Αυτοκινητόδρομος 90 (Ελλάδα)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Πήδηση στην πλοήγηση Πήδηση στην αναζήτηση
Αυτό το λήμμα περιέχει πληροφορίες σχετικά με ένα μελλοντικό γεγονός. Το περιεχόμενό του ενδέχεται να αλλάξει σημαντικά έως την ολοκλήρωση του γεγονότος αυτού.
Autokinetodromos A90 number.svg

Aυτοκινητόδρομος 90
Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης
2690 voak.jpg
Ο Α90 περιμετρικά της πόλεως του Ηρακλείου
Αναλυτικός χάρτης Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ) 2018
Αναλυτικός χάρτης Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ) 2018
Πληροφορίες δρόμου
_________________Τμήμα της Ε75

Μήκος:_____________310 χλμ
Σημαντικοί κόμβοι
Δυτικό τέρμα:_______Κίσσαμος

Νότιο τέρμα:_________Σητεία
Τοποθεσία
Περιφέρειες:________Κρήτη

Σημαντικές_________Κίσσαμος, Χανιά, Ρέθυμνο,
πόλεις:_____________Ηράκλειο, Άγιος Νικόλαος, Σητεία
Διαδρομή
Δίκτυο αυτοκινητοδρόμων
Αυτοκινητόδρομοι της Ελλάδας

Ο Αυτοκινητόδρομος 90 (Α90) (ονομασία Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης, ΒΟΑΚ) είναι (στο μεγαλύτερο μέρος του) υπό σχεδιασμό αυτοκινητόδρομος στην Ελλάδα που αποτελεί τμήμα του Πρωτεύοντος Εθνικού οδικού δικτύου κατά το μεγαλύτερο μέρος του (από Ανισόπεδο Κόμβο Μουρνιών Χανίων μέχρι Α.Κ. Καρτερού Ηρακλείου) βάση της υπουργικής απόφασης κατάταξης του εθνικού οδικού δικτύου ΔΜΕΟ/ε/οικ./827 του 1995, και στα διευρωπαϊκά οδικά δίκτυα Ε65 (από Καστέλι Κισσάμου μέχρι Α.Κ. Τσικαλαριών Χανίων) και Ε75 (από Α.Κ. Τσικαλαριών Χανίων μέχρι Αερολιμένα Σητείας). Αναμένεται να δημοπρατηθεί με διαγωνισμό τον Οκτώβριο 2018 με τέλος του α’ εξαμήνου του  2018[1], με χρόνο κατασκευής το 2023, σε 4 χρόνια από την επιλογή αναδόχου τον Ιούνιο του 2019[2] ενώ προτάθηκε να μετονομαστεί σε Μινωική Οδός, από τον Μινωικό Πολιτισμό.[3] Πρόκειται να αντικαταστήσει την υπάρχουσα Εθνική Οδό 90, της οποίας ακολουθεί επακριβώς την διαδρομή.

Πίνακας περιεχομένων

Διαδρομή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο αυτοκινητόδρομος 90, όταν κάποια στιγμή με βάσει τον προγραμματικό σχεδιασμό περατωθεί, θα διασχίζει τη Βόρεια Κρήτη, (Εξ ου και το ακρωνήμιο Β.Ο.Α.Κ. (Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης)) ξεκινώντας από το Καστέλλι Κισσάμου και καταλήγοντας στην Σητεία, ακολουθώντας επακριβώς την διαδρομή της Εθνικής Οδού 90.

Παράκαμψη Χανίων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αφετηρία του Αυτοκινητοδρόμου 90, αποτελεί ο Ανισόπεδος Κόμβος Βαμβακόπουλου, στα Χανιά. Κατευθύνεται ανατολικά, προς την Σούδα. Η οδός είναι τετράιχνη και διαθέτει διαχωριστικό στηθαίο. Το εν λόγω τμήμα μετασκευάστηκε μεταξύ 1992 και 1994[4].

Σούδα-Ατσιπόπουλο.[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η οδός περιορίζεται σε δίιχνη, χωρίς διαχωριστικό στηθαίο. Προς το παρόν, εξυπηρετείται από την ΕΟ Χανίων Ρεθύμνου (ΕΟ90)

Παράκαμψη Ρεθύμνου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στον Α/Κ Ατσιποπούλου, η οδός ξαναγίνεται τετράιχνη και με διαχωριστικό στηθαίο. Κατευθύνεται ανατολικά, προς τα Μισίρια. Το εν λόγω τμήμα μετασκευάστηκε μεταξύ 1996 και 2000[4]. Την δεκαετία 2005-2015, παραδόθηκαν ο Α/Κ Ατσιποπούλου και ο Α/Κ Αμαρίου[5]

Αμάρι-Λινοπεράματα.[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η οδός περιορίζεται σε δίιχνη, χωρίς διαχωριστικό στηθαίο. Προς το παρόν, εξυπηρετείται από την ΕΟ Ρεθύμνου Ηρακλείου (ΕΟ90)

Παράκαμψη Ηρακλείου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στον Α/Κ Λινοπεραμάτων, η οδός ξαναγίνεται τετράιχνη και με διαχωριστικό στηθαίο. Κατευθύνεται ανατολικά, προς τις Γούρνες.Το εν λόγω τμήμα μετασκευάστηκε μεταξύ 2002 και 2011[4].

Γούρνες-Χερσόνησος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η οδός είναι τετράιχνη με διαχωριστικό στηθαίο.

Ιστορικό[6][Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δεκαετία του 2000[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με το Προεδρικό Διάταγμα 208 / ΦΕΚ 187Α-2000 ιδρύθηκε η ΕΥΔΕ ΒΟΑΚ (Ειδική Υπηρεσία Δημόσιων Έργων ΒΟΑΚ), η οποία θα ασκεί όλες τις ευθύνες της Διαχειριστικής Αρχής σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν για το σχεδιασμό και την κατασκευή των Δημοσίων Έργων. Λόγω της ταχείας ανάπτυξης της βόρειας Κρήτης, η οποία δημιουργεί συνεχώς αυξανόμενα φορτία κυκλοφορίας, έχει προκύψει η ανάγκη για αναβάθμιση του Βόρειου Οδικού Άξονα της Κρήτης. (Βελτίωση των γεωμετρικών χαρακτηριστικών σε οριζόντια, εγκάρσια διατομή και διατομή, είτε με τη βελτίωση της τρέχουσας μορφής (διεύρυνσης) είτε με την εκ νέου χάραξη, έτσι ώστε η μέση ταχύτητα κυκλοφορίας να είναι περίπου 100 χλμ).

Με την υλοποίηση του 2ου ΚΠΣ κατασκευάστηκαν νέα τμήματα οδοποιοίας ~ 47 Km με τμήμα διατομών 12,50 m και 16 χιλιομέτρων με αναβάθμιση της διατομής από απλό σε διπλό κλάδο 2 x 2 λωρίδες (τετράπλευρη) πλάτους 22 μ., με διαχωριστικό στηθαίο στη μέση. Το κόστος αυτών των έργων ήταν της τάξης των 40 δισ. Δρχ. Ή ~ 120 εκατ. Ευρώ σε τρέχουσες τιμές.

Στο πλαίσιο του 3ου ΚΠΣ έχουν συμπεριληφθεί και σχεδιάζονται να κατασκευαστούν τμήματα συνολικού μήκους 48 χλμ. Εκ των οποίων τα 25 χλμ. αφορούν την αναβάθμιση του υφιστάμενου άξονα σε τμήμα διπλού κλάδου πλάτους 22 μ., με διαχωριστική νησίδα New Jersey στη μέση.

Τα νέα τμήματα του οδικού δικτύου του ΒΟΑΚ που κατασκευάζονται στο πλαίσιο του WSC περιλαμβάνουν μεγάλα τεχνικά έργα, λόγω των δυσμενών ζώνες διέλευσης, όπως η γέφυρα Αυχένα Αγκαθιά - Χαμέζι Σητείας, μήκους 840 m, τις γέφυρες και τούνελ στο Άγιος Νικόλαος - Καλό Χωριό Λασιθίου με συνολικό μήκος των ~ 915 m, οι κοιλαδογέφυρες στο Βυζαντινό Ηράκλειο & μήκους ~ 620 m, κλπ, με αποτέλεσμα το μέσο κόστος ανά Km είναι πολύ υψηλότερη από εκείνη των σχεδίων του ΚΠΣ, όπως ο κατασκευάζονται τμήματα με το BoC. ήταν ως επί το πλείστον στα πεδινά εδάφη χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα.

Από τα 310 χιλιόμετρα που αποτελούν στο σύνολό του τον άξονα (Λιμήν Καστελίου Κισσάμου - Αερολιμένας Σητείας) έχουν αναβαθμιστεί σε τετράϊχνο αυτοκινητόδρομο με Λωρίδα Έκτακτης Ανάγκης και διαχωριστικό στηθαίο τύπου new jersey μόλις 48 χιλιόμετρα (εκ των οποίων 9 χιλιόμετρα περιμετρικά της πόλεων των Χανίων, 7 χιλιόμετρα περιμετρικά της πόλεως του Ρεθύμνου και 32 χιλιόμετρα στον Νομό Ηρακλείου, στο τμήμα από Α.Κ. Λινοπεραμάτων Γαζίου μέχρι Α.Κ. Χερσονήσου). Η αναβάθμιση που έγινε τα προηγούμενα χρόνια αφορούσε απλές διαπλατύνσεις επί της υπάρχουσας (12,5m σε πλάτος, δίιχνης) Εθνικής οδού 90, η οποία κατασκευάστηκε στο μεγαλύτερο μέρος της κατά τα τέλη της δεκαετίας του '60, με προβλεπόμενη μέση ταχύτητα οχημάτων επί της οδού τα 80χλμ/ώρα.[7] Στα διαπλατυνόμενα τμήματα περιφερειακά των πόλεων Χανίων, Ρεθύμνου και Ηρακλείου η αναβάθμιση/διαπλάτυνση απο δίιχνη σε τετράιχνη οδό έγινε με κύριο στόχο να αντιμετωπισθούν οι υψηλοί κυκλοφοριακοί φόρτοι, και στηρίχθηκε στην παλαιά χάραξη του 1968.[8] Έτσι, η μέγιστη ταχύτητα που επιτρέπεται στα οχήματα σε όλο το μήκος του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης δεν ξεπερνάει τα 90 km/ώρα, με εξαίρεση το νέο τμήμα Γούρνες-Χερσόνησος το οποίο είναι και το μοναδικό τμήμα του Β.Ο.Α.Κ. που πληρεί υψηλές προδιαγραφές κλειστού αυτοκινητοδρόμου, και το όριο ταχύτητας καθορίζεται στα 110km/ώρα.[9] Απο το συγκεκριμένο νέο τμήμα Γούρνες-Χερσόνησος απομένουν ακόμα 2 χιλιόμετρα στην περιοχή Αποσελέμη για να περατωθεί το έργο, με χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης τον Οκτώβριο του 2018.

Ανακατασκευή Τμήματος Χανιά - Χερσόνησος (2023) - Νεάπολη (2022) - Αγιος Νικόλαος[10][Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • 15 Ιουνίου 2018[11]: Δημοπράτηση για την ανακατασκευή του τμήματος από Χανιά έως Ηράκλειο και Άγιο Νικόλαο σε τετράιχνο αυτοκινητόδρομο με 2 λωρίδες ανά κατεύθυνση, ΛΕΑ (Λωρίδα Εκτάκτου Ανάγκης) και διαχωριστική νησίδα[12].

Λόγω της χαμηλής κυκλοφοριακής κίνησης σε ορισμένα τμήματα, γεγονός που δεν μπορεί να αποδώσει απορρόφηση κονδυλίων για την ανακατασκευή, προκρίνεται η τριχοτόμηση του έργου στα τμήματα: Χανιά - Χερσόνησος, Χερσόνησος - Νεάπολη και Νεάπολη - Άγιος Νικόλαος.[13]

  • 17 Ιουνίου 2018: ανακοινώσεις από τον ΥΜΕ σχετικά με τους χρόνους ανακατασκευής των τμημάτων του ΒΟΑΚ.[14]
  • 6 Αυγούστου 2018: Εκδήλωση Ενδιαφέροντος με Προτάσεις ενδιαφερομένων αναδόχων[15]
  • Μάρτιος 2019: Επιλογή προσωρινού αναδόχου
  • Ιούνίος 2019: Κατάθεση Δεσμευτικών Προσφορών και Υπογραφή Σύμβασης[16]

Tα έργα ανακατασκευής στην καλύτερη δυνατή περίπτωση θα ξεκινήσουν τα τέλη του 2019[17] Oλοκλήρωση έργων: 2023-2024 (4 χρόνια)[18]

  • 2020: Έναρξη έργων

A' Tμήμα Χανιά-Ηράκλειο-Χερσόνησος (Ιούνιος 2023, 163 χλμ, σύμβαση παραχώρησης)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα έργα που σχεδιάζονται είναι τα εξής[19][20]

Παράκαμψη Χανίων (Βαμβακόπουλο-Σούδα)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

-Το εν λόγω τμήμα έχει ήδη μετασκευαστεί.

Σούδα-Καλύβες-Άγιοι Πάντες-Βρύσες (Χανιά)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

-Πέραν της μετασκευής, εξετάζεται και κατασκευή σήραγγας, λόγω ζητήματος με το έδαφος και φαινομένων κατολισθήσεων.

Βρύσες-Πετρές-Ατσιπόπουλο (Χανιά/Ρέθυμνο)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

-Η χάραξη αναμένεται να μετατοπισθεί νοτιότερα, σε απόσταση χοντρικά της τάξης των 2 έως 4 χιλιομέτρων, λόγω σημαντικής οικονομικής και τουριστικής δραστηριότητας.

Παράκαμψη Ρεθύμνου (Ατσιπόπουλο-Αμάρι)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

-Το εν λόγω τμήμα έχει ήδη μετασκευαστεί.

Αμάρι-Εσταυρωμένος-Πάνορμος-Εξάντης-Φόδελε-Λινοπεράματα (Ρέθυμνο/Ηράκλειο)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

-Προτείνεται μετατόπιση της χάραξης, ώστε να περιοριστούν και να αμβλυνθούν οι στροφές. Υπάρχει και εναλλακτικό σενάριο, που συμπεριλαμβάνει την κατασκευή μιας τεράστιας σήραγγας, ή μιας συνέχεια τούνελ, αν και θα έχει μεγαλύτερο κόστος.

Παράκαμψη Ηρακλείου (Λινοπεράματα-Γούρνες)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

-Το εν λόγω τμήμα έχει ήδη μετασκευαστεί.

Β' Tμήμα Χερσόνησος - Νεάπολη (Δεκέμβριος 2022, 20 χλμ[21], ανταγωνιστικός διάλογος-ΣΔΙΤ)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Χερσόνησος-Μάλια-Νεάπολη-Άγιος Νικόλαος (Ηράκλειο/Λασίθι)[22][Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πέραν της μετασκευής από την Χερσόνησο μέχρι το Σελινάρι, θα κατασκευαστούν δύο νέες σήραγγες στο Σελινάρι συνολικού μήκους 1.900 μέτρων περίπου και θα καταλήγουν λίγο μετά το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου, όπου θα δημιουργηθεί κόμβος. Δίπλα στην παλιά σήραγγα, θα κατασκευαστεί άλλη μια, έτσι ώστε να υπάρχει αποκλειστικά μία κατεύθυνση ανά σήραγγα. Προτείνεται, επίσης, και ο δρόμος να μετακινηθεί νοτιότερα μετά την Νεάπολη, αν και θα υπάρξουν προβλήματα, καθώς διέρχεται από τα όρια του Χουμεριάκου.

Γ' Τμήμα Νεάπολη-Άγιος Νικόλαος (14 χλμ, Δημόσια Σύμβαση)[23][Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με ανακοινώσεις του ΥΜΕ, η ανακατασκευή του τμήματος Νεάπολη-Άγιος Νικόλαος θα προκηρυχθεί τον Οκτώβριο του 2018.[24]

Ολοκλήρωση Ανακατασκευής ΒΟΑΚ προς Κίσσαμο και Σητεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα τμήματα Κίσσαμος-Koλυμπάρι[25]-Βαμβακόπουλο και Άγιος Νικόλαος-Σητεία υπάρχουν προς το παρόν ως οδοί ταχείας κυκλοφορίας και θα αναβαθμιστούν σε τρίτο στάδιο.[26]

Εικόνες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Χάρτης Κατασκευής Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης

  • Α/Κ Μουρνιών Χανίων, το πρώτο τμήμα που διαπλατύνθηκε απο 2ιχνο σε 4ιχνο επι του ΒΟΑΚ, Φθινόπωρο του 1994

  • Ο Α90 στο ύψος της Αμνισσού

Χάρτης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

ΒΟΑΚ Α90 Google Maps

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ «Στη Βουλή το θέμα της κατασκευής του ΒΟΑΚ - ypodomes.com». http://www.ypodomes.com/index.php/autokinitodromoi/uperastikoi/voreios-odikos-axonas-kritis/item/43493-sti-vouli-to-thema-tis-kataskevis-tou-voak. Ανακτήθηκε στις 2017-11-23. 
  2. ↑ Σπίρτζης για ΒΟΑΚ: Διόδια για τους τουρίστες, όχι για τους Κρητικούς
  3. ↑ ««Μινωική Οδός» ο νέος ΒΟΑΚ». Η Εφημερίδα των Συντακτών. 2018-03-14. https://www.efsyn.gr/arthro/minoiki-odos-o-neos-voak. Ανακτήθηκε στις 2018-03-16. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 «Αρχείο:Kriti voak analitikos.jpg». Βικιπαίδεια. 2014-11-01. https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Kriti_voak_analitikos.jpg&oldid=4908764. 
  5. ↑ Τηλεόραση Κύδων (2015-05-22), 22 05 2015 ΑΥΓΕΝΑΚΗΣ ΒΟΑΚ ΚΟΜΒΟΣ ΑΜΑΡΙΟΥ (VIDEO), https://www.youtube.com/watch?v=2yZbGFdP19Y, ανακτήθηκε στις 2018-04-08 
  6. ↑ http://www.teetak.gr/files/ekdiloseis/synedria/koinisiskepsi_DE_TEE/boak.pdf
  7. ↑ ΤΕΕ Ανατολικής Κρήτης - Β.Ο.Α.Κ.
  8. ↑ Η μελέτη στρατηγικού σχεδιασμού για τον ΒΟΑΚ
  9. ↑ «BOAK: Παραδίδεται το πρώτο πραγματικό τμήμα αυτοκινητόδρομου στο Γούρνες-Χερσόνησος - ypodomes.com». http://www.ypodomes.com/index.php/autokinitodromoi/uperastikoi/voreios-odikos-axonas-kritis/item/46193-boak-paradidetai-to-proto-pragmatiko-tmima-aftokinitodromou-sto-goyrnes-xersonisos. Ανακτήθηκε στις 2018-04-07. 
  10. ↑ Ξεκίνησε η διπλή δημοπράτηση για τον Αυτοκινητόδρομο ΒΟΑΚ
  11. ↑ Πολύζου, Κατερίνα (2018-05-14). «Καθυστέρηση επτά ημερών για τη δημοπράτηση του ΒΟΑΚ - ert.gr». ert.gr. http://www.ert.gr/perifereiakoi-stathmoi/chania/kathysterisi-epta-imeron-gia-ti-dimopratisi-toy-voak/. Ανακτήθηκε στις 2018-05-27. 
  12. ↑ Κουκλάκης, Περικλής. «Αυτή είναι η μελέτη για τον νέο αυτοκινητόδρομο από Χανιά μέχρι Άγιο Νικόλαο | Τι περιλαμβάνει ο νέος ΒΟΑΚ | Photos | Zarpanews». www.zarpanews.gr. http://www.zarpanews.gr/%CE%B1%CF%85%CF%84%CE%AE-%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE%B1%CE%B9-%CE%B7-%CE%BC%CE%B5%CE%BB%CE%AD%CF%84%CE%B7-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CE%BD%CE%AD%CE%BF-%CE%B1%CF%85%CF%84%CE%BF%CE%BA%CE%B9%CE%BD/. Ανακτήθηκε στις 2018-03-16. 
  13. ↑ Ανατροπή δεδομένων για τον Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης. «Σπάνε» σε τρία κομμάτια οι διαγωνισμοί
  14. ↑ Αρναουτάκης :Στις 22 του μήνα στην Κρήτη ο Σπίρτζης ανακοινώνει τα χρονοδιαγράμματα για τον ΒΟΑΚ
  15. ↑ Στις 6 Αυγούστου ξεκινά η "μάχη της Κρήτης" για τον ΒΟΑΚ
  16. ↑ Χ.Σπίρτζης: Σε 4 χρόνια η κατασκευή του ΒΟΑΚ από Χανιά- Νεάπολη
  17. ↑ Τέλη του 2018 η δημοπράτηση για τον Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης
  18. ↑ Το βαρύ πυροβολικό των μεγάλων έργων νέας γενιάς του Υποδομών
  19. ↑ TEAM, ZARPA. «Κρήτη | Τα 22 χιλιόμετρα του νέου ΒΟΑΚ: Σε ποια σημεία θα γίνουν γέφυρες και ανισόπεδοι κόμβοι | Zarpanews». www.zarpanews.gr. http://www.zarpanews.gr/%CE%BA%CF%81%CE%AE%CF%84%CE%B7-%CF%84%CE%B1-22-%CF%87%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8C%CE%BC%CE%B5%CF%84%CF%81%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BD%CE%AD%CE%BF%CF%85-%CE%B2%CE%BF%CE%B1%CE%BA-%CF%83%CE%B5-%CF%80/. Ανακτήθηκε στις 2018-02-23. 
  20. ↑ «Αλλάζουν 45 χιλιόμετρα στον ΒΟΑΚ – Η νέα χάραξη του αυτοκινητόδρομου – ΡΕΘΕΜΝΟΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ: ΡΕΘΥΜΝΟ ΝΕΑ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗ». rethemnosnews.gr. http://rethemnosnews.gr/2017/11/461628/. Ανακτήθηκε στις 2018-03-16. 
  21. ↑ Εκτός από νέο αεροδρόμιο, η Κρήτη αποκτά και αυτοκινητόδρομο: Τα χρονοδιαγράμματα για τον ΒΟΑΚ
  22. ↑ Anatolh-s. «Η πρόταση για το τμήμα Ηράκλειο – Άγιος Νικόλαος. Δύο σήραγγες στην περιοχή Σεληναρίου | Ανατολή». www.anatolh.com. https://www.anatolh.com/2018/02/10/%CE%B7-%CF%80%CF%81%CF%8C%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%B7-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%BF-%CF%84%CE%BC%CE%AE%CE%BC%CE%B1-%CE%B7%CF%81%CE%AC%CE%BA%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CE%BF-%CE%AC%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%82/. Ανακτήθηκε στις 2018-03-16. 
  23. ↑ Τριπλό μοντέλο για την κατασκευή του έργου του ΒΟΑΚ αποφάσισε το υπουργείο Υποδομών
  24. ↑ Οι έκτακτες ανακοινώσεις Σπίρτζη από την Κρήτη για τον ΒΟΑΚ
  25. ↑ Στις 6 Αυγούστου 2018 υπάρχει δυνατότητα για τον παραχωρησιούχο του Χανιά-Χερσόνησος να αναλάβει τα 36 χιλιόμετρα του Κολυμβάρι-Βαμβακόπουλο και του Άγιος Νικόλαος-Σητεία
  26. ↑ «ΒΟΑΚ: Πρώτα το Χανιά-Άγ.Νικόλαος και μετά επέκταση μέχρι Σητεία - ypodomes.com». http://www.ypodomes.com/index.php/autokinitodromoi/uperastikoi/voreios-odikos-axonas-kritis/item/45293-voak-prota-to-xania-ag-nikolaos-kai-meta-epektasi-mexri-siteia. Ανακτήθηκε στις 2018-03-22. 
π • σ • ε Αυτοκινητόδρομοι της Ελλάδας
Ολοκληρωμένοι, υπό κατασκευή και σχεδιαζόμενοι
Κύριοι Traffic Sign GR - KOK 2009 - PI-27.svg (Version 1.0.2) Traffic Sign GR - KOK 2009 OMOE-KSA 2003 - PI-27 - squared - VCT.svg (Version 1.0.3)
Δευτερεύοντες (κλάδοι των κυρίων)
Τριτεύοντες (κλάδοι των δευτερευόντων)
Υπό κατασκευή και σχεδιαζόμενοι
Σήραγγες
Κωδικοί που καταργήθηκαν
Σύμφωνα με το Φύλλο Εφημερίδας Κυβερνήσεως 253 ΑΑΠ/21-12-2015.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αυτοκινητόδρομος_90_(Ελλάδα)&oldid=7084272"