Γεώργιος Αθανασιάδης - Νόβας

Γεώργιος Αθανασιάδης - Νόβας
Πρωθυπουργός της Ελλάδας
Περίοδος 15 Ιουλίου 1965 – 20 Αυγούστου 1965
Προκάτοχος	Γεώργιος Παπανδρέου
Διάδοχος	Ηλίας Τσιριμώκος
Προσωπικά στοιχεία
Γέννηση	9 Φεβρουαρίου 1893, Ναύπακτος, Νομός Αιτωλοακαρνανίας, Ελλάδα
Θάνατος	10 Αυγούστου 1987 (94 ετών)
Εθνότητα	Ελληνική
Υπηκοότητα	Ελλάδα
Σπουδές	Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Ο Γεώργιος Αθανασιάδης-Νόβας (Ναύπακτος, 9 Φεβρουαρίου 1893 - 10 Αυγούστου 1987) ήταν πολιτικός, νομικός, λογοτέχνης και δημοσιογράφος. Διετέλεσε πρωθυπουργός και ήταν μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.

Βιογραφία

Γεννήθηκε στη Ναύπακτο το 1893 και ήταν αδελφός του Θεμιστοκλή Αθανασιάδη Νόβα. Η μητέρα του Ευδοκία ήταν γόνος της παλιάς ιστορικής και αρχοντικής οικογένειας Σισμάνη από τη Ναυπακτία. Τελείωσε τις γυμνασιακές σπουδές του στο Β΄ Γυμνάσιο Πατρών κι έπειτα σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Αρχικά ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία και τη δικηγορία. Εργάστηκε επί 25 χρόνια ως δημοσιογράφος ανταποκριτής της εφημερίδας «Ακρόπολις» κατά τους Βαλκανικούς πολέμους στο Μακεδονικό Μέτωπο και της εφημερίδας «Πολιτεία» κατά τη Μικρασιατική εκστρατεία. Υπήρξε συντάκτης των εφημερίδων «Ακρόπολις» και «Πολιτεία», και συνεκδότης (1933-1936) της εφημερίδας «Νέος Κόσμος». Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Ενώσεως Συντακτών Αθηνών το 1926 και διετέλεσε Αντιπρόεδρός της. Έγινε ακόμη μέλος της Ακαδημίας Αθηνών το 1955 και πρόεδρος της Ακαδημίας το 1965.

Πολιτική σταδιοδρομία

Εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας το 1926, με το κόμμα των Ελευθεροφρόνων του Ιωάννη Μεταξά. Συνέχισε να εκλέγεται βουλευτής από το 1932 ως το 1964 με το Προοδευτικό Κόμμα του Γεωργίου Καφαντάρη, με το κόμμα των Φιλελευθέρων και με την Ένωση Κέντρου. Το 1936 εξελέγη αντιπρόεδρος της Βουλής. Από το 1945 διετέλεσε πολλές φορές υπουργός. Συγκεκριμένα:

Εξώφυλλο της εφημερίδας «Ελευθερία» αναγγέλλει την Κυβέρνηση Νόβα

• 1945: Υπουργός Εσωτερικών
• 1945-6, 1950: Υπουργός Παιδείας
• 1951: Υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ
• 1951: Υπουργός Βιομηχανίας
• 1963-4: Υπουργός Προεδρίας της Κυβέρνησης

Το 1964, ως βουλευτής της Ένωσης Κέντρου, εξελέγη Πρόεδρος της Βουλής. Στις 15 Ιουλίου 1965, μεσούσης της πολιτειακής κρίσης που προέκυψε κατά την λεγόμενη Αποστασία όπου και ακολούθησε η γνωστή διαμάχη του Γεωργίου Παπανδρέου και Βασιλιά Κωνσταντίνου, όταν ο πρώτος επέμενε ν΄ αναλάβει το υπουργείο Άμυνας, παρά την διαφωνία του Βασιλιά, είτε επειδή ήθελε να ορίσει άτομο της εμπιστοσύνης του είτε επειδή ότι ο γιος του φέρονταν αναμεμιγμένος στην υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ, για την οποία η έρευνα δεν είχε ολοκληρωθεί. Ο Γεώργιος Αθανασιάδης-Νόβας κλήθηκε από τον Βασιλιά να σχηματίσει κυβέρνηση. Τότε κατηγορήθηκε από το συμπολιτευόμενο τύπο ότι ορκίσθηκε πρωθυπουργός αμέσως μετά την τελευταία συνάντηση του Βασιλιά και του Γ. Παπανδρέου, χωρίς να περιμένει ο Βασιλιάς να υποβάλει ο τελευταίος γραπτή παραίτηση.

Είχαν προηγηθεί αρκετές συνομιλίες όπου άρχισε να διαφαίνεται η απειλή παραίτησης εκ μέρους του Πρωθυπουργού. Ο Βασιλιάς ζητούσε να ορίσει άλλον στη θέση υπουργού Αμύνης, ο Γ.Παπανδρέου όμως, θεώρώντας ότι είναι απαράδεκτο ο πρωθυπουργός να μην μπορεί να αναλάβει όποιο υπουργείο επιθυμεί («πρωθυπουργός υπό απαγόρευσιν»), δεν δέχθηκε αυτή τη λύση εμμένοντας στην θέση του. Όταν άρχισε να διαφαίνεται το πρόβλημα διαδοχής στην πρωθυπουργία, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Συνταγματικού Δικαίου Χρήστος Σγουρίτσας, ο οποίος ανήκε στο συμβουλευτικό επιτελείο του Βασιλέα υπό τον διευθυντή του διπλωματικού γραφείου του Βασιλικού Οίκου Δημήτρη Μπιτσίου, γνωμοδότησε υπέρ της προτίμησης του Γ. Αθανασιάδη-Νόβα επειδή ήταν Πρόεδρος της Βουλής και είχε ψηφισθεί από το κόμμα της πλειοψηφίας. Έτσι μετά την τελευταία συνάντηση Γ. Παπανδρέου - Βασιλιά, εξερχόμενος ο πρώτος των ανακτόρων δημοσιοποίησε την προφορική του παραίτηση. Ο Βασιλιάς ακολουθώντας την εισήγηση Σγουρίτσα κάλεσε αμέσως τον Γ. Αθανασιάδη-Νόβα και του έδωσε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης.

Λόγω των ανωτέρω ο Γ. Αθανασιάδης-Νόβας στιγματίστηκε ως ο πρώτος «Πρωθυπουργός της Αποστασίας» παρότι η Κυβέρνησή του τελικά δεν πέτυχε να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης και παραιτήθηκε. Ακολούθησε νέα αποτυχημένη προσπάθεια σχηματισμού Κυβέρνησης (υπό τον Ηλία Τσιριμώκο) όταν προσκλήθηκε από τον Βασιλιά και έλαβε σχετική εντολή, όπου και αυτός δεν κατάφερε να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης. Τούτου ακολούθησε τελικά η Κυβέρνηση Στέφανου Στεφανόπουλου (1965-66), η οποία και κατάφερε να περιβληθεί με τη ψήφο εμπιστοσύνης. Στην κυβέρνηση αυτή ο Γεώργιος Αθανασιάδης-Νόβας διετέλεσε αντιπρόεδρος.

Ο Νόβας πέθανε στη Ναύπακτο το 1987, σε μεγάλη ηλικία. Πραγματοποίησε σημαντικές δωρεές στη γενέτειρά του Ναύπακτο.

Λογοτεχνική δραστηριότητα

Παράλληλα με την πολιτική του σταδιοδρομία, ο Γεώργιος Αθανασιάδης-Νόβας δεν έπαψε ποτέ να ασχολείται με τη λογοτεχνία, όπου και διέπρεψε γράφοντας ποιήματα και πεζά. Όλα του τα έργα του είναι εμπνευσμένα από την επαρχία, τον τόπο καταγωγής του, τη φύση και γενικά την ελληνική παράδοση. Στη λογοτεχνία δραστηριοποιείτο με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο «Γεώργιος Αθάνας». Το 1955 εξελέγη Ακαδημαϊκός. Τιμήθηκε επίσης με το Βραβείο Βικέλα της Ακαδημίας Αθηνών.

Ποιητικές συλλογές

• «Πρωινό ξεκίνημα» (1919)
• «Αγάπη στον Έπαχτο» (1922)
• «Καιρός Πολέμου» (1924)
• «Ειρμός» (1929)
• «Δέκα έρωτες» (1931)
• «Απλοϊκές Ψυχές» (1931)
• «Δροσεροί Καϋμοί» (1938)
• «Τραγούδια των Βουνών» (1953)
• «Ευδοκία» (1955)
• «Βαθιές Ρίζες» (1968)
• «Τίμια Δώρα» (1969)
• «Αστέγνωτο Δάκρυ» (1971)
• «Ανώνυμου Δοκίμια» (1971)
• «Αίνος και θρήνος» (1972)
• «Μονοκοντυλιές» (1975)
• «Τραγούδια των Βουνών» σειρά δεύτερη (1980)
• «Ανά τον θερισμένον αγρόν» (1982)
• «Μυθογραφήματα του καιρού μας» (1987)
• "Quadretti Italiani" (Ιταλικές μακέτες)

Συλλογές διηγημάτων

• «Το πράσινο καπέλο» (1918)
• «10 έρωτες» (1925)
• «Απλοϊκές Ψυχές» (1932)-Βραβείο Α.Α.
• «Βαθιές Ρίζες» (1968)

«Γαργάλατας»

Το προσωνύμιο «Γαργάλατας», το οποίο χρησιμοποιούταν ευρέως από τους πολιτικούς του αντιπάλους, κυρίως κατά την ταραχώδη περίοδο της Αποστασίας, προέρχεται από τετράστιχο που γράφτηκε με σκωπτική διάθεση και του αποδόθηκε από τον δημοσιογράφο Κώστα Σταματίου στη στήλη «Αδιακρισίες» της εφημερίδας «Τα Νέα», όπως εξηγεί σε απάντηση (φύλλο 17902/30-3-2004) σε αναγνώστες της στήλης του στην ίδια εφημερίδα ο Λευτέρης Παπαδόπουλος.

Πηγές

• Βιογραφική Εγκυκλοπαίδεια του Νεώτερου Ελληνισμού, 1830-2010, Α΄ τόμος, σελ. 40
• Βιογραφία στο «Σαν σήμερα»
• Πρόσωπα που σημάδεψαν την ιστορία των Ελλήνων ( τόμος 1)

Προκάτοχος: Γεώργιος Παπανδρέου (πρεσβύτερος)

'Πρωθυπουργός της Ελλάδας 15 Ιουλίου 1965–20 Αυγούστου 1965

Διάδοχος: Ηλίας Τσιριμώκος