Μετάβαση στο περιεχόμενο

Φίλιππος Β΄ της Γαλλίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Για άλλες χρήσεις, δείτε: Φίλιππος.
Φίλιππος Β'
Σφραγίδα του Φιλίππου Β΄ με επιγρ.: PHILIPPUS DEI GRATIA FRANCORUM REX.
Περίοδος18 Σεπτεμβρίου 1180 - 14 Ιουλίου 1223
ΣτέψηΚαθεδρικός Ναός της Ρενς
ΠροκάτοχοςΛουδοβίκος Ζ´ της Γαλλίας
ΔιάδοχοςΛουδοβίκος Η΄ της Γαλλίας
Γέννηση21 Αυγούστου 1165 (1165-08-21)
Γκονές, Γαλλία[1]
Θάνατος14 Ιουλίου 1223 (57 ετών)
Μαντ-λα-Ζολί, Γαλλία
Τόπος ταφήςΒασιλική Σαιν-Ντενί
ΣύζυγοςΙσαβέλλα του Αινώ
Ίνγκεμποργκ της Δανίας
Αγνή της Μερανίας
ΕπίγονοιΛουδοβίκος Η΄ της Γαλλίας
Μαρία της Γαλλίας (π. 1198-1224)
Φίλιππος Α΄ της Βουλώνης
ΟίκοςΟίκος των Καπετιδών
ΠατέραςΛουδοβίκος Ζ´ της Γαλλίας
ΜητέραΑδέλα της Καμπανίας
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )
Ο Φίλιππος Αύγουστος Β' της Γαλλίας.

Ο Φίλιππος Β΄ ο επιλεγόμενος Αύγουστος (Philippe II, 21 Αυγούστου 1165 - 14 Ιουλίου 1223)[2], βασιλιάς της Γαλλίας (1180 - 1223) ήταν γιος και διάδοχος του Λουδοβίκου Ζ΄ της Γαλλίας και της τρίτης συζύγου του Αδέλας των Μπλουά, κόρης του Θεοβάλδου Β΄ κόμη της Καμπανίας. Ήταν επίσης αδελφός της αυτοκράτειρας του Βυζαντίου Άννας. Οι Καπετίδες βασιλείς ήταν γνωστοί μέχρι τον Φίλιππο Β΄ ως "βασιλείς των Φράγκων"· ο Φίλιππος Β΄ είναι ο πρώτος Καπετίδης μονάρχης, που αναφέρεται ως "βασιλιάς της Γαλλίας". Ονομάστηκε Αύγουστος ή Θεόσταλτος, επειδή ο πατέρας του Λουδοβίκος Ζ΄ τον απέκτησε σε προχωρημένη ηλικία, μετά από τρεις γάμους χωρίς να αποκτήσει διάδοχο· είχε πάρει την απόφαση ότι η δυναστεία των Καπετιδών θα εξαλειφθεί.[3] Ο 12ετής πόλεμος που είχε ο Φίλιππος Β΄ με τους Πλανταγενέτες (1202 - 1214) έληξε με τον θρίαμβο τού Φιλίππου Β΄ στη μάχη του Μπουβίν (1214), όπου νίκησε τους Άγγλους με όλους τούς συμμάχους τους Φλαμανδούς και Γερμανούς, μετατρέποντας τη Γαλλία στο ισχυρότερο βασίλειο της Ευρώπης. Στην Αγγλία ο βασιλιάς Ιωάννης ο Ακτήμονας είχε πολλά προβλήματα από την εξέγερση των βαρόνων· τους βαρόνους βοήθησε σημαντικά ο ίδιος ο Φίλιππος Β΄ στον Α΄ Βαρονικό Πόλεμο. Ο Φίλιππος Β΄ δημιούργησε ένα σύγχρονο και ισχυρό κράτος, εξαλείφοντας τα μέχρι τότε προνόμια των φεουδαρχών, οι οποίοι ήταν σχεδόν αυτόνομοι· ενίσχυσε την αστική τάξη, τους εμπόρους, έκτισε ένα μεγάλο τείχος γύρω από το Παρίσι και έφερε τη νομισματική σταθερότητα.

Τα πρώτα χρόνια του Φιλίππου Β΄ στον Γαλλικό θρόνο, μέχρι τη συμμετοχή του στην Γ΄ Σταυροφορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Άνοδος του Φιλίππου Β΄ Αυγούστου στον Γαλλικό θρόνο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Λουδοβίκος Ζ΄ είχε ενδιαφερθεί να κάνει τον γιο του συμβασιλιά, όσο το δυνατό συντομότερα. Σε ένα κυνήγι με φίλους, ο 13χρονος Φίλιππος χάθηκε στο δάσος της Κομπιένης (1178)· ολόκληρη την επόμενη νύχτα έψαχνε απελπισμένα και ανεπιτυχώς να βρει τον δρόμο της επιστροφής. Λιπόθυμο από τον φόβο, το κρύο και την κούραση τον βρήκε ένας ανθρακωρύχος, που τον μετέφερε, αλλά ο μικρός Φίλιππος εκτεθειμένος στα δηλητήρια αρρώστησε πολλές ημέρες με υψηλό πυρετό.[4] Ο Λουδοβίκος Ζ΄ πήγε στο ιερό του Θωμά Μπέκετ να κάνει τάμα να βρεθεί ο μικρός Φίλιππος· εκεί τον πληροφόρησαν ότι ο γιος του βρέθηκε. Στον δρόμο της επιστροφής του στο Παρίσι υπέστη από το άγχος εγκεφαλικό επεισόδιο, που θα τον αφήσει παράλυτο τα επόμενα δυο χρόνια μέχρι τον θάνατό του. Στις 1 Νοεμβρίου 1179 στέφθηκε ο Φίλιππος Β΄ ως συμβασιλιάς στον Καθεδρικό ναό του Ρενς. Ο Φίλιππος Β΄ νυμφεύτηκε την Ισαβέλλα του Αινώ, κόρη του Βαλδουίνου Ε΄ του Αινώ και της Μαργαρίτας της Φλάνδρας, μεγαλύτερης αδελφής των πρώτων Λατίνων Αυτοκρατόρων της Κωνσταντινούπολης Βαλδουίνου Α΄ και Ερρίκου της Φλάνδρας, η οποία πήρε προίκα το Αρτουά. Οι μεγάλοι ευγενείς τού βασιλείου, η μητέρα του και οι θείοι του δυσαρεστήθηκαν έντονα από τον γάμο, επειδή έχαναν τα προνόμιά τους.[5] Στις 18 Σεπτεμβρίου 1180 πέθανε ο πατέρας του και ο Φίλιππος Β΄ ανέλαβε επίσημα μόνος τον θρόνο.

Τον Απρίλιο του 1182 ο Φίλιππος Β΄ έδιωξε από τη χώρα όλους τους Ιουδαίους και έκανε κατάσχεση της περιουσίας τους. Ο μεγαλύτερος γιος και διάδοχός του, ο δελφίνος Λουδοβίκος, γεννήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 1187 και κληρονόμησε από τη μητέρα του την κομητεία του Αρτουά (1190). Σε περιόδους μεγάλων συγκρούσεων συγκέντρωνε άνετα 250 ιππότες, 250 λογχοφόρους ιππείς, 100 ιππείς τοξότες, 133 πεζούς τοξότες, 2000 πεζούς λογχοφόρους και 300 μισθοφόρους.[6] Στο τέλος της βασιλείας του συγκέντρωνε αντίστοιχα 3.000 ιππότες, 9.000 λογχοφόρους, 6.000 αστούς πολιτοφύλακες και πολλές χιλιάδες πεζούς.[7] Ο Φίλιππος Β΄ ήταν ο δημιουργός του Γαλλικού ναυτικού και ο πρώτος Καπετίδης ηγεμόνας που δημιούργησε ναυτική δύναμη, συγκεντρώνοντας στόλο 7.000 ανδρών (2015). Τα επόμενα δυο χρόνια ο στόλος του περιείχε 10 μεγάλα πλοία και πολλά άλλα μικρότερα.[8]

Προστριβές με τον κόμη της Φλάνδρας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η στέψη του Φιλίππου B΄ παρουσία του βασιλιά της Αγγλίας Ερρίκου Β΄ - μικρογραφία (1400).

Το 1181 ξεκίνησε πόλεμος ανάμεσα στον Φίλιππο Β΄ Αύγουστο και στον Φίλιππο της Αλσατίας, κόμη της Φλάνδρας για την κυριαρχία στο Βερμαντουά, το οποίο ζητούσε ο Γάλλος βασιλιάς ως προίκα της συζύγου του, αλλά ο κόμης τού το αρνήθηκε. Ο κόμης επιτέθηκε στη Γαλλία, λεηλατώντας τις περιοχές του Σάμ και του Ουάζ.[9] Ο Φίλιππος Β΄ συγκέντρωσε γρήγορα 2.000 ιππότες και οι δυο στρατοί ήρθαν αντιμέτωποι.[10] Σύμμαχοι του Φιλίππου της Αλσατίας ήταν ο Ερρίκος Α΄ δούκας της Βραβάντης και ο Φίλιππος του Έινσμπεργκ· ο Γάλλος βασιλιάς κατάφερε να διαλύσει τη συμμαχία, αναγκάζοντας τον κόμη να συνθηκολογήσει χωρίς πόλεμο. Με τη συνθήκη του Μπωβ στη συνέχεια (Ιούλιος 1185) μεγάλες εκτάσεις, όπως η Αμιένη και το Αρτουά, πέρασαν στον Γάλλο βασιλιά· το υπόλοιπο του Βερμαντουά το κράτησε ο κόμης της Φλάνδρας.[11] Ο Φίλιππος Β΄ ονομάστηκε τότε για πρώτη φορά Αύγουστος από τον μοναχό Ριγκόρντ λόγω των κατακτήσεων του, που αύξησαν (augmente) την επικράτειά του[12]. Ο Στέφανος Α΄ του Σανκέρ κυρίευσε την Ορλεάνη, αλλά ο Φίλιππος Β΄ τον νίκησε.

Προστριβές με τον βασιλιά της Αγγλίας Ερρίκο Β΄

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Φίλιππος Β΄ Αύγουστος ξεκίνησε τον πόλεμο με τον βασιλιά Ερρίκο Β΄ της Αγγλίας για τις περιοχές που κατείχε ο Άγγλος βασιλιάς στο Γαλλικό έδαφος, όπως το Ανζού, η Ακουιτανία και η Νορμανδία. Οι διαμάχες ξεκίνησαν με τον θάνατο τού μεγαλύτερου γιου τού Ερρίκου Β΄, Ερρίκου του νεότερου, τον Ιούνιο του 1183, ο οποίος είχε νυμφευτεί την ετεροθαλή αδελφή τού Φιλίππου Β΄ Αυγούστου, τη Μαργαρίτα. Ο Γάλλος βασιλιάς ζήτησε πίσω την προίκα της αδελφής του, καθώς είχε γίνει γαμήλια συμφωνία: αν πεθάνουν χωρίς διαδόχους, θα πρέπει να επιστραφεί το Βεξίν στο Γαλλικό στέμμα. Οι δυο βασιλείς συναντήθηκαν χωρίς αποτέλεσμα. Ο Φίλιππος Β΄ τράβηξε περισσότερο την κατάσταση, όταν ο Μπέλα Γ΄ της Ουγγαρίας ζήτησε το χέρι τής χήρας Μαργαρίτας· ο Ερρίκος Β΄ τότε αναγκάστηκε να συμφωνήσει. Ο πρόωρος θάνατος τού τέταρτου γιου τού Ερρίκου Β΄, τού Γοδεφρείδου Β΄ της Βρετάνης με έναν αγέννητο γιο, τον Αρθούρο ξεκίνησε νέο κύκλο από διαμάχες ανάμεσα στους δυο βασιλείς. Ο Φίλιππος Β΄ ζήτησε την κυριαρχία της Βρετάνης μέχρι να γεννηθεί ο διάδοχος και πρότεινε τον γάμο της άλλης ετεροθαλούς αδελφής του Αδελαΐδας του Βεξίν με τον τρίτο γιο του Ερρίκου Β΄ και διάδοχό του. τον Ριχάρδο (Α΄) τον Λεοντόκαρδο. [13]

Ο Φίλιππος Β΄ αρχικά συμμάχησε με τους επαναστατημένους γιους τού Ερρίκου Β΄ και έκανε επίθεση στο Μπερρύ, αλλά τελικά συμφώνησε να κλείσει μαζί του -το καλοκαίρι του 1187- διετή ειρήνη, επιτρέποντάς του να έχει την κυριαρχία του Ισσοντάν και του Φρετεβάλ στο Βερμαντουά. Μετά τη λήξη της ειρήνης εκμεταλλεύτηκε την αδυναμία του Ερρίκου Β΄, λόγω της νέας επανάστασης του Ριχάρδου, για να ξεκινήσει πάλι τις εχθροπραξίες.[11] Συμμάχησε ανοιχτά με τον Ριχάρδο, ταπεινώνοντας τον Ερρίκο Β΄ με τη Συνθήκη του Αζαί λε Ριντώ (4 Ιουλίου 1189), όπου τον ανάγκασε να τού παραχωρήσει ξανά το Ισσοντάν και το Φρετεβάλ. Ο μικρότερος γιος τού Άγγλου βασιλιά, ο Ιωάννης της Αγγλίας -που μέχρι τότε υποστήριζε τον πατέρα του- αποστάτησε στον εχθρό και ο Ερρίκος Β΄ πέθανε. Ο θάνατος του Ερρίκου Β΄ και η πτώση της Ιερουσαλήμ από τον Σαλαντίν επισκίασαν όλα τα υπόλοιπα γεγονότα της εποχής. Προσπάθησε με κάθε μέσο να διαλύσει την Ανδεγαυική αυτοκρατορία στη Γαλλία. Είχε πολύ καλές σχέσεις με τους γιους τού Ερρίκου Β΄, όταν σαν πρίγκιπες επαναστάτησαν εναντίον τού πατέρα τους, αλλά έκανε το εντελώς αντίθετο σαν βασιλιάς· χαρακτηριστικότερη περίπτωση η τεράστια θλίψη του στον πρόωρο θάνατο του Γοδεφρείδου.

Συμμετοχή του Φιλίππου Β΄ στην Γ΄ Σταυροφορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι βασιλείς της Γαλλίας Φίλιππος Β΄ Αύγουστος και της Αγγλίας Ριχάρδος Α΄ ο Λεοντόκαρδος παίρνουν τα κλειδιά της πόλης της Άκρας - Μεγάλα Γαλλικά Χρονικά.

Το 1190 ξεκίνησε την Γ΄ Σταυροφορία με τον αυτοκράτορα της Γερμανίας Φρειδερίκο Α΄ Βαρβαρόσσα και τον βασιλιά της Αγγλίας Ριχάρδο Α΄ τον Λεοντόκαρδο. Ξεκίνησε μαζί με τον Ριχάρδο Α΄, αλλά χώρισαν στη Λυών, διότι ο μεν Ριχάρδος Α΄ ήθελε να συνεχίσουν μέσω πλοίων, ο δε Φίλιππος Β΄ μέσω των Άλπεων· συναντήθηκαν ξανά στη Μεσσήνη, όπου έβγαλαν μαζί τον χειμώνα. Στις 30 Μαρτίου 1191 ο Φίλιππος Β΄ εξέπλευσε στα Ιεροσόλυμα και άρχισε τις εφόδους πριν την άφιξη του Ριχάρδου Α΄, ο οποίος ήρθε στις 8 Ιουνίου. Τον Ιούλιο του ίδιου χρόνου ο Φίλιππος Β΄ προσεβλήθη από δυσεντερία και θα ήταν βέβαιος ο θάνατός του αν δεν επέστρεφε ταχύτατα στη Γαλλία εγκαταλείποντας την πολιορκία, κάτι που έκανε αφήνοντας μόνο μία μικρή Γαλλική στρατιωτική δύναμη υπό τον Ούγο Γ΄ δούκα της Βουργουνδίας. Εξοργισμένος ο Ριχάρδος Α΄ για την πράξη αυτή του Φιλίππου Β΄, του έκανε έντονη επίθεση, λέγοντας ότι καθήκον του ήταν να καθήσει να πεθάνει αντί να εγκαταλείψει την προσπάθεια τού να περιέλθει η Άκρα στα χέρια των Σταυροφόρων. Στην πολιορκία της Άκρας σκοτώθηκε ο Φίλιππος κόμης της Φλάνδρας, ο οποίος είχε υπό την κατοχή του την ιδιοκτησία στο Βερμαντουά· ο θάνατός του απειλούσε να σπάσει τη Συνθήκη του Γκιζόρ, με την οποία ο Φίλιππος Β΄ περιόριζε την ισχύ της δυνατής οικογένειας των Μπλουά. Στις 31 Ιουλίου 1191 Γαλλικός στρατός 10.000 ανδρών παρέμεινε στην Ουτρεμέρ υπό τις διαταγές του Ούγου Γ΄ δούκα της Βουργουνδίας, ενώ ο Φίλιππος Β΄ με τον εξάδελφό του Πέτρο ντε Κουρτεναί επέστρεψε στη Γαλλία. Ο Ριχάρδος Α΄ ο Λεοντόκαρδος παρέμεινε στους Αγίους Τόπους, αλλά άρχισε να φοβάται -λόγω της κακής συμπεριφοράς που έδειξε στον Φίλιππο Β΄ Αύγουστο- τυχόν επίθεση στις κτήσεις του στη βόρεια Γαλλία, γι'αυτό αποφάσισε, έστω και καθυστερημένα, να επιστρέψει. Το αποτέλεσμα της σύγκρουσης των δυο βασιλέων ήταν η διάλυση τού αρραβώνα του Ριχάρδου Α΄ με την ετεροθαλή αδελφή τού Φιλίππου Β΄, την Αδελαΐδα· ο Ριχάρδος Β΄ υποχρεώθηκε να επιστρέψει την προίκα του, στην οποία ανήκε το πανίσχυρο κάστρο του Γκισόρ. Η αρχική συμφωνία ήταν να παραμείνει στους απογόνους του Ριχάρδου Α΄ και της Αδελαΐδας, εκτός αν δεν έκαναν παιδιά, οπότε έπρεπε να επιστρέψει στον Γάλλο βασιλιά.[14]

Πόλεμοι του Φιλίππου Αυγούστου με τους Άγγλους

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ξεκίνημα εχθροπραξιών του Φιλίππου Αυγούστου με τον Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στα τέλη του 1191 μετά την επιστροφή του στη Γαλλία αποφάσισε να ξεκινήσει εκστρατεία εναντίον του Ριχάρδου αλλά ήταν δεσμευμένος με όρκο να μην ενοχλήσει τα εδάφη του όσο ο Άγγλος βασιλιάς έλειπε σε Σταυροφορία.[15] Ζήτησε άδεια από τον πάπα Κελεστίνο Γ΄ να σπάσει τον όρκο του αλλά του το αρνήθηκε.[16] Στις 20 Ιανουαρίου 1192 ο Φίλιππος συνάντησε τον Γουλιέλμο Φίτζραλφ διοικητή του Ριχάρδου στη Νορμανδία, του παρουσίασε χειρόγραφα τα οποία του κατοχύρωναν τις αμφισβητούμενες περιοχές στη Γαλλία όπως το Βεξίν αλλά απέρριψε τις προτάσεις του. Ο Φίλιππος μπροστά σε αδιέξοδο διέδωσε άσχημες φήμες, διέδωσε ότι ο Ριχάρδος έκανε κρυφή συμμαχία με τον Σαλαντίν να πέσουν στα χέρια του η Γάζα, η Γιάφα και η Ασκαλών και ότι βρισκόταν πίσω από τη δολοφονία του Κορράδου του Μομφερράτου. Αμέσως μετά συναντήθηκε με τον μικρότερο αδελφό του Ριχάρδου Ιωάννη τον Ακτήμονα και του ζήτησε να συνεργαστούν για την ανατροπή του με αντάλλαγμα να γίνει εκείνος βασιλιάς της Αγγλίας.[16]

Στις αρχές του 1193 ο Ιωάννης έφτασε στο Παρίσι να δώσει φόρο υποτέλειας στον Φίλιππο για τα εδάφη του στη Γαλλία, τότε έφτασαν τα νέα στον Φίλιππο ότι ο βασιλιάς Ριχάρδος ήταν αιχμάλωτος του Γερμανού αυτοκράτορα Ερρίκου ΣΤ΄. Ο Φίλιππος ενθουσιασμένος κατέλαβε χωρίς αντίσταση το Βεξίν και το κάστρο του Γκισόρ. Μετέβη στη Διέππη για να συγκρατήσει τον διπρόσωπο Ιωάννη και του παρέδωσε τη φύλαξη της πόλης του Εβρέ, ο Φίλιππος σε συμμαχία με τον κόμη της Φλάνδρας πολιόρκησαν τη Ρουέν αλλά απέτυχαν να την καταλάβουν λόγω της αντίστασης του κόμη του Λέστερ. Στις 9 Ιουλίου 1193 στη Μαντ ο Φίλιππος Αύγουστος ήρθε σε συμφωνία με τους υπουργούς του Ριχάρδου να κρατήσει τα κέρδη τους στη Νορμανδία αλλά να τους τα παραδώσει πίσω τις περιοχές σε περίπτωση που επιστρέψει ο Ριχάρδος. Προσπάθησε να δωροδοκήσει τον Γερμανό αυτοκράτορα Ερρίκος ΣΤ΄ να κρατήσει περισσότερο καιρό αιχμάλωτο τον Ριχάρδο αλλά εκείνος το αρνήθηκε. Ο Ριχάρδος ελευθερώθηκε από την αιχμαλωσία στις 4 Φεβρουαρίου 1194, στις 13 Μαρτίου επέστρεψε στην Αγγλία και στις 12 Μαΐου εξέπλευσε με έναν στόλο 300 πλοίων για να επιτεθεί στον Φίλιππο.[17]

Σκληροί πόλεμοι με τον Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι κατακτήσεις του βασιλιά της Γαλλίας Φιλίππου Αυγούστου.
Αργυρό δηνάριο της Τουρ, του Φιλίππου Β΄, με επιγραφή + PHILIPUS REX / + TURONIS CIVI[TATI]S. 19 χλστ., 0,88 γραμ., κόπηκε το 1270-80.
Αναπαράσταση του Φιλίππου Αυγούστου από τον Λουδοβίκο Φελίξ Αμιέλ (19ος αι.).

Ο Φίλιππος Αύγουστος βρισκόταν εκείνο τον καιρό σε πλεονεκτική θέση, είχε καταλάβει τις περισσότερες περιοχές ανατολικά του Σηκουάνα, επόμενος στόχος του ήταν το κάστρο του Βερνέγ προς το οποίο βάδισε και ο Ριχάρδος. Δεν μπόρεσε να σπάσει την αντίσταση των δυνάμεων του κάστρου, άφησε μια στρατιωτική δύναμη πίσω και βάδισε προς το Εβρέ το οποίο ο Ιωάννης είχε παραδώσει στον Ριχάρδο όταν επέστρεψε για να του εκδηλώσει την πίστη του. Κατέλαβε εύκολα το Εβρέ αλλά οι δυνάμεις του στο κάστρο του Βερνέγ εγκατέλειψαν την προσπάθεια και ο Ριχάρδος μπήκε σε αυτό στις 30 Μαΐου. Τον επόμενο μήνα ο δυναμικός Ριχάρδος κατόρθωσε να ανακαταλάβει πολλά κάστρα στον νότο, ο Φίλιππος βάδισε για να τον αντιμετωπίσει αλλά η οπισθοφυλακή του αιχμαλωτίστηκε στο Φρετεβάλ στις 3 Ιουλίου, ο ίδιος μετά βίας γλύτωσε τη σύλληψη. Στην επιστροφή του στη Νορμανδία προσπάθησε να εκδικηθεί τους Άγγλους συμμάχους του με επίθεση στις αποσκευές του Ιωάννη του Ακτήμονα και του κόμη του Αραντέλ.[18]

Ο Φίλιππος συνέχισε τις πολεμικές του επιχειρήσεις με την πολιορκία της Βερνέγ, ο Ριχάρδος έφτασε για διαπραγματεύσεις αλλά ο Φίλιππος συνέχισε κρυφά τις πολεμικές επιχειρήσεις, όταν το έμαθε ο Ριχάρδος εξοργίστηκε διακόπτοντας τις συνομιλίες. Ο Φίλιππος Αύγουστος απέκτησε το πλεονέκτημα στη βορειοανατολική Νορμανδία, έκανε επιδρομή στη Διέππη, έκαψε στο λιμάνι τα Αγγλικά πλοία και στη συνέχεια αποφάσισε να βαδίσει νότια στην περιοχή του Μπέρρυ όπου κατέλαβε εύκολα το κάστρο και την πόλη του Ισοντάν.[19] Την επόμενη χρονιά ο ανιψιός του βασιλιά Ριχάρδου Αρθούρος της Βρετάνης έπεσε στα χέρια του Φιλίππου αλλά ο Ριχάρδος πήρε ξανά το πάνω χέρι όταν νίκησε τον βασικότερο από τους συμμάχους του Φιλίππου Βαλδουίνο της Φλάνδρας (1197). Ο Γερμανός αυτοκράτορας Ερρίκος ΣΤ΄ πέθανε στη συνέχεια και ο διάδοχος του Όθων Δ΄ ανιψιός του Ριχάρδου στράφηκε φανερά εναντίον του Φιλίππου. Οι Νορμανδοί ευγενείς που υποστήριζαν τον Γάλλο βασιλιά ύστερα από αυτό άρχισαν να στρέφονται υπέρ του Ριχάρδου, οι δυνάμεις του Φιλίππου προσπάθησαν να καταλάβουν το κάστρο του Γκισόρ αλλά η γέφυρα του ποταμού Έμπ κατέρρευσε από το υπερβολικό βάρος και ο στρατός του διαλύθηκε. Ο Ριχάρδος είχε κερδίσει το φθινόπωρο του 1198 οτιδήποτε είχε χάσει από το 1193, ο Φίλιππος Αύγουστος ζήτησε απεγνωσμένα ειρήνη προσφέροντας στον Ριχάρδο τα πάντα εκτός από το Γκισόρ.[19] Οι δυο βασιλείς συναντήθηκαν τον Ιανουάριο του 1199 στις όχθες του Σηκουάνα και συμφώνησαν ειρήνη 5 ετών, τον ίδιο χρόνο ο Άγγλος βασιλιάς δολοφονήθηκε από δικούς του υποτελείς στην Ακουιτανία.[20] Δεν άφησε απογόνους και τον διαδέχθηκε στον Αγγλικό θρόνο ο μικρότερος αδελφός του και πρώην σύμμαχος του Φιλίππου Ιωάννης ο Ακτήμονας.

Άνοδος στον Αγγλικό θρόνο του Ιωάννη του Ακτήμονα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Μάιο του 1200 ο Φίλιππος Αύγουστος υπέγραψε με τον Ιωάννη τον Ακτήμονα τη Συνθήκη του Λε Γκουλέτ, η συνθήκη περιελάμβανε εκτός από την Ακουιτανία και όλες τις υπόλοιπες αμφισβητούμενες περιοχές όπως το Ανζού, το Μαιν και η Τουρραίνη. Ο Ιωάννης αναγκάστηκε να υπογράψει όλους τους ταπεινωτικούς όρους, να εγκαταλείψει τις Αγγλικές κτήσεις στο Μπερρύ και να πληρώσει αποζημίωση 20.000 ασημένια μάρκα, σε αντάλλαγμα ο Φίλιππος τον αναγνώρισε βασιλιά της Αγγλίας εγκαταλείποντας την υποστήριξη στον ανιψιό του Αρθούρο της Βρετάνης. Η συνθήκη κατοχυρώθηκε με τον γάμο της Λευκής της Καστίλης ανιψιάς του Ιωάννη με τον δελφίνο Λουδοβίκο. [21] Η συνθήκη δεν τερμάτισε τον πόλεμο, πολύ σύντομα μέσα στο 1200 οι κάτοικοι της Ακουιτανίας εξεγέρθηκαν εναντίον του Ιωάννη μια εξέγερση που ο ίδιος ο Φίλιππος Β΄ είχε ενθαρρύνει μυστικά. Ο Φίλιππος κάλεσε στο Παρίσι τον Ιωάννη να απαντήσει στις εναντίον του κατηγορίες αλλά εκείνος αρνήθηκε να παρουσιαστεί. Ο Φίλιππος αποκήρυξε τον Ιωάννη από τον Αγγλικό θρόνο αναγνωρίζοντας βασιλιά τον Αρθούρο τον οποίο αρραβώνιασε με την 6χρονη κόρη του Μαρία, ο Ιωάννης συνέλαβε τον μικρό ανιψιό του ο οποίος από τότε εξαφανίστηκε (1203). Ο κόσμος άρχισε να διαδίδει ότι τον δολοφόνησε, ο Γάλλος βασιλιάς εκμεταλλεύτηκε την οργή του λαού εναντίον του πολιορκώντας και καταλαμβάνοντας την Ανδελί. Ο Ιωάννης δραπέτευσε στην Αγγλία, στα τέλη του 1204, το μεγαλύτερο τμήμα των Ανδεγαυικών κτήσεων μαζί με την Ακουιτανία πέρασαν στα χέρια του Φιλίππου.[21] Ο Φίλιππος αποφάσισε κατόπιν να αντιμετωπίσει τον Ιωάννη με νομικά μέσα, τον κάλεσε στην αυλή του στο Παρίσι να δώσει εξηγήσεις σχετικά με τον θάνατο του Αρθούρου της Βρετάνης, ο Ιωάννης ζήτησε την προσωπική του ασφάλεια ο Φίλιππος δεν του την εγγυήθηκε γι'αυτό αρνήθηκε να παρουσιαστεί. Ο Ιωάννης ο Ακτήμονας αφού παρασύρθηκε από τους βαρόνους του αποφάσισε την εποχή που απουσίαζε ο Φίλιππος εισβολή στη βόρεια Γαλλία (1206) η οποία τελικά ήταν καταστροφική, αναγκάστηκε να παρακαλέσει τον Φίλιππο για διετή ειρήνη με τους δυσμενέστερους όρους.[22]

Σκληρές διαμάχες με τον Ιωάννη τον Ακτήμονα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Φίλιππος της Σουαβίας διεκδικητής του θρόνου της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας δολοφονήθηκε (1208), το αυτοκρατορικό στέμμα πέρασε στον αντίπαλο του Όθων Δ΄ γιο της αδελφής του Ιωάννη του Ακτήμονα Ματθίλδης. Ο Όθων υποσχέθηκε να βοηθήσει τον Ιωάννη πριν ανέβει στον θρόνο αλλά οι συνθήκες που βρήκε τον έκαναν πολύ επιφυλακτικό. Ο Όθων Δ΄ και ο Ιωάννης συμμάχησαν εναντίον του πάπα Ιννοκέντιου Γ΄ (1212) με διαφορετικά συμφέροντα, ο Ιωάννης ήθελε να αρνηθεί την παπική κηδεμονία στην Αρχιεπισκοπή του Καντέρμπουρι και ο Όθων ήθελε να αποκηρύξει τον βασιλιά των Γερμανών Φρειδερίκο Β΄ από το Σικελικό στέμμα.[23] Ο Φίλιππος Αύγουστος εκμεταλλεύτηκε το πλεονέκτημα υποστηρίζοντας τον Φρειδερίκο, ο Ιωάννης ο Ακτήμονας από την άλλη πλευρά υποστήριξε ανοιχτά τον Όθωνα. Ο Φίλιππος αποφάσισε να εισβάλλει στην Αγγλία με την πρόφαση ότι ο Ιωάννης είναι εχθρός της εκκλησίας, κάλεσε συνέλευση των Άγγλων βαρόνων στο Σουασόν (1212), παραβρέθηκαν όλοι εκτός από τον Φερδινάνδο, κόμη της Φλάνδρας ο οποίος είχε πρόσφατα παντρευτεί την Ιωάννα της Κωνσταντινούπολης. Ο Φερδινάνδος αρνήθηκε να παραστεί επειδή ήταν έντονα δυσαρεστημένος από την επίθεση του δελφίνου Λουδοβίκου στα εδάφη του και την κατάληψη των πόλεων Αιρ και Σαιν, απαίτησε αποκατάσταση των παλιών του συνόρων πριν προσφέρει οποιαδήποτε βοήθεια.

Ο Φίλιππος στάθηκε έτοιμος να δείξει με κάθε μέσο την υποστήριξη του στον πάπα σε σημείο που δέχτηκε να συμφιλιωθεί με τη δεύτερη σύζυγο του Ινγκεβόρδη της Δανίας η οποία ήταν ευνοούμενη του (1213), οι βαρόνοι αποδέχθηκαν ομόφωνα τις προτάσεις του.[23] Βρισκόταν σε συνεχή επικοινωνία με τον παπικό απεσταλμένο Παντούλφο Βερράτσιο, ο Βερράτσιο πρότεινε μυστικά στον Ιωάννη τον Ακτήμονα να αποδεχτεί τα παπικά αιτήματα, να δώσει όρκο υποστήριξης στον πάπα και εκείνος με τη σειρά του θα τον αναγνωρίσει βασιλιά της Αγγλίας και της Ιρλανδίας. Σύντομα βρέθηκε συμφωνία ανάμεσα στον Ιωάννη και τον πάπα τον Μάιο του 1213, ο Βερράτσιο ανήγγειλε στον Φίλιππο να εγκαταλείψει κάθε προσπάθεια για επίθεση στην Αγγλία επειδή ο βασιλιάς της είναι υποτελής της Αγίας Έδρας και θα ήταν θανάσιμο αμάρτημα. Ο Φίλιππος τον παρακάλεσε να αλλάξει γνώμη, του εξήγησε ότι προετοίμαζε πολλά χρόνια αυτή την εκστρατεία αλλά ο παπικός απεσταλμένος ήταν αμετακίνητος στις θέσεις του. Ο κόμης της Φλάνδρας εν τω μεταξύ αρνήθηκε οποιαδήποτε υποστήριξη στον Γάλλο βασιλιά ακόμα και στην περίπτωση που ο Ιωάννης ο Ακτήμονας αφοριστεί από τον πάπα [24]. Οι δηλώσεις αυτές προκάλεσαν την οργή του Φιλίππου Αυγούστου, όταν έμαθε ο Φίλιππος ότι ο Φερδινάνδος έκανε κρυφή συμμαχία με τον Ιωάννη και τον Όθωνα εναντίον του αποφάσισε να κινητοποιήσει στρατό εναντίον των Φλαμανδών.

Ο θρίαμβος του Μπουβίν

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η νίκη του Φιλίππου Αυγούστου στο Μπουβίν - μικρογραφία (1400)
Ο Φίλιππος Αύγουστος μεταφέρει τον κόμη Φερδινάνδο και τους υπόλοιπους αιχμαλώτους μετά τη μάχη του Μπουβίν - Μεγάλα Χρονικά της Γαλλίας.

Ο Γαλλικός στόλος κατευθύνθηκε στο το λιμάνι της Ντάμ με 1700 πλοία και ο στρατός πολιόρκησε τη Γάνδη. Στην αρχή της πολιορκίας ο Φίλιππος έμαθε ότι ο Αγγλικός στόλος είχε αιχμαλωτίσει τα Γαλλικά πλοία στην Ντάμ, είχε κλείσει το λιμάνι και ο στόλος ήταν αδύνατο να δραπετεύσει. Οι Φλαμανδικές πόλεις ζήτησαν 30.000 μάρκα για να ελευθερώσουν τους ομήρους, σε 2 μέρες απελευθέρωσε τη φρουρά αλλά ήταν πολύ αργά για να σώσει τον στόλο του. Έδωσε εντολή να καεί ο στόλος του για να μην πέσει στα χέρια των εχθρών του στο λιμάνι της Ντάμ, επίσης διέταξε όλες οι Φλαμανδικές πόλεις που καταλαμβάνονται να καίγονται και οι κάτοικοι τους να θανατώνονται ή να πωλούνται σαν δούλοι.[25]

Ο Ιωάννης ο Ακτήμων μόλις έμαθε την καταστροφή του Γαλλικού στόλου αποφάσισε με τον σύμμαχο του αυτοκράτορα Όθωνα να επιτεθεί στην Αγγλία για να ανακτήσει τα χαμένα εδάφη του. Οι Άγγλοι βαρόνοι δεν ήταν ενθουσιασμένοι με την αποστολή η οποία ξεκίνησε από το Λα Ροσέλ τον Φεβρουάριο του 1214. Ο Ιωάννης σύντομα απογοητεύτηκε επειδή κατάλαβε ότι η αποστολή του είναι πολύ δυσκολότερη από ότι περίμενε ενώ ο σύμμαχος του Όθωνας δεν κατάφερε να συγκεντρώσει τα στρατεύματα του στις κάτω Χώρες.[25] Στις 27 Ιουλίου 1214 οι δυο στρατοί συναντήθηκαν στον παραπόταμο Λί κοντά στη γέφυρα του Μπουβίν, εκεί αποφάσισαν να δώσουν την τελική μάχη, ο στρατός του Φιλίππου απαριθμούσε περίπου 15.000 άνδρες ενώ ο στρατός των συμμάχων ήταν σχεδόν διπλάσιος με 25.000 άνδρες. Ο Φίλιππος Αύγουστος παρά το αριθμητικό του μειονέκτημα συνέτριψε τους αντιπάλους του, ο βασιλιάς Φίλιππος Αύγουστος επέστρεψε στο Παρίσι σε μια θριαμβευτική παρέλαση μαζί με τους αιχμαλώτους του στην οποία αποθεώθηκε από τον Γαλλικό λαό. Οι ηττημένοι σύμμαχοι είχαν όλοι κακή τύχη ο Φερδινάνδος της Φλάνδρας έμεινε φυλακισμένος τα επόμενα 12 χρόνια και ελευθερώθηκε μετά τον θάνατο του Φίλιππου, ο αυτοκράτορας Όθωνας ανατράπηκε από τον σύμμαχο του Φιλίππου Φρειδερίκο Χοενστάουφεν και ο Ιωάννης ο Ακτήμονας αναγκάστηκε να υπογράψει ειρήνη με ταπεινωτικούς όρους, σύντομα ανατράπηκε και ο ίδιος από τους βαρόνους.[26]

Τελευταία χρόνια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Πάπας Ιννοκέντιος Γ΄ έκανε πρόσκληση για τη Σταυροφορία των Αλβιγηνών (1208), ο βασιλιάς Φίλιππος Αύγουστος αρνήθηκε τη συμμετοχή του, δεν εμπόδισε όμως όσους Γάλλους ευγενείς που ήθελαν τη συμμετοχή τους να την πραγματοποιήσουν κανονικά.[27] Ο πόλεμος εναντίον των Καθαρών ολοκληρώθηκε (1244) και τα κέρδη για το Γαλλικό στέμμα ήταν μεγάλα ιδιαίτερα για τον γιο του Λουδοβίκο Η΄ και τον εγγονό του Λουδοβίκο τον Άγιο την περίοδο (1216 - 1222).[28] Ο Φίλιππος Β΄ συμμετείχε στον πόλεμο διαδοχής της Καμπανίας υποστηρίζοντας τον Εύδη Γ΄ και τον παλιό του σύμμαχο αυτοκράτορα Φρειδερίκο Β΄. Ο Φίλιππος Αύγουστος ήταν πρωταγωνιστής της Γαλλικής ιστορίας σε θέματα εκπαίδευσης, συνέχισε την κατασκευή της Παναγίας των Παρισίων που είχε ξεκινήσει ο πατέρας του (1163), ίδρυσε το Μουσείο του Λούβρου και το Πανεπιστήμιο του Παρισιού (1200).[29] Το Παρίσι έγινε την εποχή του το μεγαλύτερο εκπαιδευτικό κέντρο του κόσμου, πραγματοποίησε και πάρα πολλούς διαγωνισμούς γευσιγνωσίας και οινοποσίας. Ο Φίλιππος Αύγουστος πέθανε στις 14 Ιουλίου 1223 στον ποταμό Σηκουάνα και τάφηκε στη Βασιλική Σαιν-Ντενί.[30] Διάδοχος του στον Γαλλικό θρόνο ήταν ο μεγαλύτερος γιος του Λουδοβίκος Η΄.

Οικογένεια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με την πρώτη σύζυγο του Ισαβέλλα (1180) από τον Οίκο της Φλάνδρας, κόρη του Βαλδουίνου Ε΄ κόμη του Αινώ, απέκτησε:[31]

Με τη δεύτερη σύζυγο του Ίνγκεμποργκ των Έστριντσεν (1193), κόρη του Βάλντεμαρ Α΄ της Δανίας δεν απέκτησε παιδιά.

Με την τρίτη σύζυγό του Αγνή της Μερανίας (1196 - 1200), κόρη του Μπέρτολντ δούκα της Μερανίας, με την οποία χώρισε ύστερα από απαίτηση του πάπα (1200), απέκτησε:[33]

Ο Φίλιππος Β΄ Αύγουστος είχε και ένα εξώγαμο παιδί, τον (νόθο) Πέτρο Σαρλό, επίσκοπο του Νογιόν.[36]

Πρόγονοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πρόγονοι Φίλιππος Β΄ της Γαλλίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
16. Ερρίκος Α΄ της Γαλλίας
 
 
 
 
 
 
 
8. Φίλιππος Α΄ της Γαλλίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
17. Άννα του Κιέβου
 
 
 
 
 
 
 
4. Λουδοβίκος ΣΤ΄ της Γαλλίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
18. Φλόρις Α΄ της Ολλανδίας
 
 
 
 
 
 
 
9. Μπέρτα της Ολλανδίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
19. Γερτρούδη της Σαξονίας
 
 
 
 
 
 
 
2. Λουδοβίκος Ζ΄ της Γαλλίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
20. Αμεδαίος Β΄ της Σαβοΐας
 
 
 
 
 
 
 
10. Ουμβέρτος Β΄ της Σαβοΐας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
21. Ιωάννα της Γενεύης
 
 
 
 
 
 
 
5. Αδελαΐδα του Μωριέν
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
22. Γουλιέλμος Α΄ της Βουργουνδίας
 
 
 
 
 
 
 
11. Γκιζέλα της Βουργουνδίας, μαρκησία του Μομφερράτου
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
23. Στεφανία
 
 
 
 
 
 
 
1. Φίλιππος Β΄ της Γαλλίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
24. Θεοβάλδος Γ΄ του Μπλουά
 
 
 
 
 
 
 
12. Στέφανος Β΄ του Μπλουά
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
25. Γκερσέντε του Μαιν
 
 
 
 
 
 
 
6. Θεοβάλδος Β΄ της Καμπανίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
26. Γουλιέλμος Α΄ της Αγγλίας
 
 
 
 
 
 
 
13. Αδέλα της Νορμανδίας, κόμισσα του Μπλουά
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
27. Ματθίλδη της Φλάνδρας
 
 
 
 
 
 
 
3. Αδέλα της Καμπανίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
28. Ένγκελμπερτ Α΄ του Σπόνχαϊμ
 
 
 
 
 
 
 
14. Ενγιλβέρτος Β΄ του Σπόνχαϊμ
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
29. Χέντβιχ
 
 
 
 
 
 
 
7. Ματθίλδη της Καρινθίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
15. Ούτα του Πασσάου
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Grossman, Mark (2007). World Military Leaders: A Biographical Dictionary. New York: Infobase Publishing. σελ. 272. ISBN 9780816074778. 
  2. ↑ Smedley (1836), p. 52
  3. ↑ Cullum, P. H.; Lewis, Katherine J., eds. (2004). Holiness and masculinity in the Middle Ages. University of Wales Press - Religion and Culture in the Middle Ages. University of Wales Press. p. 135.
  4. ↑ Smedley (1836), p. 55
  5. ↑ Smedley (1836), p. 56
  6. ↑ Bradbury 1997, p. 252
  7. ↑ Bradbury 1997, p. 280.
  8. ↑ Bradbury 1997, p. 242
  9. ↑ Smedley (1836), p. 57
  10. ↑ Bradbury 1997, p. 245.
  11. ↑ 11,0 11,1 "Philip II." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica 2008 Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2008
  12. ↑ Baldwin 1991, p. 3
  13. ↑ Smedley (1836), p. 58
  14. ↑ Rees (2006), p.1
  15. ↑ Smedley (1836), p. 62
  16. ↑ 16,0 16,1 Smedley (1836), p. 63
  17. ↑ Rees (2006), p. 2
  18. ↑ Rees (2006), p. 3
  19. ↑ 19,0 19,1 Rees (2006), p. 4
  20. ↑ Rees (2006), p. 5
  21. ↑ 21,0 21,1 Smedley (1836), p. 67
  22. ↑ Smedley (1836), p. 68
  23. ↑ 23,0 23,1 Smedley (1836), p. 69
  24. ↑ Smedley (1836), p. 70
  25. ↑ 25,0 25,1 Smedley (1836), p. 71
  26. ↑ Smedley (1836), p. 72
  27. ↑ Rodney Stark, For the glory of God, (Princeton University Press, 2003), 56.
  28. ↑ Jill N. Claster, Sacred Violence: The European Crusades to the Middle East, 1095-1396, (University of Toronto Press, 2009), 220.
  29. ↑ Randall Fegley, The Golden Spurs of Kortrijk: How the Knights of France Fell to the Foot Soldiers of Flanders, 62.
  30. ↑ John W. Baldwin, The Government of Philip Augustus: Foundations of French Royal Power in the Middle Ages, (University of California Press, 1986), 389.
  31. ↑ Bradbury 1997, p. 55-56.
  32. ↑ Bradbury 1997, p. 177.
  33. ↑ M. A. Pollock, Scotland, England and France After the Loss of Normandy, 1204-1296, (The Boydell Press, 2015), 53.
  34. ↑ Charles T. Wood, The French Apanages and the Capetian Monarchy: 1224-1328, (Harvard University Press, 1966), 9.
  35. ↑ Jim Bradbury, Philip Augustus:King of France 1180-1223, (Addison Wesley Longman Limited, 1998), 185.
  36. ↑ C. Petit-Dutaillis, The Feudal Monarchy in France and England, transl. E.D. Hunt, (Routledge, 1999), 229.

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Baldwin, John W. (1991), The Government of Philip Augustus: Foundations of French Royal Power in the Middle Ages, University of California Press.
  • Bradbury, Jim (1997). King Philip II Augustus of France. The Medieval World (first ed.). Routledge.
  • Duby, Georges (September 1, 1990). The Legend of Bouvines: War, Religion, and Culture in the Middle Ages (first ed.). Univ of California Press.
  • Meade, Marion (1977). Eleanor of Aquitaine: A Biography. New York: Hawthorn Books.
  • Richard, Jean (1983). "Philippe Auguste, la croisade et le royaume". Croisés, Missionaires et Voyageurs. Perspectives Orientales du Monde Latin Médiéval (in French). *London: Variorum Collected Studies Series CS182.
  • Payne, Robert (1984). The Dream and the Tomb: A History of the Crusades. New York: Stein and Day.
  • Rees, Simon (September 2006). "King Richard I of England Versus King Philip II Augustus". Military History Magazine.
  • Smedley, Edward (1836). The History of France, from the final partition of the Empire of Charlemagne to the Peace of Cambray. London: Baldwin and Cradock.
  • "The 'War' of Bouvines (1202–1214)". Retrieved 29 September 2008.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Φίλιππος Β΄ της Γαλλίας
Γέννηση: 21 Αυγούστου 1165 Θάνατος: 14 Ιουλίου 1223
Βασιλικοί τίτλοι
Προκάτοχος
Λουδοβίκος ο Νέος 		Βασιλιάς της Γαλλίας

18 Σεπτεμβρίου 1180 – 14 Ιουλίου 1223 		Διάδοχος
Λουδοβίκος ο Λέων
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Φίλιππος_Β΄_της_Γαλλίας&oldid=10596510"