Ιερά Μητρόπολις Λαρίσης και Τυρνάβου
| Ιερά Μητρόπολις Λαρίσης και Τυρνάβου | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Ίδρυση | 324 μ.Χ. (4ος αιώνας) |
| Ιδρυτής | Άγιος Αχίλλιος ο Καππαδόκης |
| Xώρα | Ελλάδα |
| Υπαγωγή | Εκκλησία της Ελλάδος |
| Αρχιερατικές περιφέρειες | 10 |
| Μητροπολιτικός ναός | Αγίου Αχιλλίου Λαρίσης |
| Ιστοσελίδα | imlarisis.gr |
| Ιεραρχία | |
| Μητροπολίτης | Ιερώνυμος |
| Πρωτοσύγκελλος | Αρχιμανδρίτης Ιγνάτιος Μουρτζανός |
Η Ιερά Μητρόπολις Λαρίσης και Τυρνάβου έχει έδρα την πόλη της Λάρισας και περιλαμβάνει το μεγαλύτερο τμήμα του ομώνυμου Νομού.
Ιστορικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Κωνσταντίνος Α΄ στις 4 Νοεμβρίου του 324 μ.Χ. ίδρυσε στη Λάρισα επισκοπή και αναγνώρισε ως πρώτο επίσκοπο, τον Άγιο Αχίλλιο τον Καππαδόκη, ο οποίος λαμβάνοντας μέρος στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο διέπρεψε με τους λόγους και τα θαύματά του εναντίον του Αρείου και της αίρεσης του. Την ίδια περίοδο και από τον ίδιο τον ιδρυτή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας η επισκοπή της Λάρισας ανυψώνεται σε αρχιεπισκοπή με όλα τα δικαιώματα της αυτονομίας, ανάμεσα στο πλήθος των επισκοπών της Θεσσαλίας. Ενώ περίπου διακόσια χρόνια αργότερα, το 531 μ.Χ., μετά από τοπική σύνοδο των θεσσαλικών επισκοπών η Λάρισα ανυψώνεται σε Μητρόπολη.
Μέχρι τα χρόνια των Οθωμανικών επιδρομών η Λάρισα ήταν η πρωτεύουσα της Θεσσαλίας οπότε και η πρωτεύουσα Μητρόπολη όλων των Επισκοπών της. Στα χρόνια όμως του Βαγιαζήτ Α΄ και από το 1391, η Λάρισα λόγω των επιδρομών και των διώξεων κατέστη πόλη δίχως Χριστιανούς, οπότε και η έδρα της Μητροπόλεως μεταφέρεται στα Τρίκαλα. Μετά από τέσσερις αιώνες επέστρεψε η έδρα της Μητροπόλεως ξανά στη Λάρισα, όταν ο Οικουμενικός Πατριάρχης Νεόφυτος Γ΄ το 1739, με συνοδικό πατριαρχικό γράμμα του, επανασύστησε την Επισκοπή Τρίκκης. Έτσι ο Μητροπολίτης Λαρίσης Ιάκωβος Β΄ επανήλθε στην πόλη της Λάρισας. Από τότε η Λάρισα είναι η καθέδρα της Ιεράς Μητροπόλεως Λαρίσης και Τυρνάβου όπως οριστικά ονομάζεται από το 1734 έως και σήμερα.
Ανάμεσα στον κατάλογο των Αρχιεπισκόπων και Μητροπολιτών περιλαμβάνονται ονόματα αγίων και μαρτύρων, όπως οι Θωμάς ο Χωριάτης, Κυπριανός ο θαυματουργός, Αντώνιος ο Νέος Θεολόγος, Βησσαρίων ο πρώην, Διονύσιος ο Ελεήμων Μάρκος ο Ησυχαστής και Βησσαρίων του Σωτήρος. Επίσης ο Διονύσιος ο Φιλόσοφος που μαρτύρησε στα Ιωάννινα το 1601, ο από Λαρίσης μητροπολίτης Εφέσου Διονύσιος Καλλιάρχης ο οποίος απαγχονίστηκε το 1821, όπως ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄.[1]
20ός-21ος αιώνας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Την περίοδο 1922-1924 εγκαθίστανται στην περιοχή της Λάρισας - όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα - οικογένειες Ελλήνων Μικρασιατών προσφύγων που έφεραν μαζί τους παραδόσεις και κειμήλια εμπλουτίζοντας την τοπική Εκκλησία πνευματικά και πολιτισμικά.
Από το 1935 έως το 1956 Μητροπολίτης Λαρίσης και Πλαταμώνος διετέλεσε ο λόγιος Δωρόθεος Κοταράς, ο οποίος εξελέγη το 1956 Αρχιεπίσκοπος Αθηνών.
Το 1965 ο Μητροπολίτης Λαρίσης και Πλαταμώνος Ιάκωβος Σχίζας τέλεσε τα εγκαίνια του νέου Ιερού Μητροπολιτικού Ναού του Αγίου Αχιλλίου Λαρίσης. Το 1968 ο Μητροπολίτης Ιάκωβος Σχίζας διώχθηκε από το Δικτατορικό Καθεστώς και εξαναγκάστηκε σε παραίτηση λόγω του χουντικού νόμου της «απώλειας της έξωθεν καλής μαρτυρίας» αν και επρόκειτο περί ενός αγνώστου στους Ιερούς Κανόνες και την εκκλησιαστική παράδοση ιδιωνύμου αδικήματος καθώς, όπως εξηγείται σχετικώς, η αναφερομένη εις την Προς Τιμόθεον Επιστολή του Αποστόλου Παύλου «έξωθεν καλή μαρτυρία» αφορά όχι στους Επισκόπους, αλλά στους λαϊκούς οι οποίοι επιθυμούν να εισέλθουν στον κλήρο[2]. Ακολούθως με εντολή του πραξικοπηματία Ζωιτάκη τοποθετήθηκε Μητροπολίτης Λαρίσης ο Θεολόγος Πασχαλίδης, από την αντικανονική (αριστίνδην) Σύνοδο που ελεγχόταν από τη Δικτατορία. Για τον λόγο αυτό μετά την πτώση της Δικτατορίας ο Θεολόγος Πασχαλίδης κηρύχθηκε έκπτωτος ως αντικανονικός και λόγω διαταράξεως της ειρήνης και της ενότητας της Εκκλησίας[3][α].
Από το 1974 έως το 1989 Μητροπολίτης ήταν ο Σεραφείμ Ορφανός ο οποίος πραγματοποίησε την επανακομιδή λειψάνων του Αγίου Αχιλλίου στη Λάρισα μετά από 1000 χρόνια.[3]
Το 1989 νέος Μητροπολίτης εξελέγη από την κανονική Ιερά Σύνοδο ο Δημήτριος Μπεκιάρης. Όμως ενέργειες παραθρησκευτικών οργανώσεων δημιουργούσαν στην πόλη της Λάρισας επεισόδια και έκτροπα, καθώς υποστήριζαν τον πρώην Μητροπολίτη Λαρίσης Θεολόγο που είχε εκλεγεί επί δικτατορίας. Το 1991 το Συμβούλιο της Επικρατείας ακύρωσε την εκλογή του Μητροπολίτη Δημητρίου και κατέστησε Μητροπολίτη τον Θεολόγο, χωρίς όμως αναγνώριση από την Εκκλησία της Ελλάδος.[β]. Το 1994 εξελέγη από την κανονική Ιερά Σύνοδο Μητροπολίτης Λαρίσης ο Ιγνάτιος Λάππας (1994-2018).[3]
Σημερινός μητροπολίτης Λαρίσης είναι ο Ιερώνυμος Νικολόπουλος, ο οποίος επανέφερε στη Λάρισα τα οστά του Μητροπολίτη Λαρίσης Ιακώβου Σχίζα και τα τοποθέτησε μόνιμα στο παλαιό Κοιμητήριο της πόλεως, ώστε μετά θάνατον ο Ιάκωβος να επιστρέψει στην πόλη που διακόνησε ως επίσκοπος, παρά την τότε αντικανονική απομάκρυνσή του.[5][6]
Επισκοπικός κατάλογος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Όνομα | Έτη | Σημειώσεις |
|---|---|---|
| Άγιος Αχίλλιος ο Καππαδόκης | 324 | Άγιος |
| Αλέξανδρος | ||
| Βασίλειος Α΄ | 431 | |
| Βιγιλλάντιος | 451 | |
| Αχίλλιος Β΄ | ~500; | |
| Πρόκλος | 531 | |
| Στέφανος Α΄ | 531 | |
| Ιωάννης Α΄ | 597 | |
| Κωνσταντίνος | ||
| Ευθύμιος | ||
| Βασίλειος Β΄ | ||
| Ιωάννης Β΄ | ||
| Φίλιππος | 895 – 906 | |
| Στυλιανός | ~997[7] | |
| Βασίλειος Γ΄ | 1084 | |
| Γεώργιος Α΄ | 1107 | |
| Γεώργιος Β΄ | 1147 | |
| Ιωάννης Γ΄ | 1166 | |
| Λατίνος αρχιεπίσκοπος | 1204 | |
| Νίκανδρος | ~ 1273[8]~1285[9] | |
| Κυπριανός | 1318 – 1332[10] | |
| Αντώνιος | 1333 – 1348[10] | εξορίστηκε στην Θεσσαλονίκη το 1348 λόγω κατάληψης της Θεσσαλίας από τους Σέρβους[11] |
| Νείλος | ~ 1348[9] – 1355/56; | |
| Αντώνιος | 1355/56 – 1363/64[11] | β΄ θητεία |
| Ιωάσαφ Α΄ | 1387 | |
| Συμεών | 1393 | |
| Διονύσιος | ~ 1425 – 1426[9] | |
| Κυπριανός | ~ 1467[12] | |
| Νεόφυτος Α΄ | 1486 | |
| Θεοδόσιος Α΄ | ~ 1490;[13] | |
| Διονύσιος Α΄ | 1490[13] – 1499[14] | Άγιος Διονύσιος ο Ελεήμων |
| Μάρκος | 1499 – 1520 (ή 1538 – 1550) | |
| Βησσαρίων Α΄ (Βησσαρίων ο πρώην) | 1499 – 1525 | Άγιος |
| Βησσαρίων Β΄ (Βησσαρίων του Σωτήρος) | 1525; – 1541 | Άγιος |
| Νεόφυτος Β΄ | 1541[15] – 1565 | ανιψιός του Βησσαρίωνα Β΄ |
| Θεοφάνης | 1569 | |
| Θωμάς | ||
| Νίκανδρος | ||
| Γαλακτίων | ||
| Ιερεμίας | 1570 – 1572 | μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης |
| Μητροφάνης | ~ 1572 – 1573 | «εις ζωαρκείαν», την πούλησε για χίλια φλουριά. Μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης |
| Δανιήλ | 1573 – 1574;[13] | |
| Δημήτριος | 1574 – 1578 | |
| Ιωάσαφ Β΄ | ~ 1581 | |
| Δανιήλ Β΄ | 1581 – μετά τον Ιούνιο 1583[16] | |
| Ιωάσαφ Γ΄ | 1590 | |
| Παχώμιος | 1590 | από Δημητριάδος |
| Ιωάσαφ Γ΄ | 1593 | β΄ θητεία |
| Διονύσιος Β΄ | 1594 – 1601 | συμμετείχε στην εξέγερση του 1600 |
| Θεωνάς | 1601 – 1604[13] | |
| Λεόντιος | 1604 | |
| Παρθένιος Α΄ | 1605 | |
| Τιμόθεος | πριν το 1611 – μετά το 1614[17] | |
| Διονύσιος Γ΄ | 1618 | |
| Γρηγόριος | 1621 ~ 1645[18] | |
| Παΐσιος | ~ 1648[13] – 1652 | μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης |
| Διονύσιος Δ΄ | 1652 – 1662 | μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης |
| Διονύσιος Ε΄ | 1662 – 1671 | μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης |
| Ιωάννης | ~ 1676[19] | |
| Ιάκωβος | 1676; – 1679 | μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης |
| Άνθιμος | 1679 | |
| Μακάριος Α΄ | ~ 1680 – 1687[13] | |
| Παρθένιος Β΄ | ~ 1688 – 1714[13] | |
| Διονύσιος ΣΤ΄ | 17; | |
| Μελέτιος Α΄ | 1721 | |
| Γαβριήλ Α΄ | ~ 1722 – 1732[13] | |
| Ιάκωβος Β΄ | ~ 1734 – 1749[13] | |
| Μελέτιος Β΄ | 1750 – 1768[13] | μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης |
| Μακάριος Β΄ | 1768 | |
| Μελέτιος Γ΄ | 1768; | |
| Μελέτιος Δ΄ | 1770 – 1791 | |
| Διονύσιος Ζ΄ | Ιούλιος 1792[20] – 1806 | |
| Ραφαήλ | 1806 – 1808 | |
| Πορφύριος | 1808 | |
| Γαβριήλ Β΄ Γιάγκας | 1809 – 1810; | από Γρεβενών και Ιωαννίνων |
| Πολύκαρπος ο Δαρδαίος | ~ 1811 – 1818[13] | |
| Κύριλλος Α΄ | 1819 | |
| Θεοδόσιος Β΄ | 1821 | |
| Πολύκαρπος ο Δαρδαίος | 1821 | β΄ θητεία |
| Μελέτιος Ε΄ | 1832 – Σεπτέμβριος 1835[21] | |
| Άνθιμος Β΄ Ταμβάκης (ή Βαμβάκης) | Σεπτέμβριος 1835 – Αύγουστος 1837 | από Ικονίου και Νικομηδείας, μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης |
| Ανανίας | 25 Αυγούστου 1837 – Νοέμβριος 1853 | από Raška-Prizren[21] |
| Στέφανος Β΄ | εξελέγη 14 Νοεμβρίου 1853, χειροτονήθηκε 16 Νοεμβρίου 1853 – Απρίλιος 1870 | από μέγας αρχιδιάκονος[22] |
| Δωρόθεος | 2 Απριλίου 1870 – 25 Νοεμβρίου 1870 | από Δημητριάδος[21], παραιτήθηκε |
| Ιωακείμ Κρουσουλούδης | 26 Νοεμβρίου 1870 – 8 Αυγούστου 1875[21] | από Δέρκων, μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης |
| Νεόφυτος Β΄ Πετρίδης | 8 Αυγούστου 1875 – 19 Σεπτεμβρίου 1896 † | από Σερρών[23] |
| Αμβρόσιος Κασσαράς | Ιανουάριος 1899 – 1910 | από Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνος[23] |
| Αρσένιος Αφεντούλης | 1914 – 26 Δεκεμβρίου 1934 † | από Στρωμνίτσης[23] |
| Δωρόθεος Κοτταράς | 15 Ιανουαρίου 1935 – 1 Απριλίου 1956 | από Κυθήρων, μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών[23] |
| Δημήτριος Θεοδόσης | 18 Απριλίου 1956 – 25 Μαρτίου 1959 † | από Γυθείου και Οιτίλου[23] |
| Ιάκωβος Σχίζας | 1960 – 1968[23] | διώχθηκε το 1968 από το Δικτατορικό Καθεστώς και εξωθήθηκε σε παραίτηση λόγω χουντικού νόμου |
| Θεολόγος Πασχαλίδης | 1968 – 1974[23] | τοποθετήθηκε με εντολή του πραξικοπηματία Ζωιτάκη απο την αριστίνδην (αντικανονική) Σύνοδο επί Δικτατορίας |
| Σεραφείμ Ορφανός | 1974 – 13 Σεπτεμβρίου 1989 †[23] | |
| Δημήτριος Μπεκιάρης | 1989 – 1991 | μετέπειτα Γουμενίσσης, Αξιουπόλεως και Πολυκάστρου |
| Ιγνάτιος Λάππας | 1994[23] – 26 Ιουνίου 2018 † | |
| Ιερώνυμος Νικολόπουλος | 7 Οκτωβρίου 2018[24] – σήμερα |
Υποσημειώσεις και παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Υποσημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ όπως και άλλοι ένδεκα «ιερωνυμικοί» λεγόμενοι Μητροπολίτες βάσει ενός ιδιωνύμου αδικήματος που προέβλεπε η Συντακτική Πράξη 7/1974 και συγκεκριμένα του περί της «διαταράξεως της ειρήνης και της ενότητας της Εκκλησίας». Η Συντακτική Πράξη αυτή έπληξε καίρια την όλη προσπάθεια αποκαταστάσεως της κανονικής τάξεως εντός της Εκκλησίας καθώς η απομάκρυνση τον Ιούνιο και Ιούλιο του 1974 χωρίς δίκη και απολογία - ούτε καν ακρόαση - των δώδεκα «ιερωνυμικών» λεγομένων Μητροπολιτών (μεταξύ των οποίων και ο Λαρίσης Θεολόγος) δημιούργησε μια πρωτοφανή ανωμαλία στη μετέπειτα ζωή της Εκκλησίας της Ελλάδος που κράτησε μέχρι τα πρόσφατα χρόνια (1990-1996)[4]
- ↑ Ο Δημήτριος ακολούθως έλαβε τον τίτλο του τιτουλαρίου Μητροπολίτη Γαρδικίου και εξελέγη μετέπειτα Μητροπολίτης Γουμενίσσης
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Η ιστορία της Ιεράς Μητροπόλεως Λαρίσης στο διάβα των αιώνων, 1680 χρόνια μετά την ίδρυση της
- ↑ Ανδρεόπουλος, Χαράλαμπος (Χάρης) (2017). Η Εκκλησία κατά τη δικτατορία 1967-1974. Ιστορική και νομοκανονική προσέγγιση. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο. σελ. 30, 159-160. ISBN 978-960-458-311-9.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Οι Μητροπολίτες Λαρίσης τα τελευταία 150 χρόνια, larissanet, 1 Ιουλίου 2018
- ↑ Ανδρεόπουλος, Χαράλαμπος (Χάρης) (2017). Η Εκκλησία κατά τη δικτατορία 1967-1974. Ιστορική και νομοκανονική προσέγγιση. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο. σελ. 323-346 (ένθα διεξοδικώς Το πρόβλημα των "12"). ISBN 978-960-458-311-9.
- ↑ Επαναφορά Των Οστών Του Μακαριστού Λαρίσης Και Πλαταμώνος Ιακώβου Σχίζα, 20/01/2020, Ι. Μ. Λαρίσης
- ↑ Στη Λάρισα «αναπαύεται» πλέον ο Μακαριστός Ιάκωβος Σχίζας, Εφημερίδα Ελευθερία, 21/01/2020
- ↑ «Εἰς τὴν ἐπ' ὀλέθρῳ τοῦ κόσμου ἐπεισφέρεσαν ἤδη τῆς τοῦ Χριστοῦ ποίμνῃ ἀθεμιτογαμίαν». Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel Handschriftendatenbank. σελ. 203. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουλίου 2020.
- ↑ Ψευτογκάς, Βασίλειος (2002). Αντωνίου Αρχιεπισκόπου Λαρίσσης, Λόγοι Θεομητορικοί-Δεσποτικοί-Αγιολογικοί. Θεσσαλονίκη: Εκδοτικός Οίκος Κυρομάνος. σελ. 24. ISBN 9607812247.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 Μυστακίδης, Βασίλειος. «Επισκοπικοί κατάλογοι». Εταιρεία Βυζαντινών Σπουδών: 189. https://core.ac.uk/download/pdf/132806845.pdf. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2020.
- ↑ 10,0 10,1 Ψευτογκάς, Βασίλειος (2002). Αντωνίου Αρχιεπισκόπου Λαρίσσης, Λόγοι Θεομητορικοί-Δεσποτικοί-Αγιολογικοί. Θεσσαλονίκη: Εκδοτικός Οίκος Κυρομάνος. σελ. 13. ISBN 9607812247.
- ↑ 11,0 11,1 Ψευτογκάς, Βασίλειος (2002). Αντωνίου Αρχιεπισκόπου Λαρίσσης, Λόγοι Θεομητορικοί-Δεσποτικοί-Αγιολογικοί. Θεσσαλονίκη: Εκδοτικός Οίκος Κυρομάνος. σελ. 17. ISBN 9607812247.
- ↑ Παπαδόπουλος-Κεραμεύς, Αθανάσιος (1903). «Μάρκος Ξυλοκαράβης: πατριάρχης οικουμενικός και είτα πρόεδρος Αχριδών». Византийский временник 10: 14. http://digital.lib.auth.gr/record/67552/files/arc-2007-26504.pdf. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2021.
- ↑ 13,00 13,01 13,02 13,03 13,04 13,05 13,06 13,07 13,08 13,09 13,10 Γιαννόπουλος, Ν.Ι. (1933). «Επισκοπικοί κατάλογοι Θεσσαλίας». Θεολογία, τριμηνιαία έκδοση της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος (4): 333-340. https://www.ecclesia.gr/greek/press/theologia/material/1933_4_4_giannopoulos1.pdf. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουλίου 2020.
- ↑ Αγορίτσας, Δημήτριος (2019). «Γράμμα του Οικουμενικού Πατριάρχη Ιωακείμ Α΄ (1498, Αύγ.) για τα Πατριαρχικά Σταυροπήγια στη Θεσσαλία». Βυζαντινά Σύμμεικτα 29: 251. https://www.academia.edu/40649642/%CE%93%CF%81%CE%AC%CE%BC%CE%BC%CE%B1_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%85%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D_%CF%80%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%AC%CF%81%CF%87%CE%B7_%CE%99%CF%89%CE%B1%CE%BA%CE%B5%CE%AF%CE%BC_%CE%91_1498_%CE%91%CF%8D%CE%B3_%CE%B3%CE%B9%CE%B1_%CF%84%CE%B1_%CF%80%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B9%CE%BA%CE%AC_%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%85%CF%81%CE%BF%CF%80%CE%AE%CE%B3%CE%B9%CE%B1_%CF%83%CF%84%CE%B7_%CE%98%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B1%CE%BB%CE%AF%CE%B1_Letter_of_the_Ecumenical_Patriarch_Joachim_I_1498_Aug_concerning_the_Patriarchal_Stauropegia_in_Thessaly_. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2021.
- ↑ «Έγγραφον συνοδικόν 68 Μητροπολιτών (...)». Γρηγόριος ο Παλαμάς ΜΘ: 225. Ιανουάριος 1920. http://digital.lib.auth.gr/record/139966/files/5076_1.pdf. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2022.
- ↑ Πάρδος, Αντώνης (1998). Ἀθωνικὰ Σύμμεικτα 5. Ἀρχεῖο τῆς Ἱ. Μ. Παντοκράτορος. Ἐπιτομὲς ἐγγράφων. Αθήνα: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. σελ. 122. ISBN 960-90911-0-5.
- ↑ «Σιγίλλιον του Πατριάρχου Τιμοθέου». Γρηγόριος ο Παλαμάς ΜΘ: 741. Ιανουάριος 1920. http://digital.lib.auth.gr/record/139966/files/5076_1.pdf. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2022.
- ↑ Κτιτορικόν ή προσκυνητήριον της ιεράς και βασιλικής μονής του Μεγάλου Σπηλαίου, σελ. 93
- ↑ Δελιάλης, Ν. (2017). «Δύο Πατριαρχικά Σιγίλλια Διονυσίου του Δ' και Γρηγορίου του Ε'». Μακεδονικά (1): 112. doi:.
- ↑ Μακραίος 1872, σελ. 380.
- ↑ 21,0 21,1 21,2 21,3 Φιλιππαίου, Θεοκλήτου (Οκτώβριος - Δεκέμβριος 1960). «Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως Επισκοπαί καί Επίσκοποι (1833-1906), Γ´». Θεολογία 31 (4): 549. https://www.ecclesia.gr/greek/press/theologia/material/1960_4_3_Filippaios3.pdf.
- ↑ Καλλίφρων, Βασίλειος Δ. (1867). Εκκλησιαστικά ή Εκκλησιαστικόν Δελτίον. Κωνσταντινούπολη. σελ. 149.
- ↑ 23,0 23,1 23,2 23,3 23,4 23,5 23,6 23,7 23,8 «Μητροπολίτες Λαρίσης και Τυρνάβου». Ιερά Μητρόπολις Λαρίσης και Τυρνάβου. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2017.
- ↑ «Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Λαρίσης και Τυρνάβου κύριος Ιερώνυμος (γεν. 1971)». Προσωπική Ιστοσελίδα του Μάρκου Μάρκου. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουλίου 2020.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Μακραίος, Σέργιος (1872). Εκκλησιαστική Ιστορία. Βενετία: Τύποις του Χρόνου.