Αυτοκινητόδρομος 90 (Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης)

Aυτοκινητόδρομος 90 ; Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης
	; Χάρτης του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ), Οκτώβριος 2018 ; Αναλυτικός Χάρτης του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ) 2019
Πληροφορίες δρόμου
Τμήμα της
Μήκος	310 χλμ.
Σημαντικοί κόμβοι
Δυτικό τέρμα	Κίσσαμος
Ανατολικό τέρμα	Σητεία
Τοποθεσίες
Περιφέρειες	Κρήτη
Σημαντικές πόλεις	Κίσσαμος, Χανιά, Ρέθυμνο, Ηράκλειο, Άγιος Νικόλαος, Σητεία
Διαδρομή
	Κόμβοι του ΒΟΑΚ (1) Καστέλλι Κισσάμου; (2) Ραβδούχα; (3) Κολυμβάρι Χανίων; (4) Κολυμβάρι, Σπηλιά Χανίων; (5) Ταυρωνίτης Χανίων; (6) Πλατανιάς; (7) Αγία Μαρίνα; (8) Χανιά (Δυτικά), Ομαλός Χανίων; (9) Χανιά (Κέντρο), Μουρνιές; (10) Σούδα, Αερολιμένας Χανίων; (11) Βρύσες Χανίων; (12) Γεωργιούπολη; (13) Ρέθυμνο (Δυτικά), Βιολί Χαράκι; (14) Ρέθυμνο (Κέντρο), Τρία Μοναστήρια; (15) Ρέθυμνο (Ανατολικά), Άγιος Μάρκος Ρεθύμνου; (16) Πάνορμο; (17) Μπαλί; (18) Σίσες; (19) Γάζι Ηρακλείου, Αμμουδάρα ; (20) Ανώγεια; (21) Ηράκλειο (Δυτικά), Μοίρες Ηρακλείου; (22) Φοινικιά / Μαλάδες ; (23) Ηράκλειο (Κέντρο), Κνωσός; (24) Ηράκλειο (Ανατολικά), ΒΙ.ΠΕ. Ηρακλείου; (25) Κρατ. Αερολιμ. Ηρακλείου «Νίκος Καζαντζάκης»; (26) Καρτερός Ηρακλείου/Αμνισσός; (27) Γούρνες Ηρακλείου; (28) Γούβες Ηρακλείου; (29) Μάλια; (30) Άγιο Πνεύμα Λασιθίου; (31) Νεάπολη Λασιθίου; (32) Άγιος Νικόλαος Λασιθίου, Ξηρόκαμπος Λασιθίου; (33) Άγιος Νικόλαος Λασιθίου, Κριτσά Λασιθίου; (Σχεδιαζόμενη επέκταση προς Σητεία)
Δίκτυο αυτοκινητοδρόμων
	Αυτοκινητόδρομοι της Ελλάδας

Ο Αυτοκινητόδρομος 90 (Α90), γνωστός και ως Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης, (ΒΟΑΚ) είναι υπό σχεδιασμό αυτοκινητόδρομος στην Ελλάδα και ο μοναδικός στην Κρήτη και γενικότερα σε νησί της Ελλάδας. Καθώς ενώνει την δυτικότερη πόλη της Κρήτης, Καστέλι Κισάμου με την ανατολικότερη, Σητεία, ο αυτοκινητόδρομος αντιπροσωπεύει έναν μεγάλο διάδρομο ανατολής-δύσης στην Κρήτη. Εκτός από τη Σητεία και την Κίσσαμο, ο αυτοκινητόδρομος Α90 τρέχει κοντά σε πολλές μεγάλες κρητικές πόλεις, συμπεριλαμβανομένων των τεσσάρων πρωτευουσών των Περιφερειακών Ενοτήτων (Χανιά, Ρέθυμνο, Ηράκλειο Κρήτης και Άγιος Νικόλαος Λασιθίου), παρέχει πρόσβαση σε πολλά εθνικά πάρκα ή πάρκα φύσης, και πολυάριθμα θέρετρα, ειδικά κατά μήκος της ακτής της Κρήτης. .

Ο αυτοκινητόδρομος προς το παρόν περιορίζεται σε μία λωρίδα ανά κατεύθυνση οδήγησης, με λωρίδα βραδυπορείας σε σημεία μεγάλων κλίσεων, αλλά ορισμένα τμήματα, ειδικά γύρω από τις τρεις μεγαλύτερες πόλεις, έχουν ανακατασκευαστεί με δύο λωρίδες κυκλοφορίας σε κάθε κατεύθυνση οδήγησης που χωρίζονται με ένα κεντρικό στηθαίο. Ορισμένες διασταυρώσεις του αυτοκινητόδρομου Α90 είναι ανισόπεδες, ενώ άλλες όχι. Παρόλο που η διαδρομή διασχίζει τραχύ ορεινό και παράκτιο έδαφος, έχει περιορισμένες γέφυρες, κοιλαδογέφυρες, σήραγγες και άλλες παρόμοιες κατασκευές σε τμήματα που έχουν ολοκληρωθεί. Υπάρχουν ?? έξοδοι και ?? σταθμοί εξυπηρέτησης αυτοκινήτων που λειτουργούν κατά μήκος της διαδρομής.

Τα πρώτα τμήματα με χαρακτηριστικά αυτοκινητοδρόμου ξεκίνησαν να κατασκευάζονται στις αρχές της δεκαετίας του 1990, έπειτα από αυξημένο κυκλοφοριακό φόρτο περιμετρικά των πόλεων.

Σήμερα, η κατασκευή, η λειτουργία και η συντήρηση του Αυτοκινητοδρόμου 90 έχουν κατά το μεγαλύτερο μέρος του παραχωρηθεί στον Οργανισμό Ανάπτυξης Κρήτης (ΟΑΚ) ΑΕ, ο οποίος είναι δημόσια επιχείρηση κοινής ωφέλειας.^[1] Παλαιότερα, τις αρμοδιότητες αυτές κατείχε η Ειδική Υπηρεσία Δημοσίων Έργων (ΕΥΔΕ) ΒΟΑΚ ΑΕ (2000-2013).^[2]

Περιγραφή διαδρομής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Α90 περιμετρικά της πόλεως του Ηρακλείου (τμήμα που έχει μετατραπεί σε αυτοκινητόδρομο)

Ο αυτοκινητόδρομος ΒΟΑΚ είναι ένας μεγάλος αυτοκινητόδρομος στον άξονα Δύσης-Ανατολής στην Κρήτη που συνδέει τη δυτικότερη πόλη και λιμάνι, την Κίσσαμο με την ανατολικότερη, τη Σητεία. Είναι επίσης μέρος δύο μεγάλων ευρωπαϊκών διαδρομών: Ε65 (Κίσσαμος-Χανιά) και (Ε75 Χανιά-Ρέθυμνο-Ηράκλειο-Άγιος Νικόλαος-Σητεία).^[3]

Διόδια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σήμερα (Μάιος 2021) ο ΒΟΑΚ δεν διαθέτει διόδια. Σύμφωνα με τον υπουργό Μεταφορών, Κώστα Καραμανλή, ο ΒΟΑΚ θα διαθέτει διόδια στο τμήμα που θα δημιουργηθεί με σύμβαση παραχώρησης ((Κίσσαμος-)Χανιά-Χερσόνησος), με χρέωση 0,063 ευρώ/χλμ. ^[4] Αυτή η κίνηση, την οποία επιβεβαίωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, έχει δεχτεί έντονη επίκριση.^[5]

Αξιοσημείωτες δομές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο δρόμος που σχεδιάστηκε τη δεκαετία του 1960 διαθέτει απειροελάχιστες αερογέφυρες, κοιλαδογέφυρες και σήραγγες,^[6] όμως ο αριθμός αυξάνεται στη νέα χάραξη του αυτοκινητόδρομου.

Μέχρι στιγμής είναι γνωστές οι εξής αλλαγές στην περιοχή του Ρεθύμνου:

Νέα χάραξη ΒΟΑΚ (Ρέθυμνο)
Τμήμα	Αλλαγές
Επισκοπή - Γεράνι	νέα χάραξη
Γέφυρα Ζουρίδας - Κόμβος Αμαρίου	διατήρηση υφιστάμενης χάραξης
Κόμβος Αμαρίου - Σκαλέτα	Νέα χάραξη Νέα σήραγγα στο Άδελε.

Πηγή:^[7]

Η επιλογή της νέας χάραξης του τμήματος Κόμβος Αμαρίου - Σκαλέτα έχει δεχτεί έντονη αρνητική κριτική, λόγω των ιδιοκτησιών που "παίρνει" και του ότι πιθανόν θα "επηρεάσει την τουριστικά αναπτυσσόμενη περιοχή".^[7]

Ιστορικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τη δεκαετία του 1990, στην νέα Εθνική Οδό 90 που κατασκευαζόταν από τα τέλη της δεκαετίας του 1960, σημειώθηκε ραγδαίος κυκλοφοριακός φόρτος. Ο δρόμος άρχισε να ανακατασκευάζεται σε έναν αυτοκινητόδρομο τεσσάρων λωρίδων με διαχωριστικό στηθαίο. Τα πρώτα τμήματα που διαπλατύνθηκαν έγιναν στα πλαίσια του Β΄ ΚΠΣ, και είχαν μήκος 16 χιλιόμετρα συνολικά.^[6]

Η ΕΥΔΕ BOAK (Ειδική χρήση Δημοσίων Έργων ΒΟΑΚ), ήταν ο διαχειριστής του σχεδιασμού και της κατασκευής ελληνικών κρατικών έργων στον ΒΟΑΚ. Τα διαχωριστικά στηθαία μείωσαν δραματικά τα ατυχήματα. Στο τμήμα από τα Λινοπεράματα στον Γιόφυρο, την περίοδο 1999-2001 σημειώθηκαν 23 θάνατοι, ενώ την περίοδο 2002-2005 μειώθηκαν στους 2.^[6]

Μέχρι το 2019, είχαν αναβαθμιστεί σε αυτοκινητόδρομο τεσσάρων λωρίδων με διαχωριστικό στηθαίο τα εξής τμήματα:^[6]

Χρονικό διαπλατύνσεων ΒΟΑΚ (Δεκαετία 1990-σήμερα)
Τμήμα/κόμβος	Νομός/Περιφερειακή ενότητα	Προϋπολογισμός	Χρηματοδότηση	Ημερομηνία υπογραφής σύμβασης	Περαίωση
Β' Κλάδος παράκαμψης Χανίων (Βαμβακόπουλο - Μουρνιές)	Χανίων	???	??	?	????
Α/Κ Αγίου Βασιλείου	Ρεθύμνης	???	??	?	????
Β' Κλάδος παράκαμψης Ηρακλείου (Λινοπεράματα– Α/Κ Παπαναστασίου)	Ηρακλείου	13,21 εκ. ευρώ	Ο.Α.Λ.Α.Α	29/12/1999	2003
Β' Κλάδος παράκαμψης Χανίων (Μουρνιές - Σούδα) και Α/Κ Σούδας	Χανίων	10,27 εκ. ευρώ	Ο.Α.Λ.Α.Α	25/01/2000	2002
Α/Κ Ατσιποπούλου	Ρεθύμνης	5,87 εκ. ευρώ	Π.Ε.Π. Κρήτης	18/11/03	8/2005
Β' Κλάδος παράκαμψης Ηρακλείου (ΚΤΕΟ-Γούβες, Χ,Θ.0+000 - Χ.Θ.7+827)	Ηρακλείου	12,6 εκ. ευρώ	Π.Ε.Π. Κρήτης	28/11/2003	8/2005-6
Β' Κλάδος παράκαμψης Ηρακλείου (Αεροδρόμιο - ΚΤΕΟ)	Ηρακλείου	12,60 εκ. ευρώ	Π.Ε.Π. Κρήτης	30/03/2007	20??
Α/Κ Παπαναστασίου	Ηρακλείου	8,07 εκ. ευρώ	Ο.Α.Λ.Α.Α	8/10/2007	20??
Α/Κ Αμαρίου	Ρεθύμνης	7,60 εκ. ευρώ	Π.Ε.Π. Κρήτης	2008	2016^[8]
Β' Κλάδος τμήματος Γούβες-Χερσόνησος	Ηρακλείου	????	ΕΣΠΑ	????	2019^[9]

Δεκαετία του 2020[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παρόλο που πριν το 2019 υπήρχε ήδη διαγωνισμός για την δημοπράτηση του ΒΟΑΚ, με την εκλογή της κυβέρνησης Κυριάκου Μητσοτάκη αποφασίστηκε ο διαγωνισμός αυτός να ακυρωθεί και να επαναμελετηθεί το έργο.

Στις αρχές του 2020, ανακοινώθηκαν δύο πιθανά σενάρια ως προς την χρηματοδότηση του ΒΟΑΚ. Το πρώτο σενάριο αφορά το να λάβει η κυβέρνηση έσοδα από άλλη σύμβαση παραχώρησης. Το πρόβλημα είναι ότι χρειαζόταν η έγκριση των πιστωτών, διότι μέρος των εν λόγω χρημάτων πάει στην εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους. Στο δεύτερο σενάριο μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι επιστροφές των κεντρικών τραπεζών προκειμένου να χρηματοδοτηθεί το έργο, το οποίο εξετάζεται σε ανώτατο κυβερνητικό κλιμάκιο.^[10] Το χρονοδιάγραμμα έχει ως εξής:

Χρονοδιάγραμμα ανακατασκευής ΒΟΑΚ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παρουσίαση τελικής χάραξης ΒΟΑΚ από τον Πρωθυπουργό: 20 Μαίου 2021^[11]

Περιβαλλοντική αδειοδότηση: Φθινόπωρο 2021

Αρχές 2022: Έναρξη κατασκευής έργων από Χερσόνησο ως Νεάπολη

Υποβολή δεσμευτικών προσφορών : Άνοιξη 2022

Αξιολόγηση και ανάδειξη προσωρινού αναδόχου: Φθινόπωρο 2022

Υπογραφή σύμβασης: Α' 3μηνο του 2023

Έναρξη των συμβάσεων: Θέρος 2023

Πηγή:^[12]

2023: Έναρξη κατασκευής έργων από Χανιά ως Ηράκλειο^[13]

Ανακατασκευή ΒΟΑΚ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Τμήμα	Πρόοδος Εργασιών	Έτος παράδοσης	Κατασκευή	Παραπ,
Λιμένας Κισσάμου-Βαμβακόπουλο	φάση εκπόνησης των τοπογραφικών μελετών/2021:έκδοση ΑΕΠΠΟ και έναρξη Β'Φάσης	Μελλοντικά	Σύμβαση Παραχώρησης	^[14]
Βαμβακόπουλο-Μουρνιές	εκπονείται η μελέτη βελτίωσης/2021:έκδοση ΑΕΠΠΟ και έναρξη Β'Φάσης	Δεκαετία '90	Σύμβαση Παραχώρησης	^[15]
Μουρνιές-Σούδα	εκπονείται η μελέτη βελτίωσης/2021:έκδοση ΑΕΠΠΟ και έναρξη Β'Φάσης	2002	Δημοπράτηση 2024	^[15]
Α.Κ. Σούδας-Α.Κ.Ατσιπόπουλου	ανάδοχος α' τρίμηνο 2023	2028-2029	Δημοπράτηση 2024	^[15]
Α.Κ.Ατσιπόπουλου-Α.Κ.Αμαρίου (παράκαμψη Ρεθύμνου)	ανάδοχος α' τρίμηνο 2023	Δεκαετία '90^[16]	Δημοπράτηση 2024	^[15]
Α.Κ. Αμαρίου-Α.Κ Λινοπεραραμάτων	ανάδοχος α' τρίμηνο 2023	2028-2029	Δημοπράτηση 2024	^[15]
Λινοπεράματα-Α.Κ. Παπαναστασίου	εκπονείται η μελέτη βελτίωσης/2021:έκδοση ΑΕΠΠΟ και έναρξη Β'Φάσης	2003^[17]	Σύμβαση Παραχώρησης	^[15]
Α.Κ. Παπαναστασίου-Αεροδρόμιο Ηρακλείου	εκπονείται η μελέτη βελτίωσης/2021:έκδοση ΑΕΠΠΟ και έναρξη Β'Φάσης	2009	Σύμβαση Παραχώρησης	^[15]
Αεροδρόμιο Ηρακλείου-Καρτερός	εκπονείται η μελέτη βελτίωσης/2021:έκδοση ΑΕΠΠΟ και έναρξη Β'Φάσης	2011	Σύμβαση Παραχώρησης	^[15]
Καρτερός-Γούρνες	εκπονείται η μελέτη βελτίωσης/2021:έκδοση ΑΕΠΠΟ και έναρξη Β'Φάσης	2005	Σύμβαση Παραχώρησης	^[15]
Γούρνες-Χερσόνησος	εκπονείται η μελέτη βελτίωσης/2021:έκδοση ΑΕΠΠΟ και έναρξη Β'Φάσης	2019	Σύμβαση Παραχώρησης	^[15]
Χερσόνησος-Νεάπολη	24/1/2022 17.00 μμ προσφορές ΑΚΤΩΡ,ΤΕΡΝΑ,ΑΒΑΞ,Μυτιληναίος, κατασκευή τέλη 2022^[18]	Τέλη 2025	ΣΔΙΤ	^[15]
Νέαπολη-Λίμνες-Άγιος Νικόλαος	5/9/2022 υπογραφή σύμβασης από ΑΚΤΩΡ με κατασκευή σε 3 χρόνια	Σεπτέμβριος 2025	Δημόσιο Έργο	^[15]
Άγιος Νικόλαος-Λιμένας Σητείας	βρίσκεται σε φάση ολοκλήρωσης των μελετών που απαιτούνται	Μελλοντικά		^[15]

Ασφάλεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στον ΒΟΑΚ, συμβαίνουν συχνά τροχαία ατυχήματα. Παρόλο που εν μέρει οφείλονται στον ανθρώπινο παράγοντα, ο ΒΟΑΚ έχει:^[6]

Μεγάλο κυκλοφοριακό φόρτο σε σχέση με την γεωμετρία του
Έχει κατασκευαστεί με βάσει παρωχημένες προδιαγραφές
Στοιχειώδης συντήρηση

Κατάλογος εξόδων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παρακάτω, παραθέτονται όλοι οι κόμβοι του ΒΟΑΚ οι οποίοι είναι γνωστό ότι θα συμπεριληφθούν:^[19]


Περιφερειακή ενότητα	χλμ	Ονομασία	Προορισμός	Παραπ.
Χανίων	??	Βαμβακόπουλου
	??	Μουρνιών	Επαρχιακός Δρόμος με αριθμό 35	^[20]
	??	Σούδας		^[21]
	??	Πλατανίου
	??	Άπτερων
		Καλαμίου
	??	Καλύβες
	??	Αγίων Πάντων
	??	Βάμου
	??	Βρυσών	Επαρχιακός Δρόμος με αριθμό 54	^[20]
	??	Γεωργιούπολης (1)
	??	Γεωργιούπολης (2)
Ρεθύμνης	??	Επισκοπής	Επαρχιακή Οδός 1	^[22]
	??	Γερανίου (1)
	??	Γερανίου (2)
	??	Ατσιπόπουλου
	??	Τυμπακίου
	??	Αμαρίου
		Άδελε^[7]
	??	Εξάντη	Επαρχιακή οδός 27	^[20]
	??	Μπαλίου	Επαρχιακή οδός 2	^[20]
	??	Αλμυρίδας
	??	Σισών (1)
	??	Σισών (2)
Ηρακλείου	??	Φόδελε
	??	Αγίας Πελαγίας
	??	Παλαιόκαστρου
	??	Λινοπεραμάτων
		Γαζίου	Επαρχιακός Δρόμος με αριθμό 4	^[20]
	??	οδού Μεσαράς		^[21]
	??	λεωφόρου Παπαναστασίου		^[21]
	??	Κατσαμπά
	??	Κρατικού Αερολιμένα Ηρακλείου «Νίκος Καζαντζάκης»
	??	Καρτερού	Επαρχιακός Δρόμος με αριθμό 48
	??	Ανώπολης
	??	Γούρνων
	??	Νέου Διεθνούς Αερολιμένα Ηρακλείου	Μελλοντικός κάθετος προς Νέο Αεροδρόμιο Καστελίου
	??	Καστελλίου		^[21]
	??	Χερσονήσου		^[21]
	??	Σταλίδας
	??	Μαλίων
Λασιθίου	??	Σισίου
	??	Μονής Αγίου Γεωργίου Σεληνάρι
	??	Νεάπολης
	??	Λιμνών
	??	Λακωνίων
	??	Αγίου Νικολάου

Τελευταία ενημέρωση: Απρίλιος 2021

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ «Η Εταιρεία – OAKAE». Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2021.
↑ «Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης (Β.Ο.Α.Κ.) (2008)» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Μαρτίου 2016.
↑ «EUROPEAN AGREMENT ON MAIN INTERNATIONAL TRAFFIC ARTERIES (AGR)» (PDF) (PDF). United Nations Economic Commission for Europe. 28 Μαρτίου 2008. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2011.
↑ Σαββίδης, Μπάμπης (17 Οκτωβρίου 2020). «Οριστικά διόδια στο ΒΟΑΚ - Πόσο θα πληρώνουν οι οδηγοί;». neakriti.gr.
↑ ««Ο ΒΟΑΚ που μας αξιζει»: 294 χιλιόμετρα με κόστος 2 δισεκατομμύρια € και διόδια». Νέα Κρήτη. 31 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2021.
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 ^6,4 «Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης (Β.Ο.Α.Κ.) (2008)» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Μαρτίου 2016.
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 «Η νέα χάραξη του ΒΟΑΚ σε χάρτες». Rethemnos News. 29 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2021.
↑ Καραγιάννης, Νίκος (14 Ιανουαρίου 2016). «Ρέθυμνο: Ολοκληρώνεται ο Ανισόπεδος Κόμβος στο Αμάρι». Ypodomes.com. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2021.
↑ Λιάλιος, Γιώργος. «Δεκαέξι χρόνια για μία γέφυρα | Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2021.
↑ «ΒΟΑΚ: Τα δύο σενάρια για την χρηματοδότηση του έργου, δια στόματος Καραμανλή». ekriti (στα Αγγλικά). 18 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2020.
↑ Στα Χανιά τον Απρίλιο η παρουσίαση του νέου ΒΟΑΚ από τον Κυριάκο Μητσοτάκη
↑ Καραγιάννης, Νίκος (8 Δεκεμβρίου 2020). «ΒΟΑΚ: Το 2023 η έναρξη των έργων, προστίθεται και το τμήμα Χανιά-Κίσσαμος». Ypodomes.com. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2021.
↑ Γ. Κεφαλογιάννης: Πότε ξεκινά η κατασκευή του ΒΟΑΚ - Μισός δρόμος μέχρι Σητεία
↑ «Υπ. Υποδομών: Το χρονοδιάγραμμα και τα νέα χαρακτηριστικά του ΒΟΑΚ». Η Εφημερίδα των Συντακτών. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2021.
↑ ^15,00 ^15,01 ^15,02 ^15,03 ^15,04 ^15,05 ^15,06 ^15,07 ^15,08 ^15,09 ^15,10 ^15,11 ^15,12 «Το χρονοδιάγραμμα και τα νέα χαρακτηριστικά του ΒΟΑΚ». HANIA.news. 7 Φεβρουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2021.
↑ Οι κόμβοι Ατσιποπούλου και Αμαρίου κατασκευάστηκαν αργότερα.
↑ Ο Α.Κ. Παπαναστασίου κατασκευάστηκε αργότερα
↑ ΒΟΑΚ: Στις 24 Ιανουαρίου οι προσφορές για το τμήμα «Χερσόνησος-Νεάπολη» - Ποιοι είναι οι 4 μνηστήρες
↑ Καραγιάννης, Νίκος (12 Απριλίου 2021). «Η ακτινογραφία του ΒΟΑΚ – Ποιά έργα θα γίνουν σε κάθε τμήμα του αυτοκινητόδρομου». Ypodomes.com. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2021.
↑ ^20,0 ^20,1 ^20,2 ^20,3 ^20,4 Απόφαση ΔΜΕΟ/Ε/Ο/266/1995: Ανακατάταξη Επαρχιακού Δικτύου των Νομών της Χώρας
↑ ^21,0 ^21,1 ^21,2 ^21,3 ^21,4 ΦΕΚ 319/τ. Β'/1963 αριθμ. Γ. 25871/9-7-1963 Απόφαση Υπουργού Δημοσίων Έργων, Περί αριθμήσεως εθνικών οδών
↑ Βασιλικό διάταγμα 6/2/56 - Άρθρο 40

[1] «Η Εταιρεία – OAKAE». Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2021.

[:02-2] «Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης (Β.Ο.Α.Κ.) (2008)» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Μαρτίου 2016.

[UNECE-384E-3] «EUROPEAN AGREMENT ON MAIN INTERNATIONAL TRAFFIC ARTERIES (AGR)» (PDF) (PDF). United Nations Economic Commission for Europe. 28 Μαρτίου 2008. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2011.

[:2-4] Σαββίδης, Μπάμπης (17 Οκτωβρίου 2020). «Οριστικά διόδια στο ΒΟΑΚ - Πόσο θα πληρώνουν οι οδηγοί;». neakriti.gr.

[5] ««Ο ΒΟΑΚ που μας αξιζει»: 294 χιλιόμετρα με κόστος 2 δισεκατομμύρια € και διόδια». Νέα Κρήτη. 31 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2021.

[:0-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 ^6,4 «Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης (Β.Ο.Α.Κ.) (2008)» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Μαρτίου 2016.

[:4-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 «Η νέα χάραξη του ΒΟΑΚ σε χάρτες». Rethemnos News. 29 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2021.

[8] Καραγιάννης, Νίκος (14 Ιανουαρίου 2016). «Ρέθυμνο: Ολοκληρώνεται ο Ανισόπεδος Κόμβος στο Αμάρι». Ypodomes.com. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2021.

[9] Λιάλιος, Γιώργος. «Δεκαέξι χρόνια για μία γέφυρα | Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2021.

[10] «ΒΟΑΚ: Τα δύο σενάρια για την χρηματοδότηση του έργου, δια στόματος Καραμανλή». ekriti (στα Αγγλικά). 18 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2020.

[11] Στα Χανιά τον Απρίλιο η παρουσίαση του νέου ΒΟΑΚ από τον Κυριάκο Μητσοτάκη

[12] Καραγιάννης, Νίκος (8 Δεκεμβρίου 2020). «ΒΟΑΚ: Το 2023 η έναρξη των έργων, προστίθεται και το τμήμα Χανιά-Κίσσαμος». Ypodomes.com. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2021.

[13] Γ. Κεφαλογιάννης: Πότε ξεκινά η κατασκευή του ΒΟΑΚ - Μισός δρόμος μέχρι Σητεία

[14] «Υπ. Υποδομών: Το χρονοδιάγραμμα και τα νέα χαρακτηριστικά του ΒΟΑΚ». Η Εφημερίδα των Συντακτών. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2021.

[:1-15] 15,00 ^15,01 ^15,02 ^15,03 ^15,04 ^15,05 ^15,06 ^15,07 ^15,08 ^15,09 ^15,10 ^15,11 ^15,12 «Το χρονοδιάγραμμα και τα νέα χαρακτηριστικά του ΒΟΑΚ». HANIA.news. 7 Φεβρουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2021.

[16] Οι κόμβοι Ατσιποπούλου και Αμαρίου κατασκευάστηκαν αργότερα.

[17] Ο Α.Κ. Παπαναστασίου κατασκευάστηκε αργότερα

[18] ΒΟΑΚ: Στις 24 Ιανουαρίου οι προσφορές για το τμήμα «Χερσόνησος-Νεάπολη» - Ποιοι είναι οι 4 μνηστήρες

[19] Καραγιάννης, Νίκος (12 Απριλίου 2021). «Η ακτινογραφία του ΒΟΑΚ – Ποιά έργα θα γίνουν σε κάθε τμήμα του αυτοκινητόδρομου». Ypodomes.com. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2021.

[:22-20] 20,0 ^20,1 ^20,2 ^20,3 ^20,4 Απόφαση ΔΜΕΟ/Ε/Ο/266/1995: Ανακατάταξη Επαρχιακού Δικτύου των Νομών της Χώρας

[:3-21] 21,0 ^21,1 ^21,2 ^21,3 ^21,4 ΦΕΚ 319/τ. Β'/1963 αριθμ. Γ. 25871/9-7-1963 Απόφαση Υπουργού Δημοσίων Έργων, Περί αριθμήσεως εθνικών οδών

[22] Βασιλικό διάταγμα 6/2/56 - Άρθρο 40

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]