Ιερά Μητρόπολις Κορίνθου
Η Ιερά Μητρόπολις Κορίνθου, Σικυώνως, Ζεμενού, Ταρσού και Πολυφέγγους είναι μια Μητρόπολη της Εκκλησίας της Ελλάδος με έδρα την Κόρινθο. Από τον Μεσαίωνα υπήρχε επίσης και ως τίτλος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Σημερινός μητροπολίτης (από το 2006) είναι ο Διονύσιος Μάνταλος.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ίδρυση της επισκοπής της Κορίνθου αποδίδεται στον Απόστολο Παύλο, ο οποίος θεωρείται ότι κήρυξε στην πόλη και απηύθυνε δύο επιστολές στην Κορινθιακή Εκκλησία. Διάδοχός του και πρώτος επίσκοπος ήταν ο Άγιος Απόλλων της Εφέσου. Ο Πάπας Κλήμης Α΄ έγραψε επίσης μια επιστολή στην τοπική εκκλησία, τον πρώτο αιώνα μ.Χ.[1] Κατά την ρωμαϊκή και πρώιμη βυζαντινή περίοδο, η Κόρινθος ήταν η πρωτεύουσα και μητροπολιτική έδρα της επαρχίας Αχαΐας (νότια Ελλάδα) [2].
Η πόλη καταστράφηκε σε μεγάλο βαθμό από τους σεισμούς του 365 και 375, και κατόπιν από την εισβολή του Αλάριχου το 396. Ανακατασκευάστηκε σε μικρότερη κλίμακα στη συνέχεια, αλλά με μεγαλοπρεπή κτήρια[2]. Η Κόρινθος παρήκμασε μετά τον 6ο αιώνα και ο κύριος οικισμός μετακινήθηκε από την κάτω πόλη στην Ακροκόρινθο. Παρότι έγινε πρωτεύουσα των θεμάτων της Ελλάδας και της Πελοποννήσου, μόλις τον 9ο αιώνα άρχισε να ανακάμπτει, φτάνοντας στο απόγειό της τον 11ο και 12ο αιώνα, όταν έγινε κέντρο ακμάζουσας βιομηχανίας μεταξιού. Η περίοδος αυτή της ευημερίας τελείωσε με την νορμανδική λεηλασία του 1147.
Εκτός από τον Άγιο Απόλλωνα, ο Le Quien (II, 155) αναφέρει σαράντα τρεις επισκόπους κατά την Ρωμαϊκή / Βυζαντινή εποχή: ανάμεσά τους ο Άγιος Σωσθένης, μαθητής του Αποστόλου Παύλου, ο Άγιος Διονύσιος, ο Παύλος, αδελφός του Αγίου Πέτρου, επισκόπου Άργους τον δέκατο αιώνα, ο Άγιος Αθανάσιος τον ίδιο αιώνα, ο Γεώργιος ή Γρηγόριος, σχολιαστής λειτουργικών ύμνων. Μέχρι τον 9ο αιώνα, η Κόρινθος παρέμεινε η μητρόπολη της νότιας Ελλάδας, και ιδιαίτερα της Πελοποννήσου. Πράγματι, ο επίσκοπος Κορίνθου ήταν ο μόνος επίσκοπος από την Πελοπόννησο που συμμετείχε στην Σύνοδο της Εφέσου το 431, και ο μόνος επίσκοπος από την Ελλάδα που παρευρέθηκε στην Τρίτη Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης το 680[2]. Από τις αρχές του 9ου αιώνα, ωστόσο, το πρωτείο της Κορίνθου στην Πελοπόννησο αμφισβητήθηκε από την Επισκοπή Πατρών και από τον 10ο αιώνα η Κόρινθος περιορίστηκε στην ανατολική Πελοπόννησο και σε ορισμένα από τα Ιόνια νησιά. Σύμφωνα με διάφορα εκκλησιαστικά τακτικά του 10ου-12ου αιώνα, η Κόρινθος αριθμούσε επτά επισκοπές: Κεφαλληνίας, Ζακύνθου, Δαμαλών, Λακεδαίμονος/Μονεμβασίας, Άργους, Έλους και Ζεμενού[3].
Το 1203/4, η πόλη περιέπεσε στον φιλόδοξο άρχοντα της Αργολίδας, Λέοντα Σγουρό, ο οποίος εξασφάλισε την κατοχή της Κορίνθου προσκαλώντας τον Μητροπολίτη της, Νικόλαο, στην Ακροναυπλία για δείπνο, και ρίχνοντάς τον στη συνέχεια από τα ύψη[4]. Οι φιλοδοξίες του Σγουρού να δημιουργήσει δικό του κράτος στη νότια Ελλάδα περιορίστηκαν από νικηφόρα επίθεση Σταυροφόρων, οι οποίοι κατέλαβαν την Κόρινθο το 1210[5] [6].
Μετά την κατάληψη της πόλης, οι Σταυροφόροι δημιούργησαν Λατινική Αρχιεπισκοπή σε αντικατάσταση της ελληνορθόδοξης[7] [8]. Ο Le Quien (III, 883) αναφέρει είκοσι λατίνους επισκόπους από το 1210 έως το 1700, αλλά ο Eubel (I, 218, II, 152) αναφέρει είκοσι δύο αρχιεπισκόπους την περίοδο από το 1212 έως το 1476. Αν και η Κόρινθος ήταν η παλαιότερη και πιο σπουδαία επισκοπή στη νότια Ελλάδα, κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας επισκιάστηκε από τη Λατινική Αρχιεπισκοπή Πατρών[9].
Η πόλη ανακτήθηκε από το Βυζαντινό Δεσποτάτο του Μυστρά το 1395 και, μετά από μια σύντομη περίοδο (1397-1404) κυριαρχίας από Ιππότες, επέστρεψε σε βυζαντινά χέρια, όπου παρέμεινε έως ότου έπεσε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία στις 8 Αυγούστου 1458[2]. Μετά τη βυζαντινή ανάκτηση της πόλης, ο καθολικός επίσκοπος διατηρήθηκε ως τιτουλάριος. Σήμερα, η Μητρόπολη Κορίνθου ανήκει στην Εκκλησία της Ελλάδος.
Επισκοπικός κατάλογος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Όνομα | Έτη | Σημειώσεις |
|---|---|---|
| Απόλλων | μέσα 1ου αιώνα | Άγιος |
| Σίλας | Άγιος | |
| Ονησιφόρος | ||
| Σωσθένης | ||
| Απολλώνιος | αρχές 2ου αιώνα | |
| Διονύσιος Α΄ | ~170 | |
| Βακχύλος | ~196 | |
| Ησίοδος | 3ος αιώνας | |
| Διονύσιος Β΄ | ~350 | |
| Δωρόθεος | τέλη 4ου αιώνα | |
| Ευστάθιος | 381 | |
| Αλέξανδρος | 406 | |
| Περιγένης | ~431 | |
| Ερασίστρατος | 446 | |
| Πέτρος | ~451 | |
| Φώτιος | ~536 | |
| Θεόδωρος | 6ος αιώνας | |
| Αναστάσιος | ~590–591 | |
| Ιωάννης Α΄ | 591 | |
| Στέφανος Α΄ | 681 | |
| Γαβριήλ Α΄ | 8ος/9ος αιώνας | |
| Ιλαρίων | ~869[10] | |
| Ιωάννης Β΄ | 879–880 | |
| Παύλος | ||
| Βασίλειος | ||
| Αθανάσιος | ||
| Γαβριήλ | ||
| Γεώργιος | ~ 1027[10] | |
| Νικήτας | ||
| Μιχαήλ | ||
| Νικόλαος | ||
| Στέφανος Β΄ | ||
| Θεόδωρος | ||
| Γρηγόριος | ||
| Σέργιος | επί Αλεξίου Κομνηνού[10] | |
| Νικόδημος Α΄ | ||
| Υάκινθος | ||
| Νικόλαος | -1156 | δολοφονήθηκε από τον Λέοντα, τύραννο Ναυπλίου και Άργους[10] |
| Θεόληπτος | ||
| Ισίδωρος | ||
| Θεόγνωστος | ~1394[10] | |
| Λατίνοι Αρχιεπίσκοποι, 1212–μέσα 15ου αιώνα | ||
| Μάρκος | 1445 | |
| Μαλαχίας | 1446 | |
| Ιωακείμ | ~1447 | |
| Κύριλλος Α΄ | 1492–1507 | |
| Μακάριος Α΄ | 1507–1517 | |
| Θεοφάνης | 1517–1534 | |
| Ιωάσαφ Α΄ | 1541–1549 | |
| Σωφρόνιος | 1549–1569 | |
| Λαυρέντιος | 1574–1585 | παραιτήθηκε[10] |
| Νεόφυτος Α΄ | 1585–1589 | |
| Λαυρέντιος | 1590 | |
| Νεόφυτος Α΄ | 1595 | |
| Άνθιμος | 1620–1622 | |
| Νεόφυτος Β΄ | 1622–1626 | |
| Δανιήλ | 1626–1628 | |
| Κύριλλος Α΄ Σπανός | 1628–1635/6[11] | μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης (1652, 1654) |
| Ιεζεκιήλ Β΄ | 1636–1638 | καθαιρέθηκε[11] |
| Ιωάσαφ Β΄ | Αύγουστος 1638[11]–1641 | |
| Γρηγόριος Α΄ | 1641–1660 | |
| Παρθένιος | 1660–1668 | |
| Κάλλιστος | Νοέμβριος 1668[11]–1672 | |
| Ζαχαρίας Α΄ | ~1676[12]–1684 | μαρτύρησε[11] |
| Γρηγόριος Β΄ Νοταράς | 1684–1715 | υπό Ενετοκρατία |
| Ιωάσαφ Γ΄ | 1715–1719 | |
| Μητροφάνης | 1719 | |
| Παρθένιος | 1734–1763 | |
| Μακάριος Νοταράς | 1764–1768;[11] | |
| Γαβριήλ Γ΄ | Απρίλιος 1771[13]–1783 | κατόπιν Νικαίας |
| Ζαχαρίας Β΄ | 1784–1819 | |
| Κύριλλος Β΄ | 1819–1836 | |
| Κύριλλος Γ΄ | 1841–1842 | |
| Γεράσιμος | 1842–1843 | |
| Ιωνάς | 1852–1854 | |
| Αμφιλόχιος | 1854–1875 | |
| Βαρθολομαίος | 1899–1918 | |
| Δαμασκηνός | 1922–1938 | μετέπειτα αρχιεπίσκοπος Αθηνών (1941–1949) |
| Μιχαήλ | 1939–1949 | |
| Προκόπιος | 1949–1965 | |
| Παντελεήμων | 1965–2006 | |
| Διονύσιος | 2006–σήμερα | |
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ First Epistle to the Corinthians (Clement)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Gregory (1991), pp. 531–533
- ↑ Setton (1975), pp. 36–37 note 45
- ↑ Setton (1975), pp. 21–24, esp. note 28
- ↑ Bon (1969), pp. 56–59
- ↑ Setton (1975), pp. 22–25, 36
- ↑ Setton (1975), pp. 36–37 note 45
- ↑ Bon (1969), pp. 93–94
- ↑ Bon (1969), p. 92
- ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 Μυστακίδης, Βασίλειος. «Επισκοπικοί κατάλογοι». Εταιρεία Βυζαντινών Σπουδών: 183. https://core.ac.uk/download/pdf/132806845.pdf. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2020.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 Μυστακίδης, Βασίλειος. «Επισκοπικοί κατάλογοι». Εταιρεία Βυζαντινών Σπουδών: 184. https://core.ac.uk/download/pdf/132806845.pdf. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2020.
- ↑ Δελιάλης, Ν. (2017). «Δύο Πατριαρχικά Σιγίλλια Διονυσίου του Δ' και Γρηγορίου του Ε'». Μακεδονικά (1): 112. doi:.
- ↑ Μυστακίδης, Βασίλειος. «Επισκοπικοί κατάλογοι». Εταιρεία Βυζαντινών Σπουδών: 185. https://core.ac.uk/download/pdf/132806845.pdf. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2020.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Bon, Antoine (1969). La Morée franque. Recherches historiques, topographiques et archéologiques sur la principauté d'Achaïe [The Frankish Morea. Historical, Topographic and Archaeological Studies on the Principality of Achaea] (in French). Paris: De Boccard. OCLC 869621129.
- (Αγγλικά) Gregory, Timothy E. (1991). «Corinth». Στο: Kazhdan, Alexander, επιμ. The Oxford Dictionary of Byzantium. Οξφόρδη και Νέα Υόρκη: Oxford University Press, σσ. 531–533. ISBN 0-19-504652-8.
- Setton, Kenneth M. (1976). The Papacy and the Levant (1204–1571), Volume I: The Thirteenth and Fourteenth Centuries. Philadelphia: The American Philosophical Society. ISBN 0-87169-114-0.
- Konrad Eubel, Hierarchia Catholica Medii Aevi, vol. 1, p. 210; vol. 2, p. 136; vol. 3, p. 178; vol. 4, pp. 164-165; vol. 5, p. 173; vol. 6, p. 183
- Le Quien, Michel (1740). "Ecclesia Corinthi". Oriens Christianus, in quatuor Patriarchatus digestus: quo exhibentur ecclesiæ, patriarchæ, cæterique præsules totius Orientis. Tomus secundus, in quo Illyricum Orientale ad Patriarchatum Constantinopolitanum pertinens, Patriarchatus Alexandrinus & Antiochenus, magnæque Chaldæorum & Jacobitarum Diœceses exponuntur (in Latin). Paris: Ex Typographia Regia. cols. 155–168. OCLC 955922747.
- "Corinthe", in Dictionnaire d'Histoire et de Géographie ecclésiastiques, vol. XIII, Paris 1956, pp. 876-880
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]