Οικονομία του Μαυροβουνίου
| Οικονομία του Μαυροβουνίου | |
|---|---|
 Εθνική Τράπεζα Μαυροβουνίου | |
| Κατάταξη ΑΕΠ | 51st (2017)[1] |
| Νόμισμα | Ευρώ (EUR, €) |
| Στατιστικά | |
| Μέσος ακαθάριστος μισθός | $906 (July 2017)[2] |
| Μέσος καθαρός μισθός | $605 (July 2017)[2] |
| Εξωτερική | |
| Τρεχούμενος λογαριασμός |  -$780 million (2017 est.) |
| Ακαθάριστο εξωτερικό χρέος | $2.516 billion (31 December 2017 est.) |
| Δημόσια οικονομικά | |
| Δημόσιο χρέος | 67.2% of GDP (2017 est.)[note 1] |
| Έσοδα | $1.78 billion (2017 est.) |
| Έξοδα | $2.05 billion (2017 est.) |
| Αξιολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας | Standard & Poor's:[3] BB+ (Domestic) BB (Foreign) BB+ (T&C Assessment) Outlook: Negative[4] Moody's:[4] Ba3 Outlook: Negative |
| Συναλλαγματικά αποθέματα |  $1.077 billion (31 December 2017 est.) |
| Όλες οι αξίες, εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά, είναι σε δολάρια ΗΠΑ | |
Η οικονομία του Μαυροβουνίου είναι ως επί το πλείστον οικονομία βασισμένη στις υπηρεσίες, επί του παρόντος στη διαδικασία της οικονομικής μετάβασης. Η οικονομία σε αυτό το Βαλκανικό κράτος ανακάμπτει από τις επιπτώσεις των Γιουγκοσλαβικών πολέμων, τη παρακμή της βιομηχανίας μετά τη κατάρρευση της ΣΟΔΓ, και τις οικονομικές κυρώσεις του ΟΗΕ.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ως ένα σχετικά μικρό πριγκιπάτο και βασίλειο, το Μαυροβούνιο έκανε τα πρώτα του βήματα προς μια βιομηχανική οικονομία μόνο στην αρχή του 20ου αιώνα. Οι αιτίες για αυτή τη σχετική καθυστέρηση είναι ο μικρός αριθμός του πληθυσμού, η έλλειψη πρώτων υλών, το υπανάπτυκτο δίκτυο μεταφορών και το συγκριτικά χαμηλό ποσοστό των επενδύσεων. Ωστόσο, αυτή η καθυστέρηση της εκβιομηχάνισης είχε θετικά αποτελέσματα - το Μαυροβούνιο επέζησε ως ειδική οικολογική όαση.
Τα πρώτα εργοστάσια χτίστηκαν στο Μαυροβούνιο στην πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα, ακολουθούμενη από μύλος ξυλείας, ένα διυλιστήριο πετρελαίου, ένα ζυθοποιείο, και ηλεκτρικά εργοστάσια παραγωγής ενέργειας. Αυτή η σύντομη εξέλιξη της βιομηχανικής οικονομίας διακόπηκε από πολέμους, τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο (1912-1913), ακολουθούμενος από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μεταξύ των δύο παγκοσμίων πολέμων, η γεωργία διατήρησε την κυρίαρχη θέση της στην εθνική οικονομία, ενώ η τα μόνα υπόλοιπα βιομηχανικά εργοστάσια ήταν οι μύλοι ξυλείας, ο καπνός, τα εργοστάσια, τα ζυθοποιεία, και οι αλυκές.
ΣΟΔ Γιουγκοσλαβίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η οικονομία σημείωσε σημαντική πρόοδο μόνο μετά τον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς το Μαυροβούνιο έγινε μέρος της ΣΟΔΓ. Κατά την περίοδο μετά τον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, το Μαυροβούνιο γνώρισε μια περίοδο ταχείας αστικοποίησης και εκβιομηχάνισης. Υπήρξε βιομηχανικός κλάδος με βάση την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, χάλυβα, αλουμινίου, την εξόρυξη άνθρακα, τη δασοκομία και την επεξεργασία του ξύλου, καθώς και εργοστάσια κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και καπνού κατασκευή. Το εμπόριο, η διεθνή ναυτιλία και ιδιαίτερα ο τουρισμός έγιναν όλο και περισσότερο ζωτικής σημασίας από τα τέλη της δεκαετίας του 1980.
Μεταγιουγκοσλαβική εποχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Λόγω της ευνοϊκής γεωγραφικής θέσης (είχε πρόσβαση στην Αδριατική Θάλασσα και υδροσύνδεση με την Αλβανία σε όλη τη Λίμνη Σκόδρα) το Μαυροβούνιο έγινε κομβικό σημείο για το λαθρεμπόριο. Το σύνολο της βιομηχανικής παραγωγής είχε σταματήσει και η κύρια οικονομική δραστηριότητα στη δημοκρατία έγινε το λαθρεμπόριο αγαθών, όπως βενζίνη και τσιγάρα, των οποίων οι τιμές είχαν εκτοξευτεί. Έγινε ντε φάκτο νόμιμο και αυτό συνεχίστηκε για χρόνια.
Απόκλιση από τη σερβική ενότητα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το 1997, ο Μίλο Τζουκάνοβιτς πήρε τον έλεγχο πάνω στο κυβερνών κόμμα ΔΚΣ και άρχισε να κόβει τους δεσμούς με τη Σερβία. Κατηγόρησε τις πολιτικές του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς για τη πτώση της οικονομίας του Μαυροβουνίου. Η αναζωπύρωση του πληθωρισμού οδήγησε την κυβέρνηση του Μαυροβουνίου να "δολαριοποιήσει" την οικονομία, υιοθετώντας το γερμανικό μάρκο μονομερώς και επιμένοντας στη ανάληψη περισσότερων εξουσιών για την οικονομία. Αυτό οδήγησε τελικά στη δημιουργία της Σερβίας και Μαυροβουνίου, μια χαλαρή ένωση, στην οποία η κυβέρνηση του Μαυροβουνίου είχε τη κυρίαρχη ευθύνη για την οικονομική της πολιτική.
Αυτό ακολουθήθηκε από την εφαρμογή γρηγορότερης πιο αποτελεσματικής ιδιωτικοποίησης. Επίσης πέρασε μεταρρυθμίσεις στη νομοθεσία και εισήγαγε τον ΦΠΑ. Όταν το γερμανικό μάρκο αντικαταστάθηκε από το ευρώ, το τελευταίο έγινε το νόμιμο νόμισμα του Μαυροβουνίου παρά τις αντιρρήσεις από τις Βρυξέλλες. Η κυβέρνηση καθιέρωσε ένα μεσοπρόθεσμο σχέδιο οικονομικών μεταρρυθμίσεων, γνωστό ως "Η Ατζέντα".
Παρά την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων και την ιδιωτικοποίηση των περισσότερων κρατικών επιχειρήσεων, το βιοτικό επίπεδο των Μαυροβούνιων δεν βελτιώθηκε σημαντικά κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Η κυβέρνηση, με τον Μίλο Ντουκάνοβιτς ακόμα ως πρωθυπουργό, πέταξε την ευθύνη στην αργή πρόοδο στη Σερβία. Κάποια επιχειρήματα που χρησιμοποίησε για να υποστηρίξει αυτή τη θέση ήταν ότι το εξωτερικό χρέος ήταν υψηλότερο στη Σερβία κατά ένα τρίτο και ότι η ανεργία ήταν σημαντικά χαμηλότερη στο Μαυροβούνιο. Υποστήριξε επίσης ότι η ενοχλητική συνεργασία της σερβικής κυβέρνησης με το δικαστήριο της Χάγης για τα εγκλήματα πολέμου, το καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου και η γενική πολιτική αναταραχή στη Σερβία εμπόδιζαν την ελκυστικότητα του Μαυροβουνίου και καθυστερούσαν την πρόοδο προς την πλήρη ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ.
Ένα δημοψήφισμα που διεξήχθη στις 21 Μαΐου 2006 είχε ως αποτέλεσμα μια στενή πλειοψηφία να ψηφίσει υπέρ της ανεξαρτησίας του Μαυροβουνίου από τη Σερβία.
Μετά την ανεξαρτησία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά το δημοψήφισμα ανεξαρτησίας η οικονομία του Μαυροβουνίου συνέχισε να βασίζεται περισσότερο στις υπηρεσίες, με στόχο να γίνει ο τουριστικός προορισμός της ελίτ και να μπει στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Έχουν γίνει προσπάθειες για την προσέλκυση ξένων επενδυτών στον τουρισμό, καθώς και σε μεγάλα έργα υποδομής, αναγκαία για να διευκολυνθεί η ανάπτυξη του τουρισμού.
Το Μαυροβούνιο έχει βιώσει μια έκρηξη ακινήτων το 2006 και το 2007, καθώς πλούσιοι Ρώσοι, Βρετανοί και άλλοι αγόρασαν ακίνητα στην ακτή του Μαυροβουνίου. Το Μαυροβούνιο έλαβε, το 2008, περισσότερες ξένες επενδύσεις ανά κάτοικο από οποιαδήποτε άλλη χώρα της Ευρώπης. Λόγω των άμεσων ξένων επενδύσεων, η οικοονμία του Μαυροβουνίου αυξάνεται με πολύ γρήγορο ρυθμό τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, η κρίση του 2008 αναπόφευκτα επιβράδυνε την ανάπτυξη, καθώς οι μεγαλύτερες επενδύσεις μπορεί να αναβληθούν. Η ύφεση έπληξε σκληρά το Εργοστάσιο Αλουμινίου της Ποντγκόριτσα, που χτίστηκε το 1969 και συμβάλλει σημαντικά στο μαυροβουνιακό ΑΕΠ. Είναι επίσης σημαντικός εξαγωγέας.
Κατά το πρώτο εξάμηνο του 2012, το Μαυροβούνιο εξήγαγε προϊόντα (κυρίως μέταλλα) ύψους 182.3 εκατ.€, 14.6% λιγότερο από την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους. Η κύριοι εξαγωγικοί εταίροι ήταν η Κροατία (47.2 εκατ.€), η Σερβία (36.8 εκατ. €), η Βοσνία-Ερζεγοβίνη και η Ουγγαρία (12.7 εκατ. €). Οι εισαγωγές (κυρίως τρόφιμα, πετρέλαιο και ηλεκτρική ενέργεια) ήταν 864.9 εκατ.€, 2.6% περισσότερο από την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους. Οι μεγάλοι εισαγωγικοί εταίροι ήταν η Σερβία (249.2 εκατ.€), η Ελλάδα (73 εκατ. €), η Βοσνία και Ερζεγοβίνη (59.8 εκατ. €).[5]
Ο τραπεζικός τομέας του Μαυροβουνίου είναι ιδιαίτερα συγκεντρωμένος στο υψηλό μερίδιο των ξένων κεφαλαίων. Οι τράπεζες στο Μαυροβούνιο συνήθως λειτουργούν ως καθολικές τράπεζες παρέχοντας λιανική υπηρεσία και εταιρικά τραπεζικά προϊόντα και υπηρεσία. Κατά τα τελευταία χρόνια (2007-2016), οι τράπεζες έχουν προσελκύσει καταθέσεις από Μαυροβούνιους και μη. Οι περισσότερες τράπεζες προσφέρουν λογαριασμούς μη κατοίκων, συνήθως σε φυσικά όσο και νομικά πρόσωπα.[6]
Φορολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο φόρος εισοδήματος (με ποσοστό 9%) εφαρμόζεται για το μηνιαίο προσωπικό ακαθάριστο εισόδημα κάτω από 751 ευρώ ανά μήνα. Ο φόρος εισοδήματος είναι 11% για εισοδήματα άνω των 751 ευρώ, ενώ το 2013 ήταν 15%.[7] Το επιπλέον εισόδημα που δηλώνεται στην ετήσια φορολογική δήλωση υπόκειται σε φόρο εισοδήματος 9%.[8]
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ιστορία του Μαυροβουνίου
- Οικονομία της Σερβίας και του Μαυροβουνίου
- Οικονομία της Ευρώπης
Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ data cover general government debt, and includes debt instruments issued (or owned) by government entities other than the treasury; the data include treasury debt held by foreign entities; the data include debt issued by subnational entities, as well as intragovernmental debt; intragovernmental debt consists of treasury borrowings from surpluses in the social funds, such as for retirement, medical care, and unemployment; debt instruments for the social funds are not sold at public auctions
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «Ease of Doing Business in Montenegro». Doingbusiness.org. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2017.
- ↑ 2,0 2,1 «Prosječne zarade (Plate) Jul 2017.godine». monstat.org (στα Βοσνιακά). 30 Αυγούστου 2017. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2017.
- ↑ «Sovereigns rating list». Standard & Poor's. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2011.
- ↑ 4,0 4,1 Rogers, Simon; Sedghi, Ami (2011-04-15). «How Fitch, Moody's and S&P rate each country's credit rating». The Guardian. https://www.theguardian.com/news/datablog/2010/apr/30/credit-ratings-country-fitch-moodys-standard. Ανακτήθηκε στις 2011-05-31.
- ↑ Β92, Crna Gora najviše uvozi iz Srbije, 26.07.2012
- ↑ Offshore Banking στο Μαυροβούνιο
- ↑ https://web.archive.org/web/20131203023417/http://www.mipa.co.me/page.php?id=7
- ↑ «Montenegro - Income Tax». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2019.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Montenegro Economy and Financial News
- The Njegoskij Fund Public Project >> Country Profile on Montenegro
- «CIA World Factbook - Montenegro». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Σεπτεμβρίου 2009.
- «A New Playground for the Rich». The New York Times.
| |||||||||||||||||||||||||