Μετάβαση στο περιεχόμενο

Iron Man (ταινία, 2008)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Iron Man (ταινία))
Iron Man
Κινηματογραφική αφίσα
ΣκηνοθεσίαΤζον Φαβρό
ΠαραγωγήΆβι Άραντ
Κέβιν Φάιγκι
ΣενάριοΜαρκ Φέργκους
Χοκ Όστμπι

Αρτ Μάρκουμ
Ματ Χόλογουεϊ
Βασισμένο σεIron Man
των Σταν Λι, Λάρι Λίμπερ,
Ντον Χεκ & Τζακ Κίρμπι
ΠρωταγωνιστέςΡόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ
Τέρενς Χάουαρντ
Τζεφ Μπρίτζες
Σάουν Τουμπ
Γκουίνεθ Πάλτροου
ΜουσικήΡαμίν Τζαγουάντι
ΤραγούδιLauren Scyphers και Stacy Stas Hurst
ΦωτογραφίαΜάθιου Λιμπατίκ
ΜοντάζΝταν Λίμπενταλ
ΕνδυματολόγοςΛόρα Τζιν Σάνον και Rebecca Bentjen
Εταιρεία παραγωγήςMarvel Studios
Fairview Entertainment
ΔιανομήParamount Pictures[α]
Πρώτη προβολή14 Απριλίου 2008 (πρεμιέρα στο Σίδνεϊ)
2 Μαΐου 2008 (ΗΠΑ)
Διάρκεια126 λεπτά[3]
ΠροέλευσηΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής
ΓλώσσαΑγγλικά
Προϋπολογισμός$140 εκατομμύρια[4]
Ακαθάριστα έσοδα$585.3 εκατομμύρια[4]
ΈπεταιIron Man 2 (Iron Man franchise)
Ο Απίθανος Hulk (MCU franchise)
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Το Iron Man είναι Αμερικανική ταινία περιπέτειας με υπερήρωες παραγωγής 2008, βασισμένη στον ομώνυμο χαρακτήρα των κόμικς της Marvel. Η παραγωγή έγινε από τα Marvel Studios και η διανομή από την Paramount Pictures.[α] Αποτελεί την πρώτη ταινία του κινηματογραφικού σύμπαν της Marvel (MCU). Τη σκηνοθεσία ανέλαβε ο Τζον Φαβρό και το σενάριο έγραψαν τα δίδυμα σεναριογράφων Μαρκ Φέργκους και Χοκ Όστμπι και Αρτ Μάρκουμ και Ματ Χόλογουεϊ. Στην ταινία πρωταγωνιστεί ο Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ στο ρόλο του Τόνι Σταρκ/Iron Man, μαζί με τους Τέρενς Χάουαρντ, Τζεφ Μπρίτζες, Σάουν Τουμπ και Γκουίνεθ Πάλτροου. Στο Iron Man, ο Τόνι Σταρκ, ένας βιομήχανος και εξαιρετικός μηχανικός, κατασκευάζει έναν ισχυρό εξωσκελετό έπειτα από ένα απειλητικό για τη ζωή του περιστατικό και μετατρέπεται στον τεχνολογικά προηγμένο υπερήρωα Iron Man.

Η ταινία βρισκόταν στο στάδιο της ανάπτυξης από το 1990 είτε με τη Universal, είτε με την 20th Century Fox είτε με τη New Line Cinema, πριν τα Marvel Studios αποκτήσουν και πάλι τα δικαιώματα το 2006. Η Marvel ξεκίνησε την παραγωγή του πρότζεκτ ως την πρώτη αυτοχρηματοδοτούμενη ταινία της με διανομέα την Paramount Pictures. Ο Φαβρό υπέγραψε για να σκηνοθετήσει την ταινία στοχεύοντας για μία πιο νατουραλιστική αίσθηση και επέλεξε να την γυρίσει κυρίως στην Καλιφόρνια, απορρίπτοντας το σκηνικό της Ανατολικής Ακτής των κόμικς, διαφοροποιώντας την έτσι από αρκετές άλλες ταινίες με υπερήρωες που διαδραματίζονται σε τοποθεσίες της Νέας Υόρκης. Τα γυρίσματα ξεκίνησαν τον Μάρτιο του 2007 και ολοκληρώθηκαν τον Ιούνιο. Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, οι ηθοποιοί ήταν ελεύθεροι να αυτοσχεδιάσουν στους διαλόγους τους καθώς η προ-παραγωγή εστίαζε στην ιστορία και στη δράση. Πανοπλίες από καουτσούκ και μέταλλο που κατασκευάστηκαν από την εταιρία του Σταν Γουίνστον και συνδυάστηκαν με εικόνες δημιουργημένες σε υπολογιστή, για να δημιουργήσουν τον ομότιτλο χαρακτήρα.

Το Iron Man έκανε πρεμιέρα στις 14 Απριλίου 2008 στο Σίδνεϊ και κυκλοφόρησε στις Ηνωμένες Πολιτείες στις 2 Μαΐου 2008. Στην Ελλάδα η ταινία έκανε πρεμιέρα την 1η Μαΐου 2008.[5] Η ταινία είχε έσοδα περισσότερα από $585 εκατομμύρια με προϋπολογισμό $140 εκατομμύρια και έλαβε θετικές κριτικές για τις ερμηνείες της, ιδιαίτερα αυτήν του Ντάουνι στον ρόλο του Τόνι Σταρκ, καθώς επίσης και για τα οπτικά εφέ και τις σκηνές δράσης της. Το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου επέλεγε την ταινία ως μία από τις δέκα καλύτερες της χρονιάς. Υπήρξε επίσης υποψήφια για δύο βραβεία Όσκαρ στις κατηγορίες «Καλύτερη Μίξη Ήχου» και «Καλύτερα Οπτικά Εφέ». Δύο συνέχειες, το Iron Man 2 και το Iron Man 3 κυκλοφόρησαν στις 7 Μαΐου 2010 και 3 Μαΐου 2013 αντίστοιχα.

Ο Τόνι Σταρκ βρίσκεται στο εμπόλεμο Αφγανιστάν με τον φίλο και στρατιωτικό συνεργάτη του, Αντισυνταγματάρχη Τζέιμς Ρόουντς, για να κάνει επίδειξη ενός νέου πυραύλου που έχει δημιουργήσει. Μετά την επίδειξη, η συνοδεία που τον μεταφέρει πέφτει σε ενέδρα και ο Σταρκ τραυματίζεται σοβαρά από μια χειροβομβίδα δικής του κατασκευής. Βλέποντας τα όπλα του στα χέρια των εχθρών, ο Σταρκ συνειδητοποιεί πως με κάποιο τρόπο έχουν πρόσβαση σε αυτά. Αιχμαλωτίζεται από ομάδα τρομοκρατών, γνωστοί με το όνομα «Τα Δέκα Δακτυλίδια». Ο Γιένσεν, ένας γιατρός που επίσης κρατείται αιχμάλωτος, εμφυτεύει έναν ηλεκτρομαγνήτη στο στήθος του Σταρκ για να κρατήσει τα θραύσματα της χειροβομβίδας μακριά από την καρδιά του. Ο αρχηγός των Δέκα Δακτυλιδιών προσφέρει στον Σταρκ την ελευθερία του με αντάλλαγμα να φτιάξει τον νέο πύραυλο για εκείνον.

Ο Σταρκ και ο Γιένσεν, αντί του πυραύλου, κατασκευάζουν μια ισχυρή ηλεκτρική γεννήτρια, τον αντιδραστήρα τόξου, η οποία ενισχύει τον ηλεκτρομαγνήτη του Σταρκ, καθώς και μια πρωτότυπη ενισχυμένη στολή με την οποία θα δραπετεύσουν. Λίγο πριν ολοκληρώσουν το έργο τους, τα Δέκα Δακτυλίδια ανακαλύπτουν τις προθέσεις τους και επιτίθενται στο εργαστήριο. Ο Γιένσεν θυσιάζεται για να τους καθυστερήσει μέχρι να ολοκληρωθεί η στολή. Φορώντας τη στολή, ο Σταρκ παλεύει με τους άντρες των Δέκα Δακτυλιδιών στην πορεία του προς την έξοδο, όπου βρίσκει τον ετοιμοθάνατο Γιένσεν. Εξοργισμένος, καταστρέφει τα όπλα των Δέκα Δακτυλιδιών και πετάει μακριά, ενώ συντρίβεται στην έρημο καταστρέφοντας τη στολή. Αφού διασώζεται από τον Ρόουντς, επιστρέφει σπίτι και ανακοινώνει πως η εταιρία θα σταματήσει την κατασκευή όπλων, ενώ ο συνεργάτης του, Ομπαντάια Στέιν, τον συμβουλεύει πως αυτό μπορεί να καταστρέψει την Stark Industries. Στο ιδιωτικό του εργαστήριο, ο Σταρκ κατασκευάζει μια πιο κομψή και πιο ισχυρή εκδοχή της στολής, καθώς και έναν πιο ισχυρό αντιδραστήρα τόξου, ενώ η προσωπική του βοηθός, Πέπερ Ποτς, φυλάει τον παλιό παρά το ότι της ζήτησε να τον πετάξει. Ο Στέιν ζητάει να μάθει τι καινούριο κατασκευάζει, αλλά ο Σταρκ συνεχίζει να δουλεύει μόνος του καθώς υποψιάζεται πως κάποιοι κλείνουν συμφωνίες για την εταιρία κάτω από το τραπέζι.

Η δημοσιογράφος Κριστίν Έβερχαρτ ενημερώνει τον Σταρκ πως όπλα της εταιρίας του παραδόθηκαν πρόσφατα στα Δέκα Δακτυλίδια και χρησιμοποιήθηκαν για επίθεση στο χωριό του Γιένσεν, Γκουλμίρα. Αφού ολοκληρώνει τη στολή του, ο Σταρκ πετάει στο Αφγανιστάν για να σώσει τους χωρικούς, ενώ στο μεταξύ μαθαίνει πως ο Στέιν κάνει εμπόριο όπλων με εγκληματίες και στήνει πραξικόπημα, ώστε να αναλάβει εκείνος ως Γενικός Διευθυντής της εταιρίας. Επιστρέφοντας σπίτι, δύο μαχητικά της Αμερικανικής Αεροπορίας τον καταδιώκουν και αναγκάζεται να αποκαλύψει την ταυτότητα στον Ρόουντς, ώστε να σταματήσει την επίθεση εναντίον του. Στο μεταξύ, τα Δέκα Δακτυλίδια μαζεύουν τα κομμάτια της πρωτότυπης στολής και συναντιούνται με τον Στέιν, ο οποίος σκοτώνει αρκετά από τα μέλη της ομάδας παίρνοντας μαζί του τα κομμάτια της στολής. Χρησιμοποιώντας τα, προσπαθεί να φτιάξει μια στολή για εκείνον. Προσπαθώντας να εντοπίσει τις παράνομες αποστολές, ο Σταρκ στέλνει την Ποτς να χακάρει το σύστημα της εταιρίας. Ανακαλύπτει όμως πως ο Στέιν ήταν αυτός που προσέλαβε τα Δέκα Δακτυλίδια για να σκοτώσουν τον Σταρκ αλλά, όταν κατάλαβαν ποιος ήταν ο στόχος τους, αθέτησαν τη συμφωνία. Έπειτα, η Ποτς συναντά τον πράκτορα Φιλ Κόλσον της Α.Σ.Π.Ι.Δ.Α., για να τον ενημερώσει για τις δραστηριότητες του Στέιν.

Ο Στέιν, μη μπορώντας να κατασκευάσει τον αντιδραστήρα τόξου, επιτίθεται στον Σταρκ παίρνοντας αυτόν που έχει στο στήθος του αφήνοντάς τον να πεθάνει. Ωστόσο, ο Σταρκ καταφέρνει να βρει έγκαιρα τον αυθεντικό αντιδραστήρα που είχε φυλάξει η Ποτς. Πράκτορες της Α.Σ.Π.Ι.Δ.Α. προσπαθούν να συλλάβουν τον Στέιν αλλά εκείνος τους επιτίθεται φορώντας τη στολή. Ο Σταρκ φτάνει στη σκηνή με τη δική του στολή και παλεύει μαζί του. Η μάχη τους οδηγεί στην κορυφή του κτιρίου των Stark Industries και ο Σταρκ καθοδηγεί την Ποτς να υπερφορτώσει τον μεγάλο αντιδραστήρα του κτιρίου. Αυτό απελευθερώνει ένα τεράστιο ηλεκτρικό κύμα το οποίο ρίχνει τον Στέιν μέσα στον αντιδραστήρα, ο οποίος εκρήγνυται σκοτώνοντάς τον. Την επόμενη μέρα στη συνέντευξη τύπου, ο Σταρκ παραβλέπει τις οδηγίες της Α.Σ.Π.Ι.Δ.Α. και παραδέχεται δημόσια πως εκείνος είναι ο υπερήρωας με το όνομα «Iron Man».

Σε μια σκηνή μετά τους τίτλους τέλους, ο Διευθυντής της Α.Σ.Π.Ι.Δ.Α. Νικ Φιούρι επισκέπτεται τον Σταρκ λέγοντάς του πως ο Iron Man δεν είναι «ο μόνος υπερήρωας στον κόσμο» και του αναφέρει την «Πρωτοβουλία των Εκδικητών».

Ο Ντάουνι κατά τη διάρκεια προώθησης της ταινίας στην Διεθνή Comic-Con του Σαν Ντιέγκο το 2007
  • Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ ως Τόνι Σταρκ / Iron Man:
    Ένας βιομήχανος, ιδιοφυής εφευρέτης και άψογος playboy, Γενικός Διευθυντής της Stark Industries και κύριος κατασκευαστής όπλων για τις Ένοπλες Δυνάμεις των ΗΠΑ. Ο σκηνοθέτης Τζον Φαβρό ένιωσε πως το παρελθόν του Ντάουνι τον έκανε την κατάλληλη επιλογή για τον ρόλο[6] και πως ο ηθοποιός θα μπορούσε να κάνει τον Σταρκ ένα «αγαπητό καθίκι», αλλά και να απεικονίσει ένα αυθεντικό συναισθηματικό ταξίδι όταν θα κέρδιζε το κοινό.[7] Ο Φαβρό προσέγγισε επίσης τον Ντάουνι εξαιτίας της ερμηνείας του στην ταινία Φιλιά και σφαίρες, με τον Ντάουνι να συζητάει συχνά με τον σκηνοθέτη εκείνης της ταινίας, Σέιν Μπλακ, για το σενάριο και τους διαλόγους του Iron Man.[8] Ο Ντάουνι είχε ένα γραφείο δίπλα στον Φαβρό κατά τη διάρκεια της προ-παραγωγής, κάτι που του επέτρεπε να συμμετέχει πιο ενεργά στη διαδικασία συγγραφής του σεναρίου,[9] προσθέτοντας ειδικά χιούμορ στην ταινία.[10] Ο Ντάουνι εξήγησε: «Αυτό που συνήθως μισώ σε αυτές τις ταινίες με υπερήρωες είναι το γεγονός πως ξαφνικά ο τύπος που υποστήριζες μετατρέπεται στον «Κύριο Τα-κάνω-όλα-σωστά» και εσύ υποτίθεται πρέπει να το αποδεχτείς όλο αυτό επειδή τώρα 'Πάμε να κάνουμε κάτι καλό'! Αυτό το τύπου Έλιοτ Νες-με-κάπα-υπερήρωα πράγμα. Αυτό που ήταν πραγματικά σημαντικό για μένα ήταν αυτός ο ήρωας να μην αλλάξει τόσο πολύ που να μην τον αναγνωρίζεις. Όταν κάποιος συνήθιζε να είναι περιφρονητικός και ξαφνικά δεν είναι, ελπίζω πως τουλάχιστον διατηρεί ακόμα την αίσθηση του χιούμορ».[11] Για να προετοιμαστεί, ο Ντάουνι έκανε πέντε μέρες την εβδομάδα προπόνηση με βάρη και συμμετείχε σε πολεμικές τέχνες έτσι ώστε να είναι σε φόρμα,[6] κάτι το οποίο τον ωφέλησε όπως είπε επειδή «είναι δύσκολο να μην επέλθει κατάρρευση της προσωπικότητας [...] έπειτα από αρκετές ώρες μέσα σε εκείνη τη στολή. Επικαλούμαι κάθε θεραπευτική στιγμή που μπορώ να σκεφτώ έτσι ώστε απλά να βγάλω τη μέρα».[12]
Ο Χάουαρντ ετοιμάζεται για τον ρόλο μέσα σε έναν προσομοιωτή πτήσης F-16.
  • Τέρενς Χάουαρντ ως Αντισυνταγματάρχης Τζέιμς «Ρόουντι» Ρόουντς:
    Φίλος του Σταρκ και ο σύνδεσμος μεταξύ των Stark Industries και της Αμερικανικής Πολεμικής Αεροπορίας στο τμήμα των εξαγορών, και ειδικότερα στην ανάπτυξη των όπλων. Ο Φαβρό προσέλαβε τον Χάουαρντ επειδή ένιωσε πως μπορούσε να παίξει την Πολεμική Μηχανή σε μια συνέχεια.[13] Ο Χάουαρντ επισκέφτηκε την αεροπορική βάση Nellis στις 16 Μαρτίου 2007 για να προετοιμαστεί για τον ρόλο, όπου έφαγε μαζί με τους πιλότους και παρατήρησε διασώσεις με HH-60 Pave Hawk και F-22 Raptor.[14] «Ο Ρόουντι είναι εντελώς αηδιασμένος με τον τρόπο ζωής του Τόνι, αλλά σε κάποιο σημείο συνειδητοποιεί πως ίσως υπάρχει κάποιος άλλος τρόπος» είπε ο Χάουαρντ. «Ποιανού η ζωή είναι στον σωστό δρόμο: η αυστηρά πειθαρχημένη στρατιωτική ζωή ή η ζωή της ανεξαρτησίας;»[12] Ο Χάουαρντ και ο πατέρας του είναι θαυμαστές του Iron Man, εν μέρη επειδή ο Ρόουντς ήταν ένας από τους λίγους μαύρους υπερήρωες που υπήρχαν όταν ήταν παιδί.[15] Ήταν επίσης θαυμαστής του Ντάουνι από τη στιγμή που τον είδε στην ταινία Ηλεκτρονικό μανούλι, ενώ οι δυο τους συναγωνίζονταν σωματικά στο πλατό.[16]
  • Τζεφ Μπρίτζες ως Ομπαντάια Στέιν/Iron Monger:
    Ο δεύτερος στην ιεραρχία στις επιχειρήσεις του Σταρκ, μέντορας και φίλος, ο οποίος όμως στρέφεται εναντίον του για να πάρει την εταιρία και τελικά κατασκευάζει μια γιγαντιαία στολή για να πολεμήσει τον Σταρκ. Ο Μπρίτζες διάβαζε τα κόμικ ως παιδί και του άρεσε η μοντέρνα, ρεαλιστική προσέγγιση του Φαβρό. Ξύρισε το κεφάλι του, κάτι το οποίο ήθελε να κάνει καιρό, και μεγάλωσε το μούσι του για τον ρόλο. Ο Μπρίτζες γκούγκλαρε επίσης το Βιβλίο του Αβδιού (Ομπαντάια) και εξεπλάγη όταν είδε πως η τιμωρία αποτελεί μεγάλο θέμα σε αυτό το βιβλίο της Βίβλου, κάτι το οποίο τον αντιπροσωπεύει.[17] Αρκετές από τις σκηνές του Στέιν αφαιρέθηκαν από την τελική μορφή της ταινίας έτσι ώστε να υπάρχει περισσότερη εστίαση στον χαρακτήρα του Τόνι Σταρκ, αλλά οι σεναριογράφοι ένιωσαν πως η ερμηνεία του Μπρίτζες εφαρμόζει το «λιγότερο είναι περισσότερο».[18]
  • Σάουν Τουμπ ως Δρ. Χο Γιένσεν:
    Κρατείτε αιχμάλωτος μαζί με τον Σταρκ και είναι αυτός που κατασκευάζει τον ηλεκτρομαγνήτη στο στήθος του Σταρκ «για να κρατήσει τα θραύσματα της χειροβομβίδας που τον τραυμάτισαν από το να φτάσουν στην καρδιά του σκοτώνοντάς τον». Βοηθάει επίσης τον Σταρκ να φτιάξει την πρώτη του Iron Man στολή.[19][20]
  • Γκουίνεθ Πάλτροου ως Βιρτζίνια «Πέπερ» Ποτς:
    Η προσωπική βοηθός και το ερωτικό ενδιαφέρον του Σταρκ. Η Πάλτροου ζήτησε από τη Marvel να της στείλει όσα κόμικ θεωρούσαν πρέπων για εκείνη ώστε να καταλάβει τον χαρακτήρα της, τον οποίο θεωρούσε πολύ έξυπνο, ισορροπημένο και προσγειωμένο. Είπε πως της άρεσε «το γεγονός πως υπάρχει σεξουαλικότητα σε αυτόν η οποία δεν είναι χυδαία». Ο Φαβρό ήθελε η σχέση της Ποτς και του Σταρκ να θυμίζει κωμωδία της δεκαετίας του '40, κάτι το οποίο η Πάλτροου θεώρησε διασκεδαστικό με έναν «αθώο αλλά σέξι» τρόπο.[21]

Επιπρόσθετα, ο Φαράν Ταχίρ εμφανίζεται ως Ράζα, αρχηγός των Δέκα Δακτυλιδιών, ο Πολ Μπέτανι δίνει τη φωνή του στον J.A.R.V.I.S., το προσωπικό σύστημα τεχνητής νοημοσύνης του Σταρκ, η Λέσλι Μπιμπ υποδύεται την Κριστίν Έβερχαρτ, μια δημοσιογράφο από το περιοδικό Vanity Fair και ο Κλαρκ Γκρεγκ εμφανίζεται ως ο Φιλ Κόλσον, πράκτορας της Α.Σ.Π.Ι.Δ.Α..[22] Ο σκηνοθέτης Τζον Φαβρό υποδύεται τον Χάπι Χόγκαν, τον σωματοφύλακα και οδηγό του Σταρκ,[10] ενώ ο Σάμιουελ Λ. Τζάκσον κάνει μια κάμεο εμφάνιση ως Νικ Φιούρι, Διευθυντής της Α.Σ.Π.Ι.Δ.Α., σε μια σκηνή μετά τους τίτλους τέλους.[23] Το πρόσωπο του Τζάκσον είχε χρησιμοποιηθεί προηγουμένως ως μοντέλο για την εκδοχή του Νικ Φιούρι της Ultimate Marvel.[24] Άλλες κάμεο εμφανίσεις περιλαμβάνουν τον Σταν Λι ως τον εαυτό του, τον οποίο ο Σταρκ μπερδεύει με τον Χιου Χέφνερ σε ένα πάρτι,[25] τον Τομ Μορέλο ως φρουρός τρομοκράτης[26] και τον Τζιμ Κρέιμερ ως τον εαυτό του.[27] Ο Ghostface Killah είχε μια κάμεο εμφάνιση σε μια σκηνή όπου ο Σταρκ μένει για λίγο στο Ντουμπάι, αλλά η σκηνή αφαιρέθηκε από την ταινία.[28]

Τον Απρίλιο του 1990, η Universal αγόρασε τα δικαιώματα για τη μεταφορά του Iron Man στη μεγάλη οθόνη[29] και ο Στούαρτ Γκόρντον θα σκηνοθετούσε με χαμηλό προϋπολογισμό.[12] Τον Φεβρουάριο του 1996, η 20th Century Fox απέκτησε τα δικαιώματα από την Universal.[30] Τον Ιανουάριο του 1997, ο Νίκολας Κέιτζ εκδήλωσε ενδιαφέρον στο να υποδυθεί τον πρωταγωνιστικό ρόλο,[31] ενώ τον Σεπτέμβριο του 1998, ο Τομ Κρουζ έδειξε κι αυτός ενδιαφέρον να συμμετάσχει στην παραγωγή αλλά και να πρωταγωνιστήσει.[32] Ο Τζεφ Βίνταρ και ο συνδημιουργός του Iron Man, Σταν Λι, έγραψαν ένα προσχέδιο ιστορίας για την Fox, το οποίο ο Βίνταρ προσάρμοσε σε σενάριο.[33] Περιελάμβανε μια νέα, επιστημονικής φαντασίας προέλευση για τον χαρακτήρα και είχε τον MODOK ως τον κακό που έπρεπε να αντιμετωπίσει. Ο Τομ Ρόθμαν, Πρόεδρος Παραγωγής της Fox, έδωσε τα εύσημα στο σενάριο λέγοντας πως τον βοήθησε να καταλάβει τον χαρακτήρα. Τον Μάΐο του 1999, ο Τζέφρι Κέιν προσλήφθηκε για να ξαναγράψει το σενάριο των Βίνταρ και Λι,[33] ενώ τον Οκτώβριο προσεγγίστηκε ο Κουέντιν Ταραντίνο για να γράψει και να σκηνοθετήσει την ταινία.[34] Αν και το σενάριο των Βίνταρ και Λι ήταν δυνατό, τον επόμενο Δεκέμβρη η Fox πούλησε τελικά τα δικαιώματα στην New Line Cinema με τη δικαιολογία πως τα στούντιο είχαν τόσους πολλούς υπερήρωες της Marvel σε ανάπτυξη για ταινία και «δεν μπορούσαν να τους κάνουν όλους».[35]

«Δουλέψαμε με τους ερευνητές του Μάικλ Κράιτον για να βρούμε έναν ρεαλιστικό τρόπο να παρουσιαστεί η στολή. Η ιδέα ήταν πως έπρεπε η στολή να παραμείνει ζωντανή. Είναι ο ίδιος τύπος που χρησιμοποιήσαμε και στην ταινία Spider-Man 2 για τη δημιουργία των ανασταλτικών τσιπ του Δρ. Οκτάβιους, του τι υλικό θα έπρεπε να είναι φτιαγμένα τα χέρια και πώς θα δούλευαν. [...] Ο Mandarin ήταν ένας Ινδονήσιος τρομοκράτης που παρουσιαζόταν ως πλούσιο playboy και τον οποίο ο Τόνι γνώριζε».

—Άλφρεντ Γκαφ στο πρόχειρό του για την ματαιωμένη έκδοση του Νικ Κασαβέτις και της New Line[36]

Μέχρι τον Ιούλιο του 2000, το σενάριο της ταινίας για τη New Line γραφόταν από τους Τεντ Έλιοτ, Τέρι Ρόσιο[33][37] και Τιμ ΜακΚάνλις.[38] Το σενάριο του ΜακΚάνλις χρησιμοποίησε την ιδέα μιας κάμεο εμφάνισης του Νικ Φιούρι, η οποία θα έθετε τη βάση για μια δική του ταινία.[33] Τον Ιούνιο του 2001 η New Line μπήκε σε διαπραγματεύσεις με τον Τζος Γουίντον, θαυμαστή του χαρακτήρα, για να αναλάβει τη σκηνοθεσία[39] και τον Δεκέμβριο του 2002, ο ΜακΚάνλις παρέδωσε ένα ολοκληρωμένο σενάριο.[40] Τον Δεκέμβριο του 2004, τα στούντιο προσέγγισαν τον Νικ Κασαβέτις να αναλάβει τη σκηνοθεσία του πρότζεκτ, με στόχο την κυκλοφορία της ταινίας το 2006.[41] Κάποια πρόχειρα σενάρια γράφτηκαν από τους Άλφρεντ Γκαφ, Μάιλς Μίλαρ και Ντέιβιντ Χέιτερ, τα οποία παρουσίαζαν τον Iron Man εναντίον του πατέρα του, Χάουαρντ Σταρκ, ο οποίος γίνεται η War Machine. Μετά από δύο χρόνια ανεπιτυχών προσπαθειών και τη συμφωνία με τον Κασαβέτις να μην προχωράει, η New Line Cinema επέστρεψε τα δικαιώματα της ταινίας στη Marvel.[42]

Toν Νοέμβριο του 2005, τα Marvel Studios ξεκίνησαν την ανάπτυξη της ταινίας από την αρχή[43] και ανακοίνωσαν πως ο Iron Man θα ήταν η πρώτη αυτοχρηματοδοτούμενη ταινία της, καθώς ο χαρακτήρας ήταν ο μόνος από τους μεγάλους χαρακτήρες τους που δεν είχε ήδη απεικονιστεί σε μια live action ταινία.[9] Σύμφωνα με τον συνεργαζόμενο παραγωγό Τζέρεμι Λάτσμαν, «κυνηγήσαμε περίπου 30 σεναριογράφους και όλοι απέρριψαν την ιδέα», λέγοντας πως δεν ενδιαφέρονταν για το συγκεκριμένο πρότζεκτ εξαιτίας της ασάφειας του χαρακτήρα και του ότι η παραγωγή ήταν μόνο της Marvel. Ακόμα και όταν η ταινία είχε σενάριο και ζητήθηκαν απλά προσαρμογές, υπήρξαν πολλές αρνήσεις.[44] Προκειμένου να ευαισθητοποιηθεί το ευρύ κοινό για τον Iron Man και να τον φέρει σε ίδια επίπεδα δημοτικότητας με τον Spider-Man ή τον Hulk, η Marvel διεξήγαγε ομάδες εστίασης για να βοηθήσει στην άρση της γενικής αντίληψης ότι ο χαρακτήρας ήταν ρομπότ. Όταν οι ομάδες αποδείχτηκαν επιτυχείς, οι πληροφορίες που έλαβε η Marvel τους βοήθησαν να διαμορφώσουν ένα σχέδιο οικοδόμησης ευαισθητοποίησης, το οποίο περιελάμβανε την κυκλοφορία τριών ταινιών κινουμένων σχεδίων μικρού μήκους πριν την κυκλοφορία της ταινίας. Αυτές οι ταινίες μικρού μήκους ονομάστηκαν «Iron Man Advertorials» και έγιναν σε παραγωγή του Τομ Μίλερ και των Blur Studio.[45]

Τον Απρίλιο του 2006, ο Τζον Φαβρό προσλήφθηκε για να σκηνοθετήσει την ταινία,[46] γιορτάζοντας το γεγονός ξεκινώντας δίαιτα και χάνοντας συνολικά 32Kg.[12] Ο Φαβρό ήθελε να δουλέψει μαζί με τον παραγωγό της Marvel Άβι Άραντ και σε μια δεύτερη ταινία, μετά την συνεργασία τους στην ταινία Daredevil.[9] Ο σκηνοθέτης είδε την ευκαιρία να δημιουργήσει μια πολιτικά φιλόδοξη «απόλυτα κατασκοπευτική ταινία», επικαλούμενος ως πηγή έμπνευσης τους Τομ Κλάνσυ, Τζέιμς Μποντ και RoboCop,[47] και συνέκρινε την προσέγγισή του με μια ανεξάρτητη ταινία - «αν ο Ρόμπερτ Όλτμαν είχε σκηνοθετήσει τον Σούπερμαν» - και με το Batman Begins.[9][48] Ο Φαβρό ήθελε να κάνει τον Iron Man ως μια ιστορία ενός ενήλικα άντρα που κυριολεκτικά επαναπροσδιορίζει τον εαυτό του, όταν συνειδητοποιεί ότι ο κόσμος είναι πολύ πιο πολύπλοκος από όσο νόμιζε.[49] Άλλαξε την αυθεντική τοποθέτηση του χαρακτήρα μεταφέροντάς τον από τον πόλεμο του Βιετνάμ στον Αφγανιστάν, καθώς δεν ήθελε να κάνει μια ταινία εποχής.[13] Το δίδυμο Αρτ Μάρκουμ και Ματ Χόλογουεϊ προσλήφθηκαν για να γράψουν το σενάριο,[46] ενώ το δίδυμο Μαρκ Φέργκους και Χοκ Όστμπι έγραψε ένα δεύτερο σενάριο, με τον Φαβρό να συνδυάζει τα δύο σενάρια σε ένα[50] και τον Τζον Όγκαστ να το επιμελείται.[51] Ο Φαβρό κάλεσε επίσης προσωπικό από τα κόμικ, τους Μαρκ Μίλαρ, Μπράιν Μάικλ Μπέντις, Τζο Κεσάντα, Τομ Μπριβόρτ, Άξελ Αλόνσο και Ραλφ Μάκιο, για να δώσουν συμβουλές σχετικά με το σενάριο.[52]

Ο Φαβρό σχεδίαζε να πάρει έναν νέο και άγνωστο ηθοποιό για τον ομότιτλο ρόλο, καθώς «αυτές οι ταινίες δεν απαιτούν έναν ακριβό σταρ, ο ίδιος ο Iron Man είναι ο σταρ, ο υπερήρωας είναι ο σταρ. Η επιτυχία των ταινιών X-Men και Spider-Man χωρίς να έχουν στο τιμόνι έναν διάσημο σταρ, καθησυχάζει τους παραγωγούς πως η ταινία έχει πλεονέκτημα εμπορικά».[53] Ωστόσο, τον Σεπτέμβριο του 2006, ο Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ ήταν αυτός που πήρε τον ρόλο.[54] Ο Φαβρό επέλεξε τον Ντάουνι, ο οποίος είναι θαυμαστής των κόμικ,[6] επειδή ένιωσε πως το παρελθόν του ηθοποιού τον έκανε την κατάλληλη επιλογή για τον ρόλο, εξηγώντας: «Οι καλύτερες και οι χειρότερες στιγμές της ζωής του Ρόμπερτ ήταν εκτεθειμένες στο κοινό. Έπρεπε να βρει μια εσωτερική ισορροπία για να ξεπεράσει εμπόδια που ήταν πέρα από την καριέρα του. Αυτός είναι ο Τόνι Σταρκ».[6] Η Marvel ήταν αντίθετη στην επιλογή του Ντάουνι, αλλά ο Φαβρό δε θα δεχόταν το όχι ως απάντηση λέγοντας: «Ήταν δουλειά μου ως σκηνοθέτης να δείξω πως ήταν η καλύτερη δημιουργικά επιλογή ... όλοι ήξεραν πως ήταν ταλαντούχος [και] σίγουρα μελετώντας τον ρόλο του Iron Man και αναπτύσσοντας το σενάριο, συνειδητοποίησα πως ο χαρακτήρας έμοιαζε να βρίσκεται σε μια ευθεία με τον Ρόμπερτ με όλους τους καλούς και κακούς τρόπους».[55] Ο Ντάουνι κέρδισε $500,000 για τον ρόλο.[56] Καθώς ετοιμάζονταν για τα γυρίσματα, ο Ίλον Μασκ έκανε μια ξενάγηση στους Φαβρό και Ντάουνι στο SpaceX. Ο Ντάουνι είπε: «Ο Ίλον είναι κάποιος που πιθανότατα ο Τόνι να έκανε παρέα και να πήγαιναν μαζί σε πάρτι ή πιο πιθανό να πήγαν σε περίεργα ταξίδια στη ζούγκλα για να πιουν διάφορα παρασκευάσματα με τους σαμάνους».[57]

Το κάστινγκ για την υπόλοιπη ταινία έγινε τους επόμενους μερικούς μήνες. Ανακοινώθηκε πως ο Τέρενς Χάουαρντ θα είχε τον ρόλο του καλύτερου φίλου του Σταρκ, Τζέιμς Ρόουντς, τον Οκτώβριο του 2006,[58] η Γκουίνεθ Πάλτροου θα είχε τον ρόλο του ερωτικού ενδιαφέροντος του Σταρκ, Βιρτζίνια «Πέπερ» Ποτς, τον Ιανουάριο του 2007[59] και ο Τζεφ Μπρίτζες προσλήφθηκε για έναν μυστικό ρόλο τον Φεβρουάριο.[60] Η επιλογή του κακού της ταινίας ήταν δύσκολη, καθώς ο Φαβρό ένιωθε πως η νέμεσις του Iron Man, ο Mandarin, δε θα έδειχνε ρεαλιστικός, ειδικά όταν ο Μαρκ Μίλαρ εξέφρασε τη γνώμη του για το σενάριο.[52] Ένιωσε πως μόνο σε μια συνέχεια, με έναν εναλλακτικό τόνο, η φαντασία των δακτυλιδιών του Mandarin θα έμοιαζε κατάλληλη.[61] Η επιλογή να τον σπρώξουν στο περιθώριο για το μέλλον είναι συγκρίσιμη με αυτή του Σάουρον στον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών[48] ή του Πάλπατιν στο Star Wars.[61] Ο Φαβρό ήθελε επίσης ο Iron Man να αντιμετωπίσει έναν γιγαντιαίο εχθρό. Η αλλαγή από τον Mandarin στον Ομπαντάια Στέιν έγινε αφού ο Μπρίτζες προσλήφθηκε για τον ρόλο,[28] ενώ ο Στέιν προοριζόταν αρχικά να είναι ο κακός στην επόμενη συνέχεια.[52] Ο Crimson Dynamo παρουσιαζόταν επίσης ως ο κακός στα πρώτα πρόχειρα σενάρια.[10] Ο Φαβρό ένιωσε πως ήταν σημαντικό να υπάρχουν εσωτερικές αστείες αναφορές στην ταινία από τα κόμικ για τους θαυμαστές αυτών, όπως το να δώσει στα δύο μαχητικά που επιτίθενται στον Iron Man το κάλεσμα «Whiplash 1» και «Whiplash 2» αντίστοιχα, μια αναφορά στον κακό των κόμικ Whiplash, αλλά και να τοποθετήσει την ασπίδα του Captain America στο εργαστήριο του Σταρκ.[62]

Ο Φαβρό ήθελε η ταινία να είναι πιστευτή δείχνοντας την κατασκευή της στολής του Iron Man και στα τρία στάδιά της.[13] Ο Σταν Γουίνστον, θαυμαστής των κόμικ, και η εταιρία του, με τον οποίο ο Φαβρό είχε δουλέψει στην ταινία Zathura, κατασκεύασε μεταλλικές και λαστιχένιες εκδοχές των στολών.[17] Το πρώτο σχέδιο (Mark I) είχε σκοπό να μοιάζει λες και κατασκευάστηκε από ανταλλακτικά. Το πίσω μέρος είναι λιγότερο εξοπλισμένο από το μπροστινό, επειδή ο Σταρκ θα χρησιμοποιούσε τους πόρους που είχε για κατά μέτωπο επίθεση. Η κατασκευή της προανήγγειλε επίσης τη στολή του Στέιν. Μια μοναδική εκδοχή που κατασκευάστηκε και ζύγιζε 41Kg, προκάλεσε ανησυχία όταν ένας κασκαντέρ έπεσε φορώντας την, χωρίς όμως να τραυματιστεί ή να πάθει κάτι η στολή. Η στολή σχεδιάστηκε επίσης με τρόπο ώστε μόνο το πάνω μέρος να φοριέται μερικές φορές.[17] Τα στούντιο του Σταν Γουίνστον κατασκεύασαν μια animatronic εκδοχή για την στολή του «Iron Monger» (Ομπαντάια Στέιν) με ύψος 3m και η οποία ζύγιζε 360Kg,[17] η οποία όμως στην πραγματικότητα δε χρησιμοποιήθηκε ποτέ στην ταινία. Το animatronic απαιτούσε πέντε χειριστές για το χέρι και κατασκευάστηκε πάνω σε μηχανισμό gimbal έτσι ώστε να προσομοιωθεί το περπάτημα.[17] Μια μακέτα χρησιμοποιήθηκε για τα πλάνα της κατασκευής της.[28] Το δεύτερο σχέδιο (Mark II) μοιάζει με πρωτότυπο αεροπλάνου, με ορατά πτερύγια.[28] Ο καλλιτέχνης των κόμικ, Άντι Γκράνοφ σχεδίασε το τρίτο σχέδιο (Mark III) με τον εικονογράφο Φιλ Σόντερς.[63] Τα σχέδια του Γκράνοφ ήταν η κύρια έμπνευση για την ταινία και ο Γκράνοφ προστέθηκε στην ομάδα της ταινίας όταν αναγνώρισε τη δουλειά του στη σελίδα MySpace του Φαβρό.[48] Ο Σόντερς μετέτρεψε την τέχνη της στολής του Γκράνοφ σε πιο αεροδυναμική, κάνοντάς την πιο μυστικιστική και λιγότερο καρτουνίστικη στις αναλογίες της.[17] Σχεδίασε επίσης τη στολή του War Machine, αλλά «αφαιρέθηκε από το σενάριο περίπου στο μέσο της προ-παραγωγής». Εξήγησε πως η στολή του War Machine «θα ονομαζόταν Mark IV και θα είχε οπτικά ανταλλακτικά που θα προστίθενται στην αυθεντική Mark III στολή» και «θα φοριόταν από τον Τόνι Σταρκ στη σκηνή της τελευταίας μάχης».[64]

Η βάση της παραγωγής ήταν στα πρώην στούντιο της εταιρίας Hughes στην περιοχή Πλάγια Βίστα, στο Λος Άντζελες στην Καλιφόρνια.[65] Ο Χάουαρντ Χιουζ ήταν ένας από τις εμπνεύσεις για το κόμικ και οι παραγωγοί γνώριζαν τη σύμπτωση του ότι θα γύριζαν τον Iron Man να κατασκευάζει την ιπτάμενη Mark III στολή στο σημείο όπου κατασκευάστηκε το Hughes H-4 Hercules.[17] Ο Φαβρό απέρριψε την ιδέα η ταινία να λαμβάνει χώρα στην Ανατολική Ακτή των Ηνωμένων Πολιτειών όπως και στα κόμικ, καθώς ήδη πολλές ταινίες με υπερήρωες λάμβαναν χώρα εκεί.[13]

Τα γυρίσματα ξεκίνησαν στις 12 Μαρτίου 2007,[66] με τις πρώτες εβδομάδες να ξοδεύονται στην αιχμαλωσία του Σταρκ στο Αφγανιστάν.[67] Η σπηλιά όπου ο Σταρκ ήταν φυλακισμένος ήταν ένα σκηνικό 140-180m, το οποίο είχε κινητές διακλαδώσεις μέσα στα σπήλαιο για να επιτρέπει μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων στο πλήρωμα της ταινίας.[13] Ο σχεδιαστής παραγωγής Τζ. Μάικλ Ρίβα, βλέποντας υλικό από τις σπηλιές πρόσεξε την κρύα ανάσα που έβγαινε από το στόμα των ηθοποιών και συνειδητοποίησε το πόσο κρύος ήταν ο χώρος, γι'αυτό και προχώρησε στην εγκατάσταση κλιματισμού.[17] Έπειτα, γυρίστηκε η στιγμή σύλληψης του Σταρκ στην περιοχή Λον Πάιν στην Καλιφόρνια και άλλες εξωτερικές σκηνές από το Αφγανιστάν στην περιοχή Ολάντσα, όπου το πλήρωμα υπέμενε για δύο μέρες ανέμους 64-97Km/h.[17] Τα γυρίσματα στην αεροπορική βάση Edwards ξεκίνησαν μέσα Απριλίου[68] και ολοκληρώθηκαν στις 2 Μαΐου.[69] Εξωτερικά πλάνα του σπιτιού του Σταρκ προστέθηκαν ψηφιακά σε υλικό από το Point Dume στο Μαλιμπού,[28] ενώ το σκηνικό για τα εσωτερικά κατασκευάστηκε στην Πλάγια Βίστα, όπου ο Φαβρό και ο Ρίβα στόχευαν να κάνουν το σπίτι του Σταρκ να μοιάζει λιγότερο φουτουριστικό και περισσότερο σαν ένα μικρό εργαστήριο.[17] Τα γυρίσματα ολοκληρώθηκαν στις 25 Ιουνίου 2007 στο Caesars Palace στο Λας Βέγκας στη Νεβάδα.[70] Ο Φαβρό, νεοφερμένος στις ταινίες δράσης, επεσήμανε: «Είμαι σοκαρισμένος που τήρησα το χρονοδιάγραμμα. Νόμιζα πως θα υπήρχαν πολλές αποκλείσεις». Προσέλαβε «ανθρώπους που είναι καλοί στο να δημιουργούν δράση», έτσι ώστε «η ανθρώπινη ιστορία να ένιωθε πως ανήκε στο είδος των κόμικ».[12]

Στους διαλόγους των ηθοποιών υπήρχε αρκετός αυτοσχεδιασμός, καθώς το σενάριο δεν είχε ολοκληρωθεί όταν ξεκίνησαν τα γυρίσματα (η ομάδα είχε επικεντρωθεί στο να βγάζει νόημα η ιστορία και στο να σχεδιάζει τις σκηνές δράσεις). Ο Φαβρό ένιωθε πως ο αυτοσχεδιασμός θα έκανε την ταινία να μοιάζει πιο φυσική. Μερικές σκηνές γυρίστηκαν με δύο κάμερες έτσι ώστε να έχουν τις ατάκες που δημιουργούνταν εκείνη τη στιγμή κατά το γύρισμα. Αρκετές φορές γίνονταν πολλαπλές λήψεις μιας και ο Ντάουνι ήθελε να δοκιμάσει διαφορετικά πράγματα κάθε φορά.[28] Η ιδέα κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου του Σταρκ, όπου όλοι οι δημοσιογράφοι κάθονται στο πάτωμα, ήταν του Ντάουνι,[12] όπως επίσης δικός του ήταν και ο λόγος που έβγαλε ο Σταρκ κατά τη σκηνή που ο χαρακτήρας κάνει επίδειξη το όπλο Jericho στο Αφγανιστάν.[7] Ο Μπρίτζες περιέγραψε αυτή την προσέγγιση ως «μια εκπαιδευτική ταινία των $200 εκατομμυρίων» και σημείωσε πως προκαλούσε άγχος στους παραγωγούς της Marvel όταν οι ηθοποιοί προσπαθούσαν να σκεφτούν διαλόγους την ημέρα που έπρεπε να γυρίσουν τις σκηνές. Σημείωσε επίσης πως σε μερικές περιπτώσεις, εκείνος και ο Ντάουνι αντάλλασσαν τους χαρακτήρες τους κατά τις πρόβες, ώστε να δουν πώς ακούγονταν οι ατάκες τους.[71] Ο διάλογος της κάμεο εμφάνισης του Νικ Φιούρι άλλαξε επίσης κατά το γύρισμα, με τον συγγραφέα των κόμικ Μπράιαν Μάικλ Μπέντις να παραχωρεί τρεις σελίδες και τους σκηνοθέτες να διαλέγουν τις καλύτερες ατάκες από αυτές για το γύρισμα.[52] Η σκηνή με τον Νικ Φιούρι γυρίστηκε με πλήρωμα-σκελετό με σκοπό να κρατηθεί μυστική, αλλά φήμες για αυτήν εμφανίστηκαν στο διαδίκτυο μόλις λίγες μέρες αργότερα. Ακολούθως, ο πρόεδρος των Marvel Studios, Κέβιν Φάιγκι, αφαίρεσε τη σκηνή από όλες τις ανεπίσημες προβολές της ταινίας, έτσι ώστε να διατηρήσει την έκπληξη και τους θαυμαστές να αναρωτιούνται για αυτήν.[72]

Η κύρια ανησυχία του Φαβρό με τα εφέ ήταν αν η μετάβαση ανάμεσα στα εφέ από υπολογιστή και στα κοστούμια θα ήταν πολύ εμφανής.[73] Προσέλαβε την εταιρία Industrial Light & Magic (ILM) για τη δημιουργία του μεγαλύτερου όγκου των οπτικών εφέ της ταινίας αφού είδε τις ταινίες Οι Πειρατές της Καραϊβικής: Στο Τέλος του Κόσμου και Transformers. Οι εταιρίες The Orphanage και The Embassy έκαναν επιπρόσθετη δουλειά,[17] με τη δεύτερη να δημιουργεί μια ψηφιακή εκδοχή της Mark I στολής.[74] Για να βοηθηθούν με την κίνηση των πιο εξειδικευμένων στολών, μερικές φορές λάμβαναν πληροφορίες έχοντας τον Ντάουνι να φοράει μόνο το κράνος, τα μανίκια και τον θώρακα της στολής,[17] ενώ αλεξιπτωτιστές κινηματογραφήθηκαν σε κάθετη αεροδυναμική σήραγγα για να μελετηθεί η φυσική της πτήσης.[75] Για να δείχνουν ρεαλιστικά τα πλάνα της στολής Mark III όταν πετούσε, σχεδιάστηκε να απογειώνεται αργά και να προσγειώνεται γρήγορα. Για να παραγάγουν τα πλάνα της μάχης του Iron Man με τα μαχητικά F-22 Raptors, πέταξαν με κάμερες στον αέρα για να λάβουν αναφορά σχετικά με τη φυσική, τον άνεμο και τον παγετό στους φακούς.[76]

Κύριο λήμμα: Iron Man (soundtrack)

Ο συνθέτης Ραμίν Τζαγουάντι ήταν θαυμαστής του χαρακτήρα του Iron Man ως παιδί, λέγοντας πως πάντα του άρεσαν οι υπερήρωες «που δεν είχαν στην πραγματικότητα υπερδυνάμεις». Όταν ο προηγούμενος συνεργάτης του Φαβρό, Τζον Ντέμπνεϊ, δεν ήταν διαθέσιμος για να συνθέσει τη μουσική της ταινίας,[77] ο Τζαγουάντι αναζήτησε να πάρει τη δουλειά από μόνος του.[78] Ο Φαβρό είχε μια ξεκάθαρη εικόνα με μουσική heavy metal και κιθάρες για το πρότζεκτ,[78] λέγοντας πως ο Τόνι Σταρκ ήταν περισσότερο ένας ροκ σταρ παρά ο παραδοσιακός υπερήρωας.[79] Ο Τζαγουάντι συνέθεσε το μεγαλύτερο μέρος της μουσικής σε κιθάρα, πριν το προσαρμόσει για ορχήστρα.[78] Ο Χανς Ζίμμερ και η εταιρία του, Remote Control Productions, βοήθησαν με τις ρυθμίσεις και τα πρόσθετα στοιχεία,[78] ενώ ο κιθαρίστας του συγκροτήματος Rage Against the Machine Τομ Μορέλο, ο οποίος κάνει και μια κάμεο εμφάνιση στην ταινία, συνέβαλε παίζοντας κιθάρα.[26] Η ταινία περιέχει επίσης και μια μουσική συμφωνία του θεματικού τραγουδιού του Iron Man από την τηλεοπτική σειρά κινουμένων σχεδίων του 1966, The Marvel Super Heroes, από τους συχνούς συνεργάτες του Φαβρό Τζον Ο'Μπράιεν και Ρικ Μπόστον.[80]

Το soundtrack με τις συνθέσεις του Τζαγουάντι για την ταινία κυκλοφόρησε από την Lions Gate Records στις 29 Απριλίου 2008.[81]

Η πρεμιέρα της ταινίας έλαβε χώρα στο θέατρο Greater Union στο George Street του Σίδνεϊ στις 14 Απριλίου 2008.[82] Η ταινία ξεκίνησε την κυκλοφορία της στις διεθνείς αγορές στις 30 Απριλίου[83] και στις Ηνωμένες Πολιτείες κυκλοφόρησε στις 2 Μαΐου 2008.[84] Ο Iron Man διαμορφώθηκε και προβλήθηκε για πρώτη φορά σε IMAX στις 30 Αυγούστου 2018, ως μέρος του IMAX Φεστιβάλ για τον εορτασμό των δέκα χρόνων λειτουργίας των Marvel Studios.[85]

Ο Ντάουνι κατά την προώθηση της ταινίας στην Πόλη του Μεξικού

Η Marvel και η Paramount χρησιμοποίησαν ως πρότυπο για την προωθητική τους καμπάνια αυτή των Transformers.[86] Τον Μάιο του 2008, η Sega κυκλοφόρησε ένα επίσημο βιντεοπαιχνίδι βασισμένο στην ταινία για αρκετές πλατφόρμες, με τους Ντάουνι, Χάουαρντ και Τουμπ να χαρίζουν τις φωνές τους στους αντίστοιχους ήρωες του παιχνιδιού που υποδύονταν και στην ταινία.[87] Ένα σποτ 30 δευτερολέπτων για την ταινία μεταδόθηκε κατά τη διάρκεια του διαλείμματος του 42ου Super Bowl.[88] 6,400 καταστήματα 7-Eleven στις Ηνωμένες Πολιτείες βοήθησαν στην προώθηση της ταινίας, καθώς επίσης και η LG Group ήρθε σε συμφωνία με την Paramount.[86] Η εταιρία παιχνιδιών Hasbro κατασκεύασε φιγούρες από την ταινία.[89]

Διεθνώς, το Burger King και η Audi προώθησαν την ταινία. Ο Τζον Φαβρό θα σκηνοθετούσε ένα διαφημιστικό για την αλυσίδα φαγητού, όπως έκανε και ο Μάικλ Μπέι για τους Transformers.[86] Στην ταινία, ο Τόνι Σταρκ οδηγεί ένα Audi R8 και τρώει ένα «Αμερικάνικο Μπέργκερ» από το Burger King μετά τη διάσωσή του από το Αφγανιστάν, ως μέρος της συμφωνίας των στούντιο με τις συγκεκριμένες εταιρίες για τοποθέτηση προϊόντος σε αυτήν. Τρία άλλα οχήματα, τα Audi S6, Audi S5 και Audi Q7, εμφανίζονται επίσης στην ταινία.[90][91] Η Audi δημιούργησε και μια ιστοσελίδα που συνδεόταν με την ταινία, όπως έκανε και η General Motors για τους Transformers.[86] Η Oracle Corporation προώθησε επίσης την ταινία στην ιστοσελίδα της,[92] ενώ αρκετά κόμικ κυκλοφόρησαν για την ταινία.[93]

Η ταινία κυκλοφόρησε από την Paramount Home Media Distribution σε DVD και Blu-ray στις 30 Σεπτεμβρίου 2008 στις Ηνωμένες Πολιτείες και στον Καναδά, και στις 27 Οκτωβρίου 2008 στην Ευρώπη.[94] Οι πωλήσεις των DVD πήγαν πολύ καλά αφού πωλήθηκαν 4 εκατομμύρια αντίτυπα την πρώτη εβδομάδα κυκλοφορίας, φέρνοντας ακαθάριστα έσοδα πάνω από $93 εκατομμύρια.[95][96] Συνολικά πωλήθηκαν 9 εκατομμύρια αντίτυπα με έσοδα από τις πωλήσεις πάνω από $160 εκατομμύρια (δεν συμπεριλαμβάνονται τα Blu-ray).[95]

Η εικόνα που εμφανίζεται στην εφημερίδα που διαβάζει ο Σταρκ πριν ανακοινώσει πως εκείνος είναι ο Iron Man, άλλαξε στην home media κυκλοφορία καθώς ο ερασιτέχνης φωτογράφος, Ρόνι Άνταμς, υπέβαλε μήνυση στην Paramount και στη Marvel πως χρησιμοποίησαν τη φωτογραφία του χωρίς την έγκρισή του.[97]

Η ταινία συμπεριλήφθηκε επίσης σε ένα box-set 10 δίσκων με τον τίτλο «Κινηματογραφικό Σύμπαν της Marvel: Φάση Ένα – Εκδικητές Ενωθείτε», το οποίο περιελάμβανε όλες τις ταινίες της πρώτης φάσης του Κινηματογραφικού Σύμπαντος της Marvel.[98] Κυκλοφόρησε από την Walt Disney Studios Home Entertainment στις 2 Απριλίου 2013.[99] Από τις 12 Νοεμβρίου 2021, η αναβαθμισμένη IMAX εκδοχή της ταινίας διατέθηκε στην πλατφόρμα της Disney, Disney+.[100]

Ο Iron Man είχε έσοδα $319 εκατομμύρια στις Ηνωμένες Πολιτείες και στον Καναδά και $266.7 εκατομμύρια διεθνώς, φτάνοντας συνολικά τα $585.7 εκατομμύρια παγκοσμίως.[4]

Το πρώτο Σαββατοκύριακο προβολής, ο Iron Man είχε έσοδα $98.6 εκατομμύρια από 4,105 αίθουσες σε Ηνωμένες Πολιτείες και Καναδά, καταλαμβάνοντας την πρώτη θέση στο box office[101] και κάνοντάς την την ταινία με το ενδέκατο μεγαλύτερο άνοιγμα Σαββατοκύριακου μέχρι τότε[102] και το τρίτο μεγαλύτερο άνοιγμα Σαββατοκύριακου για το 2008, πίσω από τις ταινίες Ο Ιντιάνα Τζόουνς και το βασίλειο του Κρυστάλλινου Κρανίου και Ο Σκοτεινός Ιππότης. Την πρώτη μέρα προβολής είχε έσοδα $35.2 εκατομμύρια, κάνοντάς την την ταινία με το 13 μεγαλύτερο άνοιγμα πρώτης μέρας μέχρι τότε.[103] Ο Iron Man είχε τη δεύτερη καλύτερη πρεμιέρα για μη-συνέχεια ταινία, πίσω από τον Spider-Man και το τέταρτο μεγαλύτερο άνοιγμα για ταινία με υπερήρωες.[104] Ήταν επίσης η νούμερο ένα ταινία σε Ηνωμένες Πολιτείες και Καναδά κατά το δεύτερο Σαββατοκύριακο προβολής, με έσοδα $51.2 εκατομμύρια,[101] κάνοντάς την την ταινία με το 12ο καλύτερο δεύτερο Σαββατοκύριακο προβολής και το πέμπτο για ταινία μη-συνέχεια.[105]

Στις 18 Ιουνίου 2008, ο Iron Man έγινε η πρώτη ταινία εκείνης της χρονιάς που ξεπέρασε τα $300 εκατομμύρια στο εγχώριο box office.[106][107]

Η σελίδα συλλογής κριτικών Rotten Tomatoes δίνει στην ταινία ποσοστό αποδοχής 93% με μέσο όρο σκορ 7.7/10 βασισμένο σε 273 κριτικές. Στο τμήμα ομοφωνίας διαβάζουμε: «Ενισχυμένος από τη ζωντανή γοητεία του Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ, ο Iron Man φορτίζει ταχύτατα το είδος των ταινιών με υπερήρωες με μια επιτήδεια νοημοσύνη και κολλητική αίσθηση διασκέδασης».[108] Τον Μάιο του 2008, η Τζεν Γιαμάτο του Rotten Tomatoes αναγνώρισε τον Iron Man ως την «καλύτερη ταινία της χρονιάς μέχρι εκείνη τη στιγμή».[109] Στο Metacritic, η ταινία σημειώνει ποσοστό αποδοχής 79/100, βασισμένο σε 38 κριτικές με την ένδειξη «γενικά ευνοϊκές κριτικές».[110] Σε ψηφοφορία, το κοινό του CinemaScore έδωσε στην ταινία τον βαθμό του «Α» σε μια κλίμακα από το A+ μέχρι το F.[111]

Μεταξύ των μεγαλύτερων περιοδικών, ο Τοντ ΜακΚάρθι από το Variety αποκάλεσε την ταινία μια «εκτεταμένη ψυχαγωγική υπερβολή ειδικών εφέ» με «φρέσκια ενέργεια και στιλιστική λεπτότητα»,[112] ενώ ο Κερκ Χάνικατ από το The Hollywood Reporter επαίνεσε την ταινία, έστω κι αν τη βρήκε «απογοητευτική στην κλιμάκωση της μάχης μεταξύ των δύο πρωτοτύπων στολών του Iron Man ... πώς η νέμεσις του Τόνι έμαθε πώς να λειτουργεί τη στολή;»[113] Σε μία από τις μεγαλύτερες καθημερινές εφημερίδες κριτικών, ο Φρανκ Λόβες από τη Newsday εγκωμίασε τη «συναισθηματική αλήθεια... τέλειο κάστινγκ και ευλόγως εγκατεστημένη υπερεπιστήμη» της ταινίας που την έκανε «πιστή στην πηγή της ενώ την αναβάθμισε - και αναγνώρισε πως αυτό που έκανε όλο αυτό το υλικό να διαρκέσει στο χρόνο δεν είναι μόνο ο υψηλής τεχνολογίας χαλαρός τύπος μέσα σε μια μεταλλική στολή, αλλά η ανθρώπινη κατάσταση που τον οδήγησε εκεί».[114] Ο Α. Ο. Σκοτ από την εφημερίδα The New York Times αποκάλεσε την ταινία «μια ασυνήθιστα καλή ταινία με υπερήρωες. Ή τουλάχιστον - αφού σίγουρα έχει τα προβλήματά της - μια ταινία με υπερήρωες που είναι καλή με ασυνήθιστους τρόπους».[115] Μεταξύ του πιο ειδικού τύπου, ο Γκαρθ Φράνκλιν από την ιστοσελίδα Dark Horizons σχολίασε τα «εντυπωσιακά σκηνικά και μηχανισμοί που συνδυάζονται ομαλά με τα σχετικά απρόσκοπτα εφέ από υπολογιστή» και πρόσθεσε «ο Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ μαζί με τον σκηνοθέτη Τζον Φαβρό ... βοηθούν να ανέβει η ταινία πάνω από τα συνηθισμένα. Το αποτέλεσμα είναι κάτι που, ενώ δύσκολα είναι πρωτότυπο ή πρωτοποριακό, είναι εντούτοις αναζωογονητικό ως προς τη σοβαρότητά της προς αποφυγήν σκοτεινών δραματικών προσδιορισμών υπέρ μιας εύκολης εξέλιξης, μια ταινία περιπέτειας που ικανοποιεί το κοινό με μια δόση αντιπολεμικών μηνυμάτων και λύτρωσης».[116]

Μεταξύ των μεγάλων μητροπολιτικών εβδομαδιαίων περιοδικών, ο Ντέιβιντ Έντελσταϊν από το New York αποκάλεσε την ταινία «ένα καλλίγραμμο κομμάτι μυθοπλασίας ... ο Φαβρό δεν πάει για στυλιζαρισμένα πλαίσια από κόμικ, τουλάχιστον στο πρώτο μισό. Το κάνει πολύ αληθινό - μπορούσες να σκεφτείς πως παρακολουθούσες ένα στρατιωτικό θρίλερ».[117] Αντίθετα, ο Ντέιβιντ Ντένμπαϊ από το The New Yorker έδωσε αρνητική κριτική, λέγοντας: «ελαφρώς σε κατάθλιψη καθώς προχωρούσε η ταινία ... η Γκουίνεθ Πάλτροου να πεταρίζει τα μάτια της και να καρδιοχτυπά, να μην μπορεί να κάνει πολλά με έναν κλισέ ρόλο που αγαπά το αφεντικό αλλά δεν μπορεί να το πει και ο Τέρενς Χάουαρντ υποδύεται έναν στρατιωτικό που τρέχει πίσω από τον Σταρκ, δείχνει αποκαρδιωμένος και θεωρείται δεδομένος».[118] Ο Τοντ Γκίλκραϊστ από το IGN χαιρέτισε τον Ντάουνι ως «το καλύτερο πράγμα» της ταινίας ο οποίος «λειτουργεί σε αυτόματο πιλότο, παρέχοντας την απαιτούμενη ανάπτυξη της ιστορίας και λεπτομέρειες του χαρακτήρα που γεμίζουν την 'αυθεντική ιστορία', ενώ οι ηθοποιοί δίνουν ζωή επιτυχώς στους κατά τα άλλα συμβατικούς ρόλους τους».[119] Σημειώνοντας τα πολιτιστικά στοιχεία της ταινίας, ο Κριστόμπαλ Γκιράλντεζ Καταλάν από το περιοδικό Bright Lights Film Journal έγραψε: «Ο Iron Man είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια φαντασίωση ενός playboy· είναι Αμερικανική εξωτερική πολιτική που πραγματοποιήθηκε χωρίς πλαίσιο [...και] με αφηγηματική και σκηνοθετική ακρίβεια, για ακόμα μια φορά παρέχει την υψηλής πιστότητας μισογυνία και αντι-μουσουλμανική ρητορική για την οποία είναι γνωστό το Χόλιγουντ».[120]

Έτος Βραβεία Κατηγορία Υποψήφιοι Αποτέλεσμα
2008 Κινηματογραφικά βραβεία MTV[121] Καλύτερη ταινία του καλοκαιριού Iron Man Νίκη
Βραβεία Teen Choice[122] Καλύτερη ταινία δράσης Iron Man Υποψηφιότητα
Καλύτερος ηθοποιός δράσης Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ Υποψηφιότητα
Καλύτερη ηθοποιός δράσης Γκουίνεθ Πάλτροου Υποψηφιότητα
Καλύτερος κακός Τζεφ Μπρίτζες Υποψηφιότητα
Βραβεία Scream[123] Καλύτερη ηθοποιός σε ταινία ή τηλεοπτική σειρά επιστημονικής φαντασίας Γκουίνεθ Πάλτροου Υποψηφιότητα
2009 Βραβεία People's Choice[124][125] Αγαπημένη Ταινία Iron Man Υποψηφιότητα
Αγαπημένος άντρας ηθοποιός δράσης Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ Υποψηφιότητα
Αγαπημένος άντρας ηθοποιός Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ Υποψηφιότητα
Αγαπημένος υπερήρωας Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ ως Iron Man Υποψηφιότητα
Βραβεία Screen Actors Guild[126] Εξαιρετική Ερμηνεία από Stunt Ensemble Υποψηφιότητα
Βραβεία USC Scripter[127] 21ο ετήσιο βραβείο Scripter της Βιβλιοθήκης του USC Μαρκ Φέργκους και Χοκ Όστμπι & Αρτ Μάρκουμ και Ματ Χόλογουεϊ Υποψηφιότητα
Βραβεία BAFTA[128] Καλύτερα Οπτικά Εφέ Σέιν Μάχαν, Τζον Νέλσον & Μπεν Σνόου Υποψηφιότητα
Βραβεία Grammy[129] Καλύτερο Άλμπουμ Soundtrack για Ταινία, Τηλεόραση ή άλλο Οπτικό Μέσο Ραμίν Τζαγουάντι Υποψηφιότητα
Βραβεία VES[130] Καλύτερα Οπτικά Εφέ σε ταινία που κυριαρχούν τα οπτικά εφέ Μπεν Σνόου, Χαλ Χίκελ, Βικτόρια Αλόνσο & Τζον Νέλσον Υποψηφιότητα
Καλύτερα οπτικά εφέ της χρονιάς Μπεν Σνόου, Γουέιν Μπιλχέιμερ, Βικτόρια Αλόνσο & Τζον Νέλσον Υποψηφιότητα
Εξαιρετικός εικονογραφημένος χαρακτήρας σε live action ταινία Χαλ Χίκελ, Μπρους Χόλκομ, Τζέιμς Τούλεϊ & Τζον Γουόκερ Υποψηφιότητα
Ρξαιρετικά μοντέλα και μινιατούρες σε ταινία Άαρον ΜακΜπράιντ, Ράσελ Πολ, Τζέραλντ Γκάσμιντ & Κέντζι Γιαμαγκούτσι για «Suit Up Machine» Υποψηφιότητα
Εξαιρετική σύνθεση για ταινία Τζόναθαν Ρόθμπαρτ, Νταβ Ροτς, Κάιλ ΜακΚάλοχ & Κεντ Σέκι για «HUD Compositing» Υποψηφιότητα
Όσκαρ[131] Καλύτερα Οπτικά Εφέ Τζον Νέλσον, Μπεν Σνόου, Νταν Σάντικ & Σέιν Μάχαν Υποψηφιότητα
Καλύτερη Μίξη Ήχου Φρανκ Όιλνερ και Κρίστοφερ Μπόις Υποψηφιότητα
Βραβεία Kids' Choice[132] Αγαπημένη ταινία Iron Man Υποψηφιότητα
Βραβεία Empire[133][134][135] Καλύτερη ταινία Iron Man Υποψηφιότητα
Καλύτερος ηθοποιός Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ Υποψηφιότητα
Καλύτερη ταινία επιστημονικής φαντασίας/Υπερηρώων Iron Man Υποψηφιότητα
Βραβεία Taurus World Stunt[136] Hardest Hit Iron Man Νίκη
Καλύτερος Συντονιστής Κασκαντέρ και/ή 2η μονάδα σκηνοθεσίας Τόμας Ρ. Χάρπερ, Φιλ Νίλσον & Κιθ Γούλαρντ Υποψηφιότητα
Καλύτερος κασκαντέρ φωτιάς Μάικ Τζάστους, Ντέμιεν Μορένο & Τίμοθι Π. Τρέλλα Νίκη
Κινηματογραφικά βραβεία MTV[137] Καλύτερη Ταινία Iron Man Υποψηφιότητα
Καλύτερη Αντρική ερμηνεία Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ Υποψηφιότητα
Βραβεία Saturn[138][139] Καλύτερη ταινία επιστημονικής φαντασίας Iron Man Νίκη
Καλύτερος ηθοποιός Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ Νίκη
Καλύτερη ηθοποιός Γουίνεθ Πάλτροου Υποψηφιότητα
Καλύτερος Β' Αντρικός Ρόλος Τζεφ Μπρίτζες Υποψηφιότητα
Καλύτερη σκηνοθεσία Τζον Φαβρό Νίκη
Καλύτερο σενάριο Μαρκ Φέργκους και Χοκ Όστμπι & Αρτ Μάρκουμ και Ματ Χόλογουεϊ Υποψηφιότητα
Καλύτερη μουσική Ραμίν Τζαγουάντι Υποψηφιότητα
Καλύτερα Εφέ Iron Man Υποψηφιότητα
Βραβεία Hugo[140] Καλύτερη δραματική παρουσίαση Iron Man Υποψηφιότητα

Ο Ρότζερ Ίμπερτ και ο Ρίτσαρντ Κόρλις τοποθέτησαν τον Iron Man ανάμεσα στις αγαπημένες τους ταινίες για το 2008.[141][142] Το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου την επέλεξε ως μία από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς,[143] ενώ το περιοδικό Empire τη συμπεριέλαβε ανάμεσα στις 500 Καλύτερες ταινίες όλων των εποχών μέχρι εκείνη τη χρονιά.[144] Ο Τόνι Σταρκ επιλέχθηκε επίσης από το Empire ως ένας από τους 100 Καλύτερους χαρακτήρες ταινιών όλων των εποχών,[145] ενώ η σελίδα Fandomania.com τον κατέταξε στη θέση 37 της λίστας της με τους 100 Καλύτερους φανταστικούς χαρακτήρες.[146]

Κύριο λήμμα: Iron Man 2

Μια συνέχεια με τον τίτλο Iron Man 2 κυκλοφόρησε το 2010. Το σενάριο έγραψε ο Τζάστιν Θερού και οι Τζον Φαβρό, Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ, Γκουίνεθ Πάλτροου και Σάμιουελ Λ. Τζάκσον επέστρεψαν για τους ρόλους τους. Ο Ντον Τσιντλ αντικατέστησε τον Τέρενς Χάουαρντ στον ρόλο του Αντισυνταγματάρχη Ρόουντς, ο οποίος παρουσιάζεται και ως ο War Machine. Στην ταινία πρωταγωνιστούν επίσης ο Μίκι Ρουρκ στον ρόλο του κακού Ιβάν Βάνκο, ο Σαμ Ρόκγουελ ως Τζάστιν Χάμερ και η Σκάρλετ Τζοχάνσον ως η πράκτορας Νατάσα Ρόμανοφ της Α.Σ.Π.Ι.Δ.Α..

Κύριο λήμμα: Iron Man 3

Μια δεύτερη συνέχεια κυκλοφόρησε από τα Walt Disney Studios και τα Marvel Studios στις 3 Μαΐου 2013,[147] με τον Φαβρό να επιλέγει να σκηνοθετήσει την ταινία Magic Kingdom αντί της συνέχειας, επιστρέφοντας όμως για τον ρόλο του ως Χάπι Χόγκαν.[148] Οι Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ, Γκουίνεθ Πάλτροου και Ντον Τσιντλ επέστρεψαν για τους ρόλους τους, ενώ ο Σέιν Μπλακ ανέλαβε τη σκηνοθεσία και το σενάριο ο Ντρου Πιρς. Στην ταινία πρωταγωνιστούν επίσης οι Γκάι Πιρς ως Άλντριτς Κίλιαν και ο Μπεν Κίνγκσλεϊ ως Τρέβορ Σλάτερι.

  1. 1,0 1,1 Τον Ιούλιο του 2013, τα δικαιώματα διανομής της ταινίας μεταφέρθηκαν από την Paramount Pictures στα Walt Disney Studios.[1][2]
  1. Finke, Nikki (2 Ιουλίου 2013). «Disney Completes Purchase Of Marvel Home Entertainment Distribution Rights». Deadline. Ανακτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2018. 
  2. Palmeri, Christopher· White, Michael (2 Ιουλίου 2013). «Disney Buys Rights to Marvel Movies From Viacom's Paramount». Bloomberg. Ανακτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2018. 
  3. «Iron Man». British Board of Film Classification. 9 Απριλίου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαΐου 2016. Ανακτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2018. 
  4. 4,0 4,1 4,2 «Iron Man (2008)». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2018. 
  5. «Iron Man». Cine.gr. Ανακτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2018. 
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 Bowles, Scott (27 Απριλίου 2007). «First look: Downey forges a bond with 'Iron Man' role». USA Today. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2018. 
  7. 7,0 7,1 Allsletter, Rob (3 Μαρτίου 2008). «QUESTION-AND-ANSWER: IRON MAN DIRECTOR JON FAVREAU». Comics Continuum. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2018. 
  8. Svetkey, Benjamin (13 Μαΐου 2016). «'Lethal Weapon' Wunderkind (and Former Party Boy) Shane Black Is Back ... and Still Looking for Action». The Hollywood Reporter. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2018. 
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 Ambrose, Tom (2007-07-26). «The Man in the Iron Mask». Empire: 69. 
  10. 10,0 10,1 10,2 Hewitt, Chris (Απρίλιος 2008). «Super Fly Guy». Empire: 66–72. 
  11. Carroll, Larry (2008-03-18). «Iron Man Star Robert Downey Jr. Talks About Incredible Hulk Cameo, Controversial Tropic Thunder Pics». MTV. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-10-09. https://web.archive.org/web/20141009230839/http://www.mtv.com/news/1583534/iron-man-star-robert-downey-jr-talks-about-incredible-hulk-cameo-controversial-tropic-thunder-pics. Ανακτήθηκε στις 2018-10-22. 
  12. 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 12,5 Shapiro, Marc (Απρίλιος 2008). «Pumping Iron». Starlog: σελ. 47–50. 
  13. 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 Quint (9 Φεβρουαρίου 2007). «Quint visits the IRON MAN production offices! Art! Favreau speaks about sequels (?!?), casting and more!!!». Ain't it cool news. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2018. 
  14. Rolfsen, Bruce (2007-03-21). «Iron Man pilot to hit big screen». Air Force Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-07-20. https://archive.today/20120720172156/http://www.airforcetimes.com/news/2007/03/airforce_ironman_070321w/. Ανακτήθηκε στις 2007-03-22. 
  15. Worley, Rob M. (2008-04-22). «Iron Man: Terrence Howard lives the dream». Comics2Films. http://www.comics2film.com/index.php?a=story&b=28467. Ανακτήθηκε στις 2008-04-22. 
  16. Rotten, Ryan (2008-04-01). «Iron Man: The Set Visit – Terrence Howard». Superhero Hype!. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-03-23. https://web.archive.org/web/20160323214651/http://www.superherohype.com/features/96179-iron-man-the-set-visit-terrence-howard. Ανακτήθηκε στις 2018-10-22. 
  17. 17,00 17,01 17,02 17,03 17,04 17,05 17,06 17,07 17,08 17,09 17,10 17,11 «Iron Man Production Notes». SciFi Japan. 30 Απριλίου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Μαρτίου 2013. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2018. 
  18. Adler, Shawn (2008-09-30). «Iron Man Co-Writers Discuss Their Favorite Deleted Scenes, Plus An Exclusive DVD Bonus Clip». MTV Splash Page. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-10-03. https://web.archive.org/web/20081003015508/http://splashpage.mtv.com/2008/09/30/iron-man-co-writers-discuss-their-favorite-deleted-scenes-plus-an-exclusive-dvd-bonus-clip/. Ανακτήθηκε στις 2008-10-14. 
  19. Harris, Scott (6 Μαΐου 2013). «'Iron Man 3': 7 Things You May Have Missed the First Time Around». Next Movie. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Μαρτίου 2019. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2018. 
  20. Redding, Jordan (11 Δεκεμβρίου 2014). «Iron Man 2008». Moviepilot. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Δεκεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2014. 
  21. Douglas, Edward (2008-05-01). «Gwyneth Paltrow Plays Pepper Potts». Superhero Hype!. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-05-04. https://web.archive.org/web/20090504163453/http://www.superherohype.com/news/topnews.php?id=7150. Ανακτήθηκε στις 2018-10-22. 
  22. Ebert, Roger (2008-06-01). «Iron Man (PG-13)». Chicago Sun-Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-03-23. https://www.webcitation.org/6FLFlo34C?url=http://rogerebert.suntimes.com/apps/pbcs.dll/article?AID=%2F20080601%2FREVIEWS%2F467306179. Ανακτήθηκε στις 2018-10-22. 
  23. Itzkoff, Dave (2011-03-25). «Modern Marvel». The New York Times. https://www.nytimes.com/2011/03/27/movies/marvel-faces-a-mighty-foe-publishing-world-uncertainties.html. Ανακτήθηκε στις 2018-10-22. 
  24. «Samuel L. Jackson». Copyright Kamal Larsuel, 2005. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 20 Αυγούστου 2006. 
  25. Goldman, Eric (2007-05-04). «Stan Lee's Further Superhero Adventures». IGN, σελ. 3. http://uk.tv.ign.com/articles/785/785824p3.html. Ανακτήθηκε στις 2018-10-22. 
  26. 26,0 26,1 «RAGE AGAINST THE MACHINE Guitarist Faces Iron Man». Roadrunner Records. 6 Μαΐου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Μαΐου 2008. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2008. 
  27. Dellaverson, Carlo (2 Μαΐου 2008). «Cramer In Iron Man». CNBC. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2018. 
  28. 28,0 28,1 28,2 28,3 28,4 28,5 Douglas, Edward (2008-04-29). «Exclusive: An In-Depth Iron Man Talk with Jon Favreau». SuperheroHype.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-02-28. https://www.webcitation.org/6El0hpzSY?url=http://www.superherohype.com/features/articles/96427-exclusive-an-in-depth-iron-man-talk-with-jon-favreau. Ανακτήθηκε στις 2018-10-22. 
  29. Ryan, James (1990-04-14). «Bam! Pow! Heroes take over the silver screen». Seattle Post-Intelligencer. 
  30. Smith, Andrew (1996-02-18). «Gen X kids not bad on screen». The Commercial Appeal. 
  31. «Film Clips Column». The Journal Gazette. 1997-01-03. 
  32. Radford, Bill (1998-09-06). «Big screen gaining new ground as venue for comics creations». The Gazette. 
  33. 33,0 33,1 33,2 33,3 «Iron Man (Archive)». Comics2Film. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαΐου 2006. Ανακτήθηκε στις 2 Απριλίου 2011. 
  34. Vice, Jeff (1999-10-03). «Comic books poised for film incarnations». Deseret Morning News. 
  35. Smith, Andrew (1999-12-26). «Superheroes lining up for millennium movie debuts». The Commercial Appeal. 
  36. Ferrante, Anthony C. (2007-02-15). «Alfred Gough on Smallville, Iron Man and The Mummy 3 – Part 3». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-10-11. https://web.archive.org/web/20071011184050/http://www.ifmagazine.com/feature.asp?article=1919. Ανακτήθηκε στις 2008-02-02. 
  37. Epstein, Warren (2000-07-09). «X-guys could muscle up more Marvelous screen fare». The Gazette. 
  38. Richey, Rodney (2000-09-25). «Warner Bros. goes Bat to the Future». Los Angeles Daily News. 
  39. Elder, Robert K. (2001-06-01). «All work and lots of slay». Chicago Tribune. 
  40. Garcia, Chris (2002-12-06). «A firsthand look at Secondhand». Austin American-Statesman. 
  41. «Nick Cassavetes to Direct New Line Cinema and Marvel's Iron Man». Warner Media Group. 2004-12-13. https://www.warnermediagroup.com/newsroom/press-releases/2004/12/13/nick-cassavetes-to-direct-new-line-cinema-and-marvel-s-iron-man. Ανακτήθηκε στις 2018-10-22. 
  42. El Chavo (2006-04-24). «Iron Man by Alfred Gough & Miles Millar, Revisions By David Hayter». Latino Review. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-02-05. https://web.archive.org/web/20080205070555/http://latinoreview.com/scriptreview.php?id=22. Ανακτήθηκε στις 2008-03-22. 
  43. Fritz, Ben (2005-11-02). «Marvel steels itself for Iron». Variety. http://www.variety.com/article/VR1117932184?categoryid=1236&cs=1. Ανακτήθηκε στις 2011-04-02. 
  44. Marvel Studios: Building A Cinematic Universe (Documentary). Οι Εκδικητές Blu-Ray. 2012
  45. White, Brett (16 Φεβρουαρίου 2016). «Quesada Reveals 'Deadpool' Director's Role in Making 'Iron Man' Film». Comic Book Resources. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Φεβρουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2018. 
  46. 46,0 46,1 Kit, Borys (2008-04-28). «Marvel Studios outlines slew of superhero titles». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-10-11. https://web.archive.org/web/20071011083727/http://www.hollywoodreporter.com/hr/search/article_display.jsp?vnu_content_id=1002424612. Ανακτήθηκε στις 2008-03-22. 
  47. «Ultimate Superhero Preview». Empire. 2006-09-29, σελ. 90, 230. 
  48. 48,0 48,1 48,2 Vespe, Eric (2007-07-28). «Quint goes one on one with Jon Favreau about IRON MAN at Comic-Con!!!». http://www.aintitcool.com/node/33483. Ανακτήθηκε στις 2018-10-23. 
  49. Ferris, Glen (29 Απριλίου 2008). «Empire: Interviews – Jon Favreau Video Interview». Empire. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2008. 
  50. Worley, Rob (2006-06-21). «Jon Favreau talks Iron Man». Comics2Film. http://www.comics2film.com/index.php?a=story&b=20520. Ανακτήθηκε στις 2008-03-22. 
  51. Jensen, Jeff (2008-04-17). «Iron Man: Summer's first Marvel?». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-03-28. https://www.webcitation.org/6FSZjS9xS?url=http://www.ew.com/ew/article/0,,20192634_3,00.html. Ανακτήθηκε στις 2018-10-23. 
  52. 52,0 52,1 52,2 52,3 Johnston, Rich (2008-05-06). «Lying in the Gutters Volume 2 Column 156». Comic Book Resources. http://www.comicbookresources.com/?page=article&id=16292. Ανακτήθηκε στις 2008-05-06. 
  53. Vejvoda, Jim (24 Μαΐου 2006). «The Unknown Iron Man». IGN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαρτίου 2014. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2018. 
  54. "Moriarty" (29 Σεπτεμβρίου 2006). «AICN EXCLUSIVE!! IRON MAN Has Found Its Tony Stark!!». Ain't It Cool News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2018. 
  55. Eisenberg, Eric. «Jon Favreau Details His Fight With Marvel Studios To Cast Robert Downey Jr. As Iron Man». Cinema Blend. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2018. 
  56. Siegel, Tatiana· Kit, Borys (11 Οκτωβρίου 2018). «Scarlett Johansson Lands $15 Million Payday for Black Widow Movie». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2018. 
  57. Ashlee, Vance (2015-05-15). Elon Musk's Space Dream Almost Killed Tesla. Bloomberg. https://www.bloomberg.com/graphics/2015-elon-musk-spacex. Ανακτήθηκε στις 2018-10-23. 
  58. «Terrence Howard cast in Iron Man!». Games Radar. 12 Οκτωβρίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2018. 
  59. «Gwyneth Paltrow to Star in Iron Man». ComingSoon.net. 17 Ιανουαρίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2018. 
  60. «Jeff Bridges Aboard Iron Man». Superhero Hype. 5 Φεβρουαρίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2018. 
  61. 61,0 61,1 Worley, Rob M. (2007-09-08). «Iron Man: Favreau on films, fans, and Fin Fang Foom». http://www.comics2film.com/index.php?a=story&b=28481#ad_jump. Ανακτήθηκε στις 2007-08-08. 
  62. Quint (29 Οκτωβρίου 2008). «Part 2 of Quint's interview with Jon Favreau! IRON MAN 2, Stark's alcoholism, Empire Strikes Back and THE AVENGERS!». Ain't It Cool News. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2018. 
  63. «Who Designed the Iron Man Suit?». 2007-05-06. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-05-08. https://web.archive.org/web/20070508052723/http://www.superherohype.com/news/topnews.php?id=5626. Ανακτήθηκε στις 2018-10-23. 
  64. Sciretta, Peter (21 Οκτωβρίου 2008). «Iron Man: Official War Machine Concept Art». Slash Film. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Νοεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2008. 
  65. Raab, Scott (2007-02-21). «May God Bless and Keep Robert Downey Jr.». Esquire. http://www.esquire.com/features/ESQ0307downeyjr. Ανακτήθηκε στις 2018-10-24. 
  66. «Funding Initiated for Iron Man Movie». 2007-02-28. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-03-02. https://web.archive.org/web/20070302223614/http://www.superherohype.com/news.php?id=5265. Ανακτήθηκε στις 2018-10-24. 
  67. Favreau, Jon (2007-03-19). «Jon Favreau on Iron Man filming». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-03-22. https://web.archive.org/web/20070322164709/http://www.superherohype.com/news.php?id=5362. Ανακτήθηκε στις 2018-10-24. 
  68. «Flying with the stars». 2007-04-06. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-03-28. https://www.webcitation.org/6FSYZ2O31?url=http://www.edwards.af.mil/news/story.asp?id=123047810. Ανακτήθηκε στις 2007-04-16. 
  69. Miles, Donna (2007-05-02). «Edwards team stars in Iron Man superhero movie». http://www.af.mil/news/story.asp?id=123051647. Ανακτήθηκε στις 2007-05-14. 
  70. Favreau, Jon (2007-06-25). «Iron Man Movie Update!». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-06-29. https://web.archive.org/web/20070629231859/http://www.superherohype.com/news/topnews.php?id=5916. Ανακτήθηκε στις 2018-10-24. 
  71. Ahern, Sarah· Roshanian, Arya (30 Νοεμβρίου 2016). «What Jeff Bridges Learned From Difficulties on the 'Iron Man' Set». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2018. 
  72. «Jon Favreau Talks Iron Man». Entertainment Weekly. 2008-05-05. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-10-12. https://web.archive.org/web/20141012233203/http://www.ew.com/ew/article/0,,20198027_3,00.html. Ανακτήθηκε στις 2018-10-24. 
  73. Rotten, Ryan (2008-04-01). «Iron Man: The Set Visit – Jon Favreau». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-04-02. https://web.archive.org/web/20080402150817/http://www.superherohype.com/news/featuresnews.php?id=7000. Ανακτήθηκε στις 2018-10-24. 
  74. Andrews, Marke (2008-04-11). «Vancouver's visual effects makers bulk up». The Vancouver Sun (Canada). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-02-23. https://www.webcitation.org/6Ee1wxcAn?url=http://www.canada.com/vancouversun/story.html?id=be3cd777-c4b8-4b3e-b6e8-b4fb4220dd3b&k=63189. Ανακτήθηκε στις 2008-04-12. 
  75. Giardina, Carolyn (5 Μαΐου 2008). «'Iron Man' crew had desired effects». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Μαρτίου 2015. Ανακτήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2018. 
  76. Vespe, Eric (2008-04-21). «Quint visits ILM with Jon Favreau and sees some IRON MAN stuff!!». http://www.aintitcool.com/node/36491. Ανακτήθηκε στις 2018-10-24. 
  77. Larson, Randall (22 Ιουλίου 2010). «Of Superheroes and Predators: John Debney Returns to Sci-Fi». Cinefantastique. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιουνίου 2016. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2016. 
  78. 78,0 78,1 78,2 78,3 «Ramin Djawadi: Compositore di Iron Man». Comicus. 6 Απριλίου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιουνίου 2016. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2018. 
  79. Weedon, Paul (17 Οκτωβρίου 2013). «Ramin Djawadi on Game of Thrones, Iron Man, Pacific Rim». Den of Geek. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιουνίου 2016. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2018. 
  80. Boston, Rick. «Iron Man Theme by John O'Brien and Rick Boston». rickboston.org. Rick Boston Artist Musician. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιουνίου 2016. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2018. 
  81. «Iron Man (Original Motion Picture Soundtrack)». iTunes. 29 Απριλίου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Αυγούστου 2016. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2018. 
  82. «Iron Man Aussie Premiere Pics». 2008-04-14. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-04-20. https://web.archive.org/web/20080420001545/http://www.superherohype.com/news/topnews.php?id=7069. Ανακτήθηκε στις 2018-10-25. 
  83. Sciretta, Peter (12 Μαρτίου 2008). «Iron Man NOT Coming Early». /Film. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2018. 
  84. «IRON-CLAD DATE: MAY 2, 2008». Marvel.com. 23 Ιουνίου 2006. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2014. 
  85. Coggan, Devan (10 Αυγούστου 2018). «All 20 Marvel Cinematic Universe movies are returning to theaters in IMAX». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2018. 
  86. 86,0 86,1 86,2 86,3 Stanley, T. L. (2008-01-07). «Tie-ins: LG, BK, 7-Eleven To Pump Paramount's Iron Man». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-01-13. https://web.archive.org/web/20080113022114/http://www.brandweek.com/bw/search/article_display.jsp?vnu_content_id=1003692165. Ανακτήθηκε στις 2008-01-08. 
  87. Geddes, Ryan (20 Μαρτίου 2008). «Iron Man Film Cast To Voice Game». IGN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Μαρτίου 2015. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2018. 
  88. Graser, Marc (2007-12-19). «Studios suit up for Super Bowl». Variety. https://variety.com/2007/scene/markets-festivals/studios-suit-up-for-super-bowl-1117978002/. Ανακτήθηκε στις 2018-10-25. 
  89. Douglas, Edward (2008-02-17). «Hasbro Previews G.I. Joe, Hulk, Iron Man, Indy & Clone Wars». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-02-18. https://web.archive.org/web/20080218050323/http://www.superherohype.com/news/topnews.php?id=6807. Ανακτήθηκε στις 2018-10-25. 
  90. Graser, Marc (2007-07-25). «Iron Man rides with Audi». Variety. https://variety.com/2007/film/features/iron-man-rides-with-audi-1117969149/. Ανακτήθηκε στις 2018-10-25. 
  91. Gorman, Steve (2008-05-03). «'Iron Man' gets heavy start at box office». Reuters. https://www.reuters.com/article/newsOne/idUSN0332150820080503. Ανακτήθηκε στις 2018-10-25. 
  92. «Oracle is co-promoting Ironman». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-05-05. https://web.archive.org/web/20080505042102/http://www.oracle.com/marvel/index.html. Ανακτήθηκε στις 2008-05-02. 
  93. Tobin, Paul (2008-10-20). «Paul Tobin on Iron Man: Fast Friends». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-07-20. https://www.webcitation.org/6RCAuEfHk?url=http://www.newsarama.com/1332-paul-tobin-on-iron-man-fast-friends.html. Ανακτήθηκε στις 2018-10-25. 
  94. Ault, Susanne (2008-05-05). «Iron Man to kick off fourth quarter». Video Business. http://www.videobusiness.com/article/CA6580245.html?desc=topstory. Ανακτήθηκε στις 2008-07-22. 
  95. 95,0 95,1 «Movie Iron Man – DVD Sales». The-Numbers.com. 31 Οκτωβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2018. 
  96. Paris, Arthur J. (15 Οκτωβρίου 2008). «It just keeps on getting better and better for Iron Man». Rediff India Abroad. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2018. 
  97. Kemp, Cal (2008-09-17). «IRON MAN Censored». Collider. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-10-17. https://web.archive.org/web/20121017102607/http://collider.com/entertainment/news/article.asp/aid/9202/tcid/1. Ανακτήθηκε στις 2018-10-25. 
  98. Lee, Jason (6 Ιουνίου 2012). «'Marvel Cinematic Universe' 10-disc Blu-ray set announced». HD-Report. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2018. 
  99. Breznican, Anthony (6 Σεπτεμβρίου 2012). «Briefcase lawsuit delays Marvel's 'Phase One' box set until next spring – EXCLUSIVE». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Σεπτεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2018. 
  100. Byford, Sam (8 Νοεμβρίου 2021). «Disney Plus is upgrading Marvel movies to IMAX aspect ratio». The Verge. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2022. 
  101. 101,0 101,1 «Iron Man (2008) – Weekend Box Office Results». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2018. 
  102. «Biggest Openings at the Box Office». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2018. 
  103. «Opening Day Records at the Box Office». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2018. 
  104. Germain, David (2008-05-04). «Marvel turns Iron Man into gold with $100M-plus debut». Forbes. Associated Press. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-05-08. https://web.archive.org/web/20080508173509/http://www.forbes.com/feeds/ap/2008/05/04/ap4967190.html. Ανακτήθηκε στις 2008-05-04. 
  105. «Top Weekends:2nd-12th». Box Office Mojo. 11 Μαΐου 2008. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2018. 
  106. «Iron Man (2008)». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2018. 
  107. DiOrio, Carl (19 Ιουνίου 2008). «'Iron Man' bolts past $300 million at box office». NewsDaily. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουνίου 2008. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2008. 
  108. «Iron Man (2008)». Rotten Tomatoes. Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2018. 
  109. Yamato, Jen (1 Μαΐου 2008). «Iron Man is the Best-Reviewed Movie of 2008!». Rotten Tomatoes. IGN/Newscorp. Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2018. 
  110. «Iron Man (2008): Reviews». Metacritic. CBS Interactive. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Απριλίου 2010. Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2018. 
  111. «Find CinemaScore» ((Γράψτε "Iron Man" στο κουτί αναζήτησης)). CinemaScore. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2019. 
  112. McCarthy, Todd (2008-04-25). «Iron Man». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-05-03. https://web.archive.org/web/20080503100157/http://www.variety.com/VE1117936903.html. Ανακτήθηκε στις 2018-10-28. 
  113. Honeycutt, Kirk (27 Απριλίου 2008). «Iron Man». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Απριλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2018. 
  114. Lovece, Frank (30 Απριλίου 2008). «Iron Man». Newsday. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαΐου 2008. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2008. 
  115. Scott, A. O. (2008-05-02). «Iron Man (2008)». The New York Times. https://movies.nytimes.com/2008/05/02/movies/02iron.html. Ανακτήθηκε στις 2018-10-28. 
  116. Franklin, Garth (2 Μαΐου 2008). «Review: 'Iron Man'». Dark Horizons. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Ιουλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2008. 
  117. Edelstein, David (25 Απριλίου 2008). «A Hero for Our Times». nymag.com. New York. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2018. 
  118. Denby, David (5 Μαΐου 2008). «Unsafe». The New Yorker. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2018. 
  119. Gilchrist, Todd (2008-04-29). «Iron Man Review». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-05-05. https://web.archive.org/web/20080505061139/http://uk.movies.ign.com/articles/870/870262p1.html. Ανακτήθηκε στις 2008-04-29. 
  120. Giraldez Catalan, Cristobal (31 Ιουλίου 2008). «'Heckuva Job, Tony!' Racism and Hegemony Rage in Iron Man». Bright Lights Film Journal. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Νοεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2018. 
  121. Keck, William (2 Ιουνίου 2008). «MTV Movie Awards full of pomp, promotion». USA Today. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2018. 
  122. «2008 Teen Choice Awards winners and nominees». Los Angeles Times]. Arthur Ochs Sulzberger, Jr. 17 Ιουνίου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Σεπτεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2013. 
  123. Seijas, Casey (15 Σεπτεμβρίου 2008). «Comics Take Over '2008 Scream Awards' As Nominees Announced». MTV News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2018. 
  124. «Nominees Announced for the 2009 People's Choice Awards». Chicago Tribune. 10 Νοεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2018. 
  125. Fletcher, Alex (8 Ιανουαρίου 2009). «People's Choice Award 2009 - The Winners». Digital Spy. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2018. 
  126. «'Doubt' Tops SAG Pack». cbsnews.com. CBS News. 18 Δεκεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2018. 
  127. King, Susan (7 Ιανουαρίου 2009). «USC Scripter Award nominations announced». Los Angeles Times. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2018. 
  128. «Bafta Film Awards 2009: The winners». news.bbc.co.uk. BBC. 8 Φεβρουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2018. 
  129. Seijas, Casey (4 Δεκεμβρίου 2008). «'The Dark Knight', 'Iron Man' Rock The Grammy Nominations». MTV News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2018. 
  130. «Iron Man Leads Visual Effects Society Awards Nominations». GamesRadar. 20 Ιανουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2018. 
  131. «Academy Award winners and nominees». CNN. 2009-02-22. http://www.cnn.com/2009/SHOWBIZ/Movies/02/22/oscar.nominees.full.list/index.html. Ανακτήθηκε στις 2018-10-28. 
  132. «Nickelodeon Unfolds Luminous List of 2009 Kids' Choice Awards Nominees». Nick KCA Press. 6 Φεβρουαρίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Φεβρουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2018. 
  133. «Empire Awards 2009 Best Film». Empire. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Νοεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2015. 
  134. «Empire Awards 2009 Best Actor». Empire. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Νοεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2015. 
  135. «Empire Awards 2009 Best Sci-Fi / Superhero». Empire. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Αυγούστου 2011. Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2015. 
  136. «'Doubt' Tops SAG Pack». Taurus World Stunt Awards. Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2015. 
  137. «MTV's 2009 Movie Award Nominations Are Packed With Comic Book Nods». MTV News. 4 Μαΐου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2018. 
  138. «Nominations for the 35th Annual Saturn Awards». saturnawards.org. Academy of Science Fiction, Fantasy & Horror Films. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2009. 
  139. «'The Dark Knight' receives five Saturn Awards at the 35th Annual Saturn Awards». saturnawards.org. Academy of Science Fiction, Fantasy & Horror Films. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Ιουλίου 2009. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2009. 
  140. «2009 Hugo Awards». thehugoawards.org. The Hugo Awards. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2015. 
  141. Ebert, Roger (2008-12-05). «The best films of 2008... and there were a lot of them». Chicago Sun-Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-02-20. https://web.archive.org/web/20130220013938/http://rogerebert.suntimes.com/apps/pbcs.dll/article?AID=%2F20081205%2FCOMMENTARY%2F812059997%2F1023. Ανακτήθηκε στις 2018-10-28. 
  142. Corliss, Richard (2008-12-09). «Top 10 Movies». TIME. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-12-10. https://web.archive.org/web/20081210040346/http://www.time.com/time/specials/2008/top10/article/0,30583,1855948_1863826_1863827,00.html. Ανακτήθηκε στις 2018-10-28. 
  143. «AFI Awards 2008». afi.com. Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Μαρτίου 2015. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2018. 
  144. «Empire's The 500 Greatest Movies of All Time». Empire. Cinema Realm. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2018. 
  145. «Empire's The 100 Greatest Characters of All Time». Empire. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2018. 
  146. «The 100 Greatest Fictional Characters». Fandomania.com. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2018. 
  147. Ward, Kate (18 Οκτωβρίου 2010). «Iron Man 3 to come to theaters in 2013». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Νοεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2018. 
  148. Sneider, Jeff (14 Δεκεμβρίου 2010). «No Favreau? 10 Directors Who Could Take Over Iron Man 3». TheWrap.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Δεκεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2018. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]