Εθνικό Συμβούλιο (ΠΕΕΑ)

Εθνικό Συμβούλιο
Είδος
Τύπος	Κοινοβούλιο
Ιστορία
Ίδρυση	30 Απριλίου 1944
Κατάργηση	2 Σεπτεμβρίου 1944
Τόπος συνεδριάσεων
Κορυσχάδες Ευρυτανίας

Στιγμιότυπο από συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου (φωτογραφία του Σπύρου Μελετζή)

Το Εθνικό Συμβούλιο ήταν συμβούλιο αντιπροσώπων, που προέκυψε από μυστικές εκλογές που διεξήχθησαν στις Κορυσχάδες Ευρυτανίας, κατά την Κατοχή της Ελλάδας, την άνοιξη του 1944, μεταξύ 14 και 27 Μαΐου. Πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ), που είχε ιδρυθεί δύο μήνες πριν, στις 10 Μαρτίου του 1944, στη Βίνιανη της Ευρυτανίας, με πρωτοβουλία του ΕΑΜ.

Εκλογές της ΠΕΕΑ

Παρασκήνιο

Το χειμώνα του 1943-44, το ΕΑΜ προσέγγισε τον Γεώργιο Παπανδρέου και άλλες προσωπικότητες του προοδευτικού χώρου, προκειμένου να ηγηθούν της προσωρινής κυβέρνησης. Ο Παπανδρέου αρνήθηκε, θεωρώντας πως οι κομμουνιστές είχαν υπερβολικά μεγάλη ισχύ στο ΕΑΜ. Πάραυτα, φιλελεύθεροι και σοσιαλδημοκράτες πολιτικοί, όπως ο Αλέξανδρος Σβώλος, ήταν πιο θετικοί στην πρόταση. Στις 10 Μαρτίου του 1944, δημιουργήθηκε η Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης, της οποίας επικεφαλής τέθηκε ο στρατιωτικός, Ευριπίδης Μπακιρτζής. Τον Απρίλιο, μετασχηματίστηκε πάνω σε μία ευρύτερή βάση όταν ο Σβώλος και ο Μπακιρτζής ανέλαβαν χαρτοφυλάκια, η αίγλη των οποίων ήταν μεγάλη, αλλά η πραγματική τους δύναμη εντός της Ελεύθερης Ελλάδας, πολύ περιορισμένη.

Η εκλογική διαδικασία

Η ΠΕΕΑ, είχε ορκιστεί να κάνει εκλογές για το Εθνικό Συμβούλιο, οι οποίες διοργανώθηκαν κυρίως από το ΕΑΜ. Λόγω των διπλωματικών εξελίξεων που λάμβαναν χώρα εκείνη την περίοδο στο Κάιρο, πέρασαν σχεδόν απαρατήρητες, παρότι το ΕΑΜ ισχυριζόταν ότι σε αυτές συμμετείχαν περισσότεροι από 1.5 εκατομμύριο άνθρωποι. Η εκλογική διαδικασία ήταν αρκετά διαφορετική από εκείνη σε περίοδο ειρήνης. Ομάδες του ΕΑΜ παρέδιδαν ψηφοδέλτια και πληροφορίες στα σπίτια, και μετέπειτα επέστρεφαν για να τα συλλέξουν. Ο ψηφοφόρος μπορούσε να αλλάξει τα ονόματα στη λίστα αλλά δύσκολα μπορούσε να κάνει εκστρατεία για διαφορετικούς υποψήφιους. Με αυτό τον τρόπο, οι υποψήφιοι επιλεγμένοι από το ΕΑΜ, ήταν σίγουρο ότι θα κέρδιζαν παρότι, φαινομενικά, οι εκλογές ήταν ανοιχτές για υποψήφιους από όλα τα κόμματα. Πάραυτα, δεν ήταν όλοι οι υποψήφιοι του ΕΑΜ, μέλη του ΚΚΕ.

Αποτίμηση της διαδικασίας

Σύμφωνα με τον Τζωρτζ Κουβαρά, ελληνοαμερικάνο πράκτορα του Γραφείου Στρατηγικών Υπηρεσιών που ήταν παρών στην απελευθερωμένη Ελλάδα εκείνη την περίοδο, «οι εκλογές ήταν αρκετά δίκαιες», και απεδείκνυαν την άνοδο του ΕΑΜ έναντι του προπολεμικού πολιτικού συστήματος καθώς και την μαζική απόρριψη της μοναρχίας από τον πληθυσμό. Αντιθέτως, ο Μάρκ Μαζάουερ αναφέρει πως είχαν αρκετές ομοιότητες τόσο με εκείνες τόσο των μεταπολεμικών Λαϊκών Δημοκρατιών, όσο και με τη Γιουγκοσλαβία του Τίτο.

Μέλη

Οι εθνοσύμβουλοι ήταν οι:

Αττικοβοιωτίας

• Αθηνών: Αλέξανδρος Σβώλος, Άγγελος Αγγελόπουλος, Πτολεμαίος Σαρηγιάννης, Γεώργιος Γεωργαλάς, Πέτρος Κόκκαλης, Γιάννης Ζέβγος, Θανάσης Χατζής, Δ. Μαριόλης, Σταύρος Κανελλόπουλος, Δημήτρης Βλαντάς, Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος, Κώστας Σωτηρίου, Νίκος Καρβούνης, Καίτη Νισυρίου-Ζεβγού, Γιάννης Καλομοίρης, Δημήτριος Στρατής, Σάββας Παπαπολίτης, Ιωάννης Μηλιάδης, Σ. Βλαχούλης και Μαρία Σβώλου.
• Αττικής: Ορέστης Ράμμος
• Πειραιώς: Εμμανουήλ Μάντακας, Πέτρος Ρούσος, Χρύσα Χατζηβασιλείου, Γεώργιος Σημίτης, Κ. Παπαγιάννης, Αν. Κουτσογιάννης, Αλ. Μπαρτζής και Σταμάτιος Χατζήμπεης
• Θηβών: Γ. Μόσχος, Σ. Σαράτσης, Γ. Σταμάτης
• Μεγάρων: Σ. Πέππας
• Λειβαδιάς: Λ. Πρωτούλας
• Σαλαμίνας: Δημήτριος Πάλλας

Στερεάς Ελλάδας

• Αγρινίου-Τριχωνίδας: Αναστ. Ακρίδας, Κ. Καζατζής, Θανάσης Κακογιάννης, Τάσος Πετρίδης
• Βάλτου: Παντελής Καρασεβδάς, Κων. Σαλταούρας
• Δομοκού: Άρης Βελουχιώτης
• Λοκρίδας: Γ. Θανασέκος
• Δωρίδος: Βασ. Κουτσάγγελου
• Ευρυτανίας: Αργ. Θεοδωρόπουλος
• Θέρμου: Δημ. Γαλανόπουλος
• Μεσσολογγίου: Κ. Μακρυκώστας, Γιάννης Τσέκος
• Ναυπακτίας: Σ. Μασμανίδης
• Ξηρομέρου: Βασ. Τσέλιος (Γεροδήμος)
• Παρνασίδος: Ηλίας Ψαρρός
• Λαμίας-Φθιώτιδος: Ηλίας Τσιριμώκος, Ηλ. Μανιάτης, Τάκης Φίτσιος, Ιωάννης Τσιριμώκος

Θεσσαλίας

• Λαρίσης: Κ. Γυφτοδήμος (Καραγιώργης), Α. Σταφυλάρας, Φωτεινή Φιλιππίδου, Αθ. Κατσαρός, Δημήτρης Ψιάρης
• Αλμυρού: Κ. Ματίκας
• Βόλου: Γιάννης Ιωαννίδης, Μιλτιάδης Πορφυρογένης, Μιλτ. Παπακώστας, Γ. Κοντοράτος, Βασ. Αποστολίδης, Αν. Σφέτζος
• Πηλίου: Η. Κουφοδήμος (Πηλιορείτης)
• Αγιάς: Λεων. Καλέργης
• Ελασσόνος: Β. Δαδαλιάρης
• Καρδίτσας: Γιώργης Σιάντος, Γ. Καραγιάννης, Σολ. Αλεξανδρής, Αθ. Παπαδόπουλος
• Καλαμπάκας: Σ. Κούτσης
• Τρικάλων: Στέφανος Σαράφης, Δημ. Δεληγιάννης, Ζ. Παπαζαχαρίας, Βασ. Κόκκινος
• Τυρνάβου: Γ. Δογάνης
• Φαρσάλων: Γ. Παπαθανασίου

Μακεδονίας

• Θεσσαλονίκης: Κ. Δηλεαβέρης, Ι. Κωνσταντινίδης, Ευριπίδης Μπακιρτζής, Λεωνίδας Στρίγκος, Μάρκος Βαφειάδης, Λεωνίδας Καραμαούνας, Δημ. Μπαλάσκας, Δ. Μαραγκός, Ρ. Παπαδημητρίου, Μιχάλης Σινάκος, Μιχαήλ Σταματίου, Κ. Λώλος
• Δράμας: Κώστας Θέος
• Καβάλας: Δημήτρης Παρτσαλίδης
• Καστοριάς: Χρ. Δήμου, Μιχαήλ Κεραμιτζής, Αδαμάντιος Τσιτσίνας
• Κοζάνης: Σ. Θεοδοσιάδης, Φιλ. Παπαδόπουλος, Κωνσταντίνος Πανταζόπουλος
• Κιλκίς: Κώστας Γαβριηλίδης
• Πολυγύρου: Πέτρος Καρακούσης
• Σερβίων: Μητροπολίτης Ιωακείμ
• Σερρών: Διονύσης Μενύχτας
• Φλωρίνης: Ανδρέας Τζίμας, Α. Σίμος
• Αρναίας: Α. Μάρκου
• Βοΐου: Αθ. Καρούτας
• Γρεβενών: Θεμιστοκλής Ηλιάδης
• Εδέσσης: Νεόκοσμος Γρηγοριάδης, Σόλων Γρηγοριάδης, Κ. Κόστος, Ξ. Κοτανίδης, Χ. Τουρτούρης
• Κατερίνης: Ιω. Λεβίδης
• Βεροίας: Ι. Ιωσηφίδης
• Καρατζόβας (Αλμωπίας): Κ. Κοντόπουλος
• Λαγκαδά: Χ. Χρυσάφης

Ηπείρου

• Άρτας: Χ. Γκεσούλης, Χ. Κοντοχρήστος, Ελ. Κολιάτσης
• Ιωαννίνων: Αλκιβιάδης Λούλης, Α. Παπαβρανούσης, Κ. Κολοβός
• Φιλιατών: Δ. Θεολόγης
• Πρεβέζης: Κ. Μπουραζάνης
• Ζαγορίου: Ν. Τσιάντης
• Καλαμάτα: Περ. Ζίπας
• Καστανοχωρίου: Δημ. Κοτζιάς
• Πωγωνίου: Παν. Τζιτζιάνης
• Κονίτσης: Βασ. Σακελλαρίδης
• Φιλιπιάδος: Β. Παπαδήμας
• Νικοπόλεως: Π. Ντούσιος

Πελοποννήσου

• Πύργου Ηλείας: Μητροπολίτης Αντώνιος, Σ. Πετραλιάς, Γ. Αργυράκης
• Σπετσών: Δ. Παπαγεωργίου
• Ολυμπίας: Φωτόπουλος
• Ύδρας: Α. Γεωργοπαπαδάκος
• Καλαμών: Γ. Κοροντζής, Ε. Δημητρακόπουλος, Γ. Δάλας, Μάχη Μαυροειδή
• Αμαλιάδος: Π. Αργυρόπουλος, Κ. Αποστολόπουλος
• Τροιζηνίας: Γ. Κωστενέλος
• Κορινθίας: Ν. Γρηγορόπουλος
• Γορτυνίας: Τ. Γαλανόπουλος
• Κυνουρίας: Νικόλ. Μάστορης
• Γυθείου: Βασίλειος Γιαννακούρος
• Οιτύλου: Γ. Σαραντάκος
• Μεγαλοπόλεως: Ιωάννης Σιμόπουλος
• Μαντινείας: Τιμ. Παπαδάκης
• Τριπόλεως: Γρ. Μυίγας, Ιασ. Αργυρόπουλος
• Φιλιατρών: Κ. Σταθόπουλος, Ηλίας Ανάργυρος
• Καλαβρύτων: Δημήτρης Μίχος
• Πατρών: Λαλ. Ρούσος, Ανδρ. Μανούσος, Γ. Κανελλάτος, Θρ. Κωνσταντίνου, Γιαν. Πρεβεζάνος
• Αιγίου: Δημ. Σχίζας, Δημ. Τρουπής
• Αιγιαλείας: Τ. Γιαννόπουλος
• Λακεδαιμονίας: Πιέρρος Πετροπουλάκης
• Επιδαύρου Λιμηράς: Απ. Μακρής
• Πυλίας: Βασ. Κανελλόπουλος
• Μεσσήνης: Γιάννης Βουρνάς
• Τριφυλλίας: Παν. Παπαδόπουλος

Νησιών

• Ευβοίας
• Χαλκίδος: Β. Καρλατήρας, Ι. Καλαμπαλίκης
• Ιστιαίας: Γ. Σούρας
• Καρυστίας: Μ. Νιάσκος
• Λευκάδος: ιερέας Στάθης Κτενάς
• Κρήτης: Νικόλαος Ασκούτσης, Σ. Ζάχος

Εξέλιξη

Διάλυση του συμβουλίου

Το συμβούλιο αχρηστεύθηκε, όταν ολοκληρώθηκαν οι συνομιλίες μεταξύ μελών της ΠΕΕΑ και της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας, και μέλη του ΕΑΜ ανέλαβαν υπουργεία. Διαλύθηκε επίσημα το Νοέμβριο του 1944.

Πηγές

• Σκαλιαδάκης, Γιάννης (2015). «From Resistance to Counterstate: The Making of Revolutionary Power in the Liberated Zones of Occupied Greece, 1943–1944». Journal of Modern Greek Studies 33 (1): 155–184. doi:10.1353/mgs.2015.0000. https://muse.jhu.edu/journals/journal_of_modern_greek_studies/v033/33.1.skalidakis.html. 
• Mazower, Mark (1993). Inside Hitler's Greece: The Experience of Occupation, 1941-44. Yale University Press. ISBN 0-300-06552-3.