Αυτοκινητόδρομος 90 (Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Αυτοκινητόδρομος 90 (Ελλάδα))
Μετάβαση στην πλοήγηση Πήδηση στην αναζήτηση
Αυτό το λήμμα περιέχει πληροφορίες σχετικά με ένα τεχνικό έργο υπό εξέλιξη ή υπό μελέτη. Το περιεχόμενό του ενδέχεται να αλλάξει σημαντικά έως την ολοκλήρωση του έργου αυτού.


Traffic Sign GR - KOK 2009 OMOE-KSA 2003 - PI-27 - squared - VCT.svg
Aυτοκινητόδρομος 90
Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης
Autokinetodromos A90 number.svg
A90 Map 2018.jpg
Χάρτης του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ), Οκτώβριος 2018
Πληροφορίες δρόμου
Αναλυτικός χάρτης Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ) 2019
_________________Τμήμα της Ε75

Μήκος:_____________310 χλμ

Σημαντικοί κόμβοι
Δυτικό τέρμα:_______Κίσσαμος

Ανατολικό τέρμα:_________Σητεία

Τοποθεσία
Διαδρομή
Περιφέρειες:________Κρήτη

Σημαντικές_________Κίσσαμος, Χανιά, Ρέθυμνο,
πόλεις:_____________Ηράκλειο, Άγιος Νικόλαος, Σητεία

Δίκτυο αυτοκινητοδρόμων
Αυτοκινητόδρομοι της Ελλάδας

Ο Αυτοκινητόδρομος 90 (Α90), γνωστός και ως Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης, (ΒΟΑΚ) είναι υπό σχεδιασμό αυτοκινητόδρομος στην Ελλάδα που αποτελεί τμήμα του Πρωτεύοντος Εθνικού οδικού δικτύου και των διευρωπαϊκών οδικών δίκτυων Ε65 (Στο τμήμα από το Καστέλι Κισσάμου μέχρι τα Χανιά) και Ε75. Μέχρι στιγμής, είναι ο μοναδικός αυτοκινητόδρομος στην Κρήτη, αλλά και γενικότερα σε νησί της Ελλάδας και όχι στην ηπειρωτική χώρα. Έχει μήκος 310 χλμ και εκτείνεται από το Καστέλι Κισσάμου μέχρι τη Σητεία. Ουσιαστικά, ενώνει την Περιφερειακή ενότητα Χανίων με την Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου, μέσω των Περιφερειακών Ενοτήτων Ρεθύμνης και Ηρακλείου.

Σήμερα, η κατασκευή, η λειτουργία και η συντήρηση του Αυτοκινητοδρόμου 90 έχουν κατά το μεγαλύτερο μέρος του παραχωρηθεί στον Οργανισμό Ανάπτυξης Κρήτης (ΟΑΚ) ΑΕ, ο οποίος είναι δημόσια επιχείρηση κοινής ωφέλειας.[1] Παλαιότερα, τις αρμοδιότητες αυτές κατείχε η Ειδική Υπηρεσία Δημοσίων Έργων (ΕΥΔΕ) ΒΟΑΚ ΑΕ (2000-2013).[2]

Ο Αυτοκινητόδρομος 90 ακολουθεί την διαδρομή της νέας Εθνικής Οδού 90, (Με εξαίρεση το κομμάτι Γούρνες-Χερσόνησος όπου κατασκευάστηκε αερογέφυρα στο φαράγγι Αποσελέμη παρακάμπτοντας την τέως χάραξη.). Η κατασκευή ξεκίνησε κατά την δεκαετία του 1990, αλλά μέχρι σήμερα, απειροελάχιστα τμήματα έχουν μετατραπεί σε τετράιχνο αυτοκινητόδρομο μήκους 22 μ. και διαχωριστική νησίδα στην μέση και το μεγαλύτερο μέρος του είναι επί του παρόντος σε μορφή οδού ταχείας κυκλοφορίας.

Περιγραφή διαδρομής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Α90 περιμετρικά της πόλεως του Ηρακλείου (τμήμα που έχει μετατραπεί σε αυτοκινητόδρομο)

Ο αυτοκινητόδρομος ΒΟΑΚ είναι ένας μεγάλος αυτοκινητόδρομος στον άξονα Δύσης-Ανατολής στην Κρήτη που συνδέει τη δυτικότερη πόλη και λιμάνι, την Κίσσαμο με την ανατολικότερη, τη Σητεία. Είναι επίσης μέρος δύο μεγάλων ευρωπαϊκών διαδρομών: Ε65 (Κίσσαμος-Χανιά) και (Ε75 Χανιά-Ρέθυμνο-Ηράκλειο-Άγιος Νικόλαος-Σητεία).[3]

Διόδια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σήμερα (Μάιος 2021) ο ΒΟΑΚ δεν διαθέτει διόδια. Σύμφωνα με τον υπουργό Μεταφορών, Κώστα Καραμανλή, ο ΒΟΑΚ θα διαθέτει διόδια στο τμήμα που θα δημιουργηθεί με σύμβαση παραχώρησης ((Κίσσαμος-)Χανιά-Χερσόνησος), με χρέωση 0,063 ευρώ/χλμ. [4] Αυτή η κίνηση, την οποία επιβεβαίωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, έχει δεχτεί έντονη επίκριση.[5]

Αξιοσημείωτες δομές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο δρόμος που σχεδιάστηκε τη δεκαετία του 1960 διαθέτει απειροελάχιστες αερογέφυρες, κοιλαδογέφυρες και σήραγγες,[2] όμως ο αριθμός αυξάνεται στη νέα χάραξη του αυτοκινητόδρομου.

Μέχρι στιγμής είναι γνωστές οι εξής αλλαγές στην περιοχή του Ρεθύμνου:

Νέα χάραξη ΒΟΑΚ (Ρέθυμνο)
Τμήμα Αλλαγές
Επισκοπή - Γεράνι νέα χάραξη
Γέφυρα Ζουρίδας - Κόμβος Αμαρίου διατήρηση υφιστάμενης χάραξης
Κόμβος Αμαρίου - Σκαλέτα
  • Νέα χάραξη
  • Νέα σήραγγα στο Άδελε.

Πηγή:[6]

Η επιλογή της νέας χάραξης του τμήματος Κόμβος Αμαρίου - Σκαλέτα έχει δεχτεί έντονη αρνητική κριτική, λόγω των ιδιοκτησιών που "παίρνει" και του ότι πιθανόν θα "επηρεάσει την τουριστικά αναπτυσσόμενη περιοχή".[6]

Ιστορικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τη δεκαετία του 1990, στην νέα Εθνική Οδό 90 που κατασκευαζόταν από τα τέλη της δεκαετίας του 1960, σημειώθηκε ραγδαίος κυκλοφοριακός φόρτος. Ο δρόμος άρχισε να ανακατασκευάζεται σε έναν αυτοκινητόδρομο τεσσάρων λωρίδων με διαχωριστικό στηθαίο. Τα πρώτα τμήματα που διαπλατύνθηκαν έγιναν στα πλαίσια του Β΄ ΚΠΣ, και είχαν μήκος 16 χιλιόμετρα συνολικά.[2]

Η ΕΥΔΕ BOAK (Ειδική χρήση Δημοσίων Έργων ΒΟΑΚ), ήταν ο διαχειριστής του σχεδιασμού και της κατασκευής ελληνικών κρατικών έργων στον ΒΟΑΚ. Τα διαχωριστικά στηθαία μείωσαν δραματικά τα ατυχήματα. Στο τμήμα από τα Λινοπεράματα στον Γιόφυρο, την περίοδο 1999-2001 σημειώθηκαν 23 θάνατοι, ενώ την περίοδο 2002-2005 μειώθηκαν στους 2.[2]

Μέχρι το 2019, είχαν αναβαθμιστεί σε αυτοκινητόδρομο τεσσάρων λωρίδων με διαχωριστικό στηθαίο τα εξής τμήματα:[2]

Χρονικό διαπλατύνσεων ΒΟΑΚ (Δεκαετία 1990-σήμερα)
Τμήμα/κόμβος Νομός/Περιφερειακή ενότητα Προϋπολογισμός Χρηματοδότηση Ημερομηνία υπογραφής σύμβασης Περαίωση Παραπ.
Β' Κλάδος παράκαμψης Χανίων (Βαμβακόπουλο - Μουρνιές) Χανίων ??? ?? ? ????
Α/Κ Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνης ??? ?? ? ????
Β' Κλάδος παράκαμψης Ηρακλείου (Λινοπεράματα– Α/Κ Παπαναστασίου) Ηρακλείου 13,21 εκ. ευρώ Ο.Α.Λ.Α.Α 29/12/1999 2003
Β' Κλάδος παράκαμψης Χανίων (Μουρνιές - Σούδα) και Α/Κ Σούδας Χανίων 10,27 εκ. ευρώ Ο.Α.Λ.Α.Α 25/01/2000 2002
Α/Κ Ατσιποπούλου Ρεθύμνης 5,87 εκ. ευρώ Π.Ε.Π. Κρήτης 18/11/03 8/2005
Β' Κλάδος παράκαμψης Ηρακλείου (ΚΤΕΟ-Γούβες, Χ,Θ.0+000 - Χ.Θ.7+827) Ηρακλείου 12,6 εκ. ευρώ Π.Ε.Π. Κρήτης 28/11/2003 8/2005-6
Β' Κλάδος παράκαμψης Ηρακλείου (Αεροδρόμιο - ΚΤΕΟ) Ηρακλείου 12,60 εκ. ευρώ Π.Ε.Π. Κρήτης 30/03/2007 20??
Α/Κ Παπαναστασίου Ηρακλείου 8,07 εκ. ευρώ Ο.Α.Λ.Α.Α 8/10/2007 20??
Α/Κ Αμαρίου Ρεθύμνης 7,60 εκ. ευρώ Π.Ε.Π. Κρήτης 2008 2016[7]
Β' Κλάδος τμήματος Γούβες-Χερσόνησος Ηρακλείου ???? ΕΣΠΑ ???? 2019[8]

Δεκαετία του 2020[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παρόλο που πριν το 2019 υπήρχε ήδη διαγωνισμός για την δημοπράτηση του ΒΟΑΚ, με την εκλογή της κυβέρνησης Κυριάκου Μητσοτάκη αποφασίστηκε ο διαγωνισμός αυτός να ακυρωθεί και να επαναμελετηθεί το έργο.

Στις αρχές του 2020, ανακοινώθηκαν δύο πιθανά σενάρια ως προς την χρηματοδότηση του ΒΟΑΚ. Το πρώτο σενάριο αφορά το να λάβει η κυβέρνηση έσοδα από άλλη σύμβαση παραχώρησης. Το πρόβλημα είναι ότι χρειαζόταν η έγκριση των πιστωτών, διότι μέρος των εν λόγω χρημάτων πάει στην εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους. Στο δεύτερο σενάριο μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι επιστροφές των κεντρικών τραπεζών προκειμένου να χρηματοδοτηθεί το έργο, το οποίο εξετάζεται σε ανώτατο κυβερνητικό κλιμάκιο.[9] Το χρονοδιάγραμμα έχει ως εξής:

Χρονοδιάγραμμα ανακατασκευής ΒΟΑΚ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Παρουσίαση τελικής χάραξης ΒΟΑΚ από τον Πρωθυπουργό: 20 Μαίου 2021[10]
  • Περιβαλλοντική αδειοδότηση: Φθινόπωρο 2021
  • Αρχές 2022: Έναρξη κατασκευής έργων από Χερσόνησο ως Νεάπολη
  • Υποβολή δεσμευτικών προσφορών : Άνοιξη 2022
  • Αξιολόγηση και ανάδειξη προσωρινού αναδόχου: Φθινόπωρο 2022
  • Υπογραφή σύμβασης: Α' 3μηνο του 2023
  • Έναρξη των συμβάσεων: Θέρος 2023

Πηγή:[11]

  • 2023: Έναρξη κατασκευής έργων από Χανιά ως Ηράκλειο[12]

Aνακατασκευή ΒΟΑΚ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τμήμα Πρόοδος Εργασιών Έτος παράδοσης Κατασκευή Παραπ,
Λιμένας Κισσάμου-Βαμβακόπουλο φάση εκπόνησης των τοπογραφικών μελετών/2021:έκδοση ΑΕΠΠΟ και έναρξη Β'Φάσης Μελλοντικά Σύμβαση Παραχώρησης [13]
Βαμβακόπουλο-Μουρνιές εκπονείται η μελέτη βελτίωσης/2021:έκδοση ΑΕΠΠΟ και έναρξη Β'Φάσης Δεκαετία '90 Σύμβαση Παραχώρησης [14]
Μουρνιές-Σούδα εκπονείται η μελέτη βελτίωσης/2021:έκδοση ΑΕΠΠΟ και έναρξη Β'Φάσης 2002 Σύμβαση Παραχώρησης [14]
Α.Κ. Σούδας-Α.Κ.Ατσιπόπουλου υποβολή ΜΠΕ τον Απρίλιο 2021/2021:έκδοση ΑΕΠΠΟ και έναρξη Β'Φάσης 2028 Σύμβαση Παραχώρησης [14]
Α.Κ.Ατσιπόπουλου-Α.Κ.Αμαρίου (παράκαμψη Ρεθύμνου) εκπονείται η μελέτη βελτίωσης/2021:έκδοση ΑΕΠΠΟ και έναρξη Β'Φάσης Δεκαετία '90[15] Σύμβαση Παραχώρησης [14]
Α.Κ. Αμαρίου-Α.Κ Λινοπεραραμάτων υποβολή ΜΠΕ τον Απρίλιο 2021/2021:έκδοση ΑΕΠΠΟ και έναρξη Β'Φάσης 2028 Σύμβαση Παραχώρησης/2024 [14]
Λινοπεράματα-Α.Κ. Παπαναστασίου εκπονείται η μελέτη βελτίωσης/2021:έκδοση ΑΕΠΠΟ και έναρξη Β'Φάσης 2003[16] Σύμβαση Παραχώρησης [14]
Α.Κ. Παπαναστασίου-Αεροδρόμιο Ηρακλείου εκπονείται η μελέτη βελτίωσης/2021:έκδοση ΑΕΠΠΟ και έναρξη Β'Φάσης 2009 Σύμβαση Παραχώρησης [14]
Αεροδρόμιο Ηρακλείου-Καρτερός εκπονείται η μελέτη βελτίωσης/2021:έκδοση ΑΕΠΠΟ και έναρξη Β'Φάσης 2011 Σύμβαση Παραχώρησης [14]
Καρτερός-Γούρνες εκπονείται η μελέτη βελτίωσης/2021:έκδοση ΑΕΠΠΟ και έναρξη Β'Φάσης 2005 Σύμβαση Παραχώρησης [14]
Γούρνες-Χερσόνησος εκπονείται η μελέτη βελτίωσης/2021:έκδοση ΑΕΠΠΟ και έναρξη Β'Φάσης 2019 Σύμβαση Παραχώρησης [14]
Χερσόνησος-Νεάπολη υποβλήθηκε για έγκριση η ΜΠΕ/2021:έκδοση ΑΕΠΠΟ και έναρξη Β'Φάσης Αρχές 2026 ΣΔΙΤ [14]
Νέαπολη-Άγιος Νικόλαος βρίσκεται σε φάση διενέργειας των γεωτεχνικών ερευνών/2021: Δημοπράτηση Μελλοντικά Δημόσιο Έργο [14]
Άγιος Νικόλαος-Λιμένας Σητείας βρίσκεται σε φάση ολοκλήρωσης των μελετών που απαιτούνται Μελλοντικά [14]

Ασφάλεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στον ΒΟΑΚ, συμβαίνουν συχνά τροχαία ατυχήματα. Παρόλο που εν μέρει οφείλονται στον ανθρώπινο παράγοντα, ο ΒΟΑΚ έχει:[2]

  1. Μεγάλο κυκλοφοριακό φόρτο σε σχέση με την γεωμετρία του
  2. Έχει κατασκευαστεί με βάσει παρωχημένες προδιαγραφές
  3. Στοιχειώδης συντήρηση

Κατάλογος εξόδων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παρακάτω, παραθέτονται όλοι οι κόμβοι του ΒΟΑΚ οι οποίοι είναι γνωστό ότι θα συμπεριληφθούν:[17]

Περιφερειακή ενότητα χλμ Ονομασία Προορισμός Σημειώσεις Παραπ.
Χανίων ?? Βαμβακόπουλου
?? Μουρνιών Επαρχιακός Δρόμος με αριθμό 35 [18]
?? Σούδας
GR-EO-94.svg
 [19]
?? Πλατανίου
?? Άπτερων
Καλαμίου
?? Καλύβες
?? Αγίων Πάντων
?? Βάμου
?? Βρυσών Επαρχιακός Δρόμος με αριθμό 54 [18]
?? Γεωργιούπολης (1)
?? Γεωργιούπολης (2)
Ρεθύμνης ?? Επισκοπής Επαρχιακή Οδός 1 [20]
?? Γερανίου (1)
?? Γερανίου (2)
?? Ατσιπόπουλου
?? Τυμπακίου
?? Αμαρίου
Άδελε[6]
?? Εξάντη Επαρχιακή οδός 27 [18]
?? Μπαλίου Επαρχιακή οδός 2 [18]
?? Αλμυρίδας
?? Σισών (1)
?? Σισών (2)
Ηρακλείου ?? Φόδελε
?? Αγίας Πελαγίας
?? Παλαιόκαστρου
?? Λινοπεραμάτων
Γαζίου Επαρχιακός Δρόμος με αριθμό 4 [18]
?? οδού Μεσαράς
GR-EO-97.svg
 [19]
?? λεωφόρου Παπαναστασίου
GR-EO-99.svg
 [19]
?? Κατσαμπά
?? Κρατικού Αερολιμένα Ηρακλείου «Νίκος Καζαντζάκης»
?? Καρτερού Επαρχιακός Δρόμος με αριθμό 48
?? Ανώπολης
?? Γούρνων
?? Νέου Διεθνούς Αερολιμένα Ηρακλείου Μελλοντικός κάθετος προς Νέο Αεροδrόμιο Καστελίου
?? Καστελλίου
GR-EO-92.svg
 [19]
?? Χερσονήσου [19]
?? Σταλίδας
?? Μαλίων
Λασιθίου ?? Σισίου
?? Μονής Αγίου Γεωργίου Σεληνάρι
?? Νεάπολης
?? Λιμνών
?? Λακωνίων
?? Αγίου Νικολάου

Τελευταία ενημέρωση: Απρίλιος 2021

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

π • σ • ε Αυτοκινητόδρομοι της Ελλάδας
Ολοκληρωμένοι, υπό κατασκευή και σχεδιαζόμενοι
ΚύριοιTraffic Sign GR - KOK 2009 - PI-27.svg (Version 1.0.2) Traffic Sign GR - KOK 2009 OMOE-KSA 2003 - PI-27 - squared - VCT.svg (Version 1.0.3)
Δευτερεύοντες (κλάδοι των κυρίων)
Τριτεύοντες (κλάδοι των δευτερευόντων)
Άλλοι - χωρίς αρίθμηση
Σήραγγες
Κωδικοί που καταργήθηκαν
Εταιρείες κατασκευής και συντήρησης
Ανισόπεδοι κόμβοι
Σύμφωνα με το Φύλλο Εφημερίδας Κυβερνήσεως 253 ΑΑΠ/21-12-2015.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ «Η Εταιρεία – OAKAE». Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2021. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 «Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης (Β.Ο.Α.Κ.) (2008)» (PDF). 
  3. ↑ «EUROPEAN AGREMENT ON MAIN INTERNATIONAL TRAFFIC ARTERIES (AGR)» (PDF) (PDF). United Nations Economic Commission for Europe. 28 Μαρτίου 2008. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2011. 
  4. ↑ Σαββίδης, Μπάμπης (17 Οκτωβρίου 2020). «Οριστικά διόδια στο ΒΟΑΚ - Πόσο θα πληρώνουν οι οδηγοί;». neakriti.gr. 
  5. ↑ ««Ο ΒΟΑΚ που μας αξιζει»: 294 χιλιόμετρα με κόστος 2 δισεκατομμύρια € και διόδια». Νέα Κρήτη. 31 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2021. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 «Η νέα χάραξη του ΒΟΑΚ σε χάρτες». Rethemnos News. 29 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2021. 
  7. ↑ Καραγιάννης, Νίκος (14 Ιανουαρίου 2016). «Ρέθυμνο: Ολοκληρώνεται ο Ανισόπεδος Κόμβος στο Αμάρι». Ypodomes.com. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2021. 
  8. ↑ Λιάλιος, Γιώργος. «Δεκαέξι χρόνια για μία γέφυρα | Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2021. 
  9. ↑ «ΒΟΑΚ: Τα δύο σενάρια για την χρηματοδότηση του έργου, δια στόματος Καραμανλή». ekriti (στα Αγγλικά). 18 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2020. 
  10. ↑ Στα Χανιά τον Απρίλιο η παρουσίαση του νέου ΒΟΑΚ από τον Κυριάκο Μητσοτάκη
  11. ↑ Καραγιάννης, Νίκος (8 Δεκεμβρίου 2020). «ΒΟΑΚ: Το 2023 η έναρξη των έργων, προστίθεται και το τμήμα Χανιά-Κίσσαμος». Ypodomes.com. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2021. 
  12. ↑ Γ. Κεφαλογιάννης: Πότε ξεκινά η κατασκευή του ΒΟΑΚ - Μισός δρόμος μέχρι Σητεία
  13. ↑ «Υπ. Υποδομών: Το χρονοδιάγραμμα και τα νέα χαρακτηριστικά του ΒΟΑΚ». Η Εφημερίδα των Συντακτών. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2021. 
  14. ↑ 14,00 14,01 14,02 14,03 14,04 14,05 14,06 14,07 14,08 14,09 14,10 14,11 14,12 «Το χρονοδιάγραμμα και τα νέα χαρακτηριστικά του ΒΟΑΚ». HANIA.news. 7 Φεβρουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2021. 
  15. ↑ Οι κόμβοι Ατσιποπούλου και Αμαρίου κατασκευάστηκαν αργότερα.
  16. ↑ Ο Α.Κ. Παπαναστασίου κατασκευάστηκε αργότερα
  17. ↑ Καραγιάννης, Νίκος (12 Απριλίου 2021). «Η ακτινογραφία του ΒΟΑΚ – Ποιά έργα θα γίνουν σε κάθε τμήμα του αυτοκινητόδρομου». Ypodomes.com. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2021. 
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 18,4 Απόφαση ΔΜΕΟ/Ε/Ο/266/1995: Ανακατάταξη Επαρχιακού Δικτύου των Νομών της Χώρας
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 19,3 19,4 ΦΕΚ 319/τ. Β'/1963 αριθμ. Γ. 25871/9-7-1963 Απόφαση Υπουργού Δημοσίων Έργων, Περί αριθμήσεως εθνικών οδών
  20. ↑ Βασιλικό διάταγμα 6/2/56 - Άρθρο 40
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αυτοκινητόδρομος_90_(Βόρειος_Οδικός_Άξονας_Κρήτης)&oldid=8949455"