Οικονομία του Καζακστάν

Η οικονομία του Καζακστάν είναι η μεγαλύτερη στην Κεντρική Ασία, τόσο σε απόλυτους αλλά και κατά κεφαλήν όρους, αλλά το νόμισμα υποτιμήθηκε την τετραετία 2013-2016. Διαθέτει αποθέματα πετρελαίου, ορυκτών και μετάλλων. Έχει σημαντικό γεωργικό δυναμικό με μεγάλη στέπα που μπορεί να φιλοξενήσει τα ζώα και ευνοεί την καλλιέργεια σιτηρών. Τα βουνά στο νότο είναι σημαντικά για τα μήλα και καρύδια, τα οποία φυτρώνουν εκεί. Η βιομηχανία του Καζακστάν στηρίζεται στην εξόρυξη και την επεξεργασία αυτών των φυσικών πόρων.

Η διάλυση της ΕΣΣΔ και η κατάρρευση της ζήτησης των καζακικών προϊόντων της βαριάς βιομηχανίας οδήγησαν σε ύφεση της οικονομίας από το 1991, με την υψηλότερη πτώση του ΑΕΠ να σημειώνεται το 1994. Το 1995-97 ο ρυθμός του κυβερνητικού προγράμματος οικονομικής μεταρρύθμισης και ιδιωτικοποίησης επιταχύνθηκε, με αποτέλεσμα μια ουσιαστική μετατόπιση των περιουσιακών στοιχείων στον ιδιωτικό τομέα. Το Καζακστάν έλαβε καθεστώς "χώρας με οικονομία της αγοράς" από την ΕΕ και τις ΗΠΑ, το 2000 και το 2002 αντίστοιχα.

Τον Δεκέμβριο του 1996 η υπογραφή της Κοινοπραξίας του Κασπιακού Αγωγού για την ίδρυση ενός νέου αγωγού από το πεδίο Τενγκίζ του Καζακστάν που θα μεταφέρει υδρογονάνθρακες στα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας αυξάνει τις προοπτικές για σημαντικά μεγαλύτερες εξαγωγές πετρελαίου τα επόμενα χρόνια. Το Καζακστάν κατέγραψε ύφεση του ΑΕΠ κατά 2.5% το 1998 λόγω της πτώσης των τιμών του πετρελαίου και της οικονομικής κρίσης στη Ρωσία. Ένα φωτεινό σημείο το 1999, ήταν η ανάκαμψη των διεθνών πετρελαϊκών τιμών, η οποία, σε συνδυασμό με μια σωστή υποτίμηση του τένγκε και την καλή σοδειά των σιτηρών, πράγματα που οδήγησαν σε νέα περίοδο ανάπτυξης την οικονομία.

Το ΑΕΠ της χώρας μειώθηκε κατά 26% τη δεκαετία του 1990. Στη δεκαετία του 2000, η οικονομία του Καζακστάν κατέγραψε μεγάλη ανάπτυξη, βοηθούμενη από τις υψηλές τιμές του πετρελαίου, των σιτηρών και των μετάλλων, βασικά προϊόντα της χώρας. Το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 9.6% το 2000 από 1.7% το 1999. Το 2006, η εξαιρετικά υψηλή αύξηση του ΑΕΠ είχε διατηρηθεί και κατέγραψε άνοδο κατά 10.6% εκείνο το έτος. Η οικονομία βοηθήθηκε από την οικονομική άνθηση της Ρωσίας και των μελών της Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών (τα οποία, όπως και το Καζακστάν, συνέρχονταν από μια περίοδο ύφεσης λόγω της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης) και της Κίνας. Η αύξηση της οικονομικής μεγέθυνσης και οδήγησε σε μια στροφή στον δημοσιονομικό τομέα. Ο προϋπολογισμός είχε ταμειακό έλλειμμα 3.7% του ΑΕΠ το 1999 αλλά το 2000 είχε ένα μικρό πλεόνασμα ύψους 0.1%. Η χώρα γνώρισε μια επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης από το 2014, η οποία προκλήθηκε από την πτώση των τιμών του πετρελαίου και τις επιπτώσεις της ουκρανικής κρίσης, η οποία επηρέασε τις μετασοβιετικές χώρες. Το νόμισμα της χώρας υποτιμήθηκε κατά 19% το 2014 και κατά 22% το 2015.

Το 2017, το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ συνέταξε την Κατάταξη Παγκόσμιας Ανταγωνιστικότητας, όπου το Καζακστάν βρίσκεται 57ο σε 144 χώρες. Η κατάταξη λαμβάνει υπόψη πολλούς μακροοικονομικούς και χρηματοπιστωτικούς παράγοντες, όπως το μέγεθος της αγοράς, το ΑΕΠ, οι φορολογικοί συντελεστές, η ανάπτυξη των υποδομών, κλπ. Το 2012, το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ ανέφερε ότι η διαφθορά ήταν το μεγαλύτερο πρόβλημα του επειχειρείν στη χώρα, ενώ η Παγκόσμια Τράπεζα ανέφερε ότι το επίπεδο διαφθοράς στο Καζακστάν συγκρινόταν με αυτό στην Ανγκόλα, τη Βολιβία, την Κένυα, τη Λιβύη και το Πακιστάν. Στον Δείκτη αντίληψης της Διαφθοράς του 2018, ο οποίος συντάσσεται από τη Διεθνής Διαφάνεια, το Καζακστάν λαμβάνει 31 πόντους, επιβεβαιώνοντας ότι η διαφθορά είναι μεγάλο πρόβλημα στη χώρα.

Ο Αντιπρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας για την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία, Σάιριλ Μούλερ, επισκέφθηκε την Αστανά τον Ιανουάριο του 2017, όπου εξήρε την πρόοδο της χώρας η οποία κατεγράφη κατά τα 25 τελευταία χρόνια συνεργασίας με την Παγκόσμια Τράπεζα. Επίσης ο Μούλερ μίλησε για τη βελτιούμενη κατάταξη του Καζακστάν στον Δείκτη Ευκολίας του Επιχειρείν 2017, όπου το Καζακστάν ήταν 35ο σε 190 χώρες. Μετά το 2000, η κυβέρνηση διεξήγαγε αρκετές μεταρρυθμίσεις στον δημόσιο τομέα και ενέκρινε το σύστημα της Νέας Δημόσιας Διοίκησης, με στόχο τη μείωση του κόστους και την αύξηση της αποδοτικότητας των δημόσιων υπηρεσιών.

Στην περιφερειακή κατάταξη του Παγκόσμιου Δείκτη Καινοτομίας 2018 για την Κεντρική και Νότια Ασία, το Καζακστάν κατετάγη τρίτο. Ο δείκτης εκδίδεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Πνευματικής Ιδιοκτησίας. Κύριοι εμπορικοί συνεργάτες του Καζακστάν είναι η Ρωσία, η Κίνα, η Ιταλία (όσον αφορά τις εξαγωγές), η Ελβετία, η Αμερική, η Ολλανδία και η Γαλλία.