Βέρθα του Ζούλτσμπαχ

Βέρθα του Ζούλτσμπαχ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Bertha von Sulzbach (Γερμανικά)
Γέννηση	1110 Ζούλτσμπαχ-Ρόζενμπεργκ
Θάνατος	29  Αυγούστου 1159 Κωνσταντινούπολη
Χώρα πολιτογράφησης	Βυζαντινή Αυτοκρατορία
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	ηγεμόνας
Οικογένεια
Σύζυγος	Μανουήλ Α΄ Κομνηνός (1146–1159)
Τέκνα	Μαρία Κομνηνή πορφυρογέννητη
Γονείς	Βερεγγάριος Β΄ του Ζούλτσμπαχ και Άντελχαϊντ του Βολφρατσχάουζεν
Αδέλφια	Γκέμπχαρντ Γ΄ του Ζούλτσμπαχ Ματθίλδη του Σούλτσμπαχ Γερτρούδη του Ζούλτσμπαχ Λούιτγκαρτ του Ζούλτσμπαχ Adelheid
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Βυζαντινή Αυτοκράτειρα (1146–1160)

Η Βέρθα του Ζούλτσμπαχ που μετονομάστηκε σε Ειρήνη, ήταν σύζυγος του Μανουήλ Α΄.

Βιογραφία

Ο Ιωάννης Β΄ Κομνηνός (1118-1143) θεώρησε ότι μία συμμαχία μετά γάμου με τη Γερμανία θα ήταν συνετή και διάλεξε τον νεότερο γιο του Μανουήλ ως το πιο κατάλληλο υποψήφιο για την περίπτωση, ίσως λόγω της λατινικής συμπάθειάς του: νωρίτερα ο Ιωάννης Β΄ είχε προσπαθήσει να νυμφεύσει τον Μανουήλ με την Κωνσταντία, τη μόνη κόρη του πρίγκιπα της Αντιοχείας, αλλά αυτή γρήγορα παντρεύτηκε τον Ρέιμοντ του Πουατιέ το 1136. Τώρα η Βέρθα στάλθηκε στην Κωνσταντινούπολη (μετά το 1142) και έφθασε στις 2 Αυγούστου για να παντρευτεί τον Μανουήλ, ο οποίος ήταν σεβαστοκράτωρ και το νεότερο από τα τέσσερα αδέλφια. Η προίκα της Βέρθα ήταν η Απουλία και η Καλαβρία, εδάφη που τώρα επέστρεφαν στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.

Ο γάμος

Ο γάμος έλαβε χώρα τον Ιανουάριο του 1146, μετά την άφιξη στην Κωνσταντινούπολη της Βέρθας, ακολουθούμενης από πρεσβεία με επικεφαλής τον Έμπρικο επίσκοπο του Βύρτσμπουργκ. 13 Ο πατριάρχης Μιχαήλ Β΄ τέλεσε τη βάπτισση, τον γάμο και τη στέψη της Βέρθας στην Ορθόδοξη εκκλησία. Η Βέρθα πήρε το όνομα Ειρήνη, αναμφίβολα προς τιμήν των προκατόχων της Ειρήνης Δούκαινας (σύζυγος του Αλεξίου Α΄ Κομνηνού) και της Ειρήνης της Ουγγαρίας, μητέρας του νέου συζύγου της, η οποία είχε παντρευτεί τον Ιωάννη Β΄ το 1104. Ο ποιητής Πρόδρομος αναφέρει την οικογένειά της και τη δυτική της προέλευση, για τον κουνιάδο της «τον διακεκριμένο Κόνραντ» και περιγράφει τη Βέρθα ως την καλύτερη των γυναικών και εξαιρετικής ομορφιάς, συγχαίροντάς την για την καλή τύχη της στο να τίθεται σαν ένα αμπέλι μεταφυτευμένο σε ένα τέτοιο ένδοξο και πολυτελές περιβάλλον, στους αυτοκρατορικούς κήπους.

Ο χαρακτήρας της Βέρθας

Όταν η Βέρθα έφτασε στην Κωνσταντινούπολη το 1142, έγινε δεκτή από τις κυρίες της αυτοκρατορικής οικογένειας. Ανάμεσά τους ήταν η ρωσικής καταγωγής σεβαστοκρατόρισσα, που ήταν η σύζυγος του Αλεξίου, του μεγαλύτερου γιου του Ιωάννη Β΄, ντυμένη με σκούρο μωβ φόρεμα με χρυσά κεντήματα. Σε περίπτωση απουσίας τής συζύγου τού Ιωάννη Β΄ Ειρήνης, που είχε αποβιώσει κατά πάσα πιθανότητα το 1134, αυτή η πριγκίπισσα θα ήταν επικεφαλής στην επίσημη υποδοχή της επιτροπής. Λόγω του ζοφερού χρώματος του φορέματος της, η Βέρθα ρώτησε ποια είναι η μοναχή στην ομάδα που μιλούσε θαυμάσια. Αυτή η φυσιολογική παρατήρηση μπορεί να θεωρήθηκε από την εκλεπτυσμένη και περίπλοκη ζωή της Ρωμαϊκής Αυλής ως αμβλεία, ακόμα και αγενής. Ο Βασίλειος της Αχρίδος σχολιάζει επίσης την ταπεινότητα, τη σεμνότητα, τη φιλανθρωπία και την ευσέβειά της.

Η Βέρθα και ο Μανουήλ

Παρά τις συμβατικές απεικονίσεις του βασιλικού γάμου, που η φυσική ομορφιά εθεωρείτο απαραίτητη στις αυτοκράτειρες, η έλλειψη ενδιαφέροντος της Βέρθας για την εμφάνισή της και, ενδεχομένως, την ώριμη ηλικία της, στην πραγματικότητα οδήγησε στο να παραμελείται από το νέο σύζυγό της: «Ως εκ τούτου, ο αυτοκράτορας δεν ήταν πολύ προσεκτικός σε αυτήν, αλλά μοιράστηκε τις τιμητικές διακρίσεις και τα υπόλοιπα αυτοκρατορικά μεγαλεία· σε θέματα του κρεβατιού, ωστόσο, είχε αδικηθεί». Φαίνεται πως η Βέρθα αποσύρθηκε από το εκτυφλωτικό φως της Αυλής και αφιέρωσε τον εαυτό της σε αγαθοεργίες και στην ανατροφή των θυγατέρων της Μαρίας και Άννας που πέθανε 4 ετών.

Το τέλος της

Η Βέρθα απεβίωσε από ξαφνικό πυρετό στο Λογγόι, έξω από την Κωνσταντινούπολη, το 1158. Παρά την απιστία του κατά τη διάρκεια του γάμου, ο Μανουήλ θρήνησε τον θάνατό της και έπειτα νυμφεύτηκε για δεύτερη φορά με τη Μαρία της Αντιόχειας.