Μιχαήλ Δ΄ ο Παφλαγών
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
| Μιχαήλ Δ΄ | |
|---|---|
 | |
| Περίοδος | 11 Απριλίου 1034 - 10 Δεκεμβρίου 1041 |
| Προκάτοχος | Ρωμανός Γ΄ Αργυρός |
| Διάδοχος | Μιχαήλ Ε΄ ο Καλαφάτης |
| Γέννηση | 1010 Παφλαγονία |
| Θάνατος | 10 Δεκεμβρίου 1041 (31 ετών) Μονή των Αγίων Αναργύρων, Κωνσταντινούπολη |
| Τόπος ταφής | Μονή των Αγίων Αναργύρων, Κωνσταντινούπολη |
| Σύζυγος | Ζωή Μακεδόνων |
| Οίκος | Δυναστεία των Μακεδόνων |
| Πατέρας | Στέφανος |
| Μητέρα | Μαρία Παφλαγόνων |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Ο Μιχαήλ Δ΄ ο Παφλαγών (1010 - 10 Δεκεμβρίου 1041) ήταν Βυζαντινός αυτοκράτορας από τις 11 Απριλίου του 1034 έως τον θάνατό του στις 10 Δεκεμβρίου του 1041. Όφειλε την ανάδειξή του στην αυτοκράτειρα Ζωή, κόρη του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Η' και σύζυγο του Ρωμανού Γ' Αργυρού.
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Μιχαήλ προερχόταν από μία οικογένεια αγροτών από την Παφλαγονία, από τους οποίους ένας, ο παρακοιμώμενος Ιωάννης ο ορφανοτρόφος, είχε αναλάβει θέση στο αυτοκρατορικό παλάτι.
Ο Μιχαήλ, θαλαμηπόλος των ανακτόρων επί Ρωμανού Γ΄ του Αργυρού και πάσχων από επιληψία και αργότερα από υδρωπικία, ανήλθε στον θρόνο χάριν της ομορφιάς του και τον έρωτα που ενέπνευσε στην ερωτομανή αυτοκράτειρα Ζωή, η οποία τον παντρεύτηκε και τον επέβαλε ως αυτοκράτορα.
Από την αρχή παραμέρισε τους αντιπάλους του και μοίρασε αξιώματα και θέσεις σε φίλους, συγγενείς και συμπατριώτες του. Λόγω της ασθένειάς του, την εξουσία ουσιαστικά ασκούσε ο πανίσχυρος αδελφός του Ιωάννης ο Ορφανοτρόφος. Ο Ιωάννης αύξησε σημαντικά τη φορολογία, με σκοπό να καλύψει τις αμυντικές ανάγκες, αλλά και για την επανόρθωση ζημιών από θεομηνίες, όπως ένας σεισμός που κατέστρεψε τη Σμύρνη. Η σκληρή φορολογική του πολιτική όμως είχε άσχημες συνέπειες στις σχέσεις του Βυζαντίου με γειτονικούς λαούς, κυρίως με τους Βουλγάρους, από τους οποίους ζητήθηκε να πληρώνουν τους φόρους τους σε χρήμα, και όχι πλέον σε είδος, κάτι που τους δημιούργησε οικονομικά προβλήματα.
Επίσης, ο Ιωάννης επέβαλε Έλληνα αρχιεπίσκοπο στην Αχρίδα, σε αντίθεση με το Βασίλειο Β΄, ο οποίος είχε επιτρέψει να εκλεγεί Βούλγαρος, προκειμένου να αποφύγει αισθήματα κατωτερότητας. Το αποτέλεσμα της πολιτικής αυτής ήταν να προκληθεί το επαναστατικό κίνημα του Πέτρου Δελεάνου ή Οδελεάνου ενάντια στους Βυζαντινούς.
Παρά ταύτα, επί Βασιλείας του Μιχαήλ Δ΄ το Βυζάντιο χάριν των διαπρεπών στρατηγών του (τον Μανιάκην, τον Χαγέν, τον Β. Συναδηνόν, και τον Νορβηγό Χάραλντ Σίγκουρντσον με τους μισθοφόρους Βαρράγγους) διεξήγαγε επιτυχείς εκστρατείες, κατά τις οποίες κατελήφθη η Σικελία και καταστράφηκαν οι στόλοι των Αράβων στο Αιγαίο. Επίσης, κατεπνίγη τελικά και η επανάσταση των Βουλγάρων. Οι αυλικές ραδιουργίες όμως, δεν επέτρεψαν στους στρατηγούς αυτούς να συμπληρώσουν τις αποστολές τους, οι δε αντικαταστήσαντες αυτούς απόλεμοι και άπειροι έγινε αφορμή να απωλεσθεί η Σικελία, να κατέβουν οι Βούλγαροι το 1041 μέχρι την Θεσσαλονίκη, από την οποία τελικά εξεδιώχθηκαν από τον Αλουσιάνο, και να παραμείνει ανεξάρτητη η επαναστατημένη Σερβία.
Ο Μιχαήλ Δ΄, αφού συνεννοήθηκε με τη Ζωή και τον αδελφό του Ιωάννη, όρισε ως διάδοχό του τον ανιψιό του Μιχαήλ Ε΄ και το καλοκαίρι του 1041 ζήτησε να τον μεταφέρουν στη μονή Αγίων Αναργύρων, όπου πέθανε τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς, γεμάτος ενοχές για τον θάνατο του προκατόχου του, Ρωμανού Γ΄.
Οικογένεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Νυμφεύτηκε τη Ζωή των Μακεδόνων, κόρη του Κωνσταντίνου Η΄ Αυτοκράτορα των Ρωμαίων. Δεν απέκτησε απογόνους. Η Ζωή υιοθέτησε τον ανιψιό του:
- (θετός) Μιχαήλ Ε΄ τον Καλαφάτη π.1015-1042, που έγινε Αυτοκράτορας των Ρωμαίων.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου τόμ. 13ος, σελ. 680.
| Προκάτοχος: Ρωμανός Γ΄ Αργυρός |
Βυζαντινός Αυτοκράτορας | Διάδοχος: Μιχαήλ Ε΄ ο Καλαφάτης |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|