Μάχη των Στύρων
| Μάχη των Στύρων | |||
|---|---|---|---|
| Ελληνική Επανάσταση του 1821 | |||
| Χρονολογία | 12 Ιανουαρίου 1822 | ||
| Τόπος | Στύρα Ευβοίας 38°09′37″N 24°14′39″E / 38.16028°N 24.24423°EΣυντεταγμένες: 38°09′37″N 24°14′39″E / 38.16028°N 24.24423°E | ||
| Στόχοι | Κατάληψη των Στύρων από τους Έλληνες. | ||
| Έκβαση | νίκη των Τούρκων | ||
| Αντιμαχόμενοι | |||
| Ηγετικά πρόσωπα | |||
| |||
| Δυνάμεις | |||
| |||
| Απώλειες | |||
| |||
Η Μάχη στα Στύρα ήταν πολεμική εμπλοκή της επανάστασης του 21, που έγινε στις 12 Ιανουαρίου 1822. Είχε νικηφόρα έκβαση για τους Τούρκους, ενώ σκοτώθηκε ο Ηλίας Μαυρομιχάλης, ένας από τους ικανούς αρχηγούς των ελληνικών στρατευμάτων.[1]
Ιστορικό πλαίσιο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ενέργειες του επισκόπου Νεοφύτου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Λίγο πριν την έναρξη της Επαναστάσεως στην Εύβοια, ο επίσκοπος Καρύστου Νεόφυτος στρατολόγησε με δικές του δαπάνες 400 στρατιώτες από την Τήνο, την Άνδρο και την Εύβοια. Αφού ολοκληρώθηκε η περιοδεία του στα νησιά, αποβίβασε αυτόν τον μικρό ανεκπαίδευτο στρατό στην περιοχή της Εύβοιας Γκισσούρι. Ο Ομέρ μπέης της Καρύστου, όμως, ειδοποιημένος από τους Τούρκους της περιοχής, εκστράτευσε εναντίον των ελληνικών δυνάμεων, τις οποίες -παρά την σθεναρή αντίστασή τους- διασκόρπισε στα Στύρα.[2]
Οργάνωση νέας εκστρατείας από τον Νεόφυτο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παρά την ήττα του στρατεύματός του, ο επίσκοπος Νεόφυτος δεν εγκατέλειψε τις προσπάθειές του. Τον Νοέμβριο του 1821, οργάνωσε νέα εκστρατεία και επιδόθηκε στην αναζήτηση ενός ικανού και κοινώς αποδεκτού αρχηγού για να τη διευθύνει. Απέρριψε τους Μαυροβουνιώτη και Κριεζώτη που είχαν προταθεί, εξ αιτίας της μικρής φήμης του Μαυροβουνιώτη και της απειρίας του Κριεζώτη, καθώς και τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, εξ αιτίας των τεταμένων σχέσεών του με τον Άρειο Πάγο. Τελικά, επέλεξε τον Μανιάτη Ηλία Μαυρομιχάλη.[1]
Οι κινήσεις των Ελλήνων προς τα Στύρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στις 5 Ιανουαρίου του 1822, ο Ηλίας Μαυρομιχάλης πέρασε από τον Κάλαμο Αττικής στο Αλιβέρι Ευβοίας, μαζί με 600 Μανιάτες (σύμφωνα με άλλες πηγές 400 Μανιάτες και 50 Κουντουριώτες), ενώ δυο μικρά βοηθητικά πλοία παρακολουθούσαν την επιχείρηση. Μαζί του εκστράτευε πάντοτε και ο θείος του Κυριακούλης Μαυρομιχάλης ως πιο έμπειρος. Οι κάτοικοι της περιοχής τους υποδέχτηκαν με ενθουσιασμό.[3][4] Το ελληνικό στράτευμα -πάνω από 1.000 άνδρες- συγκεντρώθηκε στα Μεσοχώρια, υπό τη γενική αρχηγία του Ηλία Μαυρομιχάλη και τη διοίκηση των Βάσου Μαυροβουνιώτη, Νικολάου Κριεζώτη και άλλων οπλαρχηγών. Εκεί, πληροφορήθηκε πως Τούρκοι υπό τον Γιουσούφ Αγά είχαν οχυρωθεί στα Στύρα, και στις 11 Ιανουαρίου οι Έλληνες ξεκίνησαν προς αυτή την κατεύθυνση. Παρά τις παραινέσεις του Κριεζώτη, που πρότεινε να καταλάβουν πρώτα το στενό Διακόφτι, για να μην περάσουν οι ενισχύσεις των Τούρκων, ο Μαυρομιχάλης δεν άλλαξε τον σκοπό του και κατέλαβε τελικά, την ίδια ημέρα, τα χωριά γύρω από τα Στύρα.[5] Κατά τον Φιλήμονα, η βροχή που τους βρήκε τους εμπόδισε να φτάσουν στα Στύρα κι έμειναν σε δυο χωριά, μισή ώρα μακριά.[6]
Τα στάδια της μάχης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι πρώτες συμπλοκές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το ίδιο βράδυ, ο Ηλίας Μαυρομιχάλης, έχοντας συνειδητοποιήσει τη σημασία του Διακοφτιού, έστειλε αγγελιοφόρους για να ειδοποιήσουν τον Μαυροβουνιώτη, που βρισκόταν στη θέση Κουβέλες, να μην μετακινηθεί και να ενισχύσει με στρατό την κατάληψη του στενού. Εκείνος, όμως, είχε ήδη φύγει από τη θέση του και συγκρούστηκε με τους Τούρκους των Στύρων, οι οποίοι κατάφεραν να τον απωθήσουν.[5]
Η αποτυχημένη έξοδος των Τούρκων και η έλευση του Ομέρ Μπέη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι Τούρκοι, την επόμενη ημέρα (12 Ιανουαρίου) βγήκαν από τα Στύρα. Οι Έλληνες όμως τους καταδίωξαν και τους ανάγκασαν να επιστρέψουν στην πόλη τους. Οι Τούρκοι κλείστηκαν τότε στα οχυρότερα σπίτια.[7] Ο Ηλίας Μαυρομιχάλης με τους Μανιάτες του έφτασε στα Στύρα και πολιορκούσε τους Τούρκους, ενώ έστειλε και σώματα με τον Κυριακούλη προς το Διακόφτι. Εν τω μεταξύ, οι Μανιάτες στα Στύρα νομίζοντας ότι ο κίνδυνος πέρασε, άρχισαν τη λαφυραγωγία. Πρόλαβαν ωστόσο οι Τούρκοι να ειδοποιήσουν τον Ομέρ μπέη, που ξεκίνησε προς τα Στύρα με 300 (κατ’ άλλους 200) στρατιώτες. Παρά τις προσπάθειες των σωμάτων που έστειλε ο Ηλίας Μαυρομιχάλης, οι Τούρκοι πέρασαν το Διακόφτι και περικύκλωσαν τους Έλληνες που βρίσκονταν έξω από τα Στύρα.[8] Ο Ηλίας, θεωρώντας πως ο θείος του Κυριακούλης βρίσκεται σε κίνδυνο θέλησε να τον ενισχύσει. Ωστόσο ο Ομέρ μπέης είχε ήδη καταφτάσει, με αποτέλεσμα να κυκλωθεί ο ίδιος ο Ηλίας, ενώ ο Κυριακούλης με τον Μαυροβουνιώτη είχαν καταφέρει να διαφύγουν προς τις γύρω πλαγιές.
Ο θάνατος του Ηλία Μαυρομιχάλη - η ήττα των Ελλήνων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Βλέποντας πως ο αγώνας ήταν μάταιος, όσοι Έλληνες δεν έπεσαν στο πεδίο της μάχης διασκορπίστηκαν και έμειναν μόνο ο Ηλίας Μαυρομιχάλης με επτά άνδρες. Κατέφυγαν τότε σε έναν ανεμόμυλο του λόφου του Κοκκινόβραχου Στύρων,όπου πολιορκήθηκαν από τους Τούρκους. Όταν τα πυρομαχικά τελείωσαν, οι έγκλειστοι άρχισαν να πολεμούν με τις πέτρες, ώσπου έπεσαν μαχόμενοι ως τον τελευταίο. Οι Τούρκοι αποκεφάλισαν τον Μαυρομιχάλη και το κεφάλι του στάλθηκε ως τεκμήριο στην Κωνσταντινούπολη.[3][9]
Οι εξελίξεις μετά τη μάχη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στις 27 Ιανουαρίου, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος έφτασε στο Αλιβέρι, όπου βρήκε 100 Έλληνες τραυματίες, στους οποίους άφησε έναν Τούρκο γιατρό για να τους περιποιείται. Ύστερα, μαζί με τους διασκορπισμένους Έλληνες υπό τους Βάσο Μαυροβουνιώτη και Κυριακούλη Μαυρομιχάλη κινήθηκαν κατά της Καρύστου, αλλά υποχώρησαν εξ αιτίας του χειμώνα και της είδησης πως ο Δράμαλης κατεβαίνει με πολυάριθμο στρατό.[10]
Απολογισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι απώλειες, γενικά, δεν ήταν ιδιαίτερα εκτεταμένες: 27 Τούκοι και 24 Έλληνες[9], συμπεριλαμβανομένου και του Ηλία Μαυρομιχάλη. Η απώλεια όμως του Ηλία Μαυρομιχάλη, που είχε συνεργαστεί στενά με τον Κολοκοτρώνη στη μάχη του Βαλτετσίου, υπήρξε βαρύ πλήγμα για την Επανάσταση στην Εύβοια και γενικώς στην Ελλάδα. Ο Ηλίας Μαυρομιχάλης ήταν οπλαρχηγός πολλά υποσχόμενος, ώστε ο ιστορικός Ιωάννης Φιλήμων να συγκρίνει το μέγεθος της απώλειάς του με αυτό του Αθανασίου Διάκου. Μάλιστα, αναφέρεται πως ο ίδιος ο Ομέρ μπέης -ο αντίπαλος του Μαυρομιχάλη στη μάχη των Στύρων- μόλις οι στρατιώτες του πήγαν το κομμένο κεφάλι του είπε: «Κρίμα στον άνδρα».[8][11]
Γκαλερί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Ηλίας Μαυρομιχάλης, σε προσωπογραφία του Διονυσίου Τσόκου.
Ο Βάσσος Μαυροβουνιώτης, σε πίνακα του Νικηφόρου Λύτρα.
Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, σε πίνακα του Δ. Τσόκου.
.jpg)
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 Κρέμος 1879, σελ. 81.
- ↑ Κόκκινος 1974, σελ. 409-416.
- ↑ 3,0 3,1 Σφυρόερας 1975, σελ. 222.
- ↑ Φιλήμων 1861, σελ. 277.
- ↑ 5,0 5,1 Κόκκινος 1974, σελ. 416-417.
- ↑ Φιλήμων 1861, σελ. 278.
- ↑ Βακαλόπουλος 1980, σελ. 773.
- ↑ 8,0 8,1 Σφυρόερας 1975, σελ. 223.
- ↑ 9,0 9,1 Φιλήμων 1861, σελ. 279.
- ↑ Βακαλόπουλος 1980, σελ. 774.
- ↑ Κόκκινος 1974, σελ. 418-419.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Βακαλόπουλος, Α. (1980). Ιστορία του Νέου Ελληνισμού: Η μεγάλη ελληνική επανάσταση (1821-1829) – Τόμος 5: Οι προϋποθέσεις και οι βάσεις της (1813-1822). Θεσσαλονίκη.
- Κόκκινος, Δ. (1974). Η ελληνική επανάστασις, Τόμος 2. Αθήνα: Μέλισσα.
- Κρέμος, Γ. (1879). Χρονολόγια της ελληνικής ιστορίας – Τόμος 3: 1453-1830. Αθήνα: Τυπογραφείο Δημητρίου Ιασεμίδου.
- Σφυρόερας, Β. (1975). Σταθεροποίηση της επαναστάσεως, 1822-1823. Ιστορία του ελληνικού έθνους – Τόμος 12: Η ελληνική επανάσταση και η ίδρυση του ελληνικού κράτους (1813-1822) (σελ. 212-286). Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών.
- Φιλήμων, Ι. (1861). Δοκίμιον ιστορικόν περί της Ελληνικής Επαναστάσεως, Τόμος 4. Αθήνα: Εκ του τυπογραφείου Π.Β. Μωραϊτίνη.