Ρωμανός Αχαΐας

Για άλλες χρήσεις, δείτε: Ρωμανός.

Ρωμανός
Ρωμανός Ρωμανός
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Δυτικής Ελλάδας
Δήμος	Πατρέων
Δημοτική Ενότητα	Πατρέων
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Πελοποννήσου
Νομός	Αχαΐας
Υψόμετρο	110-160
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας	265 00
Τηλ. κωδικός	2610 xxx xxx

Ο Ρωμανός είναι οικισμός που βρίσκεται κοντά στην πόλη της Πάτρας και είναι παράλληλα προάστιό της. Είναι κτισμένος σε αμφιθεατρική τοποθεσία και προσφέρει πανοραμική θέα προς την πόλη της Πάτρας και τον πατραικό κόλπο. Έχει εξαιρετικό κλίμα. Εξαιτίας της θέσης του προς την πόλη αλλά και της φυσικής του ομορφιάς θεωρείται περιοχή με πλούσιο φυσικό περιβάλλον δίπλα στην πόλη.

Η επικρατέστερη εκδοχή για την ονομασία της περιοχής συσχετίζει το όνομα με τον Ρωμανό Α Λεκαπηνό (γιος στρατηγού του Βυζαντίου και συναυτοκράτορας του Κωνσταντίνου Ζ του Πορφυρογέννητου). Στην θέση δυτικά στο Ρωμανό και περίπου λίγο ποιο χαμηλά από την περιοχή που σήμερα αναφέρεται ως Τζολαίικα υπήρχαν ρωμαϊκοί αργαλειοί, βιομηχανικά καταστήματα της Δανιηλίδος. Αυτά κληροδοτήθηκαν στον αυτοκράτορα Λέοντα και στους απογόνους του, Κων/νος ο Πορφυρογέννητος και ο Ρωμανός Α Λευκαπηνός και πιστεύεται ότι από αυτόν δόθηκε η ονομασία στην περιοχή (ιστορία της πόλεως των Πατρών των Επαμεινωντα Θωμόπουλου) Αυτή η άποψη ενισχύεται από την αποδεδειγμένη βιβλιογραφικά σχέση του προγόνου του, Βασιλείου, με την Δανηιλίδα.Η Δανηιλίδα ήταν αρχόντισσα της Πάτρας. Όταν η Δανηιλίδα πέθανε η περιουσία της περιήλθε στα χέρια στα χέρια του Λέοντα του Σοφού.

Διοικητικά υπάγεται στο τοπικό διαμέρισμα της Ελεκίστρας του Δήμου Πατρέων. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ο οικισμός έχει πληθυσμό 623 κατοίκους.

Τοποθεσία

Ο Ρωμανός είναι χτισμένος ανατολικά της πόλης της Πάτρας, στις δυτικές απολήξεις του Παναχαϊκού όρους, εκτεινόμενος σε υψόμετρο 110-260 μέτρων. Συνορεύει με τις συνοικίες της Πάτρας Λυκοχορό και Κούτσα Εγλυκάδας, το χωριό Ελεκίστρα και την περιοχή του Ριγανόκαμπου. Δυτικά και σε χαμηλότερο υψόμετρο αυτού διέρχεται η Περιμετρική Οδός Πατρών. Απέχει οδικώς 5 χιλιόμετρα από το κέντρο της Πάτρας.

Δίπλα στον οικισμό νοτιοδυτικά υπάρχει το δάσος Ρωμανός ή Δάσος Πανεπιστημίουπολης όπως λέγεται γιατί εκεί ήταν να γίνει η Πανεπιστημίουπολη πατρών.

Επίσης κατά μήκος της περιοχής διασχίζει ο χείμαρρος Διακονιάρης που υπαρχει και ενα φαράγγι σε ενα σημείο στην κοίτη του και κατα μηκος του χειμάρρου εχει πάρα πολύ πράσινο

Τη θερινή περίοδο και ιδιαίτερα το καλοκαίρι έχει απειροελάχιστο έως καθόλου νερό αλλά τη χειμερινή περίοδο έχει αρκετή ποσότητα νερού και συχνά πλημμυρίζει και δημιουργεί πολλές καταστροφές. Ξεκινά να σχηματίζεται εγγύς της Πάτρας, λίγο πιο πάνω από τον Ρωμανό, στους δυτικούς πρόποδες του Παναχαϊκού και κατά την πορεία του περνάει μέσα από συνοικίες και προάστια της πόλης, όπως ο Ρωμανός, ο Ριγανόκαμπος, η Εγλυκάδα. Διέρχεται, λίγο πριν τις εκβολές του, κοντά από το κέντρο της πόλης ενώ χύνεται στον Πατραϊκό, δίπλα στο νέο (νότιο) λιμάνι της Πάτρας.

Ένα κομμάτι του, και συγκεκριμένα από το δυτικο τμημα του Ρωμανός και την έξοδο Εγλυκάδας από το ύψος της Περιμετρικής οδού της Πάτρας, έχει σκεπαστεί και εγκιβωτιστεί και έχει κατασκευαστεί επάνω του η Λεωφόρος Ελευθερίου Βενιζέλου. Έγιναν έργα για να σκεπαστεί όλο το κομμάτι του χειμάρρου, που περνά μέσα από την πόλη, για να αντιμετωπιστούν οι πλημμύρες του. Η τελευταία μεγάλη του πλημμύρα έγινε στις 16 Δεκεμβρίου του 2001 με δύο θανάτους ανθρώπων, πλημμύρισμα εκατοντάδων σπιτιών στις συνοικίες Ζαρουχλέικα, Αγία Τριάδα, Άγιο Νεκτάριο, Ψαροφάι και Εγλυκάδα ενώ η πόλη της Πάτρας αποκόπηκε για πολλές ώρες σε δύο κομμάτια.

Ιστορικά στοιχεία

Την Ρωμαϊκή περίοδο επί αυτοκράτορος Αυγούστου και τους πρώτους Βυζαντινούς χρόνους έγινε και το μεγαλύτερο έργο υδροδότησης της αρχαίας πόλης, ο αρχαίος υδραγωγός ή «Καμάρες». Ο αγωγός αυτός ετροφοδοτείτο από την πηγή «Νερομάνα» στο Ρωμανό νο που βρίσκεται ποιο ψηλά σε ένα λοφίσκο από τον οικισμό και σε απόσταση 6.000 μέτρων από την πόλη. Οι Ρωμαίοι κατασκεύασαν μια μεγάλη δεξαμενή νερού στις πηγές του από όπου ξεκινά ο χείμαρρος του Διακονιάρη. Η δεξαμενή έγινε με τη μορφή τεχνητού φράγματος στην αρχή του λαγκαδιού και σ' απόσταση δέκα μέτρων από τις πηγές. Τμήμα του αρχικού τοίχου του φράγματος βρίσκεται σήμερα ενσωματωμένο στη βάση της σύγχρονης δεξαμενής, ενώ σε απόσταση 20 μ., μέσα στην κοίτη του ποταμού βρίσκονται αρκετά μεγάλα κομμάτια ισχυρού τοίχου.

Στις πηγές του Ρωμανός όπως αποδεικνύεται από επιγραφή που βρέθηκε τον περασμένο αιώνα, λατρεύονταν οι Νύμφες, θεότητες των υδάτων.

Βορειοανατολικά, σε ένα λοφίσκο και στα όρια του οικισμού, βρίσκεται ο πύργος που είναι γνωστός ως πύργος των Ρούφων . Οι Ρούφοι όμως δεν πρέπει να ήταν οι πρώτοι ιδιοκτήτες του πύργου. Ο πύργος πιθανότατα κτίστηκε επί Τουρκοκρατίας, τον 17ο ή τον 18ο αιώνα, και στις ιστορικές αφηγήσεις του αγώνα του 1821 αναφέρεται ως Ληνός του Χουσεΐναγα.

Το 1821 ενεργή η συμμετοχή του Ρωμανός στην επανάσταση. Σύμφωνα πηγές (ιστορικό λεξικό πατρών Κ. Ν Τριανταφύλλου α' έτος της επανάστασης, 1821, τον Αύγουστο, είχαν στρατοπευδέυσει στο ύψωμα Ρωμανού στρατιώτες υπό την αρχηγία του Π. Καρατζά, άλλοι στρατιώτες υπό τον Ακαρνάνα, Θ. Γρίβα κατείχαν το Ληνό Χουσεΐν Αγά και ο Α. Λόντος τη θέση Αποστομές. Σε όλους αυτούς επιτέθηκε στις 2/8/21, ο Γιουσούφ Πασάς από την Μονή Γηροκομείου. Με την μάχη του Ρωμανού στις 6-8/8/1821,ο Γιουσούφ Πασάς αναγκάστηκε να αποσυρθεί και πήγε και οχυρώθηκε στο φρούριο. Περιγραφές της μάχης στον πύργο Χουσεΐν Αγά στις 6/7 Αυγούστου 1821 έχουν γίνει και από τον Νικόλαο Σπηλιάδη. Στις 9 Μαρτίου οι Τούρκοι χτύπησαν πάνοπλοι και αιφνιδιαστικά τους Έλληνες στις θέσεις ανατολικά της Πάτρας . Έτσι ο Κολοκοτρώνης άρχισε και πήγαινε μοναχός προς τα μέτωπα, χαρακτηριστικά αναφέρεται πως ο Κολοκοτρώνης είπε στρατηγικά ψέματα για λόγους εμψύχωσης και ανύψωσης ηθικού δτουςψτρατιωτες του δηλ <<έρχονται ενισχύσεις >>ενώ σε μια άλλη στιγμή που η μάχη χωρίστηκε σε δύο μέτωπα, σκέφτηκε να ανέβει σε ένα ύψωμα προς και τα δύο μέτωπα δεξιά αριστερά σε ένα λοφίσκο στο πάνω μέρος του Ρωμανός και κοντά στην Νερομάνα της Πάτρας και καθώς άρχισε να σκοτεινιάζει, ο Κολοκοτρώνης από εκεί φώναξε <<Ετσάκισαν οι Τούρκοι, ετσάκισαν° πάρτε τους Έλληνες πάρτε τους >> χωρίς αυτό να ισχύει μεχρι την δεδομένη στιγμή, αλλά οι μαχόμενοι στα δύο μέτωπα χωρίς να έχουν οπτικό επαφή με μεταξύ τους εκατέρωθεν νόμιζαν ότι αυτό γίνεται στο αντίστοιχο άλλο, ώσπου έπειτα τα λόγια αυτά "επαληθεύτηκαν" σε όλος το εύρος της μάχης. (Ιστορικό λεξικό Πατρών Κώστα Ν. Τριανταφυλλού)

Αθλητισμός

Το 1978 ιδρύθηκε στην περιοχή ο Αθλητικός Όμιλος "Ρωμανός" Πατρών (εν συντομία: Α.Ο. Ρωμανός). Η ομάδα διαθέτει μόνο ποδοσφαιρικό τμήμα και σήμερα αγωνίζεται στην Γ΄ τοπική κατηγορία της Ε.Π.Σ. Αχαΐας.

Βιβλιογραφία

• Θεόδωρος Η. Λουλούδης, Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση, Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας, Πάτρα 2010.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Ρωμανού Αχαΐας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 30/11/2017.
• Μετεωρολογικός σταθμός Ρωμανού. metar.gr. Ανακτήθηκε: 05/01/2014.
• Ρωμανός. moriasnow.gr. Ανακτήθηκε: 21/09/2016.