Μπίλι Γουάιλντερ
Ο Μπίλι Γουάιλντερ (Billy Wilder, 22 Ιουνίου 1906 - 27 Μαρτίου 2002) ήταν Αυστριακός σκηνοθέτης, σεναριογράφος, παραγωγός, καλλιτέχνης και δημοσιογράφος, με καριέρα στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Η καριέρα του διήρκεσε περισσότερο από 50 χρόνια. Θεωρείται ως ένας από τους πιο ιδιοφυείς σκηνοθέτες της χρυσής εποχής του Χόλιγουντ, λόγω της ευρείας γκάμας ταινιών που σκηνοθέτησε.[1] Η βράβευσή του με τρία όσκαρ τόσο για την παραγωγή, όσο και για τη σκηνοθεσία και τη συγγραφή του σεναρίου της ταινίας Η γκαρσονιέρα (The Apartment, 1960), τον κατέστησε ως έναν από τους μόλις πέντε καλλιτέχνες, που έχουν καταφέρει αυτό το επίτευγμα.
Ο Γουάιλντερ άρχισε να ασχολείται με τη συγγραφή σεναρίου ενώ ζούσε στο Βερολίνο στα τέλη της δεκαετίας του 1920. Μετά την άνοδο του Αδόλφου Χίτλερ, ο Γουάιλντερ, ο οποίος ήταν Εβραίος, έφυγε για το Παρίσι, όπου έκανε το σκηνοθετικό του ντεμπούτο με την ταινία Ο κακός δρόμος (Mauvaise graine, 1934). Στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο Χόλιγουντ και το 1939 είχε την πρώτη του επιτυχία στο Χόλιγουντ με τη συμμετοχή του στη συγγραφή του σεναρίου της σατιρικής ταινίας του Ερνστ Λιούμπιτς Νινότσκα (Ninotcha). Πρώτη σκηνοθετική απόπειρα του Γουάιλντερ στο Χόλιγουντ ήταν με την ταινία Υπερφυσική μπεμπέκα (The Major And The Minor, 1942), ενώ η σκηνοθεσία του φιλμ νουάρ Κολασμένη αγάπη (Double Indemnity) δυο χρόνια αργότερα του χάρισε την πρώτη του υποψηφιότητα για όσκαρ σκηνοθεσίας. Το 1945 ο Γουάιλντερ κέρδισε όσκαρ σκηνοθεσίας καθώς και όσκαρ διασκευής σεναρίου για την ταινία Το χαμένο Σαββατοκύριακο (The Lost Weekend) και το 1950 συνέγραψε και σκηνοθέτησε τη θρυλική ταινία Η λεωφόρος της Δύσης (Sunset Boulevard).
Από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 ο Γουάιλντερ γύριζε κυρίως κωμωδίες.[2] Μερικές από τις σημαντικότερες ταινίες του, εκείνης της περιόδου, είναι οι: Γλυκιά μου Σαμπρίνα (Sabrina, 1954), Επτά χρόνια φαγούρα (The Seven Year Itch, 1955), Μερικοί το προτιμούν καυτό (Some Like It Hot, 1959) και Η γκαρσονιέρα (The Apartment, 1960). Δεκατέσσερις από τους ηθοποιούς που σκηνοθέτησε ο Γουάιλντερ προτάθηκαν για όσκαρ. Το 1986 τιμήθηκε για την προσφορά του στην έβδομη τέχνη από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου. Τιμήθηκε επίσης με το Irving G. Thalberg Memorial Award το 1988 και με το Εθνικό Μετάλλιο των Τεχνών το 1993.
Το πρωτοπόρο ύφος του Γουάιλντερ σε συνδυασμό με τα αμφιλεγόμενα θέματα που πραγματεύτηκε σε κάποιες από τις ταινίες του, διεύρυναν το φάσμα του αποδεκτού και συνετέλεσαν τόσο στην εξέλιξη του αμερικανικού κινηματογράφου, όσο και στην αφύπνιση του κοινού.
Σκηνοθεσία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ως Σκηνοθέτης, σεναριογράφος και παραγωγός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Έτος | Τίτλος | Ελληνικός τίτλος | Σημειώσεις |
|---|---|---|---|
| 1934 | Mauvaise Graine (γνωστό και ως Bad Seed) | Ο κακός δρόμος | Σκηνοθέτης/Σεναριογράφος |
| 1942 | The Major and the Minor | Υπερφυσική Μπεμπέκα | Σκηνοθέτης/Σεναριογράφος |
| 1943 | Five Graves to Cairo | Κατάσκοποι του Αλαμέιν | Σκηνοθέτης/Σεναριογράφος |
| 1944 | Double Indemnity | Κολασμένη αγάπη | Σκηνοθέτης/Σεναριογράφος |
| 1945 | The Lost Weekend | Το χαμένο Σαββατοκύριακο | Σκηνοθέτης/Σεναριογράφος |
| 1945 | Death Mills | Σκηνοθέτης | |
| 1948 | The Emperor Waltz | Το βαλς του αυτοκράτορα | Σκηνοθέτης/Σεναριογράφος |
| 1948 | A Foreign Affair | Φλόγα και πάθος | Σκηνοθέτης/Σεναριογράφος |
| 1950 | Sunset Boulevard | Η λεωφόρος της Δύσης | Σκηνοθέτης/Σεναριογράφος |
| 1951 | Ace in the Hole | Το τελευταίο ατού | Παραγωγός/Σκηνοθέτης/Σεναριογράφος |
| 1953 | Stalag 17 | Ο καταδότης του θαλάμου 17 | Παραγωγός/Σκηνοθέτης/Σεναριογράφος |
| 1954 | Sabrina | Γλυκιά μου Σαμπρίνα | Παραγωγός/Σκηνοθέτης/Σεναριογράφος |
| 1955 | The Seven Year Itch | Επτά χρόνια φαγούρα | Παραγωγός/Σκηνοθέτης/Σεναριογράφος |
| 1957 | The Spirit of St. Louis | Λίντμπεργκ, η οδύσσεια ενός γενναίου | Σκηνοθέτης/Σεναριογράφος |
| 1957 | Love in the Afternoon | Αριάν | Παραγωγός/Σκηνοθέτης/Σεναριογράφος |
| 1957 | Witness for the Prosecution | Μάρτυς κατηγορίας (ταινία, 1957) | Σκηνοθέτης/Σεναριογράφος |
| 1959 | Some Like It Hot | Μερικοί το προτιμούν καυτό | Παραγωγός/Σκηνοθέτης/Σεναριογράφος |
| 1960 | The Apartment | Η γκαρσονιέρα | Παραγωγός/Σκηνοθέτης/Σεναριογράφος |
| 1961 | One, Two, Three | Ένα... Δύο... Τρία | Παραγωγός/Σκηνοθέτης/Σεναριογράφος |
| 1963 | Irma la Douce | Η τροτέζα | Παραγωγός/Σκηνοθέτης/Σεναριογράφος |
| 1964 | Kiss Me, Stupid | Φίλησέ με, κουτέ | Παραγωγός/Σκηνοθέτης/Σεναριογράφος |
| 1966 | The Fortune Cookie | Ένας υπέροχος απατεώνας | Παραγωγός/Σκηνοθέτης/Σεναριογράφος |
| 1970 | The Private Life of Sherlock Holmes | Οι περιπέτειες του Σέρλοκ Χολμς | Παραγωγός/Σκηνοθέτης/Σεναριογράφος |
| 1972 | Avanti! | Αβάντι! | Παραγωγός/Σκηνοθέτης/Σεναριογράφος |
| 1974 | The Front Page | Η πρώτη σελίδα | Σκηνοθέτης/Σεναριογράφος |
| 1978 | Fedora | Φαιδώρα | Παραγωγός/Σκηνοθέτης/Σεναριογράφος |
| 1981 | Buddy Buddy | Τα φιλαράκια | Σκηνοθέτης/Σεναριογράφος |
Ως Σεναριογράφος (επιλεγμένη)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- 1939 - Ninotchka - ΝινότσκαΝινότσκα
- 1939 - Midnight - Η βαρώνη του μεσονυχτίου
- 1940 - Arise, My Love - Εξωτικό κυνήγι
- 1941 - Hold Back The Dawn - Αύριο δεν θα ξημερώσει
- 1941 - Ball Of Fire - Γιαμ-Γιαμ / Ο καθηγητής και η γυμνή χορεύτρια
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Μαΐου 2010. Ανακτήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2010.
- ↑ Cook, David A. (2004). A History of Narrative: Film Fourth Edition. W. W. Norton & Company. ISBN 0-393-97868-0.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ο Μπίλι Γουάιλντερ στο cine.gr Αρχειοθετήθηκε 2016-03-04 στο Wayback Machine.
- Πολωνοί σκηνοθέτες
- Αμερικανοί σεναριογράφοι
- Αυστριακοί σεναριογράφοι
- Πολωνοί σεναριογράφοι
- Εβραίοι καλλιτέχνες
- Αμερικανοεβραίοι
- Αμερικανοί παραγωγοί ταινιών
- Βραβευμένοι με Όσκαρ Καλύτερης Σκηνοθεσίας
- Αυστριακοί σκηνοθέτες κινηματογράφου
- Αμερικανοί σκηνοθέτες κινηματογράφου
- Βραβευμένοι με Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Σκηνοθεσίας