Ηλίας Μαυρομιχάλης

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Για τον Κατσάκο, δείτε: Ηλίας Κατσάκος Μαυρομιχάλης.
Ηλίας Μαυρομιχάλης
Γέννηση3 Απριλίου 1795
Μάνη, Λακωνία
Θάνατος1 Ιανουαρίου 1822 (26 ετών)
Στύρα, Εύβοια, Οθωμανική Αυτοκρατορία
ΧώραΕλλάδα
ΒαθμόςΟπλαρχηγός
Μάχες/πόλεμοιΆλωση της Τριπολιτσάς, Μάχη του Βαλτετσίου, Μάχη στα Στύρα
ΣυγγενείςΠετρόμπεης Μαυρομιχάλης (πατέρας), Γεώργιος Μαυρομιχάλης, Παναγιώτα Μαυρομιχάλη, Αναστάσιος Μαυρομιχάλης, Δημήτρης Μαυρομιχάλης, Ιωάννης Μαυρομιχάλης (αδέρφια)
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Ηλίας Μαυρομιχάλης ή Μπεζαντές-Ηλίας (1795 - 1822) ήταν αγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 και γόνος της ιστορικής οικογένειας των Μαυρομιχαλαίων.

Βιογραφικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννήθηκε στη Μάνη και ήταν ο πρωτότοκος γιος του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη και της Φωτεινής Δημητρακαράκου.[1] Ο Ηλίας ήταν από τους πρώτους στην Πελοπόννησο που μυήθηκαν στη Φιλική Εταιρεία. Εκπροσώπησε τους Πελοποννησίους στην προεπαναστατική συνέλευση των οπλαρχηγών στη Λευκάδα. Με την έναρξη του Αγώνα έλαβε μέρος στην απελευθέρωση της Καλαμάτας όπου, ως επικεφαλής των Μανιατών, πέτυχε να ελευθερωθεί η πόλη χωρίς μάχη, στη μάχη του Βαλτετσίου Αρκαδίας (12-13 Μαΐου 1821) όπου διακρίθηκε μαζί, μαζί με τον θείο του Κυριακούλη, για τις στρατηγικές αρετές και την τόλμη του, συμμετείχε επίσης στην πολιορκία της Τρίπολης, στην πολιορκία του Ακροκορίνθου, στην πολιορκία της Ακρόπολης και σε μάχες στην Εύβοια, όπου στάλθηκε μαζί με το θείο του Κυριακούλη για να συνδράμει τον Καρύστου Νεόφυτο και τους οπλαρχηγούς Μαυροβουνιώτη και Κριεζώτη.[1] Όταν διορίστηκε αρχηγός των Όπλων της Αττικής, τον Νοέμβριο του 1821, ήταν φημισμένος ως ο πολέμαρχος με το δωρικό ύφος και την απολλώνια όψη. Έμεινε στην ιστορία ως ο «Νεραϊδογέννητος[2]» οπλαρχηγός. Την εξαιρετική ομορφιά του, κατά τη λαϊκή παράδοση, την όφειλε στη γιαγιά του - η οποία ήταν κόρη του Δόγη της Βενετίας, Φραγκίσκου Μοροζίνι. Ο παππούς του, Γιωργάκης Μαυρομιχάλης, την είχε βρει αναίσθητη στους βράχους της Μάνης, αφημένη εκεί, από ένα πειρατικό πλοίο με το οποίο την είχε φυγαδεύσει ο πατέρας της, διότι κινδύνευε από τη μητριά της. Ο νεανικός ενθουσιασμός, η γενναιότητα και η φιλοτιμία που χαρακτήριζαν τον Ηλία Μαυρομιχάλη, πληρώθηκαν με την ίδια του τη ζωή. Ο θάνατός του προκάλεσε βαθιά θλίψη στερώντας από την Επανάσταση έναν πολύ σημαντικό αρχηγό, προικισμένο συνάμα με εξαιρετικές διπλωματικές ικανότητες, μόλις στα 26 του χρόνια. Ο Ιωάννης Φιλήμων γράφει: «εάν η Δωρίς απώλεσεν τον Αθανάσιον Διάκον αυτής, απώλεσε και η Λακωνία τον Ηλίαν Μαυρομιχάλην αυτής».

Θάνατος στη μάχη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο επίσκοπος Καρύστου, Νεόφυτος, ταξίδευε στην Πελοπόννησο και στις Κυκλάδες συγκεντρώνοντας χρήματα, εφόδια και άνδρες -τους οποίους πλήρωνε από την προσωπική του περιουσία- με στόχο την κατάληψη του Κοκκινόκαστρου, του κάστρου της Καρύστου. Λίγο πριν ξεσπάσει η επανάσταση στην Εύβοια, στρατολόγησε περίπου 400 νησιώτες (από Άνδρο και Τήνο), καθώς και Ευβοιώτες. Στις 5 Ιανουαρίου 1822, ο Ηλίας Μαυρομιχάλης δέχτηκε πρόσκληση από τον Νεόφυτο και μετέβη στην Εύβοια, μαζί με τον θείο του Κυριακούλη και τον Ηλία Σαλαφατίνο, για να βοηθήσουν τους επαναστατημένους Έλληνες εκεί. Ο Ηλίας Μαυρομιχάλης επικεφαλής 600 Μανιατών (κατ’ άλλους 400 Μανιάτες και 50 από τα Κούντουρα, μια κωμόπολη της Μεγαρίδας), αποβιβάστηκε στο Αλιβέρι και τέθηκε επικεφαλής των ελληνικών δυνάμεων για την απελευθέρωση της Καρύστου και της νότιας Εύβοιας. Εκεί ενώθηκε με τις ηγετικές μορφές της περιοχής, τον Βάσσο Μαυροβουνιώτη, τον Νικόλαο Κριεζιώτη και τον Αγγελή Γοβγίνα. Η είδηση για την άφιξη των Μανιατών ανησύχησε τον Ομέρ μπέη, τον πανίσχυρο μπέη της Καρύστου, ο οποίος θέλησε να επιτεθεί αμέσως κατά των Ελλήνων, στο Αλιβέρι, προτού εκείνοι επιχειρήσουν κάθοδο προς την Κάρυστο. Για τον λόγο αυτόν ενίσχυσε τα Στύρα, που ήταν πέρασμα για τις ελληνικές δυνάμεις. Μόλις ο Ηλίας Μαυρομιχάλης πληροφορήθηκε την κίνηση αυτή κινήθηκε εναντίον των Τούρκων και κατόρθωσε να τους νικήσει στη θέση Άγιος Βασίλειος και στη συνέχεια να πολιορκήσει τα Στύρα. Οι Τούρκοι άφησαν στο πεδίο της μάχης 27 νεκρούς και πολλούς τραυματίες. Τα πράγματα όμως πήραν άλλη τροπή αργότερα, όταν ο Ομέρ έσπευσε με 300 πεζούς και ιππείς στα Στύρα. Πέρασε σχεδόν ανενόχλητος από τη θέση Διακόφτι (νότια των Στύρων), το μόνο πέρασμα που θα μπορούσαν να τον αναχαιτίσουν οι Έλληνες. Με τον ελιγμό του Ομέρ, οι ελληνικές δυνάμεις που πολιορκούσαν τα Στύρα βρέθηκαν περικυκλωμένες. Ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης, μαζί με τους Μαυροβουνιώτη και Κόττα, έσπευσαν στην περιοχή αλλά δεν κατάφεραν να εμποδίσουν τους άνδρες του Ομέρ. Διασκορπίστηκαν από το ιππικό του και δεν μπόρεσαν να προσφέρουν βοήθεια στον Ηλία. Ο Δημήτρης Φωτιάδης γράφει ότι οι πολεμιστές του Ηλία Μαυρομιχάλη ήταν διασκορπισμένοι, άλλοι είχαν μεθύσει και άλλοι βρίσκονταν στην παραλία μεταφέροντας λάφυρα στα πλοία. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα ο Μαυρομιχάλης να μείνει μόνος με 60 περίπου Μανιάτες. Αναθάρρησαν και οι Τούρκοι που ήταν εγκλωβισμένοι στα σπίτια των Στύρων και βγήκαν για να πολεμήσουν. Οι περισσότεροι Μανιάτες, βλέποντας ότι έχουν περικυκλωθεί και ότι ο αγώνας ήταν μάταιος, εγκατέλειψαν το πεδίο μάχης. Ο Μαυρομιχάλης, παρά την προτροπή του Κριεζώτη να υποχωρήσουν και να δώσουν άλλη ημέρα τη μάχη, θεώρησε αδιανόητο να λιποψυχήσει. Παρόλο που έβλεπε τον θανάσιμο κίνδυνο, θεωρούσε ταπείνωση την υποχώρηση. Ο Ηλίας κλείστηκε με άλλους επτά συντρόφους του σε έναν ερειπωμένο ανεμόμυλο των Στύρων, όπου αποφάσισε να αντιτάξει άμυνα μέχρις εσχάτων. Πολέμησαν μέχρι που εξαντλήθηκαν τα πυρομαχικά τους και σκοτώθηκαν ηρωικά στη μάχη αυτή, στα Στύρα Ευβοίας στις 12 Ιανουαρίου του 1822, στη θέση Κοκκινόμυλος[1]. Κατά τον Ι. Φιλήμωνα και άλλους Έλληνες ιστοριογράφους, οι έγκλειστοι έσυραν τα σπαθιά και έκαναν ηρωική έξοδο όπου σκοτώθηκαν όλοι. Κατά τον Γάλλο εθελοντή Maxime Raubaud, ο οποίος έμαθε τα νέα λίγες μέρες αργότερα στην Τήνο, ο Μαυρομιχάλης και οι λίγοι άνδρες του (μεταξύ των οποίων και ένας Τηνιακός) αλληλοσκοτώθηκαν για να μη πέσουν ζωντανοί στα χέρια των Τούρκων, παρ' ότι οι τελευταίοι εγγυήθηκαν τη ζωή τους. Κατά τον Raybaud, «αυτό το μικρό καταφύγιο [ο μύλος] έγινε θέατρο μιας πεισματικής μάχης και ενός θανάτου αντάξιου των ενδόξων αρχαίων παραδόσεων».[3] Το κεφάλι του κόπηκε και στάλθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Ο θάνατός του αποτέλεσε σοβαρό πλήγμα για την Επανάσταση, καθότι ήταν άνθρωπος με μεγάλες αρχηγικές ικανότητες και γενναιοφροσύνη. Γράφει ο Ιωάννης Φιλήμων για τον Ηλία Μαυρομιχάλη: «…Ωραιότης ελληνική και πλήρης, πρόσωπον ροδόχρουν, χαρακτήρ εύχαρις, ανάστημα μεσαίον και βήμα ανδρικόν• φρόνησις δε και καρδία γενναία, πατριωτισμός και φιλοτιμία απεριόριστος, χείρες αγναί και προαιρέσεις μεγαλοπραγμοσύνης, ιδού ο τοις πάσιν υπέρτατος Ηλίας, ο πρωταγωνιστής της γενικής μάχης του Βαλτετσίου και το θύμα μίας γωνίας της Εύβοιας…» Τις ημέρες που η Ελλάδα γιόρταζε το πρώτο Σύνταγμά της, τον Ιανουάριο του 1822, η οικογένεια Μαυρομιχάλη έχανε τον διάδοχο του Πετρόμπεη. Τη δυσάρεστη είδηση ανέλαβε να μεταφέρει στον Πετρόμπεη ο ίδιος ο Δημήτριος Υψηλάντης: «Μπέη μου, εσύ είσαι Σπαρτιάτης. Οι πρόγονοί σου ήταν τόσο γενναίοι που χαίρονταν και ένιωθαν περήφανοι όταν μάθαιναν ότι τα παιδιά τους σκοτώθηκαν στη μάχη». Ο Πετρόμπεης κατάλαβε αμέσως… «Σκοτώθηκε ο Ηλίας μου;» Και είπε σε αυτούς που ήρθαν να του συμπαρασταθούν: «Μη με λυπάστε. Ο γιος μου ήταν στρατιώτης. Έκανε το χρέος του προς την πατρίδα».

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 1,2 Οικογένεια Μαυρομιχάλη Αρχειοθετήθηκε 2011-08-10 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα Mani.org.gr
  2. Μπόπης, Δημήτρης (09/2021). «ΗΛΙΑΣ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗΣ (1795-1822) Ο «Νεραϊδογέννητος» Οπλαρχηγός». ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. https://www.govostis.gr/product/9904/stratiwtiki-istoria-teyxos-289.html. 
  3. Σιμόπουλος Κυριάκος, «Πώς είδαν οι ξένοι την Ελλάδα του '21», 5η έκδοση, 2004, τόμ. Α΄, σ. 306, 307.

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Σύγχρονος Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη,τόμος 17, σελ. 231, έκδοσις πέμπτη δια συμπληρώματος κατά τόμον.
  • Χρίστος Δρακούλη Γούδης: Λόγος για τη Μάνη,εκδόσεις Αδούλωτη Μάνη, σελ 51-53.
  • Μπόπης, Δημήτριος, «ΗΛΙΑΣ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗΣ (1795-1822) Ο «Νεραϊδογέννητος» Οπλαρχηγός», ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ, τεύχος 289 (09/2021), Εκδόσεις Γκοβόστη (eBook).