Μια Υπέροχη Ζωή

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μια Υπέροχη Ζωή
(It's a Wonderful Life)
ΣκηνοθεσίαΦρανκ Κάπρα[1][2][3]
ΠαραγωγήΦρανκ Κάπρα
ΣενάριοΦράνσις Γούντριτς
Άλμπερτ Χάκετ
Τζο Σγουέρλινγκ
Φίλιπ βαν Ντόρεν Στερν (Διήγημα)
Βασισμένο σεThe Greatest Gift
ΠρωταγωνιστέςΤζέιμς Στιούαρτ
Ντόνα Ριντ
Λάιονελ Μπάριμορ
Χένρι Τράβερς
Γκλόρια Γκράχαμ
Μπιούλα Μπόντι
Τόμας Μίτσελ
ΜουσικήΝτιμίτρι Τιόμκιν
ΦωτογραφίαΤζόσεφ Γουόκερ, Τζόσεφ Φ. Μπίροκ και Βίκτορ Μίλνερ
ΜοντάζΓουίλιαμ Χόρνμπεκ
Εταιρεία παραγωγήςLiberty Films και RKO Pictures
ΔιανομήRKO Pictures και Netflix
Πρώτη προβολήCountry flag 20/12/1946
Κυκλοφορία1946
Διάρκεια130 λεπτά
ΠροέλευσηΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής
ΓλώσσαΑγγλικά

Το Μια Υπέροχη Ζωή (αγγλ.: It's a Wonderful Life) είναι χριστουγεννιάτικο δράμα παραγωγής 1946, σε σκηνοθεσία Φρανκ Κάπρα. Αποτελεί κινηματογραφική προσαρμογή του μυθιστορήματος του Φίλιπ βαν Ντόρεν Στερν με τίτλο The Greatest Gift, το οποίο γράφτηκε το 1939 και δημοσιεύτηκε από το συγγραφέα το 1945.[4] Πρόκειται για μια από τις πιο αγαπημένες ταινίες του αμερικανικού κινηματογράφου, η οποία προβάλλεται συνήθως κατά τη διάρκεια των διακοπών των Χριστουγέννων.[5]

Πρωταγωνιστής της ταινίας είναι ο Τζέιμς Στιούαρτ στο ρόλο του Τζορτζ Μπέιλι, ενός άνδρα που απαρνήθηκε τα όνειρά του προκειμένου να βοηθήσει τους άλλους. Ο Στιούαρτ πλαισιώνεται από τους Ντόνα Ριντ στο ρόλο της συζύγου του Μαίρη, Χένρι Τράβερς στο ρόλο του Κλάρενς, του φύλακα άγγελου του Τζόρτζ Μπέιλι και Λάιονελ Μπάριμορ στο ρόλο του σπαγκοραμμένου κι εκμεταλλευτή Χένρι Πόττερ που φέρνει τον Τζορτζ σε αδιέξοδο.

Παρά το γεγονός ότι η ταινία θεωρήθηκε εμπορική αποτυχία κατά την πρώτη της προβολή το 1946, λόγω του υψηλού κόστους παραγωγής της και του σκληρού ανταγωνισμού της τότε χρονιάς, με την πάροδο των χρόνων η αξία της έλαβε αναγνώριση και πλέον θεωρείται μια από τις καλύτερες όλων των εποχών, καθώς και μια από τις κλασικότερες χριστουγεννιάτικες εορταστικές ταινίες.[5] Οι εισπράξεις της μαζί με τις επαναπροβολές έχουν φτάσει τα 6,3 εκατομμύρια δολάρια, διπλάσιες από το κόστος παραγωγής της, ενώ τη χρονιά της προβολής της η ταινία είχε καταφέρει απλά να επιστρέψει στην εταιρεία R.K.O. τα έξοδα του αρχικού προϋπολογισμού. Όπως έγραψε ο Μαρκ Έλιοτ στη βιογραφία του 2006, με θέμα ζωή του Τζέιμς Στιούαρτ: Παρά το γεγονός ότι η ταινία δεν ήταν αποτυχημένη στο Box-Office, δεν απέφερε τα κέρδη που όλοι περίμεναν, γι' αυτό το λόγο θεωρήθηκε εμπορική αποτυχία που επιβεβαίωσε στις μεγάλες εταιρίες της εποχής, ότι ο Φρανκ Κάπρα δεν ήταν πλέον σε θέση να προσελκύσει το κοινό με τις ταινίες του, που η θεματολογία τους περνούσε πάντα σημαντικά ανθρωπιστικά μηνύματα.[6]

Η ταινία προτάθηκε για 5 βραβεία Όσκαρ, μεταξύ των οποίων και για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας και το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου την κατέταξε στην 11η θέση στη λίστα με τις 100 καλύτερες ταινίες όλων των εποχών.[7] Έλαβε επίσης την πρώτη θέση στη λίστα του Αμερικανικού Ινστιτούτου, ως η ταινία με τη μεγαλύτερη επιρροή.[8] Το 1990 η ταινία επελέγη από τη Βιβλιοθήκη του Αμερικάνικου Κογκρέσου ως τμήμα του Εθνικού Μητρώου Κινηματογράφου ως «πολιτιστικά, ιστορικά και αισθητικά σημαντική».

Υπόθεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Τζορτζ Μπέιλι (Τζέιμς Στιούαρτ) πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του βοηθώντας τους κατοίκους του Μπέντφορντ Φολς. Ήθελε να ταξιδέψει και να σπουδάσει αλλά δεν τα κατάφερε ποτέ, καθώς έπρεπε να βοηθήσει τους γονείς του στη μικρή τους επιχείρηση που βρισκόταν πάντα σε κίνδυνο αγοράς από τον άπληστο επιχειρηματία της περιοχής Χένρι Πόττερ (Λάιονελ Μπάριμορ). Ο Πόττερ έχει βάλει ως στόχο του να αγοράσει ολόκληρη την πόλη και το μοναδικό του εμπόδιο στην πραγματοποίηση του ονείρου του είναι η μικρή εταιρία δανεισμού του πατέρα του Τζορτζ. Την ημέρα της παραμονής των Χριστουγέννων, ο Τζορτζ δίνει στο θείο του, Μπίλι (Τόμας Μίτσελ), το ποσό των 8.000 δολαρίων για να το καταθέσει στην τράπεζα, αλλά ο θείος του χάνει τα χρήματα. Ο Πόττερ βρίσκει τα χρήματα και τα κρύβει από τον Τζορτζ. Αργότερα την ίδια μέρα ένας τραπεζικός υπάλληλος ανακαλύπτει το έλλειμμα κι ο Τζορτζ διαπιστώνει ότι πρόκειται να θεωρηθεί υπεύθυνος, να σταλθεί στη φυλακή και η εταιρεία του πατέρα του να καταστραφεί, επιτρέποντας στον Πόττερ να αγοράσει ολόκληρη την πόλη. Σκεπτόμενος τη σύζυγό του Μαίρη (Ντόνα Ριντ), τα παιδιά του και όλα τα υπόλοιπα αγαπημένα πρόσωπα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι θα είχε μεγαλύτερο όφελος για εκείνους αν ήταν νεκρός και αποπειράται να αυτοκτονήσει. Εκείνη τη στιγμή ένας άγγελος, ο Κλάρενς (Χένρι Τράβερς), εμφανίζεται ενώπιον του και αποτρέπει την πράξη του αυτή. Με τη βοήθεια του Κλάρενς ο Τζορτζ διαπιστώνει, πόσο χρήσιμος είναι για τους συνανθρώπους του και πόσο κόσμο πρόκειται να βλάψει η αυτοκτονία του.

Πληροφορίες παραγωγής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Διανομή Ρόλων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ταινία σηματοδότησε την τρίτη συνεργασία του Τζέιμς Στιούαρτ με τον Φρανκ Κάπρα μετά τις Δε θα τα Πάρεις Μαζί σου (You Can't Take it With you, 1938) και Ο κύριος Σμιθ πάει στην Ουάσινγκτον (Mr. Smith Goes to Washington, 1939). Σύμφωνα με τον ιστορικό κινηματογράφου ο Στιούαρτ δεν ήταν η μοναδική επιλογή του σκηνοθέτη για το ρόλο του Τζορτζ Μπέιλι, καθώς ο Κάπρα είχε στο μυαλό του επίσης τον Χένρι Φόντα.[9][10]

Παρά το γεγονός ότι υπάρχει η φήμη ότι οι Τζιν Άρθουρ, Αν Ντβόρακ και Τζίντζερ Ρότζερς προσεγγίστηκαν αρχικά για το ρόλο της Μαίρη πριν να τον αναλάβει τελικά η Ντόνα Ριντ, ο Κοξ αναφέρει επίσης ότι η Τζιν Άρθουρ αναγκάστηκε να απορρίψει το ρόλο καθώς ήταν απασχολημένη με θεατρική παράσταση στο Μπρόντγουεϊ και ότι έπειτα ο σκηνοθέτης προσέγγισε τις Ολίβια Ντε Χάβιλαντ, Μάρθα Σκοτ και Αν Ντβόρακ. Η Τζίντζερ Ρότζερς επίσης ήταν υποψήφια για το ρόλο, τον οποίο απέρριψε χαρακτηρίζοντάς τον βαρετό. Αργότερα φάνηκε μετανιωμένη γι' αυτήν της την κίνηση κι έγραψε στην αυτοβιογραφία της με τίτλο Ginger: My Story, Πόσο χαζή ήμουν;

Η ανάθεση του ρόλου του κυρίου Χένρι Πόττερ περιλάμβανε μια μακρά λίστα ηθοποιών όπως οι: Έντουαρντ Άρνολντ, Τσαρλς Μπίκφορντ, Έντγκαρ Μπιουκάναν, Λιούις Κάλχερν, Βίκτορ Τζόραϊ, Ρέιμοντ Μάσεϊ, Βίνσεντ Πράις και Τόμας Μίτσελ. Ο ρόλος κατέληξε τελικά στον Λάιονελ Μπάριμορ, ο οποίος είχε υποδυθεί με επιτυχία το ρόλο του Εμπενίζερ Σκρούτζ στην ραδιοφωνική προσαρμογή του μυθιστορήματος του Κάρολου Ντίκενς Μια Χριστουγεννιάτικη Ιστορία.

Ο Χ. Μπι Γουόρνερ που ανέλαβε το ρόλο του φαρμακοποιού Κυρίου Γκάουερ, είχε σπουδάσει ιατρική πριν αφοσιωθεί στην υποκριτική. Εμφανίστηκε επίσης σε άλλες ταινίες του Κάπρα όπως Ο Πρίγκηψ των Δολλαρίων (Mr. Deeds Goes to Town, 1936), Χαμένος Ορίζοντας (Lost Horizon, 1937), Δε θα τα Πάρεις Μαζί σου (You Can't Take it With you, 1938) και Ο κύριος Σμιθ πάει στην Ουάσινγκτον (Mr. Smith Goes to Washington, 1939)[11].

Ο Τσαρλς Γουίλιαμς, ο οποίος ανέλαβε το ρόλο του Γιουστάς Μπέιλι και η Μαίρη Τριν που ανέλαβε το ρόλο της Ματίλντα Μπέιλι, ήταν ηθοποιοί που είχαν εμφανιστεί σε ταινίες β' διαλογής κι είχαν ήδη γυρίσει περισσότερες από 90 πριν τη συμμετοχή τους στην ταινία του Κάπρα.[12]

Ο Τζίμι το Κοράκι (το κατοικίδιο του θείου Μπίλι) εμφανίστηκε επίσης στο Δε θα τα Πάρεις Μαζί σου καθώς και σε όλες τις ταινίες του Κάπρα που ακολούθησαν.[9][13]

Παραγωγή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το διήγημα του Φιλιπ βαν Ντόρεν Στερν, από όπου προήλθε η έμπνευση για το Μια Υπέροχη Ζωή, ήταν το The Greatest Gift. Ο συγγραφέας έγραψε το διήγημα το 1939, χωρίς όμως να μπορέσει να το δημοσιεύσει. Τότε το μετέτρεψε σε κάρτα Χριστουγέννων την οποία τύπωσε και την έστειλε σε συγγενείς και φίλους το 1943[14]. Κάπως έτσι τράβηξε την προσοχή του παραγωγού της RKO Ντέιβιντ Χέμπστεντ που έδειξε την κάρτα στον ατζέντη του ηθοποιού Κάρι Γκραντ. Τον Απρίλιο του 1944, η εταιρία R.K.O. αγόρασε τα δικαιώματα της ιστορίας για 10.000 δολάρια με σκοπό να αναθέσουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο στον Γκραντ[15]. Γράφτηκαν τρία σενάρια που δεν θεωρήθηκαν επιτυχημένα κι η τύψη της ταινίας πέρασε σε δεύτερη μοίρα. Έπειτα ο Γκραντ γύρισε μια άλλη ταινία με Χριστουγεννιάτικο θέμα, το Ένας Άγγελος στη Γη (The Bishop's Wife, 1947).

Ο Φρανκ Κάπρα διάβασε το διήγημα The Greatest Gift μετά από παρότρυνση του διευθυντή της R.K.O. Τσαρλς Κέρνερ. Ο Κάπρα κατάλαβε αμέσως τις δυνατότητες της ιστορίας κι αγόρασε τα δικαιώματά της από την R.K.O. για την προσωπική του εταιρία παραγωγής την Liberty Films[16]. Η εταιρία του Κάπρα είχε υπογράψει συμφωνία με την R.K.O. για την αποκλειστικότητα της διανομής 9 ταινιών του Κάπρα. Ο Κάπρα ανέλαβε να βελτιώσει τα τρία σενάρια που είχαν ήδη γραφτεί για την ταινία, με τη βοήθεια των Φράνσις Γκούντριτς, Άλμπερτ Χάκετ, Τζο Σγουέρλινγκ, Μάικλ Γουίλσον και Ντόροθι Πάρκερ. Οι σεναριογράφοι χρησιμοποίησαν ένωσαν τα καλύτερα κομμάτια των τριών προϋπαρχόντων σεναρίων και βελτίωσαν την πλοκή, ενώ ο Κάπρα άλλαξε τον τίτλο της ταινίας σε Μια Υπέροχη Ζωή (It's A Wonderful Life)[17]. Το σενάριο υπέστη επίσης αλλαγές κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων και το τελικό αποτέλεσμα πιστώθηκαν οι Φράνσις Γκούντριτς, Άλμπερτ Χάκετ και Φρανκ Κάπρα, με προσθήκες από τον Τζο Σγουέρλινγκ[18].

Οι κάτοικοι της πόλης Σένεκα Φολς, κοντά στη Νέα Υόρκη, δήλωσαν ότι ο Κάπρα επισκέφτηκε την πόλη το 1945 και ότι εμπνεύστηκε από αυτήν για να δημιουργήσει το Μπέντφορντ Φολς. Κατά το Δεκέμβριο κάθε χρονιά στην πόλη προβάλλεται το φεστιβάλ Μια Υπέροχη Ζωή προς τιμήν της ταινίας[19].

Τόσο ο Τζέιμς Στιούαρτ, όσο και η Ντόνα Ριντ προέρχονταν από μικρές πόλεις της αμερικανικής επαρχίας. Ο πατέρας του Στιούαρτ είχε κατάστημα σιδηρικών στην Ιντιάνα, στο οποίο ο Στιούαρτ είχε εργαστεί ως παιδί. Η Ντόνα Ριντ απέδειξε τις επαρχιακές της ρίζες όταν κέρδισε στοίχημα, το οποίο έβαλε με τον Λάιονελ Μπάριμορ, όταν εκείνος την προκάλεσε κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων πάνω στο άρμεγμα της αγελάδας[20].

Γυρίσματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα γυρίσματα της ταινίας έγιναν στα στούντιο της R.K.O. στο Κάλβερ Σίτι της Καλιφόρνιας, καθώς και στο ράντσο της R.K.O. στο Ενσίνο,[21] όπου για την αναπαράσταση του Μπέντφορντ Φολς χρησιμοποιήθηκαν τα σκηνικά του σκηνογράφου Μαξ Ρι, τα οποία είχαν σχεδιαστεί το 1931 για την ταινία Σίμαρον (Cimarron, 1931) και είχαν βραβευτεί με Όσκαρ (η ταινία είχε κερδίσει επίσης Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας)[22].

Αποδοχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ταινία έκανε πρεμιέρα στο θέατρο Globe στις 20 Δεκεμβρίου 1946 και έλαβε ανάμεικτες κριτικές. Παρά το γεγονός ότι ο Κάπρα θεωρούσε ότι οι κριτικές που έλαβε το έργο του ήταν ολότελα αρνητικές,[23] υπήρξαν και έντυπα της περιόδου που επαίνεσαν την ταινία. Το περιοδικό Time έγραψε αναφερόμενο στην ταινία: Το Μια Υπέροχη Ζωή είναι μια θαυμάσια ταινία. Μέχρι στιγμής έχει μονάχα έναν αντίπαλο για το σκήπτρο της καλύτερης ταινίας της χρονιάς το Τα καλύτερα χρόνια της ζωής μας (The Best Years of our Lives, 1946) του Γουίλιαμ Γουάιλερ. Η ευρηματικότητα, το χιούμορ και η αγάπη που τρέφει για τους ανθρώπους ο σκηνοθέτης Φρανκ Κάπρα κρατά το πνεύμα της ταινίας ζωντανό[24]. Ο Μπόσλεϊ Κράουδερ της εφημερίδας The New York Times επαίνεσε τις ερμηνείες των ηθοποιών, αλλά στάθηκε στο μελοδραματικό και συναισθηματικό ύφος της ταινίας χαρακτηρίζοντάς το ως μειονέκτημα.[25]

Η γενική προβολή της ταινίας πραγματοποιήθηκε στις Ιανουαρίου του 1947, ενώ η πρεμιέρα της έγινε στις 20 Δεκεμβρίου του 1946. Η ταινία είχε προγραμματιστεί αρχικά να κάνει πρεμιέρα τον Ιανουάριο του 1947, αλλά η προβολή της μετατοπίστηκε λίγο νωρίτερα, τον Δεκέμβριο του 1946, για να μπορέσει να λάβει υποψηφιότητες για τα Όσκαρ του 1946. Η επιλογή αυτή απεδείχθη λανθασμένη, καθώς η ταινία είχε να αντιμετωπίσει στα Όσκαρ την εμπορικότερη ταινία της χρονιάς Τα καλύτερα χρόνια της ζωής μας (The Best Years of our Lives) (και μια από τις εμπορικότερες της δεκαετίας του 1940) που κέρδισε τελικά το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας.[26] Το Μια Υπέροχη Ζωή ήταν η 26η εμπορικότερη ταινία του 1947, μια θέση πάνω από το Το Θαύμα της 34ης Οδού (Miracle on 34th Street)[27]. Αντιθέτως, αν είχε προβληθεί το 1947 θα είχε ως μεγαλύτερο αντίπαλο στα Όσκαρ Το Θαύμα της 34ης Οδού (Miracle on 34th Street). Η εταιρεία R.K.O. υπέστη ζημία 525.000 δολαρίων από την προβολή της ταινίας.[28]

Χρόνια αργότερα, η ταινία έλαβε θρυλική υπόσταση και πλέον θεωρείται μια από τις κλασικότερες χριστουγεννιάτικες ταινίες. Στις μέρες μας, η ταινία έχει βαθμολογία 8,7 στην ιστοσελίδα Internet Movie Database και 93% στην ιστοσελίδα των κριτικών Rotten Tomatoes. Το 1973 ο Τζέιμς Στιούαρτ δήλωσε ότι από όλες του τις ταινίες το Μια Υπέροχη Ζωή ήταν η αγαπημένη του.

Βραβεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ταινία έλαβε 5 υποψηφιότητες για Όσκαρ, μεταξύ των οποίων και για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, χωρίς να κερδίσει κάποιο.[29] Η ταινία Τα καλύτερα χρόνια της ζωής μας (The Best Years of Our Lives) βραβεύτηκε με Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας. Ο Φρανκ Κάπρα έχασε το Όσκαρ Σκηνοθεσίας από τον Γουίλιαμ Γουάιλερ και ο Τζέιμς Στιούαρτ έχασε το Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου από τον πρωταγωνιστή της ταινίας Τα καλύτερα χρόνια της ζωής μας (The Best Years of Our Lives) Φρέντρικ Μαρτς. Παρόλα αυτά ο Κάπρα έλαβε Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Σκηνοθεσίας.

Υποψηφιότητα:

  • Καλύτερης Ταινίας - Φρανκ Κάπρα
  • Καλύτερης Σκηνοθεσίας - Φρανκ Κάπρα
  • Α’ Ανδρικού Ρόλου – Τζέιμς Στιούαρτ
  • Μοντάζ - Γουίλιαμ Χόρνμπεκ
  • Ήχου - Τζον Άαλμπεργκ

Διαχρονικότητα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ταινία έλαβε την 11η θέση στη λίστα του Αμερικανικού Ινστιτούτου Κινηματογράφου, ως μια από τις 100 καλύτερες όλων των εποχών. Έλαβε επίσης την 8η θέση στη λίστα 100 Χρόνια...100 Πάθη την 1η θέση στη λίστα 100 Χρόνια...100 Επευφημίες καθώς και την 3η θέση στη λίστα με τις 10 καλύτερες του είδους φαντασίας. Ο ρόλος του Τζορτζ Μπέιλι έλαβε την 9η θέση στη λίστα με τους 50 καλύτερους κινηματογραφικούς ήρωες, ενώ ο ρόλος του Χένρι Πόττερ έλαβε την 6η θέση στη λίστα με τους 50 καλύτερους κινηματογραφικούς κακούς.

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. www.imdb.com/title/tt0038650/. Ανακτήθηκε στις 15  Απριλίου 2016.
  2. www.filmaffinity.com/es/film682814.html. Ανακτήθηκε στις 15  Απριλίου 2016.
  3. www.cinematografo.it/cinedatabase/film/la-vita-meravigliosa/4066/. Ανακτήθηκε στις 15  Απριλίου 2016.
  4. «AFI's 100 YEARS...100 MOVIES 10TH ANNIVERSARY EDITION». American Film Institute. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουλίου 2012. 
  5. 5,0 5,1 «It's a Wonderful Life». Encyclopedia Britannica. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουλίου 2012. 
  6. Eliot 2006, p. 206.
  7. «AFI's 100 YEARS...100 MOVIES10TH ANNIVERSARY EDITION». American Film Institute. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουλίου 2012. 
  8. «AFI's 100 YEARS...100 CHEERS». American Film Institute. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουλίου 2012. 
  9. 9,0 9,1 Greene, Liz."One of America's Favorite Christmas Movies Has a Wonderful Life of Its Own: 72 Percent of Viewers are Younger Than the Movie." Blockbuster Inc. Retrieved: August 2, 2011.
  10. Cox 2003, p. 6.
  11. Willian 2006, p. 12.
  12. Willian 2006, p. 14.
  13. Cox 2003, p. 24.
  14. Ervin, Kathleen A. Some Kind of Wonderful. Αρχειοθετήθηκε 2009-02-07 στο Wayback Machine. Failure Magazine (n.d.). Retrieved: June 2, 2007.
  15. "Tempest in Hollywood." The New York Times, April 23, 1944, p. X3.
  16. Capra 1971, p. 376.
  17. Cox 2003, p. 23.
  18. Goodrich et al. 1986, pp. 135, 200.
  19. McDonald, Joan Barone. "Seneca Falls: It's a ‘Wonderful' town." The Buffalo News, November 16, 2008. Retrieved: December 29, 2008.
  20. Willian 2006, p. 10.
  21. «RetroWeb Image Gallery | Bison Archives RKO Ranch photograph collection». Retroweb.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2012. 
  22. «RetroWeb Image Gallery | It's A Wonderful Life». Retroweb.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2012. 
  23. Capra 1971, pp. 372–373.
  24. "New Picture." Αρχειοθετήθηκε 2013-01-17 στο Wayback Machine. Time, December 23, 1946. Retrieved: June 8, 2007.
  25. Crowther, Bosley. "'It's a Wonderful Life', Screen in Review." Αρχειοθετήθηκε 2015-09-04 στο Wayback Machine. The New York Times, December 23, 1946. Retrieved: June 8, 2007.
  26. Finler 1988, p. 177.
  27. American Film Institute Catalog of Motion Pictures (online database).
  28. Richard Jewell & Vernon Harbin, The RKO Story. New Rochelle, New York: Arlington House, 1982. p215
  29. "The 19th Academy Awards (1947) Nominees and Winners." Αρχειοθετήθηκε 2014-10-08 στο Wayback Machine. oscars.org. Retrieved: August 17, 2011.

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Barker, Martin, and Thomas Austin. "Films, Audiences and Analyses". From Antz To Titanic: Reinventing Film Analysis. London: Pluto Press, 2000, pp. 15–29. (ISBN 0-7453-1584-4).
  • Cahill, Marie. It's a Wonderful Life. East Bridgewater, Massachusetts: World Publications Group, 2006. (ISBN 978-1-57215-459-9).
  • Capra, Frank. Frank Capra, The Name Above the Title: An Autobiography. New York: The Macmillan Company, 1971. (ISBN 0-306-80771-8).
  • Cox, Stephen. It's a Wonderful Life: A Memory Book. Nashville, Tennessee: Cumberland House, 2003. (ISBN 1-58182-337-1).
  • Eliot, Mark. Jimmy Stewart: A Biography. New York: Random House, 2006. (ISBN 1-4000-5221-1).
  • Finler, Joel W. The Hollywood Story: Everything You Always Wanted to Know About the American Movie Business, But Didn't Know Where to Look. London: Pyramid Books, 1988. (ISBN 1-85510-009-6).
  • Goodrich, Francis, Albert Hackett and Frank Capra. It's a Wonderful Life: The Complete Script in its Original Form. New York: St. Martin's Press, 1986. (ISBN 0-312-43911-3).
  • Jones, Ken D., Arthur F. McClure and Alfred E. Twomey. The Films of James Stewart. New York: Castle Books, 1970.
  • McBride, Joseph. Frank Capra: The Catastrophe of Success. New York: Touchstone Books, 1992. (ISBN 0-671-79788-3).
  • Michael, Paul, ed. The Great Movie Book: A Comprehensive Illustrated Reference Guide to the Best-loved Films of the Sound Era. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice-Hall Inc., 1980. (ISBN 0-13-363663-1).
  • Rodgers, James W. It's a Wonderful Life: A Play in Two Acts. Woodstock, Illinois: Dramatic Publishing, 1994. (ISBN 0-87129-432-X).
  • Sarris, Andrew. 1998. "You Ain't Heard Nothin' Yet." The American Talking Film History & Memory, 1927-1949. Oxford University Press. (ISBN 0-19-513426-5)
  • Walters, James. "Reclaiming the Real: It's a Wonderful Life (Frank Capra, 1946)". Alternative Worlds in Hollywood Cinema. Bristol UK: Intellect Ltd, 2008, pp. 115–134. (ISBN 978-1-84150-202-1).
  • Wiley, Mason, and Damien Bona. Inside Oscar: The Unofficial History of the Academy Awards. New York: Ballantine Books, 1987. (ISBN 0-345-34453-7).
  • Willian, Michael. The Essential It's a Wonderful Life: A Scene-by-Scene Guide to the Classic Film, 2nd ed. Chicago: Chicago Review Press, 2006. (ISBN 978-1-55652-636-7).

Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]