Αλιμέ Σουλτάν
| Χαλιμέ Σουλτάν عالمہ سلطان | |
|---|---|
| Αυτοκρατορική σύζυγος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Βασιλομήτωρ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Αντιβασίλισσα του Σουλτανάτου Υψηλότερη Καθοδηγός του Σουλτανάτου | |
 Σκηνή μιας Βαλιντέ στο διαμερισματά της, στο Τοπ Καπί | |
| Περίοδος | 22 Νοεμβρίου 1617 – 26 Φεβρουαρίου 1618 (3 μήνες & 4 μέρες) 19 Μάϊου 1622 – 10 Σεπτεμβρίου 1623 (1 έτη & 3 μήνες) |
| Προκάτοχος | Χαντάν Σουλτάν |
| Διάδοχος | Κιοσέμ Σουλτάν |
| Γέννηση | Αλτουνσάχ 1571 Αμπχαζία |
| Θάνατος | 1623 (52 ετών) Κωνσταντινούπολη, Οθωμανική Αυτοκρατορία |
| Τόπος ταφής | Αγία Σοφία, Κωνσταντινούπολη, Οθωμανική Αυτοκρατορία |
| Σύζυγος | Μωάμεθ Γ΄ |
| Επίγονοι | Ηγεμόνας Μαχμούτ Μουσταφά Α΄ Ντιλρουμπά Σουλτάνα |
| Οίκος | Οσμανιδών (από τον γάμο) |
| Πατέρας | Ακουτς Μπέης |
| Θρησκεία | Ισλαμισμός |
| Εθνικότητα | Αμπαχζιανή |
| δεδομένα () | |
Η Χαλιμέ Αλτουνσάχ Σουλτάν ή Αλιμέ Σουλτάν (οθ. τουρκικά: عالمہ سلطان) (τουρκικά: Halime Altunşah Sultan ή Alime Sultan, 1571 - 1623)[1] ήταν η πρώτη σύζυγος του σουλτάνου Μωάμεθ Γ΄ και μητέρα του Μουσταφά Α΄. Αλιμέ σημαίνει καλλιεργημένη ή σοφή. Ήταν de facto αντιβασιλέας ως Βαλιντέ Σουλτάν από τις 22 Νοεμβρίου 1617 μέχρι της 26 Φεβρουαρίου 1618 και τις 19 Μαΐου 1622.
Ο πλήρης τίτλος ήταν: Devletlu İsmetlu Halime Altunşah Valide Sultan Aliyyetü'ş-Şân Hazretleri
Βιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Χαλιμέ Σουλτάν γεννήθηκε το 1576 από τον Ακουτς Μπέη, και αρχικά ονομάστηκε Αλτουνσάχ.[2][3] Ήταν συγγενής με την Μαχιντεβράν Σουλτάν την σύζυγο του Σουλεϊμάν Α' του Μεγαλοπρεπή. Είχε μια αδελφή την Φεριντέ. Ήταν θεία της Μαχφιρούζ Χατιτζέ Σουλτάν, συζύγου του Αχμέτ Α' και μητέρας του Οσμάν Β'. Οι Μεγάλοι βεζίριδες Μελέκ Αχμέτ Πασά και Ιμπσίρ Μουσταφά Πασά, και ο πολιτικός Αμπαζά Χασάν Πασά ήταν απόγονοι του πατέρα της.
Η ημερομηνία προσχώρησης της στο χαρέμι του Μεχμέτ Γ' είναι άγνωστη. Το 1587 γέννησε το πρώτο της παιδί, τον Ηγεμόνα Μαχμούτ, και το 1591 γέννησε άλλον έναν γιό, τον Μουσταφά Α'. Το 1594 γέννησε μία κόρη,της οποίας το όνομα ήταν πιθανόν Ντιλρουμπά Σουλτάν. Η Ντιλρουμπά Σουλτάν παντρεύτηκε τον Καρά Νταβούτ Πασά, ο οποίος είναι διάσημος ως ο υπεύθυνος για την δολοφονία του Σουλτάνου Οσμάν Β', το 1622.Η Χαλιμέ Σουλτάν ασκούσε σημαντική επιρροή στον σύζυγό της,γεγονός που δυσαρεστουσε την πεθερά της,Σαφιγιέ Σουλτάν, η οποία του έδωσε ως παλλακίδα την Χαντάν Σουλτάν με σκοπό να μειώσει αυτήν την επιρροή.
Η Σαφιγιέ Σουλτάν, η μητέρα του Μεχμέτ Γ', έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εκτέλεση του Ηγεμόνα Μαχμούτ. Ο θάνατος του ήταν αποτέλεσμα των ιντριγκών της γιαγιάς του,Σαφιγιέ Σουλτάν, η οποία φοβόταν τόσο την δύναμη και το κύρος του, όσο και την επιρροή της μητέρας του,Χαλιμέ. Κατά τη διάρκεια του Μεχμέτ Γ', έγιναν εξεγέρσεις στην Ανατολία.Οι στρατηγοί δεν ήταν σε θέση να καταστείλουν την εξέγερση. Έτσι ο Ηγεμόνας Μαχμούτ ζήτησε από τον πατέρα του να του δώσει στρατό, με σκοπό να καταπνίξει την εξέγερση. Όμως, η Σαφιγιέ Σουλτάν η οποία ήθελε να ξεφορτωθεί τον εγγονό της, Μαχμούτ, είπε στον γιο της, τον Μεχμέτ Γ': "Αν ο Μαχμούτ καταπνίξει την εξέγερση και οι άνθρωποι τον ακολουθήσουν και τον κάνουν Σουλτάνο, αυτό θα είναι το τέλος σου". Ο Ηγεμόνας Μαχμούτ εκτελέστηκε το 1602 με εντολή του πατέρα του, Μεχμέτ Γ'.
Υπάρχουν εικασίες ότι στον θάνατό του συνέβαλε και η Χαντάν Σουλτάν,συμμαχώντας με την Σαφιγιέ Σουλτάν. Η Χαντάν Σουλτάν ήταν μία άλλη σύζυγος του Μεχμέτ Γ'(συζύγου της Χαλιμέ) και μητέρα του Ηγεμόνα Αχμέτ (αργότερα Αχμέτ Α'). Η Χαντάν ήθελε να βγάλει τον Μαχμούτ από την μέση,διότι ήξερε ότι αν ο Μαχμούτ γινόταν Σουλτάνος θα εκτελούσε τον Αχμέτ, όπως συνήθιζαν να κάνουν οι Σουλτάνοι μετά την ενθρόνισή τους (Εκτελούσαν τους αδελφούς τους,καθώς και τα αρσενικά παιδιά των αδελφών τους με σκοπό να αποκλείσουν το ενδεχόμενο κάποιας επανάστασης για να τους πάρουν τον θρόνο).
Το ζήτημα σχετικά με τον Ηγεμόνα Μουσταφά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1603 ο Σουλτάνος Μεχμέτ Γ΄ πέθανε και τον διαδέχθηκε ο Αχμέτ Α', τον οποίο είχε αποκτήσει με την Χαντάν Σουλτάν. Σύμφωνα με τον νόμο που είχε τεθεί σε ισχύ από τον Φατίχ Σουλτάν Μεχμέτ, ο Αχμέτ έπρεπε να εκτελέσει τον αδελφό του, Μουσταφά, ο οποίος ήταν γιος της Αλιμέ Σουλτάν, προκειμένου να διατηρήσει την τάξη στην αυτοκρατορία.
Ωστόσο, ο Αχμέτ χάρισε την ζωή στον αδελφό του. Αυτή η απόφαση πάρθηκε από τον Αχμέτ αφενός γιατί ο θάνατος του Ηγεμόνα Μαχμούτ, του πρώτου γιου της Χαλιμέ, είχε προκαλέσει εντύπωση στον Αχμέτ και αφετέρου γιατί ο Αχμέτ δεν είχε γιους (ήταν μόλις 13 ετών όταν έγινε Σουλτάνος), με αποτέλεσμα σε περίπτωση θανάτου του να διακοπεί η συνέχεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Επίσης, ένας άλλος λόγος ήταν η επιρροή που ασκούσε η Κιοσέμ Σουλτάν στον σύζυγό της, Αχμέτ Α'. Η Κιοσέμ δεν ήθελε μετά τον θάνατο του Αχμέτ να τον διαδεχθεί ο μεγαλύτερος γιος του, Οσμάν Β', διότι πίστευε ότι θα εκτελέσει τους ετεροθαλής αδελφούς του, δηλαδή τους γιούς της Κιοσέμ και του Αχμέτ.
Ένα τέτοιο σενάριο υλοποιήθηκε εν μέρει το 1621, όταν μετά τη γέννηση του γιου του Ηγεμόνα Ομέρ, ο Οσμαν Β΄ διέταξε την εκτέλεση του μεγαλύτερου γιού της Κιοσέμ, Ηγεμόνα Μεχμέτ. Ο Οσμάν Β' ήταν γιος του Αχμέτ Α΄ και της Μαχφιρούζ Χατιτζέ Σουλτάν, η οποία ήταν ανιψιά της Χαλιμέ Σουλτάν. Άρα η Χαλιμέ Σουλτάν και ο Οσμάν Β΄ ήταν συγγενείς.
Πριν από τον θάνατο του Αχμέτ Α', το 1617, ο Μουσταφά φυλακίστηκε στο Καφές, έναν ειδικό χώρο όπου απομονώνονταν τα αρσενικά μέλη της δυναστείας που αποτελούσαν απειλή για τον Σουλτάνο. Η Χαλιμέ Σουλτάν στάλθηκε στο Παλαιό Παλάτι και της χορηγήθηκε επίδομα, ως χήρα του Σουλτάνου.
Πρώτη θητεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τον Νοέμβριο του 1617 πέθανε ο Αχμέτ Α'. Ο Σεϊχουλισλάμ Μεχμέτ Εφέντι και ο Μεχμέτ Πασάς υποστήριξαν ότι ο πρωτότοκος γιος του Αχμέτ, ο Οσμάν Β' ήταν πολύ νέος για να κυβερνήσει. Ο επικεφαλής ευνούχος του χαρεμιού, Χατζί Αγάς, έφερε αντίρρηση, επικαλούμενος το γεγονός ότι ο Μουσταφά ήταν ψυχικά άρρωστος.
Παρ'όλα αυτά όμως δεν το έλαβαν υπόψη και έτσι ο θρόνος πέρασε στον αδελφό του Αχμέτ, τον Μουσταφά Α'. Η Χαλιμέ γύρισε από το Παλαιό Παλάτι στο Τοπ Καπί και έγινε Βαλιντέ Σουλτάν. Σύντομα έγινε σαφές ότι ο Μουσταφά δεν είναι σε θέση να κυβερνήσει μόνος του και η Χαλιμέ έγινε αντιβασιλέας για τον γιο της.
Αργότερα, όμως, ο Μουσταφά Α' εκθρονίστηκε και ο θρόνος πέρασε στα χέρια του ανιψιού του, Οσμάν Β'. Ο Μουσταφά στάλθηκε πίσω στο Καφές και η Χαλιμέ στο Παλαιό Παλάτι. Ως πρώην Βαλιντέ Σουλτάν άρχισε να λαμβάνει μεγαλύτερο επίδομα απ' ότι λάμβανε πριν,ως χήρα του Σουλτάνου.
Δεύτερη θητεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στις 18 Μαϊου 1622 οι γενίτσαροι εκθρόνισαν τον Οσμάν Β΄, απελευθέρωσαν τον Μουσταφά από το Καφές και τον αναγνώρισαν ως Σουλτάνο. Είναι γνωστό ότι λίγο πριν από αυτό το γεγονός η Χαλιμέ συναντήθηκε με τον Μεγάλο Βεζίρη Καρά Νταβούτ Πασά, ο οποίος ήταν σύζυγος της κόρης της, καθώς και με μερικούς γενίτσαρους με σκοπό να διαπραγματευτεί την ανάκτηση του γιου της στο οθωμανικό θρόνο.
Στις 20 Μαΐου 1622 ο Οσμάν στραγγαλίστηκε στην φυλακή του Γεντί Κουλέ και ο Καρά Νταβούτ Πασάς παρέδωσε ένα αυτί του και την μύτη του στην Χαλιμέ, ως απόδειξη ότι είχε όντως πεθάνει. Στην αυτοκρατορία όμως επικρατούσε πολιτική αστάθεια.
Η Χαλιμέ πείστηκε να εγκαταλείψει ο γιος της τον θρόνο, με την προϋπόθεση ότι θα του χαριζόταν η ζωή. Έτσι στον θρόνο ανέβηκε ο ανιψιός του, Μουράτ Δ΄, ο γιος του Αχμέτ Α΄ και της Κιοσέμ Σουλτάν. Ο Μουσταφά στάλθηκε ξανά στο Καφές, όπου πέρασε το υπόλοιπο της ζωής του. Η Χαλιμέ στάλθηκε πάλι στο Παλαιό παλάτι, και λίγο αργότερα εικάζεται ότι πέθανε το 1623 σε ηλικία 52 ετών, με εντολή της Κιοσέμ Σουλτάνας, ως αντίποινο για την εμπλοκή της στον θάνατο του Οσμάν Β',τον οποίο η Κιοσέμ είχε μεγαλώσει ως γιό της.
Παιδιά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ηγεμόνας Μαχμούτ (1587-1603)
- Χατιτζέ Σουλτάν (1590-1613)
- Μουσταφά Α' (1591-1639)
- Ντιλρουμπά Σουλτάν (1594-1623)
- Γκεβχέρ Σουλτάν (?-?)
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Turkey: The Imperial House of Osman». web.archive.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Μαΐου 2006. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2014.
- ↑ Ga ́bor A ́goston, Bruce Alan Masters. New York: Facts on File (1 Ιανουαρίου 2009). Günhan Börekçi. "Mustafa I." Encyclopedia of the Ottoman Empire. Infobase Publishing. σελ. 409. ISBN 978-1-438-11025-7.
- ↑ M. Sadık Bilge (2005). Osmanlı devleti ve Kafkasya: Osmanlı varlığı döneminde Kafkasya'nın siyasî-askerî tarihi ve idarî taksimâtı, 1454-1829. Eren Yayıncılık.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- "Turkey: The Imperial House of Osman". web.archive.org. Retrieved 18 February 2014.
- Börekçi, Günhan. "Mustafa I." Encyclopedia of the Ottoman Empire. Ed. Gábor Ágoston and Bruce Masters. New York: Facts on File, 2009. p. 409.
- Leslie P. Peirce (1993). The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire. Oxford University Press. pp. 106–107. ISBN 978-0-195-08677-5.