Η Ζούγκλα της Ασφάλτου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Η Ζούγκλα της Ασφάλτου
(The Asphalt Jungle)
ΣκηνοθεσίαΤζον Χιούστον[1][2][3]
ΠαραγωγήArthur Hornblow, Jr.
ΣενάριοΜπεν Μάντοου και Τζον Χιούστον
Βασισμένο σεThe Asphalt Jungle
ΠρωταγωνιστέςΣτέρλινγκ Χέιντεν[2][3][4], Λούις Κάλχερν[2][3][4], Σων Χάγκεν[3][4], Τζέιμς Γουίτμορ[3][4], Σαμ Τζάφι[3][4], John McIntire[3][4], Μαρκ Λόρενς[3][4], Μέριλιν Μονρόε[2][3][4], Alberto Morin[4], Άντονι Καρούζο[3][4], Μπάρυ Κέλλυ[3][4], Μπραντ Ντέξτερ[3][4], Dorothy Tree[3][4], Gene Evans[3][4], John Maxwell[3][4][5], Pat Flaherty[4], Τζον Κρόφορντ[5], Fred Graham[5], Χάρλαν Γουόρντ[5], George Lynn[5], William Haade και Ντον Χαγκέρτι
ΜουσικήΜίκλος Ρόζα
ΦωτογραφίαΧάρολντ Ρόσον
ΜοντάζGeorge Boemler
Εταιρεία παραγωγήςMetro-Goldwyn-Mayer
ΔιανομήMetro-Goldwyn-Mayer και Netflix
Πρώτη προβολή1950, 12  Μαΐου 1950 (Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής)[6] και 15  Ιουνίου 1950 (Καναδάς)[6]
Διάρκεια112 λεπτά
ΠροέλευσηΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής
ΓλώσσαΑγγλικά
Η νεαρή Μέριλιν Μονρόε σε σκηνή από την ταινία

Η Ζούγκλα της Ασφάλτου (αγγλ. The Asphalt Jungle) γνωστό και ως Οι Κουρσάροι των Μεγαλουπόλεων, είναι φιλμ νουάρ παραγωγής 1950 σε σκηνοθεσία Τζον Χιούστον, βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Γ. Ρ. Μπαρνέτ, το οποίο διακεύασαν για τη μεγάλη οθόνη ο Τζον Χιούστον με τον Μπεν Μάντοου. Πρωταγωνιστούν οι Στέρλινγκ Χέιντεν, Λούις Καλχέρν, Σαμ Τζάφι, Τζιν Χάγκεν και Τζέιμς Γουίτμορ, ενώ εμφανίζεται σε μικρό αλλά σημαντικό ρόλο μια άσημη ακόμα τότε Μέριλιν Μονρόε. Η ταινία προτάθηκε για 4 βραβεία Όσκαρ.

Το 2008 η ταινία χαρακτηρίστηκε από την Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου ως «πολιτιστικά, αισθητικά και ιστορικά σημαντική» και επιλέχθηκε να ενταχθεί στο Εθνικό Μητρώο Κινηματογράφου των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής.[7]

Υπόθεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ένας διάσημος Γερμανός ληστής, ο "γιατρός" Ντοκ Ριντενσνάιντερ (Σαμ Τζάφι) αποφυλακίζεται και φτάνει με το τρένο στο Σικάγο, μια πόλη η οποία μαστίζεται από τη μαφία και την απατεωνιά. Ο Ριντενσνάιντερ έχει μαζί του το σχέδιο μιας ληστείας της οποίας η λεία ξεπερνά το 1.000.000 δολάρια. Για να την ετοιμάσει όμως χρειάζεται κεφάλαιο κι απευθύνεται στον ιδιοκτήτη πρακτορείου παράνομων στοιχημάτων σε άλογα τον Κόμπι (Μαρκ Λόρενς), για να τον φέρει σ' επαφή με έναν πλούσιο φίλο του το μεγαλοδικηγόρο Αλόνσο "Λον" Έμερικ (Λιούις Κάλχερν), χωρίς να ξέρει ότι ο συγκεκριμένος έχει χρεοκοπήσει κι ότι η μόνη του παρηγοριά είναι η ξανθιά του ερωμένη (Μέριλιν Μονρόε). Ο Έμερικ προτίθεται χωρίς να έχει το κεφάλαιο να βοηθήσει τον Ριντενσνάιντερ κι η ληστεία ετοιμάζεται με εκτελεστικά όργανα τους: Ρίτσαρντ "Ντιξ" Χάντλεϊ (Στέρλινγκ Χέιντεν), Γκας Μινίσι (Τζέιμς Γουίτμορ) και Λιούις Τσιαβέλι (Άντονι Καρούζο).

Πληροφορίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ταινία που αποτελεί σταθμό του είδους φιλμ νουάρ και μια απ' τις σημαντικότερες της δεκαετίας του '50[8], είναι γυρισμένη από τον Τζον Χιούστον, σκηνοθέτη των ταινιών: Το γεράκι της Μάλτας (The Maltese Falcon, 1941), Η ύαινα (In This Our Life, 1942), Ο θησαυρός της Σιέρα Μάντρε (The Treasure Of Sierra Madre, 1948), Η βασίλισσα της Αφρικής (The African Queen, 1951), Οι αταίριαστοι (The Misfits, 1961), Η νύχτα της Ιγκουάνα (The Night of the Iguana, 1964) και Η τιμή των Πρίτσι (Prizzi's Honor, 1985) και είναι βασισμένη σε μυθιστόρημα του Γ. Ρ. Μπαρνέτ, με τον οποίο ο Χιούστον είχε συνεργαστεί το 1941, για τη συγγραφή του σεναρίου της ταινίας Ο δραπέτης της Σιέρα (High Sierra), ενός άλλου φιλμ νουάρ που βασίστηκε σε μυθιστόρημα του Μπαρνέτ. Η παραγωγή της ταινίας έγινε από την εταιρία Metro-Goldwyn-Mayer, η οποία έδωσε στον Χιούστον και στον Μάντοου που εργάζονταν για τη συγγραφή του σεναρίου σχετική ελευθερία. Μόνη ανησυχία των υπεύθυνων της εταιρίας ήταν ο λεπτομερής τρόπος με τον οποίο παρουσιαζόταν η ληστεία, καθώς και η αυτοκτονία ενός από τους υποκινητές της του Αλόνσο Έμερικ, ο οποίος με αυτόν τον τρόπο δεν επρόκειτο να αντιμετωπίσει τη δικαιοσύνη[9]. Παρ' όλα αυτά δεν υπήρξε λογοκρισία όσον αφορά το σενάριο και ο Χιούστον κατάφερε να αναπαραστήσει τόσο τη ληστεία όσο και την αυτοκτονία του Έμερικ[9].

Η Μέριλιν Μονρόε, που ως εκείνη την περίοδο είχε συμμετάσχει σε ταινίες δεύτερης διαλογής, με τη συμμετοχή της σε δυο επιτυχημένες ταινίες του 1950, το Όλα για την Εύα (All About Eve) του Τζόζεφ Λ. Μάνκιεβιτς και το Η ζούγκλα της ασφάλτου του Χιούστον έκανε κριτικούς και βιομηχανία του σινεμά να την παρατηρήσουν, με αποτέλεσμα τη μεγάλη επιτυχία των χρόνων που ακολούθησαν. Παραδόξως τόσο η πρώτη, όσο κι η τελευταία επιτυχία της Μονρόε έγιναν σε συνεργασία με τον Τζον Χιούστον. Η τελευταία της ολοκληρωμένη ταινία ήταν Οι αταίριαστοι (The Misfits) το 1960, με συμπρωταγωνιστές τους Μοντγκόμερι Κλιφτ και Κλαρκ Γκέιμπλ.

Υποδοχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ταινία έλαβε θετικές κριτικές μετά την κυκλοφορία της. Το περιοδικό Variety την αποκάλεσε μελέτη του εγκλήματος που χτυπά στην καρδιά το περιβάλλον του υποκόσμου, επιπλέον επαίνεσε το ρεαλισμό με τον οποίο έγινε η συγγραφή του σεναρίου, η παραγωγή και η σκηνοθεσία[10], ενω ο Μπόσλεϊ Κάουαρντ των New York Times επαίνεσε το νατουραλιστικό ύφος της σκηνοθεσίας του Χιούστον[11].

Βραβεύσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ταινία υποψήφια για 4 όσκαρ, είχε ν'αντιμετωπίσει δύο αριστουργήματα του παγκοσμίου κινηματογράφου το Όλα για την Εύα (All About Eve) του Μάνκιεβιτς και το Η λεωφόρος της Δύσης (Sunset Boulevard, 1950) του Μπίλι Γουάιλντερ. Τη μάχη τελικά κέρδισε το Όλα για την Εύα, το οποίο ωθούμενο από τις 14 υποψηφιότητες ρεκόρ, απέσπασε το όσκαρ καλύτερης ταινίας και σκηνοθεσίας. Η λεωφόρος της Δύσης (Sunset Boulevard) κέρδισε στις τεχνικές κατηγορίες, με αποτέλεσμα "Η ζούγκλα της ασφάλτου" να μην κερδίσει κανένα αγαλματίδιο.

Υποψηφιότητα:

  • Καλύτερης Σκηνοθεσίας - Τζον Χιούστον
  • Β’ Ανδρικού Ρόλου – Σαμ Τζάφι
  • Φωτογραφίας σε ασπρόμαυρη ταινία – Χάρολντ Ρόσον
  • Διασκευής Σεναρίου - Τζον Χιούστον και Μπεν Μάντοου

Διαχρονικότητα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ταινία υποκίνησε τεράστιο ρεύμα εφόσον είχε τεράστια επιρροή στις αστυνομικές ταινίες της δεκαετίας του '50[8]. Η ταινία Ριφιφί (Du rififi chez les hommes, 1955) του Ζυλ Ντασέν, την οποία ο κριτικός κινηματογράφου Λίοναρντ Μέιτλιν χαρακτήρισε ως το καλύτερο φιλμ νουάρ όλων των εποχών δανείζεται πολλά στοιχεία από την ταινία του Χιούστον.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. www.imdb.com/title/tt0042208/. Ανακτήθηκε στις 8  Απριλίου 2016.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 stopklatka.pl/film/asfaltowa-dzungla. Ανακτήθηκε στις 8  Απριλίου 2016.
  3. 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 www.cinematografo.it/cinedatabase/film/giungla-d-asfalto/4483/. Ανακτήθηκε στις 8  Απριλίου 2016.
  4. 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 4,13 4,14 4,15 www.imdb.com/title/tt0042208/fullcredits. Ανακτήθηκε στις 8  Απριλίου 2016.
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 (Τσεχικά) Česko-Slovenská filmová databáze. 2001.
  6. 6,0 6,1 (Αγγλικά) Internet Movie Database. www.imdb.com/title/tt0042208/releaseinfo/. Ανακτήθηκε στις 30  Σεπτεμβρίου 2023.
  7. «Ο πλήρης κατάλογος ταινιών του Εθνικό Μητρώο Κινηματογράφου των Η.Π.Α» (στα Αγγλικά). loc.gov. Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2021. 
  8. 8,0 8,1 Schwartz, Ronald (2001). «The Asphalt Jungle (1950), The Badlanders (1958), Cairo (1963), and Cool Breeze (1972)». Noir, Now and Then. Westport: Greenwood Press. σελ. 85. ISBN 0-313-30893-4. 
  9. 9,0 9,1 Naremore, James (2008). More Than Night: Film Noir in Its Contexts. Berkeley: University of California Press. σελίδες 128–129. ISBN 0-520-25402-3. 
  10. Variety[νεκρός σύνδεσμος]. Film review, May 23, 1950. Last accessed: February 11, 2010.
  11. Crowther, Bos;ey. The New York Times, film review, June 9, 1950. Last accessed: February 11, 2010.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]