Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ιερά Μητρόπολις Σόφιας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ιερά Μητρόπολις Σόφιας
Γενικές πληροφορίες
XώραΒουλγαρία
ΈδραΣόφια
ΥπαγωγήΒουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία
Μητροπολιτικός ΝαόςΑγίας Κυριακής Σόφιας
Διοίκηση
ΜητροπολίτηςΔανιήλ
ΠρωτοσύγκελλοςΒασίλειος Σαβόφ
Ιστοσελίδα
https://mitropolia-sofia.org/

Η Ιερά Μητρόπολις Σοφίας (βουλγαρικά: Софийска света митрополия‎‎—Σοφίσκα Σβέτα Μητροπόλια) είναι σημαντική επαρχία της Βουλγαρικής Ορθοδόξου Εκκλησίας και άλλοτε επισκοπή και μητρόπολις του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Καθέδρα της μητροπόλεως είναι η Σόφια, πρωτεύουσα της Βουλγαρίας και ο εκάστοτε μητροπολίτης φέρει ταυτόχρονα τον τίτλο του πατριάρχου Βουλγαρίας.

Από τις 30 Ιουνίου 2024 Μητροπολίτης Σοφίας είναι ο από Βιδινίου Δανιήλ (Νικόλωφ).

Χάρη στην ευνοϊκή γεωγραφική της θέση, η τότε ονομαζόμενη Σαρδική εξελίχθηκε σε σημαντικό χριστιανικό κέντρο από τις αρχές του 4ου αιώνα. Το έτος 343 συγκλήθηκε εδώ η ομώνυμη Σύνοδος, η οποία απέτυχε μεν στους κύριους στόχους της, αλλά απέδειξε την ισχύ της επισκοπής Σαρδικής.

Όταν η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία διαιρέθηκε το 395, η Σαρδική βρισκόταν εντός των ορίων της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Όμως, από εκκλησιαστική άποψη συνέχισε να υπάγεται στον Πάπα Ρώμης μέσω του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης, ο οποίος το 415 έλαβε τον τίτλο του «Βικάριου της Αποστολικής Έδρας», με δικαιοδοσία τις ανατολικές επισκοπές του Ιλλυρικού[1]. Τις επόμενες δεκαετίες, η εξουσία του επισκόπου Θεσσαλονίκης αποδυναμώθηκε, με τους Πάπες να διοικούν συχνά απευθείας τις τοπικές επισκοπές[1]. Το 535, ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός Α' ίδρυσε την Επισκοπή Πρώτης Ιουστινιανής, της οποίας ο επίσκοπος έγινε λίγο αργότερα Βικάριος της Αποστολικής Έδρας και η Μητρόπολη Σαρδικής περιήλθε στη δικαιοδοσία του[2]. Η αλλαγή αυτή φαίνεται ότι προκάλεσε την αντίθεση των επισκόπων Σαρδικής, των οποίων η ηγετική θέση μεταξύ των επισκοπών της Μεσογειακής Δακίας υποβαθμίστηκε υπέρ της Πρώτης Ιουστινιανής[3].

Γύρω στο έτος 733, ως αποτέλεσμα της έντονης σύγκρουσης μεταξύ του Λέοντος Γ' και των Παπών, λόγω της εικονομαχικής πολιτικής του αυτοκράτορα, οι επισκοπές του Ανατολικού Ιλλυρικού, συμπεριλαμβανομένης της Σαρδικής, πέρασαν στην δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Οι Πάπες επί αιώνες ισχυρίζονταν ότι έπρεπε να τους επιστραφούν[4]. Στις αρχές του 9ου αιώνα, η Σαρδική κατακτήθηκε από τη Βουλγαρία και σύγχρονοι ερευνητές αναφέρουν ότι μετά την ίδρυση ανεξάρτητης βουλγαρικής εκκλησίας, η πόλη έγινε έδρα μιας από τις επισκοπές της, αν και στις λίγες πρωτογενείς πηγές που απαριθμούν βουλγαρικές επισκοπές, δεν αναφέρεται[5]. Μετά την κατάκτηση της βορειοανατολικής Βουλγαρίας από την Αυτοκρατορία το 971, ο Πατριάρχης Δαμιανός, που μέχρι τότε διέμενε στη Δρύστρα, εγκαταστάθηκε για κάποιο διάστημα στη Σαρδική (Σρέντετς)[6]. Τα επόμενα χρόνια, η επισκοπή του Σρέντετς υπήχθη στο Πατριαρχείο Πρέσπας[7].

Ο καθεδρικός ναός της Αγίας Κυριακής

Μετά την κατάλυση του Πρώτου Βουλγαρικού Βασιλείου το 1018, η επισκοπή του Σρέντετς συμπεριλήφθηκε στη νεοσύστατη Αρχιεπισκοπή Αχριδών[8]. Αναφέρεται ότι μετά την κατάκτηση του Σρέντετς από το Δεύτερο Βουλγαρικό Βασίλειο το 1195, η επισκοπή πέρασε από την Αρχιεπισκοπή Αχριδών στην Αρχιεπισκοπή Τυρνόβου, αλλά οι άμεσες πληροφορίες για αυτήν τις επόμενες δεκαετίες απουσιάζουν εντελώς[9]. Δεν αναφέρεται ούτε στα έγγραφα που σχετίζονται με την ένωση του βασιλιά Καλογιάν το 1204, γεγονός που οδηγεί σε αποκλίνουσες ερμηνείες: σύμφωνα με ορισμένους συγγραφείς, η επισκοπή απέρριψε την ένωση, σύμφωνα με άλλους είχε καταργηθεί[10]. Η επισκοπή επανεμφανίζεται σε πηγές από τον 14ο αιώνα, ως Μητρόπολη πλέον, και είναι γνωστά τα ονόματα αρκετών μητροπολιτών[11].

Αμέσως μετά την κατάληψη του Σρέντετς από τους Οθωμανούς το 1385, η επισκοπή του υπήχθη στον Μητροπολίτη Βιδύνης, ο οποίος την εποχή εκείνη βρισκόταν στη δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως[12].

Μετά την δημιουργία της Βουλγαρικής Εξαρχίας, χειροτονήθηκε Μητροπολίτης ο Μελέτιος, παράλληλα με τον Μητροπολίτη Σοφίας Άνθιμο (Οικουμενικό Πατριαρχείο). Αυτός και οι διάδοχοί του, Παρθένιος και Στέφανος, παρέμειναν σε σχίσμα όπως ολόκληρη η Εξαρχία, ως το 1945. Έκτοτε, ο Μητροπολίτης Σόφιας φέρει και τον τίτλο του Πατριάρχη Βουλγαρίας και είναι επικεφαλής της Βουλγαρικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Επισκοπικός κατάλογος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
ΌνομαΈτηΠαρατηρήσεις
Επίσκοποι Σαρδικής
Κλήμης1ος αιώναςμαθητής του Αποστόλου Παύλου[13]
Άγιος Θεράπων3ος αιώνας
Πρωτογένης316 – 351[14]
Μπόνοςτελευταίο τέταρτο του 4ου αιώνα
Ιούλιοςπριν το 424 – μετά το 431[15]
Ζώσιμος~ 458
Δομνίων~ 515
Βασιλίσκος~ 551
Ευπρέπιος6ος αιώνας
Λεόντιος~ 580[16]
Φήλιξ~ 594
Μητροπολίτες Σοφίας (Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως)
Δημήτριος~ 1000
Μιχαήλ~ 1070 – 1080
Νικήτας~ 1100
Ιωάννης~ 1329
Λεόντιος~ 1360
Σιλουανός1455 – 1469
Σίλβεστρος~ 1469
Κάλλιστος~ Μάιο του 1484
Καλέβιτοςπριν το 1493 – 1503 †
Παγκράτιος1515[17]
Ιερεμίαςπριν το 1513[18][19] – 31 Δεκεμβρίου 1522[20]κατόπιν Οικουμενικός Πατριάρχης
Νήφωνπριν το 1528[21] – μετά τον Φεβρουάριο 1534[22]
Παγκράτιος~ 16 Μαΐου 1534[18][19]
Ιάκωβος~ 17 Αυγούστου 1555[18][19]
Διομήδης~ 1564 ~ 1565[23]
Παρθένιοςπριν τον Μάρτιο 1579[24] – μετά το 1586[25][18]
Γρηγόριοςπριν τον Απρίλιο 1580[26] – μετά τις 6 Ιανουαρίου 1587[19]πέθανε το 1601[25]
Ιωάσαφεξελέγη τον Ιούνιο 1601, αλλά δεν αποδέχτηκε την εκλογή[25]
Νεόφυτος18 Μαρτίου 1603[25] – ;
Ιερεμίαςπριν το 1614[27] – 1628[25]καθαιρέθηκε
Μελέτιος23 Ιουνίου 1628 – Φεβρουάριος 1631[25][28]καθαιρέθηκε, κατόπιν Αχριδών
ΙγνάτιοςΜάιος 1631 – 1639πέθανε το 1650[25][28]
Ιεζεκιήλ30 Νοεμβρίου 1639[25] – 1645[28][19]
Νικόλαος1647 – 1650τοποτηρητής[29]
Δανιήλ1650 – 1670παραιτήθηκε[29], κατόπιν Βιδύνης[30]
Μελέτιος~ 1670[31]αναφέρεται σε φιρμάνι
Αυξέντιος1674 – 1676[31]
ΔανιήλΜάιος 1676 – 1678καθαιρέθηκε[32][31]
Αυξέντιος1678 – 1680καθαιρέθηκε[32][31][33]
Κύριλλος28 Ιουλίου 1680[32][34] – ;από Φιλιππουπόλεως
Θεόκλητοςπριν το 1682[35] – μετά το 1692[36][37]
Γρηγόριοςπριν το 1694[38] – 1701[32]παραιτήθηκε[32]
Αναστάσιος23 Μαΐου 1701 – 1743 †[32][39]
ΆνθιμοςΜάιος 1743 – 1754παραιτήθηκε[40][32]
Ιερεμίας14 Απριλίου 1754 – 1783 †[40][32]
Ιερώνυμος1783[41]
ΘεοφάνηςΣεπτέμβριος 1783 – 26 Οκτωβρίου 1822 †
Ιωακείμ (Μελενικής ή Μελενίκιος)22 Νοεμβρίου 1822 – 1830από Φαναρίου, κατόπιν Ιωαννίνων
ΠαΐσιοςΣεπτέμβριος 1830 – 1 Απριλίου 1837α΄ θητεία, από Ερυθραίας, κατόπιν Σμύρνης
Μελέτιος (Βυζάντιος)10 Απριλίου 1837 – Ιανουάριος 1847από πρώην Λαρίσης, κατόπιν Διδυμοτείχου
Παΐσιος7 Οκτωβρίου 1847 – 14 Ιουλίου 1853β΄ θητεία, από Σμύρνης, κατόπιν Εφέσου
Γεδεών14 Ιουλίου 1853 – 19 Απριλίου 1861από Προικοννήσου, κατόπιν εκ νέου Προικοννήσου
Δωρόθεος (Ιβάνωφ Σπασώφ)19 Απριλίου 1861 – Οκτώβριος 1872από Νυσσάβας, κατόπιν Σκοπίων της Βουλγαρικής Εξαρχίας
Άνθιμος (Αλεξιάδης)27 Νοεμβρίου 1872 – 22 Δεκεμβρίου 1873κατόπιν Βόσνης
Μητροπολίτες Σόφιας (Βουλγαρική Εξαρχία)
Μελέτιος (Αντώνωφ)15 Οκτωβρίου 1872 – 11 Φεβρουαρίου 1883
Παρθένιος (Ποπστεφάνωφ Ιβάνωφ)12 Φεβρουαρίου 1892 – 20 Ιουνίου 1918
Στέφανος (Ποπγεωργίεφ Σοκώφ)23 Μαρτίου 1922 – 8 Σεπτεμβρίου 1948από Μαρκιανουπόλεως
Μητροπολίτες Σόφιας (Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία)
Κύριλλος (Μαρκώφ Κωνσταντίνωφ)10 Μαΐου 1953 – 7 Μαρτίου 1971 †από Φιλιππουπόλεως
Μάξιμος (Ναϊντένωφ Μινκώφ)4 Ιουλίου 1971 – 6 Νοεμβρίου 2012 †από Λοβτσού
Νεόφυτος (Νικόλωφ Δημητρώφ)24 Φεβρουαρίου 2013 – 13 Μαρτίου 2024 †από Ρούσε
Δανιήλ (Τρεντάφυλωφ Νικόλωφ)30 Ιουνίου 2024 – σήμερααπό Βιδινίου
  1. 1 2 Данчева-Василева 2017, σελ. 320.
  2. ↑ Данчева-Василева 2017, σελ. 320-321.
  3. ↑ Данчева-Василева 2017, σελ. 321-322.
  4. ↑ Данчева-Василева 2017, σελ. 328-329.
  5. ↑ Данчева-Василева 2017, σελ. 331-332.
  6. ↑ Данчева-Василева 2017, σελ. 332-333.
  7. ↑ Данчева-Василева 2017, σελ. 335-336.
  8. ↑ Данчева-Василева 2017, σελ. 339-340.
  9. ↑ Данчева-Василева 2017, σελ. 382-386.
  10. ↑ Данчева-Василева 2017, σελ. 382-387.
  11. ↑ Данчева-Василева 2017, σελ. 388.
  12. ↑ Данчева-Василева 2017, σελ. 389-390.
  13. ↑ Προς Φιλιππησίους 4:3
  14. ↑ Данчева-Василева 2017, σελ. 303.
  15. ↑ Данчева-Василева 2017, σελ. 308.
  16. ↑ Данчева-Василева 2017, σελ. 310.
  17. ↑ Богдановић, Д. Житије Георгија Кратовца. – Зборник историје књижевности, 10, 1976, 259.
  18. 1 2 3 4 Лачев, М (2006). «Каталог на софийските митрополити». Исторически преглед 62 (5 – 6): 167.
  19. 1 2 3 4 5 Тютюнджиев, Иван, Красимира Мутафова (1994). История на българския народ през XV-XVII в. В таблици, схеми, карти, и тестове. Велико Търново: Университетско издателство „Св. св. Кирил и Методий“. σελ. 38.
  20. ↑ Γερμανός, μιτρ. Σάρδεων (1937). «Επισκοπικοί κατάλογοι των επαρχιών της βορείου Θράκης και εν γένει της Βουλγαρίας από της Αλώσεως και εξής». Θρακικά (8): 166.
  21. ↑ Στρουμπάκης, Μ. Ιερεμίας Α´ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Ο βίος και το έργο του. Αθήνα, 2004, 294.
  22. ↑ Ковачев, М. Драгалевският манастир „Св. Богородица Витошка“ и неговите старини. С., 1940, 17, 190, табл. ХХ.
  23. ↑ Б. Христова, Д. Караджова, Е. Узунова. Бележки на българските книжовници Х-XVIII век. Т.1 – 2. С., 2003 – 2004, № 188, 190
  24. ↑ Fedalto, G. Hierarchia ecclesiastica orientalis: series episcoporum ecclesiarum christianarum orientalium. Padova, 1988, 554
  25. 1 2 3 4 5 6 7 8 Γερμανός, μιτρ. Σάρδεων (1937). «Επισκοπικοί κατάλογοι των επαρχιών της βορείου Θράκης και εν γένει της Βουλγαρίας από της Αλώσεως και εξής». Θρακικά (8): 167.
  26. ↑ Παπαδημητρίου-Δούκας, Ν. Οἱ ὁριακές διαφορές μέσα στό Ἃγιο Ὄρος κατά τήν πρώμη μεταβυζαντινή ἐποχή. – Βυζαντιακά, 22, 2002, 289.
  27. ↑ Мутафчиев, П. Избрани произведения. Т.2. С., 1973, 145.
  28. 1 2 3 Лачев, М (2006). «Каталог на софийските митрополити». Исторически преглед 62 (5 – 6): 168.
  29. 1 2 Лачев, М (2006). «Каталог на софийските митрополити». Исторически преглед 62 (5 – 6): 169.
  30. ↑ Σάρδεων 1937, σελ. 132.
  31. 1 2 3 4 Лачев, М (2006). «Каталог на софийските митрополити». Исторически преглед 62 (5 – 6): 170.
  32. 1 2 3 4 5 6 7 8 Γερμανός, μιτρ. Σάρδεων (1937). «Επισκοπικοί κατάλογοι των επαρχιών της βορείου Θράκης και εν γένει της Βουλγαρίας από της Αλώσεως και εξής». Θρακικά (8): 168.
  33. ↑ Inscripțiile medievale ale României. T.1. București, 1965. №№ 454, 1179.
  34. ↑ Лачев, М (2006). «Каталог на софийските митрополити». Исторически преглед 62 (5 – 6): 170 - 171.
  35. ↑ Vaporis, M. A Study of the Ziskind MS No.22 of the Yale University Library: Some Aspects of the History of the Ecumenical Patriarchate of Constantinople in the Seventeeth and Eighteenth Centuries. – Greek Orthodox Theological Review, 13, 1968, Supplement, 60.
  36. ↑ Стојановић, Љ. Стари српски записи и натписи. T. 1 – 6, II изд. Београд, 1982 – 1988, № 1964.
  37. ↑ Лачев, М (2006). «Каталог на софийските митрополити». Исторически преглед 62 (5 – 6): 171.
  38. ↑ Б. Христова, Д. Караджова, Е. Узунова. Бележки на българските книжовници Х-XVIII век. Т.1 – 2. С., 2003 – 2004, № 335
  39. ↑ Лачев, М (2006). «Каталог на софийските митрополити». Исторически преглед 62 (5 – 6): 171 – 172.
  40. 1 2 Лачев, М (2006). «Каталог на софийските митрополити». Исторически преглед 62 (5 – 6): 172.
  41. ↑ Лачев, М (2006). «Каталог на софийските митрополити». Исторически преглед 62 (5 – 6): 172 – 173.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ιερά_Μητρόπολις_Σόφιας&oldid=11305165"