Ιερά Μητρόπολις Φιλιππουπόλεως
Η Ιερά Μητρόπολις Φιλιππουπόλεως είναι σημαντική πρώην επισκοπή του Οικουμενικού Πατριαρχείου και σημερινή επαρχία της Βουλγαρικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Η μητρόπολη εδρεύει στην Φιλιππούπολη της Νότιας Βουλγαρίας και είναι η μεγαλύτερη της Βουλγαρίας.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η επισκοπή Φιλιππουπόλεως ιδρύθηκε γύρω στο έτος 36, όταν κατά την παράδοση ο Απόστολος Παύλος χειροτόνησε τον πρώτο επίσκοπο Ερμά[1], εκ των Εβδομήκοντα.
Σύμφωνα με πηγές του 7ου αιώνα, η επισκοπή Φιλιππουπόλεως ήταν Μητρόπολη που περιελάμβανε, εκτός από τη Φιλιππούπολη, επισκοπές με έδρα την Διοκλητιανούπολη, τη Σεβαστούπολη και τη Διόσπολη και ο Μητροπολίτης της έφερε τον τίτλο «Έξαρχος Θράκης Δραγοβιτίας». Τον 8ο αιώνα οι επισκοπές Βερόης, Μαρκέλλας, Λιθοπροσώπου, Δεκατερού και Λεβεδού υπήχθησαν επίσης στην Μητρόπολη Φιλιππουπόλεως[2].
Το 879 η Μητρόπολη έγινε μέρος της νεοσύστατης αυτοκέφαλης Βουλγαρικής Εκκλησίας, όπου παρέμεινε μέχρι την επιστροφή της Φιλιππούπολης στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία το 969, οπότε υπήχθη ξανά στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Προς τα τέλη του 10ου αιώνα, οι επισκοπές Αγαθονικείας, Λιτίτζης, Σκουταρίου, Βλεπτού, Λεύκης, Δραμίτσης, Ιωαννιτσών, Κωνστάντειας, Βελίκειας και Βουκόβου ή Βούκοβας υπάγονταν στην Μητροπολίτη Φιλιπποπόλεως. Η κατάσταση αυτή συνεχίστηκε μέχρι τα μέσα του 14ου αιώνα, οπόταν η επισκοπή Λιτίτζης αναβαθμίστηκε σε Μητρόπολη και η επισκοπή Περπερακίου υπήχθη στη Μητρόπολη Φιλιππουπόλεως[3].
Επισκοπικός κατάλογος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Όνομα | Έτη | Παρατηρήσεις |
|---|---|---|
| Ερμάς | 36 – 57 | εκ των Εβδομήκοντα, χειροτονημένος από τον Απόστολο Παύλο[4][5][1] |
| Ευτύχιος | ~ 343[6] | |
| Σιλβανός Α΄ | ~ 381[6] | |
| Βρύσων | ~ 403 – 404[6] | |
| Σιλβανός Β΄ | ~ 406 – 425[7] | |
| Φραγκίων | ~ 451 | συμμετείχε στη Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο[8] |
| Δημήτριος | ~ 453[9] | |
| Βαλεντίνος | ~ 458[9] | |
| Νικόλαος | ~ 880[10] | |
| Νικηφόρος | ~ 920 – 940[11] | |
| Ευθύμιος | ~ 997[12] | |
| Θεόγνωστος | ~ 1000 | αναφέρεται σε σφραγίδα[13] |
| Συμεών | πριν το 1029 – μετά το 1032[14][15] | |
| Λάζαρος | πριν το 1042 – μετά το 1050[16] | |
| Κωνσταντίνος | 11ος αιώνας[17] | |
| Βασίλειος | ~ 1092[16][18] | |
| Νώε | ~ 1100[10] | επί Δυναστείας Κομνηνών[19] |
| Κωνσταντίνος | ~ 1140 – 1146[10] | |
| Μιχαήλ Ιταλικός | μετά το 1143 – μετά το 1147[20] | |
| Θεόδωρος | ~ 1156/7 | |
| Βασίλειος | πριν το 1166[21] – μετά το 1170[19] | |
| Μέγιστος | ~ 1185 | |
| Κωνσταντίνος Παντέχνης | 1186 – 1192 | |
| Ευφημιανός | ~ 1193 ή 1197 | |
| Γεώργιος | ~ 1272 | |
| Ιγνάτιος | ; – 1276/77 | κατόπιν Πατριάρχης Τυρνόβου |
| Γεράσιμος | 1285 – 1298 | |
| Ιωάννης | ~ 1322 | |
| Μάξιμος | 1322 – 1329 | |
| Μανουήλ | ~ 1360 | |
| (ιερέας) Γρηγόριος | ~ 1379 | |
| Δαμιανός | 1386 | εκτελέστηκε από τους Τούρκους το 1410 |
| Ιωσήφ | ~ 1452 | |
| Διονύσιος | ~ 1454 – 1456 | |
| Γεννάδιος | ~ 1474 | |
| Ιωάσαφ | ~ 1494 | |
| Αρσένιος | ~ 1500 | |
| Κάλλιστος | ~ 1511 – 11 Οκτωβρίου 1513 † | |
| Γεράσιμος | ~ 1528 | |
| Θεοδόσιος | ~ 1541 | |
| Γεννάδιος | ~ 1546 | |
| Αρσένιος | πριν το 1561 – μετά τον Ιανουάριο 1565 | υπογράφει την καθαίρεση του Πατριάρχη Ιωάσαφ Β΄ (Ιαν. 1565)[22] |
| Θεόληπτος | πριν τον Ιανουάριο 1580[23] – 27 Φεβρουαρίου 1585 | κατόπιν Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως |
| Θεοφάνης | πριν τον Μάρτιο 1585 – μετά τον Αύγουστο του 1590 | |
| Χαρίτων | ~ 1583 | |
| Δανιήλ | ~ 1606 | |
| Ιωάσαφ | πριν τον Ιούνιο του 1608 – 1627 † | |
| Μελέτιος | 28 Μαρτίου 1627[24] – 25 Ιουνίου 1628 | καθαιρέθηκε[25] |
| Χριστόφορος | 27 Ιουνίου 1628 – μετά τον Σεπτέμβριο 1636[26] † | από Αγχιάλου[25] |
| Γαβριήλ | Δεκέμβριος 1636[27] | |
| Κύριλλος (Σπανός) | Ιανουάριος 1637 – δεύτερο μισό του 1639 | από Κορίνθου, μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης |
| Γαβριήλ | 1639 – 1673 † | επανήλθε μετά την ακύρωση μετάθεσης του Κυρίλλου[28], καθαιρέθηκε το 1648[29] |
| Διονύσιος | 1673 – 29 Ιουνίου 1676 | πρώην Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως |
| Κύριλλος | 1676; – 1679; | |
| Διονύσιος | 2 Αυγούστου 1679 – ; | πρώην Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως |
| Νεκτάριος | ~ 1682 – 1688 | καθαιρέθηκε |
| Δαμασκηνός | 1688 – 1697; | |
| Νεόφυτος | 7 Ιανουαρίου 1698 – 8 Απριλίου 1711 | παραιτήθηκε |
| Καλλίνικος | 08 Απριλίου 1711 – 1718 | |
| Θεόκλητος (Τηγανίτης) | Οκτώβριος 1718 – Δεκέμβριος 1727[30] | α΄ θητεία |
| Μητροφάνης | 1727 – 1728 | |
| Άνθιμος | 1723 – ; | |
| Κωνσταντίνος | 1725 – ; | |
| Θεόκλητος (Τηγανίτης) | 1729 – 1734 | β΄ θητεία |
| Θεοφάνης | 1740 – ; | |
| Σεραφείμ | 8 Οκτωβρίου 1746 – Ιούλιος 1757 | κατόπιν Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως |
| Αυξέντιος | Ιούλιος 1757[31] – 1 Απριλίου 1765 † | από Διδυμοτείχου |
| Σαμουήλ | Απρίλιος 1765 – 1780 | κατόπιν Εφέσου |
| Κύριλλος | Φεβρουάριος 1780 – 1808 † | |
| Ευγένιος (Καραβίας) | Μάρτιος 1808 – Ιούνιος 1808 | |
| Ιωάσαφ ή Ιωσήφ (Καλογεράς) | Ιούνιος 1808 – Μάρτιος 1809 | από Αγχιάλου, καθαιρέθηκε, αργότερα Σκοπίων |
| Ιωαννίκιος | 31 Μαρτίου 1809 – 15 Μαρτίου 1818 | από Ελασσώνος[32], κατόπιν Σηλυβρίας |
| Παΐσιος | 15 Μαρτίου 1818 – 1821 † | από Σηλυβρίας |
| Σαμουήλ | Ιανουάριος 1822 – 24 Σεπτεμβρίου 1824 | παραιτήθηκε, αργότερα Πισιδίας |
| Νικηφόρος (Κανταναδάκης) | 4 Σεπτεμβρίου 1824 – 17 Αυγούστου 1850 † | |
| Χρύσανθος | 24 Αυγούστου 1850 – 15 Νοεμβρίου 1857 | από Κρήτης, κατόπιν Σμύρνης |
| Παΐσιος (Ζαφίρωφ) | 15 Νοεμβρίου 1857 – 1861 | προσχώρησε στην Βουλγαρική Εξαρχία |
| Πανάρετος (Μισαΐκωφ) | 25 Φεβρουαρίου 1861 – 15 Ιανουαρίου 1872 | από Ξάνθης, καθαιρέθηκε και αφορίστηκε |
| Νεόφυτος (Παπακωνσταντίνου) | 19 Ιανουαρίου 1872 – 1880 | από Ελευθερουπόλεως |
| Γρηγόριος (Γιάνναρης ή Προδρόμου) | 14 Νοεμβρίου 1880 – 1884 | γεννημένος στη Λέσβο, κατόπιν Τραπεζούντος (1884-1888), Ρόδου (1888-1893) και Δρυϊνουπόλεως (1894-1899). |
| Ιωακείμ (Ευθυβούλης) | 29 Δεκεμβρίου 1884 – 1889 | κατόπιν Χαλκηδόνος |
| Φώτιος (Μανιάτης) | 19 Δεκεμβρίου 1889 – 5 Αυγούστου 1910 | κατόπιν Σερβίων |
| Σμάραγδος (Χατζηευσταθίου) | 5 Αυγούστου 1910 – 1912 | από Μογλενών |
| Τιμόθεος (Λαμνής) | 21 Ιουνίου 1912 – 10 Σεπτεμβρίου 1913 | από Βοδενών, κατόπιν Γάνου και Χώρας |
| Βενιαμίν (Ψωμάς ή Κυριακού) | 10 Σεπτεμβρίου 1913 – 21 Ιουλίου 1925 | κατόπιν Νικαίας και μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης |
| Παΐσιος (Ζαφίρωφ) | 1858 – 1872 | |
| Πανάρετος (Μισαΐκωφ) | 20 Ιουνίου 1872 – 26 Νοεμβρίου 1883 † | |
| Ναθαναήλ (Μποϊκίκεφ) | 24 Μαρτίου 1891 – 18 Σεπτεμβρίου 1906 † | |
| Μάξιμος (Πέλωφ) | 1 Οκτωβρίου 1906 – 1 Μαρτίου 1938 † | |
| Κύριλλος (Κωνσταντίνωφ) | 29 Μαΐου 1938 – 1945 | |
| Κύριλλος (Κωνσταντίνωφ) | 1945 – 31 Δεκεμβρίου 1968 | |
| Βαρλαάμ (Πέσεφ) | 9 Μαρτίου 1969 – 13 Νοεμβρίου 1986 † | |
| Αρσένιος (Χακαντράκωφ) | 8 Φεβρουαρίου 1987 – 13 Οκτωβρίου 2006 | |
| Νικολάι (Σεβαστιάνωφ) | 4 Φεβρουαρίου 2007 – σήμερα | |
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 Данчева-Василева 2009, σελ. 324.
- ↑ Кесякова και άλλοι 1999, σελ. 87.
- ↑ Кесякова και άλλοι 1999, σελ. 90, 94.
- ↑ J.-P. Migne, Patrologia graeca. τόμ. 92, 1064
- ↑ Schermann, T. (ed.) Prophetarum vitae fabulosae. Leipzig, 1907, 139
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Данчева-Василева 2009, σελ. 325.
- ↑ Данчева-Василева 2009, σελ. 325-326.
- ↑ Λέων, Πάπας Ρώμης (1846). Sancti Leonis Magni, romani pontificis, Opera omnia. J.-P. Migne. σελ. 1254. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2024.
- ↑ 9,0 9,1 Данчева-Василева 2009, σελ. 326.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 Σταμούλης 1940, σελ. 181.
- ↑ Anonymi Professoris Epistulae (ed. A. Markopoulos). Berlin, 2000, № 63 = Лондон, Британска библиотека, ръкопис Add. 36749, л. 189[νεκρός σύνδεσμος].
- ↑ Gautier 1981, σελ. 151–152.
- ↑ «Theognostos, metropolitan of Philippopolis - Boulloterion 3404». Prosopography of the Byzantine World. Ανακτήθηκε στις 20 Μαΐου 2022.
- ↑ «Symeon, metropolitan of Philippoupolis [1029, 1032]». Prosopography of the Byzantine World. Ανακτήθηκε στις 20 Μαΐου 2022.
- ↑ G. Ficker, Erlasse des Patriarchen von Konstantinopel Alexios Studites. Kiel, 1911, 19, 26.
- ↑ 16,0 16,1 Gautier 1981, σελ. 152.
- ↑ «Konstantinos, metropolitan of Philippopolis». Prosopography of the Byzantine World. Ανακτήθηκε στις 21 Μαΐου 2022.
- ↑ Σφραγίδα «Βασιλείου Φιλιππουπόλεως» (συλλογή μολύβδινων σφραγίδων του Dumbarton Oaks, Washington).
- ↑ 19,0 19,1 Laurent 1963, σελ. 520.
- ↑ Gautier, P. (1972). Michel Italikos, Lettres et discours. Paris. σελίδες 26–28, 295.
- ↑ Χωνιάτης, Νικήτας (1865). Τα ευρισκόμενα πάντα. σελ. 256.
- ↑ Bekker 1849, σελ. 185.
- ↑ Χαμουδόπουλος, Μηνάς (1881-1882). «Αποσπάσματα πατριαρχικών σελίδων». Εκκλησιαστική Αλήθεια Β (ΜΕ): 731. https://books.google.de/books?id=7EkWAAAAYAAJ&lpg=PA731&ots=ch0jdS98Cp&pg=PA731#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 2022.
- ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελίδες 399-400.
- ↑ 25,0 25,1 Αποστολόπουλος 1987, σελ. 402.
- ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 407.
- ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελίδες 413-414.
- ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 414.
- ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 199.
- ↑ Παπαδόπουλος-Κεραμεύς 1963, σελ. 382.
- ↑ «Πατριαρχικαί πινακίδες». Εκκλησιαστική Αλήθεια Β (ΙΕ): 231. 1882. https://books.google.de/books?id=7EkWAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA231#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2022.
- ↑ Χαμουδόπουλος, Μηνάς (1882). «Πατριαρχικαί πινακίδες». Εκκλησιαστική Αλήθεια Β (ΙΗ): 294. https://books.google.de/books?id=7EkWAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA294#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2022.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Τσουκαλάς, Γ. Ιστοριογεωγραφική περιγραφή της επαρχίας Φιλιππουπόλεως . Βιέννη της Αυστρίας, 1851, 39, 82 - 84
- Preiser-Kapeller, J. Das Episkopat im späten Byzanz. Ein Verzeichnis der Metropoliten und Bischöfe des Patriarchats von Konstantinopel in der Zeit von 1204 bis 1453. Saarbrücken, 2008, 362 - 365.
- Кесякова, Елена· Пижев, Александър· Шивачев, Стефан· Петрова, Недялка (1999). Книга за Пловдив. Пловдив: Издателство „Полиграф“. ISBN 954-9529-27-4.
- Данчева-Василева, А. (2009). Пловдив през Средновековието ІV-ХІV в. С. БАН Марин Дринов.
- Σταμούλης, Μιλτιάδης (1940). «Συμβολή εις την ιστορίαν των εκκλησιών της Θράκης». Θρακικά 14. https://www.he.duth.gr/erg_laog/thrakika/Thrakika14.pdf. Ανακτήθηκε στις 20 Μαΐου 2022.
- Gautier, P. (1981). «The Defense of the Lazarus of Philippoupolis by Michel Psellos». Travaux et Mémoires (Centre de Recherche d’Histoire et Civilisation Byzantines) 8.
- Bekker, August Immanuel (1849). Historia Politica et Patriarchica Constantinopoleos; Epirotica. Bonn.
- Αποστολόπουλος, Δημήτρης Γ. (1987). Η Νομική Συναγωγή Του Δοσιθέου. Μία Πηγή Και Ένα Τεκμήριο. Αθήνα: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών.
- Παπαδόπουλος-Κεραμεύς, Αθανάσιος (1963). Ιεροσολυμιτική Βιβλιοθήκη, ήτοι κατάλογος των εν ταις βιβλιοθήκαις του αγιωτάτου αποστολικού τε και καθολικού ορθοδόξου πατριαρχικού θρόνου των Ιεροσολύμων και πάσης Παλαιστίνης αποκειμένων ελληνικών κωδίκων, τόμος τέταρτος (1899) (PDF). Βρυξέλλες: Culture et Civilisation. σελ. 11. Ανακτήθηκε στις 10 Νοεμβρίου 2023.
- Laurent, V. (1963). Le Corpus des sceaux de l' empire Byzantin. V.1 (L'eglise) (στα Γαλλικά). Paris: Centre National de la Recherche Scientifique.