Σταυρός Αχαΐας

Για οικισμούς με ίδιο όνομα, δείτε: Σταυρός

Σταυρός
Σταυρός Σταυρός
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Δυτικής Ελλάδας
Δήμος	Πατρέων
Δημοτική Ενότητα	Βραχναίικων
Δημοτική Κοινότητα	Βραχναίικων
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Πελοποννήσου
Νομός	Αχαΐας
Υψόμετρο	180 μ.
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασία	Δρεσθενά, Δρεστενά

Ο περίβολος του ναού στα Δρεσθενά Αχαΐας.

Ο Σταυρός, πολύ περισσότερο γνωστός με το παλιό όνομα Δρεσθενά ή και Δρεστενά, είναι οικισμός της πρώην Επαρχίας Πατρών του Νομού Αχαίας. Είχε 42 κατοίκους σύμφωνα με την Απογραφή του 2001 ενώ σύμφωνα με την τελευταία του 2011 δε βρέθηκε να έχει μόνιμους κατοίκους. Διοικητικά ανήκει στη Δημοτική Κοινότητα της κωμόπολης των Βραχναίικων της ομώνυμης Δημοτικής Ενότητας του Δήμου Πατρέων.

Η περιοχή δύναται να εξυπηρετείται από τις 29 Φεβρουαρίου 2020 από τη Γραμμή 2 του Προαστιακού Σιδηρόδρομου Πάτρας μέσω της στάσης "Βραχναίικα / Vrachneika".

Ονομασία

Το όνομα πιστεύεται ότι είναι σλαβικό και σημαίνει "Καλαμώνας" - "Μέρος με καλαμιές". Τα Δρεσθενά σε διάφορα έγγραφα αναφέρονται και σαν "Τρεστενά" ("Τrestena"), "Δρεσθαινά", "Ντρεστενά" και "Τριστενά".

Το 1955 με το ΦΕΚ 287/1955 ο οικισμός άλλαξε όνομα σε Σταυρός, το οποίο όμως δεν επικράτησε ποτέ.

Ιστορικά στοιχεία

Στην περιοχή έχουν ανασκαφεί μυκηναϊκό νεκροταφείο ενώ έχουν βρεθεί και ρωμαϊκές αρχαιότητες.

Τα Δρεσθενά είναι χτισμένα σε λοφώδες έδαφος σε υψόμετρο 180 μέτρων, και όλη τότε η εγγύς παραθαλάσσια περιοχή ήταν ακατοίκητη κατά την συνήθεια της εποχής για την αποφυγή πειρατών. Αναφέρονται σε Οθωμανικό έγγραφο πρώτη φορά το 1460 με το όνομα Τρεστενά με 6 οικογένειες, πιστεύεται ότι το χωριό είχε ιδρυθεί λίγα χρόνια πριν. Σε ενετική απογραφή το 1700 είχε 69 κατοίκους.

Κατά την επανάσταση του 1821 στην ευρύτερη περιοχή αλλά και στο χωριό έγιναν μάχες μεταξύ Ελλήνων και Οθωμανών. Επί Τουρκοκρατίας μεγάλες παραθαλάσσιες κυρίως και πεδινές εκτάσεις του χωριού ανήκαν σε Οθωμανούς, μετά την απελευθέρωση έγιναν εθνικές γαίες και πουλήθηκαν σε καλλιεργητές. Οι πρώτοι καλλιεργητές καλούσαν εργάτες από τα χωριά των Καλαβρύτων για το μάζεμα της σταφίδας. Στα Δρεσθενά έρχονταν από το Βραχνί κι έμεναν σε καλύβες, σταδιακά αγόρασαν κάποιες εκτάσεις και έκτισαν αρχικά θερινούς οικισμούς και μετά μόνιμες εγκαταστάσεις. Οι οικισμοί αυτοί εξελίχθηκαν σε χωριά που ξεπέρασαν και τα Δρεσθενά. Στα μέσα του 20ου αιώνα τα Δρεσθενά είχαν εγκαταλειφθεί αφού όλοι οι κάτοικοι είχαν μετοικίσει στα Βραχνέικα, σήμερα έχουν επιστρέψει λίγες οικογένειες.

Με το Β.Δ. 8/4/1835 τα Δρεσθενά αποτέλεσαν δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Μεσσάτιδος. Με το Β.Δ. 3/7/1836 ο Δήμος Μεσσάτιδος συγχωνεύτηκε με τον δήμο Πατρέων και τα Δρεσθενά εντάχθηκαν στον Δήμο της Πάτρας.

Το 1912 με τον Ε.τ.Κ. 14/2/1912 και τον νόμο ΔΝΖ΄4057 διαλύθηκαν οι δήμοι και τα Δρεσθενά μαζί με τα Βραχνέικα και το Μονοδένδρι αποτέλεσαν την ανεξάρτητη κοινότητα Βραχνέικων. Το 1998 με το Σχέδιο Καποδίστριας αποτέλεσαν οικισμό του Δημοτικού Διαμερίσματος Βραχνέικων του Δήμου Βραχναίικων.

Πηγές

• Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012).
• Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001, Αθήνα 2004. ISBN 960-86704-8-9.
• Κώστας Παπαγιαννόπουλος (επιμ.), Βραχναίικα και Μονοδένδρι. Αρχαιολογία του τοπίου και τοπική ιστορία, πρόλογος: Βασίλης Τογαντζής, Μιλτιάδης Γούτας, Λάζαρος Κολώνας, Έκδοση Δήμος Βραχναίικων-Δημοτική Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Βραχναίικων, Πάτρα 2009. ISBN 978-960-99129-0-7.

Βιβλιογραφία

• Θεόδωρος Η. Λουλούδης, Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση, Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας, Πάτρα 2010.