Αλεξανδρούπολη

Αλεξανδρούπολη
Αλεξανδρούπολη 40°51′0″N 25°52′0″E
Χώρα	Ελλάδα
Διοικητική υπαγωγή	Δήμος Αλεξανδρούπολης
Ίδρυση	1875
Προστάτης	Άγιος Νικόλαος
Έκταση	642,25 km²
Υψόμετρο	11 μέτρα
Πληθυσμός	71.751 (2021)
Ταχ. κωδ.	681 00
Τηλ. κωδ.	25510
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα

Η Αλεξανδρούπολη είναι πόλη του γεωγραφικού διαμερίσματος της Θράκης και πρωτεύουσα της Περιφερειακής Ενότητας Έβρου. Έχει 71.751 κατοίκους και είναι η μεγαλύτερη (σε έκταση και πληθυσμό) πόλη της Θράκης και της περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Αποτελεί σημαντικό λιμάνι και εμπορικό κέντρο της βορειοανατολικής Ελλάδας. Κατέχει στρατηγική γεωγραφική θέση συνδέοντας την Ευρώπη με την Ασία.

Ο βασιλιάς Αλέξανδρος έδωσε το όνομά του στην πόλη.

Η Αλεξανδρούπολη είναι μία από τις νεότερες πόλεις στην Ελλάδα, δεδομένου ότι ιδρύθηκε ως ένα απλό ψαροχώρι στα μέσα του 19ου αιώνα. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, στα αρχαία χρόνια στη θέση της υπήρχε η αρχαία πόλη Σάλη που ιδρύθηκε από αποίκους από το νησί της Σαμοθράκης και αποτελούσε μέρος της τότε Σαμοθρακικής Περαίας. Η ζώνη της Αλεξανδρούπολης, όπως και όλη η έκταση από το Δέλτα του Έβρου μέχρι τη Βιστωνίδα λίμνη και τους πρόποδες της Ροδόπης, κατοικούνταν από τους Κίκονες. Οι Κίκονες ήταν ο θρακικός λαός, με τον οποίο συγκρούστηκε σύμφωνα με τη μυθολογία ο Οδυσσέας και οι σύντροφοί του στην επιστροφή από την Τροία.

Ονομασία

Η Αλεξανδρούπολη υπήρχε στην αρχαιότητα με το αρχαίο όνομα Σάλη, η οποία ιδρύθηκε από τους Μαρωνίτες. Η σύγχρονη πόλη ιδρύθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα από αλιείς από την Αίνο και τα χωριά Μάκρη και Μαρώνεια κάνοντάς τη γνωστή ως Δεδέαγατς (τουρκικά: Dedeağaç). Η συγκεκριμένη ονομασία στα τουρκικά σημαίνει δέντρο του παππού (dede σημαίνει παππούς και ağaç σημαίνει δέντρο) και βασιζόταν σε τοπική παράδοση σχετικά με ένα σοφό δερβίση, που πέρασε τα περισσότερα χρόνια της ζωής του στη σκιά ενός τοπικού δέντρου και, τελικά, τάφηκε δίπλα σε αυτό. Μια άλλη εκδοχή είναι ότι πήρε το όνομα της από τις βελανιδιές που σκίαζαν την παραλία (ντεντέ-αγατσλάρ). Μία τελευταία εκδοχή είναι ότι το παλιό όνομα της πόλης (Δεδέαγατς) σχετίζεται με την αρχαία ελληνική πόλη Δρυς (=βελανιδιά), η οποία πιθανότατα βρισκόταν περίπου στην ίδια τοποθεσία.

Από τις πρώτες ημέρες της απελευθέρωσης της πόλης (14 Μαΐου 1920) οι αρμόδιες τοπικές Αρχές καθώς και η Ιερά Μητρόπολη, ζητώντας τη γνώμη και του ιατρού Αχιλλέα Σαμοθράκη, που ως μελετητής της ιστορίας της Αρχαίας Θράκης οριζόταν πάντοτε ως πρόεδρος των εκάστοτε Επιτροπών Τοπωνυμιών, έλαβαν την απόφαση να μετονομάσουν την πόλη από Δεδέαγατς σε Νεάπολη, καθώς αποτελούσε ως τότε τη νεότερη Ελληνική πόλη.

Το 1920 όμως, ο βασιλιάς της Ελλάδας, Αλέξανδρος Α΄, επισκέφθηκε την πόλη και οι τοπικές αρχές αποφάσισαν να μετονομάσουν την πόλη σε Αλεξανδρούπολη, προς τιμήν του.

Ιστορία

Τούβλινη απόδοση του οικοσήμου των Κομνηνών και σύμβολο της Θράκης: ο βυζαντινός αετός της οικογένειας των Κομνηνών (από την Κόμνη της Θράκης καταγόμενων) που απεικονίζεται στον Ναό της Παναγίας Κοσμοσώτειρας στις Φέρες Έβρου που ανήκει διοικητικά στον Δήμο Αλεξανδρούπολης.

Η σημαία των Θρακών Επαναστατών του 1821.

Από τα νεολιθικά χρόνια έως τον 19ο αιώνα

Στο νοτιοανατολικό άκρο της Δυτικής Θράκης παρουσιάζεται ανθρώπινη κατοίκηση από τα νεολιθικά χρόνια (4500-3000 π.Χ.). Στην Εποχή του Χαλκού (3000-1050 π.Χ.) δεν υπάρχουν έντονες ενδείξεις ενεργής συμμετοχής της πόλης. Κατά την Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου (1050-650 π.Χ.) εμφανίζονται τα διάφορα θρακικά φύλα και εγκαθίστανται σε ορεινά και σπανιότερα σε πεδινά σημεία. Στη βυζαντινή περίοδο η Αλεξανδρούπολη παίζει πρωτεύοντα ρόλο, αφού συνορεύει με την Κωνσταντινούπολη και για αυτό φυλάσσεται από ισχυρές στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Τα επόμενα χρόνια όμως, έως και τον 19ο αιώνα η πόλη φαίνεται να ερημώνει και να καλύπτεται από δάση και αγριόδεντρα.

Η Αλεξανδρούπολη κατά τον 19ο αιώνα ήταν ένα μικρό ψαροχώρι με το όνομα Δεδέαγατς. Η ανάπτυξη του οικισμού ανάγεται στον 19ο αιώνα, όταν η περιοχή ήταν μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Γνώρισε ανάπτυξη κατά τη διάρκεια κατασκευής της σιδηροδρομικής γραμμής που συνέδεε την Κωνσταντινούπολη με τις μεγάλες πόλεις της Μακεδονίας από το Πύθιο. Το συγκεκριμένο έργο αποτελούσε μέρος μιας προσπάθειας εκσυγχρονισμού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ανατέθηκε σε μηχανικούς από την Αυστροουγγαρία. Έτσι, φτάνουν στην πόλη Έλληνες, Αρμένιοι, Τούρκοι, Φραγκολεβαντίνοι, Εβραίοι, Βούλγαροι – έμποροι, τεχνίτες, ναυτικοί και δημιουργείται ένας οικισμός που σύντομα εξελίχθηκε σε ένα μεγάλο χωριό. Άρχισαν να μαζεύονται όλα τα εμπορεύματα της Θράκης στο λιμάνι της πόλης, για να προωθηθούν σε άλλες γειτονικές αγορές (μέχρι το 1912 στην πόλη υπήρχαν οκτώ προξενεία).

Ρωσοτουρκικός Πόλεμος (1877-1878)

Το κτίριο του δικαστηρίου της Αλεξανδρούπολης χτίστηκε το 1890 και χρησίμευε αρχικά ως γραφείο πολιτικής διοίκησης των οθωμανικών αρχών

1893: Σταθμός τρένων (στρατιωτικός) στην Αλεξανδρούπολη (τότε ονομάζονταν Δεδέαγατς - Οθωμανική Περίοδος).

Κατά τη διάρκεια του Ρωσοτουρκικού πολέμου του 1877-1878, οι ρωσικές δυνάμεις κατέλαβαν το Δεδέαγατς και εγκαταστάθηκαν σε αυτό. Οι επικεφαλής αξιωματικοί σχεδίασαν το ρυμοτομικό σχέδιο της πόλης που βασίζονταν σε φαρδείς, παράλληλους δρόμους αποφεύγοντας τις αδιεξόδους, ώστε να διευκολύνεται η γρήγορη μετακίνηση στρατευμάτων. Το σχέδιο αυτό έρχονταν σε αντίθεση με χαρακτηριστικά Οθωμανικών πόλεων της περιόδου εκείνης όπως: στενά δαιδαλώδη σοκάκια, καλντερίμια και αδιεξόδους. Με το τέλος του πολέμου η πόλη βρέθηκε αρχικά στα χέρια των Βουλγάρων με τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου κι έπειτα από 3 μήνες με νέα συνθήκη επέστρεψε στην κατοχή των Οθωμανών, αλλά η σύντομη παρουσία των Ρώσων είχε σημαντική συμβολή. Ορισμένοι Ρώσοι στρατιώτες πέθαναν στην πόλη το 1878 από επιδημία τύφου. Προς τιμήν των Ρώσων στρατιωτών ανεγέρθηκε μνημείο στον προαύλιο χώρο του μητροπολιτικού ναού του Αγίου Νικολάου. Τα αποκαλυπτήρια του μνημείου έγιναν την 28η Οκτωβρίου 2011 μετά από την κοινή παρέλαση Ελλήνων και Ρώσων στρατιωτών.

Βαλκανικοί Πόλεμοι

Το κτήριο του σιδηροδρομικού σταθμού στο Δεδέαγατς οδήγησε στην ανάπτυξη του χωριού σε μια πόλη, καθώς και σε ένα μικρό εμπορικό κέντρο μέχρι το τέλος του αιώνα. Η πόλη έγινε η έδρα του πασά ως πρωτεύουσα του σαντζακίου. Ο Οθωμανικός έλεγχος της πόλης διήρκεσε μέχρι και τους Βαλκανικούς πολέμους. Στις 8 Νοεμβρίου του 1912 το Δεδέαγατς και ο σταθμός του καταλήφθηκαν από τις βουλγαρικές δυνάμεις με τη συνδρομή του Πολεμικού Ναυτικού. Η Βουλγαρία και η Ελλάδα ήταν σύμμαχοι κατά τη διάρκεια του Α' Βαλκανικού Πολέμου, αλλά αντίπαλοι στον Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο. Το Δεδέαγατς κατελήφθη αυτή τη φορά από τις ελληνικές δυνάμεις στις 11 Ιουλίου 1913. Ωστόσο, με τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου (10 Αυγούστου του 1913), το Δεδέαγατς ξαναπέρασε στα χέρια της Βουλγαρίας μαζί με την υπόλοιπη Δυτική Θράκη. Οι Βούλγαροι προέβησαν σε καταστροφές μνημείων και αρχείων στην πόλη, με συνέπεια αυτή να ερημωθεί.

Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος

Η ήττα της Βουλγαρίας από τις συμμαχικές δυνάμεις στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο (1914-1918) εξασφάλισε μια αλλαγή χεριών για την πόλη. Μετά το τέλος του Α' Παγκόσμιου πολέμου υπογράφτηκε η Συνθήκη του Νεϊγύ σύμφωνα με την οποία η Βουλγαρία ως μεγάλη ηττημένη παραιτήθηκε όλων των κυριαρχικών της δικαιωμάτων επί της μεσημβρινής δυτικής Θράκης. Το Δεδέαγατς κυβερνήθηκε προσωρινά από μια Διασυμμαχική Διοίκηση, με κυβερνητικό αντιπρόσωπο τον Χαρίσιο Βαμβακά, στενό συνεργάτη του Ελευθερίου Βενιζέλου, ο οποίος κατόρθωσε να ενσωματώσει την περιοχή στον Ελληνικό διοικητικό οργανισμό πριν ακόμη επιδικαστεί στην Ελλάδα. Κατά την 14η Μαΐου 1920 η 9η Μεραρχία Σερρών, με διοικητή τον Στρατηγό Επαμεινώνδα Ζυμβρακάκη κατέλαβε τις διαβάσεις προς τη Βουλγαρία και συγκεντρώθηκε στην Γκιουμουλτζίνα (Κομοτηνή). Ακολούθησε η υποστολή της γαλλικής σημαίας και η έπαρση της ελληνικής από τον Κων/νο Μαζαράκη-Αινιάν. Ο αστυνομικός διευθυντής Κ. Δανιήλ παρέδωσε την πόλη. Με τη Συνθήκη των Σεβρών εκτός των άλλων η Οθωμανική Αυτοκρατορία παρέδωσε την κυριαρχία της Θράκης στην Ελλάδα.

Μικρασιατική Εκστρατεία - Μικρασιατική Καταστροφή - Εκκένωση Ανατολικής Θράκης

Μετά την ήττα της Ελλάδας στον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο (1919-1922), ο Ελληνικός Στρατός υπό τον στρατηγό Θεόδωρο Πάγκαλο υποχώρησε από την Ανατολική Θράκη στην περιοχή της Αλεξανδρούπολης. Η Βουλγαρία εκμεταλλεύτηκε την ήττα των Ελλήνων για να απαιτήσει είτε την επιστροφή της Αλεξανδρούπολης υπό τον έλεγχό της ή την κήρυξη της σε ουδέτερη ζώνη υπό διεθνή έλεγχο. Και τα δύο αιτήματα απορρίφθηκαν από την ελληνική ηγεσία και την Κοινωνία των Εθνών.

Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή η Αλεξανδρούπολη θα γίνει τόπος διαμονής για πολλούς διωγμένους Μικρασιάτες πρόσφυγες.

Ανταλλαγή Πληθυσμών 1923-1924

Το ταχυδρομείο της Αλεξανδρούπολης, το κτίριο όπου στις 14 Μαΐου 1920 υπογράφηκε η τελετή παράδοσης της πόλης στην Ελλάδα.

Μία από τις παλαιότερες κατοικίες της Αλεξανδρούπολης, η ξύλινη κατοικία της πρώτης καθηγήτριας γαλλικών της πόλης Αντουανέττας Δεμτσιάν. Σήμερα το κτίριο χρησιμοποιείται από τον σύλλογο ελληνογαλλικής φιλίας της πόλης.

Η Συνθήκη της Λωζάνης (24 Ιουλίου του 1923) επιβεβαίωσε ότι η Δυτική Θράκη και η Αλεξανδρούπολη θα συνεχίσουν να βρίσκονται υπό τον έλεγχο της Ελλάδας, υποχρεώνοντας όμως την άνευ όρων παραχώρηση της Ανατολικής Θράκης στους Τούρκους. Μετά την υπογραφή της συνθήκης της Λωζάνης το 1923 και την Ανταλλαγή πληθυσμών καταφεύγουν στην περιοχή πολλοί πρόσφυγες από τη Βόρεια Θράκη (Ανατολική Ρωμυλία), την Ανατολική Θράκη και τη Μικρά Ασία.

Μετά την εγκατάσταση των προσφύγων αρχίζει μία πνευματική αναγέννηση, με ηγετικές φυσιογνωμίες τον παιδαγωγό Θεόδωρο Κάστανο, τον διδάσκαλο Αθανάσιο Σπανό και τον ιατροφιλόσοφο και ιστοριοδίφη Αχιλλέα Σαμοθράκη.

Β' Παγκόσμιος Πόλεμος

Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου (δες Κατοχή της Ελλάδας 1941-1944), η Αλεξανδρούπολη παρέμεινε για τρία χρόνια υπό βουλγαρική κατοχή (1941-1944). Η πόλη υπέστη κάποιες καταστροφές κατά τη διάρκεια του πολέμου, αλλά σε μεγάλο βαθμό γλύτωσε τις επιπτώσεις του Εμφυλίου Πολέμου (1946-1949). Η επιστροφή της ειρήνης επέτρεψε στην Αλεξανδρούπολη να αυξηθεί από μια πόλη των 16.332 κατοίκων το 1951, σε μια πόλη των 57.812 κατοίκων, μέχρι το 2011.

Σύγχρονη ιστορία

Η Αλεξανδρούπολη ακολουθεί πλέον ταχείς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης με μοχλούς την Εγνατία Οδό, το αεροδρόμιο, το λιμάνι και το σιδηροδρομικό σταθμό. Αποτελεί μάλιστα σημαντικό κέντρο του διαμετακομιστικού εμπορίου. Μέσα στο 2022 ξαναήρθαν στο προσκήνιο οι συζητήσεις για την κατασκευή αγωγού πετρελαίου Μπουργκάς- Αλεξανδρούπολη, κάτι που αποδεικνύει την καίρια γεωπολιτική θέση της πόλης και τη σημασία του λιμανιού της. Η Αλεξανδρούπολη υπερβαίνει τους 70.000 κατοίκους και προσφέρει σήμερα υψηλή ποιότητα ζωής με περιβαλλοντική ισορροπία και έντονη πολιτιστική δραστηριότητα, ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.

Κλίμα

Το κλίμα της Αλεξανδρούπολης είναι μεσογειακό - ηπειρωτικό.

Κλιματικά δεδομένα Αλεξανδρούπολης
Μήνας	Ιαν	Φεβ	Μάρ	Απρ	Μάι	Ιούν	Ιούλ	Αύγ	Σεπ	Οκτ	Νοε	Δεκ	Έτος
Υψηλότερη Μέγιστη °C (°F)	16.8	21.4	23.4	27.0	32.0	36.8	38.0	37.4	30.8	28.6	20.8	21.2	38,0
Μέση Μέγιστη °C (°F)	7.4	8.6	12.3	17.3	22.4	27.1	30.1	30.2	26.4	20.2	13.1	9.7	17,1
Μέση Μηνιαία °C (°F)	3.8	4.8	7.5	13.2	18.3	23.0	25.6	25.2	21.0	15.5	11.0	6.0	13,9
Μέση Ελάχιστη °C (°F)	−1.1	1.0	2.7	7.1	11.1	14.8	17.4	17.2	14.0	10.1	6.7	1.3	7,0
Χαμηλότερη Ελάχιστη °C (°F)	−18.2	−14	−13.6	−2.4	1.0	7.0	9.0	8.4	0.0	−2	−6.2	−9.8	−18,2
Υετός mm (ίντσες)	60,4	61,2	52,3	39,6	36,3	27,3	17,6	10,6	31	50,5	75,7	86,8	549,3
% υγρασίας	74.9	73.6	73.0	71.3	68.6	60.6	54.4	53.3	59.7	67.6	75.2	76.7	67,4
Μέσες ημέρες κατακρημνίσεων (≥ 1.0 mm)	6.8	6.1	5.8	5.5	5.1	3.4	2.5	1.5	2.7	4.6	6.6	8.2	53,8
Πηγή: NOAA

Μεταφορές

Η Αλεξανδρούπολη είναι μια πόλη σύγχρονη με προσεγμένο ρυμοτομικό σχέδιο και αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς. Αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους συγκοινωνιακούς κόμβους, καθώς προσεγγίζεται με όλα τα μέσα, αεροπορικώς, σιδηροδρομικώς, οδικώς και ακτοπλοϊκώς. Αξιοσημείωτα έργα υποδομής είναι το σύγχρονο διεθνές λιμάνι, η Εγνατία οδός, το αεροδρόμιο "Δημόκριτος", καθώς και η σιδηροδρομική σύνδεση με σημαντικές πόλεις που την καθιστούν εμπορικό και ενεργειακό κόμβο δημιουργώντας τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την περαιτέρω ανάπτυξή της στο μέλλον. Επίσης, λειτουργούν ποδηλατόδρομοι στο κέντρο της πόλης.

Οδικές μεταφορές

Η Εγνατία Οδός είναι ο μεγαλύτερος κύριος δρόμος που περνά από την Αλεξανδρούπολη. Συνδέει την πόλη με την Ηγουμενίτσα, τα Ιωάννινα, την Κοζάνη, τα Γρεβενά, τη Βέροια, τη Θεσσαλονίκη, την Καβάλα, την Ξάνθη και την Κομοτηνή προς τα δυτικά και τους Κήπους Έβρου προς τα ανατολικά. Υπάρχουν επίσης και δρομολόγια των υπεραστικών λεωφορείων Κ.Τ.Ε.Λ. Έβρου που συνδέουν την Αλεξανδρούπολη με τις πόλεις της Κομοτηνής, Ξάνθης, Καβάλας και Θεσσαλονίκης. Υπάρχουν επίσης ορισμένα δρομολόγια υπεραστικών λεωφορείων που συνδέουν απευθείας την Αλεξανδρούπολη με την Αθήνα. Συχνή καθημερινή σύνδεση υπάρχει με τις υπόλοιπες περιοχές του Νομού Έβρου (Φέρες, Σουφλί, Διδυμότειχο, Ορεστιάδα κ.α.).

Ο σιδηροδρομικός σταθμός της Αλεξανδρούπολης

Σιδηροδρομικές, θαλάσσιες και αεροπορικές μεταφορές

Το πορθμείο (ferry boat) για τη Σαμοθράκη

Ο σιδηροδρομικός σταθμός Αλεξανδρούπολης έχει τρένα που συνδέουν την πόλη με τη Θεσσαλονίκη, διερχόμενα από Κομοτηνή, Ξάνθη, Δράμα, Σέρρες και Κιλκίς. Δρομολόγια υπάρχουν και με τις περιοχές του Βόρειου Έβρου, προς τις Φέρες, το Σουφλί, το Διδυμότειχο, την Ορεστιάδα, τα Δίκαια και το Ορμένιο. Δυστυχώς, μετά το δυστύχημα των Τεμπών δεν κυκλοφορούν πλέον τρένα.

Το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης διαθέτει ακτοπλοϊκά δρομολόγια από και προς τη Σαμοθράκη και τη Λήμνο.

Το αεροδρόμιο "Δημόκριτος"

Η Αλεξανδρούπολη έχει διεθνές αεροδρόμιο (Διεθνές Αεροδρόμιο Δημόκριτος), το οποίο απέχει 6,3 χλμ. ανατολικά του κέντρου της πόλης, στην περιοχή του Απαλού. Εκτελούνται καθημερινές πτήσεις από και προς την Αθήνα. Ορισμένες μέρες της εβδομάδας υπάρχουν πτήσεις από και προς την Κρήτη (αεροδρόμιο Σητείας). Τους καλοκαιρινούς μήνες υπάρχει απευθείας σύνδεση με το αεροδρόμιο Ηρακλείου. Από το καλοκαίρι του 2024 προστίθεται άλλη μια απευθείας γραμμή με το αεροδρόμιο Λάρνακας. Το αεροδρόμιο συνδέεται με την πόλη με λεωφορεία του αστικού Κ.Τ.Ε.Λ. και με ταξί.

Αστική Συγκοινωνία

Οι κάτοικοι του Δήμου Αλεξανδρούπολης εξυπηρετούνται από τα δρομολόγια του Αστικού Κ.Τ.Ε.Λ. Αλεξανδρούπολης με 15 γραμμές . Το κέντρο της πόλης συνδέεται μέσω των αστικών λεωφορείων με τις εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου, το Νοσοκομείο, το Αεροδρόμιο, αλλά και γύρω περιοχές όπως: Μαΐστρος, Μάκρη (και Παραλία Αγίας Παρασκευής), Παλαγία, Λουτρά, Νίψα, Μεσημβρία, Άβαντας, Αμφιτρίτη, Αισύμη, Δίκελλα και Απαλός.

Ακόμη, λειτουργούν 5 γραμμές Δημοτικής Συγκοινωνίας που συνδέουν το κέντρο της πόλης με διάφορες συνοικίες του πολεοδομικού συγκροτήματός της: Ποιμενίδη, Πάρκο Αλτιναλμάζη, Άγιος Βασίλειος, Εξώπολη και Τέρμα Άβαντος.

Πολιτισμός

Ο Κωνσταντίνος Αλτιναλμάζης, ο μακροβιότερος δήμαρχος της Αλεξανδρούπολης (1925-1941)

Αμφιθέατρο Οικοπάρκου Αλτιναλμάζη

Κάθε χρόνο, το καλοκαίρι διεξάγεται έκθεση βιβλίου στην παραλιακή Λεωφόρο Βασιλέως Αλεξάνδρου, ενώ κάθε δύο χρόνια διοργανώνεται από το Επιμελητήριο Έβρου στο λιμάνι της πόλης η Διεθνής Εμπορική Έκθεση Αlexpo .

Στις 14 Μαΐου κάθε έτους τιμάται με παρέλαση η απελευθέρωση της πόλης, αλλά και όλης της Θράκης. Πολιούχος της πόλης είναι ο Άγιος Νικόλαος, του οποίου τη χάρη η πόλη τιμάει στις 6 Δεκεμβρίου κάθε χρόνο.

Γιορτή Κρασιού

Μέχρι τη δεκαετία του 1980 στην πόλη διεξαγόταν η Γιορτή Κρασιού, υπό την αιγίδα του ΕΟΤ. Η εν λόγω γιορτή αναβίωσε έπειτα από 25 χρόνια, το καλοκαίρι του 2013 με πρωτοβουλία του Δήμου Αλεξανδρούπολης . Πολιτιστικοί σύλλογοι της πόλης αλλά και του Νομού Έβρου προσφέρουν κόκκινο και λευκό κρασί τοπικής παραγωγής μαζί με διάφορα κρέατα.

Ναυτική Εβδομάδα

Το καλοκαίρι του 2022 ο Δήμος Αλεξανδρούπολης αναβίωσε τον θεσμό της Ναυτικής Εβδομάδας μετά από πολλά χρόνια. Η διοργάνωση αυτή λαμβάνει χώρα τον Ιούλιο και περιλαμβάνει πλήθος εκδηλώσεων και δράσεων, που έχουν ως σκοπό να αναδείξουν τη ναυτοσύνη και την ιδιαίτερη σχέση της Αλεξανδρούπολης και των ανθρώπων της με τη θάλασσα .

Οικοπάρκο Αλτιναλμάζη

Από το Μάιο του 2017 η Αλεξανδρούπολη διαθέτει ένα νέο κηποθέατρο, 1400 θέσεων, στο "Οικοπάρκο Αλτιναλμάζη", όπου και πραγματοποιούνται ποικίλες πολιτιστικές εκδηλώσεις, όπως θεατρικές παραστάσεις και συναυλίες. Έχει έκταση 80 στρεμμάτων, 135.597 τ.μ. και διαθέτει αναψυκτήριο, περιπατητικούς διαδρόμους, χώρους πρασίνου και κιόσκια. Το συγκεκριμένο πάρκο οφείλει την ονομασία του στον Κωνσταντίνο Αλτιναλμάζη, τον μακροβιότερο δήμαρχο της πόλης (1925-29, 1929-33, 1933-37,1937-41).

Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης

Στην Αλεξανδρούπολη δραστηριοποιούνται διάφορα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης σε έντυπη μορφή όπως: οι ημερήσιες εφημερίδες: "Ελεύθερη Θράκη" και "Η Γνώμη της Θράκης", αλλά και οι εβδομαδιαίες εφημερίδες: "Μαχητής του Έβρου", "Πολίτης της Θράκης" και "Θράκη Press", ενώ η τοπική ενημέρωση σε ηλεκτρονική μορφή γίνεται μέσα από τις σελίδες "e-evros", "Alexpolisonline", "evros24", "evrosnews", "statusradio.gr", "koumanto.gr"

Στην πόλη λειτουργούν με έδρα την Αλεξανδρούπολη, τρεις τοπικοί τηλεοπτικοί σταθμοί περιφερειακής εμβέλειας: Δέλτα TV (Τηλεόραση Θράκης), Θράκη ΝΕΤ (Τηλεοπτικό Δίκτυο Θράκης), ALFA TV (Τηλεόραση Βορείου Ελλάδος).

Εκπαίδευση

Πανεπιστήμιο

Στην πόλη λειτουργούν τέσσερα τμήματα του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης. Πρόκειται για τα τμήματα:

• Τμήμα Ιατρικής, το οποίο στεγάζεται σε ένα από τα μεγαλύτερα και πλέον σύγχρονα νοσοκομεία των Βαλκανίων και το μεγαλύτερο της χώρας
• Τμήμα Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής, που αποτελεί το μοναδικό πανεπιστημιακό τμήμα στην Ελλάδα στον συγκεκριμένο επιστημονικό τομέα.
• Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης
• Τμήμα Επιστημών Εκπαίδευσης στην Προσχολική Ηλικία

Υγεία

Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης (ΠΓΝΑ)

Το Νοσοκομείο της Αλεξανδρούπολης ιδρύθηκε το έτος 1939 με την ονομασία «Κρατικό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης». Σύμφωνα με το πρώτο οργανόγραμμα, το νοσοκομείο διαιρούνταν σε δύο υπηρεσίες, την Ιατρική και τη Διοικητική. Το προσωπικό του τότε νοσοκομείου ανέρχονταν σε 26 άτομα, ήτοι 13 διοικητικοί υπάλληλοι, 5 επιστημονικό και 8 νοσηλευτικό προσωπικό. Το 1987 συστεγάστηκε με το Ιατρικό Τμήμα του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης. Το 2002 ολοκληρώθηκε η συγχώνευση του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Αλεξανδρούπολης και του Γενικού Νοσοκομείου Αλεξανδρούπολης σε μία μονάδα με την επωνυμία «Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης». Στη δικαιοδοσία του υπάγονται οι εξής θυγατρικοί οργανισμοί και υπηρεσίες: Κ.Υ. Σουφλίου, Κ.Υ. Σαμοθράκης (περιλαμβάνονται Περιφερειακά Ιατρεία), Τ.Ε.Ε. Α' Κύκλου Νοσηλευτικής (Νοσηλευτική Σχολή). Λειτουργεί σε σύγχρονο κτηριακό συγκρότημα συνολικού εμβαδού 93.544 τ.μ., εντός οικοπέδου έκτασης 200.000 τ.μ. και είναι το μεγαλύτερο σε ωφέλιμη επιφάνεια νοσοκομείο που κατασκευάστηκε ποτέ στην Ελλάδα, καλύπτοντας τις ανάγκες της ευρύτερης περιοχής της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Η συνολική δύναμη του Νοσοκομείου ανέρχεται στις 673 κλίνες .

Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης (216 ΚΙΧΝΕ)

Στις 24 Δεκεμβρίου 1953 ξεκίνησε η λειτουργία του 216 Κινητού Χειρουργικού Νοσοκομείου Εκστρατείας (ΚΙΧΝΕ) υπό τη διοίκηση του Επίατρου Καμπάκη Βασιλείου στο στρατόπεδο «Μεγάλου Αλεξάνδρου». Η αποστολή του ήταν η παροχή νοσηλείας στους αξιωματικούς και οπλίτες τοπικών μονάδων. Το 1960 σταμάτησε να δέχεται ασθενείς διότι έγινε Επιστρατευόμενη Μονάδα και τον Απρίλιο του 1962 μεταφέρθηκε στο σημερινό στρατόπεδο «Πατσούκα», ενώ δεχόταν και νοσήλευε παθολογικούς και χειρουργικούς ασθενείς. Από το 1974 νοσηλεύει και εξετάζει ασθενείς της 12ης Μηχανοκίνητης Μεραρχίας Πεζικού «Έβρος». Το 1996 μετονομάζεται σε 492 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο και λειτούργησε μ’ αυτήν την ονομασία έως το 2011. Από την 1η Αυγούστου 2011 λειτουργεί ως 216 ΚΙΧΝΕ .

Αξιοθέατα

Φάρος Αλεξανδρούπολης, το σήμα κατατεθέν της πόλης

Φάρος Αλεξανδρούπολης

Αξιοθέατο και σύμβολο της πόλης είναι ο Φάρος (αναγνωρίστηκε ως μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς με την απόφαση στο ΦΕΚ 322/12-9-2013) που βρίσκεται στην παραλιακή οδό της πόλης, Βασιλέως Αλεξάνδρου. Κατασκευάστηκε το 1850 και άρχισε να λειτουργεί το 1880, κτισμένος στη δυτική πλευρά του λιμανιού της πόλης, για τη διευκόλυνση της ακτοπλοΐας των ντόπιων ναυτικών που ταξίδευαν στην περιοχή του Ελλησπόντου. Εδράζεται πάνω σε ένα κυλινδρικό βάθρο και απέχει 27 μέτρα από το θαλάσσιο πυθμένα και 18 μέτρα από το έδαφος, αποτελώντας έναν από τους ψηλότερους φάρους της Ελλάδας. Λειτουργεί με ηλεκτρικό ρεύμα και ξεχωριστό χαρακτηριστικό του είναι η φωτεινή του δέσμη που φτάνει σε ακτίνα 24 ναυτικών μιλίων (44 χλμ. περίπου) και σημειώνει τρεις λευκές αναλαμπές κάθε 15 δευτερόλεπτα.

Το Εθνολογικό Μουσείο Θράκης, στην Αλεξανδρούπολη

Εθνολογικό Μουσείο Θράκης

Στεγάζεται, σε ένα πέτρινο νεοκλασικό κτήριο του 1899 επί της οδού 14ης Μαΐου 63 και λειτουργεί από τον Οκτώβριο του 2002, με σκοπό να διατηρήσει την ιστορική μνήμη στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή της Θράκης. Περιλαμβάνει εκθέματα σχετικά με την παράδοση της Θράκης και καλύπτει τις παρακάτω θεματικές ενότητες: ενδυματολογία, μουσική και λατρεία, ζαχαροπλαστική, χάλκινα και πήλινα, υφάνσιμες ύλες, καλλιέργεια γης. Το 2015 τιμήθηκε από το Μουσείο Μπενάκη για τη συμβολή του στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης, την έρευνα και την προβολή του πολιτισμού της Θράκης εντός και εκτός της Ελλάδας.

Μουσεία

• Ιστορικό Μουσείο Αλεξανδρούπολης (Λεωφ. Δημοκρατίας 335)
• Εθνολογικό Μουσείο Θράκης (14ης Μαΐου 63)

• Αρχαιολογικό Μουσείο Αλεξανδρούπολης (Λεωφ. Μάκρης 44)

Εκκλησιαστικό Μουσείο Ιεράς Μητρόπολης Αλεξανδρουπόλεως (πρώην Λεονταρίδειος Σχολή)

• Εκκλησιαστικό Μουσείο Ιεράς Μητροπόλεως Αλεξανδρούπολης (Πλατεία Μητροπόλεως)

• Λαογραφικό Μουσείο Συλλόγου Καππαδοκών Αλεξανδρούπολης (Μητροπούλου 1)
• Μουσείο Λαογραφίας και Φυσικής Ιστορίας (Θερμοπυλών 8, Νέα Χηλή)
• Μουσείο Φυσικής Ιστορίας (Πλατανότοπος Μαΐστρου)
• Μουσείο Χλωρίδας και Πανίδας (Κέντρο Τέχνης & Πολιτισμού Δήμου Αλεξανδρούπολης «Γεώργιος Βιζυηνός»)

Ιστορικά Διατηρητέα Κτήρια αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος

• 
  Η Ζαρίφειος Παιδαγωγική Ακαδημία που ιδρύθηκε από τον Γεώργιο Ζαρίφη
• 
  Το παλιό "Καπνομάγαζο", στο οποίο σήμερα στεγάζεται η Δημοτική Βιβλιοθήκη Αλεξανδρούπολης
• 
  Το Αναγνωστήριο του Δ.Π.Θ., πρώην κτήριο της Εθνικής Τράπεζας
• 
  Οι αποθήκες στο λιμάνι
• 
  To 1ο Δημοτικό Σχολείο Αλεξανδρούπολης
• 
  Το 3^ο Δημοτικό Σχολείο Αλεξανδρούπολης, το οποίο στεγάζεται στον προαύλιο χώρο της Μητρόπολης
• 
  Το Κτίριο Ιεραποστολικής Δράσης Αλεξανδρούπολης, νυν ξενοδοχείο

• Ζαρίφειος Παιδαγωγική Ακαδημία
• Καπνομάγαζο
• Παλιό Νοσοκομείο
• Κτίριο Δ.Π.Θ. (Αναγνωστήριο)
• Αποθήκες Λιμανιού
• 1^ο Δημοτικό Σχολείο
• 3^ο Δημοτικό Σχολείο
• Κτίριο Ιεραποστολικής Δράσης

Αθλητισμός

Βόλεϊ

Το τμήμα πετοσφαίρισης του Εθνικού Αλεξανδρούπολης έχει διαχρονική παρουσία στην A1 Εθνική Βόλευ με μεγάλη ιστορία στο άθλημα, αποτελώντας την πρώτη επαρχιακή ομάδα σε συμμετοχές στην Α1 κατηγορία (42 συμμετοχές) και 5η συνολικά. Έχει κάνει σημαντικές πορείες και στους τρεις εγχώριους τίτλους (Πρωτάθλημα, Κύπελλο, Λιγκ Καπ), φτάνοντας ως τον τελικό, αλλά και στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις, φτάνοντας δύο φορές ως τα προημιτελικά του CEV Challenge Cup το 2015 και το 2016. Ακόμη, έχει αναδείξει πολύ μεγάλους αθλητές του ελληνικού και παγκόσμιου βόλεϊ όπως: ο Μάριος Γκιούρδας, ο Θεόδωρος Μπάεφ κι ο Ανδρέας Ανδρεάδης, ενώ τη φανέλα του έχουν φορέσει επίσης οι Θανάσης Μουστακίδης, Αντρέι Κράβαρικ και Νίκος Σαμαράς. Επίσης, έχει κατακτήσει πολλά πανελλήνια πρωταθλήματα στα τμήματα υποδομής. Συνολικά μετρά 6 Πρωταθλήματα Ελλάδας εφήβων (1976, 1987, 2011, 2012, 2013, 2023), 2 Πρωταθλήματα Ελλάδας παίδων (2008, 2011), 3 Πρωταθλήματα Ελλάδας παμπαίδων (2007, 2008, 2009). Έδρα της ομάδας είναι το κλειστό γυμναστήριο της πόλης "Μιχάλης Παρασκευόπουλος", 1000 θέσεων, που βρίσκεται δίπλα στο αθλητικό στάδιο "Φώτης Κοσμάς".

Άλλες ομάδες βόλεϊ της πόλης:

• Γ.Σ.Γ. Νίκη Αλεξανδρούπολης: γυναικεία ομάδα με 9 συμμετοχές στην Volleyleague γυναικών και καλύτερη θέση την 4η το 1997-98 που της έδωσε το δικαίωμα συμμετοχής στο Challenge Cup της επόμενης περιόδου. Ακόμη, έχει κατακτήσει 2 πανελλήνια πρωταθλήματα νεανίδων (1990, 1992) και 1 πανελλήνιο πρωτάθλημα κορασίδων (1989)
• Γ. Ε. Αλεξανδρούπολης, η οποία έχει αγωνιστεί στην Α2 κατηγορία βόλεϊ των ανδρών.
• Γ.Σ. Φοίνικας Αλεξανδρούπολης, γυναικεία ομάδα βόλεϊ που αγωνίζεται στην Α2 κατηγορία Βόλεϊ γυναικών
• Α.Ο. Αμαζόνες Μαΐστρου-Αλεξανδρούπολης, γυναικεία ομάδα βόλεϊ που αγωνίζεται στη Β' Εθνική κατηγορία βόλεϊ γυναικών.

Ποδόσφαιρο

Γνωστές ομάδες ποδοσφαίρου της πόλης με έδρα το "Φώτης Κοσμάς" είναι οι εξής

• Εθνικός Αλεξανδρούπολης που έχει φτάσει έως Β΄ Εθνική, με 3 συμμετοχές ως Εθνικός Αλεξανδρούπολης (1962-63, 1966-67, 1973-74) και 4 συμμετοχές ως Γ.Σ. Αλεξανδρούπολης έπειτα από συγχώνευση με τη Δόξα Αλεξανδρούπολης (1967-68, 1968-69, 1969-70, 1970-71).
• Α.Ο. Αλεξανδρούπολης (Άλεξ) που έχει φτάσει έως Β΄ Εθνική, με 1 συμμετοχή (1982-83).
• Ένωση Αλεξανδρούπολης, με 4 συμμετοχές στη Γ' Εθνική κατηγορία (2019-20, 2020-21, 2021-22, 2022-23).

Μπάσκετ

Υπάρχουν δύο ομάδες μπάσκετ στην πόλη: ο Εθνικός Αλεξανδρούπολης και η Ολυμπιάδα Αλεξανδρούπολης. Κάθε παιχνίδι μεταξύ τους αποτελεί ένα τοπικό ντέρμπι. Οι δύο αυτές ομάδες αγωνίζονται στο τοπικό περιφερειακό πρωτάθλημα της Ε.ΚΑ.Σ.Α.ΜΑ.Θ. Ο Εθνικός Αλεξανδρούπολης έχει πανηγυρίσει δύο ανόδους και συμμετοχές στη Γ΄ Εθνική καλαθοσφαίρισης ανδρών (1995, 2014) μετρώντας ισάριθμους υποβιβασμούς. Η μεγαλύτερη επιτυχία των τμημάτων υποδομής του συλλόγου είναι η κατάκτηση της 3ης θέσης στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Παίδων την περίοδο 1983-84.

Το τμήμα Κορασίδων της Ολυμπιάδας Αλεξανδρούπολης έχει κερδίσει 3 φορές το πρωτάθλημα Κορασίδων ΕΚΑΣΑΜΑΘ (2020-21, 2021-22, 2022-23). Την περίοδο 2021-22 προκρίθηκε στο Πρωτάθλημα Ελλάδας καλαθοσφαίρισης κορασίδων καταλαμβάνοντας την 8η θέση στην Ελλάδα για την ηλικιακή κατηγορία αυτή, ενώ την περίοδο 2022-23 κατέλαβε την 7η θέση πανελληνίως στην κατηγορία αυτή.

Κολύμβηση

Από τον Ιούνιο του 2013 εγκαινιάστηκε το νέο Δημοτικό Κολυμβητήριο Αλεξανδρούπολης «Δημοσθένης Μιχαλεντζάκης», το οποίο διαθέτει δύο πισίνες, μια μεγάλη ολυμπιακών προδιαγραφών, βάθους 3,5 μέτρων και μια μικρότερη - προθέρμανσης, αποδυτήρια, σάουνες, όργανα γυμναστικής και εξέδρα θεατών χωρητικότητας 1000 θέσεων. Είναι το πιο σύγχρονο κολυμβητήριο στην Ελλάδα από άποψη τεχνικού εξοπλισμού κι ένα από τα πιο σύγχρονα στην Ευρώπη. Κάθε χρόνο, τα Δημοτικά Σχολεία της Αλεξανδρούπολης παρακολουθούν μαθήματα κολύμβησης στο Δημοτικό Κολυμβητήριο από εξειδικευμένους γυμναστές.

Έχει φιλοξενήσει μεγάλες διεθνείς διοργανώσεις, όπως το διεθνές meeting συγχρονισμένης κολύμβησης Hellas Beetles Fina Artistic Swimming World Series, τον Απρίλιο του 2019. Είναι έδρα των κολυμβητικών συλλόγων: ΟΦΘΑ και ΝΟΑ, αλλά και της ομάδας πόλο του Εθνικού Αλεξανδρούπολης. Η ομάδα του ΟΦΘΑ κατέχει αρκετά χρόνια την πρώτη θέση στη Θράκη κι από τις πρώτες στην Ελλάδα, ενώ πολλοί αθλητές και αθλήτριες του έχουν πετύχει διακρίσεις σε πανελλήνια πρωταθλήματα .

Ακόμη, 3 πρωταθλητές της κολύμβησης με αναπηρία από την Αλεξανδρούπολη αποτελούν μέλη της Εθνικής Ομάδας και εκπροσωπούν την Ελλάδα στα Παγκόσμια Πρωταθλήματα κολύμβησης και στους Παραολυμπιακούς Αγώνες:

• ο Δημοσθένης Μιχαλεντζάκης (χρυσός Παραολυμπιονίκης το 2016 στα 100 μέτρα πεταλούδα της κατηγορίας S9),
• ο Δημήτρης Καρυπίδης (4ος Παραολυμπιονίκης το 2021 και το 2024 στα 100 μέτρα ύπτιο της κατηγορίας S1) και
• ο Αλέξανδρος Λεργιός (πρώτη συμμετοχή στους Παραολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο, 2021).

Χάντμπολ-Beach Handball

Στο άθλημα του χάντμπολ υπάρχουν δύο ομάδες στην πόλη. Οι Α.Σ. Κύκλωπες Αλεξανδρούπολης κατέχουν 5 Πανελλήνια πρωταθλήματα Beach Handball ανδρών (ο πολυνίκης του αθλήματος), τα 4 από αυτά συνεχόμενα (2016, 2017, 2018, 2019) , 1 Κύπελλο Ελλάδας Beach Handball ανδρών (2022) και 2 Κύπελλα Ελλάδας Beach Handball γυναικών (2022, 2024) . Tο γυναικείο τμήμα χάντμπολ του συλλόγου έχει συμμετάσχει (7 συμμετοχές) στην Α1 χάντμπολ γυναικών , έχοντας κορυφαία θέση την 3η, την περίοδο 1994-95, που έδωσε το δικαίωμα συμμετοχής στο Τσάλεντζ Καπ της επόμενης περιόδου . Το ανδρικό τμήμα συμμετέχει στην Α2 Εθνική κατηγορία του χάντμπολ. Στα πανελλήνια αναπτυξιακά πρωταθλήματα της ΟΧΕ, το τμήμα Νεανίδων έφτασε μέχρι τον τελικό 2 φορές (1989-90, 1990-91), ενώ το τμήμα Παίδων έχει καταλάβει την 7η θέση (2002-03). Η δεύτερη ομάδα της πόλης είναι ο Αστέρας Αλεξανδρούπολης.

Στίβος

Το τμήμα στίβου του Εθνικού Αλεξανδρούπολης διαθέτει μεγάλη παράδοση, καθώς έχει βρεθεί στην πρώτη δεκάδα της κατάταξης του πανελληνίου πρωταθλήματος στίβου, τόσο στους άνδρες (1953, 1955, 1956, 1958), με καλύτερη θέση την 4η (1956), όσο και στις γυναίκες (1959, 1989, 1990, 1991), με καλύτερη θέση επίσης την 4η (1959). Έχει αναδείξει σπουδαίους αθλητές όπως: η Χρυσοπηγή Δεβετζή, ο Δημοσθένης Μαγγίνας, ο Φώτης Κοσμάς και ο Θωμάς Θωμά. Ακόμη, την τελευταία δεκαετία αθλητές και αθλήτριες του συλλόγου έχουν κατακτήσει πολλά πανελλήνια και βαλκανικά μετάλλια στις αναπτυξιακές κατηγορίες .

Πινγκ Πονγκ

Τα τελευταία 10 χρόνια ο Εθνικός Αλεξανδρούπολης βρίσκεται σταθερά στις 10 κορυφαίες ομάδες της Ελλάδας σύμφωνα με τους πίνακες αξιολόγησης σωματείων της Ελληνικής Φίλαθλης Ομοσπονδίας Επιτραπέζιας Αντισφαίρισης. Η γυναικεία ομάδα συμμετέχει στην Α1 κατηγορία γυναικών , ενώ η ανδρική ομάδα στην Α2 κατηγορία των ανδρών.

Όσον αφορά τα τμήματα υποδομής, σε ομαδικό επίπεδο ο σύλλογος καταγράφει 4 συμμετοχές σε τελικούς του Πανελληνίου Πρωταθλήματος Παμπαίδων (2016, 2017, 2018, 2019). Το 2017 κατακτά την 1η θέση και στέφθηκε Πρωταθλητής Ελλάδος στην κατηγορία αυτή, ενώ το 2016, 2017, 2019 κατέλαβε 3 φορές τη 2η θέση στην Ελλάδα και το ασημένιο μετάλλιο. Στην κατηγορία των Παίδων, το 2017, το 2018 και το 2022 η ομάδα του Εθνικού κατέλαβε την 3η θέση στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Επιτραπέζιας Αντισφαίρισης Παίδων, ενώ το 2019 αποτέλεσε μια χρονιά ορόσημο για το τμήμα, καθώς η ομάδα των Παίδων ανακηρύχθηκε πρωταθλήτρια σκαρφαλώνοντας στην κορυφή της Ελλάδος. Στην Κατηγορία των Νεανίδων το 2019 ο Εθνικός Αλεξανδρούπολης κατέλαβε την 2η θέση στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα.

Σε ατομικό επίπεδο αθλητές και αθλήτριες του συλλόγου βρίσκονται στις πρώτες θέσεις του ranking list της ομοσπονδίας κατακτώντας κύπελλα και μετάλλια σε Πανελλήνια Ανοιχτά Πρωταθλήματα.

Αντισφαίριση (τένις)

Από το 1975 λειτουργεί ο Όμιλος Αντισφαίρισης Αλεξανδρούπολης (ΟΑΑ).

Μπάντμιντον

Από το 2018 το τμήμα Μπάντμιντον του Εθνικού Αλεξανδρούπολης αγωνίζεται στην Α1 Πανελλήνια κατηγορία Αντιπτέρισης , ενώ αθλητές του συλλόγου έχουν κατακτήσει μετάλλια στα πανελλήνια αναπτυξιακά πρωταθλήματα.

Σκάκι

Από το 2013 μέχρι το 2018, το τμήμα σκάκι του Εθνικού Αλεξανδρούπολης αγωνιζόταν για 5 χρόνια συνεχόμενα στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Α' Εθνικής κατηγορίας Σκάκι . Το 2020 επανήλθε στην ανώτερη κατηγορία Α1 όπου και αγωνίζεται έως και σήμερα.

Ράγκμπι

Το 2009, στο Δημοτικό Στάδιο Φώτης Κοσμάς φιλοξενήθηκε ένας διεθνής αγώνας ράγκμπι μεταξύ των εθνικών ομάδων της Ελλάδας και της Βουλγαρίας. Ήταν η πρώτη φορά που η Εθνική Ελλάδος έπαιξε έναν εντός έδρας αγώνα εκτός Αττικής.

Run Greece Αλεξανδρούπολη

Από το 2014 με τη βοήθεια του ανθρώπινου δυναμικού του τμήματος στίβου του Εθνικού Αλεξανδρούπολης πραγματοποιείται το Run Greece της Αλεξανδρούπολης, το οποίο συνεχίζεται ετήσια μέχρι και σήμερα, την τελευταία Κυριακή του Σεπτεμβρίου, σε συνδιοργάνωση, ΣΕΓΑΣ, Δήμου Αλεξανδρούπολης και Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης και αποτελεί τη μεγαλύτερη αθλητική διοργάνωση της πόλης και του Νομού Έβρου. Περιλαμβάνει αγώνα 800 μέτρων για παιδιά, αλλά και αγώνες 5 χιλιομέτρων και 10 χιλιομέτρων.

Via Egnatia Run

Ο διεθνής αγώνας δρόμου «VIA EGNATIA RUN» αποτελεί δράση της Περιφερειακής Ενότητας Έβρου η οποία ξεκίνησε το 2016 και διεξάγεται κάθε Μάιο. Είναι ημιμαραθώνιος 21,1 χιλιομέτρων (21.097 μ.) επί της διαδρομής της Αρχαίας Εγνατίας Οδού, η οποία κάποτε ένωνε την Κωνσταντινούπολη με τη Ρώμη, πολιτισμικά, οικονομικά και εμπορικά και περνούσε από την αρχαία πόλη Σάλη (σημερινή Αλεξανδρούπολη), αλλά και από την Τραϊανούπολη. Επίσης, υπάρχει λαϊκός αγώνας-δυναμικού βαδίσματος 5 χιλιομέτρων, αλλά και ατόμων με αναπηρία και παιδιών, 800 μέτρων. Διεξάγεται επί της Εθνικής Οδού Αλεξανδρούπολης-Κήπων και οι δύο διαδρομές έχουν πιστοποιηθεί από τον Σύνδεσμο Διεθνών Μαραθωνίων και Αγώνων Μεγάλων Αποστάσεων (AIMS). Στόχος είναι μέσω του αθλητισμού η γνωριμία με τον πολιτισμό και την ιστορία της σημαντικής αυτής διαδρομής.

Νυχτερινός Αγώνας Θράκης

Από το 2021, κάθε Ιούνιο διεξάγεται στην παραλιακή λεωφόρο της Αλεξανδρούπολης ο Νυχτερινός Αγώνας Θράκης, που έχει γίνει θεσμός τα τελευταία χρόνια και περιλαμβάνει διαδρομές 5 και 10 χιλιομέτρων. Τη διοργάνωση αναλαμβάνει ο αθλητικός σύλλογος "Δρομέας Θράκης" με την υποστήριξη του Δήμου Αλεξανδρούπολης και της ΕΑΣ ΣΕΓΑΣ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.

Αλεξανδρουπολίτες αθλητές

Γνωστοί αθλητές και γνωστές αθλήτριες κατάγονται από την πόλη όπως οι εξής:

• Ο ποδοσφαιριστής Ντέμης Νικολαΐδης, πρωταθλητής Ευρώπης το 2004 με την Εθνική Ελλάδος.
• Ο πρώην ποδοσφαιριστής και νυν προπονητής Μαρίνος Ουζουνίδης.
• Η αργυρή Ολυμπιονίκης, αθλήτρια του άλματος εις τριπλούν και του άλματος εις μήκους Χρυσοπηγή Δεβετζή.
• Ο χρυσός Παραολυμπιονίκης της κολύμβησης (Ρίο, 2016) Δημοσθένης Μιχαλεντζάκης.
• Ο πρώην διεθνής πετοσφαιριστής Μάριος Γκιούρδας.
• Η ιστιοπλόος Μαρία Τσαουσίδου, παγκόσμια (2013, 2014, 2016) και πανευρωπαϊκή (2016) πρωταθλήτρια ιστιοπλοΐας κατηγορίας Tornado mixed.

Πληθυσμός

Η ανάπτυξη του πληθυσμού της Αλεξανδρούπολης έχει ως εξής:

Εξέλιξη πληθυσμού της Αλεξανδρούπολης
1940	19.384
1951	18.916
1961	21.209
1971	25.529
1981	35.799
1991	39.261
2001	50.017
2011	57.812
2021	71.751

Διπλωματικές Σχέσεις

Στην πόλη λειτουργεί επίτιμο προξενείο της Ρωσίας από το Σεπτέμβριο του 2019.

Ο Δήμος Αλεξανδρούπολης έχει αδελφοποιηθεί με τις παρακάτω πόλεις:

• Μπουργκάς, Βουλγαρία
  Αδελφοποιημένη πόλη από το 2017
• Συμφερόπολη, Ρωσία
  Αδελφοποιημένη πόλη από το 2016
• Αγία Πετρούπολη, Ρωσία
  Αδελφοποιημένη πόλη από το 2015
• Σοσνόβι Μπορ, Ρωσία
  Αδελφοποιημένη πόλη από το 2011
• Λακατάμια, Κύπρος
  Αδελφοποιημένος δήμος από το 1993

Αλεξανδρουπολίτες

Αθλητές

• Χρυσοπηγή Δεβετζή (γένν. 1976), αργυρή Ολυμπιονίκης στο τριπλούν (Αθήνα, 2004) και μία από τις μεγαλύτερες αθλήτριες στην ιστορία του αθλήματος, καθώς κατέχει την 4η καλύτερη επίδοση όλων των εποχών με 15,32 μέτρα
• Φώτης Κοσμάς (1926-1995), 1ος Μεσογειονίκης και 7ος Ολυμπιονίκης του δεκάθλου
• Δημοσθένης Μαγγίνας (γένν. 1982), Πανελληνιονίκης αθλητής μεγάλων αποστάσεων
• Αγγελική Τσιολακούδη (γένν. 1976), η 2η καλύτερη Ελληνίδα ακοντίστρια όλων των εποχών
• Δημοσθένης Μιχαλεντζάκης (γένν. 1998), χρυσός Παραολυμπιονίκης της κολύμβησης στα 100 μέτρα πεταλούδα της κατηγορίας S9, το 2016 (Ρίο Ντε Τζανέιρο) και χάλκινος Παραολυμπιονίκης στα 100 μέτρα ελεύθερο της κατηγορίας S8, το 2021 (Τόκιο).
• Ντέμης Νικολαΐδης (γένν. 17/9/1973), πρώην διεθνής ποδοσφαιριστής, πρωταθλητής Ευρώπης το 2004 με την εθνική Ελλάδος στην Πορτογαλία κι ένας από τους κορυφαίους σκόρερ όλων των εποχών στην Α' Εθνική με 163 γκολ
• Μαρίνος Ουζουνίδης (ποδοσφαιριστής) (γένν. 1968), πρώην διεθνής ποδοσφαιριστής, πρωταθλητής Ελλάδας 2 φορές και με συμμετοχή στα ημιτελικά του Τσάμπιονς Λιγκ 1995-96. Νυν προπονητής ποδοσφαίρου
• Σωτήρης Μαυρομάτης (γένν. 1966), πρώην διεθνής ποδοσφαιριστής του ΠΑΟΚ και του Ολυμπιακού
• Μανώλης Σιώπης (γένν. 1994), διεθνής ποδοσφαιριστής
• Θανάσης Τσίγκας (γένν. 1982), ποδοσφαιριστής
• Σταύρος Σταθάκης (γένν. 1987), ποδοσφαιριστής

• Μάριος Γκιούρδας (γένν. 1973), πρώην διεθνής πετοσφαιριστής
• Γιώργος Τεκτονίδης (γένν. 1956), πρώην διεθνής πετοσφαιριστής
• Ανδρέας Ανδρεάδης (γένν. 1982), διεθνής πετοσφαιριστής
• Ραφαήλ Κουμεντάκης (γένν. 1993), διεθνής πετοσφαιριστής
• Παρασκευάς Τσέλιος (γένν. 1997), διεθνής πετοσφαιριστής
• Ανδρέας Φίκας (γένν. 1972), διεθνής Έλληνας αντισφαιριστής, νυν προπονητής αντισφαίρισης
• Γιώργος Βαλαβανίδης (γένν, 1974), Έλληνας καλαθοσφαιριστής, κάτοχος αργυρού μεταλλίου με την Εθνική Ελλάδας U16 στο Ευρωμπάσκετ παίδων 1991, κυπελλούχος Saporta το 1991, πρωταθλητής Ελλάδας το 1992 και κυπελλούχος Korac το 1994 με τον ΠΑΟΚ
• Μαρία Τσαουσίδου (γένν. 1991), ιστιοπλόος με διεθνείς διακρίσεις, 1η θέση στο πανευρωπαϊκό πρωτάθλημα & 2η θέση στο παγκόσμιο πρωτάθλημα (2016), 3η θέση στο παγκόσμιο πρωτάθλημα (2014 & 2013) στην κατηγορία Tornado για μεικτά πληρώματα και 2η θέση στο πανευρωπαϊκό Tornado Open για μεικτά πληρώματα και άνδρες (2016)

Τραγουδιστές-Μουσικοί-Στιχουργοί

• Λευτέρης Χαψιάδης (1953-2023), στιχουργός
• Αννέτα Μαρμαρινού (γένν. 1965), τραγουδίστρια
• Μιχάλης Κουϊνέλης (Stavento) (γένν. 1979), ράπερ-στιχουργός
• Ελένη Χατζίδου (γένν. 1980), τραγουδίστρια
• Σοφία Κουρτίδου (γένν. 1987), τραγουδίστρια, ηθοποιός, τραγουδοποιός
• Αρετή Κοσμίδου (γένν. 1997), τραγουδίστρια
• Κανάρης Κεραμάρης (γένν. 1976), Έλληνας συνθέτης, στιχουργός και καθηγητής
• Σάκης Τσιλίκης (γένν. 1947), συνθέτης

Καλλιτέχνες και Δημοσιογράφοι

• Νίκος Χατζηνικολάου (γένν. 1962), δημοσιογράφος, εκδότης και παρουσιαστής ειδήσεων
• Γιάννης Ξανθούλης (γένν. 1947), συγγραφέας, δημοσιογράφος
• Αθηνά Μερτύρη (1931-2007), ηθοποιός
• Νίκος Βλαντής (γένν. 1973), συγγραφέας
• Νίκος Σταυρακούδης (γένν. 1970), ηθοποιός, σεναριογράφος
• Δημήτρης Λαλέτας (1964-2011), ζωγράφος
• Ιωσήφ Πολυζωίδης (γένν. 1969), ηθοποιός
• Αποστολία Παπαδαμάκη (γένν. 1967), σκηνοθέτης και χορογράφος
• Μελέτης Ηλίας (γένν. 1980), ηθοποιός με καταγωγή από τη Βρυσούλα Έβρου

Ευεργέτες της πόλης

• Κωνσταντίνος Αλτιναλμάζης (1876-1948), ο μακροβιότερος δήμαρχος Αλεξανδρούπολης (1924-1941, 1946-1948)
• Χαράλαμπος Καλπάκας (1912-2004), πολιτικός μηχανικός, πρωτοστάτης σε μεγάλα κοινωνικά και πολιτιστικά έργα στην Αλεξανδρούπολη τη δεκαετία του '40 και '50 (π.χ. δημιουργία λιμανιού), αλλά και με μεγάλη συνεισφορά στην ανάπτυξη του αθλητισμού της περιοχής όντας ιδρυτής του Εθνικού Αλεξανδρούπολης και του Α.Ο. Αλεξανδρούπολης
• Γεώργιος Κανδηλάπτης (1881-1971), εκπαιδευτικός, συγγραφέας και δημοσιογράφος
• Αχιλλέας Σαμοθράκης (1876-1944), ιατρός, συγγραφέας, μελετητής της ιστορίας της Θράκης

• Αθανάσιος Σπανός (1858-1951), συγγραφέας, δάσκαλος και ένας από τους στυλοβάτες και ιδρυτές της πνευματικής ζωής της Αλεξανδρούπολης
• Αντώνιος Λεονταρίδης (1840-1912), τραπεζίτης, ευεργέτης της Αλεξανδρούπολης και ιδρυτής της Λεονταρίδειου Σχολής.
• Άγγελος Ποιμενίδης (1904-1968), λογοτέχνης και δάσκαλος, εκδότης έργων για την ιστορία όλης της Θράκης, ερευνητής αρχαίων οικισμών όπως: η Ζώνη και η Μεσημβρία. Ανακάλυψε από αρχαία κτίσματα στους παραλιακούς δρόμους, ότι η Αλεξανδρούπολη κτίσθηκε πάνω από την αρχαία Σάλη.
• Γεώργιος Μαμέλης (1898-1977), εκπαιδευτικός και συγγραφέας, πρωτοστάτης στα εκπαιδευτικά και πολιτιστικά δρώμενα της Αλεξανδρούπολης αλλά και της Θράκης

Λοιποί

• Κωνσταντίνος Μαλαματίνας, ιδρυτής της ρετσίνας Μαλαματίνα το 1895 στην Αλεξανδρούπολη
• Κώστας Σισμανίδης, αρχαιολόγος

Φωτοθήκη

• 
  Άποψη του Φάρου της Αλεξανδρούπολης και του παραλιακού δρόμου
• 
  Η πλατεία του Φάρου
• 
  Άγαλμα Δόμνας και Αντώνη Βισβίζη, Θρακιώτες αγωνιστές
• 
  Άποψη της παραλιακής ζώνης της Αλεξανδρούπολης
• 
  Ηλιοβασίλεμα στην παραλία της Αλεξανδρούπολης με χριστουγεννιάτικο στολισμό
• 
  Ηλιοβασίλεμα στην Αλεξανδρούπολη
• 
  Άποψη του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης
• 
  Το κτήριο της Νομαρχίας Έβρου με πιστό αντίγραφο της Νίκης της Σαμοθράκης στον προαύλιο χώρο
• 
  Καθολική Εκκλησία Αγίου Ιωσήφ
• 
  Πεζόδρομος στην Αλεξανδρούπολη
• 
  Μνημείο Θρακικού Ελληνισμού στον μητροπολιτικό ναό του Αγίου Νικολάου
• 
  Ρωσικό μνημείο στον προαύλιο χώρο του μητροπολιτικού ναού Αγίου Νικολάου

Δείτε επίσης

• Δήμος Αλεξανδρούπολης
• Θράκη
• Νομός Έβρου
• Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης
• Φάρος της Αλεξανδρούπολης
• Εθνικός Αλεξανδρούπολης
• Εθνικός Αλεξανδρούπολης (πετοσφαίριση)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ιστότοπος Δήμου Αλεξανδρούπολης Αρχειοθετήθηκε 2019-10-18 στο Wayback Machine.
• Αλεξανδρούπολη (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
• Οι πόλεις των Συνόρων μας: Αλεξανδρούπολη - Η σύγχρονη πόλη. (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
• Θράκη. Μια πανάρχαιη ελληνική περιοχή - 1969 (Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο)