Επιγραφή της Γόρτυνας
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Η Επιγραφή της Γόρτυνας επίσης Κώδικας της Γόρτυνας ή απλώς Μεγάλος Κώδικας είναι ο αρχαιότερος σήμερα νομοθετικός κώδικας στον ευρωπαϊκό χώρο. Χρονολογείται στο πρώτο ήμισυ του 5ου αι. π.Χ. και βρίσκεται χαραγμένος στον αρχαιολογικό χώρο της Γόρτυνας στη νότια Κρήτη[1].
Περιγραφή της επιγραφής
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τη δεκαετία του 1880 οι Ιταλοί αρχαιολόγοι Φεντερίκο Χάλμπχερ και Έρνστ Φαμπρίτσιους (en) ανακάλυψαν κατά τη διάρκεια αρχαιολογικών ανασκαφών την επιγραφή.
Η επιγραφή ήταν τοποθετημένη σε ένα άγνωστο οίκημα, ωστόσο μεταφέρθηκε πιθανότατα το 100 π.Χ στο ρωμαϊκό Ωδείο της περιοχής. Η επιγραφή είναι χαραγμένη σε 12 στήλες πάνω σε 42 συνεχόμενες πέτρες, που είναι τμήμα τοίχου ενός αρχαίου δημόσιου κτηρίου στην Αγορά της αρχαίας πόλης. Το κτίριο κατά τη ρωμαϊκή εποχή ενσωματώθηκε στο κτίριο του ωδείου.
Το κείμενο είναι σε αρχαία δωρική διάλεκτο και διαιρείται σε δώδεκα στήλες των οποίων το μήκος κυμαίνεται μεταξύ 53 και 55 γραμμών. Η φορά της γραφής είναι βουστροφηδόν, αλλάζει δηλαδή με κάθε σειρά και διαβάζεται από τα δεξιά προς τα αριστερά και αντιθέτως. Το αλφάβητο της γραφής είναι ακόμα ελλιπές, αφού δεν απαντώνται τα γράμματα φι, χι, ψι, ζήτα, ήτα και ωμέγα.
Το περιεχόμενο της επιγραφής
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πρόκειται για καταγραφή παλαιότερων νόμων. Μερικά παραδείγματα είναι:
- Οικογενειακό δίκαιο: υιοθεσία, νομική θέση της γυναίκας και της χήρας, νομική θέση των παιδιών που γεννιούνται μετά από χωρισμό, νομική θέση παιδιών από γάμο μεταξύ ελεύθερων και σκλάβων ή αλλοδαπών
- Κληρονομικό δίκαιο: η λεγόμενη επίκληρος
- Εμπορικό δίκαιο: Συμβόλαιο αγοράς, κατάσχεση, ιδιοκτησία των σκλάβων και των παιδιών τους
| πρωτότυπο κείμενο
(βουστροφηδόν - το κείμενο αρχίζει από |
κείμενο μεταγραμμένο |
|---|---|
|
Θιοί.
ὅς κ᾽ ἐλευθέρῳ ἤ δώλῳ μέλλῃ ἀν- |
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Josef Kohler/E. Ziebarth, Das Stadtrecht von Gortyn und seine Beziehungen zum gemeingriechischen Rechte (Göttingen, 1912) ISBN 3-8067-0097-4
- Johannes u. Theodor Baunack, Die Inschrift von Gortyn, 1972 380-67009-8-2
- Franz Bücheler/Ernst Zitelmann, Das Recht von Gortyn Scientia Verlag (1960)
- Ewald Weiss, Die große Inschrift von Gortyn und ihre Bestimmungen über Selbsthilfe und Prozess (1948), in: E. Berneker (Hg), Zur griechischen Rechtsgeschichte 315 ff (1968).
- Rainer R. Metzger, Untersuchungen zum Haftungs- und Vermögensrecht von Gortyn Verlag Schwabe, Basel (1973) ISBN 3-7965-1681-5
- Adonis Vasilakis, Die große Inschrift des Gesetzeskodex von Gortyn. Verlag MYSTIS, Heraklion 2005 ISBN 960-88534-2-7
- Link, St., „Wenn die einen teilen wollen, die anderen aber nicht…: zum Grossen Gesetz von Gortyn, col. 5, 28-54“ Göttinger Forum für Altertumswissenschaft 7 (2004)
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Dareste de la Chavanne, Rodolphe (1885). «La loi de Gortyne». Bulletin de Correspondance Hellénique 9 (1): 301–317. doi:. https://www.persee.fr/doc/bch_0007-4217_1885_num_9_1_4073.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Το Ωδείον με την επιγραφή
- Το χρονικό της ανακάλυψης της Μεγάλης Επιγραφής
- Η ανακάλυψη του κώδικα (Αγγλικά)
- «: 146. – Ο Κώδικας της Γόρτυνας, απόσπασμα με το κείμενο της πρώτης και της αρχής της δεύτερης στήλης». www.greek-language.gr. Ανακτήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 2018.
- PHI 200508 The Packard Humanities Institute (το πλήρες κείμενο στα ελληνικά, σύμφωνα με τον Willetts 1967)
- The Law Code of Gortyn (Crete), c. 450 BCE from Ancient History Sourcebook Αρχειοθετήθηκε 2014-11-26 στο Wayback Machine.
- PHI 200508 The Packard Humanities Institute (full Greek text after Willetts 1967).
- Codificiation, tradition and innovation in the law code of Gortyn
- The Law Code of Gortyn / εισαγωγή μετάφραση και σχόλια Ronald F. Willets. ανακτήσιμο pdf.