Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ανθρώπινα δικαιώματα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Επεξεργασία συνδέσμων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
μ rv
Γραμμή 1: Γραμμή 1:
[[Αρχείο:Brest, la place de la liberte.JPG|330px|thumb|right|Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι ίδια για όλους τους [[Άνθρωπος|ανθρώπους]].<ref>{{cite book |last= [[Διεθνής Αμνηστία]] |first= |title= Όλοι γεννιόμαστε ελεύθεροι: Η Παγκόσμια Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, με εικόνες (ανάγνωση: Μελίνα Αποστολίδου) |url= http://www.mikrosanagnostis.gr/library/pageflip8/Default.html |others= μετάφραση: Σέτη Λεπίδα, έμμετρη εισαγωγή: [[Ευγένιος Τριβιζάς]] |publisher= Εκδόσεις Παπαδόπουλος |location= Αθήνα |date= 2008 |isbn= 978-960-412-843-3}}</ref>]]
== Βάπτιση Ανηλίκων ==


Τα '''ανθρώπινα δικαιώματα''' αποτελούν [[Ηθική|ηθικές αρχές]] που θέτουν συγκεκριμένα πρότυπα [[άνθρωπος|ανθρώπινης]] συμπεριφοράς και συνήθως προστατεύονται ως [[Νόμος|νόμιμα]] [[Δικαίωμα|δικαιώματα]] κατά το [[Δίκαιο#Εσωτερικό δίκαιο|εθνικό]] και [[διεθνές δίκαιο]]. Θεωρούνται ως «κοινώς αντιλαμβανόμενα αναπαλλοτρίωτα θεμελιώδη δικαιώματα που κάθε άτομο δικαιούται από τη στιγμή της γέννησής του, απλώς και μόνο επειδή είναι ανθρώπινο ον»<ref>{{Harvard citation no brackets |Sepúlveda et al. |2004 |p=3 }}.</ref>. Αυτά περιλαμβάνουν αστικά και πολιτικά δικαιώματα όπως το [[#Δικαίωμα στη ζωή|δικαίωμα στη ζωή]] και την [[#Ελευθερία από τη δουλεία|ελευθερία]], την [[#Ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας|ελευθερία σκέψης]] και [[Ελευθερία της έκφρασης|έκφρασης]], καθώς και την [[Ισονομία|ισότητα ενώπιον του νόμου]]<ref>{{cite web |title= Entry: human rights |url= https://www.ahdictionary.com/word/search.html?q=human+rights |publisher= The American Heritage Dictionary of the English Language, Fifth Edition, 2014, Houghton Mifflin Harcourt Publishing Company}}</ref>. Στα ανθρώπινα δικαιώματα περιλαμβάνονται, επίσης, οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα, όπως το [[Δικαίωμα στην εργασία|δικαίωμα στην εργασία]], το [[Δικαίωμα στην υγεία|δικαίωμα στην υγεία]], το [[Δικαίωμα στην τροφή|δικαίωμα στην τροφή]], το [[Δικαίωμα στην κατοικία|δικαίωμα στην κατοικία]], την [[Δικαίωμα στην ιατρική περίθαλψη|ιατρική περίθαλψη]], την [[Δικαίωμα στην εκπαίδευση|εκπαίδευση]] και το [[Δικαίωμα συμμετοχής στον πολιτισμό|δικαίωμα συμμετοχής στον πολιτισμό]].
Η βάπτιση ανηλίκων έχει χαρακτηριστεί ως επίσημη εισαγωγή σε δόγμα και διατελείται από ενήλικο σε ανήλικο. Ο ανήλικος νομικά

θεωρείται μη έχων ακόμη πλήρους ελεύθερης θέλησης. Η βάπτιση δεν θεωρείται διάλογος ή διδασκαλία, αλλά επίσημη διαμόρφωση
Τα ανθρώπινα δικαιώματα, λοιπόν, θεωρούνται διεθνή (εφαρμόζονται και ισχύουν παντού) και διαφυλάττουν την [[Ισότητα|ισότητα]] (ισχύουν τα ίδια για όλους). Το [[Δόγμα|δόγμα]] των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχει επηρεάσει καταφανώς το διεθνές δίκαιο καθώς και τα εθνικά [[Σύνταγμα|συντάγματα]], τις [[Πολιτική|πολιτικές]] των [[Κράτος|κρατών]] και τη δράση [[Μη κυβερνητική οργάνωση|μη-κυβερνητικών οργανισμών]] κι αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της δημόσιας τάξης ανά τον κόσμο. Κατά την [[ιδέα]] των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, «αν ο δημόσιος διάλογος εν καιρώ ειρήνης στην παγκόσμια κοινότητα διαθέτει κοινή ηθική γλώσσα, είναι αυτή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων»<ref>{{Harvard citation no brackets |Beitz |2009 |p=1 }}.</ref>. Οι έντονες αξιώσεις του δόγματος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εξακολουθούν να προκαλούν μεγάλο [[Σκεπτικισμός|σκεπτικισμό]] και διαφωνίες όσον αφορά στο περιεχόμενο, τη φύση και το σκεπτικό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ακόμη και σήμερα. Πράγματι, το ερώτημα τι συνιστά «δικαίωμα» είναι από μόνο του αμφιλεγόμενο και αποτελεί αντικείμενο συνεχιζόμενης [[Φιλοσοφία|φιλοσοφικής]] διαμάχης.
προσωπικού δεδομένου σε άτομο με παροδική αδυναμία σε θέματα κριτικής σκέψης. Το δικαίωμα μεταλλαγής ή απόρριψης του θρησκεύματος,

αφορά καθαρά μόνο τον ανήλικο και σε καμία περίπτωση δεν παραγράφονται ηθικά ενέργειες που έπραξαν τρίτοι στο όνομά του. Η
Πολλές από τις βασικές ιδέες που πυροδότησαν το κίνημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, διαμορφώθηκαν ως επακόλουθο του [[Β Παγκόσμιος Πόλεμος|Β’ Παγκοσμίου Πολέμου]] και των θηριωδιών του [[Ολοκαύτωμα|Ολοκαυτώματος]] και κλιμακώθηκαν με την υιοθέτηση της [[Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα|Παγκόσμιας Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων]] στο [[Παρίσι]] από τη [[Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών|Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών]], το [[1948]]. Ο [[Αρχαία Ιστορία|αρχαίος κόσμος]] δεν συμπεριλάμβανε την έννοια των διεθνών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο πραγματικός προάγγελος της συζήτησης περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων ήταν η έννοια των φυσικών δικαιωμάτων, που συνιστούσε μέρος της μεσαιωνικής παράδοσης του [[Φυσικό Δίκαιο|Φυσικού Δικαίου]] που πρέσβευαν κατά τον [[Διαφωτισμός|Διαφωτισμό]] φιλόσοφοι όπως ο [[Τζον Λοκ]], ο [[Φράνσις Χάτσεσον]] κι ο [[Ζαν-Ζακ Μπουρλαμακί]], ενώ δέσποζε στο [[Αγγλικό Νομοσχέδιο περί Δικαιωμάτων]] και τα πολιτικά ιδεώδη της [[Αμερικανική Επανάσταση|Αμερικανικής]] και της [[Γαλλική Επανάσταση|Γαλλικής Επανάστασης]].
πνευματική χειραγώγηση χρισματικού χαρακτήρα σε ανήλικο δεν αποτρέπεται συνταγματικά, παρ' ότι κυρίως η αριστερά έχει αναφερθεί στο

συνταγματικό αυτό κενό.
[[Αρχείο:United Nations Members.svg|300px|thumb|right|[[Κατάλογος χωρών μελών του ΟΗΕ|Τα κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών]].<ref>{{cite web |title= Member States of the United Nations |url= http://www.un.org/en/members/ |publisher= United Nations |accessdate= 24 Μαΐου 2015}}</ref>]]
Η θρησκευτική πίστη ατομικά αποτελεί ανθρώπινο δικαίωμα, αλλά η επιβολή θρησκευτικότητας με επίσημη ένταξη

σε άτομο μη έχων πλήρους συνείδησης, αποτελεί σαφέστατη παραβίαση κατά των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Κάποιοι υποστηρικτές της
Αυτά ήταν τα θεμέλια από τα οποία εκπορεύθηκαν τα σύγχρονα επιχειρήματα περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα<ref>{{Harvard citation no brackets |Moyn |2010 |p=8 }}.</ref>.
βάπτισης ισχυρίζονται ότι ο ανήλικος έχει πλήρη συνείδηση, παρ' ότι οι περισσότερες βαπτίσεις αφορούν βρέφη, και χωρίς να επιθυμούν

να επεκτείνουν τα δικαιώματα του (ως πολίτη πλήρους συνείδησης). Άλλοι πάλι ταυτίζουν με διδασκαλία το χρίσμα και την επίσημη
{{απόσπασμα|Επειδή η αναγνώριση της αξιοπρέπειας, που είναι σύμφυτη σε όλα τα μέλη της ανθρώπινης οικογένειας, καθώς και των ίσων και αναπαλλοτρίωτων δικαιωμάτων τους αποτελεί το θεμέλιο της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της ειρήνης στον κόσμο.|1η πρόταση του Προοιμίου της [[Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα|Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα]] του [[ΟΗΕ]].<ref name=UDHRgr>{{Harvard citation no brackets |Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα}}.</ref><ref name=UDHR>{{Harvard citation no brackets |UDHR |1948 }}.</ref>}}
ένταξη σε δόγμα, λόγο του δικαιώματος ελεύθερης έκφρασης του λόγου και της θρησκευτικής πίστης. Η θρησκευτική πίστη δύναται να

μεταβληθεί ή να ακυρωθεί από τον ανήλικο όταν ενηλικιωθεί, όμως αυτό του το δικαίωμα σε καμία περίπτωση δεν ακυρώνει τις ευθύνες
{{απόσπασμα|Όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι στην αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα. Είναι προικισμένοι με λογική και συνείδηση, και οφείλουν να συμπεριφέρονται μεταξύ τους με πνεύμα αδελφοσύνης.|Άρθρο 1 της [[Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα|Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα]] του [[ΟΗΕ]].<ref name="UDHR"/>}}
από τυχών ενέργειες άλλων πάνω στο σώμα του ή την συνείδησή του. Σε καμία περίπτωση η διδασκαλία και ο διάλογος δεν δύναται να

ταυτιστεί με την σοβαρότητα του επίσημου χρίσματος και ένταξης σε δόγμα. Ακόμη και σε χώρα που δεν αναγνωρίζει τελετές, αν κάποιος
== Ιστορία της έννοιας ==
ανήλικος υποστεί τελετουργία, νομικά αναγνωρίζεται ότι ο ίδιος (ο ανήλικος) την θεωρεί επίσημη. Λόγο πολιτικού κόστους, πολιτικοί
{{απόσπασμα|Γιατί το Φως είναι ένα, αδιαίρετο, κι οπουδήποτε νικήσει ή νικηθεί, νικάει και νικιέται και μέσα σου.|[[Νίκος Καζαντζάκης]], [http://www.biblionet.gr/book/31736/%CE%91%CE%BD%CE%B1%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%AC_%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%BD_%CE%93%CE%BA%CF%81%CE%AD%CE%BA%CE%BF Αναφορά στον Γκρέκο]<ref>{{cite book |last= [[Νίκος Καζαντζάκης|Καζαντζάκης]] |first= Νίκος |title= Αναφορά στον Γκρέκο |url= http://www.biblionet.gr/book/31736/%CE%91%CE%BD%CE%B1%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%AC_%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%BD_%CE%93%CE%BA%CF%81%CE%AD%CE%BA%CE%BF |others= επίμετρο: Δρ. Πάτροκλος Σταύρου |publisher: Εκδόσεις Καζαντζάκη |location= Αθήνα |date= 2009 |isbn= 978-960-7948-26-7}}</ref>}}
που δεν βάπτισαν τα παιδιά τους - όχι λόγο αθεϊσμού αλλά λόγο σεβασμού της ατομικότητας του ανήλικου - συχνά αποφεύγουν το εν λόγο

θέμα.
{| class="toccolours" style="float: right; margin-left: 1em; font-size: 85%; background:#efefff; width:28em; maxwidth:30% font-family: Palatino Linotype;" cellspacing="5"
|-
|''Μ' όλα αυτά απόκαμα, ζητάω ν' αναπαυτώ στο μνήμα:<br>να βλέπω, λέω, την αρετή ζητιάνα γεννημένη,<br>το κούφιο Τίποτα φαιδρό με κορδωμένο βήμα,<br>την Πίστη την αγνότερη χυδαία απαρνημένη,
|-
|''την τιμημένη Υπεροχήν αισχρά παραρριγμένη,<br>τη χάρη την παρθενικήν ωμά ξεπορνεμένη,<br>την τέλειαν Ωραιότητα κακά εξευτελισμένη,<br>την Αξίαν από ανάπηρην κυβέρνια αχρηστεμένη,
|-
|''την Τέχνη από την κρατική εξουσία γλωσσοδεμένη,<br>τη Γνώση απ' τη σχολαστική Μωρία περιορισμένη,<br>την πιο απλήν Αλήθεια ηλίθια παρανομασμένη,<br>την Καλοσύνη στην κυρα-Κακία υποταγμένη.
|-
|''Με όλ' αυτά απόκαμα, δε θέλω πια να ζήσω,<br>μόνο που την αγάπη μου πεθαίνοντας θ' αφήσω.
|-
|[[Ουίλλιαμ Σαίξπηρ]], [http://www.william-shakespeare.info/william-shakespeare-sonnet-66.htm Σονέτο 66]<ref>{{cite book |last= [[Ουίλλιαμ Σαίξπηρ|Σαίξπηρ]] |first= Ουίλλιαμ |title= Σονέτα |url= http://www.biblionet.gr/book/21182/Shakespeare,_William,_1564-1616/Σονέτα |others= μετάφραση: [[Βασίλης Ρώτας]] & Βούλα Δαμιανάκου |publisher= Επικαιρότητα |location= Αθήνα |date= 1997 |isbn= 978-960-205-082-8}}</ref>
|}

Σύμφωνα με τον [[Κώστας Δουζίνας|Κώστα Δουζίνα]] τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι η τελευταία παγκόσμια [[ιδεολογία]] μετά «το τέλος όλων των ιδεολογιών»<ref>{{cite web |last= [[:en:Costas Douzinas|Douzinas]] |first= Costas |title= Human rights and the paradoxes of liberalism |url= https://www.opendemocracy.net/costas-douzinas/human-rights-and-paradoxes-of-liberalism |date= 8 August 2014 |accessdate= 2 Μαΐου 2015}}</ref><ref>{{cite book |last= [[:en:Costas Douzinas|Δουζίνας]] |first= Κώστας |title= Το τέλος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων |url= http://www.biblionet.gr/book/104576/Δουζίνας,_Κώστας_Ε./Το_τέλος_των_ανθρωπίνων_δικαιωμάτων |publisher= Εκδόσεις Παπαζήση |location= Αθήνα |date= 2006 |ISBN= 978-960-02-1927-2}}</ref>. Παρόλο που οι ιδέες περί δικαιωμάτων και ελευθερίας έχουν υπάρξει με κάποια μορφή για ένα μεγάλο μέρος της ανθρώπινης ιστορίας, δεν μοιάζουν με τη σύγχρονη αντίληψη περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σύμφωνα με τον Τζακ Ντόνελι, στην αρχαιότητα «οι παραδοσιακές κοινωνίες συνήθως είχαν επεξεργασμένα και λεπτομερή συστήματα κατανομής των καθηκόντων [...] αντιλήψεις περί δικαιοσύνης, πολιτικής νομιμότητας, ανθρώπινης ευημερίας που επεδίωκε να καταστήσει πραγματικότητα την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, καθώς και ευημερίας εντελώς ανεξάρτητης από τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αυτοί οι θεσμοί και οι πρακτικές είναι περισσότερο εναλλακτικές παρά διαφορετικές διατυπώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα»<ref>{{Harvard citation no brackets |Donnelly |2003 |p=71 }}.</ref>. Η σύγχρονη έννοια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μπορεί να θεωρηθεί ότι γεννήθηκε στην [[Ευρώπη]] της [[Αναγέννηση|Αναγέννησης]] και της [[Μεταρρύθμιση|Προτεσταντικής Μεταρρύθμισης]], παράλληλα με την εξαφάνιση του [[Φεουδαρχία|φεουδαρχικού]] [[Απολυταρχία|απολυταρχισμού]] και του [[Θρησκεία|θρησκευτικού]] [[Συντηρητισμός|συντηρητισμού]] που κυριαρχούσε τον [[Μεσαίωνας|Μεσαίωνα]]. Μια θεωρία είναι ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα αναπτύχθηκαν ως θεωρία κατά την πρώιμη σύγχρονη περίοδο, παράλληλα με την ευρωπαϊκή [[εκκοσμίκευση]] της [[Ιουδαϊσμός|ιουδαίο]]-[[Χριστιανισμός|χριστιανικής]] ηθικής. Η πιο ευρέως πλέον διαδεδομένη άποψη είναι ότι η έννοια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων γεννήθηκε και αναπτύχθηκε στη [[Δυτικός Κόσμος|Δύση]] και ότι, ενώ νωρίτερα οι διάφοροι πολιτισμοί είχαν σημαντικές ηθικές έννοιες, γενικά δεν υπήρχε η έννοια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Για παράδειγμα, ο McIntyre υποστηρίζει ότι δεν υπάρχει καμία λέξη που να αποδίδει την έννοια «δικαίωμα» σε οποιαδήποτε γλώσσα πριν το [[1400]]<ref>{{Harvard citation no brackets |Freeman |2002 |p=15-17 }}.</ref>.

{{απόσπασμα|Όταν, στο δρόμο της Θήβας, ο [[Οιδίποδας|Οιδίπους]] συνάντησε τη [[Σφίγγα]], κι αυτή του έθεσε το [[wiktionary:el:αίνιγμα|αίνιγμά]] της, η απόκρισή του ήταν: ο [[άνθρωπος]].<br>Τούτη η απλή λέξη χάλασε το [[wiktionary:el:τέρας|τέρας]]. Έχουμε πολλά τέρατα να καταστρέψουμε. Ας συλλογιστούμε την απόκριση του Οιδίποδα.|[[Γιώργος Σεφέρης]], Ομιλία στη [[Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας|Στοκχόλμη]]<ref>{{cite book |last= [[Γιώργος Σεφέρης|Σεφέρης]] |first= Γιώργος |title= Δοκιμές δεύτερος τόμος (1948 - 1971) |url= http://www.biblionet.gr/book/26024/Σεφέρης,_Γιώργος,_1900-1971/Δοκιμές_(1948-1971) |others= επιμέλεια: [[Γεώργιος Σαββίδης|Γ. Π. Σαββίδης]] |publisher= Ίκαρος |location= Αθήνα |date= 2003 |isbn= 978-960-7233-22-6}}</ref>}}

[[Αρχείο:Milkau Oberer Teil der Stele mit dem Text von Hammurapis Gesetzescode 369-2.jpg|thumb|left|260px|Στήλη με τον [[Κώδικας του Χαμουραμπί|Κώδικα του Χαμουραμπί]].]]

=== Αρχαιότητα ===
{{απόσπασμα|Ο Τσι Κογκ ρώτησε: Υπάρχει άραγε μία λέξη ικανή να καθοδηγεί τις πράξεις του ανθρώπου σε όλη του τη ζωή; Είπε ο Διδάσκαλος: Ναι, η λέξη επιείκεια: Ό,τι δεν επιθυμείς για τον εαυτό σου, μην το επιβάλλεις στους άλλους.|[[Κομφούκιος]]|[[Ανάλεκτα του Κομφούκιου|Τα Ανάλεκτα]] 15.24<ref name="Confucius">{{cite book |author= [[Κομφούκιος]] |title= Τα Ανάλεκτα του Κομφούκιου: Φιλοσοφικές συνομιλίες με τους μαθητές του |url= http://www.biblionet.gr/book/62428/Comfucius/Τα_ανάλεκτα_του_Κομφούκιου |others= μετάφραση: Σωτήρης Χαλικιάς |publisher= Ίνδικτος |location= Αθήνα |date= 2001 |isbn= 978-960-518-114-7}}</ref>}}

Στην αρχαία [[Μεσοποταμία]] μαρτυρούνται από το [[2η χιλιετία π.Χ.|2350]] [[Π.Κ.Χ.]] περίπου οι αρχαιότεροι νομικοί κώδικες οι οποίοι περιλάμβαναν σε κάποιο βαθμό την έννοια του δικαιώματος. Ο αρχαιότερος νομικός κώδικας που σώζεται ως σήμερα είναι ο νεο[[Σουμέριοι|σουμερικός]] ''Κώδικας του [[Ουρ-Ναμμού]]'' (περ. [[2η χιλιετία π.Χ.|2050 Π.Κ.Χ.]]). Στη γνωστότερη σειρά νόμων, τον ''[[Κώδικας του Χαμουραμπί|Κώδικα του Χαμουραμπί]]'' (περ. [[1780 π.Χ.|1780]] [[Π.Κ.Χ.]]), περιέχονται κανόνες —και ποινές σε περίπτωση παραβίασης των κανόνων— που ρυθμίζουν μια σειρά από ζητήματα όπως τα δικαιώματα των γυναικών, των παιδιών και των [[Δουλεία|δούλων]]<ref>{{cite web |title= Code of Hammurabi - Portions only |url= http://www.commonlaw.com/Hammurabi.html |publisher= Legal History and Philosophy |accessdate= 6 Μαΐου 2015}}</ref>. Στους προλόγους αυτών των κωδίκων γίνεται επίκληση στους μεσοποτάμιους [[Θεός|θεούς]] με σκοπό την θεϊκή επικύρωση.

Η προέλευση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις κοινωνίες συχνά πήγαζε από θρησκευτικά [[Ιερό κείμενο|ιερά κείμενα]]. Οι [[Βέδες]], η [[Βίβλος]], το [[Τάο Τε Τσινγκ]] του [[Λάο Τσε]], τα [[Ανάλεκτα του Κομφούκιου]], οι [[Οι τέσσερεις ευγενείς αλήθειες|διδαχές]] του [[Σιντάρτα Γκαουτάμα|Βούδα]]<ref>{{cite web |title= Νίκος Καζαντζάκης: Το λήμμα "Βουδδισμός" από την Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη, 1960 |url= http://www.translatum.gr/buddhism/kaz.htm |publisher= Translatum.gr |accessdate= 15 Mαΐου 2015}}</ref> και το [[Κοράνι]] είναι μεταξύ των αρχαίων γραπτών πηγών που πραγματεύονται ζητήματα όπως τα καθήκοντα, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του ατόμου. Παρόμοια, ποικίλες [[Φιλοσοφία|φιλοσοφικές]] ιδέες περιλάμβαναν αντιλήψεις που θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως ανθρώπινα δικαιώματα, με αποκορύφωμα την εγκαθίδρυση του δημοκρατικού πολιτεύματος στην αρχαία Αθήνα (βλ. [[Αθηναϊκή δημοκρατία]])<ref>{{cite book |last= [[Κορνήλιος Καστοριάδης|Καστοριάδης]] |first= Κορνήλιος |title= Η ελληνική ιδιαιτερότητα: Η Πόλις και οι νόμοι |url= http://www.biblionet.gr/book/136242/Καστοριάδης,_Κορνήλιος,_1922-1997/Η_ελληνική_ιδιαιτερότητα:_Η_Πόλις_και_οι_νόμοι |others= μετάφραση: Ζωή Καστοριάδη, επεξεργασία κειμένων, επιμέλεια και σημειώσεις γαλλικής έκδοσης: Enrique Escobar, Myrto Gondicas, Pascal Vernay |publisher= Κριτική |location= Αθήνα |date= 2008 |isbn= 978-960-218-610-7}}</ref>, το πολίτευμα που είναι γνωστό στην πολιτική ιστορία ως το πολίτευμα της ισότητας<ref name="Αθηναίων Πολιτεία">{{cite book |author= [[Αριστοτέλης]] |title= Αθηναίων Πολιτεία |url= |others= εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια: Δημήτρης Ι. Παπαδής, πρόλογος: Νίκος Κονομής |publisher= Εκδόσεις Ζήτρος |location= Θεσσαλονίκη |date= 2009 |isbn= 978-960-463-079-0}}</ref>. Τότε, για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας, έννοιες όπως η ισότητα, η ισονομία, η ισηγορία και η ελευθερία του λόγου εφαρμόστηκαν πρακτικά μεταξύ του συνόλου των (ελεύθερων) πολιτών<ref name="Αθηναίων Πολιτεία"/>. Χρειάστηκε να περάσουν περισσότερο από δύο χιλιετίες για να ξαναπροβληθούν και πάλι αυτές οι έννοιες, στο σύνολο όλων των ανθρώπων αυτή τη φορά, από την Αμερικανική και τη Γαλλική Επανάσταση.

Αξιοσημείωτη θέση στο ιστορικό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχει ο ''[[Κύλινδρος του Κύρου]]'' του [[539 π.Χ.|539 Π.Κ.Χ.]], ο οποίος έχει περιγραφεί ως «η πρώτη διακήρυξη ανθρωπίνων δικαιωμάτων» της ιστορίας<ref>{{cite web |title= U.N. chief awarded Cyrus cylinder |url= http://www.iranian.com/Features/April98/UN/|publisher= The Iranian|date= 21 Απριλίου 1998 |accessdate= 6 Μαΐου 2015}}</ref>, ενώ αρχαιότατος νομικός κώδικας στον ευρωπαϊκό χώρο είναι και η ''[[Επιγραφή της Γόρτυνας]]''. Τα ''[[Ήδικτα του Ασόκα|Ήδικτα (Διατάγματα)]]'' του αυτοκράτορα [[Ασόκα]] της [[Ινδία]]ς ([[272 π.Χ.|272]]-[[231 π.Χ.|231 Π.Κ.Χ.]]) αποτελούν κοινωνικές και ηθικές εφαρμογές αρχών του [[Βουδισμός|Βουδισμού]]. Το ''[[Σύνταγμα της Μεδίνας]]'' του [[622]] [[Κ.Χ.]], το οποίο συντάχθηκε από τον [[Μωάμεθ]], αποτέλεσε επίσημη συμφωνία μεταξύ των φυλών που ζούσαν στη [[Μεδίνα]] και περιλάμβανε [[Μουσουλμάνοι|Μουσουλμάνους]], [[Εβραίοι|Εβραίους]] και [[παγανιστές]]<ref>{{cite book |title= Entry: Muhammad |url= http://www.brill.com/encyclopaedia-islam-volume-vii-mif-naz |editors= C.E. Bosworth, E. van Donzel, W.P. Heinrichs and Ch. Pellat |publisher= The Encyclopaedia of Islam, New Edition, 1993, Brill Publications, Volume VII |ISBN= 978-9004094192}}</ref>.

{{απόσπασμα|Ο Φαν Τσι ρώτησε τι είναι η τέλεια ανθρωπιά· είπε ο Διδάσκαλος: Αγαπάς τους ανθρώπους.|[[Κομφούκιος]]|[[Ανάλεκτα του Κομφούκιου|Τα Ανάλεκτα]] 12.22<ref name="Confucius"/>}}

[[Αρχείο:Magna Carta (British Library Cotton MS Augustus II.106).jpg|300px|thumb|right|Η ''[[Μάγκνα Κάρτα]]'' όριζε τον σεβασμό ορισμένων νομικών δικαιωμάτων του λαού από μέρους του [[Μονάρχης|μονάρχη]].]]

=== Μεσαίωνας ===
Η αγγλική ''[[Magna Carta]]'' του [[1215]]<ref>{{cite web |title= Magna Carta - Χάρτης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (1215) |url= http://www.solon.org.gr/index.php/2008-07-15-19-30-53/66-2008-07-15-14-47-02/1829-magna-carta.html |publisher= Σόλων για τη Σύνθεση και τον Οικολογικό Πολιτισμό στον 21ο αιώνα |date= 8 Ιουνίου 2010|accessdate= 15 Μαΐου 2015}}</ref>, ένας μεσαιωνικός καταστατικός χάρτης της ελευθερίας, έπαιξε ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην ιστορία της αγγλικής νομοθεσίας, αλλά και στη σύγχρονη [[Διεθνές Δίκαιο|διεθνή]] και [[Σύνταγμα|συνταγματική νομοθεσία]]. Η Magna Carta όμως δεν ήταν καταστατικός χάρτης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά μάλλον μόνο ένα θεμέλιό τους και αποτέλεσε μια μορφή περιορισμένης πολιτικά και νομικά δεσμευτικής συμφωνίας για την αντιμετώπιση ειδικών πολιτικών συνθηκών. Στην περίπτωση της Magna Carta, αυτή αναγνωρίστηκε αργότερα κατά τη διάρκεια των πρώιμων σύγχρονων συζητήσεων σχετικά με τα δικαιώματα.

Ένα από τα παλαιότερα ιστορικά αρχεία περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι το ''[[Καταστατικό του Καλίς]]'' (Kalisz) το [[1264]], που παραχωρούσε προνόμια στην εβραϊκή μειονότητα στο Βασίλειο της Πολωνίας, όπως η προστασία από τις διακρίσεις και την ρητορική μίσους.

=== 16ος-18ος αιώνας ===
Πολλοί από τους σύγχρονους νόμους και οι περισσότερες από τις σύγχρονες ερμηνείες περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων προέρχονται από την σχετικά πρόσφατη ιστορία. Η πρώτη σύλληψη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων πιστώνεται στις ιδέες για τα φυσικά δικαιώματα που απορρέουν από το φυσικό νόμο. Ειδικότερα, το θέμα των οικουμενικών δικαιωμάτων εισήχθη από την εξέταση του ενδεχόμενου της επέκτασης των δικαιωμάτων των αυτοχθόνων λαών από τους Ισπανούς κληρικούς, όπως οι Francisco de Vitoria και Bartolomé de las Casas. Στη συζήτηση που διεξήχθη στο [[Βαγιαδολίδ]], ο Juan de Ginés Sepúlveda, ο οποίος υποστήριξε την αριστοτελική άποψη περί της ανθρωπότητας η οποία χωρίζεται σε διαφορετικές ταξικές κατηγορίες διαφορετικής αξίας, διαφώνησε με τον Las Casas, ο οποίος τάχθηκε υπέρ των ίσων δικαιωμάτων στην ελευθερία από την δουλεία για όλους τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από τη φυλή ή τη θρησκεία τους.

[[Αρχείο:Declaration of Human Rights.jpg|left|thumb|230px|Η ''[[Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη]]'', η οποία κυρώθηκε από την Γαλλική Εθνοσυνέλευση στις [[26 Αυγούστου]] [[1789]].]]
Ο Άγγλος φιλόσοφος [[Τζον Λοκ]] τον 17ο αιώνα ανέφερε τα φυσικά δικαιώματα στο έργο του, προσδιορίζοντάς τα ως δικαιώματα «στη ζωή, την ελευθερία και την περιουσία (ακίνητη)», και υποστήριξε ότι τα εν λόγω θεμελιώδη δικαιώματα δεν μπορούν να παραλειφθούν από το κοινωνικό συμβόλαιο. Στη Βρετανία του 1689, η [[Αγγλία|αγγλική]] ''[[Διακήρυξη των Δικαιωμάτων]]'' (''Bill of Rights'')<ref>{{cite web |title= Διακήρυξη των Δικαιωμάτων (1689) |url= http://www.solon.org.gr/index.php/2008-07-15-19-30-53/66-2008-07-15-14-47-02/2384-diakirixi-dikaiwmatwn-pontiki.html |publisher= Σόλων για τη Σύνθεση και τον Οικολογικό Πολιτισμό στον 21ο αιώνα |date= 22 Φεβρουαρίου 2011|accessdate= 15 Μαΐου 2015}}</ref> και η αντίστοιχη Αξίωση Δικαιωμάτων της Σκωτίας κατέστησαν παράνομες μια σειρά από καταπιεστικές κυβερνητικές ενέργειες, ενώ η ''[[Διακήρυξη των Δικαιωμάτων της Βιρτζίνια]]'' του 1776 κωδικοποίησε σε νόμο έναν αριθμό θεμελιωδών ατομικών δικαιωμάτων και πολιτικών ελευθεριών επηρεάζοντας τις μετέπειτα διακηρύξεις. Δύο μεγάλες επαναστάσεις κατά τη διάρκεια του 18ου αιώνα, μία στις [[Ηνωμένες Πολιτείες]] ([[1776]]) και μία στη [[Γαλλία]] ([[1789]]), οδήγησαν στην υιοθέτηση της ''[[Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ|Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής]]'' και της γαλλικής ''[[Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη|Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη]]'', αντίστοιχα, στη βάση των οποίων κατοχυρώθηκαν συγκεκριμένα νομικά δικαιώματα. Οι δύο αυτές διακηρύξεις αποτέλεσαν τη βασική πηγή των σύγχρονων ατομικών ελευθεριών<ref>{{cite book |last= Ζαγκλαβήρας |first= Νίκος Αναστ. |title= Ο δικηγόρος σπίτι σας: Εκλαϊκευμένος νομικός σύμβουλος |url= http://vopac.nlg.gr/Record/124144 |publisher= Τέσσερα Έψιλον |location= Αθήνα |date= 1993 |isbn= 960-7190-19-X}}</ref><ref>{{cite book |author= [[Ήλιος (Εγκυκλοπαίδεια)|Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν “Ηλίου„]], τόμος τρίτος: Άνσλους - Βαβυλών |title= Λήμμα: Ατομικά δικαιώματα |others= διεύθυνση σύνταξης: Ιωάννης Δ. Πασσάς |publisher= Ήλιος |location= Αθήνα|date= χ.χ.}}</ref>.

{{απόσπασμα|Δεχόμαστε τις εξής αλήθειες ως αυταπόδεικτες, πως όλοι οι άνθρωποι δημιουργούνται ίσοι, και προικίζονται από τον Δημιουργό τους με συγκεκριμένα απαραβίαστα Δικαιώματα, μεταξύ των οποίων είναι το δικαίωμα στη Ζωή, το δικαίωμα στην Ελευθερία, και το δικαίωμα στην επιδίωξη της Ευτυχίας.|Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ, 4 Ιουλίου 1776<ref>{{Harvard citation no brackets |Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ}}.</ref>}}

{{απόσπασμα|Ο νόμος πρέπει να είναι ο ίδιος για όλους, ανεξάρτητα αν προστατεύει ή τιμωρεί. Εφόσον όλοι οι πολίτες είναι ίσοι απέναντι στο νόμο, μπορούν όλοι να μετέχουν το ίδιο και στα δημόσια αξιώματα, στις θέσεις και τις υπηρεσίες ανάλογα με τις ικανότητές τους και χωρίς καμία άλλη διάκριση παρά αυτή που πηγάζει από την αρετή τους και το ταλέντο τους.|Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη, 26 Αυγούστου 1789<ref>{{Harvard citation no brackets |Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη}}.</ref>}}

Ακολούθησε η πρόοδος στη φιλοσοφία περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων από [[Φιλοσοφία|φιλοσόφους]] όπως ο Αμερικανός [[Τόμας Πέιν]], ο Άγγλος [[Τζον Στιούαρτ Μιλ]] και ο Γερμανός [[Γκέοργκ Βίλχελμ Φρήντριχ Χέγκελ|Γκέοργκ Χέγκελ]] κατά τη διάρκεια του [[18ος αιώνας|18ου]] και του [[19ος αιώνας|19ου αιώνα]]. Ο όρος «ανθρώπινα δικαιώματα» ήρθε σε ύπαρξη πιθανώς στην περίοδο μεταξύ του έργου ''Δικαιώματα του Ανθρώπου'' του Πέιν και των κειμένων του [[Γουίλιαμ Λόιντ Γκάρισον]] στην εφημερίδα ''The Liberator'' ο οποίος έγραψε ότι προσπαθούσε να στρατεύσει τους αναγνώστες του «στο μεγάλο αγώνα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων»<ref>{{cite book |author= Henry Mayer |title= All on Fire: William Lloyd Garrison and the Abolition of Slavery|url= http://books.google.gr/books/about/All_on_Fire.html?id=TAtKm55NwXcC&redir_esc=y |publisher= St Martin's Press|location= New York |date= 2000 |page= 110 |ISBN= 9780312253677}}</ref>. Ωστόσο, ο όρος είχε χρησιμοποιηθεί από τουλάχιστον ένα συγγραφέα ήδη το [[1742]]<ref>{{Cite book
| publisher = Millar
| last = Turnbull
| first = George
| title = Observations Upon Liberal Education, In All Its Branches: In Three Parts
| year = 1742
| url = http://books.google.com/books?id=rXtNAAAAcAAJ
}}</ref>.

=== 19ος αιώνας ===
[[Αρχείο:Monument_to_slaves_in_Zanzibar.jpg|right|thumb|300px|Mνημείο για τη [[δουλεία]] στη [[Ζανζιβάρη]].]]

Τον δέκατο ένατο αιώνα τα ανθρώπινα δικαιώματα έγιναν κεντρικό ζήτημα με αφορμή το ζήτημα της [[δουλεία]]ς. Ένας αριθμός μεταρρυθμιστών, ιδιαίτερα ο [[Ουίλιαμ Ουίλμπερφορς]] στην Βρετανία, εργάστηκαν με στόχο την κατάργηση της δουλείας. Αυτό έγινε εφικτό στην Βρετανική Αυτοκρατορία μέσω της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου για το Εμπόριο Δούλων του 1807 και της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου για την Κατάργηση της Δουλείας του 1833. Στις [[Ηνωμένες Πολιτείες|ΗΠΑ]] , όλες οι βόρειες πολιτείες είχαν καταργήσει τον θεσμό της δουλείας μεταξύ του 1777 και του 1804, παρόλο που οι νότιες πολιτείες παρέμεναν σφιχτά προσκολλημένες στον «ιδιόρρυθμο θεσμό». Η σύγκρουση και οι αντιπαραθέσεις για την επέκταση της δουλείας σε νέες περιοχές ήταν μια από τις αιτίες για την απόσχιση των νοτίων πολιτειών και τον [[Αμερικανικός Εμφύλιος Πόλεμος|Αμερικανικό Εμφύλιο Πόλεμο]]. Κατά την περίοδο της ανοικοδόμησης που ακολούθησε τον πόλεμο, πραγματοποιήθηκαν διάφορες τροπολογίες στο Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών. Σε αυτές περιλαμβάνονται η 13η τροπολογία που καταργεί την δουλεία, η 14η τροπολογία που διασφαλίζει πλήρη υπηκοότητα και πολιτικά δικαιώματα σε όλους όσους έχουν γεννηθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες και η 15η τροπολογία, που διασφαλίζει στους αφρο-αμερικανούς το δικαίωμα ψήφου.

Πολλές ομάδες και κινήματα πέτυχαν βαθιές κοινωνικές αλλαγές κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα, στο όνομα των ανθρώπινων δικαιωμάτων, στην Ευρώπη και την Βόρεια Αμερική, εργατικά συνδικάτα προκάλεσαν νόμους που διασφάλιζαν το δικαίωμα της απεργίας στους εργαζόμενους, θέσπιζαν ελάχιστες συνθήκες εργασίας και απαγόρευαν ή ρύθμιζαν νομοθετικά την παιδική εργασία. Το κίνημα για τα δικαιώματα των γυναικών πέτυχε να εξασφαλίσει το δικαίωμα ψήφου για πολλές γυναίκες. Τα κινήματα εθνικής ανεξαρτησίας σε πολλές χώρες, πέτυχαν να εκδιώξουν αποικιακές δυνάμεις. Ένα από τα πιο σημαίνοντα ήταν το κίνημα του [[Μαχάτμα Γκάντι]] να απελευθερώσει την πατρίδα του την Ινδία από την Βρετανική κατοχή. Κινήματα από επί μακρόν καταπιεσμένες φυλετικές και θρησκευτικές μειονότητες πέτυχαν σε πολλά μέρη του κόσμου, μεταξύ αυτών το Κίνημα για τα Πολιτικά Δικαιώματα των Αφρο-αμερικανών και πιο πρόσφατα ποικίλα κινήματα πολιτικών ταυτότητας, για λογαριασμό των γυναικών και διαφόρων μειονοτήτων στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η θέσπιση της Διεθνούς Επιτροπής του [[Ερυθρός Σταυρός|Ερυθρού Σταυρού]], ο Κώδικας του Lieber του 1864 και η πρώτη από τις [[Συμβάσεις της Γενεύης]] επίσης το 1864 έθεσαν τα θεμέλια του διεθνούς ανθρωπιστικού νόμου, ο οποίος αναπτύχθηκε περαιτέρω μετά τους δυο παγκόσμιους πολέμους.

[[Αρχείο:Infobox collage for WWII.PNG|left|thumb|220px|''«Δεν ξέρω με τι όπλα θα γίνει ο 3ος παγκόσμιος πόλεμος, αλλά ο 4ος θα γίνει με ξύλα και πέτρες.»'' —[[Άλμπερτ Αϊνστάιν]]. Οι δύο [[Παγκόσμιος πόλεμος|παγκόσμιοι πόλεμοι]] κόστισαν τον θάνατο περίπου 80.000.000 ανθρώπων.]]

=== 20ός αιώνας ===
Οι [[Παγκόσμιος πόλεμος|παγκόσμιοι πόλεμοι]], η τεράστια απώλεια ανθρώπινων ζωών και οι κραυγαλέες καταπατήσεις ανθρώπινων δικαιωμάτων που έλαβαν χώρα κατά τη διάρκειά τους, ήταν η κινητήρια δύναμη πίσω από την ανάπτυξη των σύγχρονων εργαλείων για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η [[Κοινωνία των Εθνών]] ιδρύθηκε το [[1919]], κατά τις διαπραγματεύσεις για τη [[Συνθήκη των Βερσαλλιών]] που ακολούθησαν το τέλος του [[Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου]]. Οι στόχοι της ΚτΕ περιλάμβαναν αφοπλισμό, παρεμπόδιση του πολέμου μέσω συλλογικής ασφάλειας, επίλυση των διαφορών μεταξύ χωρών με διαπραγματεύσεις και διπλωματία και βελτίωση της παγκόσμιας ευημερίας. Στον καταστατικό της χάρτη προβλεπόταν η εντολή να προωθηθούν πολλά από τα δικαιώματα που περιελήφθησαν αργότερα στην [[Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα|Παγκόσμια Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων]].

Στη [[Διάσκεψη της Γιάλτας]] του [[1945]], οι Συμμαχικές δυνάμεις συμφώνησαν να να δημιουργήσουν ένα νέο σώμα για να αντικαταστήσει τον ρόλο της Κοινωνίας των Εθνών. Αυτό επρόκειτο να είναι ο [[Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών]]. Ο Ο.Η.Ε. έπαιξε έναν σημαντικό ρόλο στη διεθνή νομοθεσία για τα ανθρώπινα δικαιώματα από την ίδρυσή του. Μετά τους παγκόσμιους πολέμους ο Ο.Η.Ε. και τα μέλη του ανέπτυξαν μεγάλο μέρος του διαλόγου και τα νομοθετικά σώματα που τώρα συνιστούν τον διεθνή ανθρωπιστικό νόμο και την διεθνή νομοθεσία για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

=== Στην Ελλάδα ===
Στην [[Ελλάδα]] τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι κατοχυρωμένα σύμφωνα με το [[Σύνταγμα της Ελλάδας|Σύνταγμα]] ([[wikisource:el:Σύνταγμα της Ελλάδας#ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: Ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα|άρθρα 4 έως 25]]),<ref>{{cite web |title= Tα Θεμελιώδη Δικαιώματα |url= http://www.nis.gr/npimages/docs/FundamentalRights_GR.pdf|publisher= [[Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών]] |accessdate= 6 Μαΐου 2015}}</ref><ref>{{cite book |last= [[Αριστόβουλος Μάνεσης|Μάνεσης]] |first= Αριστόβουλος |title= Συνταγματικά Δικαιώματα: Α΄ Ατομικές Ελευθερίες (πανεπιστημιακές παραδόσεις} |url= http://www.biblionet.gr/book/65262/Μάνεσης,_Αριστόβουλος_Ι./Συνταγματικά_δικαιώματα |edition= 4η |publisher= Εκδόσεις Σάκκουλα Α.Ε.|location= Θεσσαλονίκη |date= 1982 |isbn= 978-960-445-518-8}}</ref> αλλά και στο [[Αστικό Δίκαιο]] (άρθρα 281-286).

== Φιλοσοφία ==
{{απόσπασμα|Ο τρόπος σκέψης που εναρμονίζει την [[wiktionary:el:ευζωία|ευζωία]] με την [[αρετή]] στις σχέσεις μας με τους άλλους, είναι ο [[wiktionary:el:ανθρωπισμός|ανθρωπισμός]]. Εδώ δεν έχει σημασία ο βαθμός της ευζωίας –διότι άλλος είναι απαιτητικός και άλλος όχι, ανάλογα πως ορίζει ο καθένας τις ανάγκες του– αλλά το είδος της σχέσης σύμφωνα με την οποία η ροπή προς την ευζωία περιορίζεται από τον νόμο της αρετής.|[[Ιμμάνουελ Καντ]], [http://www.biblionet.gr/book/166710/Kant,_Immanuel,_1724-1804/Ανθρωπολογία_από_πραγματολογική_άποψη Ανθρωπολογία από πραγματολογική άποψη]<ref>{{cite book |last= [[Ιμμάνουελ Καντ|Καντ]] |first= Ιμμάνουελ |title= Ανθρωπολογία από πραγματολογική άποψη |url= http://www.biblionet.gr/book/166710/Kant,_Immanuel,_1724-1804/Ανθρωπολογία_από_πραγματολογική_άποψη |others= εισαγωγή - μετάφραση - σχόλια: Χάρης Τασάκος, σειρά: Στις πηγές της γνώσης, υπεύθυνος σειράς Δρ. Ελευθέριος Καρτάκης |publisher= Printa |date= 2011 |location= Αθήνα |isbn= 978-960-6624-36-0}}</ref>}}

Η φιλοσοφία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων προσπαθεί να εξετάσει την υποκείμενη βάση της έννοιας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και βλέπει με κριτική ματιά το περιεχόμενό της και την αιτιολόγησή της. Πολλαπλές θεωρητικές προσεγγίσεις έχουν αναπτυχθεί στην προσπάθεια εξήγησης του πώς και γιατί τα ανθρώπινα δικαιώματα έχουν γίνει μέρος των κοινωνικών προσδοκιών. Σύμφωνα με τον Στάθη Μπάλια τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν «τη μεγαλύτερη ηθική κατάκτηση της ανθρωπότητας και τον ανυπέρβλητο αξιακό ορίζοντα της σύγχρονης φιλελεύθερης δημοκρατίας»<ref>{{Cite book |last= Μπάλιας |first= Στάθης |title= Τα ανθρώπινα δικαιώματα στην εποχή της δημοκρατίας |url= http://www.biblionet.gr/book/86481/Μπάλιας,_Στάθης/Τα_ανθρώπινα_δικαιώματα_στην_εποχή_της_δημοκρατίας |year= 2004 |publisher= Εκδόσεις Παπαζήση |location= Αθήνα |isbn= 978-960-02-1766-7 |ref= harv}}</ref>, ενώ μερικοί θεωρούν πως «η εκπαίδευση στα ανθρώπινα δικαιώματα είναι τόσο θεμελιώδης για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, ώστε σύντομα θα αποτελέσει τον τέταρτο βασικό άξονα της στοιχειώδους εκπαίδευσης στον πολιτισμό μας, ανάμεσα στην ανάγνωση, τη γραφή και την αρίθμηση»<ref>{{Cite book |last= [[Διεθνής Αμνηστία]] |first= |title= Πρώτα βήματα: Εγχειρίδιο για τη βασική εκπαίδευση στα ανθρώπινα δικαιώματα |url= http://www.biblionet.gr/book/120038/Συλλογικό_έργο/Πρώτα_βήματα |year= 2007 |publisher= Εκδόσεις Πατάκη |location= Αθήνα
|others= μετάφραση: Αθηνά Γιαννόγκονα, Κώστας Παπαχρήστος, Αγγελική Συλλιγαρδάκη |isbn= 978-960-16-1995-8 |ref= harv}}</ref>.

Μια από τις αρχαιότερες δυτικές φιλοσοφίες που σχετίζονται με τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι πως αποτελούν μέρος ενός φυσικού δικαίου και απορρέουν από διαφορετικές φιλοσοφικές ή θεολογικές βάσεις. Άλλες θεωρίες υποστηρίζουν ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα κωδικοποιούν την ηθική συμπεριφορά, η οποία είναι προϊόν ενός ανθρώπινου κοινωνικού προϊόντος που αναπτύσσεται μέσω μιας διαδικασίας βιολογικής και κοινωνικής εξέλιξης (σχετίζεται με τον [[Ντέιβιντ Χιουμ|Χιουμ]]). Παράλληλα, τα ανθρώπινα δικαιώματα περιγράφονται και ως ένα κοινωνιολογικό μοντέλο ρύθμισης κανόνων (όπως φαίνεται στην κοινωνιολογική θεώρηση και στο έργο του [[Μαξ Βέμπερ|Βέμπερ]]). Τέτοιου είδους προσεγγίσεις συμπεριλαμβάνουν την ιδέα ότι τα άτομα σε μια κοινωνία δέχονται κανόνες από μια νόμιμη αρχή με αντάλλαγμα πλεονεκτήματα σε ασφάλεια και οικονομία (όπως ισχυρίζεται ο [[Τζον Ρωλς|Ρωλς]]), δηλαδή ένα κοινωνικό συμβόλαιο. Οι δυο θεωρίες που επικρατούν στις μοντέρνες συζητήσεις περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι η θεωρία περί ενδιαφέροντος και η θεωρία περί βούλησης. Η θεωρία περί ενδιαφέροντος διατείνεται ότι η κύρια λειτουργία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι η προστασία και η προώθηση συγκεκριμένων βασικών ανθρώπινων ενδιαφερόντων, ενώ η θεωρία περί βούλησης προσπαθεί να τεκμηριώσει την εγκυρότητα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων βασισμένη στην μοναδική ανθρώπινη δυναμικότητα για ελευθερία<ref name="IEOP">{{Harvard citation no brackets |Fagan |2005 }}.</ref>.

[[File:Nietzsche 1872.jpg|right|thumb|200px|''«Δεν είναι η ικανοποίηση μα η δύναμη, δεν είναι η ειρήνη, βέβαια, αλλά ο πόλεμος, δεν είναι η αρετή μα η αξία. Αν αγαπούσαμε, πραγματικά τους ανθρώπους, θα βοηθούσαμε να εξαφανιστούν οι ανίσχυροι και οι εκφυλισμένοι.»''<ref>{{cite book |last= [[Φρίντριχ Νίτσε|Nίτσε]] |first= Φρίντριχ |title= Ο Αντίχριστος: Δοκίμιο πάνω στη μεταξίωση όλων των αξιών |url= http://www.biblionet.gr/book/49852/Nietzsche,_Friedrich_Wilhelm,_1844-1900/Ο_Αντίχριστος |others= μετάφραση: Ελένη Καλκάνη |publisher= Δαμιανός |location= Αθήνα |date= χ.χ. |isbn= 978-960-228-080-5}}</ref> Ο [[Φρίντριχ Νίτσε]] συγκαταλέγεται στους φιλοσόφους που έχουν ασκήσει κριτική στην [[ιδέα]] των ανθρώπινων δικαιωμάτων.]]

=== Κριτική ===
{{απόσπασμα|Διότι πάντοτε οι αδύνατοι επιδιώκουν την ισότητα και το δίκαιον, ενώ αντιθέτως οι ισχυροί ουδεμίαν φροντίδα καταβάλλουν περί αυτών.|[[Αριστοτέλης]], [http://www.biblionet.gr/book/101405/Αριστοτέλης,_385-322_π.Χ./Πολιτικά Πολιτικά] 6.1<ref>{{cite book |author= [[Αριστοτέλης]] |title= Πολιτικά |url= http://www.biblionet.gr/book/101405/Αριστοτέλης,_385-322_π.Χ./Πολιτικά |others= μετάφραση - πρόλογος - εισαγωγή - σημειώσεις: Σπύρος Χ. Μαγγίνας |publisher= Βιβλιοθήκη των Ελλήνων, Γεωργιάδης |location= Αθήνα |date= 2004 |isbn= 978-960-8398-07-8}}</ref>}}

Οι ισχυρισμοί σχετικά με την καθολικότητα των ανθρώπινων δικαιωμάτων έχουν οδηγήσει σε κριτική. Στους φιλόσοφους που έχουν ασκήσει κριτική σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα συμπεριλαμβάνονται οι [[Τζέρεμι Μπένθαμ]], [[Έντμουντ Μπερκ]], [[Φρίντριχ Νίτσε]] και [[Καρλ Μαρξ]]. Ο καθηγητής πολιτικής φιλοσοφίας Charles Blattberg υποστηρίζει ότι η συζήτηση περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όντας αφηρημένη, αποτρέπει τα άτομα από το να τηρούν τις αξίες που τα δικαιώματα πρέπει να προασπίζουν<ref>{{Harvard citation no brackets |Blattberg |2010 |p=43-59 }}.</ref>. Η Διαδικτυακή Εγκυκλοπαίδεια της Φιλοσοφίας (''Internet Encyclopedia of Philosophy'') δίνει ιδιαίτερη προσοχή σε δυο είδη κριτικής: σε μια που αμφισβητεί την καθολικότητα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και σε μια που τα απορρίπτει για λόγους αντικειμενικότητας<ref>{{cite web |author= Andrew Fagan |title= Human Rights: 5. Philosophical criticisms of human rights |url= http://www.iep.utm.edu/hum-rts/#H5 |publisher= Internet Encyclopedia of Philosophy |date= 2003-2005 |accessdate= 5 Μαΐου 2015}}</ref>. Ο διεθνούς φήμης νομικός λόγιος Alain Pellet, κριτικάρει την προσέγγιση μέσω ανθρωπίνων δικαιωμάτων γιατί αρνείται την αρχή της κυριαρχίας και πως απαιτεί για τα ανθρώπινα δικαιώματα μια προνομιακή θέση ανάμεσα στους κλάδους του διεθνούς δικαίου<ref>{{cite web |author= Alain Pellet |title= "Droits-de-l’hommisme" et droit international |url= http://www.droits-fondamentaux.org/spip.php?article27 |date= 2000 |accessdate= 5 Μαΐου 2015}}{{dead link|date=June 2015}}</ref>, ενώ ο Alain de Benoist αμφισβητεί τις προϋποθέσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων σχετικά με την ισότητα των ανθρώπων<ref>{{cite web |author= Alain de Benoist |title= Au-dela des droits de l'homme |url= http://files.alaindebenoist.com/alaindebenoist/pdf/au-dela_des_droits_de_l_homme.pdf |publisher= Editions Krisis |date= 2004 |accessdate= 3 Μαΐου 2015}}</ref>. Ο νομικός David Kennedy έχει απαριθμήσει ρεαλιστικές ανησυχίες και δηκτικές κατηγορίες σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα το 2002 στο Harvard Human Rights Journal<ref>{{cite journal |author= David Kennedy |title= The International Human Rights Movement: Part of the Problem?|url= http://www.law.harvard.edu/faculty/dkennedy/publications/humanrights.pdf |journal= Harvard Human Rights Journal / Vol. 15 |date= Άνοιξη 2002 |accessdate= 3 Μαΐου 2015}}</ref>.

{{απόσπασμα|Σας λέω τελικά πως εγώ δε μισώ την ανθρωπότητα· εσείς οι άλλοι τη μισείτε, γιατί επιμένετε να θεωρείτε τους ανθρώπους όντα λογικά, και εξοργίζεσθε επειδή τα όντα αυτά σας διαψεύδουν.|Από γράμμα του [[Τζόναθαν Σουίφτ|Σουίφτ]] στον [[Αλεξάντερ Πόουπ]], 26 Νοεμβρίου 1725<ref>{{cite book |last= [[Τζόναθαν Σουίφτ|Σουίφτ]] |first= Τζόναθαν |title= Τα ταξίδια του Γκάλλιβερ |url= http://www.biblionet.gr/book/29117/Swift,_Jonathan,_1667-1745/Τα_ταξίδια_του_Γκάλλιβερ |others= μετάφραση: Μίλτος Φραγκόπουλος |publisher= Ύψιλον |location= Αθήνα |date= 1993}}</ref>}}

== Ταξινόμηση ==
Τα ανθρώπινα δικαιώματα μπορούν να [[Ταξινομία|ταξινομηθούν]] και να οργανωθούν με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Στο διεθνές πεδίο, ο πιο συνηθισμένος τρόπος κατηγοριοποίησής τους είναι να διακρίνονται σε αστικά και πολιτικά δικαιώματα καθώς και σε οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα.

Τα αστικά και πολιτικά δικαιώματα αναφέρονται στα άρθρα 3 έως 21 της [[Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα|Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα]]<ref name="UDHRgr"/> ('''ΟΔΑΔ''', Aγγλικά: [[:en:Universal Declaration of Human Rights|UDHR]]) και στο [[Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα|Διεθνές Σύμφωνο για τα Αστικά και Πολιτικά Δικαιώματα]]<ref name="ICCPR">{{Harvard citation no brackets |Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα}}.</ref> ('''ΔΣΑΠΔ''', Αγγλικά: [[:en:International Covenant on Civil and Political Rights|ICCPR]]). Τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα είναι κατοχυρωμένα στα άρθρα 22 έως 28 της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και στο [[Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα]]<ref name="ICESCR">{{Harvard citation no brackets |Διεθνές Σύμφωνο για τα οικονομικά, κοινωνικά και μορφωτικά δικαιώματα}}.</ref> ('''ΔΣΟΚΠΔ''', Αγγλικά: [[:en:International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights|ICESCR]]).

Αυτά τα δύο Σύμφωνα, μαζί με την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αποτελούν το [[Διεθνές Σύμφωνο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων]]<ref>{{cite web |title= Διεθνείς Νόμοι για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα |url= http://gr.humanrights.com/what-are-human-rights/international-human-rights-law-continued.html |publisher= Ενωμένοι για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα |accessdate= 6 Μαΐου 2015}}</ref> ('''ΔΣΑΔ''', Αγγλικά: [[:en:International Bill of Human Rights|IBHR]]).

=== Αδιαίρετο ===
Η ΟΔΑΔ περιέχει τόσο οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά, όσο και αστικά και πολιτικά δικαιώματα, καθώς βασίζεται στην αρχή ότι τα διάφορα δικαιώματα μόνο συνδυασμένα μπορούν να υπάρξουν επιτυχώς:

{{απόσπασμα|Το [[ιδεώδες]] του [[ελευθερία|ελεύθερου]] ανθρώπου, που απολαμβάνει αστική και πολιτική ελευθερία και είναι απελευθερωμένος από το [[φόβος|φόβο]] και την [[wiktionary:el:αθλιότητα|αθλιότητα]], μπορεί να επιτευχθεί μόνον εάν δημιουργηθούν συνθήκες κάτω από τις οποίες κάθε άνθρωπος θα μπορεί να απολαμβάνει τα αστικά και πολιτικά του δικαιώματα, καθώς και τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά του δικαιώματα.|Διεθνές Σύμφωνο για τα Αστικά και Πολιτικά Δικαιώματα & Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα, 1966}}

Αυτό θεωρείται αληθές, επειδή χωρίς αστικά και πολιτικά δικαιώματα, είναι αδύνατο η κοινωνία να διεκδικήσει οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα. Παράλληλα, αν στερείται μέσων διαβίωσης και ενός λειτουργικού πλαισίου, το κοινό δεν μπορεί να διεκδικήσει ή να κάνει χρήση αστικών ή πολιτικών δικαιωμάτων (γνωστό ως ''θεωρία γεμάτης κοιλιάς'').

Το αδιαίρετο και η αλληλεξάρτηση όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν επικυρωθεί από την Διακήρυξη της Βιέννης του 1993 και του Προγράμματος Δράσης:

{{απόσπασμα|Όλα τα δικαιώματα του ανθρώπου είναι παγκόσμια, αδιαίρετα, αλληλένδετα και αλληλοεξαρτώμενα. Η διεθνής κοινότητα πρέπει να αντιμετωπίζει τα δικαιώματα του ανθρώπου σφαιρικά και με τρόπο ισότιμο και δίκαιο, με τον ίδιο τρόπο και με την ίδια έμφαση.|Διακήρυξη της Βιέννης και Πρόγραμμα Δράσης, Παγκόσμια Διάσκεψη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, 14-25 Ιουνίου 1993, Βιέννη, Αυστρία<ref>{{cite web |title= Vienna Declaration and Programme of Action Ι.5 |url= http://www.ohchr.org/EN/ProfessionalInterest/Pages/Vienna.aspx |publisher= Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights (OHCHR) |accessdate= 6 Μαΐου 2015}}</ref>}}

(Η παραπάνω δήλωση υιοθετήθηκε και πάλι από την Παγκόσμια Σύνοδο Κορυφής του 2005 στη Νέα Υόρκη. Παράγραφος 121<ref name="2005 World Summit">{{cite web |title= The 2005 World Summit |url= http://www.un.org/en/events/pastevents/worldsummit_2005.shtml |publisher= United Nations |accessdate= 6 Μαΐου 2015}}</ref>.)

Μολονότι έγιναν αποδεκτά από τους υπογράφοντες την ΟΔΑΔ, πρακτικά η πλειονότητα δεν δίνει την ίδια βαρύτητα στα διάφορα είδη δικαιωμάτων. Ορισμένοι δυτικοί πολιτισμοί έχουν εστιάσει συχνότερα στα αστικά και πολιτικά δικαιώματα, μερικές φορές εις βάρος οικονομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, όπως το δικαίωμα στην εργασία, την εκπαίδευση, την υγεία και τη στέγαση. Παρομοίως, οι ασιατικές και πρώην σοβιετικού μπλοκ χώρες έχουν την τάση να δίνουν προτεραιότητα στα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα, αλλά σπανίως παρέχουν αστικά και πολιτικά δικαιώματα.

=== Κατηγοριοποίηση ===
[[File:Gandhi costume.jpg|right|thumb|200px|''«Η [[φτώχεια]] είναι η χειρότερη μορφή [[βία|βίας]].»'' —[[Μαχάτμα Γκάντι]]. Ποια είναι τα [[#Απαραβίαστα ανθρώπινα δικαιώματα|αδιαπραγμάτευτα δικαιώματα]] ενός ανθρώπου; Η [[Ιεραρχία|ιεράρχηση]] και η [[Ταξινομία|ταξινόμηση]] των ανθρώπινων δικαιωμάτων είναι κάθε άλλο παρά εύκολη υπόθεση.]]

Οι αντίπαλοι του αδιαίρετου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων υποστηρίζουν ότι τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα διαφέρουν ριζικά από τα αστικά και τα πολιτικά και επομένως απαιτούν εντελώς διαφορετικές προσεγγίσεις. Υποστηρίζεται ότι τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα είναι:
* Φιλοδοξίες ή στόχοι, σε αντίθεση με πραγματικά «νομικά» δικαιώματα.
* [[Ιδεολογία|Ιδεολογικά]] διχαστικά/πολιτικά, δηλαδή δεν υπάρχει ομοφωνία ως προς το τι θα έπρεπε και τι δεν θα έπρεπε να παρέχεται ως δικαίωμα.
* Μη αγώγιμα, δηλαδή η παροχή ή η παραβίασή τους δεν μπορεί να κριθεί από δικαστικές αρχές.
* Θετικά, δηλαδή απαιτούν την ενεργό παροχή δικαιωμάτων από το κράτος (σε αντίθεση με την απαίτηση προς το κράτος να αποφεύγει απλώς παραβιάσεις δικαιωμάτων).
* [[Προοδευτισμός|Προοδευτικά]], που σημαίνει ότι αρκετός χρόνος απαιτείται για την εφαρμογή τους.
* Έντασης πόρων, δηλαδή είναι ακριβά και δύσκολα στην παροχή.
* [[Σοσιαλισμός|Σοσιαλιστικά]], σε αντίθεση με [[Καπιταλισμός|καπιταλιστικά]].
* Ακαθόριστα, δηλαδή δεν μπορούν να μετρηθούν ποσοτικά, και είναι δύσκολο να κριθεί το αν παρέχονται επαρκώς.

Παράλληλα, τα αστικά και πολιτικά δικαιώματα κατηγοριοποιούνται ως εξής:
* Πραγματικά «νομικά» δικαιώματα.
* Μη ιδεολογικά/μη πολιτικά.
* Αγώγιμα.
* Αρνητικά, δηλαδή το κράτος μπορεί να τα προστατέψει απλώς χωρίς να αναλάβει δράση.
* Άμεσα, δηλαδή μπορούν να παρέχονται, εάν το κράτος το αποφασίσει.
* Χωρίς κόστος.
* Καπιταλιστικά.
* Συγκεκριμένα, δηλαδή η παροχή τους είναι εύκολο να μετρηθεί και να κριθεί.

Η Ολίβια Μπολ και ο Πολ Γκρίντι υποστηρίζουν ότι μπορεί να βρει κανείς εύκολα παραδείγματα αστικών, πολιτικών, οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων, που δεν ταιριάζουν στην παραπάνω κατηγοριοποίηση. Μεταξύ πολλών άλλων τονίζουν το γεγονός ότι η διατήρηση ενός δικαστικού συστήματος, που αποτελεί θεμελιώδη επιταγή του αστικού δικαιώματος σε δίκαιη δίκη ενώπιον του νόμου και άλλα δικαιώματα σχετικά με τη δικαστική διαδικασία, είναι θετικά, έντασης πόρων, προοδευτικά, αόριστα, ενώ το κοινωνικό δικαίωμα στη στέγαση είναι συγκεκριμένο αγώγιμο και μπορεί να είναι ένα πραγματικό «νόμιμο» δικαίωμα<ref>{{Harvard citation no brackets |Ball |Gready |2006 |p=37 }}.</ref>.

=== Τρεις γενιές ===
Ο Κάρελ Βασάκ προσφέρει μια άλλη άποψη, αυτή των τριών γενιών ανθρωπίνων δικαιωμάτων: αστικά και πολιτικά δικαιώματα πρώτης γενιάς (δικαίωμα στη ζωή και στην πολιτική συμμετοχή), οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα δεύτερης γενιάς (δικαίωμα συντήρησης) και δικαιώματα αλληλεγγύης τρίτης γενιάς (δικαίωμα στην ειρήνη, δικαίωμα σε καθαρό περιβάλλον). Από αυτές τις γενιές, η τρίτη είναι αυτή που συζητείται περισσότερο απ’ όλες και που στερείται νομικής και πολιτικής αναγνώρισης. Αυτή η κατηγοριοποίηση είναι αντίθετη με το αδιαίρετο των δικαιωμάτων, εφόσον δηλώνει εμμέσως πως ορισμένα δικαιώματα μπορούν να υπάρξουν δίχως άλλα. Η [[Ιεραρχία|ιεράρχηση]] των δικαιωμάτων για πρακτικούς λόγους είναι, ωστόσο, μια ευρέως αποδεκτή ανάγκη. Ο ειδικός για τα ανθρώπινα δικαιώματα Φίλιπ Όλστον υποστηρίζει:

{{απόσπασμα|Αν κάθε στοιχείο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κρίνεται ουσιώδες ή αναγκαίο, τότε τίποτα δεν πρόκειται να αντιμετωπιστεί ως πραγματικά σημαντικό<ref name="Alston807">{{Harvard citation no brackets |Alston |2005 |p=807 }}.</ref>.}}

Εφιστά, μαζί με άλλους, την προσοχή στην ιεράρχηση των δικαιωμάτων:

{{απόσπασμα|Η έκκληση για προσοχή στην ιεράρχηση δεν σημαίνει ότι οποιαδήποτε προφανής παραβίαση δικαιωμάτων μπορεί να αγνοηθεί.|Φίλιπ Όλστον<ref name="Alston807"/>}}

{{απόσπασμα|Όπου είναι αναγκαίο, οι προτεραιότητες θα πρέπει να ακολουθούν βασικές έννοιες (όπως εύλογες προσπάθειες προς σταδιακή υλοποίηση) και αρχές (όπως η κατάργηση των διακρίσεων, η ισότητα και η συμμετοχή).|Ολίβια Μπολ, Πολ Γκρίντι<ref>{{Harvard citation no brackets |Ball |Gready |2006 |p=42 }}.</ref>}}

=== Απαραβίαστα ανθρώπινα δικαιώματα ===
Ορισμένα ανθρώπινα δικαιώματα περιγράφονται ως «αναπαλλοτρίωτα δικαιώματα». Ο όρος αναπαλλοτρίωτα δικαιώματα (ή απαράγραπτα δικαιώματα) αναφέρεται σε «ένα σύνολο ανθρωπίνων δικαιωμάτων που έχουν θεμελιώδη σημασία, δεν χορηγούνται από ανθρώπινη εξουσία, και δεν γίνεται να παραδοθούν».

Διεθνή συνέδρια κατατάσσουν ως απαραβίαστα δικαιώματα το [[#Δικαίωμα στη ζωή|δικαίωμα της ζωής]], το [[#Ελευθερία από τη δουλεία|δικαίωμα του να είσαι ελεύθερος από δουλεία]], το [[#Ελευθερία από βασανιστήρια|δικαίωμα του να είσαι ελεύθερος από βασανιστήρια]] και το [[#Δικαίωμα σε δίκαιη δίκη|δικαίωμα του να είσαι ελεύθερος από αναδρομική εφαρμογή ποινικών νομοθεσιών]]<ref name="UN Enable">{{cite web |title= International Norms and Standards Relating to Disability, Part II. The International Human Rights System, 10.2 Human Rights in Times of Emergency |url= http://www.un.org/esa/socdev/enable/comp210.htm#10.2 |publisher= United Nations Enable|accessdate= 6 Μαΐου 2015}}</ref>.

== Υπερασπιστές των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ==
{{απόσπασμα|Καλύτερα να με κάνουν χίλια κομμάτια παρά να πάρω μέρος σε ένα πόλεμο.|[[Άλμπερτ Αϊνστάιν]]<ref>{{cite book |last= [[:en:Philipp Frank|Φρανκ]] |first= Φίλιπ |title= Άλμπερτ Αϊνστάιν: Η Ζωή το Έργο του και η Θεωρία της Σχετικότητας |url= http://www.biblionet.gr/book/108403/Frank,_Philipp/Άλμπερτ_Αϊστάιν |others= πρόλογος: [[Άλμπερτ Αϊνστάιν]], μετάφραση: Ελένη Καλκάνη |publisher= Δαμιανός |location= Αθήνα |date= 2006 |isbn= 978-960-228-238-0}}</ref>}}

[[File:Uncharter.pdf|right|thumb|200px|H [[αγγλική γλώσσα|αγγλική]] έκδοση του [[Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών|Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών]]<ref name="UN Chapter"/> και του Καταστατικού του [[Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης|Διεθνούς Δικαστηρίου]]<ref>{{cite journal |author= Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών |title= Καταστατικό του Διεθνούς Δικαστηρίου |url= http://www.unric.org/el/index.php?option=com_content&view=article&id=26252&Itemid=10 |others= ιστότοπος: Περιφερειακό Κέντρο Πληροφόρησης των Ηνωμένων Εθνών (UNRIC), μετάφραση: Μαρία Βερτσώνη - Κοκόλη, εποπτεία μετάφρασης Νικόλαος Παπαντωνίου |date= Σαν Φρανσίσκο, Καλιφόρνια, 26 Ιουνίου 1945 |accessdate= 8 Μαΐου 2015}}</ref>. [[Σαν Φρανσίσκο]], [[26 Ιουνίου]] [[1945]]. Οι υπόλοιπες, εξίσου αυθεντικές, εκδόσεις είναι η [[αραβική γλώσσα|αραβική]], η [[γαλλική γλώσσα|γαλλική]], η [[ισπανική γλώσσα|ισπανική]], η [[κινεζική γλώσσα|κινεζική]] και η [[ρωσική γλώσσα|ρωσική]]<ref>{{Harvard citation no brackets |Καταστατικός Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών}}, Άρθρο 111.</ref><ref>{{cite web |title= Official Languages of the UN|url= http://www.un.org/en/sections/about-un/official-languages/index.html |publisher= United Nations |accessdate= 23 Μαΐου 2015}}</ref>.]]

Υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι κάποιος που ατομικά ή μαζί με άλλους δρα για να προωθήσει ή να υπερασπιστεί τα ανθρώπινα δικαιώματα. Υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι εκείνοι οι άνδρες και οι γυναίκες που ενεργούν ειρηνικά για την προώθηση και προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

=== Διεθνής προστασία ===
Στον απόηχο των θηριωδιών του [[Β' Παγκόσμιος Πόλεμος|Β' Παγκοσμίου Πολέμου]], υπήρχε όλο και μεγαλύτερη ανησυχία για την κοινωνική και νομική προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως θεμελιώδεις ελευθερίες. Η ίδρυση των Ηνωμένων Εθνών και οι διατάξεις του Καταστατικού Χάρτη τους παρείχαν μια βάση για ένα ολοκληρωμένο σύστημα διεθνούς δικαίου και πρακτικής για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Από τότε, το [[διεθνές δίκαιο]] για τα ανθρώπινα δικαιώματα χαρακτηρίζεται από ένα συνδεδεμένο σύστημα [[Σύμβαση|συμβάσεων]], [[Διεθνής Συνθήκη|συνθηκών]], οργανώσεων και πολιτικών φορέων, και όχι από οποιαδήποτε ενιαία οντότητα ή σύνολο νόμων<ref name="Brownlie532">{{Harvard citation no brackets |Brownlie|2003|p=532 }}.</ref>.

=== Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών ===
{{κύριο|Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών}}

Οι διατάξεις του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών<ref name="UN Chapter">{{Harvard citation no brackets |Καταστατικός Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών}}.</ref> παρείχαν μια βάση για την ανάπτυξη της διεθνούς προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων<ref name="Brownlie532" />. Το προοίμιο του Χάρτη ορίζει ότι τα μέλη της «επαναβεβαιώνουν την πίστη στα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, στην ισότητα δικαιωμάτων ανδρών και γυναικών» και το άρθρο 1.3 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών δηλώνει ότι ένας από τους σκοπούς των Ηνωμένων Εθνών είναι: «να επιτύχει διεθνή συνεργασία στην επίλυση διεθνών προβλημάτων οικονομικής, κοινωνικής, πολιτιστικής και ανθρωπιστικής φύσεως, και στην προώθηση και ενθάρρυνση του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών για όλους, χωρίς διάκριση ως προς τη φυλή, το φύλο, τη γλώσσα, τη θρησκεία<ref>{{Harvard citation no brackets |Καταστατικός Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών}}, Άρθρο 1.3.</ref>». Το άρθρο 55 ορίζει ότι:

{{απόσπασμα|Τα Ηνωμένα Έθνη θα προωθούν: α) βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, πλήρη απασχόληση και συνθήκες οικονομικής και κοινωνικής προόδου και ανάπτυξης β) λύσεις των διεθνών οικονομικών, κοινωνικών, υγειονομικών, και συναφών προβλημάτων γ) τη διεθνή πολιτιστική και εκπαιδευτική συνεργασία δ) τον οικουμενικό σεβασμό και την τήρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών για όλους, χωρίς διάκριση ως προς τη φυλή, το φύλο, τη γλώσσα, ή τη θρησκεία.}}

Ιδιαίτερης σημασίας είναι το άρθρο 56 του Χάρτη: «Όλα τα Μέλη δεσμεύονται να λάβουν από κοινού και ξεχωριστά, σε συνεργασία με τον Οργανισμό για την επίτευξη των σκοπών που ορίζονται στο άρθρο 55<ref>{{Harvard citation no brackets |Καταστατικός Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών}}, Άρθρο 56.</ref>». Αυτή είναι μια δεσμευτική διάταξη συνθήκης που ισχύει τόσο για τον Οργανισμό όσο και τα μέλη του και έχει θεωρηθεί ότι συνιστά νομική υποχρέωση για τα μέλη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών<ref name="Brownlie532"/>. Σε γενικές γραμμές, οι αναφορές στα ανθρώπινα δικαιώματα στο Χάρτη είναι γενικές και αόριστες. Ο Χάρτης δεν περιέχει συγκεκριμένα νομικά δικαιώματα, ούτε διατάσσει καμία διαδικασία επιβολής για την προστασία αυτών των δικαιωμάτων<ref name="Shaw277">{{Harvard citation no brackets |Shaw |2008 |p=277 }}.</ref>. Παρά ταύτα, δεν πρέπει να υποτιμηθεί η σημασία της υιοθέτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εντός του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Η σημασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο διεθνές πεδίο μπορεί να αποδοθεί στη σημασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών και ο Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών μπορεί να θεωρηθεί ως το σημείο αφετηρίας για την ανάπτυξη ενός ευρέως φάσματος μηχανισμών, δηλώσεων, συνθηκών, μηχανισμών εφαρμογής και επιβολής, οργάνων των Ηνωμένων Εθνών, επιτροπών και εκθέσεων σχετικά με την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου<ref name="Shaw277"/>. Τα δικαιώματα που υιοθετήθηκαν στο Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών θα κωδικοποιούνταν και οριστικοποιούνταν στη συνέχεια στη [[Διεθνές Σύμφωνο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων|Διεθνή Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων]], που αποτελείται από την [[Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα|Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου]]<ref name="UDHRgr"/>, το [[Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα]]<ref name="ICCPR"/> και το [[Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα]]<ref name="ICESCR"/>.

[[File:EleanorRooseveltHumanRights.png|left|thumb|340px|''«Δεν είναι μια [[σύμβαση]]... [Στο μέλλον μπορεί] να γίνει μια διεθνής [[Magna Carta]].»''<ref>{{Harvard citation no brackets |Roosevelt |1948 }}.</ref> Η [[Ελεάνορ Ρούζβελτ]] με το ισπανικό κείμενο της [[Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα|Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα]] το 1949.]]

=== Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα ===
{{κύριο|Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα}}

Η Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα ('''ΟΔΑΔ''') εγκρίθηκε από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών<ref name="UDHR"/> το [[1948]], εν μέρει ως απάντηση στις φρικαλεότητες του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Παρά το γεγονός ότι η ΟΔΑΔ ήταν ένα μη δεσμευτικό [[ψήφισμα]], θεωρείται πλέον από κάποιους ότι έχει αποκτήσει την ισχύ του διεθνούς εθιμικού δικαίου που μπορεί να επικληθεί υπό κατάλληλες συνθήκες από τις εθνικές και άλλες δικαστικές αρχές<ref>{{Harvard citation no brackets |Ball |Gready |2006 }}.</ref>. Η ΟΔΑΔ καλεί τα κράτη-μέλη να προωθήσουν μια σειρά από ανθρώπινα, αστικά, οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα, θεωρώντας τα δικαιώματα αυτά ως μέρος των «θεμελίων της [[ελευθερία]]ς, της [[δικαιοσύνη]]ς και της [[ειρήνη]]ς στον κόσμο». Η δήλωση ήταν η πρώτη διεθνής νομική προσπάθεια να περιοριστεί η συμπεριφορά των κρατών και να εισαχθούν σε αυτά υποχρεώσεις προς τους πολίτες τους σύμφωνα με το πρότυπο της δυαδικότητας [[Δικαίωμα|δικαιωμάτων]] και [[Καθήκον|καθηκόντων]].

{{απόσπασμα|... η αναγνώριση της εγγενούς αξιοπρέπειας και των ίσων και αναπαλλοτρίωτων δικαιωμάτων όλων των μελών της ανθρώπινης οικογένειας, είναι το θεμέλιο της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της ειρήνης στον κόσμο...<ref name="Preamble">{{Harvard citation no brackets |Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα}}, Προοίμιο.</ref>}}

Η ΟΔΑΔ ήταν πλαισιωμένη από μέλη της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, με πρόεδρό της την πρώην πρώτη κυρία [[Ελεάνορ Ρούζβελτ]], η οποία άρχισε να συζητά μια Διεθνή Διακήρυξη των Δικαιωμάτων το 1947. Τα μέλη της Επιτροπής δεν συμφώνησαν αμέσως στην μορφή μιας τέτοιας διακήρυξης δικαιωμάτων, και εάν, ή πώς, θα πρέπει να ενεργοποιηθεί. Η Επιτροπή προέβη στη διαμόρφωση της ΟΔΑΔ και των συνοδευτικών συμβάσεων, αλλά η ΟΔΑΔ σύντομα έγινε προτεραιότητα<ref name=Glendon>{{Harvard citation no brackets |Glendon |2004 }}.</ref>. Ο Καναδός καθηγητής νομικής [[:en:John Peters Humphrey|Τζον Χάμφρι]] και ο Γάλλος δικηγόρος [[:en:René Cassin|Ρενέ Κασέν]] ήταν υπεύθυνοι για μεγάλο μέρος της διακρατικής έρευνας και της δομή του εγγράφου, αντίστοιχα, όπου τα άρθρα της δήλωσης ερμήνευαν τις γενικές αρχές του προοιμίου. Το έγγραφο δομήθηκε από τον Κασέν με τρόπο που να συμπεριλαμβάνει τις βασικές αρχές της αξιοπρέπειας, της ελευθερίας και της αδελφότητας στα δύο πρώτα άρθρα, ακολουθούμενα διαδοχικά από τα δικαιώματα που αφορούν τα άτομα: δικαιώματα των ατόμων στις μεταξύ τους σχέσεις, σε σχέση με ομάδες, πνευματικά, δημόσια και πολιτικά δικαιώματα, οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα. Τα τρία τελευταία άρθρα τοποθετούν, σύμφωνα με τον Κασέν, δικαιώματα στο πλαίσιο των ορίων, των υποχρεώσεων και της κοινωνικής και πολιτικής τάξης στην οποία προβλέπεται να υλοποιηθούν<ref name=Glendon/>. Οι Χάμφρι και Κασέν είχαν σκοπό τα δικαιώματα στην ΟΔΑΔ να μπορούν να επιβληθούν με κάποιον τρόπο, όπως εκφράζεται στην τρίτη ρήτρα του προοιμίου<ref name=Glendon/>:

{{απόσπασμα|Επειδή έχει ουσιαστική σημασία να προστατεύονται τα ανθρώπινα δικαιώματα από ένα καθεστώς δικαίου, ώστε ο άνθρωπος να μην αναγκάζεται να προσφεύγει, ως έσχατο καταφύγιο, στην εξέγερση κατά της τυραννίας και της καταπίεσης<ref name="Preamble"/>.}}

Μέρος της ΟΔΑΔ ερευνήθηκε και συντάχθηκε από μια επιτροπή διεθνών εμπειρογνωμόνων για τα ανθρώπινα δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων εκπροσώπων από όλες τις ηπείρους και όλες τις μεγάλες θρησκείες, και με βάση τις διαβουλεύσεις με ηγέτες όπως ο [[Μαχάτμα Γκάντι]]<ref>{{Harvard citation no brackets |Glendon |2001 }}.</ref><ref>{{cite news
|url= http://www.atimes.com/atimes/Front_Page/DK02Aa02.html
|author= Sreeram Chaulia
|title= Book review: 'Mrs R' and the human rights scripture
|newspaper= Asia Times
|location= Hong Kong
|date= 2 Νοεμβρίου 2002
|accessdate= 29 Αυγούστου 2010
}}</ref>. Η προσθήκη των αστικών, πολιτικών, οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων<ref name=Glendon/><ref name="Gready34">{{Harvard citation no brackets |Ball |Gready |2006 |p=34 }}.</ref> βασίσθηκε στην παραδοχή ότι όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι αδιαίρετα και ότι οι διαφορετικοί τύποι δικαιωμάτων συνδέονται άρρηκτα. Κανένα κράτος μέλος δεν διαφώνησε με την αρχή αυτή (η διακήρυξη υιοθετήθηκε ομόφωνα). Ωστόσο, η αρχή αυτή υπέστη αργότερα σημαντικές προκλήσεις<ref name="Gready34"/>.

Η Οικουμενική Διακήρυξη διακλαδώθηκε σε συνθήκες, ένα διεθνές σύμφωνο για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα και ένα άλλο για τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα, λόγω ερωτήσεων σχετικά με την καταλληλότητα και την αρμοδιότητα οικονομικών και κοινωνικών διατάξεων στις συμβάσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Και οι δύο ρήτρες ξεκινούν με το δικαίωμα των ανθρώπων στην αυτοδιάθεση και στην κυριαρχία επί των φυσικών τους πόρων<ref>{{cite book |title= International Enforcement of Human Rights: "Henkin, Louis. The International Bill of Rights: The Universal Declaration and the Covenants."|url= http://www.amazon.ca/International-Enforcement-Human-Rights-Association/dp/364271921X |editors= Bernhardt and Jolowicz |date= 1987 |pages= 6-9}}</ref>. Αυτή η συζήτηση για το κατά πόσον τα πολιτικά δικαιώματα είναι πιο θεμελιώδη από τα οικονομικά συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Οι συντάκτες των Συμφώνων αρχικά σχεδίαζαν μόνο ένα όργανο. Τα αρχικά σχέδια περιελάμβαναν μόνο πολιτικά και αστικά δικαιώματα, αλλά προτάθηκαν επίσης οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα. Η διαφωνία για το ποια δικαιώματα ήταν τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα οδήγησε στην ύπαρξη δύο συμφώνων. Η συζήτηση ήταν το αν οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα εκφράζουν προσδοκία, σε αντίθεση με τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, τα οποία όλοι οι άνθρωποι έχουν αποκλειστικώς βάσει της ανθρώπινης ύπαρξης, διότι δικαιώματα οικονομικά και κοινωνικά εξαρτώνται από τον πλούτο και τη διαθεσιμότητα των πόρων. Επιπλέον, σε αντίθεση με τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα τα οποία καθορίζονται αποκλειστικά από τη φύση (πνευματικές και σωματικές ικανότητες) των ανθρώπων, η αναγνώριση κοινωνικών και οικονομικών δικαιωμάτων εξαρτάται από ιδεολογία ή οικονομικές θεωρίες. Συζητήθηκε το κατά πόσον τα οικονομικά δικαιώματα ήταν κατάλληλα θέματα για δεσμευτικές υποχρεώσεις και αν η έλλειψη ομοφωνίας επί αυτών των δικαιωμάτων θα μείωνε την ισχύ των πολιτικών δικαιωμάτων. Υπήρξε ευρεία συμφωνία και σαφής αναγνώριση ότι τα μέσα που απαιτούνται για να επιβληθεί ή να παρακινηθεί η συμμόρφωση με τις κοινωνικο-οικονομικές επιχειρήσεις διέφεραν από τα μέσα που απαιτούνται για πολιτικά δικαιώματα<ref>{{cite book |title= The International Bill of Rights : the Covenant on Civil and Political Rights |url= https://www.library.yorku.ca/find/Record/232683 |editor= Louis Henkin |publisher= Columbia University Press |location= New York |date= 1981 |pages= 9-10 |ISBN= 9780231051804}}</ref>.

Η συζήτηση αυτή και η επιθυμία για το μεγαλύτερο δυνατό αριθμό υπογραφόντων στο δίκαιο ανθρωπίνων δικαιωμάτων οδήγησαν σε δύο σύμφωνα. Το [[Σοβιετική Ένωση|σοβιετικό]] μπλοκ και μια σειρά από [[αναπτυσσόμενες χώρες]] υποστήριξαν την ένταξη όλων των δικαιωμάτων σε ένα λεγόμενο Ψήφισμα Ενότητας. Και τα δύο σύμφωνα επιτρέπουν στα κράτη να παρεκκλίνουν ορισμένων δικαιωμάτων. Αυτοί που τάσσονταν υπέρ μιας ενιαίας συνθήκης δεν μπόρεσαν να αποκτήσουν επαρκή συναίνεση<ref>{{Harvard citation no brackets |Ball |Gready |2006 |p=35 }}.</ref><ref>{{cite news
|title= Human Rights and Human Wrongs
|author= Littman, David G.
|date= 19 Ιανουαρίου 2003
|accessdate= 30 Απριλίου 2015
|quote= The principal aim of the 1948 Universal Declaration of Human Rights (UDHR) was to create a framework for a universal code based on mutual consent. The early years of the United Nations were overshadowed by the division between the democratic and communist conceptions of human rights, although neither side called into question the concept of universality. The debate centered on which "rights" — political, economic, and social — were to be included among the Universal Instruments.
|url= http://www.nationalreview.com/article/205577/human-rights-and-human-wrongs-david-g-littman
|newspaper= National Review
|location= Νέα Υόρκη
}}</ref>.

=== Διεθνείς Συνθήκες ===
[[Image:Child Protection and Developement Center 2.jpg|thumb|right|200px|''«Κανένα παιδί δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται άδικα για κανένα λόγο.»''<ref>{{Harvard citation no brackets |Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού}}, Άρθρο 2.</ref>]]

Το [[1966]], το [[Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα]]<ref name="ICCPR"/> ('''ICCPR''') και το [[Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα]]<ref name="ICESCR"/> ('''ICESCR''') υιοθετήθηκαν από τα Ηνωμένα Έθνη, μετατρέποντας τα δικαιώματα που εμπεριέχονται στην σύμβαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε δεσμευτικά για όλα τα κράτη που έχουν υπογράψει την σύμβαση, δημιουργώντας το δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Από τότε πολλές άλλες συμβάσεις (νομοθετήματα) έχουν προταθεί σε διεθνές επίπεδο. Είναι ευρέως γνωστές ως διακηρύξεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μερικές από τις πιο σημαντικές, γνωστές και ως (συμπεριλαμβανομένων και των ICCPR και ICESCR) «οι επτά θεμελιώδεις συνθήκες», είναι:

* [[Επιτροπή εξάλειψης διακρίσεων κατά γυναικών|Σύμβαση υπέρ της εξάλειψης όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών]] ('''CEDAW''', υιοθετήθηκε το 1979, έναρξη ισχύος: 1981)<ref name="CEDAW">{{Harvard citation no brackets |Σύμβαση για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεως κατά των γυναικών}}.</ref>.
* [[Διεθνής Σύμβαση για την Κατάργηση Κάθε Μορφής Φυλετικών Διακρίσεων|Σύμβαση υπέρ της εξάλειψης όλων των μορφών φυλετικής διάκρισης]] ('''CERD''', υιοθετήθηκε το 1965, έναρξη ισχύος: 1969)<ref name="CERD">{{cite web |author= United Nations |title= International Convention on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination |url= http://www.ohchr.org/EN/ProfessionalInterest/Pages/CERD.aspx |publisher= Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights (OHCHR) |date= 21 December 1965 |accessdate= 23 Μαΐου 2015}}</ref>.
* Σύμβαση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία ('''CRPD''', υιοθετήθηκε το 2006, έναρξη ισχύος: 2008)<ref name="CRPD">{{Harvard citation no brackets |Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (ΑμεΑ)}}.</ref>.
* [[Παιδί#Tα δικαιώματα του παιδιού|Σύμβαση των δικαιωμάτων του παιδιού]] ('''CRC''', υιοθετήθηκε το 1989, έναρξη ισχύος: 1989). Είναι ο πρώτος παγκόσμιος, νομικά δεσμευτικός, κώδικας δικαιωμάτων των παιδιών στην ιστορία<ref name="CRC">{{Harvard citation no brackets |Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού}}.</ref>.
* Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών ενάντια στα βασανιστήρια ('''CAT''', υιοθετήθηκε το 1984, έναρξη ισχύος: 1987)<ref name="CAT">{{Harvard citation no brackets |Σύμβαση κατά των Βασανιστηρίων και άλλων τρόπων σκληρής, απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης ή τιμωρίας}}.</ref>.
* Διεθνής σύμβαση για την Προστασία των Δικαιωμάτων των Μεταναστών Εργατών και των Μελών των Οικογενειών τους ('''ICRMW''' ή πιο συχνά '''MWC''', υιοθετήθηκε το 1990, έναρξη ισχύος: 2003)<ref name="ICRMW">{{Harvard citation no brackets |Διεθνής Σύμβαση για την Προστασία των Δικαιωμάτων των Μεταναστών Εργαζομένων και των Μελών των Οικογενειών τους}}.</ref>.

=== Εθιμικό διεθνές δίκαιο ===
Επιπλέον της προστασίας από τις διεθνείς συμβάσεις, το εθιμικό διεθνές δίκαιο ενδεχομένως προστατεύει μερικά ανθρώπινα δικαιώματα όπως η απαγόρευση των βασανιστηρίων, της [[γενοκτονία|γενοκτονίας]] και της [[δουλεία|δουλείας]], καθώς και την αρχή της απαγορεύσεως των διακρίσεων<ref>{{Harvard citation no brackets |Shaw |2008 |p=275 }}.</ref>.

=== Διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο ===
{{Κύριο|Συμβάσεις της Γενεύης}}
Οι συμβάσεις της Γενεύης διαμορφώθηκαν μεταξύ 1864 και 1949 ως αποτέλεσμα των προσπαθειών του [[Ερρίκος Ντυνάν|Ερρίκου Ντυνάν]], ιδρυτή της Διεθνούς Επιτροπής του [[Ερυθρός Σταυρός|Ερυθρού Σταυρού]]. Οι συμβάσεις προάσπιζαν τα δικαιώματα των ατόμων που εμπλέκονταν σε ένοπλη συμπλοκή, και βασιζόμενες στις συμβάσεις της Χάγης του 1899 και 1907, αποτελούν την πρώτη προσπάθεια της διεθνούς κοινότητας να επισημοποιήσει τους νόμους του πολέμου και των [[Έγκλημα πολέμου|εγκλημάτων πολέμου]] μέσω ενός κοσμικού διεθνούς δικαίου. Οι συμβάσεις αναθεωρήθηκαν σαν αποτέλεσμα του [[Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου]] και επανεκδόθηκαν από την διεθνή κοινότητα το [[1949]].

[[<!-- Το σχεδιάγραμμα δεν είναι απολύτως σωστό (π.χ.: www.icc-cpi.int: 'The ICC is an independent international organisation, and is not part of the United Nations system.'), αλλά έως ότου βρεθεί ένα καλύτερο, ας παραμείνει.-->File:UN Institutions.svg|left|thumb|320px|Σχηματική δομή των [[Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών|Ηνωμένων Εθνών]].<ref>{{cite web |title= UN System Organizational Chart |url= http://www.un.org/en/aboutun/structure/org_chart.shtml |publisher= United Nations |accessdate= 24 Μαΐου 2015}}</ref><ref>{{cite web |title= Directory of United Nations System Organizations |url= http://www.unsceb.org/directory |publisher= United Nations System Chief Executives Board for Coordination (CEB) |accessdate= 24 Μαΐου 2015}}</ref>]]

=== Σύστημα Ηνωμένων Εθνών ===
{{Κύριο|Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών}}

Ο [[Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών]] και οι πολυμερείς συνθήκες για τα ανθρώπινα δικαιώματα δίνουν στα Ηνωμένα Έθνη εντολή και διεθνή δικαιοδοσία να εφαρμόσει καθολικούς νόμους για τα ανθρώπινα δικαιώματα<ref>{{Harvard citation no brackets |Ball |Gready |2006 |p=92 }}.</ref>. Ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων αφορούν κυρίως το Συμβούλιο Ασφαλείας και το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, τα οποία αποτελούν μέρη του μηχανισμού των Ηνωμένων Εθνών. Υπάρχουν επίσης πολλαπλές επιτροπές εντός των ΗΕ με σκοπό την προστασία διαφόρων συνθηκών για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Το Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα είναι ανώτατο όργανο στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τα ΗΕ έχουν διεθνή εντολή:

{{απόσπασμα|Να επιτυγχάνουν διεθνή συνεργασία για την επίλυση διεθνών προβλημάτων οικονομικής, κοινωνικής, πολιτιστικής και ανθρωπιστικής φύσεως, και για την ανάπτυξη και ενθάρρυνση του σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών για όλους, χωρίς διάκριση φυλής, φύλου, γλώσσας ή θρησκείας.|Άρθρο 1.3 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών}}

==== Πολιτικά Όργανα ====
===== Συμβούλιο Ασφαλείας =====
{{Κύριο|Συμβούλιο Ασφαλείας Ηνωμένων Εθνών}}
Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών ευθύνεται κυρίως για την διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και της ασφάλειας και είναι το μόνο εξουσιοδοτημένο όργανο των ΗΕ να ασκήσει βία. Του έχει ασκηθεί κριτική λόγω της ανικανότητάς του να προλάβει παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως την [[κρίση στο Νταρφούρ]], τη [[σφαγή της Σρεμπρένιτσα]] και τη [[γενοκτονία της Ρουάντα]]<ref>{{Harvard citation no brackets |Grünfeld |Huijboom |2007 |p=199 }}.</ref>. Η παρουσία μη δημοκρατικών κρατών στο Συμβούλιο Ασφαλείας, για παράδειγμα, ήταν για τους κριτικούς η αιτία της αποτυχίας του όσον αφορά αυτές τις παραβιάσεις<ref>{{Harvard citation no brackets |Feinstein |2007 |p=46 }}.</ref>.

Στις [[28 Απριλίου]] [[2006]], το Συμβούλιο Ασφαλείας υιοθέτησε το ψήφισμα 1674 που επαναβεβαίωσε την ευθύνη για την προστασία πληθυσμών από [[γενοκτονία]], [[εγκλήματα πολέμου]], [[εθνοκάθαρση]] και [[εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας]], ενώ παράλληλα δέσμευσε τα μέλη του να λάβουν δράση ώστε να προστατευτούν άμαχοι πληθυσμοί από ένοπλες συγκρούσεις<ref>{{cite web |title= Security Council passes landmark resolution |url= https://groups.google.com/forum/#!topic/alt.gathering.rainbow/JAS2BTDQS90 |publisher= peace dream, alt.gathering.rainbow |date= 11 Μαΐου 2006 |accessdate= 7 Μαΐου 2015}}</ref><ref>{{cite web |title= Security Council Passes Landmark Resolution on Genocide |url= http://www.oxfamamerica.org/press/security-council-passes-landmark-resolution-on-genocide/ |publisher= Oxfam America |date= 2 May 2006 |accessdate= 7 Μαΐου 2015}}</ref><ref>{{cite web |title= United Nations Security Council (UNSC) |url= http://www.ufrgs.br/ufrgsmun/2013/?page_id=20 |publisher= ufrgsmun 2013 |accessdate= 7 Μαΐου 2015}}</ref>.

[[Image:UN General Assembly hall.jpg|thumb|right|340px|Η αίθουσα της [[Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών|Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ]].]]

===== Γενική Συνέλευση =====
{{Κύριο|Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών}}
Η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών έχει, σύμφωνα με το Άρθρο 13 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, την εξουσία να κινεί μελέτες και να θέσει προτάσεις για ζητήματα που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα<ref name="Sepúlveda et al. 2004 80">{{Harvard citation no brackets |Sepúlveda et al. |2004 |p=80 }}.</ref>. Η Γενική Συνέλευση προβλέπεται, επομένως, να ψηφίζει μια σειρά από εργαλεία για τα ανθρώπινα δικαιώματα, με πρώτο την Οικουμενική Διακήρυξη για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου το 1948<ref name="Sepúlveda et al. 2004 80"/>. Πολλαπλά επικουρικά της όργανα επικεντρώνονται σε συγκεκριμένα θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως η Ειδική Επιτροπή για την Αποικιοποίηση και η Ειδική Επιτροπή κατά του [[απαρτχάιντ]] (πλέον μη ενεργή). Επιπλέον, έχει δημιουργήσει πολλά άλλα επικουρικά όργανα που ασχολούνται με ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε ορισμένα πλαίσια υψηλού προφίλ, όπως το Συμβούλιο των Ηνωμένων Εθνών για τη [[Ναμίμπια]], την Ειδική Επιτροπή για τη Διερεύνηση των [[Ισραήλ|ισραηλινών]] πρακτικών στα κατεχόμενα εδάφη και την Επιτροπή σχετικά με την άσκηση των αναφαίρετων δικαιωμάτων του λαού της [[Παλαιστίνη]]ς<ref>{{Harvard citation no brackets |Shaw |2008 |p=303 }}.</ref>.

===== Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων =====
Το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών, το οποίο ιδρύθηκε στην Παγκόσμια Σύνοδο του 2005 ώστε να αντικαταστήσει την Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, έχει εντολή να ερευνά παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων<ref>{{cite news
|publisher= UN News Centre
|url= http://www.un.org/apps/news/infocusRel.asp?infocusID=114&Body=human%20rights%20council&Body1=
|title= Human Rights Council
|accessdate= 8 Μαΐου 2015
}}</ref><ref>{{cite web |title= United Nations Human Rights Council |url= http://www.ohchr.org/EN/HRBodies/HRC/Pages/HRCIndex.aspx |publisher= Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights (OHCHR) |accessdate= 8 Μαΐου 2015}}</ref>. Το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων είναι επικουρικό όργανο της Γενικής Συνέλευσης<ref>{{cite web
|url= http://www.un.org/aboutun/chart_en.pdf
|title= The United Nations System
|format= PDF
|archiveurl=http://web.archive.org/web/20080109184227/http://www.un.org/aboutun/chart_en.pdf|archivedate=2008-01-09}}</ref>, στο οποίο και δίνει άμεση αναφορά. Κατατάσσεται κάτω από το Συμβούλιο Ασφαλείας, που είναι εξουσιοδοτημένο να ερμηνεύει τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών<ref name="Article 39">{{Harvard citation no brackets |Καταστατικός Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών}}, Άρθρο 39.</ref>. 47 από τα 191 κράτη-μέλη μετέχουν στο συμβούλιο και εκλέγονται από απλή πλειοψηφία σε μυστική ψηφοφορία της Γενικής Συνέλευσης. Η θητεία των μελών διαρκεί έως 6 χρόνια, αλλά μπορεί να ανασταλεί σε περίπτωση κατάφωρης παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το Συμβούλιο εδρεύει στη [[Γενεύη]] και συνεδριάζει τρεις φορές το χρόνο ή συχνότερα για να ανταποκριθεί σε επείγουσες καταστάσεις<ref>{{Harvard citation no brackets |Ball |Gready |2006 |p=95 }}.</ref>.

Το Συμβούλιο διατηρεί ανεξάρτητους πραγματογνώμονες (εισηγητές) που ερευνούν ισχυρισμούς παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και παραδίδουν αναφορές στο Συμβούλιο.

Το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων μπορεί να ζητήσει από το Συμβούλιο Ασφαλείας να δράσει όταν συμβαίνουν τέτοιες παραβιάσεις. Αυτό μπορεί να συνεπάγεται άμεσες δράσεις ή κυρώσεις και το Συμβούλιο Ασφαλείας μπορεί επίσης να παραπέμψει υποθέσεις στο [[Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο]] (ΔΠΠ) ακόμα και αν αυτές είναι εκτός της κανονικής δικαιοδοσίας του ΔΠΠ. Για παράδειγμα, το Συμβούλιο Ασφαλείας παρέπεμψε στο ΔΠΠ την παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο [[Νταρφούρ]] του [[Σουδάν]], παρά το γεγονός ότι το Σουδάν είχε λειτουργικό νομικό σύστημα.

==== Όργανα συνθηκών ====
Πέρα από τα πολιτικά όργανα, των οποίων η εντολή πηγάζει από τον [[Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών|Χάρτη των ΗΕ]], τα ΗΕ έχουν δημιουργήσει ορισμένα όργανα βασισμένα σε συνθήκες που περιλαμβάνουν επιτροπές ανεξαρτήτων εμπειρογνωμόνων που παρακολουθούν την τήρηση των κανόνων σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα που εκπορεύονται από βασικές συνθήκες για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Παρακολουθούν και στηρίζονται από την ίδια συνθήκη που τα δημιούργησε. Στην πραγματικότητα, με εξαίρεση το Κέντρο Οικονομικών και Κοινωνικών Δικαιωμάτων που συστάθηκε από το ψήφισμα του [[Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο του ΟΗΕ|Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου]] για την παρακολούθηση λειτουργιών που αρχικώς είχαν ανατεθεί σε αυτό το όργανο του Συμφώνου, είναι θεωρητικά αυτόνομα όργανα καθορισμένα από τις συνθήκες που επιβλέπουν και λογοδοτούν στα μέλη που συνέβαλαν στις συνθήκες αυτές και όχι στα ΗΕ. Στην πράξη όμως, είναι στενά συνυφασμένα με το σύστημα των Ηνωμένων Εθνών και στηρίζονται από τον Ύπατο Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και το Κέντρο των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα<ref>{{Harvard citation no brackets |Shaw |2008 |p=311 }}.</ref>:

* Η ''Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων'' προωθεί την συμμετοχή στα πρότυπα του [[Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα|Διεθνούς Συμφώνου για τα Αστικά και Πολιτικά Δικαιώματα]]<ref name="ICCPR"/>. Τα 18 μέλη της επιτροπής εκφράζουν γνώμες και κρίσεις πάνω σε ατομικές καταγγελίες κατά κρατών που έχουν επικυρώσει ένα Προαιρετικό Πρωτόκολλο προς τη συνθήκη. Οι αποφάσεις, που ονομάζονται «απόψεις» δεν είναι νομικά δεσμευτικές.
* Η ''Επιτροπή για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα'' παρακολουθεί το [[Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα]]<ref name="ICESCR"/> και σχολιάζει γενικώς πάνω στην επίδοση των κρατών που το έχουν επικυρώσει. Θα μπορεί να λαμβάνει καταγγελίες κατά των κρατών που συμμετείχαν στο Προαιρετικό Πρωτόκολλο μόλις τεθεί σε ισχύ. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε αντίθεση με λοιπά όργανα συνθηκών, η οικονομική επιτροπή δεν είναι αυτόνομο όργανο υπεύθυνο για τα μέλη της συνθήκης, αλλά άμεσα υποκείμενη στην Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή κατ’ επέκταση στη Γενική Συνέλευση. Αυτό σημαίνει ότι η Οικονομική Επιτροπή αντιμετωπίζει συγκεκριμένες δυσκολίες καθώς διαθέτει σχετικά «αδύνατα» μέσα εκτέλεσης σε αντίθεση με άλλα όργανα συνθηκών<ref name=Shaw309>{{Harvard citation no brackets |Shaw |2008 |p=309 }}.</ref>. Σχολιαστές σημειώνουν συγκεκριμένες δυσκολίες όπως: υποτιθέμενη αδράνεια των αρχών των συνθηκών, σχετική έλλειψη κειμένων και αποφάσεων, αμφιθυμία πολλών κρατών στην εξέταση οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων, σχετικά λίγες μη κυβερνητικές οργανώσεις που επικεντρώνονται στην περιοχή και προβλήματα στην απόκτηση σχετικών πληροφοριών<ref name=Shaw309/><ref>{{Harvard citation no brackets |Alston |1992 |p=474 }}.</ref>.

[[Image:Equal2 plastfilm.PNG|thumb|right|300px|Ο [[ρατσισμός]] έχει κοστίσει στο παρελθόν τις ζωές αμέτρητων [[Αθωότητα|αθώων]] ανθρώπων. Τα [[Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών|Ηνωμένα Έθνη]] εργάζονται για την εξάλειψή του: «''... χωρίς καμία απολύτως διάκριση, ειδικότερα ως προς τη φυλή, το χρώμα, το φύλο, τη γλώσσα, τις θρησκείες, τις πολιτικές ή οποιεσδήποτε άλλες πεποιθήσεις, την εθνική ή κοινωνική καταγωγή, την περιουσία, τη γέννηση ή οποιαδήποτε άλλη κατάσταση.''»<ref>{{Harvard citation no brackets |Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα}}, Άρθρο 2.</ref>]]
* Η ''Επιτροπή για την Εξάλειψη Φυλετικών Διακρίσεων'' παρακολουθεί την [[Διεθνής Σύμβαση για την Κατάργηση Κάθε Μορφής Φυλετικών Διακρίσεων|Σύμβαση για την Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων]]<ref name="CERD"/> και διοργανώνει τακτικές επιθεωρήσεις στα κράτη για τις επιδόσεις τους. Μπορεί να εκδώσει αποφάσεις για καταγγελίες κατά χωρών που επιτρέπουν φυλετικές διακρίσεις, χωρίς όμως αυτές να είναι νομικά δεσμευτικές. Εκδίδει προειδοποιήσεις στην προσπάθειά της να αποτρέψει σοβαρές παραβάσεις της συνθήκης.
* Η ''[[Επιτροπή εξάλειψης διακρίσεων κατά γυναικών|Επιτροπή για την Εξάλειψη Διακρίσεων κατά των Γυναικών]]'' παρακολουθεί τη Σύμβαση για την Εξάλειψη Κάθε Τύπου Διακρίσεων κατά των Γυναικών<ref name="CEDAW"/>. Λαμβάνει αναφορές των κρατών πάνω στις επιδόσεις τους σχολιάζοντάς τες και εκδίδει αποφάσεις στις καταγγελίες κατά των χωρών που συμμετέχουν στο Προαιρετικό Πρωτόκολλο του 1999.
* Η ''Επιτροπή Κατά των Βασανιστηρίων'' παρακολουθεί την Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών κατά των Βασανιστηρίων<ref name="CAT"/> και κάθε τέσσερα χρόνια λαμβάνει αναφορές των κρατών πάνω στις επιδόσεις τους σχολιάζοντάς τες. Η υπο-επιτροπή της έχει τη δυνατότητα να επισκεφτεί και να επιθεωρήσει τις χώρες που συμμετέχουν στο Προαιρετικό Πρωτόκολλο.
* Η ''Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Παιδιού'' παρακολουθεί τη [[Παιδί#Tα δικαιώματα του παιδιού|Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού]]<ref name="CRC"/> και σχολιάζει σε αναφορές που της παραθέτουν κράτη κάθε πέντε χρόνια. Δεν έχει τη δυνατότητα να λάβει καταγγελίες.
* Η ''Επιτροπή για τους Μετανάστες Εργάτες'' ιδρύθηκε το [[2004]] και παρακολουθεί τη Σύμβαση Ηνωμένων Εθνών για την Προστασία των Δικαιωμάτων Όλων των Μεταναστών Εργατών και των Συγγενών τους<ref name="ICRMW"/> και σχολιάζει πάνω σε αναφορές κρατών κάθε πέντε χρόνια. Αν δέκα κράτη μέλη το επιτρέψουν, μπορεί να λαμβάνει καταγγελίες.
* Η ''Επιτροπή για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία'' ιδρύθηκε το [[2008]] για να παρακολουθεί την Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες<ref name="CRPD"/>. Μπορεί να λαμβάνει καταγγελίες κατά των κρατών που συμμετέχουν στο Προαιρετικό Πρωτόκολλο της Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία.
Εκτός από τη Σύμβαση για την Εξάλειψη Κάθε Τύπου Διακρίσεων κατά των Γυναικών (ΣΕΔΓ) που υποστηρίζεται από το Τμήμα για την Προώθηση των Γυναικών, κάθε όργανο συνθήκης λαμβάνει γραμματειακή υποστήριξη από το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καθώς επίσης και από το Τμήμα Συνθηκών του Γραφείου του Ύπατου Αρμοστή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στη Γενεύη. Η ΣΕΔΓ κάποτε συνεδρίαζε στην έδρα του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, τώρα όμως συνεδριάζει συχνότερα στη Γενεύη, όπως όλα τα άλλα όργανα συνθηκών. Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων συνήθως συνεδριάζει στη Νέα Υόρκη τον Μάρτιο.

=== Περιφερειακά καθεστώτα για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα ===
Τα διεθνή καθεστώτα για τα ανθρώπινα δικαιώματα έχουν, σε πολλές περιπτώσεις, «φωλιάσει» εντός πολλαπλών σύνθετων τοπικών συμφωνιών που υπερκαλύπτονται. Αυτά τα περιφερειακά καθεστώτα μπορούν να θεωρηθούν σχετικώς αυτόνομα συνεκτικά υπο-καθεστώτα ανθρωπίνων δικαιωμάτων<ref>{{Harvard citation no brackets |Donnelly |2003 |p=138 }}.</ref>. Τρία κυρίως περιφερειακά εργαλεία ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι φανερά: ο [[Αφρικανικός Χάρτης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Λαών]]<ref>{{cite web |url= http://www.achpr.org/instruments/achpr/ |title= African Charter on Human and Peoples' Rights |publisher= African Commission on Human and Peoples' Rights (ACHPR) |date= Nairobi, Kenya, 28 June 1981 |accessdate= 23 Μαΐου 2015}}</ref>, η [[Αμερικανική Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα]]<ref>{{cite web |url= http://www.cidh.org/Basicos/English/Basic3.American%20Convention.htm |title= American Convention on Human Rights |publisher= Organization of American States (OAS): Democracy for peace, security, and development |date= San José, Costa Rica, 22 November 1969 |accessdate= 23 Μαΐου 2015}}</ref> (Βόρεια και Νότια Αμερική) και η [[Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου]]<ref>{{Harvard citation no brackets |Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου}}.</ref>. Η τελευταία έχει ορίσει και διασφαλίσει από το [[1950]] τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες στην [[Ευρώπη]]<ref name=EUCourt>{{cite web
|url= http://www.echr.coe.int/ECHR/EN/Header/The+Court/The+Court/History+of+the+Court/
|title= Historical Background to the European Court of Human Rights
|publisher= [[Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων]]
|accessdate= 4 Ιανουαρίου 2008
|archiveurl= http://web.archive.org/web/20071222001646/http://www.echr.coe.int/ECHR/EN/Header/The+Court/The+Court/History+of+the+Court/
|archivedate= 22 Δεκεμβρίου 2007
}}</ref>.
Και τα 47 κράτη μέλη του [[Συμβούλιο της Ευρώπης|Συμβουλίου της Ευρώπης]] έχουν υπογράψει τη Σύμβαση και επομένως υπάγονται στη δικαιοδοσία του [[Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων|Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων]] που εδρεύει στο [[Στρασβούργο]]<ref name=EUCourt/>.

=== Μη κυβερνητικές οργανώσεις ===
[[File:Athens Pride 2013, Electra Leda Koutra 5.JPG|thumb|300px|Επισκέπτες του [[Gay pride#Το Athens Pride|Athens Pride]] συζητούν με μέλη [[μη κυβερνητική οργάνωση|μη κυβερνητικής οργάνωσης]] για τα ανθρώπινα δικαιώματα.]]

{{κύριο|μη κυβερνητική οργάνωση}}
Διεθνείς μη κυβερνητικές οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα όπως η [[Διεθνής Αμνηστία]], το [[Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων]], η [[Διεθνής Υπηρεσία για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα]] και η [[Διεθνής Ομοσπονδία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου]] παρακολουθούν ό,τι θεωρούν ως σημαντικό ζήτημα για τα ανθρώπινα δικαιώματα ανά τον κόσμο και προωθούν τη γνώμη τους επ’ αυτών. Οι οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα θεωρούνται ότι «μετατρέπουν σύνθετα διεθνή ζητήματα σε δραστηριότητες για να αναλάβουν ανήσυχοι πολίτες στις κοινότητές τους»<ref>{{Cite book
|last= Durham
|first= Helen
|contribution= We the People: The Position of NGOs in Gathering Evidence and Giving Witness in International Criminal Trials
|year= August 2004
|title= From Sovereign Impunity to International Accountability
|url= http://unu.edu/publications/books/from-sovereign-impunity-to-international-accountability-the-search-for-justice-in-a-world-of-states.html#overview
|accessdate= 6 Μαΐου 2015
|editors= Ramesh Thakur and Peter Malcontent
|place= Νέα Υόρκη
|publisher= United Nations University Press
|isbn= 978-92-808-1100-1
}}</ref>. Συχνά οι οργανώσεις αυτές ασχολούνται με την προώθηση συμφερόντων για λογαριασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τα οποία και υπερασπίζονται προσπαθώντας να πείσουν τα Ηνωμένα Έθνη, τα υπερεθνικά όργανα και τις εθνικές κυβερνήσεις να υιοθετήσουν τις πολιτικές τους για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Πολλές οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, μάλιστα, διαθέτουν και καθεστώς παρατηρητή στα διάφορα σχετικά όργανα των Ηνωμένων Εθνών. Μια πρόσφατη μη κυβερνητική σύσκεψη για τα ανθρώπινα δικαιώματα ήταν το Φόρουμ Ελευθερίας του Όσλο (2009) για το οποίο έγραψε το [[The Economist|Economist]] πως είναι «καθoδόν για να γίνει το αντίστοιχο του οικονομικού φόρουμ του Νταβός για τα ανθρώπινα δικαιώματα» σημειώνοντας επίσης πως οι υποστηρικτές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων διχάζονται ολοένα και περισσότερο όσον αφορά τον ορισμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συγκεκριμένα όσον αφορά τη [[Μέση Ανατολή]]<ref>{{cite news
|url= http://www.economist.com/node/16219707?story_id=16219707
|title= Human rights: A crowded field
|date= 27 Μαΐου 2010
|newspaper= The Economist
|location= Λονδίνο
|accessdate= 9 Αυγούστου 2010
}}</ref>.

Κριτική ασκείται σε οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που χρησιμοποιούν τη θέση τους, αλλά απομακρύνονται από τους δεδηλωμένους τους στόχους. Ο Τζέραλντ Στάινμπεργκ, για παράδειγμα, ακαδημαϊκός του Ισραήλ, υποστηρίζει ότι οι ΜΚΟ εκμεταλλεύονται το λεγόμενο φαινόμενο «επίδρασης φωτοστέφανου» και ότι «τους δίνεται το στάτους των αμερόληπτων ηθικών φυλάκων» από κυβερνήσεις και media<ref>{{cite news
|url= http://www.thejc.com/news/uk-news/33415/interview-gerald-steinberg
|newspaper= The Jewish Chronicle
|title= Academic hits out at politicised charities
|date= 24 Ιουνίου 2010
|accessdate= 6 Μαΐου 2015
|first= Nathan
|last = Jeffay
}}</ref>. Σύμφωνα με την παραπάνω κριτική, αυτό μπορεί να φανεί σε διάφορα κυβερνητικά επίπεδα, ακόμα και όταν ομάδες που υπερασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα καταθέτουν μαρτυρία ενώπιον ερευνητικών επιτροπών<ref>{{cite news
|url= http://www.jpost.com/Opinion/Op-Ed-Contributors/The-search-for-the-truth
|title= The Search for the Truth
|first= Jason
|last= Edelstein
|newspaper= The Jerusalem Post
|date= 12 Οκτωβρίου 2010
|accessdate= 6 Μαΐου 2015
}}</ref>.

=== Ελλάδα ===
Η [[Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου]] (ΕΕΔΑ) είναι συμβουλευτικό όργανο της [[Γ΄ Ελληνική Δημοκρατία|Ελληνικής Πολιτείας]] σε θέματα προστασίας και προώθησης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου<ref>{{cite web |title= Θεμελιώδη δικαιώματα - Ελλάδα |url= https://e-justice.europa.eu/content_fundamental_rights-176-el-el.do?member=1 |publisher= Ευρωπαϊκή Διαδικτυακή Πύλη για τη Δικαιοσύνη |date= Τελευταία επικαιροποίηση: 28/07/2014 |accessdate= 15 Μαΐου 2015}}</ref>, ενώ η [[Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και του Πολίτη]] (ΕΕΔΑΠ), με έτος ίδρυσης το 1936 και έτος επανίδρυσης το 1953, είναι η παλαιότερη μη κυβερνητική οργάνωση προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που υπάρχει στην Ελλάδα<ref>{{cite web |title= Eλληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου |url= http://www.hlhr.gr/ |accessdate= 15 Μαΐου 2015}}</ref>.

[[File:Hiroshima Peace Bell.jpg|thumb|left|250px|''«Σε παλιότερες εποχές, τα έθνη ζούσαν με αμοιβαία άγνοια και στην πραγματικότητα το ένα μισούσε ή φοβόταν το άλλο. Το πνεύμα της αδελφικής συνεννόησης μεταξύ τους ας κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος. Με αυτή την πίστη, εγώ, ένας γέρος άνθρωπος, χαιρετώ εσάς, Ιάπωνες μαθητές, από μακριά και ελπίζω πως η γενιά σας κάποτε θα τοποθετήσει τη δική μου στην ντροπή.»'' —[[Άλμπερτ Αϊνστάιν]], Προς τους μαθητές των σχολείων της Ιαπωνίας.<ref>{{cite book |last= [[Άλμπερτ Αϊνστάιν|Αϊνστάιν]] |first= Άλμπερτ |title= Πώς βλέπω τον κόσμο |url= http://www.biblionet.gr/book/25793/Einstein,_Albert,_1879-1955/Πώς_βλέπω_τον_κόσμο |others= μετάφραση: Άκης Μπογιατζής |publisher= Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη |location= Αθήνα |date= 1995 |isbn= 978-960-236-394-2}}</ref> H [[Ρίψη ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι|ρίψη των ατομικών βομβών στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι]] είχε ως αποτέλεσμα τον ακαριαίο θάνατο πάνω από 100.000 ανθρώπων. Τους επόμενους μήνες, εξαιτίας της ραδιενέργειας, ο αριθμός των θυμάτων διπλασιάστηκε. Στη φωτογραφία μία μαθήτρια χτυπά την Καμπάνα της Ειρήνης<ref>{{cite web |title= Peace Bell |url= http://www.pcf.city.hiroshima.jp/virtual/VirtualMuseum_e/tour_e/ireihi/tour_08_e.html |publisher= Hiroshima Peace Memorial Museum WebSite |accessdate= 13 Μαΐου 2015}}</ref> στο [[Πάρκο Ειρήνης της Χιροσίμα]].]]

== Παραβιάσεις ==
{{απόσπασμα|Όταν κάποτε του έδειξαν ένα μακρύ κατάλογο των νεκρών και των τραυματιών, ο [[Ναπολέων Α΄ της Γαλλίας|Ναπολέοντας]] είπε: «Το Παρίσι, σε μία νύχτα, θα δώσει αρκετούς αντικαταστάτες τους».|[[:en:Philippe Gigantès|Φίλιπ Τσιγάντες]], [http://www.biblionet.gr/book/85713/Gigant%C3%A8s,_Philippe/%CE%95%CE%BE%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%AF%CE%B1_%CE%BA%CE%B1%CE%B9_%CE%B1%CF%80%CE%BB%CE%B7%CF%83%CF%84%CE%AF%CE%B1 Εξουσία και Απληστία]<ref name="Gigantès">{{cite book |last= [[:en:Philippe Gigantès|Τσιγάντες]] |first= Φίλιπ |title= Εξουσία και Απληστία: Μια Σύντομη Ιστορία του Κόσμου |url= http://www.biblionet.gr/book/85713/Gigant%C3%A8s,_Philippe/%CE%95%CE%BE%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%AF%CE%B1_%CE%BA%CE%B1%CE%B9_%CE%B1%CF%80%CE%BB%CE%B7%CF%83%CF%84%CE%AF%CE%B1 |others= μετάφραση: Μαρία Παππά |publisher= Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη |location= Αθήνα |date= 2004 |isbn= 978-960-14-0905-4}}</ref>}}

{{απόσπασμα|Ο [[Μάο Τσετούνγκ|Μάο]] είπε κάποτε δημοσίως ότι δεν ανησυχούσε πραγματικά για τις συνέπειες ενός πυρηνικού πολέμου: «Μπορεί να πεθάνει ο μισός πληθυσμός της γης, αλλά θα μείνει ο άλλος μισός».|[[:en:Philippe Gigantès|Φίλιπ Τσιγάντες]], [http://www.biblionet.gr/book/85713/Gigant%C3%A8s,_Philippe/%CE%95%CE%BE%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%AF%CE%B1_%CE%BA%CE%B1%CE%B9_%CE%B1%CF%80%CE%BB%CE%B7%CF%83%CF%84%CE%AF%CE%B1 Εξουσία και Απληστία]<ref name="Gigantès"/>}}

Οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων προκύπτουν όταν ενέργειες από κρατικούς (ή μη-κρατικούς) παράγοντες καταχρώνται, αγνοούν ή αρνούνται τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα (συμπεριλαμβανομένων των αστικών, πολιτικών, πολιτιστικών, κοινωνικών και οικονομικών δικαιωμάτων). Επιπλέον, οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μπορούν να προκύψουν όταν κάποιος κρατικός ή μη κρατικός φορέας παραβιάζει οποιοδήποτε μέρος της [[Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα|Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα]] ή άλλου διεθνούς δικαίου για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Όσον αφορά τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της νομοθεσίας των [[Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών|Ηνωμένων Εθνών]], το άρθρο 39 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών ορίζει το [[Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών]] (ή άλλη εξουσιοδοτημένη Αρχή) ως το μόνο δικαστήριο που μπορεί να καθορίσει τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ΟΗΕ<ref name="Article 39"/>.

[[File:Buchenwald Slave Laborers Liberation.jpg|thumb|right|250px|''«Το νούμερό μου στο [[Στρατόπεδο συγκέντρωσης Μαουτχάουζεν-Γκούζεν|Μαουτχάουζεν]] ήταν 10.205. Δεν το ’βγαλα απ' τη θέση αυτή, ούτε θα το βγάλω. Μέχρι τις 5 του Μάη αυτά τα νούμερα ήταν σημάδια του [[φασισμός|φασισμού]], του [[πόλεμος|πολέμου]], της [[δουλεία|σκλαβιάς]], του [[θάνατος|θανάτου]]. Τώρα πρέπει να γίνουν η αντίστασή μας σ' όλα αυτά. Πρέπει να γίνουν σύμβολα [[Δημοκρατία|Δημοκρατίας]], [[Ειρήνη|Ειρήνης]], [[Ελευθερία|Ελευθερίας]], [[Ζωή|Ζωής]].»''<ref>{{cite book |last= [[Ιάκωβος Καμπανέλλης|Καμπανέλλης]] |first= Ιάκωβος |title= Μαουτχάουζεν |url= http://www.biblionet.gr/book/9337/Καμπανέλλης,_Ιάκωβος_Σ.,_1922-2011/Μαουτχάουζεν |publisher= Κέδρος |location= Αθήνα |date= 1995 |isbn= 978-960-04-0112-7}}</ref>]]

Οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παρακολουθούνται από επιτροπές των Ηνωμένων Εθνών, εθνικούς οργανισμούς και κυβερνήσεις και από πολλές ανεξάρτητες μη κυβερνητικές οργανώσεις, όπως η [[Διεθνής Αμνηστία]]<ref>{{cite web |title= Amnesty International |url= https://www.amnesty.org/en/ |accessdate= 7 Μαΐου 2015}}</ref>, η [[Διεθνής Ομοσπονδία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου]]<ref>{{cite web |title= fidh |url= https://www.fidh.org/International-Federation-for-Human-Rights |publisher= 178 Human Rights Organisations throughout the world |accessdate= 7 Μαΐου 2015}}</ref>, το [[Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων]]<ref>{{cite web |title= Human Rights Watch |url= http://www.hrw.org/ |accessdate= 7 Μαΐου 2015}}</ref>, η [[Παγκόσμια Οργάνωση κατά των Βασανιστηρίων]]<ref>{{cite web |title= World Organisation Against Torture (OMCT) |url= http://www.omct.org/ |publisher= Global Network fighting against torture and other human rights violations |accessdate= 7 Μαΐου 2015}}</ref>, η οργάνωση [[Freedom House]]<ref>{{cite web |title= Freedom House |url= https://freedomhouse.org/ |accessdate= 7 Μαΐου 2015}}</ref>, η [[Διεθνής Οργάνωση Ανταλλαγής Πληροφοριών για την Ελευθερία της Έκφρασης]]<ref>{{cite web |title= ifex |url= http://www.ifex.org/ |publisher= The global network, defending and promoting free expression |accessdate= 7 Μαΐου 2015}}</ref> και η [[Διεθνής Οργάνωση κατά της Δουλείας]]<ref>{{cite web |title= anti-slavery |url= http://www.antislavery.org/english/ |publisher= today's fight for tomorrow's freedom |accessdate= 7 Μαΐου 2015}}</ref>. Αυτές οι οργανώσεις συλλέγουν στοιχεία και αποδείξεις από καταγγελλόμενες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ασκούν πίεση για την εφαρμογή των νόμων για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

[[Επιθετικός πόλεμος|Επιθετικοί πόλεμοι]], [[Έγκλημα πολέμου|εγκλήματα πολέμου]] και [[Έγκλημα κατά της ανθρωπότητας|εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας]], συμπεριλαμβανομένης της [[Γενοκτονία|γενοκτονίας]], αποτελούν παραβιάσεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και είναι από τις πιο σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Στο πλαίσιο των προσπαθειών για την εξάλειψη των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η οικοδόμηση της ευαισθητοποίησης και η διαμαρτυρία για την απάνθρωπη μεταχείριση έχουν συχνά οδηγήσει σε εκκλήσεις για δράση και μερικές φορές βελτίωσαν τις καταστάσεις. Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών έχει μεσολαβήσει με ειρηνευτικές δυνάμεις, και άλλα κράτη και συνθήκες (όπως το [[ΝΑΤΟ]]) παρενέβησαν σε καταστάσεις για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

=== Πολυεθνικές εταιρείες ===
Οι [[Πολυεθνική εταιρεία|πολυεθνικές εταιρείες]] παίζουν έναν όλο και πιο αυξανόμενο ρόλο στον κόσμο και είναι υπεύθυνες για πολλές καταπατήσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων<ref>{{cite web
|url= http://www.hrw.org/worldreport99/special/corporations.html
|title= Corporations and Human Rights
|publisher= Human Rights Watch
|accessdate= 3 Ιανουαρίου 2008
|archiveurl= http://web.archive.org/web/20071215000427/http://hrw.org/worldreport99/special/corporations.html <!-- Bot retrieved archive -->
|archivedate= 15 Δεκεμβρίου 2007
}}</ref>. Παρότι το νομικό και ηθικό πλαίσιο που περιβάλει τις ενέργειες των κυβερνήσεων είναι σε λογικό βαθμό επαρκώς ανεπτυγμένο, εκείνο που περιβάλει την δραστηριότητα των πολυεθνικών εταιρειών θεωρείται πιο αμφιλεγόμενο και μη επαρκώς διασαφηνισμένο. Η πρωταρχική ευθύνη των πολυεθνικών εταιρειών είναι έναντι των [[Μετοχή (οικονομία)|μετόχων]] τους κι όχι έναντι εκείνων που επηρεάζονται από τις ενέργειές τους. Τέτοιες εταιρείες μπορεί να είναι μεγαλύτερες από τις οικονομίες κάποιων κρατών μέσα στα οποία λειτουργούν και μπορούν να αποκτήσουν αξιοσημείωτη οικονομική και πολιτική ισχύ. Δεν υπάρχουν [[Διεθνής Συνθήκη|διεθνείς συνθήκες]] που να καλύπτουν συγκεκριμένα τη συμπεριφορά των εταιρειών σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι εθνικές νομοθεσίες ποικίλουν σημαντικά. O [[:en:Jean Ziegler|Jean Ziegler]], Ειδικός Εισηγητής της Επιτροπής Ανθρώπινων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών για το [[Δικαίωμα στην τροφή|δικαίωμα στην τροφή]], δήλωσε σε μια αναφορά του το 2003:
{{απόσπασμα|Η αυξανόμενη ισχύς των διεθνικών εταιρειών και η επέκταση της εξουσίας τους μέσω των ιδιωτικοποιήσεων, της νομοθετικής απελευθέρωσης και της απόσυρσης του Κράτους, σημαίνει επίσης ότι είναι καιρός να αναπτύξουμε δεσμευτικούς νομικούς κανόνες που θα συγκρατούν τις εταιρείες στο πλαίσιο των ανθρώπινων δικαιωμάτων και θα παρεμποδίζουν πιθανή κατάχρηση της θέσης ισχύος τους<ref>{{cite web
|url= http://www.un.org/apps/news/story.asp?NewsID=8536&Cr=right&Cr1=food
|title= Transnational corporations should be held to human rights standards – UN expert
|accessdate= 3 Ιανουαρίου 2008
|date= 13 Οκτωβρίου 2003
|publisher= UN News Centre
}}</ref>.}}

Τον Αύγουστο του 2003 η υποεπιτροπή της Επιτροπής Ανθρώπινων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών για την Προώθηση και Προστασία των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων εξέδωσε το σχέδιο «''Κανονισμοί σχετικά με τις ευθύνες των διεθνικών εταιρειών και άλλων επιχειρήσεων σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα''»<ref>{{cite web
|url= http://www1.umn.edu/humanrts/business/norms-Aug2003.html
|title= Norms on the Responsibilities of Transnational Corporations and Other Business Enterprises with Regard to Human Rights, U.N. Doc. E/CN.4/Sub.2/2003/12/Rev.2 (2003)
|publisher= Approved August 13, 2003, by U.N. Sub-Commission on the Promotion and Protection of Human Rights resolution 2003/16, U.N. Doc. E/CN.4/Sub.2/2003/L.11 at 52 (2003)
|accessdate= 1 Μαΐου 2015
}}</ref>. Αυτοί ελήφθησαν υπόψη από την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων το 2004, αλλά δεν έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα και δεν εποπτεύονται<ref>{{cite web
|title= Report to the Economic and Social Council on the sixtieth session of the commission (E/CN.4/2004/L.11/Add.7)
|url= http://www.unhchr.ch/huridocda/huridoca.nsf/e06a5300f90fa0238025668700518ca4/169143c3c1009015c1256e830058c441/$FILE/G0413976.pdf
|page= 81
|publisher= United Nations Commission on Human Rights
|accessdate= 3 Ιανουαρίου 2008
|format= PDF
}}</ref>.

=== Στο ελληνικό κράτος ===
Η Ελλάδα έχει κατηγορηθεί αρκετές φορές για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων<ref>{{Cite book |last= Βιδάλη |first= Σοφία
|title= Αστυνομία: Έλεγχος του εγκλήματος και ανθρώπινα δικαιώματα |url= http://www.biblionet.gr/book/184403/Βιδάλη,_Σοφία/Αστυνομία
|year= 2012 |publisher= Νομική Βιβλιοθήκη |location= Αθήνα |isbn= 978-960-562-045-5 |ref= harv}}</ref><ref>{{Cite book |last= Συμεωνίδου - Καστανίδου |first= Ελισάβετ |title= Κατάχρηση εξουσίας και ανθρώπινα δικαιώματα |url= http://www.biblionet.gr/book/191893/Συμεωνίδου_-_Καστανίδου,_Ελισάβετ/Κατάχρηση_εξουσίας_και_ανθρώπινα_δικαιώματα |year= 2013 |publisher= Εκδόσεις Σάκκουλα Α.Ε. |location= Αθήνα |isbn= 978-960-568-012-1 |ref= harv}}</ref><ref>{{cite web |last= Σωτηρόπουλος |first= Βασίλης |title= Καταδίκη Ελλάδας επειδή Λιμενικός βίασε μετανάστη |url= http://elawyer.blogspot.gr/2012/01/blog-post_17.html |publisher= E-Lawyer: ένα νομικό ιστολόγιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην ψηφιακή εποχή |date= 17 Ιανουαρίου 2012 |accessdate= 11 Μαΐου 2015}}</ref><ref>{{Cite book |last= Φίσερ-Λεσκάνο Αντρέα (Fischer-Lescano Andreas) |first= |title= Ανθρώπινα δικαιώματα σε καιρούς λιτότητας |url= http://www.biblionet.gr/book/200898/Fischer_-_Lescano,_Andreas/Ανθρώπινα_δικαιώματα_σε_καιρούς_λιτότητας |others= μετάφραση: Ματίνα Παπαδάκη |year= 2014 |publisher= Ποταμός |location= Αθήνα |isbn= 978-960-545-039-7 |ref= harv}}</ref><ref>{{cite web |author= Διεθνής Ομοσπονδία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (FIDH) |title= Υποβαθμίζοντας τα δικαιώματα: Το κόστος της λιτότητας στην Ελλάδα |url= https://www.fidh.org/%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AC/16677-%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1-%CE%97-%CE%88%CE%BA%CE%B8%CE%B5%CF%83%CE%B7-%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BA%CE%B1%CE%BB%CF%8D%CF%80%CF%84%CE%B5%CE%B9-%CF%84%CE%B9%CF%82 |location= Αθήνα, Παρίσι |date= 18 Δεκεμβρίου 2014 |accessdate= 11 Μαΐου 2015}}</ref><ref>{{cite web |title= Έκθεση της Διεθνούς Ομοσπονδίας για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (FIDH): Υποβαθμίζοντας τα Δικαιώματα - Το κόστος της λιτότητας στην Ελλάδα |url= http://www.hlhr.gr/?MDL=pages&SiteID=1107 |publisher= Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου |date= 18 Δεκεμβρίου 2014 |accessdate= 11 Μαΐου 2015}}</ref>.

== Ουσιώδη δικαιώματα ==
=== Δικαίωμα στη ζωή ===
{{απόσπασμα|Το δικαίωμα στη ζωή είναι εγγενές στον άνθρωπο. Το δικαίωμα αυτό πρέπει να προστατεύεται από το νόμο. Από κανένα δεν μπορεί να αφαιρεθεί αυθαίρετα η ζωή<ref>{{Harvard citation no brackets |Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα}}, Άρθρο 6.1.</ref>.}}

Το δικαίωμα στη ζωή είναι το ουσιαστικό δικαίωμα του ανθρώπου να μην σκοτώνεται από άλλον άνθρωπο. Η έννοια του δικαιώματος στη ζωή είναι βασικό στη συζήτηση ζητημάτων [[άμβλωση]]ς, [[Θανατική ποινή|θανατικής ποινής]], [[ευθανασία]]ς, [[αυτοάμυνα]]ς και [[Πόλεμος|πολέμου]]. Σύμφωνα με τους [[Ακτιβισμός|ακτιβιστές]] ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η θανατική ποινή αποτελεί παραβίαση αυτού του δικαιώματος<ref>{{cite web |url= http://www.amnesty.org/en/death-penalty |title=Καταργήστε την θανατική ποινή |publisher=Διεθνής Αμνηστία |accessdate=13 Δεκεμβρίου 2012}}</ref>. Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν καλέσει τα κράτη που διατηρούν τη θανατική ποινή να θέσουν δικαιοστάσιο με σκοπό την κατάργησή της<ref>{{cite web |url= http://www.worldlii.org/int/other/UNGARsn/2007/199.pdf |title= 62/149. Moratorium on the use of the death penalty |publisher= United Nations General Assembly|date= 18 December 2007 |accessdate= 1 Μαΐου 2015}}</ref>. Όποιο κράτος δεν συμμετέχει σε αυτήν την προσπάθεια υφίσταται σημαντικές ηθικές και πολιτικές πιέσεις.

=== Ελευθερία από τη δουλεία ===
Η ελευθερία από τη [[δουλεία]] είναι διεθνώς αναγνωρισμένη ως ανθρώπινο δικαίωμα. Το Άρθρο 4 της [[Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα|Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα]] υπαγορεύει το εξής:

{{απόσπασμα|Κανείς δεν επιτρέπεται να ζει υπό καθεστώς δουλείας, ολικής ή μερικής. Η δουλεία και το δουλεμπόριο υπό οποιαδήποτε μορφή απαγορεύεται<ref name="UDHR Article 4">{{Harvard citation no brackets |Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα}}, Άρθρο 4.</ref><ref>{{cite web
|url= http://www.bbc.co.uk/ethics/slavery/modern/law.shtml
|title= Ο νόμος κατά της δουλείας
|work= Religion & Ethics – Ethical issues
|publisher= BBC
|accessdate= 5 Οκτωβρίου 2008
}}</ref>.}}

[[File:Sade - L’Œuvre, éd. Apollinaire, 1909.djvu|thumb|right|160px|''«Για όποιον θέλει να προχωρήσει ως το βάθος της σημασίας τού να είσαι άνθρωπος, η μελέτη του Σαντ δεν συνιστάται απλώς, είναι αναγκαία.»'' –[[Ζωρζ Μπατάιγ]].<ref>{{cite book |author= [[Μαρκήσιος ντε Σαντ]] |title= Οι 120 Μέρες των Σοδόμων |url= http://www.biblionet.gr/book/14463/Sade,_Donatien_Alphonse_François_de,_1740-1814/Οι_120_μέρες_των_Σοδόμων |others= μετάφραση: Πέτρος Παπαδόπουλος & Τάκης Θεοδωρόπουλος |publisher= Εξάντας |location= Αθήνα |date= 1997 |isbn= 978-960-256-317-5}}</ref> Στο λογοτεχνικό έργο του [[Μαρκήσιος ντε Σαντ|Μαρκήσιου ντε Σαντ]] παρουσιάζεται μία μεγάλη ποικιλία [[wiktionary:el:βασανιστήριο|βασανιστηρίων]].]]

Παρά ταύτα, ο αριθμός των δούλων σήμερα είναι υψηλότερος από ποτέ άλλοτε στην ιστορία<ref name=time>{{Cite news
|author= Skinner, E. Benjamin |date= 18 Ιανουαρίου 2010
|url= http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1952335,00.html
|title= Sex trafficking in South Africa: World Cup slavery fear
|work= Time |location =New York
|accessdate= 29 Αυγούστου 2010
}}</ref> και εκτιμάται από 12<ref name="Forced labour – Themes">{{cite web
|url= http://www.ilo.org/global/Themes/Forced_Labour/lang--en/index.htm
|title= Forced labour – Themes
|publisher= Ilo.org
|accessdate= 14 Μαρτίου 2010
}}</ref> έως και 27 εκατομμύρια<ref name="disposable-bales">{{Harvard citation no brackets |Bales |1999 |p=9 }}.</ref><ref name="un.org">{{cite web
|url= http://www.smfcdn.com/assets/pubs/un_chronicle.pdf
|author= Howard Dodson
|title= Slavery in the Twenty-First Century
|publisher= United Nations Chronicle Online Edition
|date= 5 May 2008
|accessdate= 29 Αυγούστου 2010
}}</ref><ref name="BBC Millions 'forced into slavery'">{{Cite news
|url= http://news.bbc.co.uk/2/hi/2010401.stm
|title= Millions 'forced into slavery'
|publisher= BBC News
|date= 27 Μαΐου 2002
|accessdate= 29 Αυγούστου 2010
}}</ref>. Οι περισσότεροι είναι δούλοι για χρέη που τους επιβάρυναν δανειστές, συχνά ακόμα και επί γενιές<ref name=newint>{{cite web
|url= http://www.newint.org/issue337/facts.htm
|title= Slavery in the 21st century
|publisher= New Internationalist
|date= 5 August 2001
|accessdate= 29 Αυγούστου 2010
}}</ref>. Η εμπορία ανθρώπων συμβαίνει κυρίως για την έκδοση γυναικόπαιδων στις βιομηχανίες του σεξ<ref name=voa>{{cite web
|url= http://www.voanews.com/content/a-13-2009-05-15-voa30-68815957/413170.html
|title= Experts encourage action against sex trafficking
|publisher= Voice of America
|date= 02 November 2009
|accessdate= 1 Μαΐου 2015
}}</ref>.

Ομάδες όπως οι αμερικανικές [[:en:American Anti-Slavery Group|American Anti-Slavery Group]], [[:en:Free the Slaves|Free the Slaves]] και η βρετανική [[:en:Anti-Slavery International|Anti-Slavery International]] εξακολουθούν να εργάζονται για την απαλοιφή της δουλείας στον κόσμο.

=== Ελευθερία από βασανιστήρια ===
Τα [[:wiktionary:el:βασανιστήριο|βασανιστήρια]] ιστορικά χρησιμοποιούνταν ως μέσο πολιτικής επανεκπαίδευσης, ανάκρισης, τιμωρίας και εξαναγκασμού. Πέρα από τα κρατικά βασανιστήρια, τα άτομα ή ομάδες μπορεί να ωθούνται στον βασανισμό άλλων για λόγους παρόμοιους με τους λόγους ενός κράτους. Όμως το κίνητρο για να βασανίσει κανείς μπορεί να προέρχεται από την ανάγκη για [[:wiktionary:el:σαδισμός|σαδιστική]] ικανοποίηση του βασανιστή, όπως στην περίπτωση των [[:en:Moors murders|δολοφόνων τoυ Μουρ]].

Τα βασανιστήρια διώκονται από το διεθνές δίκαιο και το εσωτερικό δίκαιο στις περισσότερες χώρες στον 21ο αιώνα. Θεωρούνται παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και έχουν κηρυχθεί ως ανεπίτρεπτα από το Άρθρο 5 της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα των Ηνωμένων Εθνών<ref name="UDHR Article 5">{{Harvard citation no brackets |Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα}}, Άρθρο 5.</ref>. Οι υπογράφοντες των Συμβάσεων της Γενεύης του 1949 και των Πρόσθετων Πρωτοκόλλων Ι και ΙΙ της 8ης Ιουνίου 1977 επισήμως συμφώνησαν να μην βασανίζουν αιχμαλώτους σε πολεμικές συρράξεις, είτε αυτές είναι διεθνείς είτε εγχώριες. Τα βασανιστήρια επίσης απαγορεύονται από τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών Κατά των Βασανιστηρίων<ref name="CAT"/>, που έχει επικυρωθεί από 155 χώρες<ref>{{cite web
|url= http://treaties.un.org/pages/ViewDetails.aspx?src=TREATY&mtdsg_no=IV-9&chapter=4&lang=en
|title= Chapter IV Human Rights, 9. Convention against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment
|publisher= United Nations Treaty Collection
|location= New York
|date= 10 December 1984
|accessdate= 7 Οκτωβρίου 2010
}}</ref>.

Ομόφωνα τα κράτη απαγορεύουν τα βασανιστήρια, διεθνώς αλλά και στα εδάφη τους, καθώς είναι ανήθικα και μη πρακτικά<ref>{{cite web
|publisher= [[Διεθνής Αμνηστία]]
|url= http://www.amnesty.org/en/library/info/ACT40/014/2005/en
|title= Torture and Ill-Treatment in the 'War on Terror'
|date= 1 Νοεμβρίου 2005
|accessdate= 22 Οκτωβρίου 2008
}}</ref>. Παρά τις διεθνείς αυτές συμβάσεις, οργανισμοί που παρακολουθούν την κατάχρηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων (λ.χ. Διεθνής Αμνηστία, Διεθνές Συμβούλιο Αποκατάστασης Θυμάτων Βασανιστηρίων) καταγγέλλουν την ευρεία χρήση βασανιστηρίων που παραβλέπονται από κράτη πολλών περιοχών του κόσμου<ref>{{cite web
|publisher= [[Διεθνής Αμνηστία]]
|date=20070317170847
|url=http://web.amnesty.org/report2006/2af-summary-eng
|title=Έκθεση 2006 |archiveurl=http://web.archive.org/web/20060615061515/http://web.amnesty.org/report2006/2af-summary-eng|archivedate=2006-06-15}}</ref>. Η Διεθνής Αμνηστία υπολογίζει ότι τουλάχιστον 81 κυβερνήσεις ασκούν βασανιστήρια, ορισμένες μάλιστα και ανοικτά<ref name="Amnesty08">{{cite web
|publisher= [[Διεθνής Αμνηστία]]
|url= http://thereport.amnesty.org/eng/report-08-at-a-glance
|title= Έκθεση 08: Με μια ματιά
|year= 2008
|accessdate= 22 Οκτωβρίου 2008
|archiveurl= http://web.archive.org/web/20080708202906/http://thereport.amnesty.org/eng/report-08-at-a-glance
|archivedate= 8 Ιουλίου 2008
}}</ref>.

=== Δικαίωμα σε δίκαιη δίκη ===
{{απόσπασμα|Ο κάθε άνθρωπος έχει πλήρες δικαίωμα σε δίκαιη και δημόσια ακρόαση από ένα ανεξάρτητο και αμερόληπτο δικαστήριο, για τον προσδιορισμό των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεών του καθώς και για κάθε κατηγορία εναντίον του<ref name="UDHR Article 10">{{Harvard citation no brackets |Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα}}, Άρθρο 10.</ref>.}}

Το δικαίωμα στη δίκαιη δίκη έχει ορισθεί από πολυάριθμους τοπικούς και [[Διεθνής Οργανισμός|διεθνείς οργανισμούς]] αρμόδιους για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Είναι ένα από τα πλέον διαδεδομένα ανθρώπινα δικαιώματα και όλοι οι οργανισμοί των ανθρωπίνων δικαιωμάτων το κατοχυρώνουν σε περισσότερα του ενός άρθρα<ref>{{Harvard citation no brackets |Doebbler |2006 |p=107-108 }}.</ref>. Το δικαίωμα στη δίκαιη δίκη είναι ένα από τα πλέον εκδικασμένα και υπάρχει σημαντική [[νομολογία]] επί της ερμηνείας του ανθρώπινου αυτού δικαιώματος<ref>{{Harvard citation no brackets |Doebbler |2006 |p=110 }}.</ref>. Παρά τις διαφοροποιήσεις στις διατυπώσεις και στις τοποθετήσεις των διαφόρων δικαιωμάτων για δίκαιη δίκη, οι διεθνείς οργανισμοί για τα ανθρώπινα δικαιώματα ορίζουν το δικαίωμα στη δίκαιη δίκη με τους ίδιους γενικώς όρους<ref>{{Harvard citation no brackets |Alfredsson |Eide |1999 |p=225 }}.</ref>. Στόχος του δικαιώματος είναι να διαφυλαχθεί η ορθή απονομή δικαιοσύνης. Ως ελάχιστες προϋποθέσεις, το δικαίωμα στη δίκαιη δίκη περιλαμβάνει τα ακόλουθα επί μέρους δικαιώματα κατά τις [[Πολιτική Δικονομία|αστικές]] και [[Ποινική Δικονομία|ποινικές]] ακροαματικές διαδικασίες<ref name="Doebbler 2006 108">{{Harvard citation no brackets |Doebbler |2006 |p=108 }}.</ref>:
*Το δικαίωμα δίκης από αρμόδιο, ανεξάρτητο και αμερόληπτο δικαστήριο.
*Το δικαίωμα σε δημόσια ακροαματική διαδικασία.
*Το δικαίωμα της εύλογης διάρκειας της ακροαματικής διαδικασίας.
*Το δικαίωμα της υπερασπίσεως.
*Το δικαίωμα της διερμηνείας<ref name="Doebbler 2006 108"/>.

=== Δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή ===
Σύμφωνα με το άρθρο 12 της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα: «Κανείς δεν επιτρέπεται να υποστεί αυθαίρετες επεμβάσεις στην ιδιωτική του ζωή, την οικογένεια, την κατοικία ή την αλληλογραφία του, ούτε προσβολές της τιμής και της υπόληψής του. Καθένας έχει το δικαίωμα να τον προστατεύουν οι νόμοι από επεμβάσεις και προσβολές αυτού του είδους<ref>{{Harvard citation no brackets |Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα}}, Άρθρο 12.</ref>.» Σύμφωνα με το [[wikisource:el:Σύνταγμα της Ελλάδας#Άρθρο 9|άρθρο 9]] του ελληνικού Συντάγματος: «Η ιδιωτική και οικογενειακή ζωή του ατόμου είναι απαραβίαστη.»

Το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή είναι ένα θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, διότι σχετίζεται άμεσα με την ανθρώπινη αξιοπρέπεια<ref>{{cite web |last= Moreham |first= N. A. |title= Why is Privacy Important? Privacy, Dignity and the Development of the New Zealand Breach of Privacy Tort |url= http://www.victoria.ac.nz/law/about/staff/publications-nicole-moreham/nm-law-liberty-legislation.pdf |publisher= Law Liberty, Legislation J Finn and S Todd (eds) (LexisNexis, Wellington, 2008) pp 231-247 |accessdate= 15 Μαΐου 2015}}</ref>, ενώ επιπλέον αποτελεί και αποφασιστικό παράγοντα για άλλα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, όπως το [[#Ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας|δικαίωμα στην ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας]] και το [[#Ελευθερία του λόγου|δικαίωμα στην ελευθερία του λόγου]]<ref>{{cite web |last= McFarland |first= Michael |title= Why We Care about Privacy |url= http://www.scu.edu/ethics/practicing/focusareas/technology/internet/privacy/why-care-about-privacy.html |publisher= Santa Clara University |date= June 2012 |accessdate= 15 Μαΐου 2015}}</ref><ref>{{cite web |author= From the Submission of the Office of the Information and Privacy Commissioner for British Columbia to the SPECIAL COMMITTEE TO REVIEW THE PERSONAL INFORMATION PROTECTION ACT |title= The Importance of Privacy |url= http://library.royalroads.ca/copyright-office/privacy-information-basics-students-and-researchers/importance-privacy |publisher= Royal Roads University |date= March 2008 |accessdate= 15 Μαΐου 2015}}</ref><ref>{{cite web |title= Μια Διακήρυξη για τη Δημοκρατία στην Ψηφιακή Εποχή (10 Δεκεμβρίου 2013) |url= http://www.solon.org.gr/index.php/2008-07-15-19-30-53/66-2008-07-15-14-47-02/4907-diakirixi-dimokratia-stin-psifiaki-epoxi.html |publisher= Σόλων για τη Σύνθεση και τον Οικολογικό Πολιτισμό στον 21ο αιώνα |accessdate= 15 Μαΐου 2015}}</ref>.

=== Δικαίωμα μετακίνησης ===
Η ελευθερία μετακίνησης εγγυάται ότι ο πολίτης ενός κράτους στο οποίο βρίσκεται ο εν λόγω πολίτης, έχει την ελευθερία να ταξιδέψει, να διαμείνει, ή/και να εργαστεί σε οποιοδήποτε μέρος του κράτους επιλέγει, εντός των ορίων του σεβασμού για την ελευθερία και τα δικαιώματα των άλλων, καθώς και να εγκαταλείψει αυτό το κράτος και να επανεισέλθει ανά πάσα στιγμή.

[[File:Religion collage updated.jpg|thumb|left|320px|Σύμφωνα με τα ανθρώπινα δικαιώματα κάθε άνθρωπος είναι [[Ελευθερία|ελεύθερος]] να [[Πίστη|πιστεύει]] σε όποια [[θρησκεία]] θέλει, ή και να μην πιστεύει σε καμία.]]

=== Ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας ===
{{απόσπασμα|Κάθε πρόσωπο έχει δικαίωμα στην ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας. Αυτό το δικαίωμα περιλαμβάνει την ελευθερία να αλλάζει την θρησκεία του και τις πεποιθήσεις του και την ελευθερία να εκδηλώνει τη θρησκεία ή την πεπoίθησή του, ατομικά ή από κοινού με άλλους, δημόσια ή ιδιωτικά μέσω της λατρείας, πράξεων ιεροτελεστίας, πρακτικής και διδασκαλίας.|Άρθρο 18 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα}}

[[File:Woman arrested.jpg|thumb|right|200px|''«Καvείς δεv πρέπει vα υπόκειται σε διακριτική μεταχείριση και vα παρεvoχλείται για τις απόψεις τoυ.»''<ref name="ICCPR Article 19">{{Harvard citation no brackets |Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα}}, Άρθρο 19.</ref> Στη φωτογραφία εικονίζεται μία γυναίκα να έχει συλληφθεί στην [[πλατεία Τιενανμέν]] διότι ασκούσε το [[Φάλουν Γκονγκ]].]]

Ελευθερία [[Σκέψη|σκέψης]], [[Συνείδηση|συνείδησης]] και [[Θρησκεία|θρησκείας]] είναι στενά συνδεδεμένα δικαιώματα που προστατεύουν την ελευθερία ενός ατόμου ή κοινότητας, δημόσια ή ιδιωτικά, να σκέφτεται και να κατέχει ελεύθερα τις ιδεολογικές πεποιθήσεις του καθώς και να εκδηλώνει τη θρησκεία ή τις πεποιθήσεις του, ατομικά ή από κοινού με άλλους, μέσω της λατρείας, πράξεων ιεροτελεστίας, πρακτικής και διδασκαλίας. Η έννοια είναι γενικώς αναγνωρισμένο ότι συμπεριλαμβάνει επίσης και την ελευθερία κάποιου να αλλαξοθρησκήσει ή να μην πιστεύει σε καμία θρησκεία<ref>{{Harvard citation no brackets |Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα}}, Άρθρο 18.
</ref>. Η ελευθερία κάποιου να αφήσει ή να σταματήσει την συμμετοχή σε μια θρησκεία ή θρησκευτική ομάδα –σε θρησκευτικούς όρους η επονομαζόμενη «[[αποστασία]]»– είναι επίσης ένα θεμελιώδες μέρος της θρησκευτικής ελευθερίας, όπως καλύπτεται από το άρθρο 18 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων<ref>{{cite web |url=http://www.un.org/en/documents/udhr/index.shtml |title=The Universal Declaration of Human Rights |publisher=[http://www.un.org/ United Nations] |date= 10 December 1948 |accessdate= 5 Μαΐου 2015}}</ref>.

Οργανώσεις προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως η [[Διεθνής Αμνηστία]], διοργανώνουν εκστρατείες για την προστασία όσων έχουν συλληφθεί ή/και φυλακιστεί ως κρατούμενοι συνείδησης λόγω των ιδεολογικών πεποιθήσεών τους, ιδιαίτερα όσον αφορά την πνευματική, πολιτική και καλλιτεχνική ελευθερία της έκφρασης και του συνεταιρίζεσθαι<ref>{{cite web |author= Δες για παράδειγμα: Václav Havel, Jan Brabec, Ivan Lamper, David Nemec, and Petr Placak, et al |url= http://www.nybooks.com/articles/4151 |title= Prisoners of Conscience |publisher= The New York Review of Books|date= 2 February 1989 |accessdate= 18 Οκτωβρίου 2009}}</ref>. Στην νομοθεσία, η ρήτρα συνείδησης είναι μια διάταξη νόμου που εξαιρεί έναν επαγγελματία υγείας από τη συμμόρφωση με τη νομοθεσία (π.χ. την χειρουργική ή φαρμακευτική έκτρωση) αν είναι ασυμβίβαστη με τις θρησκευτικές ή ιδεολογικές πεποιθήσεις του<ref>{{cite web |author= Katherine White |url= http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10558539 |title= Crisis of Conscience: Reconciling Religious Health Care Providers' Beliefs and Patients' Rights |publisher= Stanford Law Review 1999; 51: 1703–1724 |accessdate= 5 Μαΐου 2015}}</ref>.

=== Ελευθερία του λόγου ===
{{κύριο|Ελευθερία του λόγου}}
Η ελευθερία του λόγου είναι το να μιλάει κανείς ελευθέρως χωρίς να [[Λογοκρισία|λογοκρίνεται]]. Ο όρος [[Ελευθερία της έκφρασης|ελευθερία της έκφρασης]] χρησιμοποιείται μερικές φορές ως συνώνυμο, αλλά περιλαμβάνει κάθε πράξη αναζήτησης, λήψης και μετάδοσης πληροφοριών ή ιδεών, ανεξαρτήτως του χρησιμοποιούμενου μέσου. Στην πράξη, το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου δεν είναι απόλυτο σε καμία χώρα και διάφορες εκφάνσεις της υπόκεινται σε περιορισμούς, όπως οι [[wiktionary:el:λίβελος|λίβελοι]], οι [[Συκοφαντική δυσφήμηση|συκοφαντίες]], οι [[wiktionary:el:αισχρολογία|αισχρολογίες]], η παρακίνηση προς [[Έγκλημα|εγκληματικές πράξεις]], κ.λπ.

Η ελευθερία της έκφρασης αναγνωρίζεται ως ανθρώπινο δικαίωμα στο Άρθρο 19 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και αναγνωρίζεται στη διεθνή νομοθεσία των δικαιωμάτων του ανθρώπου και στο [[Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα]] (''ICCPR''). Το άρθρο 19 του Διεθνούς αυτού Συμφώνου ορίζει ότι «ο καθένας έχει το δικαίωμα να έχει άποψη ανεπηρέαστος» και «ο καθένας έχει το δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης. Το δικαίωμα αυτό περιλαμβάνει την ελευθερία της αναζήτησης, λήψης και μετάδοσης πληροφορίας και ιδεών όλων των ειδών, ανεξαρτήτως συνόρων, είτε προφορικώς, είτε γραπτώς ή εντύπως, υπό τη μορφή έργων τέχνης, ή μέσω οιουδήποτε άλλου μέσου της επιλογής του»<ref name="ICCPR Article 19"/>.

=== Δικαιώματα σε δημόσιο διάλογο ===
Γεγονότα και νέες δυνατότητες μπορούν να επηρεάσουν τα υφιστάμενα δικαιώματα ή να δημιουργήσουν την ανάγκη για νέα. Πρόοδοι στην [[τεχνολογία]], [[ιατρική]] και [[φιλοσοφία]] συνεχώς προκαλούν το [[:en:status quo|status quo]] της λογικής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων<ref>{{cite web |author= Δες για παράδειγμα: American Anthropological Association |title= Declaration on Anthropology and Human Rights |url= http://www.aaanet.org/about/Policies/statements/Declaration-on-Anthropology-and-Human-Rights.cfm |date= June 1999 |accessdate= 14 Μαΐου 2015}}</ref>.

[[File:World Water Day (4462056279).jpg|thumb|left|200px|187 [[Παιδί|παιδιά]] πεθαίνουν κάθε ώρα γιατί δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό [[νερό]].]]

==== Πρόσβαση σε νερό ====
Το [[Δικαίωμα στο νερό|δικαίωμα στο νερό]]<ref>{{cite web |title= Εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο χωρίς καθαρό νερό |url= http://www.oneearth.gr/cgi-bin/oneearth/pages/3rdpagenew.pl?arcode=080320125404 |publisher= One Earth |accessdate= 6 Μαϊου 2015}}</ref><ref>{{cite web |title= The Rights to Water and Sanitation |url= http://www.righttowater.info/|publisher= Information portal on the human rights to water and sanitation |accessdate= 6 Μαϊου 2015}}</ref><ref>{{cite web |title= Water |url= http://www.unesco.org/new/en/natural-sciences/environment/water/ |publisher= UNESCO |accessdate= 6 Μαϊου 2015}}</ref> έχει αναγνωριστεί σε μια ευρεία γκάμα διεθνών εγγράφων, συμπεριλαμβανομένων συνθηκών, διακηρύξεων και άλλων προτύπων. Για παράδειγμα, η [[Επιτροπή εξάλειψης διακρίσεων κατά γυναικών|Σύμβαση για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών]] του [[1979]] (CEDAW) απαιτεί από τα κράτη μέλη να εξασφαλίζουν για τις γυναίκες το δικαίωμα «Να απολαμβάνουν κατάλληλες συνθήκες διαβιώσεως, ειδικότερα όσον αφορά [...] την παροχή [...] ύδατος»<ref>{{Harvard citation no brackets |Σύμβαση για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεως κατά των γυναικών}}, Άρθρο 14, 2η.</ref>. Η [[Παιδί#Tα δικαιώματα του παιδιού|Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού]] του [[1989]] (CRC) απαιτεί από τα συμβαλλόμενα κράτη να καταπολεμήσουν την αρρώστια και τον υποσιτισμό «και με την παροχή θρεπτικών τροφών και καθαρού πόσιμου νερού»<ref>{{Harvard citation no brackets |Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού}}, Άρθρο 24, 2γ.</ref>.

Ο πιο ξεκάθαρος ορισμός του Ανθρώπινου Δικαιώματος για Νερό έχει δοθεί από την Επιτροπή για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα του ΟΗΕ. Αυτός ο φορέας ερμήνευσε τις νομικές υποχρεώσεις ενός Κράτους μέρους στο [[Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα|Διεθνές σύμφωνο για τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα]] (ICESCR) με την έκδοση το [[2002]] μιας μη δεσμευτικής ερμηνείας που επιβεβαίωνε ότι η πρόσβαση στο νερό ήταν προαπαιτούμενο για το δικαίωμα επαρκούς συνθήκης διαβίωσης και πως είναι αλληλένδετο με το δικαίωμα για την επίτευξη του μέγιστου δυνατού επίπεδου υγείας (βλέπε ΙCESCR Άρθρο 11 & 12<ref>{{Harvard citation no brackets |Διεθνές Σύμφωνο για τα οικονομικά, κοινωνικά και μορφωτικά δικαιώματα}}, Άρθρο 11 & 12.</ref>), και συνεπώς πρόκειται για ανθρώπινο δικαίωμα:

{{απόσπασμα|Το ανθρώπινο δικαίωμα για νερό παρέχει στον καθένα το δικαίωμα για επαρκές, ασφαλές, αποδεκτό, φυσικά και οικονομικά προσβάσιμο νερό για προσωπική και οικιακή χρήση<ref>{{cite web |title= Το νερό είναι δικαίωμα |url= http://www.oneearth.gr/cgi-bin/oneearth/pages/3rdpagenew.pl?arcode=080320175001 |publisher= One Earth |accessdate= 6 Μαϊου 2015}}</ref><ref>{{cite web |title= Committee on Economic, Social and Cultural Rights, General Comment 15, The right to water |url= https://www1.umn.edu/humanrts/gencomm/escgencom15.htm |publisher= University of Minnesota, Human Rights Library |accessdate= 6 Μαϊου 2015}}</ref>.}}

Στις [[28 Ιουλίου]] [[2010]], η [[Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών]] ανακήρυξε το νερό και την υγιεινή ως ανθρώπινα δικαιώματα<ref>{{cite web |title= Human right to water and sanitation |url= http://www.un.org/waterforlifedecade/human_right_to_water.shtml |publisher= United Nations, International Decade for Action 'Water for Life' 2005-2015 |accessdate= 6 Μαΐου 2015}}</ref>. Σήμερα, όλα τα Κράτη έχουν επικυρώσει τουλάχιστον μια σύμβαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων που έμμεσα ή άμεσα να αναγνωρίζει το δικαίωμα, και έχουν όλα υπογράψει τουλάχιστον μια πολιτική διακήρυξη που να αναγνωρίζει το δικαίωμα αυτό.

Η [[22 Μαρτίου]] έχει οριστεί ως [[Παγκόσμιες ημέρες|Παγκόσμια Ημέρα]] για το [[Νερό]]<ref>{{cite web |title= Παγκόσμια Ημέρα για το Νερό |url= http://www.sansimera.gr/worldays/9 |publisher= Σαν Σήμερα .gr |accessdate= 6 Μαΐου 2015}}</ref>.

==== Σεξουαλικός προσανατολισμός και προσδιορισμός φύλου ====
[[File:World laws pertaining to homosexual relationships and expression.svg|thumb|{{{align|right}}}|{{{size|320px}}}<!--
-->|<!--
-->
{{Aligned table
|row1style=padding:0.8em 0.3em 1.3em;line-height:1.2em;
|'''Tα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων<br>ανδρών και γυναικών ανά τον κόσμο.'''<ref>Wikipedia, [[:en:LGBT rights by country or territory|LGBT rights by country or territory]].</ref><ref>Wikipedia, [[:en:LGBT rights at the United Nations|LGBT rights at the United Nations]].</ref>
}}

{{Aligned table |fullwidth=true |cols=4
|col1style=width:6%; padding:0.2em 0.3em 0.3em;line-height:1.2em;
|col2style=width:48%;padding:0.2em 1.0em 0.3em 0.3em;line-height:1.2em;
|col3style=width:6%; padding:0.2em 0.3em 0.3em;line-height:1.2em;
|col4style=width:40%;padding:0.2em 0.3em 0.3em;line-height:1.2em;

|row1style=padding:0.8em 0.3em 0.3em;line-height:1.2em;
| {{color box|#002255}} | Επιτρέπεται γάμος μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου.
| {{color box|#0066ff}} | Επιτρέπεται σύμφωνο συμβίωσης μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου.

| {{color box|#00ffde}} | Επιτρέπεται σύμφωνο συμβίωσης μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου, αλλά δεν εκτελείται.
| {{color box|#99ccff}} | Επιτρέπεται σύμφωνο συμβίωσης μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου, αλλά δεν εκτελείται.

| {{color box|#cccccc}} | Δεν αναγνωρίζονται δικαιώματα, ούτε υφίστανται διώξεις τα ομοφυλόφιλα άτομα.
| {{color box|#decd87}} | Περιορισμένη ελευθερία έκφρασης.

| {{color box|#f9dc36}} | Μικρή ποινή στα ομοφυλόφιλα άτομα.
| {{color box|#ec8028}} | Μεγάλη ποινή στα ομοφυλόφιλα άτομα.
| {{color box|#e73e21}} | Ισόβια κάθειρξη στα ομοφυλόφιλα άτομα.
| {{color box|#8c210f}} | Θάνατος στα ομοφυλόφιλα άτομα.
}}
]]

Τα δικαιώματα στον [[Σεξουαλικός προσανατολισμός|σεξουαλικό προσανατολισμό]] και την ταυτότητα φύλου σχετίζονται με την έκφραση του σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου με βάση το [[#Δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή|δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής ζωής]] και το δικαίωμα να μην υφίσταται διακρίσεις λόγω της «άλλης κατάστασης», όπως ορίζεται σε διάφορες συμβάσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως το άρθρο 17 και 26 του [[Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα|Διεθνούς Συμφώνου των Ηνωμένων Εθνών για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα]]<ref>{{Harvard citation no brackets |Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα}}, Άρθρο 17 & 26.</ref> και το άρθρο 8 και 14 της [[Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου|Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα]]<ref>{{Harvard citation no brackets |Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου}}, Άρθρο 8 & 14.</ref>.

Με στοιχεία του 2011, η [[Ομοφυλοφιλία|ομοφυλοφιλική]] συμπεριφορά είναι παράνομη σε 76 χώρες και τιμωρείται με εκτέλεση σε επτά χώρες<ref>{{cite web
|url= http://ilga.org/ilga/en/article/1111
|title= World Day against Death Penalty
|publisher= ILGA
|accessdate= 29 Αυγούστου 2010
}}{{dead link|date=June 2015}}</ref>. Η ποινικοποίηση των ιδιωτικών, συναινετικών, ενηλίκων σεξουαλικών σχέσεων, ειδικά σε χώρες όπου υπάρχει σωματική ή [[θανατική ποινή]], είναι ένα από τα κύρια προβλήματα των υπερασπιστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων των [[ΛΟΑΤ]]<ref>{{cite web
|url= http://iglhrc.org/content/international-role-yogyakarta-principles
|title= International: The Role of the Yogyakarta Principles
|publisher= International Gay & Lesbian Human Rights Commission
|date= 4 Αυγούστου 2008
|accessdate= 1 Μαΐου 2015
}}</ref>.

Άλλα θέματα περιλαμβάνουν: [[Δικαιώματα ΛΟΑΤ στην Ελλάδα#Σύμφωνο συμβίωσης και λοιπά δικαιώματα|κυβερνητική αναγνώριση]] των ομόφυλων σχέσεων, υιοθέτηση από ΛΟΑΤ, σεξουαλικό προσανατολισμό και στρατιωτική θητεία, ισότητα των μεταναστών, νόμους κατά των διακρίσεων, νομοθεσία για τα εγκλήματα μίσους σχετικά με τη βία κατά των ΛΟΑΤ, νόμους περί [[Σοδομισμός|σοδομισμού]], νόμους κατά των [[Λεσβία|λεσβιών]] και ίση ηλικία συναίνεσης για σεξουαλική δραστηριότητα ιδίου φύλου<ref>{{cite web
|url= http://www.amnestyusa.org/lgbt-human-rights/country-information/page.do?id=1106576
|title= Interactive Map of Legal Status of LGBT People |publisher=Amnestyusa.org
|accessdate= 29 Αυγούστου 2010
}}</ref><ref>{{cite web
|url= http://www.amnestyusa.org/lgbt-human-rights/about-lgbt-human-rights/page.do?id=1106573
|title= About LGBT Human Rights
|publisher= Amnestyusa.org
|date= 3 Μαρτίου 2010
|accessdate= 29 Αυγούστου 2010
}}</ref><ref>{{cite web
|title= Obama Administration Record for the LGBT Community
|url= https://www.whitehouse.gov/sites/default/files/docs/lgbt_record.pdf
|publisher= The White House
|accessdate= 1 Μαΐου 2015
}}</ref><ref>{{cite web
|title= Question 18.3.8: Reform's Position On... Homosexuality: 2000 CCAR (Central Conference of American Rabbis) Resolution
|url= http://www.shamash.org/lists/scj-faq/HTML/faq/18-03-08.html
|publisher= Shamash: The Jewish Network
|accessdate= 12 Οκτωβρίου 2008
}}</ref><ref>{{cite web
|title= LGBT Rights and Position of the Reform Movement
|url= http://www.rac.org/lgbt-rights-and-position-reform-movement
|publisher= Religious Action Center of Reform Judaism (RAC)
|accessdate= 1 Μαΐου 2015
}}</ref><ref>{{cite web
|title= ''John Geddes Lawrence and Tyron Garner v. State of Texas''
|url= http://supreme.lp.findlaw.com/supreme_court/briefs/02-102/02-102.mer.ami.aob.pdf
|date= 16 January 2003
|accessdate= 12 Οκτωβρίου 2008
}}</ref>.

Μια παγκόσμια χάρτα για το σεξουαλικό προσανατολισμό και τα δικαιώματα προσδιορισμού ταυτότητας φύλου έχει προταθεί με τη μορφή των «Αρχών της Yogyakarta», ένα σύνολο 29 αρχών των οποίων οι συγγραφείς λένε ότι εφαρμόζουν το καταστατικό του Διεθνούς Δίκαιου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, σύμφωνα με τις προηγούμενες σχετικές εμπειρίες των ΛΟΑΤ ατόμων<ref>{{cite web
|url= http://www.yogyakartaprinciples.org/
|title= The Application of International Human Rights Law in relation to Sexual Orientation and Gender Identity
|publisher= The Yogyakarta Principles
|accessdate= 29 Αυγούστου 2010
}}</ref>. Οι αρχές της παγκόσμιας χάρτας παρουσιάστηκαν σε εκδήλωση των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη στις 7 Νοεμβρίου του 2007, η οποία συγχρηματοδοτήθηκε από την [[Αργεντινή]], τη [[Βραζιλία]] και την [[Ουρουγουάη]].

Οι αρχές έχουν αναγνωριστεί και έχουν επηρεάσει την προτεινόμενη γαλλική διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών για τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου, η οποία επικεντρώνεται στον τερματισμό της βίας, την ποινικοποίηση και την θανατική ποινή και δεν περιλαμβάνει διάλογο για το γάμο ατόμων του ιδίου φύλου ή το δικαίωμα κάποιου ατόμου για να ξεκινήσει μια οικογένεια<ref>{{cite web
|url= http://www.diplomatie.gouv.fr/en/france-priorities/human-rights/sexual-orientation-and-gender/
|title= Sexual Orientation and Gender Identity
|publisher= France Diplomatie
|accessdate= 1 Μαΐου 2015
}}</ref><ref>{{cite web
|url= http://netherlandsmission.org/article.asp?articleref=AR00000530EN
|title= Human Rights: Statement on Human Rights, Sexual Orientation and Gender Identity at High Level Meeting
|publisher= The Permanent Mission of the Kingdom of the Netherlands to the United Nations
|date= 19 Δεκεμβρίου 2008
|accessdate= 1 Μαΐου 2015
}}</ref>.

Η πρόταση αυτή υποστηρίχθηκε από 67 από τις 192 χώρες τότε μέλη των Ηνωμένων Εθνών, συμπεριλαμβανομένων όλων των κρατών μελών της ΕΕ και των Ηνωμένων Πολιτειών. Μια εναλλακτική δήλωση που αντιτίθενται στην πρόταση ξεκίνησε από τη Συρία και έχει υπογραφεί από 57 κράτη-μέλη, συμπεριλαμβανομένων όλων των 27 εθνών του [[Αραβικός Σύνδεσμος|Αραβικού Συνδέσμου]], καθώς και του [[Ιράν]] και της [[Βόρεια Κορέα|Βόρειας Κορέας]]<ref>{{cite news
|last= Worsnip
|first= Patrick
|url= http://www.reuters.com/article/idUSTRE4BH7EW20081218
|title= U.N. divided over gay rights declaration
|agency= Reuters
|date= 18 Δεκεμβρίου 2008
|accessdate= 29 Αυγούστου 2010
}}</ref><ref>{{cite news
|url= http://www.nytimes.com/2008/12/19/world/19nations.html?_r=1
|work= The New York Times
|title= In a First, Gay Rights Are Pressed at the U.N
|first= Neil
|last= Macfarquhar
|date= 18 Δεκεμβρίου 2008
|accessdate= 6 Μαΐου 2015
}}</ref>.

==== Αναπαραγωγικά δικαιώματα ====
Τα [[Αναπαραγωγικά δικαιώματα|αναπαραγωγικά δικαιώματα]] είναι τα δικαιώματα που σχετίζονται με την αναπαραγωγή και την αναπαραγωγική υγεία<ref name="COOK">{{Harvard citation no brackets |Cook |Fathalla |1996 }}.</ref>. Ο [[Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας]] ορίζει τα αναπαραγωγικά δικαιώματα ως ακολούθως:

{{απόσπασμα|Τα αναπαραγωγικά δικαιώματα στηρίζονται στην αναγνώριση του θεμελιώδους δικαιώματος όλων των ζευγαριών και ατόμων να αποφασίζουν ελεύθερα και υπεύθυνα για τον αριθμό, την απόσταση ανάμεσα και την χρονική στιγμή γέννησης των παιδιών τους και να διαθέτουν την πληροφόρηση και τα μέσα να το πράξουν, καθώς και το δικαίωμα να αποκτήσουν το υψηλότερο επίπεδο σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας. Περιλαμβάνουν, επίσης, το δικαίωμα όλων για τη λήψη αποφάσεων σχετικά με την αναπαραγωγή χωρίς διακρίσεις, εξαναγκασμό και βία.|Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας<ref name=autogenerated1>{{cite web|url=http://www.who.int/hhr/activities/GRR/en/ |title=Gender and reproductive rights |publisher=World Health Organisation |accessdate=1 Μαΐου 2015}}</ref>}}
Τα αναπαραγωγικά δικαιώματα καθιερώθηκαν αρχικά ως υποσύνολο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Διεθνή Διάσκεψη του [[1968]] των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα<ref name="FREEDMAN" />. Το δέκατο έκτο άρθρο της προκύπτουσας Διακήρυξης της Τεχεράνης αναφέρει: «Οι γονείς έχουν ένα βασικό ανθρώπινο δικαίωμα, να καθορίζουν ελεύθερα και υπεύθυνα τον αριθμό και την απόσταση ανάμεσα στη γέννηση των παιδιών τους<ref name="FREEDMAN">{{Harvard citation no brackets |Freedman |Isaacs }}.</ref><ref name=teheran_proc>{{cite web
|title= Proclamation of Teheran
|publisher= International Conference on Human Rights
|year= 1968
|url= http://www.unhchr.ch/html/menu3/b/b_tehern.htm
|accessdate= 8 Νοεμβρίου 2007
|archiveurl= http://web.archive.org/web/20071017025912/http://www.unhchr.ch/html/menu3/b/b_tehern.htm
|archivedate= 17 Οκτωβρίου 2007
}}</ref>».
[[File:Mark Zuckerberg, World Economic Forum 2009 Annual Meeting.jpg|thumb|left|160px|Όλο και περισσότεροι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο αποκτούν πρόσβαση στο [[Διαδίκτυο]].<ref>{{cite web |title= World Internet Users and 2014 Population Stats |url= http://www.internetworldstats.com/stats.htm |publisher= Internet World Stats |date= 30 June 2014|accessdate= 6 Μαΐου 2015}}</ref> Στη φωτογραφία ο [[Μαρκ Ζάκερμπεργκ]], δημιουργός του [[Facebook]].]]

Τα αναπαραγωγικά δικαιώματα μπορεί να περιλαμβάνουν μερικά ή όλα από τα ακόλουθα δικαιώματα: το δικαίωμα σε νόμιμη ή ασφαλή [[Έκτρωση|άμβλωση]], το δικαίωμα κάθε ατόμου να ελέγχει τις προσωπικές αναπαραγωγικές λειτουργίες του, το δικαίωμα σε ποιοτική αναπαραγωγική υγειονομική περίθαλψη, και το δικαίωμα στην εκπαίδευση και στην πρόσβαση, προκειμένου (τα άτομα) να κάνουν αναπαραγωγικές επιλογές χωρίς εξαναγκασμό, διάκριση και βία<ref name="AMNESTY">{{cite web
|url= http://www.amnestyusa.org/Stop_Violence_Against_Women_SVAW/Reproductive_Rights/page.do?id=1108242&n1=3&n2=39&n3=1101
|title= Stop Violence Against Women: Reproductive rights
|accessdate= 8 Δεκεμβρίου 2007
|year= 2007
|publisher= Amnesty International USA
|quote= Reproductive rights – access to sexual and reproductive healthcare and autonomy in sexual and reproductive decision-making – are human rights; they are universal, indivisible, and undeniable. These rights are founded upon principles of human dignity and equality, and have been enshrined in international human rights documents.
}}</ref>.
Τα αναπαραγωγικά δικαιώματα μπορεί επίσης να εννοηθεί ότι περιλαμβάνουν την εκπαίδευση σχετικά με την [[αντισύλληψη]] και τις [[Σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα|σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις]], και την ελευθερία από την υποχρεωτική στείρωση και αντισύλληψη, την προστασία από τις πρακτικές με βάση το φύλο, όπως τον [[Γενετήσιος ακρωτηριασμός γυναικών|ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων των γυναικών (κλειτοριδεκτομή)]] και ανδρών ([[περιτομή]])<ref name="COOK"/><ref name="FREEDMAN"/><ref name="AMNESTY"/><ref>{{cite web
|url= http://www.nocirc.org/symposia/fourth/zavales4.html
|title= Genital mutilation and the United Nations
|first= Anastasios
|last= Zavales
|publisher= National Organization of Circumcision Information Resource Centers
|date= 10 Δεκεμβρίου 1993
|accessdate= 29 Αυγούστου 2010
}}</ref>.

==== Τεχνολογίες πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών ====
Τον Οκτώβριο του 2009, το Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών της [[Φινλανδία]]ς ανακοίνωσε ότι κάθε άτομο στη χώρα θα αποκτούσε το νόμιμο [[Δικαίωμα στην πρόσβαση στο Διαδίκτυο|δικαίωμα στην πρόσβαση στο Διαδίκτυο]]<ref>{{cite news
|url= http://www.yle.fi/uutiset/news/2009/10/1mb_broadband_access_becomes_legal_right_1080940.html
|title= 1Mb Broadband Access Becomes Legal Right
|work= YLE |location =[[Ελσίνκι]]
|date= 14 Οκτωβρίου 2009
|accessdate= 15 Δεκεμβρίου 2011
}}</ref>. Από τον Ιούλιο του 2010, η κυβέρνηση έχει υποχρεώσει με νόμο τις εταιρείες τηλεπικοινωνιών να προσφέρουν ευρυζωνική πρόσβαση στο [[Διαδίκτυο]] σε κάθε μόνιμη κατοικία και γραφείο. Η σύνδεση πρέπει να έχει «λογική τιμή» και να έχει ταχύτητα κατεβάσματος τουλάχιστον 1 Mbit/s<ref>{{Cite news
|url= http://edition.cnn.com/2010/TECH/web/07/01/finland.broadband/
|title= First nation makes broadband access a legal right
|publisher= CNN
|date= 1 Ιουλίου 2010
|accessdate= 15 Δεκεμβρίου 2011
}}</ref>.
Τον Μάρτιο του 2010, το [[BBC]], έχοντας παραγγείλει σχετική [[δημοσκόπηση]], ανέφερε ότι «σχεδόν τέσσερις στους πέντε ανθρώπους σε όλο τον κόσμο πιστεύουν ότι η πρόσβαση στο Διαδίκτυο αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα<ref>{{cite news
|url= http://news.bbc.co.uk/2/hi/8548190.stm
|title= Internet access is 'a fundamental right'
|publisher= BBC News
|date= 8 Μαρτίου 2010
|accessdate= 15 Δεκεμβρίου 2011
}}</ref>». Η δημοσκόπηση, που διενεργήθηκε από την εταιρεία δημοσκοπήσεων GlobeScan για την [[Παγκόσμια Υπηρεσία του BBC|BBC World Service]], συγκέντρωσε τις απαντήσεις 27.973 ενηλίκων πολιτών από 26 χώρες και κατέληξε ότι το 79% των ενηλίκων συμφώνησαν, είτε «έντονα» είτε «κάπως», με τη δήλωση: «η πρόσβαση στο διαδίκτυο θα πρέπει να αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα όλων των ανθρώπων<ref>{{cite news
|url= http://news.bbc.co.uk/1/shared/bsp/hi/pdfs/08_03_10_BBC_internet_poll.pdf
|title= Four in Five Regard Internet Access as a Fundamental Right: Global Poll
|publisher= BBC News
|accessdate= 15 Δεκεμβρίου 2011
}}</ref>».

==== Εμπόριο ====
Παρά το γεγονός ότι τόσο η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου όσο και το Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Μορφωτικά Δικαιώματα τονίζουν τη σημασία του [[Δικαίωμα στην εργασία|δικαιώματος στην εργασία]], κανένα από αυτά τα έγγραφα δεν αναφέρει ρητά το ελεύθερο [[εμπόριο]] ως μηχανισμό για την εξασφάλιση αυτού του θεμελιώδους δικαιώματος. Και όμως το εμπόριο διαδραματίζει καίριο ρόλο στην παροχή θέσεων εργασίας<ref>{{cite web
|title= Should trade be considered a human right?
|date= 9 Δεκεμβρίου 2008
|publisher= COPLA
|url= http://www.cop-la.net/en/node/523
|archiveurl= http://web.archive.org/web/20110429004458/http://www.cop-la.net/en/node/523
|archivedate= 29 Απριλίου 2011<!-- 00:44:58 -->|deadurl= yes
}}</ref>.

Ορισμένοι ειδικοί υποστηρίζουν ότι το εμπόριο είναι σύμφυτο με την ανθρώπινη φύση και ότι όταν οι κυβερνήσεις παρεμποδίζουν το διεθνές εμπόριο εμποδίζουν άμεσα το δικαίωμα στην εργασία και τα άλλα έμμεσα οφέλη, όπως το [[Δικαίωμα στην εκπαίδευση|δικαίωμα στην εκπαίδευση]], που βοηθιέται από την αυξημένη εργασία και τις επενδύσεις<ref>{{cite web
|title= Protecting access to markets
|date= 9 Δεκεμβρίου 2008
|publisher= COPLA
|author= Fernandez, Soraya
|url= http://www.cop-la.net/en/node/526
|archiveurl= http://web.archive.org/web/20110429004412/http://www.cop-la.net/en/node/526
|archivedate= 29 Απριλίου 2011<!-- 00:44:12 -->|deadurl= yes
}}</ref>. Άλλοι έχουν υποστηρίξει ότι η ικανότητα στο εμπόριο δεν επηρεάζει τους πάντες εξίσου, συχνά ομάδες όπως οι φτωχοί χωρικοί, ιθαγενείς και γυναίκες είναι λιγότερο πιθανό να έχουν πρόσβαση στα οφέλη από την αύξηση του εμπορίου<ref>{{cite web
|title= Untangling links between trade, poverty and gender
|date= Μάρτιος 2008
|accessdate= 1 Μαΐου 2015
|publisher= Overseas Development Institute
|author= Jones, Nicola and Hayley Baker
|url= http://www.odi.org/publications/1011-untangling-links-trade-poverty-gender
}}</ref>.

Από την άλλη πλευρά, άλλοι πιστεύουν ότι δεν είναι πλέον κατά κύριο λόγο τα άτομα, αλλά οι [[εταιρεία|εταιρείες]] που εμπορεύονται, και ως εκ τούτου δεν μπορεί να είναι εγγυημένο ως ανθρώπινο δικαίωμα<ref>{{cite web
|title= Corporations are not human, so why should they have human rights?
|date= September 2011
|accessdate= 30 Απρίλιου 2015
|publisher= EcoNexus
|author= Helena Paul
|url= http://www.econexus.info/publication/corporations-are-not-human-so-why-should-they-have-human-rights
}}</ref><ref>{{cite web
|title= About Human Rights & Free Trade
|accessdate= 30 Απρίλιου 2015
|publisher= Houston Chronicle
|author= Tom Chmielewski
|url= http://smallbusiness.chron.com/human-rights-trade-3828.html
}}</ref>. Επιπλέον, προσπαθώντας να περιλάβει τόσες πολλές έννοιες κάτω από την ομπρέλα του τι μπορεί να θεωρηθεί ως ανθρώπινο δικαίωμα υπάρχει η πιθανότητα να ατονήσει τη σημασία του. Τέλος, είναι δύσκολο να καθοριστεί το [[Δικαίωμα στο εμπόριο|δικαίωμα στο εμπόριο]] είτε ως «δίκαιο»<ref>{{cite web
|title= Do we need a new 'Good for Development' label?
|date= Νοέμβριος 2008
|accessdate= 1 Μαΐου 2015
|publisher= Overseas Development Institute
|author= Ellis, Karen and Keane, Jodie
|url= http://www.odi.org/sites/odi.org.uk/files/odi-assets/publications-opinion-files/3324.pdf
}}</ref> είτε «μόνο» το γεγονός ότι το σημερινό καθεστώς του εμπορίου δημιουργεί νικητές και ηττημένους, αλλά η μεταρρύθμισή του είναι πιθανό να παράγει (διαφορετικούς) νικητές και ηττημένους<ref>{{cite web
|title= Beyond rights: Trading to win
|date= 9 Δεκεμβρίου 2008
|author= Mareike Meyn
|publisher= COPLA
|url= http://www.cop-la.net/en/node/524
|archiveurl= http://web.archive.org/web/20110429004429/http://www.cop-la.net/en/node/524
|archivedate= April 29, 2011<!-- 00:44:29 -->|deadurl= yes
}}</ref>.

[[File:Yevgeny Onegin by Repin.jpg|thumb|left|300px|Ένα από τα ανθρώπινα δικαιώματα σε δημόσιο διάλογο είναι και το δικαίωμα της [[wiktionary:el:οπλοφορία|οπλοφορίας]].]]

==== Δικαίωμα οπλοφορίας ====
Το δικαίωμα [[wiktionary:el:όπλο|οπλοκατοχής]] και [[wiktionary:el:οπλοφορία|οπλοφορίας]] για [[άμυνα]] περιγράφεται στα φιλοσοφικά και πολιτικά γραπτά των [[Αριστοτέλης|Αριστοτέλη]], [[Κικέρων]]α, [[Μακιαβέλι]], [[Τζων Λοκ]], των [[:en:Whigs (British political party)|Άγγλων Ουίγων]] και άλλων<ref>{{Harvard citation no brackets |Halbrook |1994 |p=8 }}</ref>. Στις χώρες με παράδοση αγγλικού κοινού δικαίου, το από πολλού ισχύον δικαίωμα κοινού δικαίου της οπλοκατοχής και οπλοφορίας έχει από καιρό αναγνωριστεί ως προϋπάρχον στο κοινό δίκαιο, πριν ακόμη και από την δημιουργία των εθνικών συνταγμάτων<ref name='nclr'>{{cite journal |last1= McAffee |first1= Thomas B. |last2= Quinlan |first2= Michael J. |date= 1997: Vol. 75 N.C. L. Rev. 781-900 |title= Bringing Forward The Right To Keep And Bear Arms: Do Text, History, or Precedent Stand In The Way? |url= http://scholars.law.unlv.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1544&context=facpub |journal= Scholarly Works. Paper 512. http://scholars.law.unlv.edu/facpub/512/ |accessdate= 1 Μαΐου 2015 |ref=harv}}</ref>.

==== Μελλοντικές γενιές ====
Το 1997 η [[UNESCO]] υιοθέτησε τη «Διακήρυξη για τις ευθύνες της παρούσας γενιάς προς την μελλοντική γενιά». Η Διακήρυξη αρχίζει με τις λέξεις:
{{απόσπασμα|Λαμβάνοντας υπόψη τη βούληση των λαών, που ορίζεται επισήμως στο Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, για να «σώσουμε τις ερχόμενες γενεές από τη μάστιγα του πολέμου» και να προασπίσουμε τις αξίες και τις αρχές που κατοχυρώνονται στην Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, καθώς και στις άλλες σχετικές πράξεις του διεθνούς δικαίου.|Διακήρυξη για τις ευθύνες της παρούσας γενιάς προς την μελλοντική γενιά}}

Το άρθρο 1 της διακήρυξης αναφέρει ότι «οι σημερινές γενιές έχουν την υποχρέωση να διασφαλίζουν ότι οι ανάγκες και τα συμφέροντα των σημερινών και των μελλοντικών γενεών είναι πλήρως εγγυημένα». Το προοίμιο της διακήρυξης αναφέρει ότι «σε αυτό το σημείο στην ιστορία, η ίδια η ύπαρξη της ανθρωπότητας και του περιβάλλοντός της απειλούνται» και η διακήρυξη καλύπτει μια ποικιλία θεμάτων, συμπεριλαμβάνοντας την [[προστασία του περιβάλλοντος]], το ανθρώπινο [[γονιδίωμα]], τη [[βιοποικιλότητα]], την πολιτιστική κληρονομιά, την ειρήνη, την ανάπτυξη και την εκπαίδευση.

Το προοίμιο υπενθυμίζει ότι οι υποχρεώσεις των σημερινών γενεών έναντι των μελλοντικών έχουν αναφερθεί σε διάφορες διεθνείς πράξεις, συμπεριλαμβανομένης της Συνθήκης για την Προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς (UNESCO 1972), της Συνθήκης-Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την αλλαγή του κλίματος και της Συνθήκης για τη Βιοποικιλότητα (Ρίο ντε Τζανέιρο, 1992), της Διακήρυξης του Ρίο για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη (Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη, 1992), της Διακήρυξη της Βιέννης και του Προγράμματος Δράσης (Παγκόσμια Διάσκεψη για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, 1993) και μιας σειράς από ψηφίσματα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με την προστασία του παγκόσμιου κλίματος για την παρούσα και τις μελλοντικές γενιές που έχουν εκδοθεί από το 1990<ref>{{cite web |url= http://portal.unesco.org/en/ev.php-URL_ID=13178&URL_DO=DO_PRINTPAGE&URL_SECTION=201.html |title= Declaration on the Responsibilities of the Present Generation Towards the Future Generation |publisher= UNESCO |date= 12 November 1997 |accessdate= 29 Αυγούστου 2010}}</ref>.

== Σχέση με άλλα θέματα ==
[[File:"Stop Global Warming", Greenpeace.jpg|thumb|right|150px|Η διεθνής [[μη κυβερνητική οργάνωση]] [[Greenpeace]] έχει προσφέρει σημαντικό έργο στην [[Περιβαλλοντικά προβλήματα#Περιβαλλοντική προστασία|προστασία του φυσικού περιβάλλοντος]].]]

=== Το περιβάλλον ===
Υπάρχουν δύο βασικές συλλήψεις των περιβαλλοντικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο ισχύον σύστημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η πρώτη είναι ότι το δικαίωμα σε ένα υγιές ή κατάλληλο [[Φυσικό περιβάλλον|περιβάλλον]] είναι από μόνο του ανθρώπινο δικαίωμα (όπως φαίνεται και στο άρθρο 24 του [[Αφρικανικός Χάρτης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Λαών|Αφρικανικού χάρτη περί δικαιωμάτων του ανθρώπου και των λαών]], και στο άρθρο 11 του [[Πρωτόκολλο του Σαν Σαλβαδόρ|Πρωτοκόλλου του Σαν Σαλβαδόρ]] στην [[Αμερικανική Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα|Αμερικανική Σύμβαση για τα ανθρώπινα δικαιώματα]])<ref>{{cite web
|url= http://www.achpr.org/instruments/achpr/#a24
|title= African Charter on Human and Peoples' Rights, Article 24: Right to a General Satisfactory Environment
|publisher= African Commission on Human and Peoples' Rights (ACHPR)
|date= Nairobi, Kenya, 28 June 1981
|accessdate= 30 Απριλίου 2015
}}</ref><ref>{{cite web
|url= http://www.oas.org/juridico/english/sigs/a-52.html
|title= A-52: Additional Protocol to the American Convention on Human Rights in the Area of Economic, Social, and Cultural Rights "Protocol of San Salvador"
|publisher= Organization of American States (OAS): Democracy for peace, security, and development
|date= 17 Νοεμβρίου 1988
|accessdate= 29 Αυγούστου 2010
}}</ref>. Η δεύτερη σύλληψη είναι η ιδέα ότι τα περιβαλλοντικά ανθρώπινα δικαιώματα μπορούν να προέρχονται από άλλα ανθρώπινα δικαιώματα, συνήθως το [[#Δικαίωμα στη ζωή|δικαίωμα στη ζωή]], το [[Δικαίωμα στην υγεία|δικαίωμα στην υγεία]], το [[#Δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή|δικαίωμα στην ιδιωτική και οικογενειακή ζωή]] και το [[Δικαίωμα στην ιδιοκτησία|δικαίωμα της ιδιοκτησίας]] (μεταξύ πολλών άλλων). Αυτή η δεύτερη θεωρία απολαμβάνει πιο εκτεταμένης χρήσης στα δικαστήρια ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλο τον κόσμο, καθώς τα δικαιώματα αυτά περιέχονται σε πολλά έγγραφα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η έναρξη διάφορων περιβαλλοντικών ζητημάτων, ιδιαίτερα η [[κλιματική αλλαγή]], έχει δημιουργήσει δυνητικές συγκρούσεις μεταξύ διαφόρων ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τα ανθρώπινα δικαιώματα κατά βάση απαιτούν ένα [[οικοσύστημα]] που να λειτουργεί και ένα υγιές περιβάλλον, αλλά η διασφάλιση κάποιων δικαιωμάτων στα άτομα μπορεί να τα βλάψει. Όπως η σύγκρουση μεταξύ του δικαιώματος να αποφασίζει κανείς τον αριθμό των απογόνων του και την κοινή ανάγκη για ένα υγιές περιβάλλον, όπως σημειώνεται στην «[[Τραγωδία των Κοινών|τραγωδία των κοινών]]»<ref name=hardin68>{{cite journal |last= Hardin |first= Garrett |title= The Tragedy of the Commons |url= http://www.sciencemag.org/cgi/content/full/162/3859/1243 |date= 13 Δεκεμβρίου 1968 |publisher= Science, Τόμ. 162, Αρ. 3859, σελ. 1243–1248 |doi= 10.1126/science.162.3859.1243 |others= Επίσης διαθέσιμο [http://www.sciencemag.org/cgi/reprint/162/3859/1243.pdf εδώ] και [http://www.garretthardinsociety.org/articles/art_tragedy_of_the_commons.html εδώ.] |accessdate= 6 Μαΐου 2015}}</ref>. Στον τομέα των περιβαλλοντικών δικαιωμάτων, οι [[#Πολυεθνικές εταιρείες|ευθύνες των πολυεθνικών οργανισμών]], που σχετικά μέχρι στιγμής δεν έχουν αντιμετωπιστεί από τη νομοθεσία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, χρήζουν υψίστης μελέτης<ref>{{cite web
|url= http://www.telesurtv.net/english/news/Ecuadors-Foreign-Minister-Force-Multinational-Corporations-to-Respect-Human-Rights-and-Environment--20141025-0032.html
|title= Ecuador's Foreign Minister: Force Multinational Corporations to Respect Human Rights and Environment
|publisher= teleSUR
|date= 25 October 2014
|accessdate= 30 Απριλίου 2015
}}</ref><ref>{{cite web
|author= Anup Shah
|title= Corporations and the Environment
|url= http://www.globalissues.org/article/55/corporations-and-the-environment
|publisher= Global Issues
|date= 25 May 2002
|accessdate= 30 Απριλίου 2015
}}</ref>.

Τα [[Περιβαλλοντικά δικαιώματα|περιβαλλοντικά δικαιώματα]] περιστρέφονται κατά κύριο λόγο γύρω από την ιδέα για το δικαίωμα σε ένα βιώσιμο περιβάλλον τόσο για τις σημερινές όσο και για τις μέλλουσες γενιές.

[[File:Amnesty-gitmo-cell-miami-3.jpg|thumb|left|260px|Διαμαρτυρία της [[Διεθνής Αμνηστία|Διεθνής Αμνηστίας]] για το [[Γκουαντάναμο]], το οποίο έχει χαρακτηριστεί ως ''«[[Γκουλάγκ]] της εποχής μας»''.<ref>{{cite web
|title= Guantánamo is gulag of our time, says Amnesty
|url= http://www.theguardian.com/world/2005/may/26/usa.guantanamo
|author= Richard Norton-Taylor
|publisher= [[The Guardian]]
|date= 26 May 2005
|accessdate= 30 Απριλίου 2015}}</ref>]]

=== Εθνική Ασφάλεια ===
Με εξαίρεση τα [[#Απαραβίαστα ανθρώπινα δικαιώματα|απαραβίαστα ανθρώπινα δικαιώματα]] (διεθνή συνέδρια κατατάσσουν ως απαραβίαστα δικαιώματα το [[#Δικαίωμα στη ζωή|δικαίωμα της ζωής]], το [[#Ελευθερία από τη δουλεία|δικαίωμα του να είσαι ελεύθερος από δουλεία]], το [[#Ελευθερία από βασανιστήρια|δικαίωμα του να είσαι ελεύθερος από βασανιστήρια]] και το [[#Δικαίωμα σε δίκαιη δίκη|δικαίωμα του να είσαι ελεύθερος από αναδρομική εφαρμογή ποινικών νομοθεσιών]]<ref name="UN Enable"/>), τα Ηνωμένα Έθνη αναγνωρίζουν ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα δύνανται να περιοριστούν ή ακόμα και να παραμεριστούν σε καιρούς εθνικής έκτακτης ανάγκης, αν και:

{{απόσπασμα|... η έκτακτη ανάγκη πρέπει να είναι πραγματική, να επηρεάζει ολόκληρο τον πληθυσμό και να απειλείται αυτή καθαυτή η ύπαρξη του έθνους. Η διακήρυξη της έκτακτης ανάγκης πρέπει επίσης να αποτελεί τελευταία λύση και προσωρινό μέτρο.|Ηνωμένα Έθνη<ref name="UN Enable"/>}}

Δικαιώματα που δεν μπορούν να αποστερηθούν σε καμία περίπτωση για λόγους εθνικής ασφάλειας είναι γνωστά ως [[Επιτακτικός κανόνας|επιτακτικοί κανόνες ή ''jus cogens'']]. Οι υποχρεώσεις του χάρτη των Ηνωμένων Εθνών είναι δεσμευτικές για όλα τα κράτη μέλη και δεν μπορούν να τροποποιηθούν με Συνθήκη.

Παραδείγματα επίκλησης εθνικής ασφάλειας που χρησιμοποιείται για να δικαιολογήσει τις [[#Παραβιάσεις|παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων]] περιλαμβάνουν τη [[Δίωξη Αμερικανών ιαπωνικής καταγωγής κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο|δίωξη Αμερικανών ιαπωνικής καταγωγής κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου]]<ref>{{cite web
|url= http://www.pbs.org/childofcamp/history/timeline.html
|title= Children of the Camps &#124; WWII Internment Timeline
|publisher= Public Broadcasting Service (PBS)
|accessdate= 29 Αυγούστου 2010
}}</ref>, το [[Μεγάλος Διωγμός του Στάλιν|Μεγάλο Διωγμό του Στάλιν]]<ref>{{cite web
|url= http://blogs.bu.edu/guidedhistory/moderneurope/laura-hill/
|title= The Great Purge of Stalinist Russia
|author= Hill, Laura
|publisher= Guided History
|date= Άνοιξη 2013
|accessdate= 30 Απριλίου 2015
}}</ref> και τις καταχρήσεις των δικαιωμάτων των υπόπτων για [[τρομοκρατία]] από ορισμένες χώρες, συχνά στο όνομα του [[Πόλεμος κατά της Τρομοκρατίας|Πολέμου κατά της Τρομοκρατίας]]<ref>{{cite news
|title= Report: CIA Agent Says Waterboarding is 'Torture, But Necessary'
|publisher= Fox News
|url= http://www.foxnews.com/story/0,2933,316382,00.html
|date= 10 Δεκεμβρίου 2007
|accessdate= 5 Μαΐου 2015
}}</ref><ref>{{cite web
|url= http://www.hrw.org/english/docs/2004/12/16/uk9890.htm
|title= UK Law Lords Rule Indefinite Detention Breaches Human Rights
|publisher= Human Rights Watch
|date= 16 Δεκεμβρίου 2004
|accessdate= 5 Μαΐου 2015
}}</ref>.

== Σχετικότητα και καθολικότητα ==
[[File:A giant and a dwarf, London, 1927 Wellcome L0014197.jpg|thumb|right|200px|Κανείς [[άνθρωπος]] δεν είναι ανώτερός σου. Ή κατώτερός σου. Όλοι οι άνθρωποι είμαστε [[ισότητα|ίσοι]].]]

Η [[Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα|ΟΔΑΔ]] κατοχυρώνει καθολικά δικαιώματα που ισχύουν για όλους τους ανθρώπους εξίσου, σε οποιαδήποτε τοποθεσία, χώρα, φυλή ή κουλτούρα και να ανήκουν. Υπάρχει, ωστόσο, εντός των ακαδημαϊκών κύκλων, διαφωνία ως προς την ηθική σχετικότητα και την ηθική καθολικότητα<ref>{{cite web |last= O'Connor |first= Tom |title= Debating Human Rights – universal or relative to culture? |url= http://www.developmenteducation.ie/blog/2014/02/debating-human-rights-universal-or-relative-to-culture/ |publisher= DevelopmentEducation.ie |date= 11 February 2014 |accessdate= 8 Μαΐου 2015}}</ref>. Οι λόγιοι που υποστηρίζουν την σχετικότητα δεν είναι εναντίον των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά αναγνωρίζουν ότι είναι κοινωνικά κατασκευασμένα και ότι η μορφή τους εξαρτάται από πολιτισμικά και περιβαλλοντικά πλαίσια. Οι λόγιοι που υποστηρίζουν την καθολικότητα, από την άλλη, ισχυρίζονται πως τα ανθρώπινα δικαιώματα υπήρχαν πάντοτε και ότι ισχύουν για όλους ανεξαρτήτως φύλου, φυλής ή θρησκείας.

Πιο συγκεκριμένα, όσοι είναι υπέρ της πολιτιστικής σχετικότητας υποστηρίζουν την αποδοχή διαφορετικών πολιτισμών, οι οποίοι μπορούν να έχουν συνήθειες αντίθετες προς τα ανθρώπινα δικαιώματα. Οι σχετικιστές προειδοποιούν ότι η καθολικότητα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ένα είδος πολιτιστικού, οικονομικού και πολιτικού [[Ιμπεριαλισμός|ιμπεριαλισμού]]. Ένα παράδειγμα ιμπεριαλισμού και καταστροφής τοπικών πολιτισμών που δικαιολογείται από την επιθυμία να εξαπλωθούν ευρω-κεντρικές αξίες είναι το «Φορτίο του Λευκού Ανθρώπου»<ref>{{cite book |title= Entry: Eurocentrism |url= https://books.google.gr/books?id=3mE04D9PMpAC&lpg=PP1&hl=el&pg=PA636#v=onepage&q&f=false |editor= Thomas M. Leonard |publisher= Encyclopedia of the Developing World, Routledge, Taylor & Francis Group|date= 2006 |page= 636 |ISBN= 0-415-97662-6 |accessdate= 4 Μαΐου 2015}}</ref>. Συγκεκριμένα, λέγεται συχνά ότι η ιδέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι βασισμένη στα θεμέλια του [[φιλελευθερισμός|φιλελευθερισμού]] που, παρότι είναι γενικά αποδεκτά στα κράτη της Ευρώπης, της Βόρειας Αμερικής και στην Ιαπωνία, δεν αποτελεί απαραίτητα το πρότυπο και αλλού<ref>{{cite web
|title= Liberalism and human rights
|url= https://www.opendemocracy.net/ourkingdom/collections/liberalism-in-neoliberal-world/liberalism-and-human-rights
|publisher= openDemocracy
|accessdate= 30 Απριλίου 2015
}}</ref><ref>{{cite web
|author= Tillman, Clark
|title= Human Rights and Radical Social Change: Liberalism, Marxism and Progressive Populism in Venezuela
|url= http://www.studentpulse.com/articles/218/human-rights-and-radical-social-change-liberalism-marxism-and-progressive-populism-in-venezuela
|publisher= Student Pulse
|accessdate= 30 Απριλίου 2015
}}</ref>.

Οι αντίπαλοι της σχετικότητας ισχυρίζονται ότι υπάρχουν έθιμα που παραβιάζουν όλους τους κανόνες των ανθρώπινων πολιτισμών. Ο [[Γενετήσιος ακρωτηριασμός γυναικών|ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων]], που απαντάται σε διάφορους πολιτισμούς της Ασίας, της Αφρικής και της Νότιας Αμερικής<ref>{{cite web
|author= United Nations Children's Fund
|title= Female Genital Mutilation/Cutting: What might the future hold?
|url= http://data.unicef.org/corecode/uploads/document6/uploaded_pdfs/corecode/FGM-C-Brochure-7_15-Final-LR_167.pdf
|publisher= UNICEF
|date= 2014
|location= New York
|accessdate= 30 Απριλίου 2015
}}</ref> αποτελεί κοινό παράδειγμα στο οποίο αναφέρονται οι αντίπαλοι του σχετικισμού. Καμία θρησκεία δεν το επιβάλλει ρητά, αλλά έχει καταστεί παράδοση σε πολλές πολιτισμικές ομάδες. Θεωρείται από μεγάλο τμήμα της διεθνούς κοινότητας παραβίαση των δικαιωμάτων των γυναικών και κοριτσιών, ενώ έχει τεθεί εκτός νόμου σε κάποιες χώρες.

Ο πρώην πρωθυπουργός της [[Σιγκαπούρη|Σιγκαπούρης]], [[Λι Κουάν Γιου]] και ο [[Μαλαισία|μαλαισιανός]] ομόλογός του [[Μαχαδίρ μπιν Μοχάμαντ]] ισχυρίστηκαν τη δεκαετία του '90 ότι οι ασιατικές αξίες διαφέρουν σημαντικά από τις δυτικές και περιλαμβάνουν μια αίσθηση της πίστης και υποχώρηση των ατομικών ελευθεριών για χάρη της κοινωνικής σταθερότητας και της ευημερίας, και ως εκ τούτου αυταρχικές κυβερνήσεις είναι καταλληλότερες για την Ασία από τη [[δημοκρατία]]. Ο Λι Κουάν Γιου υποστήριξε ότι:

{{απόσπασμα|Αυτό που εκτιμούν οι Ασιάτες, δεν είναι απαραίτητα αυτό που εκτιμούν οι Ευρωπαίοι ή οι Αμερικανοί. Οι Δυτικοί εκτιμούν τις ατομικές ελευθερίες. Ως Ασιάτης με κινεζική καταγωγή, οι δικές μου αξίες υποστηρίζουν μια κυβέρνηση με ειλικρίνεια, αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα.|Λι Κουάν Γιου, Δημοκρατία: ανθρώπινα δικαιώματα και πραγματικότητα, Τόκιο, 10 Νοεμβρίου 1992<ref>{{Harvard citation no brackets|Halper|p=133}}.</ref>}}

Προς απάντηση σε αυτό, ορισμένοι κριτικοί έχουν αναδείξει την δυνατότητα που έχει η πολιτιστική σχετικότητα να δικαιολογήσει τον αυταρχισμό. Ο [[Ιράν|ιρανός]] αντιπρόσωπος στα Ηνωμένα Έθνη [[Σαΐντ Ρατζαϊέ-Χορασανί]], για παράδειγμα, το 1981 εξέφρασε τη θέση της χώρας του σχετικά με την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, λέγοντας ότι η ΟΔΑΔ είναι μια «κοσμική αντίληψη της [[ιουδαϊσμός|ιουδαιο]]-[[χριστιανισμός|χριστιανικής]] παράδοσης», που δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε [[ισλάμ|μουσουλμάνους]] χωρίς να παραβαίνει τον ισλαμικό νόμο<ref name="Littman1999">{{cite web
|title= Universal Human Rights and "Human Rights in Islam"
|author= Littman, David G.
|date= Article published in the journal Midstream (New York) February/March 1999
|accessdate= 30 Απριλίου 2015
|url= http://www.dhimmitude.org/archive/universal_islam.html
|publisher= Dhimmitude.org
}}</ref>. Το επιχείρημα των ασιατικών αξιών επικρίθηκε από τον πρώην αναπληρωτή του Μαχαδίρ και νυν αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης της Μαλαισίας [[Ανουάρ Ιμπραχίμ]]:

{{απόσπασμα|Το να λέμε ότι η ελευθερία είναι δυτική ή μη ασιατική είναι προσβολή στις παραδόσεις μας καθώς και στους προγόνους μας, που θυσιάστηκαν στον αγώνα κατά της τυραννίας και της αδικίας.|Ανουάρ Ιμπραχίμ, κατά την ομιλία του στο Φόρουμ ασιατικού Τύπου με τίτλο Μέσα και Κοινωνία στην Ασία, 2 Δεκεμβρίου 1994}}

καθώς και από τον αρχηγό του Δημοκρατικού Κόμματος της Σιγκαπούρης, [[Τσι Σουν Τσουάν]], που δηλώνει πως είναι [[ρατσισμός|ρατσιστικό]] να υποστηρίζει κανείς ότι οι Ασιάτες δεν επιθυμούν ανθρώπινα δικαιώματα<ref>{{Harvard citation no brackets|Ball|Gready|2006|p=25}}.</ref>.

Υποστηρικτές της ηθικής καθολικότητας ισχυρίζονται ότι τα επιχειρήματα των σχετικιστών αγνοούν το γεγονός ότι τα σύγχρονα ανθρώπινα δικαιώματα είναι νέα σε όλους τους πολιτισμούς, και δεν απαντώνται πριν την ΟΔΑΔ του 1948. Δηλώνουν ότι η ΟΔΑΔ σχεδιάστηκε από πολιτισμικά πολύ διαφορετικούς ανθρώπους εκ των οποίων, μεταξύ άλλων, ένας αμερικανός [[Καθολική Εκκλησία|ρωμαιοκαθολικός]], ένας κινέζος [[Κομφουκιανισμός|κομφουκιανός]] φιλόσοφος, ένας γάλλος [[Σιωνισμός|σιωνιστής]] και ένας αντιπρόσωπος του [[Αραβικός Σύνδεσμος|Αραβικού Συνδέσμου]], και βασίστηκε σε στοχαστές όπως ο [[Μαχάτμα Γκάντι|Γκάντι]]<ref name="Gready34"/>. Ο [[Μάικλ Ιγκνάτιεφ]] έχει αναφερθεί στην πολιτιστική σχετικότητα ως επιχείρημα που χρησιμοποιείται αποκλειστικά από όσους ασκούν εξουσία στους πολιτισμούς που παραβιάζουν ανθρώπινα δικαιώματα<ref>{{Harvard citation no brackets|Ignatieff|2001|p=68}}.</ref>. Αυτό αντανακλά το γεγονός ότι η δυσκολία στο να κριθεί η καθολικότητα έναντι της σχετικότητας έγκειται στο ποιος ισχυρίζεται ότι εκπροσωπεί έναν ιδιαίτερο πολιτισμό. Παρότι η συζήτηση περί καθολικότητας ή σχετικότητας μακράν απέχει από το τέλος της, είναι μια ακαδημαϊκή συζήτηση που εστιάζει στο ότι τα διεθνή όργανα ανθρωπίνων δικαιωμάτων τηρούν την αρχή ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα έχουν καθολική ισχύ. Το 2005 στην Παγκόσμια Σύνοδο Κορυφής, η αρχή αυτή επαναβεβαιώθηκε από τη διεθνή κοινότητα:

{{απόσπασμα|Ο οικουμενικός χαρακτήρας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών είναι πέρα από κάθε αμφισβήτηση.|Παγκόσμια Σύνοδος Κορυφής του 2005, παράγραφος 120<ref name="2005 World Summit"/>}}

== Παραπομπές ==
{{reflist|4}}

== Βιβλιογραφία ==
=== Ελληνόγλωσση ===
{{refbegin|30em}}
* {{Cite book
|last= [[Άλμπερτ Αϊνστάιν|Αϊνστάιν]]
|first= Άλμπερτ
|title= Πώς βλέπω τον κόσμο
|url= http://www.biblionet.gr/book/25793/Einstein,_Albert,_1879-1955/Πώς_βλέπω_τον_κόσμο
|others= μετάφραση: Άκης Μπογιατζής
|publisher= Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη
|location= Αθήνα
|date= 1995
|isbn= 978-960-236-394-2
}}
* {{Cite book
|author= [[Αριστοτέλης]]
|title= Αθηναίων Πολιτεία
|url=
|others= εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια: Δημήτρης Ι. Παπαδής, πρόλογος: Νίκος Κονομής
|publisher= Εκδόσεις Ζήτρος
|location= Θεσσαλονίκη
|date= 2009
|isbn= 978-960-463-079-0
}}
* {{Cite book
|author= Αριστοτέλης
|title= Πολιτικά
|url= http://www.biblionet.gr/book/101405/Αριστοτέλης,_385-322_π.Χ./Πολιτικά
|others= μετάφραση - πρόλογος - εισαγωγή - σημειώσεις: Σπύρος Χ. Μαγγίνας
|publisher= Βιβλιοθήκη των Ελλήνων, Γεωργιάδης
|location= Αθήνα
|date= 2004
|isbn= 978-960-8398-07-8
}}
* {{Cite book
|last= Βιδάλη
|first= Σοφία
|title= Αστυνομία: Έλεγχος του εγκλήματος και ανθρώπινα δικαιώματα
|url= http://www.biblionet.gr/book/184403/Βιδάλη,_Σοφία/Αστυνομία
|year= 2012
|publisher= Νομική Βιβλιοθήκη
|location= Αθήνα
|isbn= 978-960-562-045-5
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= [[Διεθνής Αμνηστία]]
|first=
|title= Όλοι γεννιόμαστε ελεύθεροι: Η Παγκόσμια Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, με εικόνες (ανάγνωση: Μελίνα Αποστολίδου)
|url= http://www.mikrosanagnostis.gr/library/pageflip8/Default.html
|others= μετάφραση: Σέτη Λεπίδα, έμμετρη εισαγωγή: [[Ευγένιος Τριβιζάς]]
|publisher= Εκδόσεις Παπαδόπουλος
|location= Αθήνα
|date= 2008
|isbn= 978-960-412-843-3
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= [[Διεθνής Αμνηστία]]
|first=
|title= Πρώτα βήματα: Εγχειρίδιο για τη βασική εκπαίδευση στα ανθρώπινα δικαιώματα
|url= http://www.biblionet.gr/book/120038/Συλλογικό_έργο/Πρώτα_βήματα
|year= 2007
|publisher= Εκδόσεις Πατάκη
|location= Αθήνα
|others= μετάφραση: Αθηνά Γιαννόγκονα, Κώστας Παπαχρήστος, Αγγελική Συλλιγαρδάκη
|isbn= 978-960-16-1995-8
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= [[:en:Costas Douzinas|Δουζίνας]]
|first= Κώστας
|title= Το τέλος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
|url= http://www.biblionet.gr/book/104576/Δουζίνας,_Κώστας_Ε./Το_τέλος_των_ανθρωπίνων_δικαιωμάτων
|publisher= Εκδόσεις Παπαζήση
|location= Αθήνα
|date= 2006
|ISBN= 978-960-02-1927-2
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= Ζαγκλαβήρας
|first= Νίκος Αναστ.
|title= Ο δικηγόρος σπίτι σας: Εκλαϊκευμένος νομικός σύμβουλος
|url= http://vopac.nlg.gr/Record/124144
|publisher= Τέσσερα Έψιλον
|location= Αθήνα
|date= 1993
|isbn= 960-7190-19-X
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= Ιγκνάτιεφ
|first= Μάικλ
|title= Τα ανθρώπινα δικαιώματα ως πολιτική και ως ειδωλολατρεία
|url= http://www.biblionet.gr/book/89146/Ignatieff,_Michael,_1947-/Τα_ανθρώπινα_δικαιώματα_ως_πολιτική_και_ως_ειδωλολατρεία
|others= μετάφραση: Ελένη Αστερίου, επιμέλεια σειράς: Νίκος Κοτζιάς
|year= 2004
|publisher= Εκδόσεις Καστανιώτη
|location= Αθήνα
|isbn= 978-960-03-3829-4,
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= [[Νίκος Καζαντζάκης|Καζαντζάκης]]
|first= Νίκος
|title= Αναφορά στον Γκρέκο
|url= http://www.biblionet.gr/book/31736/%CE%91%CE%BD%CE%B1%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%AC_%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%BD_%CE%93%CE%BA%CF%81%CE%AD%CE%BA%CE%BF
|others= επίμετρο: Δρ. Πάτροκλος Σταύρου
|publisher: Εκδόσεις Καζαντζάκη
|location= Αθήνα
|date= 2009
|isbn= 978-960-7948-26-7
}}
* {{Cite book
|last= [[Ιάκωβος Καμπανέλλης|Καμπανέλλης]]
|first= Ιάκωβος
|title= Μαουτχάουζεν
|url= http://www.biblionet.gr/book/9337/Καμπανέλλης,_Ιάκωβος_Σ.,_1922-2011/Μαουτχάουζεν
|publisher= Κέδρος
|location= Αθήνα
|date= 1995
|isbn= 978-960-04-0112-7
}}
* {{Cite book
|last= [[Ιμμάνουελ Καντ|Καντ]]
|first= Ιμμάνουελ
|title= Ανθρωπολογία από πραγματολογική άποψη
|url= http://www.biblionet.gr/book/166710/Kant,_Immanuel,_1724-1804/Ανθρωπολογία_από_πραγματολογική_άποψη
|others= εισαγωγή - μετάφραση - σχόλια: Χάρης Τασάκος, σειρά: Στις πηγές της γνώσης, υπεύθυνος σειράς Δρ. Ελευθέριος Καρτάκης |publisher= Printa
|date= 2011
|location= Αθήνα
|isbn= 978-960-6624-36-0
}}
* {{Cite book
|last= [[Κορνήλιος Καστοριάδης|Καστοριάδης]]
|first= Κορνήλιος
|title= Η ελληνική ιδιαιτερότητα: Η Πόλις και οι νόμοι
|url= http://www.biblionet.gr/book/136242/Καστοριάδης,_Κορνήλιος,_1922-1997/Η_ελληνική_ιδιαιτερότητα:_Η_Πόλις_και_οι_νόμοι
|others= μετάφραση: Ζωή Καστοριάδη, επεξεργασία κειμένων, επιμέλεια και σημειώσεις γαλλικής έκδοσης: Enrique Escobar, Myrto Gondicas, Pascal Vernay
|publisher= Κριτική
|location= Αθήνα
|date= 2008
|isbn= 978-960-218-610-7
}}
* {{Cite book
|author= [[Κομφούκιος]]
|title= Τα Ανάλεκτα του Κομφούκιου: Φιλοσοφικές συνομιλίες με τους μαθητές του
|url= http://www.biblionet.gr/book/62428/Comfucius/Τα_ανάλεκτα_του_Κομφούκιου
|others= μετάφραση: Σωτήρης Χαλικιάς
|publisher= Ίνδικτος
|location= Αθήνα
|date= 2001
|isbn= 978-960-518-114-7
}}
* {{Cite book
|last= [[Αριστόβουλος Μάνεσης|Μάνεσης]]
|first= Αριστόβουλος
|title= Συνταγματικά Δικαιώματα: Α΄ Ατομικές Ελευθερίες (πανεπιστημιακές παραδόσεις}
|url= http://www.biblionet.gr/book/65262/Μάνεσης,_Αριστόβουλος_Ι./Συνταγματικά_δικαιώματα
|edition= 4η
|publisher= Εκδόσεις Σάκκουλα Α.Ε.
|location= Θεσσαλονίκη
|date= 1982
|isbn= 978-960-445-518-8
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= Μπάλιας
|first= Στάθης
|title= Τα ανθρώπινα δικαιώματα στην εποχή της δημοκρατίας
|url= http://www.biblionet.gr/book/86481/Μπάλιας,_Στάθης/Τα_ανθρώπινα_δικαιώματα_στην_εποχή_της_δημοκρατίας
|year= 2004
|publisher= Εκδόσεις Παπαζήση
|location= Αθήνα
|isbn= 978-960-02-1766-7
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|author= [[Ήλιος (Εγκυκλοπαίδεια)|Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν “Ηλίου„]], τόμος τρίτος: Άνσλους - Βαβυλών
|title= Λήμμα: Ατομικά δικαιώματα
|others= διεύθυνση σύνταξης: Ιωάννης Δ. Πασσάς
|publisher= Ήλιος |location= Αθήνα
|date= χ.χ.
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= [[Φρίντριχ Νίτσε|Nίτσε]]
|first= Φρίντριχ
|title= Ο Αντίχριστος: Δοκίμιο πάνω στη μεταξίωση όλων των αξιών
|url= http://www.biblionet.gr/book/49852/Nietzsche,_Friedrich_Wilhelm,_1844-1900/Ο_Αντίχριστος
|others= μετάφραση: Ελένη Καλκάνη
|publisher= Δαμιανός
|location= Αθήνα
|date= χ.χ.
|isbn= 978-960-228-080-5
}}
* {{Cite book
|last= [[Ουίλλιαμ Σαίξπηρ|Σαίξπηρ]]
|first= Ουίλλιαμ
|title= Σονέτα
|url= http://www.biblionet.gr/book/21182/Shakespeare,_William,_1564-1616/Σονέτα
|others= μετάφραση: [[Βασίλης Ρώτας]] & Βούλα Δαμιανάκου
|publisher= Επικαιρότητα
|location= Αθήνα
|date= 1997
|isbn= 978-960-205-082-8
}}
* {{Cite book
|author= [[Μαρκήσιος ντε Σαντ|Σαντ Μαρκήσιος]]
|title= Οι 120 Μέρες των Σοδόμων
|url= http://www.biblionet.gr/book/14463/Sade,_Donatien_Alphonse_François_de,_1740-1814/Οι_120_μέρες_των_Σοδόμων
|others= μετάφραση: Πέτρος Παπαδόπουλος & Τάκης Θεοδωρόπουλος
|publisher= Εξάντας
|location= Αθήνα
|date= 1997
|isbn= 978-960-256-317-5}}
* {{Cite book
|last= [[Γιώργος Σεφέρης|Σεφέρης]]
|first= Γιώργος
|title= Δοκιμές δεύτερος τόμος (1948 - 1971)
|url= http://www.biblionet.gr/book/26024/Σεφέρης,_Γιώργος,_1900-1971/Δοκιμές_(1948-1971)
|others= επιμέλεια: [[Γεώργιος Σαββίδης|Γ. Π. Σαββίδης]]
|publisher= Ίκαρος
|location= Αθήνα
|date= 2003
|isbn= 978-960-7233-22-6
}}
* {{Cite book
|last= [[Τζόναθαν Σουίφτ|Σουίφτ]]
|first= Τζόναθαν
|title= Τα ταξίδια του Γκάλλιβερ
|url= http://www.biblionet.gr/book/29117/Swift,_Jonathan,_1667-1745/Τα_ταξίδια_του_Γκάλλιβερ
|others= μετάφραση: Μίλτος Φραγκόπουλος
|publisher= Ύψιλον
|location= Αθήνα
|date= 1993
}}
* {{Cite book
|last= Συμεωνίδου - Καστανίδου
|first= Ελισάβετ
|title= Κατάχρηση εξουσίας και ανθρώπινα δικαιώματα
|url= http://www.biblionet.gr/book/191893/Συμεωνίδου_-_Καστανίδου,_Ελισάβετ/Κατάχρηση_εξουσίας_και_ανθρώπινα_δικαιώματα
|year= 2013
|publisher= Εκδόσεις Σάκκουλα Α.Ε.
|location= Αθήνα
|isbn= 978-960-568-012-1
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= [[:en:Philippe Gigantès|Τσιγάντες]]
|first= Φίλιπ
|title= Εξουσία και Απληστία: Μια Σύντομη Ιστορία του Κόσμου
|url= http://www.biblionet.gr/book/85713/Gigant%C3%A8s,_Philippe/%CE%95%CE%BE%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%AF%CE%B1_%CE%BA%CE%B1%CE%B9_%CE%B1%CF%80%CE%BB%CE%B7%CF%83%CF%84%CE%AF%CE%B1
|others= μετάφραση: Μαρία Παππά
|publisher= Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη
|location= Αθήνα
|date= 2004
|isbn= 978-960-14-0905-4
}}
* {{Cite book
|last= Φίσερ-Λεσκάνο Αντρέα (Fischer-Lescano Andreas)
|first=
|title= Ανθρώπινα δικαιώματα σε καιρούς λιτότητας
|url= http://www.biblionet.gr/book/200898/Fischer_-_Lescano,_Andreas/Ανθρώπινα_δικαιώματα_σε_καιρούς_λιτότητας
|others= μετάφραση: Ματίνα Παπαδάκη
|year= 2014
|publisher= Ποταμός
|location= Αθήνα
|isbn= 978-960-545-039-7
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= [[:en:Philipp Frank|Φρανκ]]
|first= Φίλιπ
|title= Άλμπερτ Αϊνστάιν: Η Ζωή το Έργο του και η Θεωρία της Σχετικότητας
|url= http://www.biblionet.gr/book/108403/Frank,_Philipp/Άλμπερτ_Αϊστάιν
|others= πρόλογος: [[Άλμπερτ Αϊνστάιν]], μετάφραση: Ελένη Καλκάνη
|publisher= Δαμιανός
|location= Αθήνα
|date= 2006
|isbn= 978-960-228-238-0
}}

{{refend}}

==== Διακηρύξεις, Καταστατικά, Συμβάσεις ====
{{refbegin|30em}}
* {{cite journal
|author= [[Βουλή των Ελλήνων]]
|title= Σύνταγμα της Ελλάδας (Όπως αναθεωρήθηκε με το Ψήφισμα της 27ης Μαΐου 2008.)
|url= http://www.hellenicparliament.gr/UserFiles/8c3e9046-78fb-48f4-bd82-bbba28ca1ef5/SYNTAGMA.pdf
|others= ιστότοπος: Βουλή των Ελλήνων
|date= Αθήνα, 7 Ιουνίου 1975
|ISBN= 978-960-560-097-6
|accessdate= 5 Μαΐου 2015
|ref= harv
}}
* {{cite journal
|author= [[Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών]]
|title= [[wikisource:el:Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ|Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ]]
|others= μετάφραση: Σπύρος Αγγελόπουλος, Κωνσταντίνος Γιαννούλης, Λεωνίδας Ηρακλειώτης, Μάνος Μακράκης, Γιάννης Παπαδόπουλος, και Χρήστος Σαμαράς, συντονισμός μετάφρασης: Λεωνίδας Ηρακλειώτης
|date= 4 Ιουλίου 1776
|ref= {{SfnRef|Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ}}
}}
* {{cite journal
|author= [[Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών]]
|title= Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα
|url= http://www.unric.org/el/index.php?option=com_content&view=article&id=26230&Itemid=33
|others= ιστότοπος: Περιφερειακό Κέντρο Πληροφόρησης των Ηνωμένων Εθνών (UNRIC)
|date= Νέα Υόρκη, 16 Δεκεμβρίου 1966
|accessdate= 5 Μαΐου 2015
|ref= {{SfnRef|Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα}}
}}
* {{cite journal
|author= Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών
|title= Διεθνές Σύμφωνο για τα οικονομικά, κοινωνικά και μορφωτικά δικαιώματα
|url= https://www.unric.org/el/index.php?option=com_content&view=article&id=26231&Itemid=33
|others= ιστότοπος: Περιφερειακό Κέντρο Πληροφόρησης των Ηνωμένων Εθνών (UNRIC)
|date= Νέα Υόρκη, 16 Δεκεμβρίου 1966
|accessdate= 5 Μαΐου 2015
|ref= {{SfnRef|Διεθνές Σύμφωνο για τα οικονομικά, κοινωνικά και μορφωτικά δικαιώματα}}
}}
* {{cite journal
|author= Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών
|title= Διεθνής Σύμβαση για την Προστασία των Δικαιωμάτων των Μεταναστών Εργαζομένων και των Μελών των Οικογενειών τους
|url= http://www.unhcr.gr/no_cache/prostasia/nomiki-prostasia/diethneis-kai-perifereiakes-symbaseis.html?L=xykzzqgq%E2%80%8B&cid=709&did=745&sechash=d8546af8
|others= περιλαμβάνονται επιπλέον: ''Σύμβαση για τους Μετανάστες Εργάτες (Αναθεωρημένη), 1949, Νο. 97'', ''Σύμβαση για τους Μετανάστες Εργάτες (Συμπληρωματικές Διατάξεις), 1975 (Νο. 143)'' & ''Διακήρυξη για τα ανθρώπινα δικαιώματα των προσώπων που δεν έχουν την ιθαγένεια της χώρας διαμονής τους'', ιστότοπος: Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ελλάδα (UNHCR.gr)
|date= 18 Δεκεμβρίου 1990
|accessdate= 23 Μαΐου 2015
|ref= {{SfnRef|Διεθνής Σύμβαση για την Προστασία των Δικαιωμάτων των Μεταναστών Εργαζομένων και των Μελών των Οικογενειών τους}}
}}
* {{cite journal
|author= Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών
|title= Καταστατικός Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών
|url= http://www.unric.org/el/index.php?option=com_content&view=article&id=14&Itemid=10
|others= ιστότοπος: Περιφερειακό Κέντρο Πληροφόρησης των Ηνωμένων Εθνών (UNRIC)
|date= Σαν Φρανσίσκο, Καλιφόρνια, 26 Ιουνίου 1945
|accessdate= 5 Μαΐου 2015
|ref= {{SfnRef|Καταστατικός Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών}}
}}
* {{cite journal
|author= Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών
|title= Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα
|url= http://www.ohchr.org/EN/UDHR/Pages/Language.aspx?LangID=grk
|others= ιστότοπος: Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights (OHCHR)
|date= Παρίσι, 10 Δεκεμβρίου 1948
|accessdate= 5 Μαΐου 2015
|ref= {{SfnRef|Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα}}
}}
* {{cite journal
|author= Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών
|title= Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού με απλά λόγια!
|url= http://www.unicef.gr/%CE%B7-%CF%83%CF%8D%CE%BC%CE%B2%CE%B1%CF%83%CE%B7-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B1-%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%B1%CE%B9%CF%8E%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BF%CF%8D-%CE%BC%CE%B5-%CE%B1%CF%80%CE%BB%CE%AC-%CE%BB%CF%8C%CE%B3%CE%B9%CE%B1/a4-467-22
|others= για το επίσημο κείμενο της Σύμβασης: http://www.unicef.gr/το-πλήρες-κείμενο-της-σύμβασης-για-τα-δικαιώματα-του-παιδιού/a4-366-22, ιστότοπος: Ελληνική Εθνική Επιτροπή UNICEF
|date= Νέα Υόρκη, 20 Νοεμβρίου 1989
|accessdate= 7 Μαΐου 2015
|ref= {{SfnRef|Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού}}
}}
* {{cite journal
|author= Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών
|title= Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (ΑμεΑ)
|url= http://www.unric.org/el/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=33
|others= ιστότοπος: Περιφερειακό Κέντρο Πληροφόρησης των Ηνωμένων Εθνών (UNRIC)
|date= Νέα Υόρκη, 13 Δεκεμβρίου 2006
|accessdate= 7 Μαΐου 2015
|ref= {{SfnRef|Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (ΑμεΑ)}}
}}
* {{cite journal
|author= Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών
|title= Σύμβαση για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεως κατά των γυναικών
|url= http://www.unric.org/el/index.php?option=com_content&view=article&id=26233&Itemid=33
|others= ιστότοπος: Περιφερειακό Κέντρο Πληροφόρησης των Ηνωμένων Εθνών (UNRIC)
|date= Νέα Υόρκη, 18 Δεκεμβρίου 1979
|accessdate= 7 Μαΐου 2015
|ref= {{SfnRef|Σύμβαση για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεως κατά των γυναικών}}
}}
* {{cite journal
|author= Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών
|title= Σύμβαση κατά των Βασανιστηρίων και άλλων τρόπων σκληρής, απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης ή τιμωρίας
|url= http://www.unhcr.gr/no_cache/prostasia/nomiki-prostasia/diethneis-kai-perifereiakes-symbaseis.html?L=0%252F&cid=709&did=747&sechash=a722f375
|others= περιλαμβάνονται επιπλέον: ''Προαιρετικό Πρωτόκολλο στη Σύμβαση κατά των Βασανιστηρίων και άλλων Μορφών σκληρής, απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας'' & ''Διακήρυξη για την Προστασία από την Αναγκαστική Εξαφάνιση'', ιστότοπος: Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ελλάδα (UNHCR.gr)
|date= Νέα Υόρκη, 10 Δεκεμβρίου 1984
|accessdate= 22 Μαΐου 2015
|ref= {{SfnRef|Σύμβαση κατά των Βασανιστηρίων και άλλων τρόπων σκληρής, απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης ή τιμωρίας}}
}}
* {{cite journal
|author= [[Συμβούλιο της Ευρώπης]]
|title= Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου
|url= http://www.echr.coe.int/Documents/Convention_ELL.pdf
|others= ιστότοπος: European Court of Human Rights
|date= Ρώμη, 4 Νοεμβρίου 1950
|accessdate= 5 Μαΐου 2015
|ref= {{SfnRef|Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου}}
}}
* {{cite journal
|author= Συντακτική Συνέλευση της Γαλλικής Επανάστασης
|title= Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη
|url= http://www.ambafrance-gr.org/%CE%97-%CE%94%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AE%CF%81%CF%85%CE%BE%CE%B7-%CF%84%CF%89%CE%BD
|others= ιστότοπος: Πρεσβεία της Γαλλίας στην Ελλάδα
|date= 26 Αυγούστου 1789
|accessdate= 6 Μαΐου 2015
|ref= {{SfnRef|Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη}}
}}

{{refend}}

=== Ξενόγλωσση ===
{{refbegin|30em}}
* {{Cite book
|last= Alfredsson
|first= Gudmundur
|last2=Eide
|first2= Asbjorn
|title= The Universal Declaration of Human Rights: a common standard of achievement
|publisher= Martinus Nijhoff Publishers
|year= 1999
|url= http://books.google.com/books?id=FmuoB-BlMvEC&dq=%22right+to+property%22
|isbn= 978-90-411-1168-5
|ref= harv
}}
* {{cite book
|last= Alston
|first= Philip
|title= The United Nations and human rights : a critical appraisal
|year= 1992
|publisher= Clarendon Press
|location= Oxford
|isbn= 0-19-825450-4
|edition= 1. issued as pbk.
|ref= harv
}}
* {{Cite journal
|title= Ships Passing in the Night: The Current State of the Human Rights and Development Debate seen through the Lens of the Millennium Development Goals
|last= Alston
|first= Philip
|date=August 2005
|volume= 27
|issue= 3
|pages= 755–829
|doi= 10.1353/hrq.2005.0030
|ref= harv
|journal= Human Rights Quarterly
}}
* {{Cite book
|last= Ball
|last2= Gready
|first= Olivia
|title= The no-nonsense guide to human rights
|year= 2006
|work= New Internationalist
|location= Oxford
|isbn= 978-1-904456-45-2
|first2= Paul
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= Bales
|first= Kevin
|title= Disposable People: New Slavery in the Global Economy
|publisher= University of California Press
|year= 1999
|page= 9
|chapter=1
|isbn=0-520-21797-7
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= Beitz
|first= Charles R.
|title= The idea of human rights
|year =2009
|publisher= Oxford University Press
|location= Oxford
|isbn= 978-0-19-957245-8
|ref= harv
}}
* {{cite book
|last= Blattberg
|first= C
|year= 2010
|publisher= McGill-Queen's University Press
|chapter= The Ironic Tragedy of Human Rights
|isbn= 0-7735-3538-1
|title= Patriotic Elaborations: Essays in Practical Philosophy
|pages= [http://books.google.ca/books?id=8TwCsA-l408C&pg=PA43#v=onepage&q&f=false 43–59]
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|title= Principles of Public International Law
|publisher= OUP
|last= Brownlie
|first= Ian
|edition= 6th
|year= 2003
|isbn= 0-19-955683-0
|ref= harv
}}
* {{cite journal
|last1= Cook
|first1= Rebecca J.
|last2= Fathalla
|first2= Mahmoud F.
|date=September 1996
|title= Advancing Reproductive Rights Beyond Cairo and Beijing
|journal= International Family Planning Perspectives
|volume= 22
|issue= 3
|pages= 115–121
|doi= 10.2307/2950752
|jstor= 2950752
|publisher= Guttmacher Institute
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= Doebbler
|first= Curtis F. J
|title= Introduction to International Human Rights Law
|year= 2006
|publisher= CD Publishing
|url= http://books.google.com/books?id=mQ61oCPJ1GEC&pg=PA108&dq=right+to+fair+trial#v=onepage&q=right%20to%20fair%20trial&f=false
|isbn= 978-0-9743570-2-7
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= Donnelly
|first= Jack
|title= Universal human rights in theory and practice
|year =2003
|publisher= Cornell University Press
|location= Ithaca
|isbn= 978-0-8014-8776-7
|edition= 2nd
|ref= harv
}}
* {{Cite journal
|url= http://www.springerlink.com/content/bbgl735nwh725y05/
|title= Lesbian, gay, bisexual and transgender rights and the religious relativism of human rights
|last= Endsjø
|first= Dag Øistein
|journal= Human Rights Review
|year= 2005
|volume= 6:2
|pages= 102–10
|ref= harv
|doi= 10.1007/s12142-005-1020-1
|issue= 2
}}
* {{cite encyclopedia
|title= Human Rights
|encyclopedia= The Internet Encyclopedia of Philosophy
|last= Fagan
|first= Andrew
|year= 2005
|url= http://www.iep.utm.edu/hum-rts/
|issn= 2161-0002
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= Feinstein
|first= Lee
|title= [http://www.cfr.org/sudan/darfur-beyond/p12444 Darfur and Beyond: What is Needed to Prevent Mass Atrocities]
|year= 2007
|publisher= Council on Foreign Relations Press
|isbn= 0876093721
|ref= harv
}}
* {{cite journal
|last1= Freedman
|first1= Lynn P.
|first2= Stephen L.
|last2= Isaacs
|date=January - February 1993
|title= Human Rights and Reproductive Choice
|journal= Studies in Family Planning
|volume= 24
|issue= 1
|pages= 18–30
|doi= 10.2307/2939211
|jstor= 2939211
|publisher= Population Council
|pmid=8475521
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= Freeman
|first= Michael
|title= Human rights : an interdisciplinary approach
|year= 2002
|publisher= Polity Press
|location= Cambridge
|isbn= 978-0-7456-2355-9
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= Glendon
|first= Mary Ann
|title= A world made new : Eleanor Roosevelt and the Universal Declaration of Human Rights
|year= 2001
|publisher= Random House
|location= New York
|isbn= 978-0-679-46310-8
|ref= harv
}}
* {{Cite journal
|url= http://www.law.northwestern.edu/journals/jihr/v2/5/#note1
|title= The Rule of Law in The Universal Declaration of Human Rights
|last= Glendon
|first= Mary Ann
|journal= Northwestern University Journal of International Human Rights
|date=April 2004
|volume= 2
|page= 5
|ref= harv
}}{{dead link|date=June 2015}}
* {{Cite book
|last1= Grünfeld
|first1= Fred
|last2= Huijboom
|first2= Anke
|title= [http://books.google.gr/books/about/The_Failure_to_Prevent_Genocide_in_Rwand.html?id=9Tq_zbETHHwC&redir_esc=y The Failure to Prevent Genocide in Rwanda: The Role of Bystanders]
|year= 2007
|publisher= Brill
|isbn= 978-9004157811
|ref= harv
}}
* {{cite book|last=Halbrook|first=Stephen P.|title=That Every Man Be Armed: The Evolution of a Constitutional Right (Independent Studies in Political Economy)|publisher=The Independent Institute|location=Oakland, CA|year=1994|isbn=0-945999-38-0|ref= harv}}
* {{Cite book
|last= Halper
|first= Stefan
|title= The Beijing Consensus
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= Ignatieff
|first= Michael
|title= Human rights as politics and idolatry
|year= 2001
|publisher= Princeton University Press
|location= Princeton, N.J.
|isbn= 0-691-08893-4
|edition= 3. print.
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= Ishay
|first= Micheline R.
|title= The history of human rights : from ancient times to the globalization era
|year= 2008
|publisher= University of California Press
|location= Berkeley, Calif.
|isbn= 0-520-25641-7
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= Moyn
|first= Samuel
|title= [http://www.hup.harvard.edu/catalog.php?isbn=9780674064348 The last utopia: human rights in history]
|year= 2010
|publisher= Belknap Press of Harvard University Press
|location= Cambridge, Mass.
|isbn= 978-0-674-06434-8
|ref= harv
}}
* {{Cite encyclopedia
|title= Human Rights
|encyclopedia= The Stanford Encyclopedia of Philosophy
|last= Nickel
|first= James
|year= 2010
|edition= Fall 2010
|url= http://plato.stanford.edu/entries/rights-human/
|ref= harv
}}
* Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights (OHCHR), [http://www.ohchr.org/EN/Issues/Pages/WhatareHumanRights.aspx What are human rights?].
* Organization for Security and Co-operation in Europe (OSCE), [http://www.osce.org/what/human-rights Human rights].
* {{Cite speech
|title= On the Adoption of the Universal Declaration of Human Rights
|last= Roosevelt
|first= Eleanor
|event= Third regular session of the United Nations General Assembly
|location= Paris, France
|date= December 9, 1948
|url= http://www.americanrhetoric.com/speeches/eleanorrooseveltdeclarationhumanrights.htm
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last1= Sepúlveda
|last2= van Banning
|last3= Gudmundsdóttir
|last4= Chamoun
|last5= van Genugten
|first1= Magdalena
|first2= Theo
|first3= Gudrún
|first4= Christine
|first5= Willem J.M.
|title= Human rights reference handbook
|year= 2004
|publisher= University of Peace
|location= Ciudad Colon, Costa Rica
|isbn= 9977-925-18-6
|edition= 3rd ed. rev.
|ref= {{SfnRef|Sepúlveda et al.|2004}}
}}
* {{Cite book
|last= Shaw
|first= Malcolm
|title= International Law
|year= 2008
|publisher= Cambridge University Press
|location= Leiden
|isbn= 978-0-511-45559-9
|edition= 6th
|ref= harv
}}
* {{Cite journal
|title= Universal Declaration of Human Rights
|publisher= UN General Assembly
|date= December 10, 1948
|url= http://www.unhcr.org/refworld/docid/3ae6b3712c.html
|id= 217 A (III)
|ref= {{SfnRef|UDHR|1948}}
}}

{{refend}}

=== Πρόσθετη βιβλιογραφία ===
==== Ελληνόγλωσση ====
{{refbegin|30em}}
* {{Cite book
|last= [[Αισχύλος]]
|first=
|title= Επτά επί Θήβας
|url= http://www.biblionet.gr/book/21369/Αισχύλος/Επτά_επί_Θήβας
|others= μετάφραση - εισαγωγή - σχόλια: Κώστας Τοπούζης, διεύθυνση σειράς: Κώστας Μπαλάσκας
|publisher= Επικαιρότητα
|location= Αθήνα
|date= 1997
|isbn= 978-960-205-229-7
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= Γιαρένη
|first= Ιωάννα Αρ.
|title= Γυναίκα και ανθρώπινα δικαιώματα
|url= http://www.biblionet.gr/book/86092/Γιαρένη,_Ιωάννα_Α./Γυναίκα_και_ανθρώπινα_δικαιώματα
|year= 2004
|publisher= Έλλην
|location= Αθήνα
|isbn= 978-960-286-834-8
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= Δαλακούρα
|first= Κατερίνα
|title= Ισλάμ, φιλελευθερισμός και ανθρώπινα δικαιώματα: Επιπτώσεις στις διεθνείς σχέσεις
|url= http://www.biblionet.gr/book/120559/Δαλακούρα,_Κατερίνα_Ι.,_πολιτική_επιστήμων/Ισλάμ,_φιλελευθερισμός_και_ανθρώπινα_δικαιώματα
|year= 2008
|publisher= Εκδόσεις Πατάκη
|location= Αθήνα
|others: μετάφραση: Εύη Ανδρίτσου, επιμέλεια σειράς: Ευάνθης Χατζηβασιλείου
|isbn= 978-960-16-2362-7
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= [[Ευριπίδης]]
|first=
|title= Τρωάδες
|url= http://www.biblionet.gr/book/21198/Ευριπίδης,_480-406_π.Χ./Τρωάδες
|others= μετάφραση - εισαγωγή - σχόλια: Κώστας Τοπούζης, διεύθυνση σειράς: Κώστας Μπαλάσκας
|publisher= Επικαιρότητα
|location= Αθήνα
|date= 1997
|isbn= 978-960-205-250-1
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= Ευριπίδης
|first=
|title= Φοίνισσαι
|url= http://www.biblionet.gr/book/21196/Ευριπίδης,_480-406_π.Χ./Φοίνισσαι
|others= μετάφραση - εισαγωγή - σχόλια: Κώστας Τοπούζης, διεύθυνση σειράς: Κώστας Μπαλάσκας
|publisher= Επικαιρότητα
|location= Αθήνα
|date= 1997
|isbn= 978-960-205-254-9
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= [[Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών|Ηνωμένα Έθνη]]
|first=
|title= ΑΒΓ, Τα ανθρώπινα δικαιώματα στο σχολείο: Πρακτικές δραστηριότητες για σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτοροβάθμιας εκπαίδευσης
|url= http://www.biblionet.gr/book/195512/ΑΒΓ,_Τα_ανθρώπινα_δικαιώματα_στο_σχολείο
|others= μετάφραση: Φωτεινή Αναστασίου
|year= 2013
|publisher= Πράσινο Ινστιτούτο
|location= Αθήνα
|isbn= 978-618-81011-0-4
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= [[Φραντς Κάφκα|Κάφκα]]
|first= Φραντς
|title= Η Δίκη
|url= http://www.biblionet.gr/book/55909/Kafka,_Franz,_1883-1924/Η_δίκη
|others= μετάφραση: Γ. Αναστασίου
|publisher= Δαμιανός
|date= χ.χ.
|location= Αθήνα
|isbn=
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= [[Λάο Τσε]]
|first=
|title= Τάο Τε Τσινγκ
|url= http://www.biblionet.gr/book/126474/Tsu,_Lao/Τάο_Τε_Τσινγκ
|others= εισαγωγή, απόδοση: Μαίρη Μεταξά - Παξινού, Δημήτρης Χουλιαράκης
|publisher= Μελάνι
|date= 2007
|location= Αθήνα
|isbn= 978-960-6781-10-0
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= [[Μολιέρος]]
|first=
|title= Ο Μισάνθρωπος
|url= http://www.biblionet.gr/book/108396/Molière,_Jean_Baptiste_de,_1622-1673/Ο_μισάνθρωπος
|others= μετάφραση: Ιωάννης Ισιδωρίδης Σκυλίσσης
|publisher= Δαμιανός
|date= χ.χ.
|location= Αθήνα
|isbn= 978-960-228-236-6
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= Μπαμπαλούκας
|first= Ιωάννης
|title= Τ' ανθρώπινα και τα γατικά μας δικαιώματα: Πρωτότυπο θεατρικό σατιρικό έργο
|url= http://www.biblionet.gr/book/62699/Μπαμπαλούκας,_Ιωάννης/Τ'_ανθρώπινα_και_τα_γατικά_μας_δικαιώματα
|year= 1997
|publisher= Δρομεύς
|location= Αθήνα
|isbn= 978-960-7576-12-5
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= Μπιλανάκης
|first= Νίκος
|title= Ψυχιατρική περίθαλψη και ανθρώπινα δικαιώματα στην Ελλάδα
|url= http://www.biblionet.gr/book/88159/Μπιλανάκης,_Νίκος/Ψυχιατρική_περίθαλψη_και_ανθρώπινα_δικαιώματα_στην_Ελλάδα
|year= 2004
|publisher= Οδυσσέας
|location= Αθήνα
|isbn= 978-960-210-468-2
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= [[Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι|Ντοστογέφσκι]]
|first= Φιόντορ
|title= Ο Κροκόδειλος
|url= http://www.biblionet.gr/book/183196/Dostojevskij,_Fedor_Michajlovic,_1821-1881/Ο_κροκόδειλος
|others= μετάφραση: Βασίλης Μακρίδης
|publisher= Εντύποις
|date= 2012
|location= Αθήνα
|isbn= 978-618-5019-00-6
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= Ντούσας
|first= Δημήτρης
|title= Rom και φυλετικές διακρίσεις: Στην ιστορία, την κοινωνία, την κουλτούρα, την εκπαίδευση και τα ανθρώπινα δικαιώματα
|url= http://www.biblionet.gr/book/8448/Ντούσας,_Δημήτρης/Rom_και_φυλετικές_διακρίσεις
|year= 1997
|publisher= Gutenberg - Γιώργος & Κώστας Δαρδανός
|location= Αθήνα
|others= επιμέλεια σειράς: Δ. Γ. Τσαούσης
|isbn= 978-960-01-0729-6
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= [[Πλούταρχος]]
|first=
|title= Βίοι παράλληλοι 17: Αλέξανδρος - Καίσαρ
|url= http://www.biblionet.gr/book/41317/Πλούταρχος/Βίοι_παράλληλοι_17
|others= εισαγωγή - μετάφραση - σχόλια: Μεταφραστική Ομάδα Κάκτου
|publisher= Κάκτος
|date= 1993
|location= Αθήνα
|isbn= 978-960-352-185-3
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= [http://www.biblionet.gr/book/162845/Συλλογικό_έργο/Πολιτισμική_ετερότητα_και_ανθρώπινα_δικαιώματα Πολιτισμική ετερότητα και ανθρώπινα δικαιώματα: Προκλήσεις για την εκπαίδευση]
|first=
|title=
|url=
|year= 2011
|publisher= Μεταίχμιο
|location= Αθήνα
|others= επιμέλεια: Αλεξάνδρα Ανδρούσου, Νέλλη Ασκούνη, επιμέλεια σειράς: Βάσω Βασιλού - Παπαγεωργίου
|isbn= 978-960-455-978-7
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= Ρος Κόλιν Α. (Ross Colin A.)
|first=
|title= Οι γιατροί της CIA: Παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων από Αμερικανούς ψυχιάτρους
|url= http://www.biblionet.gr/book/165080/Ross,_Colin_A./Οι_γιατροί_της_CIA
|year= 2011
|publisher= Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη
|location= Αθήνα
|others= μετάφραση: Αριάδνη Αλαβάνου
|isbn= 978-960-14-2355-5
|ref= harv
}}
* {{Cite book
|last= [[Μπαρούχ Σπινόζα|Σπινόζα]]
|first= Μπαρούχ
|title= Ηθική
|url= http://www.biblionet.gr/book/141208/Spinoza,_Baruch_de,_1632-1677/Ηθική
|others= μετάφραση: Ευάγγελος Βανταράκης, εισαγωγή: Βασιλική Γρηγοροπούλου, επιμέλεια σειράς: Στέλιος Βιρβιδάκης, Παύλος Καλλιγάς, Γιώργος Ξηροπαΐδης, Ν. Μ. Σκουτερόπουλος
|publisher= Εκκρεμές
|date= 2009
|location= Αθήνα
|isbn= 978-960-7651-72-3
|ref= harv
}}


{{refend}}

==== Ξενόγλωσση ====
{{refbegin|30em}}
* Abouharb, R. and D. Cingranelli (2007). "Human Rights and Structural Adjustment". New York: Cambridge University Press.
* Barsh, R. (1993). “Measuring Human Rights: Problems of Methodology and Purpose.” Human Rights Quarterly 15: 87-121.
* Barzilai, G (2003), Communities and Law: Politics and Cultures of Legal Identities. The University of Michigan Press, 2003. ISBN 0-47211315-1.
* Chauhan, O.P. (2004). ''Human Rights: Promotion and Protection''. Anmol Publications PVT. LTD. ISBN 81-261-2119-X.
* Forsythe, David P. (2000). ''Human Rights in International Relations.'' Cambridge: Cambridge University Press. International Progress Organization. ISBN 3-900704-08-2.
* Forsythe, Frederick P. (2009). ''Encyclopedia of Human Rights'' (New York: Oxford University Press).
* Gerald M. Steinberg, Anne Herzberg and Jordan Berman (2012). ''Best Practices for Human Rights and Humanitarian NGO Fact-Finding''. Martinus Nijhoff Publishers / Brill ISBN 9789004218116.
* Ishay, M. (2004). The history of human rights: From ancient times to the globalization era. Los Angeles, California: University California Press.
* Landman, Todd (2006). ''Studying Human Rights''. Oxford and London: Routledge ISBN 0-415-32605-2.
* Robertson, Arthur Henry; Merrills, John Graham (1996). ''Human Rights in the World: An Introduction to the Study of the International Protection of Human Rights''. Manchester University Press. ISBN 0-7190-4923-7.
* Shute, Stephen & Hurley, Susan (eds.). (1993). ''On Human Rights: The Oxford Amnesty Lectures.'' New York: BasicBooks. ISBN 0-465-05224-X.
* Steiner, J. & Alston, Philip. (1996). ''International Human Rights in Context: Law, Politics, Morals.'' Oxford: Clarendon Press. ISBN 0-19-825427-X.

{{refend}}

== Δείτε επίσης ==
* [[Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ]]
* [[Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη]]
* [[Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου]]
* [[Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου]]
* [[Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα]]

== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
{{Commons category|Human rights}}
[[File:Project Human Rights Logo EN.svg|thumb|right|200x|[[Βικιπαίδεια:Βικιεπιχείρηση|Βικιεπιχείρηση]] στην αγγλική Βικιπαίδεια με θέμα τα ανθρώπινα δικαιώματα: [[:en:Wikipedia:WikiProject Human rights|Human Rights WikiProject]].]]

* [http://www.hlhr.gr/ Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και του Πολίτη (ΕΕΔΑΠ)].
* [http://gr.humanrights.com/home.html Ενωμένοι για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα].
* Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ελλάδα, [http://www.unhcr.gr/prostasia/nomiki-prostasia/diethneis-kai-perifereiakes-symbaseis.html?L=0%252F Διεθνείς και Περιφερειακές Συμβάσεις].
* [[DMOZ]], [https://www.dmoz.org/Society/Issues/Human_Rights_and_Liberties Human Rights and Liberties].
* Human Rights Education Associates (HREA), [http://www.hrea.org/ The global human rights education and training centre].
* Internet Encyclopedia of Philosophy, [http://www.iep.utm.edu/hum-rts/ Human Rights].
* Stanford Encyclopedia of Philosophy, [http://plato.stanford.edu/entries/rights-human/ Human Rights].
* [http://www.iidh.org/ The International Institute of Human Rights].
* United Nations, [http://www.un.org/en/sections/priorities/human-rights/index.html Human Rights].
* University of Minnesota, [http://www1.umn.edu/humanrts/index.html Human Rights Library].


{{Authority control}}
{{ενσωμάτωση κειμένου|en|Human rights}}

[[Κατηγορία:Ανθρώπινα δικαιώματα| ]]
[[Κατηγορία:Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών| ]]
[[Κατηγορία:Διεθνές Δίκαιο| ]]
[[Κατηγορία:Συνταγματικό Δίκαιο| ]]
[[Κατηγορία:Ηθική]]

Έκδοση από την 18:57, 23 Αυγούστου 2015

Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι ίδια για όλους τους ανθρώπους.[1]

Τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν ηθικές αρχές που θέτουν συγκεκριμένα πρότυπα ανθρώπινης συμπεριφοράς και συνήθως προστατεύονται ως νόμιμα δικαιώματα κατά το εθνικό και διεθνές δίκαιο. Θεωρούνται ως «κοινώς αντιλαμβανόμενα αναπαλλοτρίωτα θεμελιώδη δικαιώματα που κάθε άτομο δικαιούται από τη στιγμή της γέννησής του, απλώς και μόνο επειδή είναι ανθρώπινο ον»[2]. Αυτά περιλαμβάνουν αστικά και πολιτικά δικαιώματα όπως το δικαίωμα στη ζωή και την ελευθερία, την ελευθερία σκέψης και έκφρασης, καθώς και την ισότητα ενώπιον του νόμου[3]. Στα ανθρώπινα δικαιώματα περιλαμβάνονται, επίσης, οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα, όπως το δικαίωμα στην εργασία, το δικαίωμα στην υγεία, το δικαίωμα στην τροφή, το δικαίωμα στην κατοικία, την ιατρική περίθαλψη, την εκπαίδευση και το δικαίωμα συμμετοχής στον πολιτισμό.

Τα ανθρώπινα δικαιώματα, λοιπόν, θεωρούνται διεθνή (εφαρμόζονται και ισχύουν παντού) και διαφυλάττουν την ισότητα (ισχύουν τα ίδια για όλους). Το δόγμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχει επηρεάσει καταφανώς το διεθνές δίκαιο καθώς και τα εθνικά συντάγματα, τις πολιτικές των κρατών και τη δράση μη-κυβερνητικών οργανισμών κι αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της δημόσιας τάξης ανά τον κόσμο. Κατά την ιδέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, «αν ο δημόσιος διάλογος εν καιρώ ειρήνης στην παγκόσμια κοινότητα διαθέτει κοινή ηθική γλώσσα, είναι αυτή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων»[4]. Οι έντονες αξιώσεις του δόγματος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εξακολουθούν να προκαλούν μεγάλο σκεπτικισμό και διαφωνίες όσον αφορά στο περιεχόμενο, τη φύση και το σκεπτικό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ακόμη και σήμερα. Πράγματι, το ερώτημα τι συνιστά «δικαίωμα» είναι από μόνο του αμφιλεγόμενο και αποτελεί αντικείμενο συνεχιζόμενης φιλοσοφικής διαμάχης.

Πολλές από τις βασικές ιδέες που πυροδότησαν το κίνημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, διαμορφώθηκαν ως επακόλουθο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και των θηριωδιών του Ολοκαυτώματος και κλιμακώθηκαν με την υιοθέτηση της Παγκόσμιας Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Παρίσι από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, το 1948. Ο αρχαίος κόσμος δεν συμπεριλάμβανε την έννοια των διεθνών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο πραγματικός προάγγελος της συζήτησης περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων ήταν η έννοια των φυσικών δικαιωμάτων, που συνιστούσε μέρος της μεσαιωνικής παράδοσης του Φυσικού Δικαίου που πρέσβευαν κατά τον Διαφωτισμό φιλόσοφοι όπως ο Τζον Λοκ, ο Φράνσις Χάτσεσον κι ο Ζαν-Ζακ Μπουρλαμακί, ενώ δέσποζε στο Αγγλικό Νομοσχέδιο περί Δικαιωμάτων και τα πολιτικά ιδεώδη της Αμερικανικής και της Γαλλικής Επανάστασης.

Τα κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών.[5]

Αυτά ήταν τα θεμέλια από τα οποία εκπορεύθηκαν τα σύγχρονα επιχειρήματα περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα[6].

Επειδή η αναγνώριση της αξιοπρέπειας, που είναι σύμφυτη σε όλα τα μέλη της ανθρώπινης οικογένειας, καθώς και των ίσων και αναπαλλοτρίωτων δικαιωμάτων τους αποτελεί το θεμέλιο της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της ειρήνης στον κόσμο.

— 1η πρόταση του Προοιμίου της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του ΟΗΕ.[7][8]

Όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι στην αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα. Είναι προικισμένοι με λογική και συνείδηση, και οφείλουν να συμπεριφέρονται μεταξύ τους με πνεύμα αδελφοσύνης.

— Άρθρο 1 της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του ΟΗΕ.[8]

Ιστορία της έννοιας

Γιατί το Φως είναι ένα, αδιαίρετο, κι οπουδήποτε νικήσει ή νικηθεί, νικάει και νικιέται και μέσα σου.

— Νίκος Καζαντζάκης, Αναφορά στον Γκρέκο[9]
Μ' όλα αυτά απόκαμα, ζητάω ν' αναπαυτώ στο μνήμα:
να βλέπω, λέω, την αρετή ζητιάνα γεννημένη,
το κούφιο Τίποτα φαιδρό με κορδωμένο βήμα,
την Πίστη την αγνότερη χυδαία απαρνημένη,
την τιμημένη Υπεροχήν αισχρά παραρριγμένη,
τη χάρη την παρθενικήν ωμά ξεπορνεμένη,
την τέλειαν Ωραιότητα κακά εξευτελισμένη,
την Αξίαν από ανάπηρην κυβέρνια αχρηστεμένη,
την Τέχνη από την κρατική εξουσία γλωσσοδεμένη,
τη Γνώση απ' τη σχολαστική Μωρία περιορισμένη,
την πιο απλήν Αλήθεια ηλίθια παρανομασμένη,
την Καλοσύνη στην κυρα-Κακία υποταγμένη.
Με όλ' αυτά απόκαμα, δε θέλω πια να ζήσω,
μόνο που την αγάπη μου πεθαίνοντας θ' αφήσω.
Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, Σονέτο 66[10]

Σύμφωνα με τον Κώστα Δουζίνα τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι η τελευταία παγκόσμια ιδεολογία μετά «το τέλος όλων των ιδεολογιών»[11][12]. Παρόλο που οι ιδέες περί δικαιωμάτων και ελευθερίας έχουν υπάρξει με κάποια μορφή για ένα μεγάλο μέρος της ανθρώπινης ιστορίας, δεν μοιάζουν με τη σύγχρονη αντίληψη περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σύμφωνα με τον Τζακ Ντόνελι, στην αρχαιότητα «οι παραδοσιακές κοινωνίες συνήθως είχαν επεξεργασμένα και λεπτομερή συστήματα κατανομής των καθηκόντων [...] αντιλήψεις περί δικαιοσύνης, πολιτικής νομιμότητας, ανθρώπινης ευημερίας που επεδίωκε να καταστήσει πραγματικότητα την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, καθώς και ευημερίας εντελώς ανεξάρτητης από τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αυτοί οι θεσμοί και οι πρακτικές είναι περισσότερο εναλλακτικές παρά διαφορετικές διατυπώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα»[13]. Η σύγχρονη έννοια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μπορεί να θεωρηθεί ότι γεννήθηκε στην Ευρώπη της Αναγέννησης και της Προτεσταντικής Μεταρρύθμισης, παράλληλα με την εξαφάνιση του φεουδαρχικού απολυταρχισμού και του θρησκευτικού συντηρητισμού που κυριαρχούσε τον Μεσαίωνα. Μια θεωρία είναι ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα αναπτύχθηκαν ως θεωρία κατά την πρώιμη σύγχρονη περίοδο, παράλληλα με την ευρωπαϊκή εκκοσμίκευση της ιουδαίο-χριστιανικής ηθικής. Η πιο ευρέως πλέον διαδεδομένη άποψη είναι ότι η έννοια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων γεννήθηκε και αναπτύχθηκε στη Δύση και ότι, ενώ νωρίτερα οι διάφοροι πολιτισμοί είχαν σημαντικές ηθικές έννοιες, γενικά δεν υπήρχε η έννοια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Για παράδειγμα, ο McIntyre υποστηρίζει ότι δεν υπάρχει καμία λέξη που να αποδίδει την έννοια «δικαίωμα» σε οποιαδήποτε γλώσσα πριν το 1400[14].

Όταν, στο δρόμο της Θήβας, ο Οιδίπους συνάντησε τη Σφίγγα, κι αυτή του έθεσε το αίνιγμά της, η απόκρισή του ήταν: ο άνθρωπος.
Τούτη η απλή λέξη χάλασε το τέρας. Έχουμε πολλά τέρατα να καταστρέψουμε. Ας συλλογιστούμε την απόκριση του Οιδίποδα.

— Γιώργος Σεφέρης, Ομιλία στη Στοκχόλμη[15]
Στήλη με τον Κώδικα του Χαμουραμπί.

Αρχαιότητα

Ο Τσι Κογκ ρώτησε: Υπάρχει άραγε μία λέξη ικανή να καθοδηγεί τις πράξεις του ανθρώπου σε όλη του τη ζωή; Είπε ο Διδάσκαλος: Ναι, η λέξη επιείκεια: Ό,τι δεν επιθυμείς για τον εαυτό σου, μην το επιβάλλεις στους άλλους.

— Κομφούκιος, Τα Ανάλεκτα 15.24[16]

Στην αρχαία Μεσοποταμία μαρτυρούνται από το 2350 Π.Κ.Χ. περίπου οι αρχαιότεροι νομικοί κώδικες οι οποίοι περιλάμβαναν σε κάποιο βαθμό την έννοια του δικαιώματος. Ο αρχαιότερος νομικός κώδικας που σώζεται ως σήμερα είναι ο νεοσουμερικός Κώδικας του Ουρ-Ναμμού (περ. 2050 Π.Κ.Χ.). Στη γνωστότερη σειρά νόμων, τον Κώδικα του Χαμουραμπί (περ. 1780 Π.Κ.Χ.), περιέχονται κανόνες —και ποινές σε περίπτωση παραβίασης των κανόνων— που ρυθμίζουν μια σειρά από ζητήματα όπως τα δικαιώματα των γυναικών, των παιδιών και των δούλων[17]. Στους προλόγους αυτών των κωδίκων γίνεται επίκληση στους μεσοποτάμιους θεούς με σκοπό την θεϊκή επικύρωση.

Η προέλευση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις κοινωνίες συχνά πήγαζε από θρησκευτικά ιερά κείμενα. Οι Βέδες, η Βίβλος, το Τάο Τε Τσινγκ του Λάο Τσε, τα Ανάλεκτα του Κομφούκιου, οι διδαχές του Βούδα[18] και το Κοράνι είναι μεταξύ των αρχαίων γραπτών πηγών που πραγματεύονται ζητήματα όπως τα καθήκοντα, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του ατόμου. Παρόμοια, ποικίλες φιλοσοφικές ιδέες περιλάμβαναν αντιλήψεις που θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως ανθρώπινα δικαιώματα, με αποκορύφωμα την εγκαθίδρυση του δημοκρατικού πολιτεύματος στην αρχαία Αθήνα (βλ. Αθηναϊκή δημοκρατία)[19], το πολίτευμα που είναι γνωστό στην πολιτική ιστορία ως το πολίτευμα της ισότητας[20]. Τότε, για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας, έννοιες όπως η ισότητα, η ισονομία, η ισηγορία και η ελευθερία του λόγου εφαρμόστηκαν πρακτικά μεταξύ του συνόλου των (ελεύθερων) πολιτών[20]. Χρειάστηκε να περάσουν περισσότερο από δύο χιλιετίες για να ξαναπροβληθούν και πάλι αυτές οι έννοιες, στο σύνολο όλων των ανθρώπων αυτή τη φορά, από την Αμερικανική και τη Γαλλική Επανάσταση.

Αξιοσημείωτη θέση στο ιστορικό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχει ο Κύλινδρος του Κύρου του 539 Π.Κ.Χ., ο οποίος έχει περιγραφεί ως «η πρώτη διακήρυξη ανθρωπίνων δικαιωμάτων» της ιστορίας[21], ενώ αρχαιότατος νομικός κώδικας στον ευρωπαϊκό χώρο είναι και η Επιγραφή της Γόρτυνας. Τα Ήδικτα (Διατάγματα) του αυτοκράτορα Ασόκα της Ινδίας (272-231 Π.Κ.Χ.) αποτελούν κοινωνικές και ηθικές εφαρμογές αρχών του Βουδισμού. Το Σύνταγμα της Μεδίνας του 622 Κ.Χ., το οποίο συντάχθηκε από τον Μωάμεθ, αποτέλεσε επίσημη συμφωνία μεταξύ των φυλών που ζούσαν στη Μεδίνα και περιλάμβανε Μουσουλμάνους, Εβραίους και παγανιστές[22].

Ο Φαν Τσι ρώτησε τι είναι η τέλεια ανθρωπιά· είπε ο Διδάσκαλος: Αγαπάς τους ανθρώπους.

— Κομφούκιος, Τα Ανάλεκτα 12.22[16]
Η Μάγκνα Κάρτα όριζε τον σεβασμό ορισμένων νομικών δικαιωμάτων του λαού από μέρους του μονάρχη.

Μεσαίωνας

Η αγγλική Magna Carta του 1215[23], ένας μεσαιωνικός καταστατικός χάρτης της ελευθερίας, έπαιξε ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην ιστορία της αγγλικής νομοθεσίας, αλλά και στη σύγχρονη διεθνή και συνταγματική νομοθεσία. Η Magna Carta όμως δεν ήταν καταστατικός χάρτης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά μάλλον μόνο ένα θεμέλιό τους και αποτέλεσε μια μορφή περιορισμένης πολιτικά και νομικά δεσμευτικής συμφωνίας για την αντιμετώπιση ειδικών πολιτικών συνθηκών. Στην περίπτωση της Magna Carta, αυτή αναγνωρίστηκε αργότερα κατά τη διάρκεια των πρώιμων σύγχρονων συζητήσεων σχετικά με τα δικαιώματα.

Ένα από τα παλαιότερα ιστορικά αρχεία περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι το Καταστατικό του Καλίς (Kalisz) το 1264, που παραχωρούσε προνόμια στην εβραϊκή μειονότητα στο Βασίλειο της Πολωνίας, όπως η προστασία από τις διακρίσεις και την ρητορική μίσους.

16ος-18ος αιώνας

Πολλοί από τους σύγχρονους νόμους και οι περισσότερες από τις σύγχρονες ερμηνείες περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων προέρχονται από την σχετικά πρόσφατη ιστορία. Η πρώτη σύλληψη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων πιστώνεται στις ιδέες για τα φυσικά δικαιώματα που απορρέουν από το φυσικό νόμο. Ειδικότερα, το θέμα των οικουμενικών δικαιωμάτων εισήχθη από την εξέταση του ενδεχόμενου της επέκτασης των δικαιωμάτων των αυτοχθόνων λαών από τους Ισπανούς κληρικούς, όπως οι Francisco de Vitoria και Bartolomé de las Casas. Στη συζήτηση που διεξήχθη στο Βαγιαδολίδ, ο Juan de Ginés Sepúlveda, ο οποίος υποστήριξε την αριστοτελική άποψη περί της ανθρωπότητας η οποία χωρίζεται σε διαφορετικές ταξικές κατηγορίες διαφορετικής αξίας, διαφώνησε με τον Las Casas, ο οποίος τάχθηκε υπέρ των ίσων δικαιωμάτων στην ελευθερία από την δουλεία για όλους τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από τη φυλή ή τη θρησκεία τους.

Η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη, η οποία κυρώθηκε από την Γαλλική Εθνοσυνέλευση στις 26 Αυγούστου 1789.

Ο Άγγλος φιλόσοφος Τζον Λοκ τον 17ο αιώνα ανέφερε τα φυσικά δικαιώματα στο έργο του, προσδιορίζοντάς τα ως δικαιώματα «στη ζωή, την ελευθερία και την περιουσία (ακίνητη)», και υποστήριξε ότι τα εν λόγω θεμελιώδη δικαιώματα δεν μπορούν να παραλειφθούν από το κοινωνικό συμβόλαιο. Στη Βρετανία του 1689, η αγγλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων (Bill of Rights)[24] και η αντίστοιχη Αξίωση Δικαιωμάτων της Σκωτίας κατέστησαν παράνομες μια σειρά από καταπιεστικές κυβερνητικές ενέργειες, ενώ η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων της Βιρτζίνια του 1776 κωδικοποίησε σε νόμο έναν αριθμό θεμελιωδών ατομικών δικαιωμάτων και πολιτικών ελευθεριών επηρεάζοντας τις μετέπειτα διακηρύξεις. Δύο μεγάλες επαναστάσεις κατά τη διάρκεια του 18ου αιώνα, μία στις Ηνωμένες Πολιτείες (1776) και μία στη Γαλλία (1789), οδήγησαν στην υιοθέτηση της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και της γαλλικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη, αντίστοιχα, στη βάση των οποίων κατοχυρώθηκαν συγκεκριμένα νομικά δικαιώματα. Οι δύο αυτές διακηρύξεις αποτέλεσαν τη βασική πηγή των σύγχρονων ατομικών ελευθεριών[25][26].

Δεχόμαστε τις εξής αλήθειες ως αυταπόδεικτες, πως όλοι οι άνθρωποι δημιουργούνται ίσοι, και προικίζονται από τον Δημιουργό τους με συγκεκριμένα απαραβίαστα Δικαιώματα, μεταξύ των οποίων είναι το δικαίωμα στη Ζωή, το δικαίωμα στην Ελευθερία, και το δικαίωμα στην επιδίωξη της Ευτυχίας.

— Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ, 4 Ιουλίου 1776[27]

Ο νόμος πρέπει να είναι ο ίδιος για όλους, ανεξάρτητα αν προστατεύει ή τιμωρεί. Εφόσον όλοι οι πολίτες είναι ίσοι απέναντι στο νόμο, μπορούν όλοι να μετέχουν το ίδιο και στα δημόσια αξιώματα, στις θέσεις και τις υπηρεσίες ανάλογα με τις ικανότητές τους και χωρίς καμία άλλη διάκριση παρά αυτή που πηγάζει από την αρετή τους και το ταλέντο τους.

— Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη, 26 Αυγούστου 1789[28]

Ακολούθησε η πρόοδος στη φιλοσοφία περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων από φιλοσόφους όπως ο Αμερικανός Τόμας Πέιν, ο Άγγλος Τζον Στιούαρτ Μιλ και ο Γερμανός Γκέοργκ Χέγκελ κατά τη διάρκεια του 18ου και του 19ου αιώνα. Ο όρος «ανθρώπινα δικαιώματα» ήρθε σε ύπαρξη πιθανώς στην περίοδο μεταξύ του έργου Δικαιώματα του Ανθρώπου του Πέιν και των κειμένων του Γουίλιαμ Λόιντ Γκάρισον στην εφημερίδα The Liberator ο οποίος έγραψε ότι προσπαθούσε να στρατεύσει τους αναγνώστες του «στο μεγάλο αγώνα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων»[29]. Ωστόσο, ο όρος είχε χρησιμοποιηθεί από τουλάχιστον ένα συγγραφέα ήδη το 1742[30].

19ος αιώνας

Αρχείο:Monument to slaves in Zanzibar.jpg
Mνημείο για τη δουλεία στη Ζανζιβάρη.

Τον δέκατο ένατο αιώνα τα ανθρώπινα δικαιώματα έγιναν κεντρικό ζήτημα με αφορμή το ζήτημα της δουλείας. Ένας αριθμός μεταρρυθμιστών, ιδιαίτερα ο Ουίλιαμ Ουίλμπερφορς στην Βρετανία, εργάστηκαν με στόχο την κατάργηση της δουλείας. Αυτό έγινε εφικτό στην Βρετανική Αυτοκρατορία μέσω της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου για το Εμπόριο Δούλων του 1807 και της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου για την Κατάργηση της Δουλείας του 1833. Στις ΗΠΑ , όλες οι βόρειες πολιτείες είχαν καταργήσει τον θεσμό της δουλείας μεταξύ του 1777 και του 1804, παρόλο που οι νότιες πολιτείες παρέμεναν σφιχτά προσκολλημένες στον «ιδιόρρυθμο θεσμό». Η σύγκρουση και οι αντιπαραθέσεις για την επέκταση της δουλείας σε νέες περιοχές ήταν μια από τις αιτίες για την απόσχιση των νοτίων πολιτειών και τον Αμερικανικό Εμφύλιο Πόλεμο. Κατά την περίοδο της ανοικοδόμησης που ακολούθησε τον πόλεμο, πραγματοποιήθηκαν διάφορες τροπολογίες στο Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών. Σε αυτές περιλαμβάνονται η 13η τροπολογία που καταργεί την δουλεία, η 14η τροπολογία που διασφαλίζει πλήρη υπηκοότητα και πολιτικά δικαιώματα σε όλους όσους έχουν γεννηθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες και η 15η τροπολογία, που διασφαλίζει στους αφρο-αμερικανούς το δικαίωμα ψήφου.

Πολλές ομάδες και κινήματα πέτυχαν βαθιές κοινωνικές αλλαγές κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα, στο όνομα των ανθρώπινων δικαιωμάτων, στην Ευρώπη και την Βόρεια Αμερική, εργατικά συνδικάτα προκάλεσαν νόμους που διασφάλιζαν το δικαίωμα της απεργίας στους εργαζόμενους, θέσπιζαν ελάχιστες συνθήκες εργασίας και απαγόρευαν ή ρύθμιζαν νομοθετικά την παιδική εργασία. Το κίνημα για τα δικαιώματα των γυναικών πέτυχε να εξασφαλίσει το δικαίωμα ψήφου για πολλές γυναίκες. Τα κινήματα εθνικής ανεξαρτησίας σε πολλές χώρες, πέτυχαν να εκδιώξουν αποικιακές δυνάμεις. Ένα από τα πιο σημαίνοντα ήταν το κίνημα του Μαχάτμα Γκάντι να απελευθερώσει την πατρίδα του την Ινδία από την Βρετανική κατοχή. Κινήματα από επί μακρόν καταπιεσμένες φυλετικές και θρησκευτικές μειονότητες πέτυχαν σε πολλά μέρη του κόσμου, μεταξύ αυτών το Κίνημα για τα Πολιτικά Δικαιώματα των Αφρο-αμερικανών και πιο πρόσφατα ποικίλα κινήματα πολιτικών ταυτότητας, για λογαριασμό των γυναικών και διαφόρων μειονοτήτων στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η θέσπιση της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού, ο Κώδικας του Lieber του 1864 και η πρώτη από τις Συμβάσεις της Γενεύης επίσης το 1864 έθεσαν τα θεμέλια του διεθνούς ανθρωπιστικού νόμου, ο οποίος αναπτύχθηκε περαιτέρω μετά τους δυο παγκόσμιους πολέμους.

«Δεν ξέρω με τι όπλα θα γίνει ο 3ος παγκόσμιος πόλεμος, αλλά ο 4ος θα γίνει με ξύλα και πέτρες.» —Άλμπερτ Αϊνστάιν. Οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι κόστισαν τον θάνατο περίπου 80.000.000 ανθρώπων.

20ός αιώνας

Οι παγκόσμιοι πόλεμοι, η τεράστια απώλεια ανθρώπινων ζωών και οι κραυγαλέες καταπατήσεις ανθρώπινων δικαιωμάτων που έλαβαν χώρα κατά τη διάρκειά τους, ήταν η κινητήρια δύναμη πίσω από την ανάπτυξη των σύγχρονων εργαλείων για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η Κοινωνία των Εθνών ιδρύθηκε το 1919, κατά τις διαπραγματεύσεις για τη Συνθήκη των Βερσαλλιών που ακολούθησαν το τέλος του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Οι στόχοι της ΚτΕ περιλάμβαναν αφοπλισμό, παρεμπόδιση του πολέμου μέσω συλλογικής ασφάλειας, επίλυση των διαφορών μεταξύ χωρών με διαπραγματεύσεις και διπλωματία και βελτίωση της παγκόσμιας ευημερίας. Στον καταστατικό της χάρτη προβλεπόταν η εντολή να προωθηθούν πολλά από τα δικαιώματα που περιελήφθησαν αργότερα στην Παγκόσμια Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Στη Διάσκεψη της Γιάλτας του 1945, οι Συμμαχικές δυνάμεις συμφώνησαν να να δημιουργήσουν ένα νέο σώμα για να αντικαταστήσει τον ρόλο της Κοινωνίας των Εθνών. Αυτό επρόκειτο να είναι ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών. Ο Ο.Η.Ε. έπαιξε έναν σημαντικό ρόλο στη διεθνή νομοθεσία για τα ανθρώπινα δικαιώματα από την ίδρυσή του. Μετά τους παγκόσμιους πολέμους ο Ο.Η.Ε. και τα μέλη του ανέπτυξαν μεγάλο μέρος του διαλόγου και τα νομοθετικά σώματα που τώρα συνιστούν τον διεθνή ανθρωπιστικό νόμο και την διεθνή νομοθεσία για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι κατοχυρωμένα σύμφωνα με το Σύνταγμα (άρθρα 4 έως 25),[31][32] αλλά και στο Αστικό Δίκαιο (άρθρα 281-286).

Φιλοσοφία

Ο τρόπος σκέψης που εναρμονίζει την ευζωία με την αρετή στις σχέσεις μας με τους άλλους, είναι ο ανθρωπισμός. Εδώ δεν έχει σημασία ο βαθμός της ευζωίας –διότι άλλος είναι απαιτητικός και άλλος όχι, ανάλογα πως ορίζει ο καθένας τις ανάγκες του– αλλά το είδος της σχέσης σύμφωνα με την οποία η ροπή προς την ευζωία περιορίζεται από τον νόμο της αρετής.

— Ιμμάνουελ Καντ, Ανθρωπολογία από πραγματολογική άποψη[33]

Η φιλοσοφία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων προσπαθεί να εξετάσει την υποκείμενη βάση της έννοιας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και βλέπει με κριτική ματιά το περιεχόμενό της και την αιτιολόγησή της. Πολλαπλές θεωρητικές προσεγγίσεις έχουν αναπτυχθεί στην προσπάθεια εξήγησης του πώς και γιατί τα ανθρώπινα δικαιώματα έχουν γίνει μέρος των κοινωνικών προσδοκιών. Σύμφωνα με τον Στάθη Μπάλια τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν «τη μεγαλύτερη ηθική κατάκτηση της ανθρωπότητας και τον ανυπέρβλητο αξιακό ορίζοντα της σύγχρονης φιλελεύθερης δημοκρατίας»[34], ενώ μερικοί θεωρούν πως «η εκπαίδευση στα ανθρώπινα δικαιώματα είναι τόσο θεμελιώδης για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, ώστε σύντομα θα αποτελέσει τον τέταρτο βασικό άξονα της στοιχειώδους εκπαίδευσης στον πολιτισμό μας, ανάμεσα στην ανάγνωση, τη γραφή και την αρίθμηση»[35].

Μια από τις αρχαιότερες δυτικές φιλοσοφίες που σχετίζονται με τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι πως αποτελούν μέρος ενός φυσικού δικαίου και απορρέουν από διαφορετικές φιλοσοφικές ή θεολογικές βάσεις. Άλλες θεωρίες υποστηρίζουν ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα κωδικοποιούν την ηθική συμπεριφορά, η οποία είναι προϊόν ενός ανθρώπινου κοινωνικού προϊόντος που αναπτύσσεται μέσω μιας διαδικασίας βιολογικής και κοινωνικής εξέλιξης (σχετίζεται με τον Χιουμ). Παράλληλα, τα ανθρώπινα δικαιώματα περιγράφονται και ως ένα κοινωνιολογικό μοντέλο ρύθμισης κανόνων (όπως φαίνεται στην κοινωνιολογική θεώρηση και στο έργο του Βέμπερ). Τέτοιου είδους προσεγγίσεις συμπεριλαμβάνουν την ιδέα ότι τα άτομα σε μια κοινωνία δέχονται κανόνες από μια νόμιμη αρχή με αντάλλαγμα πλεονεκτήματα σε ασφάλεια και οικονομία (όπως ισχυρίζεται ο Ρωλς), δηλαδή ένα κοινωνικό συμβόλαιο. Οι δυο θεωρίες που επικρατούν στις μοντέρνες συζητήσεις περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι η θεωρία περί ενδιαφέροντος και η θεωρία περί βούλησης. Η θεωρία περί ενδιαφέροντος διατείνεται ότι η κύρια λειτουργία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι η προστασία και η προώθηση συγκεκριμένων βασικών ανθρώπινων ενδιαφερόντων, ενώ η θεωρία περί βούλησης προσπαθεί να τεκμηριώσει την εγκυρότητα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων βασισμένη στην μοναδική ανθρώπινη δυναμικότητα για ελευθερία[36].

«Δεν είναι η ικανοποίηση μα η δύναμη, δεν είναι η ειρήνη, βέβαια, αλλά ο πόλεμος, δεν είναι η αρετή μα η αξία. Αν αγαπούσαμε, πραγματικά τους ανθρώπους, θα βοηθούσαμε να εξαφανιστούν οι ανίσχυροι και οι εκφυλισμένοι.»[37] Ο Φρίντριχ Νίτσε συγκαταλέγεται στους φιλοσόφους που έχουν ασκήσει κριτική στην ιδέα των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Κριτική

Διότι πάντοτε οι αδύνατοι επιδιώκουν την ισότητα και το δίκαιον, ενώ αντιθέτως οι ισχυροί ουδεμίαν φροντίδα καταβάλλουν περί αυτών.

— Αριστοτέλης, Πολιτικά 6.1[38]

Οι ισχυρισμοί σχετικά με την καθολικότητα των ανθρώπινων δικαιωμάτων έχουν οδηγήσει σε κριτική. Στους φιλόσοφους που έχουν ασκήσει κριτική σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα συμπεριλαμβάνονται οι Τζέρεμι Μπένθαμ, Έντμουντ Μπερκ, Φρίντριχ Νίτσε και Καρλ Μαρξ. Ο καθηγητής πολιτικής φιλοσοφίας Charles Blattberg υποστηρίζει ότι η συζήτηση περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όντας αφηρημένη, αποτρέπει τα άτομα από το να τηρούν τις αξίες που τα δικαιώματα πρέπει να προασπίζουν[39]. Η Διαδικτυακή Εγκυκλοπαίδεια της Φιλοσοφίας (Internet Encyclopedia of Philosophy) δίνει ιδιαίτερη προσοχή σε δυο είδη κριτικής: σε μια που αμφισβητεί την καθολικότητα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και σε μια που τα απορρίπτει για λόγους αντικειμενικότητας[40]. Ο διεθνούς φήμης νομικός λόγιος Alain Pellet, κριτικάρει την προσέγγιση μέσω ανθρωπίνων δικαιωμάτων γιατί αρνείται την αρχή της κυριαρχίας και πως απαιτεί για τα ανθρώπινα δικαιώματα μια προνομιακή θέση ανάμεσα στους κλάδους του διεθνούς δικαίου[41], ενώ ο Alain de Benoist αμφισβητεί τις προϋποθέσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων σχετικά με την ισότητα των ανθρώπων[42]. Ο νομικός David Kennedy έχει απαριθμήσει ρεαλιστικές ανησυχίες και δηκτικές κατηγορίες σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα το 2002 στο Harvard Human Rights Journal[43].

Σας λέω τελικά πως εγώ δε μισώ την ανθρωπότητα· εσείς οι άλλοι τη μισείτε, γιατί επιμένετε να θεωρείτε τους ανθρώπους όντα λογικά, και εξοργίζεσθε επειδή τα όντα αυτά σας διαψεύδουν.

— Από γράμμα του Σουίφτ στον Αλεξάντερ Πόουπ, 26 Νοεμβρίου 1725[44]

Ταξινόμηση

Τα ανθρώπινα δικαιώματα μπορούν να ταξινομηθούν και να οργανωθούν με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Στο διεθνές πεδίο, ο πιο συνηθισμένος τρόπος κατηγοριοποίησής τους είναι να διακρίνονται σε αστικά και πολιτικά δικαιώματα καθώς και σε οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα.

Τα αστικά και πολιτικά δικαιώματα αναφέρονται στα άρθρα 3 έως 21 της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα[7] (ΟΔΑΔ, Aγγλικά: UDHR) και στο Διεθνές Σύμφωνο για τα Αστικά και Πολιτικά Δικαιώματα[45] (ΔΣΑΠΔ, Αγγλικά: ICCPR). Τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα είναι κατοχυρωμένα στα άρθρα 22 έως 28 της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και στο Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα[46] (ΔΣΟΚΠΔ, Αγγλικά: ICESCR).

Αυτά τα δύο Σύμφωνα, μαζί με την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αποτελούν το Διεθνές Σύμφωνο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων[47] (ΔΣΑΔ, Αγγλικά: IBHR).

Αδιαίρετο

Η ΟΔΑΔ περιέχει τόσο οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά, όσο και αστικά και πολιτικά δικαιώματα, καθώς βασίζεται στην αρχή ότι τα διάφορα δικαιώματα μόνο συνδυασμένα μπορούν να υπάρξουν επιτυχώς:

Το ιδεώδες του ελεύθερου ανθρώπου, που απολαμβάνει αστική και πολιτική ελευθερία και είναι απελευθερωμένος από το φόβο και την αθλιότητα, μπορεί να επιτευχθεί μόνον εάν δημιουργηθούν συνθήκες κάτω από τις οποίες κάθε άνθρωπος θα μπορεί να απολαμβάνει τα αστικά και πολιτικά του δικαιώματα, καθώς και τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά του δικαιώματα.

— Διεθνές Σύμφωνο για τα Αστικά και Πολιτικά Δικαιώματα & Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα, 1966

Αυτό θεωρείται αληθές, επειδή χωρίς αστικά και πολιτικά δικαιώματα, είναι αδύνατο η κοινωνία να διεκδικήσει οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα. Παράλληλα, αν στερείται μέσων διαβίωσης και ενός λειτουργικού πλαισίου, το κοινό δεν μπορεί να διεκδικήσει ή να κάνει χρήση αστικών ή πολιτικών δικαιωμάτων (γνωστό ως θεωρία γεμάτης κοιλιάς).

Το αδιαίρετο και η αλληλεξάρτηση όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν επικυρωθεί από την Διακήρυξη της Βιέννης του 1993 και του Προγράμματος Δράσης:

Όλα τα δικαιώματα του ανθρώπου είναι παγκόσμια, αδιαίρετα, αλληλένδετα και αλληλοεξαρτώμενα. Η διεθνής κοινότητα πρέπει να αντιμετωπίζει τα δικαιώματα του ανθρώπου σφαιρικά και με τρόπο ισότιμο και δίκαιο, με τον ίδιο τρόπο και με την ίδια έμφαση.

— Διακήρυξη της Βιέννης και Πρόγραμμα Δράσης, Παγκόσμια Διάσκεψη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, 14-25 Ιουνίου 1993, Βιέννη, Αυστρία[48]

(Η παραπάνω δήλωση υιοθετήθηκε και πάλι από την Παγκόσμια Σύνοδο Κορυφής του 2005 στη Νέα Υόρκη. Παράγραφος 121[49].)

Μολονότι έγιναν αποδεκτά από τους υπογράφοντες την ΟΔΑΔ, πρακτικά η πλειονότητα δεν δίνει την ίδια βαρύτητα στα διάφορα είδη δικαιωμάτων. Ορισμένοι δυτικοί πολιτισμοί έχουν εστιάσει συχνότερα στα αστικά και πολιτικά δικαιώματα, μερικές φορές εις βάρος οικονομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, όπως το δικαίωμα στην εργασία, την εκπαίδευση, την υγεία και τη στέγαση. Παρομοίως, οι ασιατικές και πρώην σοβιετικού μπλοκ χώρες έχουν την τάση να δίνουν προτεραιότητα στα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα, αλλά σπανίως παρέχουν αστικά και πολιτικά δικαιώματα.

Κατηγοριοποίηση

«Η φτώχεια είναι η χειρότερη μορφή βίας.» —Μαχάτμα Γκάντι. Ποια είναι τα αδιαπραγμάτευτα δικαιώματα ενός ανθρώπου; Η ιεράρχηση και η ταξινόμηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων είναι κάθε άλλο παρά εύκολη υπόθεση.

Οι αντίπαλοι του αδιαίρετου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων υποστηρίζουν ότι τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα διαφέρουν ριζικά από τα αστικά και τα πολιτικά και επομένως απαιτούν εντελώς διαφορετικές προσεγγίσεις. Υποστηρίζεται ότι τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα είναι:

  • Φιλοδοξίες ή στόχοι, σε αντίθεση με πραγματικά «νομικά» δικαιώματα.
  • Ιδεολογικά διχαστικά/πολιτικά, δηλαδή δεν υπάρχει ομοφωνία ως προς το τι θα έπρεπε και τι δεν θα έπρεπε να παρέχεται ως δικαίωμα.
  • Μη αγώγιμα, δηλαδή η παροχή ή η παραβίασή τους δεν μπορεί να κριθεί από δικαστικές αρχές.
  • Θετικά, δηλαδή απαιτούν την ενεργό παροχή δικαιωμάτων από το κράτος (σε αντίθεση με την απαίτηση προς το κράτος να αποφεύγει απλώς παραβιάσεις δικαιωμάτων).
  • Προοδευτικά, που σημαίνει ότι αρκετός χρόνος απαιτείται για την εφαρμογή τους.
  • Έντασης πόρων, δηλαδή είναι ακριβά και δύσκολα στην παροχή.
  • Σοσιαλιστικά, σε αντίθεση με καπιταλιστικά.
  • Ακαθόριστα, δηλαδή δεν μπορούν να μετρηθούν ποσοτικά, και είναι δύσκολο να κριθεί το αν παρέχονται επαρκώς.

Παράλληλα, τα αστικά και πολιτικά δικαιώματα κατηγοριοποιούνται ως εξής:

  • Πραγματικά «νομικά» δικαιώματα.
  • Μη ιδεολογικά/μη πολιτικά.
  • Αγώγιμα.
  • Αρνητικά, δηλαδή το κράτος μπορεί να τα προστατέψει απλώς χωρίς να αναλάβει δράση.
  • Άμεσα, δηλαδή μπορούν να παρέχονται, εάν το κράτος το αποφασίσει.
  • Χωρίς κόστος.
  • Καπιταλιστικά.
  • Συγκεκριμένα, δηλαδή η παροχή τους είναι εύκολο να μετρηθεί και να κριθεί.

Η Ολίβια Μπολ και ο Πολ Γκρίντι υποστηρίζουν ότι μπορεί να βρει κανείς εύκολα παραδείγματα αστικών, πολιτικών, οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων, που δεν ταιριάζουν στην παραπάνω κατηγοριοποίηση. Μεταξύ πολλών άλλων τονίζουν το γεγονός ότι η διατήρηση ενός δικαστικού συστήματος, που αποτελεί θεμελιώδη επιταγή του αστικού δικαιώματος σε δίκαιη δίκη ενώπιον του νόμου και άλλα δικαιώματα σχετικά με τη δικαστική διαδικασία, είναι θετικά, έντασης πόρων, προοδευτικά, αόριστα, ενώ το κοινωνικό δικαίωμα στη στέγαση είναι συγκεκριμένο αγώγιμο και μπορεί να είναι ένα πραγματικό «νόμιμο» δικαίωμα[50].

Τρεις γενιές

Ο Κάρελ Βασάκ προσφέρει μια άλλη άποψη, αυτή των τριών γενιών ανθρωπίνων δικαιωμάτων: αστικά και πολιτικά δικαιώματα πρώτης γενιάς (δικαίωμα στη ζωή και στην πολιτική συμμετοχή), οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα δεύτερης γενιάς (δικαίωμα συντήρησης) και δικαιώματα αλληλεγγύης τρίτης γενιάς (δικαίωμα στην ειρήνη, δικαίωμα σε καθαρό περιβάλλον). Από αυτές τις γενιές, η τρίτη είναι αυτή που συζητείται περισσότερο απ’ όλες και που στερείται νομικής και πολιτικής αναγνώρισης. Αυτή η κατηγοριοποίηση είναι αντίθετη με το αδιαίρετο των δικαιωμάτων, εφόσον δηλώνει εμμέσως πως ορισμένα δικαιώματα μπορούν να υπάρξουν δίχως άλλα. Η ιεράρχηση των δικαιωμάτων για πρακτικούς λόγους είναι, ωστόσο, μια ευρέως αποδεκτή ανάγκη. Ο ειδικός για τα ανθρώπινα δικαιώματα Φίλιπ Όλστον υποστηρίζει:

Αν κάθε στοιχείο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κρίνεται ουσιώδες ή αναγκαίο, τότε τίποτα δεν πρόκειται να αντιμετωπιστεί ως πραγματικά σημαντικό[51].

Εφιστά, μαζί με άλλους, την προσοχή στην ιεράρχηση των δικαιωμάτων:

Η έκκληση για προσοχή στην ιεράρχηση δεν σημαίνει ότι οποιαδήποτε προφανής παραβίαση δικαιωμάτων μπορεί να αγνοηθεί.

— Φίλιπ Όλστον[51]

Όπου είναι αναγκαίο, οι προτεραιότητες θα πρέπει να ακολουθούν βασικές έννοιες (όπως εύλογες προσπάθειες προς σταδιακή υλοποίηση) και αρχές (όπως η κατάργηση των διακρίσεων, η ισότητα και η συμμετοχή).

— Ολίβια Μπολ, Πολ Γκρίντι[52]

Απαραβίαστα ανθρώπινα δικαιώματα

Ορισμένα ανθρώπινα δικαιώματα περιγράφονται ως «αναπαλλοτρίωτα δικαιώματα». Ο όρος αναπαλλοτρίωτα δικαιώματα (ή απαράγραπτα δικαιώματα) αναφέρεται σε «ένα σύνολο ανθρωπίνων δικαιωμάτων που έχουν θεμελιώδη σημασία, δεν χορηγούνται από ανθρώπινη εξουσία, και δεν γίνεται να παραδοθούν».

Διεθνή συνέδρια κατατάσσουν ως απαραβίαστα δικαιώματα το δικαίωμα της ζωής, το δικαίωμα του να είσαι ελεύθερος από δουλεία, το δικαίωμα του να είσαι ελεύθερος από βασανιστήρια και το δικαίωμα του να είσαι ελεύθερος από αναδρομική εφαρμογή ποινικών νομοθεσιών[53].

Υπερασπιστές των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Καλύτερα να με κάνουν χίλια κομμάτια παρά να πάρω μέρος σε ένα πόλεμο.

— Άλμπερτ Αϊνστάιν[54]
H αγγλική έκδοση του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών[55] και του Καταστατικού του Διεθνούς Δικαστηρίου[56]. Σαν Φρανσίσκο, 26 Ιουνίου 1945. Οι υπόλοιπες, εξίσου αυθεντικές, εκδόσεις είναι η αραβική, η γαλλική, η ισπανική, η κινεζική και η ρωσική[57][58].

Υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι κάποιος που ατομικά ή μαζί με άλλους δρα για να προωθήσει ή να υπερασπιστεί τα ανθρώπινα δικαιώματα. Υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι εκείνοι οι άνδρες και οι γυναίκες που ενεργούν ειρηνικά για την προώθηση και προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Διεθνής προστασία

Στον απόηχο των θηριωδιών του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, υπήρχε όλο και μεγαλύτερη ανησυχία για την κοινωνική και νομική προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως θεμελιώδεις ελευθερίες. Η ίδρυση των Ηνωμένων Εθνών και οι διατάξεις του Καταστατικού Χάρτη τους παρείχαν μια βάση για ένα ολοκληρωμένο σύστημα διεθνούς δικαίου και πρακτικής για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Από τότε, το διεθνές δίκαιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα χαρακτηρίζεται από ένα συνδεδεμένο σύστημα συμβάσεων, συνθηκών, οργανώσεων και πολιτικών φορέων, και όχι από οποιαδήποτε ενιαία οντότητα ή σύνολο νόμων[59].

Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών

Κύριο λήμμα: Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών

Οι διατάξεις του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών[55] παρείχαν μια βάση για την ανάπτυξη της διεθνούς προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων[59]. Το προοίμιο του Χάρτη ορίζει ότι τα μέλη της «επαναβεβαιώνουν την πίστη στα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, στην ισότητα δικαιωμάτων ανδρών και γυναικών» και το άρθρο 1.3 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών δηλώνει ότι ένας από τους σκοπούς των Ηνωμένων Εθνών είναι: «να επιτύχει διεθνή συνεργασία στην επίλυση διεθνών προβλημάτων οικονομικής, κοινωνικής, πολιτιστικής και ανθρωπιστικής φύσεως, και στην προώθηση και ενθάρρυνση του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών για όλους, χωρίς διάκριση ως προς τη φυλή, το φύλο, τη γλώσσα, τη θρησκεία[60]». Το άρθρο 55 ορίζει ότι:

Τα Ηνωμένα Έθνη θα προωθούν: α) βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, πλήρη απασχόληση και συνθήκες οικονομικής και κοινωνικής προόδου και ανάπτυξης β) λύσεις των διεθνών οικονομικών, κοινωνικών, υγειονομικών, και συναφών προβλημάτων γ) τη διεθνή πολιτιστική και εκπαιδευτική συνεργασία δ) τον οικουμενικό σεβασμό και την τήρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών για όλους, χωρίς διάκριση ως προς τη φυλή, το φύλο, τη γλώσσα, ή τη θρησκεία.

Ιδιαίτερης σημασίας είναι το άρθρο 56 του Χάρτη: «Όλα τα Μέλη δεσμεύονται να λάβουν από κοινού και ξεχωριστά, σε συνεργασία με τον Οργανισμό για την επίτευξη των σκοπών που ορίζονται στο άρθρο 55[61]». Αυτή είναι μια δεσμευτική διάταξη συνθήκης που ισχύει τόσο για τον Οργανισμό όσο και τα μέλη του και έχει θεωρηθεί ότι συνιστά νομική υποχρέωση για τα μέλη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών[59]. Σε γενικές γραμμές, οι αναφορές στα ανθρώπινα δικαιώματα στο Χάρτη είναι γενικές και αόριστες. Ο Χάρτης δεν περιέχει συγκεκριμένα νομικά δικαιώματα, ούτε διατάσσει καμία διαδικασία επιβολής για την προστασία αυτών των δικαιωμάτων[62]. Παρά ταύτα, δεν πρέπει να υποτιμηθεί η σημασία της υιοθέτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εντός του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Η σημασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο διεθνές πεδίο μπορεί να αποδοθεί στη σημασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών και ο Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών μπορεί να θεωρηθεί ως το σημείο αφετηρίας για την ανάπτυξη ενός ευρέως φάσματος μηχανισμών, δηλώσεων, συνθηκών, μηχανισμών εφαρμογής και επιβολής, οργάνων των Ηνωμένων Εθνών, επιτροπών και εκθέσεων σχετικά με την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου[62]. Τα δικαιώματα που υιοθετήθηκαν στο Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών θα κωδικοποιούνταν και οριστικοποιούνταν στη συνέχεια στη Διεθνή Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που αποτελείται από την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου[7], το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα[45] και το Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα[46].

«Δεν είναι μια σύμβαση... [Στο μέλλον μπορεί] να γίνει μια διεθνής Magna Carta.»[63] Η Ελεάνορ Ρούζβελτ με το ισπανικό κείμενο της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα το 1949.

Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα

Κύριο λήμμα: Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα

Η Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (ΟΔΑΔ) εγκρίθηκε από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών[8] το 1948, εν μέρει ως απάντηση στις φρικαλεότητες του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Παρά το γεγονός ότι η ΟΔΑΔ ήταν ένα μη δεσμευτικό ψήφισμα, θεωρείται πλέον από κάποιους ότι έχει αποκτήσει την ισχύ του διεθνούς εθιμικού δικαίου που μπορεί να επικληθεί υπό κατάλληλες συνθήκες από τις εθνικές και άλλες δικαστικές αρχές[64]. Η ΟΔΑΔ καλεί τα κράτη-μέλη να προωθήσουν μια σειρά από ανθρώπινα, αστικά, οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα, θεωρώντας τα δικαιώματα αυτά ως μέρος των «θεμελίων της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της ειρήνης στον κόσμο». Η δήλωση ήταν η πρώτη διεθνής νομική προσπάθεια να περιοριστεί η συμπεριφορά των κρατών και να εισαχθούν σε αυτά υποχρεώσεις προς τους πολίτες τους σύμφωνα με το πρότυπο της δυαδικότητας δικαιωμάτων και καθηκόντων.

... η αναγνώριση της εγγενούς αξιοπρέπειας και των ίσων και αναπαλλοτρίωτων δικαιωμάτων όλων των μελών της ανθρώπινης οικογένειας, είναι το θεμέλιο της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της ειρήνης στον κόσμο...[65]

Η ΟΔΑΔ ήταν πλαισιωμένη από μέλη της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, με πρόεδρό της την πρώην πρώτη κυρία Ελεάνορ Ρούζβελτ, η οποία άρχισε να συζητά μια Διεθνή Διακήρυξη των Δικαιωμάτων το 1947. Τα μέλη της Επιτροπής δεν συμφώνησαν αμέσως στην μορφή μιας τέτοιας διακήρυξης δικαιωμάτων, και εάν, ή πώς, θα πρέπει να ενεργοποιηθεί. Η Επιτροπή προέβη στη διαμόρφωση της ΟΔΑΔ και των συνοδευτικών συμβάσεων, αλλά η ΟΔΑΔ σύντομα έγινε προτεραιότητα[66]. Ο Καναδός καθηγητής νομικής Τζον Χάμφρι και ο Γάλλος δικηγόρος Ρενέ Κασέν ήταν υπεύθυνοι για μεγάλο μέρος της διακρατικής έρευνας και της δομή του εγγράφου, αντίστοιχα, όπου τα άρθρα της δήλωσης ερμήνευαν τις γενικές αρχές του προοιμίου. Το έγγραφο δομήθηκε από τον Κασέν με τρόπο που να συμπεριλαμβάνει τις βασικές αρχές της αξιοπρέπειας, της ελευθερίας και της αδελφότητας στα δύο πρώτα άρθρα, ακολουθούμενα διαδοχικά από τα δικαιώματα που αφορούν τα άτομα: δικαιώματα των ατόμων στις μεταξύ τους σχέσεις, σε σχέση με ομάδες, πνευματικά, δημόσια και πολιτικά δικαιώματα, οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα. Τα τρία τελευταία άρθρα τοποθετούν, σύμφωνα με τον Κασέν, δικαιώματα στο πλαίσιο των ορίων, των υποχρεώσεων και της κοινωνικής και πολιτικής τάξης στην οποία προβλέπεται να υλοποιηθούν[66]. Οι Χάμφρι και Κασέν είχαν σκοπό τα δικαιώματα στην ΟΔΑΔ να μπορούν να επιβληθούν με κάποιον τρόπο, όπως εκφράζεται στην τρίτη ρήτρα του προοιμίου[66]:

Επειδή έχει ουσιαστική σημασία να προστατεύονται τα ανθρώπινα δικαιώματα από ένα καθεστώς δικαίου, ώστε ο άνθρωπος να μην αναγκάζεται να προσφεύγει, ως έσχατο καταφύγιο, στην εξέγερση κατά της τυραννίας και της καταπίεσης[65].

Μέρος της ΟΔΑΔ ερευνήθηκε και συντάχθηκε από μια επιτροπή διεθνών εμπειρογνωμόνων για τα ανθρώπινα δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων εκπροσώπων από όλες τις ηπείρους και όλες τις μεγάλες θρησκείες, και με βάση τις διαβουλεύσεις με ηγέτες όπως ο Μαχάτμα Γκάντι[67][68]. Η προσθήκη των αστικών, πολιτικών, οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων[66][69] βασίσθηκε στην παραδοχή ότι όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι αδιαίρετα και ότι οι διαφορετικοί τύποι δικαιωμάτων συνδέονται άρρηκτα. Κανένα κράτος μέλος δεν διαφώνησε με την αρχή αυτή (η διακήρυξη υιοθετήθηκε ομόφωνα). Ωστόσο, η αρχή αυτή υπέστη αργότερα σημαντικές προκλήσεις[69].

Η Οικουμενική Διακήρυξη διακλαδώθηκε σε συνθήκες, ένα διεθνές σύμφωνο για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα και ένα άλλο για τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα, λόγω ερωτήσεων σχετικά με την καταλληλότητα και την αρμοδιότητα οικονομικών και κοινωνικών διατάξεων στις συμβάσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Και οι δύο ρήτρες ξεκινούν με το δικαίωμα των ανθρώπων στην αυτοδιάθεση και στην κυριαρχία επί των φυσικών τους πόρων[70]. Αυτή η συζήτηση για το κατά πόσον τα πολιτικά δικαιώματα είναι πιο θεμελιώδη από τα οικονομικά συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Οι συντάκτες των Συμφώνων αρχικά σχεδίαζαν μόνο ένα όργανο. Τα αρχικά σχέδια περιελάμβαναν μόνο πολιτικά και αστικά δικαιώματα, αλλά προτάθηκαν επίσης οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα. Η διαφωνία για το ποια δικαιώματα ήταν τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα οδήγησε στην ύπαρξη δύο συμφώνων. Η συζήτηση ήταν το αν οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα εκφράζουν προσδοκία, σε αντίθεση με τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, τα οποία όλοι οι άνθρωποι έχουν αποκλειστικώς βάσει της ανθρώπινης ύπαρξης, διότι δικαιώματα οικονομικά και κοινωνικά εξαρτώνται από τον πλούτο και τη διαθεσιμότητα των πόρων. Επιπλέον, σε αντίθεση με τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα τα οποία καθορίζονται αποκλειστικά από τη φύση (πνευματικές και σωματικές ικανότητες) των ανθρώπων, η αναγνώριση κοινωνικών και οικονομικών δικαιωμάτων εξαρτάται από ιδεολογία ή οικονομικές θεωρίες. Συζητήθηκε το κατά πόσον τα οικονομικά δικαιώματα ήταν κατάλληλα θέματα για δεσμευτικές υποχρεώσεις και αν η έλλειψη ομοφωνίας επί αυτών των δικαιωμάτων θα μείωνε την ισχύ των πολιτικών δικαιωμάτων. Υπήρξε ευρεία συμφωνία και σαφής αναγνώριση ότι τα μέσα που απαιτούνται για να επιβληθεί ή να παρακινηθεί η συμμόρφωση με τις κοινωνικο-οικονομικές επιχειρήσεις διέφεραν από τα μέσα που απαιτούνται για πολιτικά δικαιώματα[71].

Η συζήτηση αυτή και η επιθυμία για το μεγαλύτερο δυνατό αριθμό υπογραφόντων στο δίκαιο ανθρωπίνων δικαιωμάτων οδήγησαν σε δύο σύμφωνα. Το σοβιετικό μπλοκ και μια σειρά από αναπτυσσόμενες χώρες υποστήριξαν την ένταξη όλων των δικαιωμάτων σε ένα λεγόμενο Ψήφισμα Ενότητας. Και τα δύο σύμφωνα επιτρέπουν στα κράτη να παρεκκλίνουν ορισμένων δικαιωμάτων. Αυτοί που τάσσονταν υπέρ μιας ενιαίας συνθήκης δεν μπόρεσαν να αποκτήσουν επαρκή συναίνεση[72][73].

Διεθνείς Συνθήκες

«Κανένα παιδί δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται άδικα για κανένα λόγο.»[74]

Το 1966, το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα[45] (ICCPR) και το Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα[46] (ICESCR) υιοθετήθηκαν από τα Ηνωμένα Έθνη, μετατρέποντας τα δικαιώματα που εμπεριέχονται στην σύμβαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε δεσμευτικά για όλα τα κράτη που έχουν υπογράψει την σύμβαση, δημιουργώντας το δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Από τότε πολλές άλλες συμβάσεις (νομοθετήματα) έχουν προταθεί σε διεθνές επίπεδο. Είναι ευρέως γνωστές ως διακηρύξεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μερικές από τις πιο σημαντικές, γνωστές και ως (συμπεριλαμβανομένων και των ICCPR και ICESCR) «οι επτά θεμελιώδεις συνθήκες», είναι:

Εθιμικό διεθνές δίκαιο

Επιπλέον της προστασίας από τις διεθνείς συμβάσεις, το εθιμικό διεθνές δίκαιο ενδεχομένως προστατεύει μερικά ανθρώπινα δικαιώματα όπως η απαγόρευση των βασανιστηρίων, της γενοκτονίας και της δουλείας, καθώς και την αρχή της απαγορεύσεως των διακρίσεων[81].

Διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο

Κύριο λήμμα: Συμβάσεις της Γενεύης

Οι συμβάσεις της Γενεύης διαμορφώθηκαν μεταξύ 1864 και 1949 ως αποτέλεσμα των προσπαθειών του Ερρίκου Ντυνάν, ιδρυτή της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού. Οι συμβάσεις προάσπιζαν τα δικαιώματα των ατόμων που εμπλέκονταν σε ένοπλη συμπλοκή, και βασιζόμενες στις συμβάσεις της Χάγης του 1899 και 1907, αποτελούν την πρώτη προσπάθεια της διεθνούς κοινότητας να επισημοποιήσει τους νόμους του πολέμου και των εγκλημάτων πολέμου μέσω ενός κοσμικού διεθνούς δικαίου. Οι συμβάσεις αναθεωρήθηκαν σαν αποτέλεσμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και επανεκδόθηκαν από την διεθνή κοινότητα το 1949.

Σχηματική δομή των Ηνωμένων Εθνών.[82][83]

Σύστημα Ηνωμένων Εθνών

Κύριο λήμμα: Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών

Ο Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών και οι πολυμερείς συνθήκες για τα ανθρώπινα δικαιώματα δίνουν στα Ηνωμένα Έθνη εντολή και διεθνή δικαιοδοσία να εφαρμόσει καθολικούς νόμους για τα ανθρώπινα δικαιώματα[84]. Ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων αφορούν κυρίως το Συμβούλιο Ασφαλείας και το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, τα οποία αποτελούν μέρη του μηχανισμού των Ηνωμένων Εθνών. Υπάρχουν επίσης πολλαπλές επιτροπές εντός των ΗΕ με σκοπό την προστασία διαφόρων συνθηκών για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Το Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα είναι ανώτατο όργανο στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τα ΗΕ έχουν διεθνή εντολή:

Να επιτυγχάνουν διεθνή συνεργασία για την επίλυση διεθνών προβλημάτων οικονομικής, κοινωνικής, πολιτιστικής και ανθρωπιστικής φύσεως, και για την ανάπτυξη και ενθάρρυνση του σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών για όλους, χωρίς διάκριση φυλής, φύλου, γλώσσας ή θρησκείας.

— Άρθρο 1.3 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών

Πολιτικά Όργανα

Συμβούλιο Ασφαλείας
Κύριο λήμμα: Συμβούλιο Ασφαλείας Ηνωμένων Εθνών

Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών ευθύνεται κυρίως για την διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και της ασφάλειας και είναι το μόνο εξουσιοδοτημένο όργανο των ΗΕ να ασκήσει βία. Του έχει ασκηθεί κριτική λόγω της ανικανότητάς του να προλάβει παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως την κρίση στο Νταρφούρ, τη σφαγή της Σρεμπρένιτσα και τη γενοκτονία της Ρουάντα[85]. Η παρουσία μη δημοκρατικών κρατών στο Συμβούλιο Ασφαλείας, για παράδειγμα, ήταν για τους κριτικούς η αιτία της αποτυχίας του όσον αφορά αυτές τις παραβιάσεις[86].

Στις 28 Απριλίου 2006, το Συμβούλιο Ασφαλείας υιοθέτησε το ψήφισμα 1674 που επαναβεβαίωσε την ευθύνη για την προστασία πληθυσμών από γενοκτονία, εγκλήματα πολέμου, εθνοκάθαρση και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, ενώ παράλληλα δέσμευσε τα μέλη του να λάβουν δράση ώστε να προστατευτούν άμαχοι πληθυσμοί από ένοπλες συγκρούσεις[87][88][89].

Η αίθουσα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.
Γενική Συνέλευση
Κύριο λήμμα: Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών

Η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών έχει, σύμφωνα με το Άρθρο 13 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, την εξουσία να κινεί μελέτες και να θέσει προτάσεις για ζητήματα που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα[90]. Η Γενική Συνέλευση προβλέπεται, επομένως, να ψηφίζει μια σειρά από εργαλεία για τα ανθρώπινα δικαιώματα, με πρώτο την Οικουμενική Διακήρυξη για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου το 1948[90]. Πολλαπλά επικουρικά της όργανα επικεντρώνονται σε συγκεκριμένα θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως η Ειδική Επιτροπή για την Αποικιοποίηση και η Ειδική Επιτροπή κατά του απαρτχάιντ (πλέον μη ενεργή). Επιπλέον, έχει δημιουργήσει πολλά άλλα επικουρικά όργανα που ασχολούνται με ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε ορισμένα πλαίσια υψηλού προφίλ, όπως το Συμβούλιο των Ηνωμένων Εθνών για τη Ναμίμπια, την Ειδική Επιτροπή για τη Διερεύνηση των ισραηλινών πρακτικών στα κατεχόμενα εδάφη και την Επιτροπή σχετικά με την άσκηση των αναφαίρετων δικαιωμάτων του λαού της Παλαιστίνης[91].

Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών, το οποίο ιδρύθηκε στην Παγκόσμια Σύνοδο του 2005 ώστε να αντικαταστήσει την Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, έχει εντολή να ερευνά παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων[92][93]. Το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων είναι επικουρικό όργανο της Γενικής Συνέλευσης[94], στο οποίο και δίνει άμεση αναφορά. Κατατάσσεται κάτω από το Συμβούλιο Ασφαλείας, που είναι εξουσιοδοτημένο να ερμηνεύει τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών[95]. 47 από τα 191 κράτη-μέλη μετέχουν στο συμβούλιο και εκλέγονται από απλή πλειοψηφία σε μυστική ψηφοφορία της Γενικής Συνέλευσης. Η θητεία των μελών διαρκεί έως 6 χρόνια, αλλά μπορεί να ανασταλεί σε περίπτωση κατάφωρης παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το Συμβούλιο εδρεύει στη Γενεύη και συνεδριάζει τρεις φορές το χρόνο ή συχνότερα για να ανταποκριθεί σε επείγουσες καταστάσεις[96].

Το Συμβούλιο διατηρεί ανεξάρτητους πραγματογνώμονες (εισηγητές) που ερευνούν ισχυρισμούς παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και παραδίδουν αναφορές στο Συμβούλιο.

Το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων μπορεί να ζητήσει από το Συμβούλιο Ασφαλείας να δράσει όταν συμβαίνουν τέτοιες παραβιάσεις. Αυτό μπορεί να συνεπάγεται άμεσες δράσεις ή κυρώσεις και το Συμβούλιο Ασφαλείας μπορεί επίσης να παραπέμψει υποθέσεις στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΠ) ακόμα και αν αυτές είναι εκτός της κανονικής δικαιοδοσίας του ΔΠΠ. Για παράδειγμα, το Συμβούλιο Ασφαλείας παρέπεμψε στο ΔΠΠ την παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Νταρφούρ του Σουδάν, παρά το γεγονός ότι το Σουδάν είχε λειτουργικό νομικό σύστημα.

Όργανα συνθηκών

Πέρα από τα πολιτικά όργανα, των οποίων η εντολή πηγάζει από τον Χάρτη των ΗΕ, τα ΗΕ έχουν δημιουργήσει ορισμένα όργανα βασισμένα σε συνθήκες που περιλαμβάνουν επιτροπές ανεξαρτήτων εμπειρογνωμόνων που παρακολουθούν την τήρηση των κανόνων σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα που εκπορεύονται από βασικές συνθήκες για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Παρακολουθούν και στηρίζονται από την ίδια συνθήκη που τα δημιούργησε. Στην πραγματικότητα, με εξαίρεση το Κέντρο Οικονομικών και Κοινωνικών Δικαιωμάτων που συστάθηκε από το ψήφισμα του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου για την παρακολούθηση λειτουργιών που αρχικώς είχαν ανατεθεί σε αυτό το όργανο του Συμφώνου, είναι θεωρητικά αυτόνομα όργανα καθορισμένα από τις συνθήκες που επιβλέπουν και λογοδοτούν στα μέλη που συνέβαλαν στις συνθήκες αυτές και όχι στα ΗΕ. Στην πράξη όμως, είναι στενά συνυφασμένα με το σύστημα των Ηνωμένων Εθνών και στηρίζονται από τον Ύπατο Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και το Κέντρο των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα[97]:

  • Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων προωθεί την συμμετοχή στα πρότυπα του Διεθνούς Συμφώνου για τα Αστικά και Πολιτικά Δικαιώματα[45]. Τα 18 μέλη της επιτροπής εκφράζουν γνώμες και κρίσεις πάνω σε ατομικές καταγγελίες κατά κρατών που έχουν επικυρώσει ένα Προαιρετικό Πρωτόκολλο προς τη συνθήκη. Οι αποφάσεις, που ονομάζονται «απόψεις» δεν είναι νομικά δεσμευτικές.
  • Η Επιτροπή για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα παρακολουθεί το Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα[46] και σχολιάζει γενικώς πάνω στην επίδοση των κρατών που το έχουν επικυρώσει. Θα μπορεί να λαμβάνει καταγγελίες κατά των κρατών που συμμετείχαν στο Προαιρετικό Πρωτόκολλο μόλις τεθεί σε ισχύ. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε αντίθεση με λοιπά όργανα συνθηκών, η οικονομική επιτροπή δεν είναι αυτόνομο όργανο υπεύθυνο για τα μέλη της συνθήκης, αλλά άμεσα υποκείμενη στην Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή κατ’ επέκταση στη Γενική Συνέλευση. Αυτό σημαίνει ότι η Οικονομική Επιτροπή αντιμετωπίζει συγκεκριμένες δυσκολίες καθώς διαθέτει σχετικά «αδύνατα» μέσα εκτέλεσης σε αντίθεση με άλλα όργανα συνθηκών[98]. Σχολιαστές σημειώνουν συγκεκριμένες δυσκολίες όπως: υποτιθέμενη αδράνεια των αρχών των συνθηκών, σχετική έλλειψη κειμένων και αποφάσεων, αμφιθυμία πολλών κρατών στην εξέταση οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων, σχετικά λίγες μη κυβερνητικές οργανώσεις που επικεντρώνονται στην περιοχή και προβλήματα στην απόκτηση σχετικών πληροφοριών[98][99].
Ο ρατσισμός έχει κοστίσει στο παρελθόν τις ζωές αμέτρητων αθώων ανθρώπων. Τα Ηνωμένα Έθνη εργάζονται για την εξάλειψή του: «... χωρίς καμία απολύτως διάκριση, ειδικότερα ως προς τη φυλή, το χρώμα, το φύλο, τη γλώσσα, τις θρησκείες, τις πολιτικές ή οποιεσδήποτε άλλες πεποιθήσεις, την εθνική ή κοινωνική καταγωγή, την περιουσία, τη γέννηση ή οποιαδήποτε άλλη κατάσταση.»[100]
  • Η Επιτροπή για την Εξάλειψη Φυλετικών Διακρίσεων παρακολουθεί την Σύμβαση για την Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων[76] και διοργανώνει τακτικές επιθεωρήσεις στα κράτη για τις επιδόσεις τους. Μπορεί να εκδώσει αποφάσεις για καταγγελίες κατά χωρών που επιτρέπουν φυλετικές διακρίσεις, χωρίς όμως αυτές να είναι νομικά δεσμευτικές. Εκδίδει προειδοποιήσεις στην προσπάθειά της να αποτρέψει σοβαρές παραβάσεις της συνθήκης.
  • Η Επιτροπή για την Εξάλειψη Διακρίσεων κατά των Γυναικών παρακολουθεί τη Σύμβαση για την Εξάλειψη Κάθε Τύπου Διακρίσεων κατά των Γυναικών[75]. Λαμβάνει αναφορές των κρατών πάνω στις επιδόσεις τους σχολιάζοντάς τες και εκδίδει αποφάσεις στις καταγγελίες κατά των χωρών που συμμετέχουν στο Προαιρετικό Πρωτόκολλο του 1999.
  • Η Επιτροπή Κατά των Βασανιστηρίων παρακολουθεί την Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών κατά των Βασανιστηρίων[79] και κάθε τέσσερα χρόνια λαμβάνει αναφορές των κρατών πάνω στις επιδόσεις τους σχολιάζοντάς τες. Η υπο-επιτροπή της έχει τη δυνατότητα να επισκεφτεί και να επιθεωρήσει τις χώρες που συμμετέχουν στο Προαιρετικό Πρωτόκολλο.
  • Η Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Παιδιού παρακολουθεί τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού[78] και σχολιάζει σε αναφορές που της παραθέτουν κράτη κάθε πέντε χρόνια. Δεν έχει τη δυνατότητα να λάβει καταγγελίες.
  • Η Επιτροπή για τους Μετανάστες Εργάτες ιδρύθηκε το 2004 και παρακολουθεί τη Σύμβαση Ηνωμένων Εθνών για την Προστασία των Δικαιωμάτων Όλων των Μεταναστών Εργατών και των Συγγενών τους[80] και σχολιάζει πάνω σε αναφορές κρατών κάθε πέντε χρόνια. Αν δέκα κράτη μέλη το επιτρέψουν, μπορεί να λαμβάνει καταγγελίες.
  • Η Επιτροπή για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία ιδρύθηκε το 2008 για να παρακολουθεί την Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες[77]. Μπορεί να λαμβάνει καταγγελίες κατά των κρατών που συμμετέχουν στο Προαιρετικό Πρωτόκολλο της Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία.

Εκτός από τη Σύμβαση για την Εξάλειψη Κάθε Τύπου Διακρίσεων κατά των Γυναικών (ΣΕΔΓ) που υποστηρίζεται από το Τμήμα για την Προώθηση των Γυναικών, κάθε όργανο συνθήκης λαμβάνει γραμματειακή υποστήριξη από το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καθώς επίσης και από το Τμήμα Συνθηκών του Γραφείου του Ύπατου Αρμοστή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στη Γενεύη. Η ΣΕΔΓ κάποτε συνεδρίαζε στην έδρα του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, τώρα όμως συνεδριάζει συχνότερα στη Γενεύη, όπως όλα τα άλλα όργανα συνθηκών. Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων συνήθως συνεδριάζει στη Νέα Υόρκη τον Μάρτιο.

Περιφερειακά καθεστώτα για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα

Τα διεθνή καθεστώτα για τα ανθρώπινα δικαιώματα έχουν, σε πολλές περιπτώσεις, «φωλιάσει» εντός πολλαπλών σύνθετων τοπικών συμφωνιών που υπερκαλύπτονται. Αυτά τα περιφερειακά καθεστώτα μπορούν να θεωρηθούν σχετικώς αυτόνομα συνεκτικά υπο-καθεστώτα ανθρωπίνων δικαιωμάτων[101]. Τρία κυρίως περιφερειακά εργαλεία ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι φανερά: ο Αφρικανικός Χάρτης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Λαών[102], η Αμερικανική Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα[103] (Βόρεια και Νότια Αμερική) και η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου[104]. Η τελευταία έχει ορίσει και διασφαλίσει από το 1950 τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες στην Ευρώπη[105]. Και τα 47 κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης έχουν υπογράψει τη Σύμβαση και επομένως υπάγονται στη δικαιοδοσία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που εδρεύει στο Στρασβούργο[105].

Μη κυβερνητικές οργανώσεις

Επισκέπτες του Athens Pride συζητούν με μέλη μη κυβερνητικής οργάνωσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Κύριο λήμμα: μη κυβερνητική οργάνωση

Διεθνείς μη κυβερνητικές οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα όπως η Διεθνής Αμνηστία, το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η Διεθνής Υπηρεσία για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και η Διεθνής Ομοσπονδία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου παρακολουθούν ό,τι θεωρούν ως σημαντικό ζήτημα για τα ανθρώπινα δικαιώματα ανά τον κόσμο και προωθούν τη γνώμη τους επ’ αυτών. Οι οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα θεωρούνται ότι «μετατρέπουν σύνθετα διεθνή ζητήματα σε δραστηριότητες για να αναλάβουν ανήσυχοι πολίτες στις κοινότητές τους»[106]. Συχνά οι οργανώσεις αυτές ασχολούνται με την προώθηση συμφερόντων για λογαριασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τα οποία και υπερασπίζονται προσπαθώντας να πείσουν τα Ηνωμένα Έθνη, τα υπερεθνικά όργανα και τις εθνικές κυβερνήσεις να υιοθετήσουν τις πολιτικές τους για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Πολλές οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, μάλιστα, διαθέτουν και καθεστώς παρατηρητή στα διάφορα σχετικά όργανα των Ηνωμένων Εθνών. Μια πρόσφατη μη κυβερνητική σύσκεψη για τα ανθρώπινα δικαιώματα ήταν το Φόρουμ Ελευθερίας του Όσλο (2009) για το οποίο έγραψε το Economist πως είναι «καθoδόν για να γίνει το αντίστοιχο του οικονομικού φόρουμ του Νταβός για τα ανθρώπινα δικαιώματα» σημειώνοντας επίσης πως οι υποστηρικτές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων διχάζονται ολοένα και περισσότερο όσον αφορά τον ορισμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συγκεκριμένα όσον αφορά τη Μέση Ανατολή[107].

Κριτική ασκείται σε οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που χρησιμοποιούν τη θέση τους, αλλά απομακρύνονται από τους δεδηλωμένους τους στόχους. Ο Τζέραλντ Στάινμπεργκ, για παράδειγμα, ακαδημαϊκός του Ισραήλ, υποστηρίζει ότι οι ΜΚΟ εκμεταλλεύονται το λεγόμενο φαινόμενο «επίδρασης φωτοστέφανου» και ότι «τους δίνεται το στάτους των αμερόληπτων ηθικών φυλάκων» από κυβερνήσεις και media[108]. Σύμφωνα με την παραπάνω κριτική, αυτό μπορεί να φανεί σε διάφορα κυβερνητικά επίπεδα, ακόμα και όταν ομάδες που υπερασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα καταθέτουν μαρτυρία ενώπιον ερευνητικών επιτροπών[109].

Ελλάδα

Η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ) είναι συμβουλευτικό όργανο της Ελληνικής Πολιτείας σε θέματα προστασίας και προώθησης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου[110], ενώ η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και του Πολίτη (ΕΕΔΑΠ), με έτος ίδρυσης το 1936 και έτος επανίδρυσης το 1953, είναι η παλαιότερη μη κυβερνητική οργάνωση προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που υπάρχει στην Ελλάδα[111].

«Σε παλιότερες εποχές, τα έθνη ζούσαν με αμοιβαία άγνοια και στην πραγματικότητα το ένα μισούσε ή φοβόταν το άλλο. Το πνεύμα της αδελφικής συνεννόησης μεταξύ τους ας κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος. Με αυτή την πίστη, εγώ, ένας γέρος άνθρωπος, χαιρετώ εσάς, Ιάπωνες μαθητές, από μακριά και ελπίζω πως η γενιά σας κάποτε θα τοποθετήσει τη δική μου στην ντροπή.» —Άλμπερτ Αϊνστάιν, Προς τους μαθητές των σχολείων της Ιαπωνίας.[112] H ρίψη των ατομικών βομβών στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι είχε ως αποτέλεσμα τον ακαριαίο θάνατο πάνω από 100.000 ανθρώπων. Τους επόμενους μήνες, εξαιτίας της ραδιενέργειας, ο αριθμός των θυμάτων διπλασιάστηκε. Στη φωτογραφία μία μαθήτρια χτυπά την Καμπάνα της Ειρήνης[113] στο Πάρκο Ειρήνης της Χιροσίμα.

Παραβιάσεις

Όταν κάποτε του έδειξαν ένα μακρύ κατάλογο των νεκρών και των τραυματιών, ο Ναπολέοντας είπε: «Το Παρίσι, σε μία νύχτα, θα δώσει αρκετούς αντικαταστάτες τους».

— Φίλιπ Τσιγάντες, Εξουσία και Απληστία[114]

Ο Μάο είπε κάποτε δημοσίως ότι δεν ανησυχούσε πραγματικά για τις συνέπειες ενός πυρηνικού πολέμου: «Μπορεί να πεθάνει ο μισός πληθυσμός της γης, αλλά θα μείνει ο άλλος μισός».

— Φίλιπ Τσιγάντες, Εξουσία και Απληστία[114]

Οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων προκύπτουν όταν ενέργειες από κρατικούς (ή μη-κρατικούς) παράγοντες καταχρώνται, αγνοούν ή αρνούνται τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα (συμπεριλαμβανομένων των αστικών, πολιτικών, πολιτιστικών, κοινωνικών και οικονομικών δικαιωμάτων). Επιπλέον, οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μπορούν να προκύψουν όταν κάποιος κρατικός ή μη κρατικός φορέας παραβιάζει οποιοδήποτε μέρος της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα ή άλλου διεθνούς δικαίου για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Όσον αφορά τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της νομοθεσίας των Ηνωμένων Εθνών, το άρθρο 39 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών ορίζει το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών (ή άλλη εξουσιοδοτημένη Αρχή) ως το μόνο δικαστήριο που μπορεί να καθορίσει τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ΟΗΕ[95].

«Το νούμερό μου στο Μαουτχάουζεν ήταν 10.205. Δεν το ’βγαλα απ' τη θέση αυτή, ούτε θα το βγάλω. Μέχρι τις 5 του Μάη αυτά τα νούμερα ήταν σημάδια του φασισμού, του πολέμου, της σκλαβιάς, του θανάτου. Τώρα πρέπει να γίνουν η αντίστασή μας σ' όλα αυτά. Πρέπει να γίνουν σύμβολα Δημοκρατίας, Ειρήνης, Ελευθερίας, Ζωής.»[115]

Οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παρακολουθούνται από επιτροπές των Ηνωμένων Εθνών, εθνικούς οργανισμούς και κυβερνήσεις και από πολλές ανεξάρτητες μη κυβερνητικές οργανώσεις, όπως η Διεθνής Αμνηστία[116], η Διεθνής Ομοσπονδία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου[117], το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων[118], η Παγκόσμια Οργάνωση κατά των Βασανιστηρίων[119], η οργάνωση Freedom House[120], η Διεθνής Οργάνωση Ανταλλαγής Πληροφοριών για την Ελευθερία της Έκφρασης[121] και η Διεθνής Οργάνωση κατά της Δουλείας[122]. Αυτές οι οργανώσεις συλλέγουν στοιχεία και αποδείξεις από καταγγελλόμενες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ασκούν πίεση για την εφαρμογή των νόμων για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Επιθετικοί πόλεμοι, εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, συμπεριλαμβανομένης της γενοκτονίας, αποτελούν παραβιάσεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και είναι από τις πιο σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Στο πλαίσιο των προσπαθειών για την εξάλειψη των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η οικοδόμηση της ευαισθητοποίησης και η διαμαρτυρία για την απάνθρωπη μεταχείριση έχουν συχνά οδηγήσει σε εκκλήσεις για δράση και μερικές φορές βελτίωσαν τις καταστάσεις. Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών έχει μεσολαβήσει με ειρηνευτικές δυνάμεις, και άλλα κράτη και συνθήκες (όπως το ΝΑΤΟ) παρενέβησαν σε καταστάσεις για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Πολυεθνικές εταιρείες

Οι πολυεθνικές εταιρείες παίζουν έναν όλο και πιο αυξανόμενο ρόλο στον κόσμο και είναι υπεύθυνες για πολλές καταπατήσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων[123]. Παρότι το νομικό και ηθικό πλαίσιο που περιβάλει τις ενέργειες των κυβερνήσεων είναι σε λογικό βαθμό επαρκώς ανεπτυγμένο, εκείνο που περιβάλει την δραστηριότητα των πολυεθνικών εταιρειών θεωρείται πιο αμφιλεγόμενο και μη επαρκώς διασαφηνισμένο. Η πρωταρχική ευθύνη των πολυεθνικών εταιρειών είναι έναντι των μετόχων τους κι όχι έναντι εκείνων που επηρεάζονται από τις ενέργειές τους. Τέτοιες εταιρείες μπορεί να είναι μεγαλύτερες από τις οικονομίες κάποιων κρατών μέσα στα οποία λειτουργούν και μπορούν να αποκτήσουν αξιοσημείωτη οικονομική και πολιτική ισχύ. Δεν υπάρχουν διεθνείς συνθήκες που να καλύπτουν συγκεκριμένα τη συμπεριφορά των εταιρειών σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι εθνικές νομοθεσίες ποικίλουν σημαντικά. O Jean Ziegler, Ειδικός Εισηγητής της Επιτροπής Ανθρώπινων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών για το δικαίωμα στην τροφή, δήλωσε σε μια αναφορά του το 2003:

Η αυξανόμενη ισχύς των διεθνικών εταιρειών και η επέκταση της εξουσίας τους μέσω των ιδιωτικοποιήσεων, της νομοθετικής απελευθέρωσης και της απόσυρσης του Κράτους, σημαίνει επίσης ότι είναι καιρός να αναπτύξουμε δεσμευτικούς νομικούς κανόνες που θα συγκρατούν τις εταιρείες στο πλαίσιο των ανθρώπινων δικαιωμάτων και θα παρεμποδίζουν πιθανή κατάχρηση της θέσης ισχύος τους[124].

Τον Αύγουστο του 2003 η υποεπιτροπή της Επιτροπής Ανθρώπινων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών για την Προώθηση και Προστασία των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων εξέδωσε το σχέδιο «Κανονισμοί σχετικά με τις ευθύνες των διεθνικών εταιρειών και άλλων επιχειρήσεων σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα»[125]. Αυτοί ελήφθησαν υπόψη από την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων το 2004, αλλά δεν έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα και δεν εποπτεύονται[126].

Στο ελληνικό κράτος

Η Ελλάδα έχει κατηγορηθεί αρκετές φορές για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων[127][128][129][130][131][132].

Ουσιώδη δικαιώματα

Δικαίωμα στη ζωή

Το δικαίωμα στη ζωή είναι εγγενές στον άνθρωπο. Το δικαίωμα αυτό πρέπει να προστατεύεται από το νόμο. Από κανένα δεν μπορεί να αφαιρεθεί αυθαίρετα η ζωή[133].

Το δικαίωμα στη ζωή είναι το ουσιαστικό δικαίωμα του ανθρώπου να μην σκοτώνεται από άλλον άνθρωπο. Η έννοια του δικαιώματος στη ζωή είναι βασικό στη συζήτηση ζητημάτων άμβλωσης, θανατικής ποινής, ευθανασίας, αυτοάμυνας και πολέμου. Σύμφωνα με τους ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η θανατική ποινή αποτελεί παραβίαση αυτού του δικαιώματος[134]. Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν καλέσει τα κράτη που διατηρούν τη θανατική ποινή να θέσουν δικαιοστάσιο με σκοπό την κατάργησή της[135]. Όποιο κράτος δεν συμμετέχει σε αυτήν την προσπάθεια υφίσταται σημαντικές ηθικές και πολιτικές πιέσεις.

Ελευθερία από τη δουλεία

Η ελευθερία από τη δουλεία είναι διεθνώς αναγνωρισμένη ως ανθρώπινο δικαίωμα. Το Άρθρο 4 της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα υπαγορεύει το εξής:

Κανείς δεν επιτρέπεται να ζει υπό καθεστώς δουλείας, ολικής ή μερικής. Η δουλεία και το δουλεμπόριο υπό οποιαδήποτε μορφή απαγορεύεται[136][137].

«Για όποιον θέλει να προχωρήσει ως το βάθος της σημασίας τού να είσαι άνθρωπος, η μελέτη του Σαντ δεν συνιστάται απλώς, είναι αναγκαία.» –Ζωρζ Μπατάιγ.[138] Στο λογοτεχνικό έργο του Μαρκήσιου ντε Σαντ παρουσιάζεται μία μεγάλη ποικιλία βασανιστηρίων.

Παρά ταύτα, ο αριθμός των δούλων σήμερα είναι υψηλότερος από ποτέ άλλοτε στην ιστορία[139] και εκτιμάται από 12[140] έως και 27 εκατομμύρια[141][142][143]. Οι περισσότεροι είναι δούλοι για χρέη που τους επιβάρυναν δανειστές, συχνά ακόμα και επί γενιές[144]. Η εμπορία ανθρώπων συμβαίνει κυρίως για την έκδοση γυναικόπαιδων στις βιομηχανίες του σεξ[145].

Ομάδες όπως οι αμερικανικές American Anti-Slavery Group, Free the Slaves και η βρετανική Anti-Slavery International εξακολουθούν να εργάζονται για την απαλοιφή της δουλείας στον κόσμο.

Ελευθερία από βασανιστήρια

Τα βασανιστήρια ιστορικά χρησιμοποιούνταν ως μέσο πολιτικής επανεκπαίδευσης, ανάκρισης, τιμωρίας και εξαναγκασμού. Πέρα από τα κρατικά βασανιστήρια, τα άτομα ή ομάδες μπορεί να ωθούνται στον βασανισμό άλλων για λόγους παρόμοιους με τους λόγους ενός κράτους. Όμως το κίνητρο για να βασανίσει κανείς μπορεί να προέρχεται από την ανάγκη για σαδιστική ικανοποίηση του βασανιστή, όπως στην περίπτωση των δολοφόνων τoυ Μουρ.

Τα βασανιστήρια διώκονται από το διεθνές δίκαιο και το εσωτερικό δίκαιο στις περισσότερες χώρες στον 21ο αιώνα. Θεωρούνται παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και έχουν κηρυχθεί ως ανεπίτρεπτα από το Άρθρο 5 της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα των Ηνωμένων Εθνών[146]. Οι υπογράφοντες των Συμβάσεων της Γενεύης του 1949 και των Πρόσθετων Πρωτοκόλλων Ι και ΙΙ της 8ης Ιουνίου 1977 επισήμως συμφώνησαν να μην βασανίζουν αιχμαλώτους σε πολεμικές συρράξεις, είτε αυτές είναι διεθνείς είτε εγχώριες. Τα βασανιστήρια επίσης απαγορεύονται από τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών Κατά των Βασανιστηρίων[79], που έχει επικυρωθεί από 155 χώρες[147].

Ομόφωνα τα κράτη απαγορεύουν τα βασανιστήρια, διεθνώς αλλά και στα εδάφη τους, καθώς είναι ανήθικα και μη πρακτικά[148]. Παρά τις διεθνείς αυτές συμβάσεις, οργανισμοί που παρακολουθούν την κατάχρηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων (λ.χ. Διεθνής Αμνηστία, Διεθνές Συμβούλιο Αποκατάστασης Θυμάτων Βασανιστηρίων) καταγγέλλουν την ευρεία χρήση βασανιστηρίων που παραβλέπονται από κράτη πολλών περιοχών του κόσμου[149]. Η Διεθνής Αμνηστία υπολογίζει ότι τουλάχιστον 81 κυβερνήσεις ασκούν βασανιστήρια, ορισμένες μάλιστα και ανοικτά[150].

Δικαίωμα σε δίκαιη δίκη

Ο κάθε άνθρωπος έχει πλήρες δικαίωμα σε δίκαιη και δημόσια ακρόαση από ένα ανεξάρτητο και αμερόληπτο δικαστήριο, για τον προσδιορισμό των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεών του καθώς και για κάθε κατηγορία εναντίον του[151].

Το δικαίωμα στη δίκαιη δίκη έχει ορισθεί από πολυάριθμους τοπικούς και διεθνείς οργανισμούς αρμόδιους για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Είναι ένα από τα πλέον διαδεδομένα ανθρώπινα δικαιώματα και όλοι οι οργανισμοί των ανθρωπίνων δικαιωμάτων το κατοχυρώνουν σε περισσότερα του ενός άρθρα[152]. Το δικαίωμα στη δίκαιη δίκη είναι ένα από τα πλέον εκδικασμένα και υπάρχει σημαντική νομολογία επί της ερμηνείας του ανθρώπινου αυτού δικαιώματος[153]. Παρά τις διαφοροποιήσεις στις διατυπώσεις και στις τοποθετήσεις των διαφόρων δικαιωμάτων για δίκαιη δίκη, οι διεθνείς οργανισμοί για τα ανθρώπινα δικαιώματα ορίζουν το δικαίωμα στη δίκαιη δίκη με τους ίδιους γενικώς όρους[154]. Στόχος του δικαιώματος είναι να διαφυλαχθεί η ορθή απονομή δικαιοσύνης. Ως ελάχιστες προϋποθέσεις, το δικαίωμα στη δίκαιη δίκη περιλαμβάνει τα ακόλουθα επί μέρους δικαιώματα κατά τις αστικές και ποινικές ακροαματικές διαδικασίες[155]:

  • Το δικαίωμα δίκης από αρμόδιο, ανεξάρτητο και αμερόληπτο δικαστήριο.
  • Το δικαίωμα σε δημόσια ακροαματική διαδικασία.
  • Το δικαίωμα της εύλογης διάρκειας της ακροαματικής διαδικασίας.
  • Το δικαίωμα της υπερασπίσεως.
  • Το δικαίωμα της διερμηνείας[155].

Δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή

Σύμφωνα με το άρθρο 12 της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα: «Κανείς δεν επιτρέπεται να υποστεί αυθαίρετες επεμβάσεις στην ιδιωτική του ζωή, την οικογένεια, την κατοικία ή την αλληλογραφία του, ούτε προσβολές της τιμής και της υπόληψής του. Καθένας έχει το δικαίωμα να τον προστατεύουν οι νόμοι από επεμβάσεις και προσβολές αυτού του είδους[156].» Σύμφωνα με το άρθρο 9 του ελληνικού Συντάγματος: «Η ιδιωτική και οικογενειακή ζωή του ατόμου είναι απαραβίαστη.»

Το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή είναι ένα θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, διότι σχετίζεται άμεσα με την ανθρώπινη αξιοπρέπεια[157], ενώ επιπλέον αποτελεί και αποφασιστικό παράγοντα για άλλα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, όπως το δικαίωμα στην ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας και το δικαίωμα στην ελευθερία του λόγου[158][159][160].

Δικαίωμα μετακίνησης

Η ελευθερία μετακίνησης εγγυάται ότι ο πολίτης ενός κράτους στο οποίο βρίσκεται ο εν λόγω πολίτης, έχει την ελευθερία να ταξιδέψει, να διαμείνει, ή/και να εργαστεί σε οποιοδήποτε μέρος του κράτους επιλέγει, εντός των ορίων του σεβασμού για την ελευθερία και τα δικαιώματα των άλλων, καθώς και να εγκαταλείψει αυτό το κράτος και να επανεισέλθει ανά πάσα στιγμή.

Σύμφωνα με τα ανθρώπινα δικαιώματα κάθε άνθρωπος είναι ελεύθερος να πιστεύει σε όποια θρησκεία θέλει, ή και να μην πιστεύει σε καμία.

Ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας

Κάθε πρόσωπο έχει δικαίωμα στην ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας. Αυτό το δικαίωμα περιλαμβάνει την ελευθερία να αλλάζει την θρησκεία του και τις πεποιθήσεις του και την ελευθερία να εκδηλώνει τη θρησκεία ή την πεπoίθησή του, ατομικά ή από κοινού με άλλους, δημόσια ή ιδιωτικά μέσω της λατρείας, πράξεων ιεροτελεστίας, πρακτικής και διδασκαλίας.

— Άρθρο 18 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα
Αρχείο:Woman arrested.jpg
«Καvείς δεv πρέπει vα υπόκειται σε διακριτική μεταχείριση και vα παρεvoχλείται για τις απόψεις τoυ.»[161] Στη φωτογραφία εικονίζεται μία γυναίκα να έχει συλληφθεί στην πλατεία Τιενανμέν διότι ασκούσε το Φάλουν Γκονγκ.

Ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας είναι στενά συνδεδεμένα δικαιώματα που προστατεύουν την ελευθερία ενός ατόμου ή κοινότητας, δημόσια ή ιδιωτικά, να σκέφτεται και να κατέχει ελεύθερα τις ιδεολογικές πεποιθήσεις του καθώς και να εκδηλώνει τη θρησκεία ή τις πεποιθήσεις του, ατομικά ή από κοινού με άλλους, μέσω της λατρείας, πράξεων ιεροτελεστίας, πρακτικής και διδασκαλίας. Η έννοια είναι γενικώς αναγνωρισμένο ότι συμπεριλαμβάνει επίσης και την ελευθερία κάποιου να αλλαξοθρησκήσει ή να μην πιστεύει σε καμία θρησκεία[162]. Η ελευθερία κάποιου να αφήσει ή να σταματήσει την συμμετοχή σε μια θρησκεία ή θρησκευτική ομάδα –σε θρησκευτικούς όρους η επονομαζόμενη «αποστασία»– είναι επίσης ένα θεμελιώδες μέρος της θρησκευτικής ελευθερίας, όπως καλύπτεται από το άρθρο 18 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων[163].

Οργανώσεις προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως η Διεθνής Αμνηστία, διοργανώνουν εκστρατείες για την προστασία όσων έχουν συλληφθεί ή/και φυλακιστεί ως κρατούμενοι συνείδησης λόγω των ιδεολογικών πεποιθήσεών τους, ιδιαίτερα όσον αφορά την πνευματική, πολιτική και καλλιτεχνική ελευθερία της έκφρασης και του συνεταιρίζεσθαι[164]. Στην νομοθεσία, η ρήτρα συνείδησης είναι μια διάταξη νόμου που εξαιρεί έναν επαγγελματία υγείας από τη συμμόρφωση με τη νομοθεσία (π.χ. την χειρουργική ή φαρμακευτική έκτρωση) αν είναι ασυμβίβαστη με τις θρησκευτικές ή ιδεολογικές πεποιθήσεις του[165].

Ελευθερία του λόγου

Κύριο λήμμα: Ελευθερία του λόγου

Η ελευθερία του λόγου είναι το να μιλάει κανείς ελευθέρως χωρίς να λογοκρίνεται. Ο όρος ελευθερία της έκφρασης χρησιμοποιείται μερικές φορές ως συνώνυμο, αλλά περιλαμβάνει κάθε πράξη αναζήτησης, λήψης και μετάδοσης πληροφοριών ή ιδεών, ανεξαρτήτως του χρησιμοποιούμενου μέσου. Στην πράξη, το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου δεν είναι απόλυτο σε καμία χώρα και διάφορες εκφάνσεις της υπόκεινται σε περιορισμούς, όπως οι λίβελοι, οι συκοφαντίες, οι αισχρολογίες, η παρακίνηση προς εγκληματικές πράξεις, κ.λπ.

Η ελευθερία της έκφρασης αναγνωρίζεται ως ανθρώπινο δικαίωμα στο Άρθρο 19 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και αναγνωρίζεται στη διεθνή νομοθεσία των δικαιωμάτων του ανθρώπου και στο Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα (ICCPR). Το άρθρο 19 του Διεθνούς αυτού Συμφώνου ορίζει ότι «ο καθένας έχει το δικαίωμα να έχει άποψη ανεπηρέαστος» και «ο καθένας έχει το δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης. Το δικαίωμα αυτό περιλαμβάνει την ελευθερία της αναζήτησης, λήψης και μετάδοσης πληροφορίας και ιδεών όλων των ειδών, ανεξαρτήτως συνόρων, είτε προφορικώς, είτε γραπτώς ή εντύπως, υπό τη μορφή έργων τέχνης, ή μέσω οιουδήποτε άλλου μέσου της επιλογής του»[161].

Δικαιώματα σε δημόσιο διάλογο

Γεγονότα και νέες δυνατότητες μπορούν να επηρεάσουν τα υφιστάμενα δικαιώματα ή να δημιουργήσουν την ανάγκη για νέα. Πρόοδοι στην τεχνολογία, ιατρική και φιλοσοφία συνεχώς προκαλούν το status quo της λογικής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων[166].

187 παιδιά πεθαίνουν κάθε ώρα γιατί δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό νερό.

Πρόσβαση σε νερό

Το δικαίωμα στο νερό[167][168][169] έχει αναγνωριστεί σε μια ευρεία γκάμα διεθνών εγγράφων, συμπεριλαμβανομένων συνθηκών, διακηρύξεων και άλλων προτύπων. Για παράδειγμα, η Σύμβαση για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών του 1979 (CEDAW) απαιτεί από τα κράτη μέλη να εξασφαλίζουν για τις γυναίκες το δικαίωμα «Να απολαμβάνουν κατάλληλες συνθήκες διαβιώσεως, ειδικότερα όσον αφορά [...] την παροχή [...] ύδατος»[170]. Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού του 1989 (CRC) απαιτεί από τα συμβαλλόμενα κράτη να καταπολεμήσουν την αρρώστια και τον υποσιτισμό «και με την παροχή θρεπτικών τροφών και καθαρού πόσιμου νερού»[171].

Ο πιο ξεκάθαρος ορισμός του Ανθρώπινου Δικαιώματος για Νερό έχει δοθεί από την Επιτροπή για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα του ΟΗΕ. Αυτός ο φορέας ερμήνευσε τις νομικές υποχρεώσεις ενός Κράτους μέρους στο Διεθνές σύμφωνο για τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα (ICESCR) με την έκδοση το 2002 μιας μη δεσμευτικής ερμηνείας που επιβεβαίωνε ότι η πρόσβαση στο νερό ήταν προαπαιτούμενο για το δικαίωμα επαρκούς συνθήκης διαβίωσης και πως είναι αλληλένδετο με το δικαίωμα για την επίτευξη του μέγιστου δυνατού επίπεδου υγείας (βλέπε ΙCESCR Άρθρο 11 & 12[172]), και συνεπώς πρόκειται για ανθρώπινο δικαίωμα:

Το ανθρώπινο δικαίωμα για νερό παρέχει στον καθένα το δικαίωμα για επαρκές, ασφαλές, αποδεκτό, φυσικά και οικονομικά προσβάσιμο νερό για προσωπική και οικιακή χρήση[173][174].

Στις 28 Ιουλίου 2010, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ανακήρυξε το νερό και την υγιεινή ως ανθρώπινα δικαιώματα[175]. Σήμερα, όλα τα Κράτη έχουν επικυρώσει τουλάχιστον μια σύμβαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων που έμμεσα ή άμεσα να αναγνωρίζει το δικαίωμα, και έχουν όλα υπογράψει τουλάχιστον μια πολιτική διακήρυξη που να αναγνωρίζει το δικαίωμα αυτό.

Η 22 Μαρτίου έχει οριστεί ως Παγκόσμια Ημέρα για το Νερό[176].

Σεξουαλικός προσανατολισμός και προσδιορισμός φύλου

Tα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων
ανδρών και γυναικών ανά τον κόσμο.[177][178]
     Επιτρέπεται γάμος μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου.      Επιτρέπεται σύμφωνο συμβίωσης μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου.
     Επιτρέπεται σύμφωνο συμβίωσης μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου, αλλά δεν εκτελείται.      Επιτρέπεται σύμφωνο συμβίωσης μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου, αλλά δεν εκτελείται.
     Δεν αναγνωρίζονται δικαιώματα, ούτε υφίστανται διώξεις τα ομοφυλόφιλα άτομα.      Περιορισμένη ελευθερία έκφρασης.
     Μικρή ποινή στα ομοφυλόφιλα άτομα.      Μεγάλη ποινή στα ομοφυλόφιλα άτομα.
     Ισόβια κάθειρξη στα ομοφυλόφιλα άτομα.      Θάνατος στα ομοφυλόφιλα άτομα.

Τα δικαιώματα στον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου σχετίζονται με την έκφραση του σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου με βάση το δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής ζωής και το δικαίωμα να μην υφίσταται διακρίσεις λόγω της «άλλης κατάστασης», όπως ορίζεται σε διάφορες συμβάσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως το άρθρο 17 και 26 του Διεθνούς Συμφώνου των Ηνωμένων Εθνών για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα[179] και το άρθρο 8 και 14 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα[180].

Με στοιχεία του 2011, η ομοφυλοφιλική συμπεριφορά είναι παράνομη σε 76 χώρες και τιμωρείται με εκτέλεση σε επτά χώρες[181]. Η ποινικοποίηση των ιδιωτικών, συναινετικών, ενηλίκων σεξουαλικών σχέσεων, ειδικά σε χώρες όπου υπάρχει σωματική ή θανατική ποινή, είναι ένα από τα κύρια προβλήματα των υπερασπιστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ΛΟΑΤ[182].

Άλλα θέματα περιλαμβάνουν: κυβερνητική αναγνώριση των ομόφυλων σχέσεων, υιοθέτηση από ΛΟΑΤ, σεξουαλικό προσανατολισμό και στρατιωτική θητεία, ισότητα των μεταναστών, νόμους κατά των διακρίσεων, νομοθεσία για τα εγκλήματα μίσους σχετικά με τη βία κατά των ΛΟΑΤ, νόμους περί σοδομισμού, νόμους κατά των λεσβιών και ίση ηλικία συναίνεσης για σεξουαλική δραστηριότητα ιδίου φύλου[183][184][185][186][187][188].

Μια παγκόσμια χάρτα για το σεξουαλικό προσανατολισμό και τα δικαιώματα προσδιορισμού ταυτότητας φύλου έχει προταθεί με τη μορφή των «Αρχών της Yogyakarta», ένα σύνολο 29 αρχών των οποίων οι συγγραφείς λένε ότι εφαρμόζουν το καταστατικό του Διεθνούς Δίκαιου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, σύμφωνα με τις προηγούμενες σχετικές εμπειρίες των ΛΟΑΤ ατόμων[189]. Οι αρχές της παγκόσμιας χάρτας παρουσιάστηκαν σε εκδήλωση των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη στις 7 Νοεμβρίου του 2007, η οποία συγχρηματοδοτήθηκε από την Αργεντινή, τη Βραζιλία και την Ουρουγουάη.

Οι αρχές έχουν αναγνωριστεί και έχουν επηρεάσει την προτεινόμενη γαλλική διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών για τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου, η οποία επικεντρώνεται στον τερματισμό της βίας, την ποινικοποίηση και την θανατική ποινή και δεν περιλαμβάνει διάλογο για το γάμο ατόμων του ιδίου φύλου ή το δικαίωμα κάποιου ατόμου για να ξεκινήσει μια οικογένεια[190][191].

Η πρόταση αυτή υποστηρίχθηκε από 67 από τις 192 χώρες τότε μέλη των Ηνωμένων Εθνών, συμπεριλαμβανομένων όλων των κρατών μελών της ΕΕ και των Ηνωμένων Πολιτειών. Μια εναλλακτική δήλωση που αντιτίθενται στην πρόταση ξεκίνησε από τη Συρία και έχει υπογραφεί από 57 κράτη-μέλη, συμπεριλαμβανομένων όλων των 27 εθνών του Αραβικού Συνδέσμου, καθώς και του Ιράν και της Βόρειας Κορέας[192][193].

Αναπαραγωγικά δικαιώματα

Τα αναπαραγωγικά δικαιώματα είναι τα δικαιώματα που σχετίζονται με την αναπαραγωγή και την αναπαραγωγική υγεία[194]. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ορίζει τα αναπαραγωγικά δικαιώματα ως ακολούθως:

Τα αναπαραγωγικά δικαιώματα στηρίζονται στην αναγνώριση του θεμελιώδους δικαιώματος όλων των ζευγαριών και ατόμων να αποφασίζουν ελεύθερα και υπεύθυνα για τον αριθμό, την απόσταση ανάμεσα και την χρονική στιγμή γέννησης των παιδιών τους και να διαθέτουν την πληροφόρηση και τα μέσα να το πράξουν, καθώς και το δικαίωμα να αποκτήσουν το υψηλότερο επίπεδο σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας. Περιλαμβάνουν, επίσης, το δικαίωμα όλων για τη λήψη αποφάσεων σχετικά με την αναπαραγωγή χωρίς διακρίσεις, εξαναγκασμό και βία.

— Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας[195]

Τα αναπαραγωγικά δικαιώματα καθιερώθηκαν αρχικά ως υποσύνολο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Διεθνή Διάσκεψη του 1968 των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα[196]. Το δέκατο έκτο άρθρο της προκύπτουσας Διακήρυξης της Τεχεράνης αναφέρει: «Οι γονείς έχουν ένα βασικό ανθρώπινο δικαίωμα, να καθορίζουν ελεύθερα και υπεύθυνα τον αριθμό και την απόσταση ανάμεσα στη γέννηση των παιδιών τους[196][197]».

Όλο και περισσότεροι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο αποκτούν πρόσβαση στο Διαδίκτυο.[198] Στη φωτογραφία ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ, δημιουργός του Facebook.

Τα αναπαραγωγικά δικαιώματα μπορεί να περιλαμβάνουν μερικά ή όλα από τα ακόλουθα δικαιώματα: το δικαίωμα σε νόμιμη ή ασφαλή άμβλωση, το δικαίωμα κάθε ατόμου να ελέγχει τις προσωπικές αναπαραγωγικές λειτουργίες του, το δικαίωμα σε ποιοτική αναπαραγωγική υγειονομική περίθαλψη, και το δικαίωμα στην εκπαίδευση και στην πρόσβαση, προκειμένου (τα άτομα) να κάνουν αναπαραγωγικές επιλογές χωρίς εξαναγκασμό, διάκριση και βία[199].

Τα αναπαραγωγικά δικαιώματα μπορεί επίσης να εννοηθεί ότι περιλαμβάνουν την εκπαίδευση σχετικά με την αντισύλληψη και τις σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις, και την ελευθερία από την υποχρεωτική στείρωση και αντισύλληψη, την προστασία από τις πρακτικές με βάση το φύλο, όπως τον ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων των γυναικών (κλειτοριδεκτομή) και ανδρών (περιτομή)[194][196][199][200].

Τεχνολογίες πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών

Τον Οκτώβριο του 2009, το Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών της Φινλανδίας ανακοίνωσε ότι κάθε άτομο στη χώρα θα αποκτούσε το νόμιμο δικαίωμα στην πρόσβαση στο Διαδίκτυο[201]. Από τον Ιούλιο του 2010, η κυβέρνηση έχει υποχρεώσει με νόμο τις εταιρείες τηλεπικοινωνιών να προσφέρουν ευρυζωνική πρόσβαση στο Διαδίκτυο σε κάθε μόνιμη κατοικία και γραφείο. Η σύνδεση πρέπει να έχει «λογική τιμή» και να έχει ταχύτητα κατεβάσματος τουλάχιστον 1 Mbit/s[202].

Τον Μάρτιο του 2010, το BBC, έχοντας παραγγείλει σχετική δημοσκόπηση, ανέφερε ότι «σχεδόν τέσσερις στους πέντε ανθρώπους σε όλο τον κόσμο πιστεύουν ότι η πρόσβαση στο Διαδίκτυο αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα[203]». Η δημοσκόπηση, που διενεργήθηκε από την εταιρεία δημοσκοπήσεων GlobeScan για την BBC World Service, συγκέντρωσε τις απαντήσεις 27.973 ενηλίκων πολιτών από 26 χώρες και κατέληξε ότι το 79% των ενηλίκων συμφώνησαν, είτε «έντονα» είτε «κάπως», με τη δήλωση: «η πρόσβαση στο διαδίκτυο θα πρέπει να αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα όλων των ανθρώπων[204]».

Εμπόριο

Παρά το γεγονός ότι τόσο η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου όσο και το Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Μορφωτικά Δικαιώματα τονίζουν τη σημασία του δικαιώματος στην εργασία, κανένα από αυτά τα έγγραφα δεν αναφέρει ρητά το ελεύθερο εμπόριο ως μηχανισμό για την εξασφάλιση αυτού του θεμελιώδους δικαιώματος. Και όμως το εμπόριο διαδραματίζει καίριο ρόλο στην παροχή θέσεων εργασίας[205].

Ορισμένοι ειδικοί υποστηρίζουν ότι το εμπόριο είναι σύμφυτο με την ανθρώπινη φύση και ότι όταν οι κυβερνήσεις παρεμποδίζουν το διεθνές εμπόριο εμποδίζουν άμεσα το δικαίωμα στην εργασία και τα άλλα έμμεσα οφέλη, όπως το δικαίωμα στην εκπαίδευση, που βοηθιέται από την αυξημένη εργασία και τις επενδύσεις[206]. Άλλοι έχουν υποστηρίξει ότι η ικανότητα στο εμπόριο δεν επηρεάζει τους πάντες εξίσου, συχνά ομάδες όπως οι φτωχοί χωρικοί, ιθαγενείς και γυναίκες είναι λιγότερο πιθανό να έχουν πρόσβαση στα οφέλη από την αύξηση του εμπορίου[207].

Από την άλλη πλευρά, άλλοι πιστεύουν ότι δεν είναι πλέον κατά κύριο λόγο τα άτομα, αλλά οι εταιρείες που εμπορεύονται, και ως εκ τούτου δεν μπορεί να είναι εγγυημένο ως ανθρώπινο δικαίωμα[208][209]. Επιπλέον, προσπαθώντας να περιλάβει τόσες πολλές έννοιες κάτω από την ομπρέλα του τι μπορεί να θεωρηθεί ως ανθρώπινο δικαίωμα υπάρχει η πιθανότητα να ατονήσει τη σημασία του. Τέλος, είναι δύσκολο να καθοριστεί το δικαίωμα στο εμπόριο είτε ως «δίκαιο»[210] είτε «μόνο» το γεγονός ότι το σημερινό καθεστώς του εμπορίου δημιουργεί νικητές και ηττημένους, αλλά η μεταρρύθμισή του είναι πιθανό να παράγει (διαφορετικούς) νικητές και ηττημένους[211].

Ένα από τα ανθρώπινα δικαιώματα σε δημόσιο διάλογο είναι και το δικαίωμα της οπλοφορίας.

Δικαίωμα οπλοφορίας

Το δικαίωμα οπλοκατοχής και οπλοφορίας για άμυνα περιγράφεται στα φιλοσοφικά και πολιτικά γραπτά των Αριστοτέλη, Κικέρωνα, Μακιαβέλι, Τζων Λοκ, των Άγγλων Ουίγων και άλλων[212]. Στις χώρες με παράδοση αγγλικού κοινού δικαίου, το από πολλού ισχύον δικαίωμα κοινού δικαίου της οπλοκατοχής και οπλοφορίας έχει από καιρό αναγνωριστεί ως προϋπάρχον στο κοινό δίκαιο, πριν ακόμη και από την δημιουργία των εθνικών συνταγμάτων[213].

Μελλοντικές γενιές

Το 1997 η UNESCO υιοθέτησε τη «Διακήρυξη για τις ευθύνες της παρούσας γενιάς προς την μελλοντική γενιά». Η Διακήρυξη αρχίζει με τις λέξεις:

Λαμβάνοντας υπόψη τη βούληση των λαών, που ορίζεται επισήμως στο Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, για να «σώσουμε τις ερχόμενες γενεές από τη μάστιγα του πολέμου» και να προασπίσουμε τις αξίες και τις αρχές που κατοχυρώνονται στην Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, καθώς και στις άλλες σχετικές πράξεις του διεθνούς δικαίου.

— Διακήρυξη για τις ευθύνες της παρούσας γενιάς προς την μελλοντική γενιά

Το άρθρο 1 της διακήρυξης αναφέρει ότι «οι σημερινές γενιές έχουν την υποχρέωση να διασφαλίζουν ότι οι ανάγκες και τα συμφέροντα των σημερινών και των μελλοντικών γενεών είναι πλήρως εγγυημένα». Το προοίμιο της διακήρυξης αναφέρει ότι «σε αυτό το σημείο στην ιστορία, η ίδια η ύπαρξη της ανθρωπότητας και του περιβάλλοντός της απειλούνται» και η διακήρυξη καλύπτει μια ποικιλία θεμάτων, συμπεριλαμβάνοντας την προστασία του περιβάλλοντος, το ανθρώπινο γονιδίωμα, τη βιοποικιλότητα, την πολιτιστική κληρονομιά, την ειρήνη, την ανάπτυξη και την εκπαίδευση.

Το προοίμιο υπενθυμίζει ότι οι υποχρεώσεις των σημερινών γενεών έναντι των μελλοντικών έχουν αναφερθεί σε διάφορες διεθνείς πράξεις, συμπεριλαμβανομένης της Συνθήκης για την Προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς (UNESCO 1972), της Συνθήκης-Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την αλλαγή του κλίματος και της Συνθήκης για τη Βιοποικιλότητα (Ρίο ντε Τζανέιρο, 1992), της Διακήρυξης του Ρίο για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη (Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη, 1992), της Διακήρυξη της Βιέννης και του Προγράμματος Δράσης (Παγκόσμια Διάσκεψη για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, 1993) και μιας σειράς από ψηφίσματα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με την προστασία του παγκόσμιου κλίματος για την παρούσα και τις μελλοντικές γενιές που έχουν εκδοθεί από το 1990[214].

Σχέση με άλλα θέματα

Αρχείο:"Stop Global Warming", Greenpeace.jpg
Η διεθνής μη κυβερνητική οργάνωση Greenpeace έχει προσφέρει σημαντικό έργο στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.

Το περιβάλλον

Υπάρχουν δύο βασικές συλλήψεις των περιβαλλοντικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο ισχύον σύστημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η πρώτη είναι ότι το δικαίωμα σε ένα υγιές ή κατάλληλο περιβάλλον είναι από μόνο του ανθρώπινο δικαίωμα (όπως φαίνεται και στο άρθρο 24 του Αφρικανικού χάρτη περί δικαιωμάτων του ανθρώπου και των λαών, και στο άρθρο 11 του Πρωτοκόλλου του Σαν Σαλβαδόρ στην Αμερικανική Σύμβαση για τα ανθρώπινα δικαιώματα)[215][216]. Η δεύτερη σύλληψη είναι η ιδέα ότι τα περιβαλλοντικά ανθρώπινα δικαιώματα μπορούν να προέρχονται από άλλα ανθρώπινα δικαιώματα, συνήθως το δικαίωμα στη ζωή, το δικαίωμα στην υγεία, το δικαίωμα στην ιδιωτική και οικογενειακή ζωή και το δικαίωμα της ιδιοκτησίας (μεταξύ πολλών άλλων). Αυτή η δεύτερη θεωρία απολαμβάνει πιο εκτεταμένης χρήσης στα δικαστήρια ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλο τον κόσμο, καθώς τα δικαιώματα αυτά περιέχονται σε πολλά έγγραφα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η έναρξη διάφορων περιβαλλοντικών ζητημάτων, ιδιαίτερα η κλιματική αλλαγή, έχει δημιουργήσει δυνητικές συγκρούσεις μεταξύ διαφόρων ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τα ανθρώπινα δικαιώματα κατά βάση απαιτούν ένα οικοσύστημα που να λειτουργεί και ένα υγιές περιβάλλον, αλλά η διασφάλιση κάποιων δικαιωμάτων στα άτομα μπορεί να τα βλάψει. Όπως η σύγκρουση μεταξύ του δικαιώματος να αποφασίζει κανείς τον αριθμό των απογόνων του και την κοινή ανάγκη για ένα υγιές περιβάλλον, όπως σημειώνεται στην «τραγωδία των κοινών»[217]. Στον τομέα των περιβαλλοντικών δικαιωμάτων, οι ευθύνες των πολυεθνικών οργανισμών, που σχετικά μέχρι στιγμής δεν έχουν αντιμετωπιστεί από τη νομοθεσία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, χρήζουν υψίστης μελέτης[218][219].

Τα περιβαλλοντικά δικαιώματα περιστρέφονται κατά κύριο λόγο γύρω από την ιδέα για το δικαίωμα σε ένα βιώσιμο περιβάλλον τόσο για τις σημερινές όσο και για τις μέλλουσες γενιές.

Διαμαρτυρία της Διεθνής Αμνηστίας για το Γκουαντάναμο, το οποίο έχει χαρακτηριστεί ως «Γκουλάγκ της εποχής μας».[220]

Εθνική Ασφάλεια

Με εξαίρεση τα απαραβίαστα ανθρώπινα δικαιώματα (διεθνή συνέδρια κατατάσσουν ως απαραβίαστα δικαιώματα το δικαίωμα της ζωής, το δικαίωμα του να είσαι ελεύθερος από δουλεία, το δικαίωμα του να είσαι ελεύθερος από βασανιστήρια και το δικαίωμα του να είσαι ελεύθερος από αναδρομική εφαρμογή ποινικών νομοθεσιών[53]), τα Ηνωμένα Έθνη αναγνωρίζουν ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα δύνανται να περιοριστούν ή ακόμα και να παραμεριστούν σε καιρούς εθνικής έκτακτης ανάγκης, αν και:

... η έκτακτη ανάγκη πρέπει να είναι πραγματική, να επηρεάζει ολόκληρο τον πληθυσμό και να απειλείται αυτή καθαυτή η ύπαρξη του έθνους. Η διακήρυξη της έκτακτης ανάγκης πρέπει επίσης να αποτελεί τελευταία λύση και προσωρινό μέτρο.

— Ηνωμένα Έθνη[53]

Δικαιώματα που δεν μπορούν να αποστερηθούν σε καμία περίπτωση για λόγους εθνικής ασφάλειας είναι γνωστά ως επιτακτικοί κανόνες ή jus cogens. Οι υποχρεώσεις του χάρτη των Ηνωμένων Εθνών είναι δεσμευτικές για όλα τα κράτη μέλη και δεν μπορούν να τροποποιηθούν με Συνθήκη.

Παραδείγματα επίκλησης εθνικής ασφάλειας που χρησιμοποιείται για να δικαιολογήσει τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων περιλαμβάνουν τη δίωξη Αμερικανών ιαπωνικής καταγωγής κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου[221], το Μεγάλο Διωγμό του Στάλιν[222] και τις καταχρήσεις των δικαιωμάτων των υπόπτων για τρομοκρατία από ορισμένες χώρες, συχνά στο όνομα του Πολέμου κατά της Τρομοκρατίας[223][224].

Σχετικότητα και καθολικότητα

Κανείς άνθρωπος δεν είναι ανώτερός σου. Ή κατώτερός σου. Όλοι οι άνθρωποι είμαστε ίσοι.

Η ΟΔΑΔ κατοχυρώνει καθολικά δικαιώματα που ισχύουν για όλους τους ανθρώπους εξίσου, σε οποιαδήποτε τοποθεσία, χώρα, φυλή ή κουλτούρα και να ανήκουν. Υπάρχει, ωστόσο, εντός των ακαδημαϊκών κύκλων, διαφωνία ως προς την ηθική σχετικότητα και την ηθική καθολικότητα[225]. Οι λόγιοι που υποστηρίζουν την σχετικότητα δεν είναι εναντίον των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά αναγνωρίζουν ότι είναι κοινωνικά κατασκευασμένα και ότι η μορφή τους εξαρτάται από πολιτισμικά και περιβαλλοντικά πλαίσια. Οι λόγιοι που υποστηρίζουν την καθολικότητα, από την άλλη, ισχυρίζονται πως τα ανθρώπινα δικαιώματα υπήρχαν πάντοτε και ότι ισχύουν για όλους ανεξαρτήτως φύλου, φυλής ή θρησκείας.

Πιο συγκεκριμένα, όσοι είναι υπέρ της πολιτιστικής σχετικότητας υποστηρίζουν την αποδοχή διαφορετικών πολιτισμών, οι οποίοι μπορούν να έχουν συνήθειες αντίθετες προς τα ανθρώπινα δικαιώματα. Οι σχετικιστές προειδοποιούν ότι η καθολικότητα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ένα είδος πολιτιστικού, οικονομικού και πολιτικού ιμπεριαλισμού. Ένα παράδειγμα ιμπεριαλισμού και καταστροφής τοπικών πολιτισμών που δικαιολογείται από την επιθυμία να εξαπλωθούν ευρω-κεντρικές αξίες είναι το «Φορτίο του Λευκού Ανθρώπου»[226]. Συγκεκριμένα, λέγεται συχνά ότι η ιδέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι βασισμένη στα θεμέλια του φιλελευθερισμού που, παρότι είναι γενικά αποδεκτά στα κράτη της Ευρώπης, της Βόρειας Αμερικής και στην Ιαπωνία, δεν αποτελεί απαραίτητα το πρότυπο και αλλού[227][228].

Οι αντίπαλοι της σχετικότητας ισχυρίζονται ότι υπάρχουν έθιμα που παραβιάζουν όλους τους κανόνες των ανθρώπινων πολιτισμών. Ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων, που απαντάται σε διάφορους πολιτισμούς της Ασίας, της Αφρικής και της Νότιας Αμερικής[229] αποτελεί κοινό παράδειγμα στο οποίο αναφέρονται οι αντίπαλοι του σχετικισμού. Καμία θρησκεία δεν το επιβάλλει ρητά, αλλά έχει καταστεί παράδοση σε πολλές πολιτισμικές ομάδες. Θεωρείται από μεγάλο τμήμα της διεθνούς κοινότητας παραβίαση των δικαιωμάτων των γυναικών και κοριτσιών, ενώ έχει τεθεί εκτός νόμου σε κάποιες χώρες.

Ο πρώην πρωθυπουργός της Σιγκαπούρης, Λι Κουάν Γιου και ο μαλαισιανός ομόλογός του Μαχαδίρ μπιν Μοχάμαντ ισχυρίστηκαν τη δεκαετία του '90 ότι οι ασιατικές αξίες διαφέρουν σημαντικά από τις δυτικές και περιλαμβάνουν μια αίσθηση της πίστης και υποχώρηση των ατομικών ελευθεριών για χάρη της κοινωνικής σταθερότητας και της ευημερίας, και ως εκ τούτου αυταρχικές κυβερνήσεις είναι καταλληλότερες για την Ασία από τη δημοκρατία. Ο Λι Κουάν Γιου υποστήριξε ότι:

Αυτό που εκτιμούν οι Ασιάτες, δεν είναι απαραίτητα αυτό που εκτιμούν οι Ευρωπαίοι ή οι Αμερικανοί. Οι Δυτικοί εκτιμούν τις ατομικές ελευθερίες. Ως Ασιάτης με κινεζική καταγωγή, οι δικές μου αξίες υποστηρίζουν μια κυβέρνηση με ειλικρίνεια, αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα.

— Λι Κουάν Γιου, Δημοκρατία: ανθρώπινα δικαιώματα και πραγματικότητα, Τόκιο, 10 Νοεμβρίου 1992[230]

Προς απάντηση σε αυτό, ορισμένοι κριτικοί έχουν αναδείξει την δυνατότητα που έχει η πολιτιστική σχετικότητα να δικαιολογήσει τον αυταρχισμό. Ο ιρανός αντιπρόσωπος στα Ηνωμένα Έθνη Σαΐντ Ρατζαϊέ-Χορασανί, για παράδειγμα, το 1981 εξέφρασε τη θέση της χώρας του σχετικά με την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, λέγοντας ότι η ΟΔΑΔ είναι μια «κοσμική αντίληψη της ιουδαιο-χριστιανικής παράδοσης», που δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε μουσουλμάνους χωρίς να παραβαίνει τον ισλαμικό νόμο[231]. Το επιχείρημα των ασιατικών αξιών επικρίθηκε από τον πρώην αναπληρωτή του Μαχαδίρ και νυν αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης της Μαλαισίας Ανουάρ Ιμπραχίμ:

Το να λέμε ότι η ελευθερία είναι δυτική ή μη ασιατική είναι προσβολή στις παραδόσεις μας καθώς και στους προγόνους μας, που θυσιάστηκαν στον αγώνα κατά της τυραννίας και της αδικίας.

— Ανουάρ Ιμπραχίμ, κατά την ομιλία του στο Φόρουμ ασιατικού Τύπου με τίτλο Μέσα και Κοινωνία στην Ασία, 2 Δεκεμβρίου 1994

καθώς και από τον αρχηγό του Δημοκρατικού Κόμματος της Σιγκαπούρης, Τσι Σουν Τσουάν, που δηλώνει πως είναι ρατσιστικό να υποστηρίζει κανείς ότι οι Ασιάτες δεν επιθυμούν ανθρώπινα δικαιώματα[232].

Υποστηρικτές της ηθικής καθολικότητας ισχυρίζονται ότι τα επιχειρήματα των σχετικιστών αγνοούν το γεγονός ότι τα σύγχρονα ανθρώπινα δικαιώματα είναι νέα σε όλους τους πολιτισμούς, και δεν απαντώνται πριν την ΟΔΑΔ του 1948. Δηλώνουν ότι η ΟΔΑΔ σχεδιάστηκε από πολιτισμικά πολύ διαφορετικούς ανθρώπους εκ των οποίων, μεταξύ άλλων, ένας αμερικανός ρωμαιοκαθολικός, ένας κινέζος κομφουκιανός φιλόσοφος, ένας γάλλος σιωνιστής και ένας αντιπρόσωπος του Αραβικού Συνδέσμου, και βασίστηκε σε στοχαστές όπως ο Γκάντι[69]. Ο Μάικλ Ιγκνάτιεφ έχει αναφερθεί στην πολιτιστική σχετικότητα ως επιχείρημα που χρησιμοποιείται αποκλειστικά από όσους ασκούν εξουσία στους πολιτισμούς που παραβιάζουν ανθρώπινα δικαιώματα[233]. Αυτό αντανακλά το γεγονός ότι η δυσκολία στο να κριθεί η καθολικότητα έναντι της σχετικότητας έγκειται στο ποιος ισχυρίζεται ότι εκπροσωπεί έναν ιδιαίτερο πολιτισμό. Παρότι η συζήτηση περί καθολικότητας ή σχετικότητας μακράν απέχει από το τέλος της, είναι μια ακαδημαϊκή συζήτηση που εστιάζει στο ότι τα διεθνή όργανα ανθρωπίνων δικαιωμάτων τηρούν την αρχή ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα έχουν καθολική ισχύ. Το 2005 στην Παγκόσμια Σύνοδο Κορυφής, η αρχή αυτή επαναβεβαιώθηκε από τη διεθνή κοινότητα:

Ο οικουμενικός χαρακτήρας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών είναι πέρα από κάθε αμφισβήτηση.

— Παγκόσμια Σύνοδος Κορυφής του 2005, παράγραφος 120[49]

Παραπομπές

  1. ↑ Διεθνής Αμνηστία (2008). Όλοι γεννιόμαστε ελεύθεροι: Η Παγκόσμια Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, με εικόνες (ανάγνωση: Μελίνα Αποστολίδου). μετάφραση: Σέτη Λεπίδα, έμμετρη εισαγωγή: Ευγένιος Τριβιζάς. Αθήνα: Εκδόσεις Παπαδόπουλος. ISBN 978-960-412-843-3. 
  2. ↑ Sepúlveda et al. 2004, σελ. 3.
  3. ↑ «Entry: human rights». The American Heritage Dictionary of the English Language, Fifth Edition, 2014, Houghton Mifflin Harcourt Publishing Company. 
  4. ↑ Beitz 2009, σελ. 1.
  5. ↑ «Member States of the United Nations». United Nations. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2015. 
  6. ↑ Moyn 2010, σελ. 8.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 UDHR 1948.
  9. ↑ Καζαντζάκης, Νίκος (2009). Αναφορά στον Γκρέκο. επίμετρο: Δρ. Πάτροκλος Σταύρου. Αθήνα. ISBN 978-960-7948-26-7.  Text "publisher: Εκδόσεις Καζαντζάκη " ignored (βοήθεια)
  10. ↑ Σαίξπηρ, Ουίλλιαμ (1997). Σονέτα. μετάφραση: Βασίλης Ρώτας & Βούλα Δαμιανάκου. Αθήνα: Επικαιρότητα. ISBN 978-960-205-082-8. 
  11. ↑ Douzinas, Costas (8 Αυγούστου 2014). «Human rights and the paradoxes of liberalism». Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2015. 
  12. ↑ Δουζίνας, Κώστας (2006). Το τέλος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση. ISBN 978-960-02-1927-2. 
  13. ↑ Donnelly 2003, σελ. 71.
  14. ↑ Freeman 2002, σελ. 15-17.
  15. ↑ Σεφέρης, Γιώργος (2003). Δοκιμές δεύτερος τόμος (1948 - 1971). επιμέλεια: Γ. Π. Σαββίδης. Αθήνα: Ίκαρος. ISBN 978-960-7233-22-6. 
  16. ↑ 16,0 16,1 Κομφούκιος (2001). Τα Ανάλεκτα του Κομφούκιου: Φιλοσοφικές συνομιλίες με τους μαθητές του. μετάφραση: Σωτήρης Χαλικιάς. Αθήνα: Ίνδικτος. ISBN 978-960-518-114-7. 
  17. ↑ «Code of Hammurabi - Portions only». Legal History and Philosophy. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2015. 
  18. ↑ «Νίκος Καζαντζάκης: Το λήμμα "Βουδδισμός" από την Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη, 1960». Translatum.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Mαΐου 2015.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
  19. ↑ Καστοριάδης, Κορνήλιος (2008). Η ελληνική ιδιαιτερότητα: Η Πόλις και οι νόμοι. μετάφραση: Ζωή Καστοριάδη, επεξεργασία κειμένων, επιμέλεια και σημειώσεις γαλλικής έκδοσης: Enrique Escobar, Myrto Gondicas, Pascal Vernay. Αθήνα: Κριτική. ISBN 978-960-218-610-7. 
  20. ↑ 20,0 20,1 Αριστοτέλης (2009). Αθηναίων Πολιτεία. εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια: Δημήτρης Ι. Παπαδής, πρόλογος: Νίκος Κονομής. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Ζήτρος. ISBN 978-960-463-079-0. 
  21. ↑ «U.N. chief awarded Cyrus cylinder». The Iranian. 21 Απριλίου 1998. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2015. 
  22. ↑ C.E. Bosworth, E. van Donzel, W.P. Heinrichs and Ch. Pellat (επιμ.). Entry: Muhammad. The Encyclopaedia of Islam, New Edition, 1993, Brill Publications, Volume VII. ISBN 978-9004094192. CS1 maint: Uses editors parameter (link)
  23. ↑ «Magna Carta - Χάρτης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (1215)». Σόλων για τη Σύνθεση και τον Οικολογικό Πολιτισμό στον 21ο αιώνα. 8 Ιουνίου 2010. Ανακτήθηκε στις 15 Μαΐου 2015. 
  24. ↑ «Διακήρυξη των Δικαιωμάτων (1689)». Σόλων για τη Σύνθεση και τον Οικολογικό Πολιτισμό στον 21ο αιώνα. 22 Φεβρουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 15 Μαΐου 2015. 
  25. ↑ Ζαγκλαβήρας, Νίκος Αναστ. (1993). Ο δικηγόρος σπίτι σας: Εκλαϊκευμένος νομικός σύμβουλος. Αθήνα: Τέσσερα Έψιλον. ISBN 960-7190-19-X. 
  26. ↑ Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν “Ηλίου„, τόμος τρίτος: Άνσλους - Βαβυλών (χ.χ.). Λήμμα: Ατομικά δικαιώματα. διεύθυνση σύνταξης: Ιωάννης Δ. Πασσάς. Αθήνα: Ήλιος.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |date= (βοήθεια)
  27. ↑ Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ.
  28. ↑ Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη.
  29. ↑ Henry Mayer (2000). All on Fire: William Lloyd Garrison and the Abolition of Slavery. New York: St Martin's Press. σελ. 110. ISBN 9780312253677. 
  30. ↑ Turnbull, George (1742). Observations Upon Liberal Education, In All Its Branches: In Three Parts. Millar. 
  31. ↑ «Tα Θεμελιώδη Δικαιώματα» (PDF). Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2015. 
  32. ↑ Μάνεσης, Αριστόβουλος (1982). Συνταγματικά Δικαιώματα: Α΄ Ατομικές Ελευθερίες (πανεπιστημιακές παραδόσεις} (4η έκδοση). Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Σάκκουλα Α.Ε. ISBN 978-960-445-518-8. 
  33. ↑ Καντ, Ιμμάνουελ (2011). Ανθρωπολογία από πραγματολογική άποψη. εισαγωγή - μετάφραση - σχόλια: Χάρης Τασάκος, σειρά: Στις πηγές της γνώσης, υπεύθυνος σειράς Δρ. Ελευθέριος Καρτάκης. Αθήνα: Printa. ISBN 978-960-6624-36-0. 
  34. ↑ Μπάλιας, Στάθης (2004). Τα ανθρώπινα δικαιώματα στην εποχή της δημοκρατίας. Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση. ISBN 978-960-02-1766-7. 
  35. ↑ Διεθνής Αμνηστία (2007). Πρώτα βήματα: Εγχειρίδιο για τη βασική εκπαίδευση στα ανθρώπινα δικαιώματα. μετάφραση: Αθηνά Γιαννόγκονα, Κώστας Παπαχρήστος, Αγγελική Συλλιγαρδάκη. Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη. ISBN 978-960-16-1995-8. 
  36. ↑ Fagan 2005.
  37. ↑ Nίτσε, Φρίντριχ (χ.χ.). Ο Αντίχριστος: Δοκίμιο πάνω στη μεταξίωση όλων των αξιών. μετάφραση: Ελένη Καλκάνη. Αθήνα: Δαμιανός. ISBN 978-960-228-080-5.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |date= (βοήθεια)
  38. ↑ Αριστοτέλης (2004). Πολιτικά. μετάφραση - πρόλογος - εισαγωγή - σημειώσεις: Σπύρος Χ. Μαγγίνας. Αθήνα: Βιβλιοθήκη των Ελλήνων, Γεωργιάδης. ISBN 978-960-8398-07-8. 
  39. ↑ Blattberg 2010, σελ. 43-59.
  40. ↑ Andrew Fagan (2003–2005). «Human Rights: 5. Philosophical criticisms of human rights». Internet Encyclopedia of Philosophy. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2015. CS1 maint: Μορφή ημερομηνίας (link)
  41. ↑ Alain Pellet (2000). «"Droits-de-l'hommisme" et droit international». Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2015. [νεκρός σύνδεσμος]
  42. ↑ Alain de Benoist (2004). «Au-dela des droits de l'homme» (PDF). Editions Krisis. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2015. 
  43. ↑ David Kennedy (Άνοιξη 2002). «The International Human Rights Movement: Part of the Problem?». Harvard Human Rights Journal / Vol. 15. http://www.law.harvard.edu/faculty/dkennedy/publications/humanrights.pdf. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2015. 
  44. ↑ Σουίφτ, Τζόναθαν (1993). Τα ταξίδια του Γκάλλιβερ. μετάφραση: Μίλτος Φραγκόπουλος. Αθήνα: Ύψιλον. 
  45. ↑ 45,0 45,1 45,2 45,3 Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα.
  46. ↑ 46,0 46,1 46,2 46,3 Διεθνές Σύμφωνο για τα οικονομικά, κοινωνικά και μορφωτικά δικαιώματα.
  47. ↑ «Διεθνείς Νόμοι για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα». Ενωμένοι για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2015. 
  48. ↑ «Vienna Declaration and Programme of Action Ι.5». Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights (OHCHR). Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2015. 
  49. ↑ 49,0 49,1 «The 2005 World Summit». United Nations. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2015. 
  50. ↑ Ball & Gready 2006, σελ. 37.
  51. ↑ 51,0 51,1 Alston 2005, σελ. 807.
  52. ↑ Ball & Gready 2006, σελ. 42.
  53. ↑ 53,0 53,1 53,2 «International Norms and Standards Relating to Disability, Part II. The International Human Rights System, 10.2 Human Rights in Times of Emergency». United Nations Enable. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2015. 
  54. ↑ Φρανκ, Φίλιπ (2006). Άλμπερτ Αϊνστάιν: Η Ζωή το Έργο του και η Θεωρία της Σχετικότητας. πρόλογος: Άλμπερτ Αϊνστάιν, μετάφραση: Ελένη Καλκάνη. Αθήνα: Δαμιανός. ISBN 978-960-228-238-0. 
  55. ↑ 55,0 55,1 Καταστατικός Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών.
  56. ↑ Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (Σαν Φρανσίσκο, Καλιφόρνια, 26 Ιουνίου 1945). Καταστατικό του Διεθνούς Δικαστηρίου. ιστότοπος: Περιφερειακό Κέντρο Πληροφόρησης των Ηνωμένων Εθνών (UNRIC), μετάφραση: Μαρία Βερτσώνη - Κοκόλη, εποπτεία μετάφρασης Νικόλαος Παπαντωνίου. http://www.unric.org/el/index.php?option=com_content&view=article&id=26252&Itemid=10. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2015. 
  57. ↑ Καταστατικός Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών, Άρθρο 111.
  58. ↑ «Official Languages of the UN». United Nations. Ανακτήθηκε στις 23 Μαΐου 2015. 
  59. ↑ 59,0 59,1 59,2 Brownlie 2003, σελ. 532.
  60. ↑ Καταστατικός Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών, Άρθρο 1.3.
  61. ↑ Καταστατικός Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών, Άρθρο 56.
  62. ↑ 62,0 62,1 Shaw 2008, σελ. 277.
  63. ↑ Roosevelt 1948.
  64. ↑ Ball & Gready 2006.
  65. ↑ 65,0 65,1 Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Προοίμιο.
  66. ↑ 66,0 66,1 66,2 66,3 Glendon 2004.
  67. ↑ Glendon 2001.
  68. ↑ Sreeram Chaulia (2 Νοεμβρίου 2002). «Book review: 'Mrs R' and the human rights scripture». Asia Times (Hong Kong). http://www.atimes.com/atimes/Front_Page/DK02Aa02.html. Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2010. 
  69. ↑ 69,0 69,1 69,2 Ball & Gready 2006, σελ. 34.
  70. ↑ Bernhardt and Jolowicz, επιμ. (1987). International Enforcement of Human Rights: "Henkin, Louis. The International Bill of Rights: The Universal Declaration and the Covenants.". σελίδες 6–9. CS1 maint: Uses editors parameter (link)
  71. ↑ Louis Henkin, επιμ. (1981). The International Bill of Rights : the Covenant on Civil and Political Rights. New York: Columbia University Press. σελίδες 9–10. ISBN 9780231051804. 
  72. ↑ Ball & Gready 2006, σελ. 35.
  73. ↑ Littman, David G. (19 Ιανουαρίου 2003). «Human Rights and Human Wrongs». National Review (Νέα Υόρκη). http://www.nationalreview.com/article/205577/human-rights-and-human-wrongs-david-g-littman. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2015. «The principal aim of the 1948 Universal Declaration of Human Rights (UDHR) was to create a framework for a universal code based on mutual consent. The early years of the United Nations were overshadowed by the division between the democratic and communist conceptions of human rights, although neither side called into question the concept of universality. The debate centered on which "rights" — political, economic, and social — were to be included among the Universal Instruments.» 
  74. ↑ Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, Άρθρο 2.
  75. ↑ 75,0 75,1 Σύμβαση για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεως κατά των γυναικών.
  76. ↑ 76,0 76,1 United Nations (21 Δεκεμβρίου 1965). «International Convention on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination». Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights (OHCHR). Ανακτήθηκε στις 23 Μαΐου 2015. 
  77. ↑ 77,0 77,1 Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (ΑμεΑ).
  78. ↑ 78,0 78,1 Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού.
  79. ↑ 79,0 79,1 79,2 Σύμβαση κατά των Βασανιστηρίων και άλλων τρόπων σκληρής, απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης ή τιμωρίας.
  80. ↑ 80,0 80,1 Διεθνής Σύμβαση για την Προστασία των Δικαιωμάτων των Μεταναστών Εργαζομένων και των Μελών των Οικογενειών τους.
  81. ↑ Shaw 2008, σελ. 275.
  82. ↑ «UN System Organizational Chart». United Nations. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2015. 
  83. ↑ «Directory of United Nations System Organizations». United Nations System Chief Executives Board for Coordination (CEB). Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2015. 
  84. ↑ Ball & Gready 2006, σελ. 92.
  85. ↑ Grünfeld & Huijboom 2007, σελ. 199.
  86. ↑ Feinstein 2007, σελ. 46.
  87. ↑ «Security Council passes landmark resolution». peace dream, alt.gathering.rainbow. 11 Μαΐου 2006. Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2015. 
  88. ↑ «Security Council Passes Landmark Resolution on Genocide». Oxfam America. 2 Μαΐου 2006. Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2015. 
  89. ↑ «United Nations Security Council (UNSC)». ufrgsmun 2013. Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2015. 
  90. ↑ 90,0 90,1 Sepúlveda et al. 2004, σελ. 80.
  91. ↑ Shaw 2008, σελ. 303.
  92. ↑ «Human Rights Council». UN News Centre. http://www.un.org/apps/news/infocusRel.asp?infocusID=114&Body=human%20rights%20council&Body1=. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2015. 
  93. ↑ «United Nations Human Rights Council». Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights (OHCHR). Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2015. 
  94. ↑ «The United Nations System» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 9 Ιανουαρίου 2008. 
  95. ↑ 95,0 95,1 Καταστατικός Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών, Άρθρο 39.
  96. ↑ Ball & Gready 2006, σελ. 95.
  97. ↑ Shaw 2008, σελ. 311.
  98. ↑ 98,0 98,1 Shaw 2008, σελ. 309.
  99. ↑ Alston 1992, σελ. 474.
  100. ↑ Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Άρθρο 2.
  101. ↑ Donnelly 2003, σελ. 138.
  102. ↑ «African Charter on Human and Peoples' Rights». African Commission on Human and Peoples' Rights (ACHPR). Nairobi, Kenya, 28 June 1981. Ανακτήθηκε στις 23 Μαΐου 2015.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |date= (βοήθεια)
  103. ↑ «American Convention on Human Rights». Organization of American States (OAS): Democracy for peace, security, and development. San José, Costa Rica, 22 November 1969. Ανακτήθηκε στις 23 Μαΐου 2015.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |date= (βοήθεια)
  104. ↑ Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.
  105. ↑ 105,0 105,1 «Historical Background to the European Court of Human Rights». Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Δεκεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2008. 
  106. ↑ Durham, Helen (Αυγούστου 2004). «We the People: The Position of NGOs in Gathering Evidence and Giving Witness in International Criminal Trials». Στο: Ramesh Thakur and Peter Malcontent. From Sovereign Impunity to International Accountability. Νέα Υόρκη: United Nations University Press. ISBN 978-92-808-1100-1. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2015. CS1 maint: Uses editors parameter (link)
  107. ↑ «Human rights: A crowded field». The Economist (Λονδίνο). 27 Μαΐου 2010. http://www.economist.com/node/16219707?story_id=16219707. Ανακτήθηκε στις 9 Αυγούστου 2010. 
  108. ↑ Jeffay, Nathan (24 Ιουνίου 2010). «Academic hits out at politicised charities». The Jewish Chronicle. http://www.thejc.com/news/uk-news/33415/interview-gerald-steinberg. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2015. 
  109. ↑ Edelstein, Jason (12 Οκτωβρίου 2010). «The Search for the Truth». The Jerusalem Post. http://www.jpost.com/Opinion/Op-Ed-Contributors/The-search-for-the-truth. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2015. 
  110. ↑ «Θεμελιώδη δικαιώματα - Ελλάδα». Ευρωπαϊκή Διαδικτυακή Πύλη για τη Δικαιοσύνη. Τελευταία επικαιροποίηση: 28/07/2014. Ανακτήθηκε στις 15 Μαΐου 2015.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |date= (βοήθεια)
  111. ↑ «Eλληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου». Ανακτήθηκε στις 15 Μαΐου 2015. 
  112. ↑ Αϊνστάιν, Άλμπερτ (1995). Πώς βλέπω τον κόσμο. μετάφραση: Άκης Μπογιατζής. Αθήνα: Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη. ISBN 978-960-236-394-2. 
  113. ↑ «Peace Bell». Hiroshima Peace Memorial Museum WebSite. Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2015. 
  114. ↑ 114,0 114,1 Τσιγάντες, Φίλιπ (2004). Εξουσία και Απληστία: Μια Σύντομη Ιστορία του Κόσμου. μετάφραση: Μαρία Παππά. Αθήνα: Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη. ISBN 978-960-14-0905-4. 
  115. ↑ Καμπανέλλης, Ιάκωβος (1995). Μαουτχάουζεν. Αθήνα: Κέδρος. ISBN 978-960-04-0112-7. 
  116. ↑ «Amnesty International». Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2015. 
  117. ↑ «fidh». 178 Human Rights Organisations throughout the world. Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2015. 
  118. ↑ «Human Rights Watch». Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2015. 
  119. ↑ «World Organisation Against Torture (OMCT)». Global Network fighting against torture and other human rights violations. Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2015. 
  120. ↑ «Freedom House». Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2015. 
  121. ↑ «ifex». The global network, defending and promoting free expression. Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2015. 
  122. ↑ «anti-slavery». today's fight for tomorrow's freedom. Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2015. 
  123. ↑ «Corporations and Human Rights». Human Rights Watch. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Δεκεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2008. 
  124. ↑ «Transnational corporations should be held to human rights standards – UN expert». UN News Centre. 13 Οκτωβρίου 2003. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2008. 
  125. ↑ «Norms on the Responsibilities of Transnational Corporations and Other Business Enterprises with Regard to Human Rights, U.N. Doc. E/CN.4/Sub.2/2003/12/Rev.2 (2003)». Approved August 13, 2003, by U.N. Sub-Commission on the Promotion and Protection of Human Rights resolution 2003/16, U.N. Doc. E/CN.4/Sub.2/2003/L.11 at 52 (2003). Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2015. 
  126. ↑ «Report to the Economic and Social Council on the sixtieth session of the commission (E/CN.4/2004/L.11/Add.7)» (PDF). United Nations Commission on Human Rights. σελ. 81. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2008. 
  127. ↑ Βιδάλη, Σοφία (2012). Αστυνομία: Έλεγχος του εγκλήματος και ανθρώπινα δικαιώματα. Αθήνα: Νομική Βιβλιοθήκη. ISBN 978-960-562-045-5. 
  128. ↑ Συμεωνίδου - Καστανίδου, Ελισάβετ (2013). Κατάχρηση εξουσίας και ανθρώπινα δικαιώματα. Αθήνα: Εκδόσεις Σάκκουλα Α.Ε. ISBN 978-960-568-012-1. 
  129. ↑ Σωτηρόπουλος, Βασίλης (17 Ιανουαρίου 2012). «Καταδίκη Ελλάδας επειδή Λιμενικός βίασε μετανάστη». E-Lawyer: ένα νομικό ιστολόγιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην ψηφιακή εποχή. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2015. 
  130. ↑ Φίσερ-Λεσκάνο Αντρέα (Fischer-Lescano Andreas) (2014). Ανθρώπινα δικαιώματα σε καιρούς λιτότητας. μετάφραση: Ματίνα Παπαδάκη. Αθήνα: Ποταμός. ISBN 978-960-545-039-7. 
  131. ↑ Διεθνής Ομοσπονδία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (FIDH) (18 Δεκεμβρίου 2014). «Υποβαθμίζοντας τα δικαιώματα: Το κόστος της λιτότητας στην Ελλάδα». Αθήνα, Παρίσι. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2015. 
  132. ↑ «Έκθεση της Διεθνούς Ομοσπονδίας για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (FIDH): Υποβαθμίζοντας τα Δικαιώματα - Το κόστος της λιτότητας στην Ελλάδα». Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. 18 Δεκεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2015. 
  133. ↑ Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, Άρθρο 6.1.
  134. ↑ «Καταργήστε την θανατική ποινή». Διεθνής Αμνηστία. Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2012. 
  135. ↑ «62/149. Moratorium on the use of the death penalty» (PDF). United Nations General Assembly. 18 Δεκεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2015. 
  136. ↑ Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Άρθρο 4.
  137. ↑ «Ο νόμος κατά της δουλείας». Religion & Ethics – Ethical issues. BBC. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2008. 
  138. ↑ Μαρκήσιος ντε Σαντ (1997). Οι 120 Μέρες των Σοδόμων. μετάφραση: Πέτρος Παπαδόπουλος & Τάκης Θεοδωρόπουλος. Αθήνα: Εξάντας. ISBN 978-960-256-317-5. 
  139. ↑ Skinner, E. Benjamin (18 Ιανουαρίου 2010). «Sex trafficking in South Africa: World Cup slavery fear». Time (New York). http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1952335,00.html. Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2010. 
  140. ↑ «Forced labour – Themes». Ilo.org. Ανακτήθηκε στις 14 Μαρτίου 2010. 
  141. ↑ Bales 1999, σελ. 9.
  142. ↑ Howard Dodson (5 Μαΐου 2008). «Slavery in the Twenty-First Century» (PDF). United Nations Chronicle Online Edition. Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2010. 
  143. ↑ «Millions 'forced into slavery'». BBC News. 27 Μαΐου 2002. http://news.bbc.co.uk/2/hi/2010401.stm. Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2010. 
  144. ↑ «Slavery in the 21st century». New Internationalist. 5 Αυγούστου 2001. Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2010. 
  145. ↑ «Experts encourage action against sex trafficking». Voice of America. 02 November 2009. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2015.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |date= (βοήθεια)
  146. ↑ Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Άρθρο 5.
  147. ↑ «Chapter IV Human Rights, 9. Convention against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment». New York: United Nations Treaty Collection. 10 Δεκεμβρίου 1984. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2010. 
  148. ↑ «Torture and Ill-Treatment in the 'War on Terror'». Διεθνής Αμνηστία. 1 Νοεμβρίου 2005. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2008. 
  149. ↑ «Έκθεση 2006». Διεθνής Αμνηστία. 20070317170847. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2006-06-15.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |date= (βοήθεια)
  150. ↑ «Έκθεση 08: Με μια ματιά». Διεθνής Αμνηστία. 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιουλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2008. 
  151. ↑ Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Άρθρο 10.
  152. ↑ Doebbler 2006, σελ. 107-108.
  153. ↑ Doebbler 2006, σελ. 110.
  154. ↑ Alfredsson & Eide 1999, σελ. 225.
  155. ↑ 155,0 155,1 Doebbler 2006, σελ. 108.
  156. ↑ Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Άρθρο 12.
  157. ↑ Moreham, N. A. «Why is Privacy Important? Privacy, Dignity and the Development of the New Zealand Breach of Privacy Tort» (PDF). Law Liberty, Legislation J Finn and S Todd (eds) (LexisNexis, Wellington, 2008) pp 231-247. Ανακτήθηκε στις 15 Μαΐου 2015. 
  158. ↑ McFarland, Michael (Ιουνίου 2012). «Why We Care about Privacy». Santa Clara University. Ανακτήθηκε στις 15 Μαΐου 2015. 
  159. ↑ From the Submission of the Office of the Information and Privacy Commissioner for British Columbia to the SPECIAL COMMITTEE TO REVIEW THE PERSONAL INFORMATION PROTECTION ACT (Μαρτίου 2008). «The Importance of Privacy». Royal Roads University. Ανακτήθηκε στις 15 Μαΐου 2015. 
  160. ↑ «Μια Διακήρυξη για τη Δημοκρατία στην Ψηφιακή Εποχή (10 Δεκεμβρίου 2013)». Σόλων για τη Σύνθεση και τον Οικολογικό Πολιτισμό στον 21ο αιώνα. Ανακτήθηκε στις 15 Μαΐου 2015. 
  161. ↑ 161,0 161,1 Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, Άρθρο 19.
  162. ↑ Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, Άρθρο 18.
  163. ↑ «The Universal Declaration of Human Rights». United Nations. 10 Δεκεμβρίου 1948. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2015.  Εξωτερικός σύνδεσμος στο |publisher= (βοήθεια)
  164. ↑ Δες για παράδειγμα: Václav Havel, Jan Brabec, Ivan Lamper, David Nemec, and Petr Placak· και άλλοι. (2 Φεβρουαρίου 1989). «Prisoners of Conscience». The New York Review of Books. Ανακτήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2009. CS1 maint: Explicit use of et al. (link) CS1 maint: Πολλαπλές ονομασίες: authors list (link)
  165. ↑ Katherine White. «Crisis of Conscience: Reconciling Religious Health Care Providers' Beliefs and Patients' Rights». Stanford Law Review 1999; 51: 1703–1724. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2015. 
  166. ↑ Δες για παράδειγμα: American Anthropological Association (Ιουνίου 1999). «Declaration on Anthropology and Human Rights». Ανακτήθηκε στις 14 Μαΐου 2015. 
  167. ↑ «Εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο χωρίς καθαρό νερό». One Earth. Ανακτήθηκε στις 6 Μαϊου 2015.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
  168. ↑ «The Rights to Water and Sanitation». Information portal on the human rights to water and sanitation. Ανακτήθηκε στις 6 Μαϊου 2015.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
  169. ↑ «Water». UNESCO. Ανακτήθηκε στις 6 Μαϊου 2015.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
  170. ↑ Σύμβαση για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεως κατά των γυναικών, Άρθρο 14, 2η.
  171. ↑ Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, Άρθρο 24, 2γ.
  172. ↑ Διεθνές Σύμφωνο για τα οικονομικά, κοινωνικά και μορφωτικά δικαιώματα, Άρθρο 11 & 12.
  173. ↑ «Το νερό είναι δικαίωμα». One Earth. Ανακτήθηκε στις 6 Μαϊου 2015.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
  174. ↑ «Committee on Economic, Social and Cultural Rights, General Comment 15, The right to water». University of Minnesota, Human Rights Library. Ανακτήθηκε στις 6 Μαϊου 2015.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
  175. ↑ «Human right to water and sanitation». United Nations, International Decade for Action 'Water for Life' 2005-2015. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2015. 
  176. ↑ «Παγκόσμια Ημέρα για το Νερό». Σαν Σήμερα .gr. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2015. 
  177. ↑ Wikipedia, LGBT rights by country or territory.
  178. ↑ Wikipedia, LGBT rights at the United Nations.
  179. ↑ Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, Άρθρο 17 & 26.
  180. ↑ Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, Άρθρο 8 & 14.
  181. ↑ «World Day against Death Penalty». ILGA. Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2010. [νεκρός σύνδεσμος]
  182. ↑ «International: The Role of the Yogyakarta Principles». International Gay & Lesbian Human Rights Commission. 4 Αυγούστου 2008. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2015. 
  183. ↑ «Interactive Map of Legal Status of LGBT People». Amnestyusa.org. Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2010. 
  184. ↑ «About LGBT Human Rights». Amnestyusa.org. 3 Μαρτίου 2010. Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2010. 
  185. ↑ «Obama Administration Record for the LGBT Community» (PDF). The White House. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2015. 
  186. ↑ «Question 18.3.8: Reform's Position On... Homosexuality: 2000 CCAR (Central Conference of American Rabbis) Resolution». Shamash: The Jewish Network. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2008. 
  187. ↑ «LGBT Rights and Position of the Reform Movement». Religious Action Center of Reform Judaism (RAC). Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2015. 
  188. ↑ «John Geddes Lawrence and Tyron Garner v. State of Texas» (PDF). 16 Ιανουαρίου 2003. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2008. 
  189. ↑ «The Application of International Human Rights Law in relation to Sexual Orientation and Gender Identity». The Yogyakarta Principles. Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2010. 
  190. ↑ «Sexual Orientation and Gender Identity». France Diplomatie. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2015. 
  191. ↑ «Human Rights: Statement on Human Rights, Sexual Orientation and Gender Identity at High Level Meeting». The Permanent Mission of the Kingdom of the Netherlands to the United Nations. 19 Δεκεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2015. 
  192. ↑ Worsnip, Patrick (18 Δεκεμβρίου 2008). «U.N. divided over gay rights declaration». Reuters. http://www.reuters.com/article/idUSTRE4BH7EW20081218. Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2010. 
  193. ↑ Macfarquhar, Neil (18 Δεκεμβρίου 2008). «In a First, Gay Rights Are Pressed at the U.N». The New York Times. http://www.nytimes.com/2008/12/19/world/19nations.html?_r=1. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2015. 
  194. ↑ 194,0 194,1 Cook & Fathalla 1996.
  195. ↑ «Gender and reproductive rights». World Health Organisation. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2015. 
  196. ↑ 196,0 196,1 196,2 Freedman & Isaacs.
  197. ↑ «Proclamation of Teheran». International Conference on Human Rights. 1968. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2007. 
  198. ↑ «World Internet Users and 2014 Population Stats». Internet World Stats. 30 Ιουνίου 2014. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2015. 
  199. ↑ 199,0 199,1 «Stop Violence Against Women: Reproductive rights». Amnesty International USA. 2007. Ανακτήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2007. Reproductive rights – access to sexual and reproductive healthcare and autonomy in sexual and reproductive decision-making – are human rights; they are universal, indivisible, and undeniable. These rights are founded upon principles of human dignity and equality, and have been enshrined in international human rights documents. 
  200. ↑ Zavales, Anastasios (10 Δεκεμβρίου 1993). «Genital mutilation and the United Nations». National Organization of Circumcision Information Resource Centers. Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2010. 
  201. ↑ «1Mb Broadband Access Becomes Legal Right». YLE (Ελσίνκι). 14 Οκτωβρίου 2009. http://www.yle.fi/uutiset/news/2009/10/1mb_broadband_access_becomes_legal_right_1080940.html. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2011. 
  202. ↑ «First nation makes broadband access a legal right». CNN. 1 Ιουλίου 2010. http://edition.cnn.com/2010/TECH/web/07/01/finland.broadband/. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2011. 
  203. ↑ «Internet access is 'a fundamental right'». BBC News. 8 Μαρτίου 2010. http://news.bbc.co.uk/2/hi/8548190.stm. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2011. 
  204. ↑ «Four in Five Regard Internet Access as a Fundamental Right: Global Poll». BBC News. http://news.bbc.co.uk/1/shared/bsp/hi/pdfs/08_03_10_BBC_internet_poll.pdf. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2011. 
  205. ↑ «Should trade be considered a human right?». COPLA. 9 Δεκεμβρίου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Απριλίου 2011. 
  206. ↑ Fernandez, Soraya (9 Δεκεμβρίου 2008). «Protecting access to markets». COPLA. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Απριλίου 2011. 
  207. ↑ Jones, Nicola and Hayley Baker (Μάρτιος 2008). «Untangling links between trade, poverty and gender». Overseas Development Institute. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2015. 
  208. ↑ Helena Paul (September 2011). «Corporations are not human, so why should they have human rights?». EcoNexus. Ανακτήθηκε στις 30 Απρίλιου 2015.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
  209. ↑ Tom Chmielewski. «About Human Rights & Free Trade». Houston Chronicle. Ανακτήθηκε στις 30 Απρίλιου 2015.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
  210. ↑ Ellis, Karen and Keane, Jodie (Νοέμβριος 2008). «Do we need a new 'Good for Development' label?» (PDF). Overseas Development Institute. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2015. CS1 maint: Πολλαπλές ονομασίες: authors list (link)
  211. ↑ Mareike Meyn (9 Δεκεμβρίου 2008). «Beyond rights: Trading to win». COPLA. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Απριλίου 2011. 
  212. ↑ Halbrook 1994, σελ. 8
  213. ↑ McAffee, Thomas B.; Quinlan, Michael J. (1997: Vol. 75 N.C. L. Rev. 781-900). «Bringing Forward The Right To Keep And Bear Arms: Do Text, History, or Precedent Stand In The Way?». Scholarly Works. Paper 512. http://scholars.law.unlv.edu/facpub/512/. http://scholars.law.unlv.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1544&context=facpub. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2015. 
  214. ↑ «Declaration on the Responsibilities of the Present Generation Towards the Future Generation». UNESCO. 12 Νοεμβρίου 1997. Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2010. 
  215. ↑ «African Charter on Human and Peoples' Rights, Article 24: Right to a General Satisfactory Environment». African Commission on Human and Peoples' Rights (ACHPR). Nairobi, Kenya, 28 June 1981. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2015.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |date= (βοήθεια)
  216. ↑ «A-52: Additional Protocol to the American Convention on Human Rights in the Area of Economic, Social, and Cultural Rights "Protocol of San Salvador"». Organization of American States (OAS): Democracy for peace, security, and development. 17 Νοεμβρίου 1988. Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2010. 
  217. ↑ Hardin, Garrett (13 Δεκεμβρίου 1968). The Tragedy of the Commons. Επίσης διαθέσιμο εδώ και εδώ.. Science, Τόμ. 162, Αρ. 3859, σελ. 1243–1248. doi:10.1126/science.162.3859.1243. http://www.sciencemag.org/cgi/content/full/162/3859/1243. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2015. 
  218. ↑ «Ecuador's Foreign Minister: Force Multinational Corporations to Respect Human Rights and Environment». teleSUR. 25 Οκτωβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2015. 
  219. ↑ Anup Shah (25 Μαΐου 2002). «Corporations and the Environment». Global Issues. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2015. 
  220. ↑ Richard Norton-Taylor (26 Μαΐου 2005). «Guantánamo is gulag of our time, says Amnesty». The Guardian. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2015. 
  221. ↑ «Children of the Camps | WWII Internment Timeline». Public Broadcasting Service (PBS). Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2010. 
  222. ↑ Hill, Laura (Άνοιξη 2013). «The Great Purge of Stalinist Russia». Guided History. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2015. 
  223. ↑ «Report: CIA Agent Says Waterboarding is 'Torture, But Necessary'». Fox News. 10 Δεκεμβρίου 2007. http://www.foxnews.com/story/0,2933,316382,00.html. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2015. 
  224. ↑ «UK Law Lords Rule Indefinite Detention Breaches Human Rights». Human Rights Watch. 16 Δεκεμβρίου 2004. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2015. 
  225. ↑ O'Connor, Tom (11 Φεβρουαρίου 2014). «Debating Human Rights – universal or relative to culture?». DevelopmentEducation.ie. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2015. 
  226. ↑ Thomas M. Leonard, επιμ. (2006). Entry: Eurocentrism. Encyclopedia of the Developing World, Routledge, Taylor & Francis Group. σελ. 636. ISBN 0-415-97662-6. Ανακτήθηκε στις 4 Μαΐου 2015. 
  227. ↑ «Liberalism and human rights». openDemocracy. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2015. 
  228. ↑ Tillman, Clark. «Human Rights and Radical Social Change: Liberalism, Marxism and Progressive Populism in Venezuela». Student Pulse. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2015. 
  229. ↑ United Nations Children's Fund (2014). «Female Genital Mutilation/Cutting: What might the future hold?» (PDF). New York: UNICEF. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2015. 
  230. ↑ Halper, σελ. 133.
  231. ↑ Littman, David G. (Article published in the journal Midstream (New York) February/March 1999). «Universal Human Rights and "Human Rights in Islam"». Dhimmitude.org. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2015.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |date= (βοήθεια)
  232. ↑ Ball & Gready 2006, σελ. 25.
  233. ↑ Ignatieff 2001, σελ. 68.

Βιβλιογραφία

Ελληνόγλωσση

" ignored (βοήθεια)

Διακηρύξεις, Καταστατικά, Συμβάσεις

Ξενόγλωσση

Πρόσθετη βιβλιογραφία

Ελληνόγλωσση

" ignored (βοήθεια)


Ξενόγλωσση

  • Abouharb, R. and D. Cingranelli (2007). "Human Rights and Structural Adjustment". New York: Cambridge University Press.
  • Barsh, R. (1993). “Measuring Human Rights: Problems of Methodology and Purpose.” Human Rights Quarterly 15: 87-121.
  • Barzilai, G (2003), Communities and Law: Politics and Cultures of Legal Identities. The University of Michigan Press, 2003. ISBN 0-47211315-1.
  • Chauhan, O.P. (2004). Human Rights: Promotion and Protection. Anmol Publications PVT. LTD. ISBN 81-261-2119-X.
  • Forsythe, David P. (2000). Human Rights in International Relations. Cambridge: Cambridge University Press. International Progress Organization. ISBN 3-900704-08-2.
  • Forsythe, Frederick P. (2009). Encyclopedia of Human Rights (New York: Oxford University Press).
  • Gerald M. Steinberg, Anne Herzberg and Jordan Berman (2012). Best Practices for Human Rights and Humanitarian NGO Fact-Finding. Martinus Nijhoff Publishers / Brill ISBN 9789004218116.
  • Ishay, M. (2004). The history of human rights: From ancient times to the globalization era. Los Angeles, California: University California Press.
  • Landman, Todd (2006). Studying Human Rights. Oxford and London: Routledge ISBN 0-415-32605-2.
  • Robertson, Arthur Henry; Merrills, John Graham (1996). Human Rights in the World: An Introduction to the Study of the International Protection of Human Rights. Manchester University Press. ISBN 0-7190-4923-7.
  • Shute, Stephen & Hurley, Susan (eds.). (1993). On Human Rights: The Oxford Amnesty Lectures. New York: BasicBooks. ISBN 0-465-05224-X.
  • Steiner, J. & Alston, Philip. (1996). International Human Rights in Context: Law, Politics, Morals. Oxford: Clarendon Press. ISBN 0-19-825427-X.

Δείτε επίσης

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Βικιεπιχείρηση στην αγγλική Βικιπαίδεια με θέμα τα ανθρώπινα δικαιώματα: Human Rights WikiProject.


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ανθρώπινα_δικαιώματα&oldid=5394258"