Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μπεν Χουρ (ταινία)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μπεν Χουρ
ΣκηνοθεσίαΓουίλιαμ Γουάιλερ[1][2][3]
ΠαραγωγήΣαμ Ζίμπαλιστ[4]
ΣενάριοΚαρλ Τούνμπεργκ, Γκορ Βιντάλ, Κρίστοφερ Φράι, Μάξγουελ Άντερσον και Σ. Ν. Μπέρμαν
Βασισμένο σεΜπεν Χουρ
ΠρωταγωνιστέςΤσάρλτον Ίστον[1][5][2], Τζακ Χόκινς[5][2][6], Χάια Χαραρίτ[5][2][7], Στίβεν Μπόιντ[5][2][6], Χιου Γκρίφιθ[5][8][9], Μάρθα Σκοτ[5][8][9], Κάθι Ο'Ντόνελ[5][8][9], Σαμ Τζάφι[5][8][9], Φίνλεϊ Κιούρι[5][8][9], Λιάνα ντελ Μπάλτσο[5], Μαρίνα Μπέρτι[5], Φρανκ Θρινγκ[5][8][9], Αντρέ Μορέλ[5][9], Άλντο Σιλβάνι[5][8], Ντάνκαν Λαμόν[5], Τζορτζ Ρελφ[5][8][9], Τζον λε Μεσουριέ[5][8], Λύντια Κλάρκε, Μίνο Ντόρο[5], Ρίτσαρντ Χέιλ[5], Τέρενς Λόνγκντον[5][8][9], Φέρντι Μέιν[10], Τζουλιάνο Τζέμα[10], Ραλφ Τρούμαν[10], Λάντο Μπουζάνκα[10], Χοσέ Γκρέτσι[10], Raimondo Van Riel[10], Πιέτρο Τόρντι[10], Ένζο Φερμόντε[10], Άλντο Πίνι[10], Tutte Lemkow[10], Ρόμπερτ Μπράουν[10], Λόρενς Πέιν και Κλοντ Χίτερ
Ηθοποιοί φωνήςΖαν Κλοντ Μισέλ και Ανρί Έμπσταϊν
ΜουσικήΜίκλος Ρόζα
ΦωτογραφίαΡόμπερτ Λ. Σέρτις[11]
ΜοντάζJohn Dunning
Εταιρεία παραγωγήςMetro-Goldwyn-Mayer
ΔιανομήLoews Cineplex Entertainment και Netflix
Πρώτη προβολή18  Νοεμβρίου 1959 (Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και Καναδάς)[12][13]
Διάρκεια222 λεπτά
ΠροέλευσηΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής
ΓλώσσαΑγγλικά
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Το Μπεν Χουρ (Πρωτότυπος τίτλος: Ben-Hur) είναι αμερικάνικη επική ταινία του 1959, σκηνοθετημένη από τον Γουίλιαμ Γουάιλερ, με σενάριο από τον Καρλ Τάνμπεργκ βασισμένο στο πασίγνωστο ομώνυμο μυθιστόρημα του Λιου Ουάλλας. Πρόκειται για μία από τις καλύτερες θρησκευτικές κινηματογραφικές ταινίες με τον ιδιαίτερο πομπώδη χαρακτήρα που έχουν γυριστεί. Το επικό δράμα βραβεύτηκε με 11 Όσκαρ, τα περισσότερα που έχει κερδίσει ποτέ ταινία.

Το 2004 η ταινία χαρακτηρίστηκε από τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου ως «πολιτιστικά, αισθητικά και ιστορικά σημαντική» και επιλέχθηκε να ενταχθεί στο Εθνικό Μητρώο Κινηματογράφου των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής.[14]

Η ταινία αρχίζει να διαδραματίζεται στο έτος 26 μ.Χ., στην ακμή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ο Ιούδας Μπεν Χουρ είναι γιος μιας πλούσιας οικογένειας. Ζει στην Ιερουσαλήμ μαζί με τη μητέρα του Μίριαμ, την αδερφή του Τιρζά, τον δούλο τους Σιμωνίδη και την κόρη του Σιμωνίδη, την Εσθήρ, η οποία αγαπάει τον Ιούδα, αλλά διατηρεί και άλλο δεσμό. Ο παιδικός φίλος του Ιούδα, ο Μεσάλας κατέχει αξιόλογη θέση στον ρωμαϊκό στρατό. Οι διαφορετικές ιδεολογίες τους προκαλούν ρήξη.

Στην παρέλαση για την υποδοχή του νέου κυβερνήτη της Ιουδαίας Βαλέριου Γκράτου, κεραμίδια πέφτουν τυχαία από το σπίτι του Μπεν Χουρ στο κεφάλι του Γκράτου. Ο Μεσάλας ξέρει ότι επρόκειτο για ατύχημα, αλλά συλλαμβάνει τον Ιούδα και φυλακίζει τη μητέρα του και την αδερφή του. Ο Ιούδας επιδιώκει να πάρει εκδίκηση.

Καθώς αυτός και οι υπόλοιποι σκλάβοι οδεύουν προς τα πλοία, σταματούν στη Ναζαρέτ να ποτίσουν τα άλογα των Ρωμαίων. Ζητάει απεγνωσμένα νερό, αλλά ο στρατηγός του το αρνείται. Καταρρέει, αλλά συνέρχεται όταν του δίνει νερό ο Ιησούς Χριστός. Μετά από 3 χρόνια ως σκλάβος γαλέρων, ο Ιούδας εργάζεται στη γαλέρα του Ρωμαίου πρόξενου Κουίντου Άρριου, στον οποίο ανατέθηκε η καταστροφή ενός μακεδονικού στόλου. Αναγνωρίζει την υπακοή του Ιούδα και του προσφέρει εκπαίδευση ως οδηγός άρματος, με τον ίδιο να αρνείται. Όταν ο ρωμαϊκός στόλος αντιμετωπίζει τους Μακεδόνες, ο Άρριος ζητάει να δεθούν όλοι οι κωπηλάτες εκτός του Μπεν Χουρ. Η γαλέρα του δέχεται επίθεση με έμβολο πλοίου και βουλιάζει, αλλά ο Ιούδας λύνει τους κωπηλάτες και σώζει τον Άρριο. Αυτός πιστεύει ότι ηττήθηκαν, και προσπαθεί να αυτοκτονήσει με το σπαθί του, με τον Ιούδα να τον εμποδίζει. Στον Άρριο αποδίδεται η νίκη των Ρωμαίων. Ο Άρριος ζητάει από τον αυτοκράτορα Τιβέριο να ελευθερώσει τον Μπεν Χουρ.

Αφού περάσει μια χρονιά, ο Μπεν Χουρ γυρίζει στην Ιουδαία. Καθ' οδόν συναντάει τον Μπαλτάζαρ και τον Άραβα σεΐχη Ιλντερίμ. Βλέποντας ο σεΐχης την εξέλιξη του Ιούδα ως αρματηλάτη, του ζητάει να οδηγήσει την άμαξά του των 4 αλόγων, σε έναν αγώνα παρουσία του νέου κυβερνήτη της Ιουδαίας, Ποντίου Πιλάτου. Ο Ιούδας αρνείται, αλλά άλλαξε γνώμη όταν έμαθε ότι θα αγωνιστεί και ο άλλοτε φίλος του Μεσάλα. Γυρίζει στο σπίτι του στην Ιερουσαλήμ. Συναντά την Εσθήρ και μαθαίνει πως αυτή ακόμα τον αγαπάει. Επισκέπτεται τον Μεσάλα και απαιτεί την ελευθέρωση της αδερφής του και της μητέρας του. Οι Ρωμαίοι μόλις πηγαίνουν στο κελί τους, είδαν ότι αυτές απέκτησαν λέπρα και τις έδιωξαν από την πόλη. Ζητούν από την Εσθήρ να κρύψει την αλήθεια και να πει στον Ιούδα ότι πέθαναν. Αυτή η λάθος αποκάλυψη πεισμώνει τον Ιούδα, ο οποίος θα προσπαθήσει να εκδικηθεί τον Μεσάλα στην αρματοδρομία.

Στην κούρσα, ο Μεσάλας οδηγεί ένα ελληνικό άρμα με λεπίδες στους τροχούς, ώστε να διαλύσει τα άλλα άρματα. 5 αρματηλάτες τραυματίστηκαν και ο αγώνας παιζόταν πλέον ανάμεσα στον Μπεν Χουρ και τον Μεσάλα. Ο Μπεν Χουρ κερδίζει τον αγώνα, ενώ ο Ρωμαίος φίλος του πέφτει από το άρμα και τραυματίζεται θανάσιμα. Πριν πεθάνει λέει στον Ιούδα ότι ο αγώνας δεν τελείωσε και ότι μπορεί να βρει την οικογένειά του στην Κοιλάδα των Λεπρών.

Ρίχνοντας την ευθύνη στους ρωμαϊκούς νόμους για τη μοίρα της οικογενείας του, ο Ιούδας απορρίπτει τη ρωμαϊκή υπηκοότητα. Μαθαίνοντας πως η αδερφή του πεθαίνει, μαζί με την Εσθήρ και τη μητέρα του, την πάνε να δει τον Χριστό, του οποίου η δίκη ενώπιον του Πιλάτου έχει ξεκινήσει. Καθώς ο Χριστός καταρρέει ενώ κουβαλά τον σταυρό του, ο Ιούδας τον αναγνωρίζει ως τον άνθρωπο που του έδωσε νερό χρόνια πριν, και ανταποδίδει την κίνηση. Βλέπει τη σταύρωση του Χριστού, ενώ μετά η μητέρα του και η αδερφή του θεραπεύονται ως εκ θαύματος στη διάρκεια της καταιγίδας που ακολούθησε τη Σταύρωση. Ισχυρίζεται ότι τον ένιωσε να παίρνει με τη φωνή το σπαθί από τα χέρια του και βλέπει χαρούμενος τη μητέρα του και την αδερφή του.

Στην τελευταία σκηνή, ο Ποιμένας ακολουθείται από ένα κοπάδι προβάτων και ο ήλιος λάμπει πάνω από τον σταυρό του Ιησού.

Πληροφοριακά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ταινία Μπεν Χουρ είναι μία από τις μεγαλύτερες επικές ταινίες στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου. Η οδύσσεια του Εβραίου άρχοντα, που σ' ένα γύρισμα της μοίρας γίνεται σκλάβος, ανακαλύπτει τον Χριστιανισμό, χάνει όλους τους δικούς του και μόνος πια κερδίζει τη μάχη με το πεπρωμένο σε μία ιστορική αρματοδρομία, παραμένει στη λίστα των πιο επιτυχημένων εμπορικά παραγωγών όλων των εποχών.

Για τις ανάγκες της ταινίας κατασκευάστηκε μία πιστή αναπαράσταση της αρχαίας Ρώμης, σκηνικό που επισκέφθηκαν χιλιάδες επώνυμοι κατά τη διάρκεια του τουριστικού ταξιδιού τους στην Αιώνια Πόλη. Ο πλούτος, η ένταση της εικόνας, σκηνές ανεξίτηλα χαραγμένες στη μνήμη, όπως η σκηνή στη ρωμαϊκή γαλέρα ή η περίφημη αρματοδρομία, την οποία δεν είχε σκηνοθετήσει ο ίδιος ο Γουίλιαμ Γουάιλερ αλλά οι βοηθοί του, το θέαμα και ο Τσάρλτον Ίστον στον ρόλο του Μπεν Χουρ, καθώς και μία πλειάδα γνωστών πρωταγωνιστών, συνθέτουν μια ταινία-θρύλο.[15] Όπως σχολιάζει ο Γιάννης Σολδάτος, πρόκειται για μια ταινία που "καθιερώθηκε στην κινηματογραφική πιάτσα σαν σκωπτικός χαρακτηρισμός της κινηματογραφικής σπατάλης". [16]

Ο Μπεν Χουρ ήταν υποψήφιος για 12 βραβεία Όσκαρ και τελικά κέρδισε 11. Κατέχει έτσι το ρεκόρ των περισσότερων Βραβείων Όσκαρ μαζί με τις ταινίες Ο άρχοντας των δαχτυλιδιών: Η επιστροφή του βασιλιά του 2003 και Τιτανικός του 1997. Η απονομή των Όσκαρ έγινε στις 4 Απριλίου του 1960. Οι κατηγορίες στις οποίες βραβεύτηκε η ταινία είναι οι εξής:

Η ταινία Μπεν Χουρ προτάθηκε το 1960 για Χρυσές Σφαίρες σε πέντε κατηγορίες. Κέρδισε στις κατηγορίες Καλύτερη Ταινία (Δραματική), Β' Ανδρικός Ρόλος (Στίβεν Μπόιντ) και Καλύτερος Σκηνοθέτης. Ο Τσάρλτον Ίστον προτάθηκε για το βραβείο στην κατηγορία Α' Ανδρικός Ρόλος, το οποίο όμως έχασε.

  1. 1,0 1,1 www.filmaffinity.com/en/film800123.html. Ανακτήθηκε στις 15  Απριλίου 2016.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 www.allocine.fr/film/fichefilm_gen_cfilm=1532.html. Ανακτήθηκε στις 15  Απριλίου 2016.
  3. www.imdb.com/title/tt0052618/. Ανακτήθηκε στις 15  Απριλίου 2016.
  4. sinemalar.com/film/1434/ben-hur. Ανακτήθηκε στις 15  Απριλίου 2016.
  5. 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 5,12 5,13 5,14 5,15 5,16 5,17 5,18 5,19 www.imdb.com/title/tt0052618/fullcredits. Ανακτήθηκε στις 15  Απριλίου 2016.
  6. 6,0 6,1 stopklatka.pl/film/ben-hur-1959. Ανακτήθηκε στις 15  Απριλίου 2016.
  7. www.beyazperde.com/filmler/film-1532/. Ανακτήθηκε στις 15  Απριλίου 2016.
  8. 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 bbfc.co.uk/releases/ben-hur-1. Ανακτήθηκε στις 15  Απριλίου 2016.
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 9,7 9,8 decine21.com/Peliculas/Ben-Hur--1959-918. Ανακτήθηκε στις 15  Απριλίου 2016.
  10. 10,00 10,01 10,02 10,03 10,04 10,05 10,06 10,07 10,08 10,09 10,10 (Τσεχικά) Česko-Slovenská filmová databáze. 2001.
  11. filmaffinity.com/en/film800123.html.
  12. catalog.afi.com/Catalog/moviedetails/52827.
  13. (Αγγλικά) Internet Movie Database. imdb.com/title/tt0052618/releaseinfo/. Ανακτήθηκε στις 17  Απριλίου 2023.
  14. «Ο πλήρης κατάλογος ταινιών του Εθνικού Μητρώου Κινηματογράφου των Η.Π.Α» (στα Αγγλικά). loc.gov. Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2021. 
  15. Ταινίες που άφησαν εποχή, Ιστορικό Λεύκωμα 1960, Καθημερινή (1997).
  16. Σολδάτος, Γιάννης (1991). Ιστορία του Ελληνικού Κινηματογράφου, τομ. Β. Αθήνα: Αιγόκερως. σελ. 174. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]