η Ελλάδα ήταν η χώρα με το μεγαλύτερο ποσοστό ωρών εργασίας ανά εργαζόμενο ανάμεσα στα Ευρωπαϊκά έθνη. Οι Έλληνες εργάστηκαν κατά μέσον όρο 1.900 ώρες ανά έτος, ακολουθούμενοι από τους Ισπανούς (με μέσο όρο 1.800 ώρες ανά έτος).[33]

Οικονομική κρίση 2008-2018[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κύριο λήμμα: Ελληνική οικονομική κρίση (2009-2018)

Μετά από 14 συνεχή έτη οικονομικής ανάπτυξης, η Ελλάδα εισήλθε σε ύφεση το 2008. Μέχρι το τέλος του 2009, η ελληνική οικονομία αντιμετώπιζε το υψηλότερο δημοσιονομικό έλλειμμα και το δημόσιο χρέος % του ΑΕΠ στην ΕΕ. Μετά από αρκετές αναθεωρήσεις, το έλλειμμα του προϋπολογισμού για το 2009 υπολογίζεται τώρα στο 15,4% του ΑΕΠ. Αυτό, σε συνδυασμό με το ραγδαίως αυξανόμενο χρέους (127,9% του ΑΕΠ το 2009), οδήγησε σε σημαντική αύξηση του κόστους δανεισμού, αποκλείνοντας ουσιαστικά την Ελλάδα από τις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές.

Η Ελλάδα κατηγορήθηκε ότι προσπάθησε να καλύψει την έκταση του τεράστιου δημοσιονομικού της ελλείμματος. Ο ισχυρισμός προέκυψε από τη μαζική αναθεώρηση της πρόβλεψης του δημοσιονομικού ελλείμματος του 2009 από τη νέα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ που εξελέγη τον Οκτώβριο του 2009. Ωστόσο, αμφισβητήθηκε η ακρίβεια των αναθεωρημένων αριθμητικών στοιχείων και τον Φεβρουάριο του 2012 το ελληνικό κοινοβούλιο ψήφισε υπέρ επίσημης έρευνας ύστερα από καταγγελίες πρώην μέλους της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής ότι το έλλειμμα είχε διογκωθεί τεχνητά για να δικαιολογηθεί η σκληρότητα των μέτρων.

Κατά τις πρώτες εβδομάδες του 2010 παρατηρήθηκε μια ανανεωμένη ανησυχία για το υπερβάλλον δημόσιο χρέος.

Κάποιες Ευρωπαϊκές δεξαμενές σκέψης (think-tanks) στο Οικονομικό Συμβούλιο Καναδά-Ευρώπης ισχυρίστηκαν ότι η δυσχερής θέση μερικών χωρών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας στην οποία περιήλθαν σήμερα είναι το αποτέλεσμα μιας δεκαετίας Κεϊνσιανών πολιτικών δανεισμού που επιδίωξαν τοπικοί διαμορφωτές της πολιτικής από κοινού με αυτάρεσκους κεντρικούς τραπεζίτες της ΕΕ.[34] Πολλοί οικονομολόγοι έχουν προτείνει την επιβολή μιας δέσμης από διορθωτικές πολιτικές για να ελέγξουν το δημόσιο χρέος, όπως την επιβολή δραστικών περιοριστικών μέτρων και ουσιαστικά υψηλότερους φόρους.

Μερικοί υψηλόβαθμοι Γερμανοί πολιτικοί αξιωματούχοι έφτασαν έως το σημείο να πουν ότι τα επείγοντα μέτρα θα έπρεπε να επιφέρουν σκληρές ποινές στις χώρες που λαμβάνουν την Κοινοτική βοήθεια, όπως η Ελλάδα και η Ιρλανδία. Εντούτοις, τέτοια σχέδια έχουν περιγραφεί ως απαράδεκτες παραβιάσεις της εθνικής κυριαρχίας των κρατών μελών της ευρωζώνης [35] και απορρίφθηκαν από χώρες στυλοβάτες της ΕΕ όπως η Γαλλία.

Επίσης, ασκήθηκε σκληρή κριτική ενάντια στους κερδοσκόπους για χειραγώγηση των αγορών: η Άνγκελα Μέρκελ έχει δηλώσει ότι "οργανισμοί που στηρίχθηκαν με δημόσια κεφάλαια εκμεταλλεύονται την δημοσιονομική κρίση στην Ελλάδα και αλλού" [3].

Τον Μάιο του 2010 υπεγράφη Μνημόνιο με το ΔΝΤ την ΕΕ και την ΕΚΤ ώστε να καλυφθούν οι δανειακές ανάγκες της χώρας.

ΑΕΠ ανά περιφέρεια της Ελλάδας, 2012[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

[36]

ΑΑ Περιοχή Συν. ΑΕΠ
(δις εκ. €)		 Ποσοστό % Αύξηση % Κατά κεφαλήν
1 Αττική €110.546 47.7 0.8 €29,100
2 Κεντρική Μακεδονία €32.285 13.9 −1.3 €17,900
3 Θεσσαλία €11.608 5.0 −1.3 €17,000
4 Κρήτη €11.243 4.9 −1.6 €19,900
5 Δυτική Ελλάδα €10.659 4.6 −3.6 €15,500
6 Κεντρική Ελλάδα €10.537 4.5 −1.7 €20,500
7 Πελοπόννησος €9.809 4.2 −0.7 €17,900
8 Ανατολική Μακεδονία και Θράκη €9.265 4.0 0.9 €16,500
9 Νότιο Αιγαίο €7.646 3.3 −2.8 €26,800
10 Ήπειρος €5.079 2.2 −0.2 €15,300
11 Δυτική Μακεδονία €5.506 2.4 −1.9 €20,300
12 Επτάνησα €4.130 1.8 −7.4 €19,100
13 Βόρειο Αιγαίο €3.330 1.4 −3.3 €17,900
14 Άγιον Όρος Δ/Ε Δ/Ε Δ/Ε Δ/Ε
Ελλάδα €231.643 100.0 −0.5 €20,500
ΕΕ €11.745,353 Δ/Ε −5.8 €23,500

Παγκόσμια οικονομική ύφεση 2020[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ρυθμός ανάπτυξης Α.Ε.Π. (%). Περίοδος οικονομικής ύφεσης 2020[37]

Η Ελλάδα, μετά το 2018 και το 2019, δύο έτη ανάπτυξης και εκτός προγραμμάτων στήριξης (μνημονίων), απόρροια της ύφεσης του 2008,[38] βρέθηκε πάλι υφεσιακή, λόγω της κρίσης που προήλθε από την πανδημία του COVID-19 και των πρακτικών αναχαίτισής του, όπως των lockdowns. Το δημόσιο έλλειμμα αυξήθηκε στον κρατικό προϋπολογισμό κατά 8%. Ενώ το δημόσιο χρέος σε % του ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 34,1%. Ο δανεισμός της Ελλάδας αυτή τη φορά ήταν χαμηλός σε κόστος, σημειώνοντας διπλάσια δάνεια από το 2010. [39] Το 14,8% των επιχειρήσεων (ήτοι 210.217 νομικές μονάδες) ετέθησαν σε αναστολή λειτουργίας.[40]

Θέσεις εργασίας (εργατικό δυναμικό) 2009-2020 [41][Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τομείς[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

ΑΕΠ ανά τομέα 1990[42]
Τομέας Ποσοστό
Υπηρεσίες 56%
Βιομηχανία 30,5%
Γεωργία 13,5%
ΑΕΠ ανά τομέα 2017[43]
Τομέας Ποσοστό
Υπηρεσίες 79,1%
Βιομηχανία 16,9%
Γεωργία 4,1%

Πρωτογενής τομέας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κύριο λήμμα: Γεωργία στην Ελλάδα

Δευτερογενής τομέας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μεταξύ 2005 και 2011, η Ελλάδα είχε το υψηλότερο ποσοστό αύξησης της βιομηχανικής παραγωγής σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2005 από όλα τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με αύξηση 6%. Στατιστικά στοιχεία της Eurostat δείχνουν ότι ο βιομηχανικός τομέας επλήγη από την ελληνική κρίση καθ 'όλη τη διάρκεια του 2009 και του 2010, ενώ η εγχώρια παραγωγή μειώθηκε κατά 5,8% και η βιομηχανική παραγωγή γενικά κατά 13,4%. Επί του παρόντος, η Ελλάδα βρίσκεται στην τρίτη θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση στην παραγωγή μαρμάρου (άνω των 920.000 τόνων), μετά την Ιταλία και την Ισπανία.

Μεταξύ 1999 και 2008, ο όγκος του λιανικού εμπορίου στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά μέσο όρο 4,4% ετησίως (συνολική αύξηση 44%), ενώ μειώθηκε κατά 11,3% το 2009. Ο μόνος τομέας που δεν είδε αρνητική ανάπτυξη το 2009 ήταν η διοίκηση και οι υπηρεσίες, με οριακή αύξηση 2,0%.

Το 2009, η παραγωγικότητα της εργασίας στην Ελλάδα ήταν 98% εκείνη του μέσου όρου της ΕΕ, αλλά η παραγωγικότητα της ανά ώρα εργασίας ήταν 74% από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης. Ο μεγαλύτερος βιομηχανικός εργοδότης στη χώρα (το 2007) ήταν η μεταποιητική βιομηχανία (407.000 άτομα), ακολουθούμενη από την κατασκευαστική βιομηχανία (305.000) και η εξόρυξη (14.000).

Η Ελλάδα διαθέτει σημαντική βιομηχανία ναυπηγικής και συντήρησης πλοίων. Τα έξι ναυπηγεία γύρω από το λιμάνι του Πειραιά είναι από τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη. Τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα έχει γίνει ηγέτης στην κατασκευή και συντήρηση πολυτελών σκαφών αναψυχής.

Τριτογενής τομέας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ναυτιλία είναι παραδοσιακά ένας βασικός τομέας της ελληνικής οικονομίας από την αρχαιότητα. Το 1813, το ελληνικό εμπορικό ναυτικό αποτελείται από 615 πλοία. Η συνολική χωρητικότητά του ήταν 153.580 τόνοι και ήταν επανδρωμένη με 37.526 μέλη του πληρώματος και 5.878 κανόνια. Το 1914 οι αριθμοί ανήλθαν σε 449.430 τόνους και 1.322 πλοία (από τα οποία 287 ήταν ατμοκίνητα).

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960 το μέγεθος του ελληνικού στόλου σχεδόν διπλασιάστηκε, κυρίως μέσω της επένδυσης των ναυτικών μεγιστάνων Ωνάση, Βαρδινογιάννη, Λιβάνου και Νιάρχου . Η βάση της νεοελληνικής ναυτιλιακής βιομηχανίας δημιουργήθηκε μετά τον Β 'Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν οι Έλληνες ναυτιλιακοί επιχειρηματίες μπόρεσαν να συγκεντρώσουν τα πλεονάζοντα πλοία που τους πωλούσε η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών μέσω του Νόμου περί Πωλήσεων Πλοίων της δεκαετίας του 1940.

Η Ελλάδα βρίσκεται στην τέταρτη θέση στον κόσμο σε αριθμό πλοίων (3.695), πίσω από την Κίνα (5.313), την Ιαπωνία (3.991) και τη Γερμανία (3.833). Μια έκθεση των εφοπλιστών για την περίοδο 2011-2012 αποκαλύπτει ότι η ελληνική σημαία είναι η έβδομη που χρησιμοποιείται περισσότερο διεθνώς για τη ναυτιλία, ενώ κατέχει την δεύτερη θέση στην ΕΕ.

Όσον αφορά τις κατηγορίες πλοίων, οι ελληνικές εταιρείες κατέχουν το 22,6% των δεξαμενόπλοιων παγκοσμίως και το 16,1% των φορτηγών πλοίων στον κόσμο. Ένα επιπλέον ισοδύναμο 27,45% του δεξαμενόπλοιου παγκόσμιου δεξαμενόπλοιου είναι επί παραγγελία, με άλλα 12,7% των πλοίων μεταφοράς φορτίου χύδην επίσης κατόπιν παραγγελίας. Τα έσοδα από τη ναυτιλία ανήλθαν σε 14,1 δισ. Ευρώ το 2011 , ενώ μεταξύ του 2000 και του 2010 η ελληνική ναυτιλία συνεισέφερε συνολικά 140 δισ. Ευρώ (το ήμισυ του δημόσιου χρέους της χώρας το 2009 και 3,5 φορές τα έσοδα από την Ευρωπαϊκή Ένωση την περίοδο 2000-2013). Η έκθεση του ECSA για το 2011 έδειξε ότι υπάρχουν περίπου 750 ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες.

Τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία από την Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών δείχνουν ότι ο ελληνικός ιδιόκτητος στόλος αποτελείται από 3.428 πλοία, συνολικής χωρητικότητας 245 εκατομμυρίων τόνων νεκρού βάρους, που αντιστοιχούν στο 15,6% της φέρουσας ικανότητας ολόκληρου του παγκόσμιου στόλου, συμπεριλαμβανομένων των 23,6 τοις εκατό του παγκόσμιου στόλου δεξαμενόπλοιων και 17,2% ξηρού φορτίου.

Με τη μέτρηση της ναυτιλίας ως οιονεί εξαγωγών και από άποψη νομισματικής αξίας, η Ελλάδα κατέλαβε την 4η θέση παγκοσμίως το 2011 έχοντας εξάγει ναυτιλιακές υπηρεσίες αξίας 17.704.132 εκατομμυρίων δολαρίων. Μόνον η Δανία, η Γερμανία και η Νότια Κορέα κατέγραψαν υψηλότερα κατά τη διάρκεια αυτού του έτους. Παρομοίως, η κατανομή των ναυτιλιακών υπηρεσιών που παρασχέθηκαν στην Ελλάδα από άλλες χώρες ως οιονεί εισαγωγές και η διαφορά μεταξύ εξαγωγών και εισαγωγών ως εμπορικού ισοζυγίου.

Κοινωνική κατάσταση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 71,6% των ελληνικών νοικοκυριών δεν οφείλει κανένα δάνειο με τι 20,1% να οφείλει 1 και το υπόλοιπο 8,3% να οφείλει από 2 και άνω με κύριο τύπο δανείου να αποτελεί το στεγαστικό (55,1%0 και το καταναλωτικό (45,8%), με το μέσο νοικοκυριό να δαπανά 295,8 ευρώ μηνιαίως σε τρόφιμα. [44] Το 25% του πληθυσμού κατέχει το 45,2% του εθνικού εισοδήματος και το 44,4% του εθνικού εισοδήματος, το 50%.[45] Μέσο διαθέσιμο εισόδημα, με έτος αναφοράς εισοδήματος το 2019, είναι 10.041 ευρώ με μία τετραμελή οικογένεια να αγγίζει το κατώφλι της φτώχειας από τα 11.064 και κάτω, 5.269 ατομικώς με τον κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού να μειώνεται στο 17,7%.[46]

Έτος αναφοράς 2005 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
Ποσοστό πληθυσμού σε κίνδυνο φτώχειας 19,6% 20% 19,7% 20,1% 21,3% 23,1% 23,1% 22,1% 21,4% 21,2% 20,2% 18,5% 17,9% 17,7%
Μέσο διαθέσιμο εισόδημα - 12.051 13.505 13.896 12.637 10.676 9.303 8.879 8.682 8.672 8.800 9.034 9.382 10.041

Εμπόριο και επενδύσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Επενδύσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από την πτώση του κομμουνισμού, η Ελλάδα έχει επενδύσει σε μεγάλο βαθμό στις γειτονικές χώρες. Μεταξύ του 1997 και του 2009, το 12,11% των ξένων κεφαλαίων άμεσης επένδυσης στη Βόρεια Μακεδονία ήταν ελληνικά, καταλαμβάνοντας την τέταρτη θέση. Μόνο το 2009 οι Έλληνες επένδυσαν 380 εκατομμύρια ευρώ στη χώρα[47], με εταιρείες όπως τα Ελληνικά Πετρέλαια να έχουν πραγματοποιήσει σημαντικές στρατηγικές επενδύσεις.

Η Ελλάδα επένδυσε 1,38 δισ. Ευρώ στη Βουλγαρία μεταξύ του 2005 και του 2007[48] ​​και πολλές σημαντικές εταιρείες (συμπεριλαμβανομένης της Βουλγαρικής Ταχυδρομικής Τράπεζας της Βουλγαρικής Τράπεζας Coca-Cola Βουλγαρίας) ανήκουν σε ελληνικούς χρηματοπιστωτικούς ομίλους. Στη Σερβία δραστηριοποιούνται 250 ελληνικές επιχειρήσεις με συνολικό κεφάλαιο άνω των 2 δισ.[49] Οι ρουμανικές στατιστικές από το 2005 δείχνουν ότι οι ελληνικές επενδύσεις στη χώρα ξεπέρασαν τα € 3 δισ. Η Ελλάδα ήταν ο μεγαλύτερος επενδυτής στην Αλβανία μετά την πτώση του κομμουνισμού, με το 25% των ξένων επενδύσεων το 2016 να προέρχεται από την Ελλάδα, επιπλέον οι επιχειρηματικές σχέσεις μεταξύ των δύο είναι εξαιρετικά ισχυρές και συνεχώς αυξάνονται.

Εμπόριο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εισαγωγές και εξαγωγές το 2008; Αξία σε εκατομμύρια[50]
Κατάταξη Εισαγωγές Κατάταξη Εξαγωγές
Προέλευση Αξία Προορισμός Αξία
1 Flag of Germany.svg Γερμανία €7.238,2 1 Flag of Denmark.svg Δανία €2.001,9
2 Flag of Italy.svg Ιταλία €6.918,5 2 Flag of Italy.svg Ιταλία €1.821,3
3 Flag of Russian Federation.svg Ρωσία €4.454,0 3 Flag of France.svg Γαλλία €1.237,0
4 Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας Κίνα €3.347,1 4 Flag of the Netherlands.svg Ολλανδία €1.103,0
5 Flag of France.svg Γαλλία €3.098,0 5 Flag of Russian Federation.svg Ρωσία €885,4
– Flag of Europe.svg Ευρωπαϊκή Ένωση €33.330,5 – Flag of Europe.svg Ευρωπαϊκή Ένωση €11.102,0
– Σύνολο €60.669,9 – Σύνολο €17.334,1
Εισαγωγές και εξαγωγές το 2018; Αξία σε δισεκατομμύρια[51]
Κατάταξη Εισαγωγές Κατάταξη Εξαγωγές
Προέλευση Αξία Προορισμός Αξία
1 Flag of Germany.svg Γερμανία €5.81 1 Flag of Germany.svg Γερμανία €2.14
2 Flag of Italy.svg Ιταλία €4.52 2 Flag of Italy.svg Ιταλία €3.48
3 Flag of Russian Federation.svg Ρωσία €4.14 3 Flag of Cyprus.svg Κύπρος €1.89
4 Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας Κίνα €3.45 4 Flag of Turkey.svg Τουρκία €2.04
5 Flag of the Netherlands.svg Ολλανδία €2.81 5 Flag of Bulgaria.svg Βουλγαρία €1.49
– Σύνολο €54.07 – Σύνολο €33.46

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ «World Economic and Financial Surveys World Economic Outlook Database—WEO Groups and Aggregates Information October 2020». Washington, D.C.: International Monetary Fund. 13 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουλίου 2021. 
  2. ↑ «World Economic Outlook Database - Changes to the Database». Washington, D.C.: International Monetary Fund. 13 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 2020. 
  3. ↑ «ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ». Ελληνική Στατιστική Αρχή. 5 Μαρτίου 2021. 
  4. ↑ «People at risk of poverty or social exclusion by age and sex». Luxembourg: Eurostat. 18 Ιουνίου 2021. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2021. 
  5. ↑ «Income inequality, 2020». Piraeus: Hellenic Statistical Authority. 22 Ιουνίου 2021. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2021. 
  6. ↑ https://www.statistics.gr/el/statistics?p_p_id=documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_qDQ8fBKKo4lN&p_p_lifecycle=2&p_p_state=normal&p_p_mode=view&p_p_cacheability=cacheLevelPage&p_p_col_id=column-2&p_p_col_count=4&p_p_col_pos=1&_documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_qDQ8fBKKo4lN_javax.faces.resource=document&_documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_qDQ8fBKKo4lN_ln=downloadResources&_documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_qDQ8fBKKo4lN_documentID=452100&_documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_qDQ8fBKKo4lN_locale=elpublisher=.  Missing or empty |title= (βοήθεια)
  7. ↑ «ΔΕΛΤΙΟ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΧΡΕΟΥΣ». Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2021. 
  8. ↑ «Moody's upgrades Greece's rating to Ba3, outlook remains stable». London: Moody's Investors Service. 6 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουλίου 2021. 
  9. ↑ 9,0 9,1 Πάνος Καζάκος, Ανάμεσα σε κράτος και αγορά Οικονομία και οικονομική πολιτική στη μεταπολεμική Ελλάδα, 1944-2000, 2009
  10. ↑ Capital.gr. «Τέλος τα υπερπλεονάσματα - Πρωτογενές πλεόνασμα στο 3,5% του ΑΕΠ το 2019». Capital.gr. Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2021. 
  11. ↑ Υπάρχει μεγάλη απόκλιση στα έτη 2007-2008 καθώς χρησιμοποιούνται διαφορετικές πηγές. Για τα έτη 1999-2007 ως πηγή χρησιμοποιείται ο Κρατικός προϋπολογισμός, το 2008-2009 το Κέντρο Μελετών Εμπορικού & Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών και από το 2010 εώς το 2018 τα αποτελέσματα των απογραφών του δημοσίου
  12. ↑ «01. Αριθμός Νομικών Μονάδων, Κύκλος Εργασιών, Απασχόληση (Α21) (2011 - 2018)». Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2021. 
  13. ↑ «Eξέλιξη δανείων και καθυστερήσεων». bankofgreece.gr. Τράπεζα της Ελλάδος. 
  14. ↑ «Δελτίο Νο_100». ΟΔΔΗΧ. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2021. 
  15. ↑ «Country Fact Sheets - Greece». Human Development Report 2009. Πρόγραμμα Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Μαΐου 2010. Ανακτήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 2010. 
  16. ↑ «The Economist Intelligence Unit's quality-of-life index (2005)» (PDF). The Economist (www.economist.com). http://www.economist.com/media/pdf/QUALITY_OF_LIFE.pdf. Ανακτήθηκε στις 2007-04-08. 
  17. ↑ «GDP per inhabitant in purchasing power standards» (PDF). Eurostat. 15 Δεκεμβρίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 15 Φεβρουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 12 Απριλίου 2010. 
  18. ↑ «Review of Maritime Transport 2013» (PDF). Geneva: United Nations Conference on Trade and Development. Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2013. 
  19. ↑ [1] Αρχειοθετήθηκε 8 November 2014 στο Wayback Machine.
  20. ↑ «Albania Eyes New Markets as Greek Crisis Hits Home». Balkan Insight. 11 July 2012. http://www.balkaninsight.com/en/article/albania-businesses-seek-new-markets-as-greek-crisis-hits-home. Ανακτήθηκε στις 16 November 2014. «Greece is the Balkan region's largest economy and has been an important investor in Southeast Europe over the past decade.» 
  21. ↑ Κερίδης, Δημήτρης (3 March 2006), Greece and the Balkans: From Stabilization to Growth, Montreal, QC, CA: Hellenic Studies Unit at Concordia University 
  22. ↑ «Greece was the biggest foreign investor in Albania during 2013». invest-in-albania.org. 
  23. ↑ Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα Bell2002.
  24. ↑ Mustafa Aydin· Κώστας Ιφαντής (28 Φεβρουαρίου 2004). Turkish-Greek Relations: The Security Dilemma in the Aegean. Taylor & Francis. σελίδες 266–267. ISBN 978-0-203-50191-7. Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2013. second largest investor of foreign capital in Albania, and the third largest foreign investor in Bulgaria. Greece is the most important trading partner of the Former Yugoslav Republic of Macedonia. 
  25. ↑ Country rankings for trade, business, fiscal, monetary, financial, labor and investment freedoms
  26. ↑ [2] [νεκρός σύνδεσμος]
  27. ↑ http://www.weforum.org/pdf/GCR09/GCR20092010fullreport.pdf
  28. ↑ European Commission, Economic Forecast – Spring 2009, 65
  29. ↑ «Ζούμε με δανεικά» (στα Greek). 16 Οκτωβρίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Απριλίου 2010. Ανακτήθηκε στις 12 Απριλίου 2010. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  30. ↑ Charter, David. Storm over bailout of Greece, EU's most ailing economy. Time Online: Brussels, 2010
  31. ↑ 'Greece's economic crisis could signal trouble for its neighbors'
  32. ↑ Posted by Parmy Olson (21 Μαΐου 2008). «The World's Hardest-Working Countries». Forbes. Ανακτήθηκε στις 12 Απριλίου 2010. 
  33. ↑ e-go.gr , Pegasus Interactive (2008-10-06). «v4.ethnos.gr - Οι αργίες των Ελλήνων - ειδησεις, κοινωνια, ειδικες δημοσιευσεις». Ethnos.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-12-20. https://web.archive.org/web/20081220095845/http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=12128&subid=2&tag=8784&pubid=1114536. Ανακτήθηκε στις 2009-01-06. 
  34. ↑ (Γαλλικά) see M. Nicolas Firzli, 'Bank Regulation and Financial Orthodoxy: the Lessons from the Glass-Steagall Act', http://www.canadianeuropean.com/yahoo_site_admin/assets/docs/Bank_Regulation_and_Financial_Orthodoxy__RAF__Jan_2010.784613.pdf, ανακτήθηκε στις 2010-01-04 
  35. ↑ see M. Nicolas Firzli, 'Greece and the EU Debt Crisis', http://www.canadianeuropean.com/yahoo_site_admin/assets/docs/Greece__the_EU_Debt_Crisis_VN__Al-Nahar_Feb-March_2010.7383827.pdf, ανακτήθηκε στις 2010-03-15 
  36. ↑ International Monetary Fund
  37. ↑ «Κεντρική Σελίδα ΕΛΣΤΑΤ - ELSTAT». www.statistics.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2021. 
  38. ↑ «COVID-19». Βικιπαίδεια. 2021-09-20. https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=COVID-19&oldid=9059289. 
  39. ↑ «Ανεργία». ec.europa.eu. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2021. 
  40. ↑ «ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΥΚΛΟΥ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΕ ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ΤΟΥ ΚΟΡΩΝΟΪΟΥ 2019 (COVID-19)». Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2021. 
  41. ↑ «Στατιστικές - ELSTAT». www.statistics.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2021. 
  42. ↑ Γεωργακοπούλου, Θεοδώρα (1994). Ελληνική Οικονομία. 
  43. ↑ CIA World Factbook
  44. ↑ «Υπερχρέωση, Κατανάλωση και Πλούτος των Νοικοκυριών 2020». Ανακτήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2021. 
  45. ↑ «Οικονομική Ανισότητα 2020». Ανακτήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2021. 
  46. ↑ «Έρευνα Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών: Έτος 2020 (Περίοδος αναφοράς εισοδήματος: Έτος 2019)» (PDF). Ανακτήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2021. 
  47. ↑ «Macedonia-Turkey: The Ties That Bind». Balkan Insight. 10 Φεβρουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 2012. 
  48. ↑ «Greek investments in Bulgaria soar since 2005». Sofia Echo. http://sofiaecho.com/2008/03/28/659731_greek-investments-in-bulgaria-soar-since-2005. Ανακτήθηκε στις 13 Αυγούστου 2019. 
  49. ↑ «Greek investment in Serbia tops 2 billion euros». Καθημερινή. Ανακτήθηκε στις 13 Αυγούστου 2019. 
  50. ↑ «Imports / exports». Ελληνική Στατιστική Αρχή. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιουνίου 2012. Ανακτήθηκε στις 13 Αυγούστου 2019. 
  51. ↑ Ελληνική Στατιστική Αρχή Η Ελληνική οικονομία 19 Ιουλίου/19 July 2019

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

π • σ • ε Ελλάδα
ΙστορίαCoat of arms of Greece.svg
Γεωγραφία
Πολιτική
Οικονομία
Κοινωνία
Πολιτισμός
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Οικονομία_της_Ελλάδας&oldid=9262020#Οικονομική_κρίση_2008-2018"