Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μακεδονία (ορολογία)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Το παρόν λήμμα χρησιμοποιεί εκτενώς τους όρους με τους οποίους αυτοπροσδιορίζονται όλες οι εθνότητες στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας με στόχο την κατάδειξη της σημειολογικής σύγχυσης που αυτό συνεπάγεται. Για άλλες χρήσεις της λέξης Μακεδονία δείτε: Μακεδονία (αποσαφήνιση)
Χρήσεις του όρου «Μακεδονία» στο πέρασμα των αιώνων.

Ο ορισμός της Μακεδονίας αποτελεί μεγάλη πηγή σύγχυσης λόγω της συχνά επικαλυπτόμενης χρήσης του όρου για την περιγραφή γεωγραφικών, πολιτικών και ιστορικών περιοχών, γλωσσών και λαών. Οι εθνότητες που κατοικούν στην περιοχή χρησιμοποιούν διαφορετική ορολογία για την ίδια οντότητα, είτε ίδια ορολογία για διαφορετικές οντότητες, πράγμα συχνά περίπλοκο για τους υπόλοιπους κατοίκους της περιοχής και ακόμη περισσότερο για τους ξένους.

Ιστορικά, η περιοχή έχει παρουσιάσει αξιοσημείωτα μεταβαλλόμενα όρια ανά τη Βαλκανική χερσόνησο. Γεωγραφικά, ουδείς ορισμός των συνόρων ή των ονομάτων των υποπεριοχών της κρίνεται αποδεκτός από όλους τους ακαδημαϊκούς και όλες τις εθνότητες της περιοχής. Δημογραφικά, κατοικείται κυρίως από τέσσερις εθνότητες, την ελληνική, τη βουλγαρική, την σλαβομακεδονική (γνωστή διεθνώς ως μακεδονική), και την αλβανική, με τις δύο πρώτες να αυτοχαρακτηρίζονται επίσης Μακεδόνες. Γλωσσολογικά, τα ονόματα και οι ρίζες των γλωσσών και διαλέκτων που ομιλούνται στην περιοχή αποτελούν πηγή αντιπαράθεσης. Πολιτικά, η χρήση του ονόματος Μακεδονία είχε οδηγήσει την Ελλάδα και τη Βόρεια Μακεδονία σε διπλωματική διαμάχη, η οποία κράτησε 28 χρόνια και διευθετήθηκε το 2019 με την Συμφωνία των Πρεσπών.

Ανεξαρτήτως της ανυπαρξίας σαφών γεωγραφικών ορίων και της ιστορικής φύσεως της περιοχής, η Μακεδονία μπορεί να θεωρηθεί ασφαλώς τοποθετημένη στην καρδιά της Βαλκανικής χερσονήσου.

Χάρτης[νεκρός σύνδεσμος] της Μακεδονίας με συνδυασμό αρχαίων τοποθεσιών και τοπονυμίων του 18ου αιώνα, Χάρτα του Ρήγα, 1797

Υπάρχουν τρεις θεωρίες για την ετυμολογία του ονόματος «Μακεδονία». Σύμφωνα με την αρχαία ελληνική μυθολογία, «Μακεδών» ήταν το όνομα του αρχηγού της φυλής που πρωτοεγκαταστάθηκε στη δυτική, νότια και κεντρική Μακεδονία και ίδρυσε το βασίλειο της αρχαίας Μακεδονίας. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, οι Μακεδνοί ήταν δωρική φυλή.[1] Το όνομα πιθανότατα προέρχεται από το επίθετο μακεδνός, που σημαίνει «ψηλός», το οποίο χρησιμοποιεί ο Όμηρος για να περιγράψει μία ψηλή λεύκα[2]. Το ίδιο επίθετο ο λεξικογράφος Ησύχιος της Αλεξάνδρειας καταγράφει ως δωρική λέξη που σημαίνει «μεγάλος» ή «ουράνιος».[3] Σύμφωνα με τον ιστορικό Νίκολας Χάμμοντ, η ονομασία «Μακεδόνες» σημαίνει «ορεσίβιοι», και είναι συνώνυμη των εθνωνυμίων «Ορέσται/Ορείται». Μια πρωιμότερη μορφή της ονομασίας των Μακεδόνων, «Μακέται», προέρχεται από την λέξη «μῆκος», που στην αρχαία ελληνική σήμαινε και το ύψος.[4] Το εθνικό όνομα «Μακεδών» απαντάται στην αρχαία θεσσαλική διάλεκτο ως «Μακετούν» στο αρσενικό και «Μακέτα» στο θηλυκό γένος.[5]

Ιστορική Μακεδονία

(μεταβαλλόμενα όρια ανάλυτικά)

Μακεδονικό βασίλειο: Προσεγγιστικά όρια πριν τις εκστρατείες του Μ. Αλεξάνδρου, σύμφωνα με αρχαιολογικά ευρήματα και ιστορικές αναφορές.
Μακεδονικό βασίλειο: Προσεγγιστικά όρια πριν τις εκστρατείες του Μ. Αλεξάνδρου, σύμφωνα με αρχαιολογικά ευρήματα και ιστορικές αναφορές.
Ρωμαϊκή επαρχία: Η Μακεδονία κατελάμβανε περιοχές εκτός της σύγχρονης γεωγραφικής θέσης της προς τα Δυτικά (προσεγγιστικά όρια μέγιστης έκτασης).
Ρωμαϊκή επαρχία: Η Μακεδονία κατελάμβανε περιοχές εκτός της σύγχρονης γεωγραφικής θέσης της προς τα Δυτικά (προσεγγιστικά όρια μέγιστης έκτασης).
Αρχαία Μακεδονία Ρωμαϊκή επαρχία
Βυζαντινό Θέμα: Η Μακεδονία δεν περιλάμβανε τη Θεσσαλονίκη και κατελάμβανε μόνον το Ανατολικό τμήμα της σύγχρονης γεωγραφικής περιοχής (προσεγγιστικά όρια).
Βυζαντινό Θέμα: Η Μακεδονία δεν περιλάμβανε τη Θεσσαλονίκη και κατελάμβανε μόνον το Ανατολικό τμήμα της σύγχρονης γεωγραφικής περιοχής (προσεγγιστικά όρια).
Οθωμανική κτήση: Η Μακεδονία δεν ήταν διοικητικό διαμέρισμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Τα σύνορά της μεταβάλλονταν, συνήθως ελάχιστα, από χάρτη σε χάρτη.
Οθωμανική κτήση: Η Μακεδονία δεν ήταν διοικητικό διαμέρισμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Τα σύνορά της μεταβάλλονταν, συνήθως ελάχιστα, από χάρτη σε χάρτη.
Βυζαντινό Θέμα
(προσεγγιστικά όρια)
Οθωμανική κτήση:
(προσεγγιστικά όρια)
«Αν δεν ήταν συγκεχυμένο, δεν θα ήταν Μακεδονία». [6]

Αρχαία Μακεδονία: Προσεγγιστικά όρια πριν τις εκστρατείες του Μ. Αλεξάνδρου, σύμφωνα με αρχαιολογικά ευρήματα και ιστορικές αναφορές.
Ρωμαϊκή επαρχία: Η Μακεδονία καταλάμβανε περιοχές εκτός της σύγχρονης γεωγραφικής θέσης της προς τα Δυτικά (προσεγγιστικά όρια μέγιστης έκτασης).
Βυζαντινό Θέμα: Η Μακεδονία δεν περιλάμβανε τη Θεσσαλονίκη και καταλάμβανε μόνον το Ανατολικό τμήμα της σύγχρονης γεωγραφικής περιοχής (προσεγγιστικά όρια).
Οθωμανική κτήση: Κατά τους τέσσερις πρώτους αιώνες της Οθωμανικής κτήσης, οι ακαδημαϊκοί της δύσης αντιλαμβάνονταν τη Μακεδονία με βάση τους Ελληνορωμαϊκούς γεωγράφους. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία δεν είχε διοικητικό διαμέρισμα με το όνομα αυτό. Στις αρχές του 19ου αιώνα, ο ορισμός της Μακεδονίας από τους περισσότερους λόγιους, ταυτιζόταν περίπου με τον σημερινό, ενώ ελάχιστοι παρουσίαζαν σημαντικές διαφορές.

Η περιοχή της Μακεδονίας υπήρξε τόπος στον οποίο διαμορφώθηκαν αρκετές ιστορικές πολιτικές οντότητες, οι κυριότερες από τις οποίες παρατίθενται πιο κάτω, με διαφορετικά σύνορα. Η έκταση που κατείχαν οι αρχαίοι Μακεδόνες σχεδόν συμπίπτει με τη σύγχρονη ελληνική Μακεδονία.[7]

Παλαιότερη ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα σύνορα της περιοχής της Μακεδονίας χαρακτηρίζονται από προοδευτικά αυξανόμενη ασάφεια κατά τη διάρκεια της παλαιότερης ιστορίας της. Ξεκίνησαν ως ένα σαφώς οροθετημένο βασίλειο, την Αρχαία Μακεδονία, το οποίο ταχύτατα επεκτάθηκε σε μία αυτοκρατορία, καταλαμβάνοντας όλο τον τότε γνωστό κόσμο. Κατά τη διάρκεια της Ρωμαϊκής κτήσης, τα όρια της επαρχίας της Μακεδονίας ήταν συχνά μεταβαλλόμενα. Το ίδιο συνέβη και κατά τη Βυζαντινή περίοδο, όπου το Θέμα Μακεδονίας μετακινήθηκε εξ ολοκλήρου ανατολικά, εξαιρώντας την πόλη της Θεσσαλονίκης. Οι Οθωμανοί δεν περιλάμβαναν το όνομα Μακεδονία στο διοικητικό τους σχήμα.

Οι ιστορικές πολιτικές οντότητες που χρησιμοποιούσαν το όνομα Μακεδονία ήταν:

  • Οι Οθωμανοί, που κατείχαν την περιοχή της Μακεδονίας για πέντε αιώνες, τη διαίρεσαν σε 3 βιλαέτια, της Θεσσαλονίκης (περίπου σημερινή Κεντρική και Ανατολική Μακεδονία της Ελλάδας, Πιρίν της Βουλγαρίας και νοτιοανατολική Βόρεια Μακεδονία), του Μοναστηρίου (σήμερα, Δυτική Μακεδονία της Ελλάδας με κομμάτια της Δυτικής όρειας Μακεδονίαςκ αι της ΝΑ Αλβανίας) και του Κοσόβου (σημερινή ΒΑ Βόρεια Μακεδονία). Πριν την εμφάνιση του ελληνικού εθνικού κινήματος, η μη εγγράμματη πλειονότητα των κατοίκων των αρχαίων ελληνικών χωρών δε χρησιμοποιούσε τις αρχαίες ονομασίες τους, όπως «Μακεδονία»· αναφέρονταν κυρίως σε περιοχές μικρότερης κλίμακας (όπως «Κοζάνη», «Βέροια» κ.ο.κ.), εντός των ορίων των οποίων περνούσαν τη ζωή τους οι περισσότεροι. Τις αρχαίες ονομασίες γνώριζαν και χρησιμοποιούσαν οι εγγράμματοι κοσμικοί και κληρικοί, που διάβαζαν τους κλασικούς συγγραφείς και δυτικούς περιηγητές, δίχως, ωστόσο, να συμφωνούν μεταξύ τους ή να έχουν σαφή εικόνα για τα όρια των περιοχών αυτών.[8] Το 1904, όταν το μεγαλύτερο τμήμα της ήταν κάτω από διεθνή διαχείριση, περιλάμβανε τα τμήματα της Σαλονίκης, Μοναστηρίου (Μπίτολα), Ουσκούπ (Σκόπια), Κοσόβου, Δράμας, και Σερρών. Το 1912-3, η περιοχή μοιράστηκε στις βαλκανικές χώρες.[9][10][11][12]

Με τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η Μακεδονία διεκδικήθηκε από όλα τα μέλη της Βαλκανικής Συμμαχίας (Σερβία, Μαυροβούνιο, Ελλάδα, και Βουλγαρία) και από τη Ρουμανία. Η προσωρινή κυβέρνηση της Ελλάδας διεκδίκησε τη Μακεδονία ως τμήμα της, αλλά η Συνθήκη του Λονδίνου, που τερμάτισε τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο όρισε το 1913 τα σύνορά της μεταξύ Άρτας και Βόλου.[13] Λόγω διαφωνιών μεταξύ των συμμάχων, δεν ελήφθη οριστική απόφαση για τη διαίρεση τη Μακεδονίας. Ως αποτέλεσμα του Β΄ Βαλκανικού Πολέμου, η συγκεχυμένη περιοχή της Μακεδονίας διαχωρίστηκε σε καθορισμένα σύνορα. Οι πολιτικές οντότητες που υπήρξαν είτε ακόμη υπάρχουν στην περιοχή, με το όνομα Μακεδονία είναι:

Γαλλικός γεωγραφικός χάρτης της Μακεδονίας (Bianconi, 1885). Οι περισσότεροι χάρτες της περιόδου είχαν ελάχιστα διαφορετικά όρια. Λίγοι χάρτες περιόριζαν την περιοχή στο νοτιότερό της κομμάτι.

Η Μακεδονία (ως τρέχων γεωγραφικός όρος) αναφέρεται σε μια περιοχή της Βαλκανικής χερσονήσου στη νοτιοανατολική Ευρώπη, που καλύπτει περίπου 67.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Παρά το ότι τα ακριβή σύνορα της περιοχής δεν ορίζονται από κανένα διεθνή οργανισμό ή κράτος, ειδικές αναφορές, την ορίζουν ως την περιοχή που αντιστοιχεί στις κοιλάδες (από δυτικά προς ανατολικά) των ποταμών Αλιάκμονα, Βαρδάρη/Αξιού και Στρούμα/Στρυμόνα, και τις πεδιάδες γύρω από τη Θεσσαλονίκη και τις Σέρρες.

Ιστορικά, η περιοχή παρουσιάζει αξιοσημείωτα μεταβαλλόμενα σύνορα στη Βαλκανική χερσόνησο, καθότι τα σύνορα ορίζονταν προσεγγιστικά ανάλογα με τις διαχειριστικές απαιτήσεις των κατακτητών της. Κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής κατοχής, που διήρκεσε πέντε αιώνες, δεν υπήρχε διοικητικό διαμέρισμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με το όνομα «Μακεδονία».[17] Ο γεωγράφος H.R. Wilkinson, επισημαίνει ότι η περιοχή «αρνείται ορισμού», αλλά ότι πολλοί γεωγράφοι συμφωνούν «για τη γενική της θέση».[18] Η Μακεδονία ήταν αρκετά ορισμένη το 1897 ώστε ο Ουίλιαμ Έντουαρντ Γκλάντστον να προτείνει την «Μακεδονία για τους Μακεδόνες», εννοώντας όλους τους κατοίκους της, ανεξαρτήτως εθνικότητας.[19] Τα Βαλκανικά κράτη άρχισαν να αναζητούν τα δικαιώματά τους στην περιοχή μετά τη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου το 1878, και την επακόλουθη αναθεώρησή της.

Μακεδονία
Τα σύνορα της Μακεδονίας, σύμφωνα με τους συγγραφείς (1843-1927).
Η σύγχρονη γεωγραφική περιοχή της Μακεδονίας δεν ορίζεται επισήμως από κανένα διεθνή οργανισμό ή κράτος. Ειδικές αναφορές την εμφανίζουν να απλώνεται σε πέντε κράτη: Αλβανία, Βουλγαρία, Ελλάδα, Βόρεια Μακεδονία, και Σερβία.

Πολλοί εθνογραφικοί χάρτες παρήχθησαν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου αντιπαράθεσης. Οι κύριες διαφορές τους αφορούν στην απόδοση των περιοχών στην κάθε εθνικότητα μέσα στη Μακεδονία. Αυτό, εν μέρει, ήταν αποτέλεσμα της επιλογής ορισμού: ένας κάτοικος της Μακεδονίας μπορούσε να έχει διαφορετικές εθνικότητες αναλόγως αν το κριτήριο κατηγοριοποίησης ήταν θρησκεία, γενεαλογία, γλώσσα, αυτοπροσδιορισμός ή προσωπική επιλογή. Επιπλέον, οι Οθωμανικές απογραφές, που ήταν με βάση τη θρησκεία, παρερμηνεύονταν από όλες τις πλευρές. Η γενεαλογία, ή η «φυλή», ήταν κυρίως θέμα πρόβλεψης, καθότι οι κάτοικοι της Μακεδονίας μπορεί να μιλούσαν διαφορετική γλώσσα στην αγορά από ότι στο σπίτι. Παράλληλα, μία ίδια σλαβική διάλεκτος μπορεί να αποκαλείτο σερβικά «με βουλγαρικές επιρροές», σλαβομακεδονικά, ή Δυτικά Βουλγαρικά.

Οι χάρτες αυτοί, διέφεραν επίσης κατά τι ως προς τα σύνορα της Μακεδονίας. Τα μόνα αδιαμφισβήτητα όρια ήταν το Αιγαίο Πέλαγος και τα Σερβικά και Βουλγαρικά σύνορα (του 1885). Το αν έφτανε μέχρι την Παλαιά Σερβία, την Αλβανία, και τη Θράκη (όλα μέρη της Οθωμανικής Ρωμυλίας) ήταν συζητήσιμο.[18]

Ο Έλληνας εθνογράφος Νικολαΐδης, ο Αυστριακός Meinhard, και ο Βούλγαρος Kǎnčev αποδέχτηκαν τα Όρη Σαρ και τους λόφους Τσέρνα, όπως είχαν αποδεχτεί και άλλοι ακαδημαϊκοί προ του 1878.[18] Ο Σέρβος Gopčevič προτίμησε να τα τοποθετήσει αρκετά νοτιότερα, αποδίδοντας ολόκληρη την περιοχή από τα Σκόπια ως τη Στρούμιτσα στην «Παλαιά Σερβία», ενώ κάποιοι μεταγενέστεροι Έλληνες γεωγράφοι συμφώνησαν επίσης σε μια πιο περιορισμένη Μακεδονία.[18] Επιπλέον, οι χάρτες μπορεί να παρουσιάζουν άλλες μικροδιαφορές, αν το ένα ή το άλλο χωριό ήταν μακεδονικό: Ένας ιταλικός χάρτης παρουσίαζε το Πρίζρεν, που οι Νικολαΐδης και Meinhard είχαν μόλις αποκλείσει ως λίγο βορειότερο. Στα νότια και δυτικά, τα Γρεβενά, η Κορυτσά, και η Κόνιτσα άλλοτε συμπεριλαμβάνονταν και άλλοτε όχι. Στα ανατολικά, η συνήθης γραμμή ήταν αυτή του ποταμού Νέστου / Μέστα μέχρι βόρεια ή βορειοανατολικά, αλλά ένας Γερμανός γεωγράφος εξαιρεί το Μπάνσκο και το Νευροκόπι / Γκότσε Ντέλτσεφ.[18]

Εξτρεμιστές Σλαβομακεδόνες εθνικιστές του κινήματος της «Ενωμένης Μακεδονίας» έχουν εκφράσει αλυτρωτικές απαιτήσεις προς τις περιοχές που ονομάζουν «Αιγαιακή Μακεδονία» (στην Ελλάδα),[20][21][22] «Μακεδονία του Πίριν» (στη Βουλγαρία),[23] «Μάλα Πρέσπα και Γκόλο Μπρντο» (στην Αλβανία),[24] και «Γκόρα και Προχόρ Πετσίνσκι» (στη Σερβία).[25] Έλληνες Μακεδόνες, Βούλγαροι, Αλβανοί και Σέρβοι απαρτίζουν την συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού σε κάθε αντίστοιχο τμήμα της περιοχής. Αυτές οι ακραίες ομάδες δεν λαμβάνουν επίσημη ενθάρρυνση από την κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας, ειδικά μετά το 1995 όπου προσετέθη συνταγματική αναθεώρηση που δήλωνε ότι δεν υπήρχαν εδαφικές απαιτήσεις από γειτονικές χώρες. Παρ' όλα αυτά, κάποια σχολικά βιβλία και επίσημες κυβερνητικές εκδόσεις στο κρατίδιο έχουν παρουσιάσει τη χώρα ως μέρος μη απελευθερωμένου συνόλου.[26][27][28][29][30][31][32]

Η περιοχή της Μακεδονίας διαιρείται συνήθως σε τρεις κύριες και δύο δευτερεύουσες υποπεριοχές.[33] Το όνομα Μακεδονία εμφανίζεται κάτω από ειδικές διατυπώσεις στις κύριες περιοχές, ενώ οι μικρότερες αναφέρονται παραδοσιακά με άλλες τοπικές τοπωνυμίες:

Κύριες υποπεριοχές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Μακεδονία συνήθως διαιρείται γεωγραφικά σε τρεις κύριες υποπεριοχές, ειδικά όταν γίνεται αναφορά στο Μακεδονικό Ζήτημα. Οι όροι χρησιμοποιούνται σε ακαδημαϊκές εργασίες ανεξάρτητων μερών αν και χρησιμοποιούνται επίσης σε αλυτρωτική σλαβομακεδονική βιβλιογραφία (εθνικιστικής-σοβινιστικής φύσεως):[34]

Μικρότερες υποπεριοχές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Επιπρόσθετα στις παραπάνω υποπεριοχές, υπάρχουν επίσης δύο μικρότερες περιοχές, στην Αλβανία και τη Σερβία αντίστοιχα. Αυτές θεωρούνται γεωγραφικά τμήμα της Μακεδονίας. Αναφέρονται από τους Σλαβομακεδόνες εθνικιστές ως ακολούθως,[34] αλλά τυπικά δε αναφέρονται από μη-θιασώτες λόγιους:

Η Μάλα Πρέσπα και Γκόλο Μπρντο είναι μια μικρή περιοχή δυτικά της Βόρειας Μακεδονίας στην Αλβανία, κυρίως γύρω από τη λίμνη Οχρίδα. Περιλαμβάνει τμήματα των περιοχών Κορυτσά (Korçë), Πόγραδετς και Ντεβόλλ. Συνολικά οι παραπάνω περιοχές καταλαμβάνουν περίπου 3.000 τ.χλμ., αλλά το τμήμα που μας ενδιαφέρει είναι πολύ μικρότερο.

Η Γκόρα (Gora) και η Προχόρ Πετσίνσκι (Prohor Pchinski) είναι μικρότερα τμήματα βόρεια της περιοχής της Μακεδονίας στη Σερβία. Αντιστοιχούν περίπου στη σερβική περιοχή του Ντραγκάς (Dragash) (435 τ.χλμ.) και της μονής Προχόρ Πετσίνσκι (Prohor Pčinjski).

Η περιοχή, όπως ορίζεται παραπάνω, έχει συνολικό πληθυσμό περίπου 5 εκατομμυρίων. Το κύριο αποσαφηνιστικό θέμα στα δημογραφικά είναι ο αυτοπροσδιορισμός δύο σύγχρονων ομάδων. Ο σλαβομακεδονικός πληθυσμός της Βόρειας Μακεδονίας αυτοχαρακτηρίζεται ως Μακεδόνες σε εθνικό επίπεδο, ενώ οι Έλληνες Μακεδόνες αυτοχαρακτηρίζονται Μακεδόνες σε περιφερειακό, και Έλληνες σε εθνικό επίπεδο. Αυτό το πρόβλημα αποσαφήνισης έχει οδηγήσει στη χρήση μιας μεγάλης ποικιλίας όρων που αναφέρονται στις ομάδες αυτές, περισσότερες πληροφορίες για τους οποίους υπάρχουν στο τμήμα Ορολογία κατά εθνότητα.

Δημογραφική Μακεδονία
Μακεδόνες
5 εκατομμύρια περίπου
Όλοι οι κάτοικοι της περιοχής, ανεξαρτήτως εθνικότητας
ΜακεδόνεςN-[3]
2 εκατομμύρια περίπου, συν διασπορά
Σύγχρονη εθνότητα, επίσης αναφερόμενη ως Σλαβομακεδόνες ή Μακεδόνες Σλάβοι[38]Σ-[5]
ΜακεδόνεςΣ-[3]
2 εκατομμύρια περίπου
Πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας ανεξαρτήτως εθνικότητας
Μακεδόνες
2,4 εκατομμύρια περίπου, συν διασπορά
Ελληνική περιφερειακή ομάδα, επίσης αναφερόμενη ως Έλληνες Μακεδόνες ή Αιγαιακοί Μακεδόνες
Μακεδόνες (άγνωστος πληθυσμός)Πληθυσμιακή ομάδα της αρχαιότητας
Μακεδόνες
0,3 εκατομμύρια περίπου
Βουλγαρική περιφερειακή ομάδα, επίσης αναφερόμενη ως Πιριναίοι.[39]
Μακεδο-Ρωμάνοι
0,25 εκατομμύρια περίπου
Εναλλακτικό όνομα των Αρμάνων

Οι αυτοπροσδιοριζόμενοι ως Μακεδόνες (συλλογική αναφορά σε όλους τους κατοίκους της περιοχής) που κατοικούν ή κατοικούσαν στην περιοχή είναι:

Ως εθνότητα, ο όρος «Μακεδόνες» αναφέρεταιΣ-[3] στην πλειοψηφία του πληθυσμού της Βόρειας Μακεδονίας. Η στατιστική του 2002 καταδεικνύει ότι ο πληθυσμός τους εντός της χώρας είναι 1.297.981.[37], [40] Από την άλλη πλευρά, ως νομικός όρος, αναφέρεται σε όλους τους πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας, ανεξαρτήτως εθνικότητας ή θρησκευτικής πίστης.[37] Παρ' όλα αυτά, το προοίμιο του συντάγματος[16] κάνει διαχωρισμό μεταξύ «του Μακεδονικού λαού» και των «Αλβανών, Τούρκων, Βλάχων, Ρομάνι και άλλων εθνικοτήτων που ζουν στη Δημοκρατία της Μακεδονίας», αλλά για τους οποίους παρέχεται «πλήρης ισότητα ως πολίτες». Με βάση τη συμφωνία των Πρεσπών ο κάτοικος της Βόρειας Μακεδονίας ονομάζεται, ως προς την υπηκοότητα, Μακεδόνας/Πολίτης της Βόρειας Μακεδονίας. Το 2002 ο συνολικός πληθυσμός της χώρας ήταν 2,022,547.[40]

Ως περιφερειακή ομάδα της Ελλάδας, ο όρος «Μακεδόνες» αναφέρεται στους Έλληνες που κατοικούν σε όλες τις περιοχές που χαρακτηρίζονται ως Μακεδονία, και ειδικότερα στην Ελληνική Μακεδονία. Η ομάδα αυτή, αποτελεί τη συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού της ελληνικής Μακεδονίας. Κατά την απογραφή του 2001 ο συνολικός πληθυσμός της ελληνικής περιοχής ήταν 2.625.681.[41]

Στα χρόνια του Βυζαντίου και της Τουρκοκρατίας η Μακεδονία ήταν πολυεθνική. Οι κύριες πληθυσμιακές ομάδες ήταν Έλληνες, Σλάβοι και Μουσουλμάνοι. Το τοπίο άλλαξε μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους και τη Μικρασιατική Καταστροφή, οπότε και επήλθε μέσω ανταλλαγής πληθυσμών και πολιτικών εποικισμού εθνική ομοιογένεια στα διάφορα τμήματα της Μακεδονίας. Στο ελληνικό τμήμα το 1912 το ποσοστό του ελληνικού πληθυσμού ήταν 42,6%. Όμως η σταδιακή εγκατάσταση, μεταξύ των ετών 1912 - 1926, προσφύγων από τη Μικρά Ασία, την Ανατολική Θράκη, την Ανατολική Ρωμυλία (Βόρεια Θράκη), τον Πόντο, τον Καύκασο και την περιοχή της Κωνσταντινούπολης σε συνδυασμό με την αποχώρηση μεγάλου μέρους του μουσουλμανικού πληθυσμού και αρκετών Σλάβων άλλαξαν άρδην τα πληθυσμιακά δεδομένα. Έτσι, το 1926, το ποσοστό του ελληνικού πληθυσμού της Μακεδονίας έφτασε το 88,8%.[42]

Ο ίδιος όρος στην αρχαιότητα, περιγράφει τους κατοίκους του Βασιλείου της Μακεδονίας,[19] συμπεριλαμβανομένων των αξιοσημείωτων ηγετών τους Φιλίππου Β΄ και Μεγάλου Αλεξάνδρου που αυτοπροσδιορίζονταν ως Έλληνες.[43]

Ως περιφερειακή ομάδα στη Βουλγαρία, ο όρος «Μακεδόνες» αναφέρεται στους κατοίκους της βουλγαρικής Μακεδονίας, οι οποίοι στη μεγάλη τους πλειοψηφία αυτοχαρακτηρίζονται ως Βούλγαροι σε εθνικό επίπεδο και ως Μακεδόνες σε περιφερειακό.[39] Το 2001, ο συνολικός πληθυσμός της βουλγαρικής Μακεδονίας ήταν 341.245, ενώ οι Σλαβομακεδόνες της περιοχής αριθμούσαν 3,117.[44] Οι Βούλγαροι Μακεδόνες επίσης αυτοπροσδιορίζονται ως Πιριναίοι[45] για αποφυγή σύγχυσης με τη γειτονική εθνότητα.

Ο όρος Μακεδο-Ρωμάνοι μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εναλλακτικό όνομα για τους Αρμάνους, εθνότητα με διάσπαρτη παρουσία στα νότια Βαλκάνια, και ειδικότερα στη βόρεια Ελλάδα, την Αλβανία, τη Βόρεια Μακεδονία και τη Βουλγαρία, και ως μεταναστευτική κοινότητα στη Βόρεια Δοβρουτσά (Dobruja), της Ρουμανίας. Σύμφωνα με το Ethnologue, ο συνολικός πληθυσμός τους σε όλες τις χώρες είναι 306.237.[46] Αυτή η όχι τόσο συχνά χρησιμοποιούμενη ονομασία είναι η μόνη με αποσαφηνιστικό πορτμαντό, μεταξύ και των μελών της ιδίας της εθνότητας, αλλά και των άλλων εθνοτήτων στην περιοχή.[47]

Η αρχαία αίρεση των Μακεδόνων πήρε το όνομά της από τον ιδρυτή της, Αρχιεπίσκοπο Μακεδόνιο Α΄ της Κωνσταντινούπολης, και όχι από τη γεωγραφική περιοχή της Μακεδονίας.

Γλωσσολογική Μακεδονία
ΜακεδονικάΣ-[3]Σύγχρονη σλαβική γλώσσα, επίσης αναφερόμενη ως σλαβομακεδονικά ή μακεδονικά σλαβικά[48], [49], Σ-[5]
ΜακεδονικάΔιάλεκτος της ελληνικής γλώσσας, κυρίως αναφερόμενη απλά ως Ελληνικά
ΜακεδονικάΓλώσσα ή διάλεκτος της αρχαιότητας
Μακεδο-ΡωμανικάΕναλλακτικό όνομα της αρωμανικής γλώσσας

Με τη γλώσσα να αποτελεί ένα από τα στοιχεία που ορίζουν την εθνική ταυτότητα, οι ίδιες αντιπαραθέσεις που χαρακτηρίζουν τα δημογραφικά βρίσκονται και στα γλωσσολογικά. Αναφορικά με τον όρο μακεδονικός για την περιγραφή ενός γλωσσολογικού φαινομένου, είτε αυτό είναι γλώσσα ή διάλεκτος, υπάρχουν δύο κύριες αντιπαραθέσεις:

Από τη μια πλευρά, η κατάταξη της αρχαίας μακεδονικής γλώσσας είναι αμφιλεγόμενη- ένα μέρος των ακαδημαϊκών υποστηρίζουν ότι ήταν αρχαία ελληνική διάλεκτος, ενώ άλλοι υποθέτουν ότι ήταν ξεχωριστή γλώσσα, μόνο συγγενική προς την ελληνική. Η ακαδημαϊκή κοινότητα συμφωνεί γενικά ότι, με τα λίγα στοιχεία που έχουν βρεθεί, δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία που να στηρίζουν ισχυρά τη μία ή την άλλη θεωρία.[50][51][52][53]

Από την άλλη πλευρά, η σύγχρονη σλαβομακεδονική γλώσσαΣ-[3] δεν συνδέεται με την αρχαία μακεδονική γλώσσα, και προσβάλλεται από δύο κύριες αντιπαραθέσεις. Η πρώτη αντιπαράθεση αφορά στο όνομά της (εναλλακτικοί τρόποι αναφοράς στη γλώσσα στο τμήμα Ορολογία κατά εθνότητα). Η δεύτερη αντιπαράθεση αφορά στην ύπαρξη μακεδονικής γλώσσας, ξεχωριστής από τη βουλγαρική, η άρνηση της οποίας είναι θέση που υποστηρίζεται από εθνικιστικές ομάδες,[54] αλλά επίσης, λιγότερο ενθουσιωδώς, και από απλούς Βούλγαρους. Με βάση τη συμφωνία των Πρεσπών, η γλώσσα ονομάζεται Μακεδονική και ανήκει στην ανήκει στην ομάδα των Νότιων Σλαβικών γλωσσών. Περισσότερες πληροφορίες για το θέμα αυτό παρουσιάζονται στο άρθρο για τη σλαβομακεδονική γλώσσα.

Σήμερα, τα μακεδονικά, είναι επίσης διάλεκτος της σύγχρονης ελληνικής γλώσσας, που αποτελεί κλάδο των Ινδοευρωπαϊκών γλωσσών. Επιπλέον, τα Μακεδο-Ρωμανικά είναι μια Ανατολική Ρομανική γλώσσα που ομιλείται στη νοτιοανατολική Ευρώπη από τους Αρωμάνους.[47]

Πολιτική Μακεδονία
Μακεδονία (η Μακεδονία στην Ελλάδα)
Македонија (η Βόρεια Μακεδονία)

Οι αντιπαραθέσεις των γεωγραφικών, γλωσσολογικών και δημογραφικών όρων, εκδηλώνονται επίσης και στη διεθνή πολιτική. Ανάμεσα στις αυτόνομες χώρες που προέκυψαν από τη διάσπαση της Γιουγκοσλαβίας, ήταν η μέχρι τότε ομοσπονδιακή οντότητα με το επίσημο όνομα Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας, με τις υπόλοιπες να είναι η Σερβία, η Σλοβενία, η Κροατία, η Βοσνία Ερζεγοβίνη και το Μαυροβούνιο. Η ειρηνική απόσχιση αυτού του κρατιδίου, είχε αποτέλεσμα την απαραίτητη αλλαγή στο όνομά του, ώστε να υποδηλώνει την απεξάρτησή του από την ομόσπονδη Γιουγκοσλαβία.

Δημοκρατία της ΜακεδονίαςΣ-[3] ήταν η συνταγματική ονομασία[16] του νέου κράτους που καταλαμβάνει το βόρειο τμήμα της ευρύτερης περιοχής της Μακεδονίας και χρησιμοποιείτο επισήμως από όλες τις χώρες του κόσμου (εκτός κυρίως από τους Έλληνες) για τους περισσότερους σκοπούς. Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ/FYROM) ήταν ο όρος με τον οποίο αναφέρονταν σε αυτό το κράτος η Ελλάδα και οι κυριότεροι διεθνείς οργανισμοί, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Εθνών,[55] Ευρωπαϊκής Ένωσης,[56] ΝΑΤΟ,[57] ΔΝΤ,[58] Διεθνούς Οργανισμού Εμπορίου,[59] ΔΟΕ,[60] Παγκόσμιας Τράπεζας,[61] Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης,[62] Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη,[63] FIFA,[64] και FIBA.[65] Ο όρος παρουσιάστηκε το 1993 από τα Ηνωμένα Έθνη, μετά από αντιπαράθεση για το όνομα της χώρας με την Ελλάδα.[66]. Κάποιες χώρες χρησιμοποιούσαν αυτό τον όρο ως ενδιάμεση λύση, μέχρι την οριστικοποίηση της αντιπαράθεσης.[67]

Τόσο η Ελλάδα όσο και η Βόρεια Μακεδονία, θεωρούσαν τον όρο ΠΓΔΜ συγκαταβατικό:[68] Αντετίθεντο κάποιοι Έλληνες, διότι περιλάμβανε το όνομα Μακεδονία, και αρκετοί στην Βόρεια Μακεδονία, που θεωρούσαν υποτιμητική τη συσχέτιση του ονόματος με τη Γιουγκοσλαβία,[69] ενώ ορισμένοι Σλαβομακεδόνες εθνικιστές χρησιμοποιούσαν κατ' αντιστοιχία για την Ελλάδα το υποτιμητικό όνομα FOPOG (Former Ottoman Province of Greece-πρώην Οθωμανική επικράτεια της Ελλάδας). Με την εφαρμογή της συμφωνίας των Πρεσπών η χώρα αυτή ονομάζεται Βόρεια Μακεδονία.

Μακεδονία αποκαλείται επίσης και μια γεωγραφική περιοχή στην Ελλάδα, υποδιαιρούμενη στις τρεις διοικητικές περιφέρειες της Δυτικής, Κεντρικής, και Ανατολικής Μακεδονίας (και Θράκης). Η περιοχή εποπτεύεται από το Υπουργείο Μακεδονίας και Θράκης. Η πρωτεύουσα της Ελληνικής Μακεδονίας είναι η Θεσσαλονίκη, που αποτελεί τη μεγαλύτερη πόλη στην περιοχή της Μακεδονίας. Η Θεσσαλονίκη είναι επίσης η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας (με πρωτεύουσα την Αθήνα).[70]

Ονομασίες στις γλώσσες της περιοχής

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μακεδονία
Αλβανική: Maqedonia (Μακεντόνια)   Σλαβομακεδονική: Македонија (Μακεντόνιγια)
Αρμενική: Մակեդոնիա (Μακεντόνια)   Ρομανί: Makedoniya (Μακεντόνιγια)
Αρωμανική: Machidunii (Μακιντουνίι)   Ρωσική: Македония (Μακεντόνιγια)
Βουλγαρική: Македония (Μακεντόνιγια)   Σερβική: Македонија, Makedonija (Μακεντόνιγια)
Ελληνική: Μακεδονία   Τουρκική: Makedonya (Μακεντόνια)
Λαντίνο: Makedonia, מקדוניה (Μακεντόνια)

Ορολογία κατά εθνότητα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όλες αυτές οι διαφωνίες έχουν οδηγήσει τις εθνότητες που ζουν στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας σε αντιπαραθέσεις για την ιστορία της.[71] Τόσο οι Έλληνες όσο και οι Σλαβομακεδόνες, γενικά χρησιμοποιούν τον όρο Μακεδόνες όταν αναφέρονται στη δική τους περιφερειακή ή εθνική ομάδα αντίστοιχα, με τους Έλληνες να χρησιμοποιούν το όνομα Μακεδονία μόνο για την περιοχή στην Ελλάδα.

Μέρος των Βούλγαρων και των Σλαβομακεδόνων έχουν διαφωνίες γύρω από το βαθμό συγγένειας τους. Από τη μία, οι Σλαβομακεδόνες εθνικιστές[72] αρνούνται οποιαδήποτε εθνική, γλωσσική και ιστορική προέλευση από τους Βούλγαρους. Παράλληλα ισχυρίζονται ότι έχουν καταγωγή από τους αρχαίους Μακεδόνες, για τους οποίους αρνούνται ότι ήταν Έλληνες . Οι Βούλγαροι απορρίπτουν τη διαφοροποίηση των Σλαβομακεδόνων, και ισχυρίζονται ότι οι σύγχρονοι Σλαβομακεδόνες έχουν βουλγαρικές ρίζες, θεωρώντας βουλγαρική την εξέγερση του Ίλιντεν[73] και τη σλαβομακεδονική γλώσσα σαν βουλγαρική διάλεκτο.Οι βουλγαρικές ιδέες βρίσκουν σύμφωνους τους Έλληνες, οι οποίοι υποστηρίζουν την ελληνικότητα της αρχαίας Μακεδονίας και των αρχαίων Μακεδόνων. Παράλληλα, Βούλγαροι και Σλαβομακεδόνες αρνούνται τον αυτοπροσδιορισμό της σλαβόφωνης μειονότητας στην Ελλάδα, οι οποίοι επί το πλείστον αυτοχαρακτηρίζονται ως Έλληνες, και τους αποκαλούν 'Γραικομάνους' (δηλ. φιλέλληνες, που έχουν μανία με τους Έλληνες). Άνθρωποι από όλες αυτές τις μεριές υποστηρίζουν διάφορες θεωρίες για την ιστορία της Μακεδονίας.[74][75][76]

Ορισμένοι όροι, όπως χρησιμοποιούνται από κάθε εθνότητα, παρουσιάζονται παρακάτω. Ορισμένοι όροι και απόψεις μιας μεριάς θεωρούνται προσβλητικές για άλλες μεριές. Γενική χρήση των όρων αυτών ακολουθεί:

Βουλγαρική

  • Γραικομάνοι (Гъркомани - Γκαρκομάνι) υποτιμητικός όρος που περιγράφει τα μέλη του μεγαλύτερου τμήματος της Σλαβόφωνης μειονότητας της Μακεδονίας στην Ελλάδα, που αυτοχαρακτηρίζονται Έλληνες.[77] Ο όρος έχει τη σημασία αυτού που είναι τρελός για (που αγαπά πολύ) τους Έλληνες. Για περισσότερα, δείτε το λήμμα Γραικομάνοι.
  • Μακεδονικά (σλαβομακεδονικά) και οι σλαβικές διάλεκτοι της Ελλάδας θεωρούνται διάλεκτοι της βουλγαρικής γλώσσας από Βούλγαρους γλωσσολόγους, και όχι ανεξάρτητες γλώσσες ή διάλεκτοι άλλων γλωσσών (π.χ. Σερβικών). Αυτό αποτελεί και λαϊκή πεποίθηση στη Βουλγαρία. Παρ'όλα αυτά, η Βουλγαρική κυβέρνηση επισήμως έχει αναγνωρίσει τη γλώσσα.[78] Με τη συμφωνία των Πρεσπών, η Ελλάδα και η Βόρεια Μακεδονία αναγνώρισαν τη γλώσσα αυτή με την ονομασία Μακεδονική γλώσσα, η οποία ανήκει στην ομάδα των Νότιων Σλαβικών γλωσσών.
  • Μακεδονισμός (Македонизъм - Μακεντονίζαμ) είναι όρος που αναφέρεται στην πολιτική ιδεολογία ή τις απλές απόψεις ότι οι Σλάβοι της Μακεδονίας αποτελούν εθνικότητα ξεχωριστή των Βούλγαρων, με τη δικιά τους ξεχωριστή γλώσσα, ιστορία και κουλτούρα. Περιγράφει επίσης αυτό που οι Βούλγαροι θεωρούν ως παραχάραξη της ιστορίας τους είτε αυτό γίνεται από Σλαβομακεδόνες είτε από ακαδημαϊκούς που προσυπογράφουν το Μακεδονιστικό τρόπο σκέψης. Περιλαμβάνει ισχυρές αρνητικές υπόνοιες.[79] (δείτε Μακεδονισμός).
  • Μακεδονιστικά (Македонистика - Μακεντονίστικα) είναι ένας όρος γενικά συνώνυμος με πρακτικές όπως η μελέτη των ριζών της σλαβομακεδονικής γλώσσας και ιστορίας που διεξάγεται στη Βόρεια Μακεδονία και στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Στη Βουλγαρία θεωρείται ως ένα είδος ψευδο-επιστήμης.
  • Μακεδονιστής (Македонист - Μακεντονίστ) όρος που αναφέρεται σε άτομο (τυπικά Σλαβομακεδόνα) που πιστεύει ότι οι Σλάβοι της Μακεδονίας δεν είναι Βουλγαρικής εθνικότητας αλλά ξεχωριστής εθνικότητας. Είναι ένα πιο αρνητικά φορτισμένο συνώνυμο του «Σλαβομακεδόνα εθνικιστή». Σπανιότερα χρησιμοποιείται για κάποιον που σχετίζεται με τη μελέτη της προέλευσης της σλαβομακεδονικής γλώσσας και ιστορίας (όχι απαραίτητα από τη Βόρεια Μακεδονία ή τη Γιουγκοσλαβία), του οποίου οι μελέτες υποστηρίζουν το πρώην επίσημο ιστορικό δόγμα της Βόρειας Μακεδονίας ή της πρώην Γιουγκοσλαβίας.[79]
  • Παλαιά βουλγαρικά (Старобългарски - Σταρομπάλγκαρσκι) είναι το όνομα που οι Βούλγαροι δίνουν στην παλαιά εκκλησιαστική σλαβονική γλώσσα που χρησιμοποιείτο στη Φιλοσοφική Σχολή Οχρίδας μεταξύ άλλων. Εν αντιθέσει, η παλαιά εκκλησιαστική σλαβονική γλώσσα σπανίως αναφέρεται από Σλαβομακεδόνες ως παλαιά μακεδονικα, αλλά κυρίως αναφέρεται ως παλαιά σλαβικά.[80]

Ελληνική

Σλαβομακεδονική

  • Μακεδονία (Македонија - Μακεντόνια) αναφέρεται εναλλακτικά είτε στην περιοχή της Μακεδονίας ή στη Βόρεια Μακεδονία.[90]
  • Μακεδόνες (Македонци - Μακέντοντσι) γενικά αναφέρεται στους αυτοχαρακτηριζόμενους Μακεδόνες που είναι συνδεδεμένοι με τη Βόρεια Μακεδονία, τις γειτονικές χώρες και το εξωτερικό.[90]
  • Μακεδονία του Αιγαίου (Егејска Македонија — Έγκεϊσκα Μακεντόνια) αναφέρεται στην Μακεδονία στην Ελλάδα (όπως ορίζεται από τις περιφέρειες της Ελλάδας).[91][92]
  • Μακεδονία του Πίριν (Пиринска Македонија — Πιρίνσκα Μακεντόνια) αναφέρεται στο διαμέρισμα του Μπλαγκόεβγκραντ της Βουλγαρίας (όπως ορίζεται από τις διαχειριστικές υποδιαιρέσεις της Βουλγαρίας).[92]
  • Παλαιά Μακεδονικά (Старомакедонски — Σταρομακεντόνσκι) είναι ένα από τα ονόματα που οι αυτοχαρακτηριζόμενοι Μακεδόνες δίνουν στην Αρχαία Μακεδονική γλώσσα.[93]
  • Μπουγαράσοι (бугараши) ή Μπουγαρόφιλοι (бугарофили) είναι υποτιμιτικοί όροι που αναφέρονται σε άτομα στη Βόρεια Μακεδονία που αυτοχαρακτηρίζονται Βούλγαροι, ή έχουν προ-Βουλγαρική κατεύθυνση.[94][95]
  • Αιγαίϊτσι (Егејци — Εγκέιτσι) αναφέρεται κάποιες φορές σε κατοίκους της Βόρειας Μακεδονίας και του εξωτερικού που προέρχονται από την «Μακεδονία του Αιγαίου» (σημερινή Ελλάδα).[96]
  • Γκρικομάνοι (гркомани — Γκρκομάνι) υποτιμιτικός όρος που αναφέρεται στο μεγαλύτερο τμήμα της Σλαβόφωνης μειονότητας στη Μακεδονία στην Ελλάδα που έχουν Ελληνική συνείδηση.[97]
  • Σερβομάνοι (србомани — Σρμπομάνι) ή Σερβόφιλοι (србофили — Σρμπόφιλι) υποτιμητικοί όροι που αναφέρονται σε κατοίκους της Βόρειας Μακεδονίας που αυτοχαρακτηρίζονται Σέρβοι, ή έχουν φιλοσερβική κατεύθυνση.[94][98]
σ-[1]a b c Κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου, το 1947, το Υπουργείο Τύπου και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης δημοσίευσε ένα βιβλίο, Η Εναντίον της Ελλάδος Επιβουλίς, που αποτελείτο από έγγραφα και ομιλίες αναφορικά με το εξελισσόμενο Μακεδονικό θέμα, και πολλές μεταφράσεις από Γιουγκοσλάβους επισήμους. Αναφέρει τον Γιόσιπ Μπροζ Τίτο να χρησιμοποιεί τον όρο «Αιγαιακή Μακεδονία» στις 11 Οκτωβρίου, 1945 στην αρχή του Ελληνικού Εμφυλίου. Το αυθεντικό έγγραφο έχει αρχειοθετηθεί ως ‘ΥπΕξ A/24581/Γ2/1945’. Για την Αθήνα, ο “νέος όρος, Αιγαιακή Μακεδονία”, (επίσης και “Μακεδονία Πίριν”), πρωτοπαρουσιάστηκε από Γιουγκοσλάβους. Συνειρμικά, αυτή η παρατήρηση καταδεικνύει ότι αυτό ήταν μέρος της Γιουγκοσλαβικής επεκτατικότητας κατά της Ελλάδας, θέτοντας αξιώσεις για την Ελληνική Μακεδονία, αλλά η Αθήνα δεν θέτει θέμα με τον όρο αυτόν καθ' εαυτόν. Η ημερομηνία του 1945 συμφωνεί με βουλγαρικές πηγές. Δείτε επιπλέον πληροφορίες στο άρθρο για την Αιγαιακή Μακεδονία.
σ-[2]a b Παρά τη χρήση του στο παρελθόν από Βούλγαρους εθνικιστές,[99] ο όρος «Μακεδονία Πίριν» θεωρείται σήμερα προσβλητικός από κάποιους Βούλγαρους,[100] που θεωρούν ότι χρησιμοποιείται ευρέως από Μακεδονιστές ως μέρος της εθνικοαπελευθερωτικής σκέψης της Ηνωμένης Μακεδονίας. Παρ' όλα αυτά, αρκετοί στη χώρα θεωρούν επίσης ότι είναι απλά ένας καθαρά γεωγραφικός όρος, ο οποίος και πράγματι ιστορικά ήταν. Η χρήση του, λοιπόν, αποτελεί πεδίο αντιπαράθεσης.
σ-[3]a b c d e f g Το συνταγματικό όνομα της χώρας «Δημοκρατία της Μακεδονίας» καθώς και η σύντομη μορφή «Μακεδονία» όταν αυτά αναφέρονται στη χώρα, μπορεί να θεωρηθούν προσβλητικά από τους περισσότερους Έλληνες και Μακεδόνες στην Ελλάδα. Οι επίσημοι λόγοι γι' αυτό, όπως περιγράφονται από το Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας, είναι:
«Η επιλογή του ονόματος “Μακεδονία” από την πΓΔΜ θέτει ευθέως ζήτημα σφετερισμού της πολιτιστικής κληρονομιάς όμορου κράτους. Το όνομα αποτελεί τη βάση για την έγερση αποκλειστικών δικαιωμάτων επί του συνόλου της γεωγραφικής Μακεδονίας. Ειδικότερα, με το να κατονομάζονται “Μακεδόνες” μόνο οι Σλαβομακεδόνες μονοπωλείται το όνομα αυτό υπέρ των Σλαβομακεδόνων και δημιουργείται σημειολογική σύγχυση άρα καταπατώνται τα ανθρώπινα δικαιώματα και η δυνατότητα προσδιορισμού των Ελλήνων Μακεδόνων. Η χρήση του ονόματος μόνο από την πΓΔΜ μπορεί να δημιουργήσει και προβλήματα στον εμπορικό τομέα, ως εφαλτήριο διαστρέβλωσης της πραγματικότητας και βάση δραστηριοτήτων που πόρρω απέχουν από τα πρότυπα που θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση και ειδικότερα η ρήτρα περί σχέσεων καλής γειτονίας. Το περιεχόμενο των σχολικών εγχειριδίων της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας αποτελεί την καλύτερη απόδειξη».[101]
σ-[4]^ Ο συντετμημένος όρος «FYROM» (ΠΓΔΜ) μπορεί να θεωρηθεί προσβλητικός όταν χρησιμοποιείται για την αυτοχαρακτηριζόμενη Δημοκρατία της Μακεδονίας. Η εκτενής μορφή του όρου, «πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας», δεν θεωρείται απαραίτητα προσβλητική, αλλά κάποιοι αυτοχαρακτηριζόμενοι Μακεδόνες μπορεί να τον θεωρούν προσβλητικό λόγω της παραγνώρισης του δικαιώματός τους για αυτοπροσδιορισμό. Ο όρος μπορεί να είναι προσβλητικός και για κάποιους Έλληνες, κάτω από κάποιες προϋποθέσεις, καθότι περιέχει τη λέξη Μακεδονία.
σ-[5]a b c d Παρά το ότι ήταν αποδεκτός στο παρελθόν, η σύγχρονη χρήση του ονόματος «Σλαβομακεδόνας» όταν αναφέρεται στην εθνότητα ή τη γλώσσα μπορεί να θεωρείται προσβλητική από κάποιους αυτοχαρακτηριζόμενους Μακεδόνες. Το Greek Helsinki Monitor αναφέρει:
«... ο όρος Σλαβομακεδόνας παρουσιάστηκε και ήταν αποδεκτός από την κοινότητα αυτή καθ' εαυτή, η οποία επιπλέον τότε είχε και πολύ περισσότερο διαδεδομένη μη ελληνική μακεδονική εθνική συνείδηση. Δυστυχώς, σύμφωνα με μέλη της κοινότητας, ο όρος αυτός αργότερα χρησιμοποιήθηκε από τις ελληνικές αρχές με προσβλητικό, εθνο-διακριτικό τρόπο, οπότε και η διστακτικότητα αν όχι εχθρότητα των σύγχρονων Μακεδόνων στην Ελλάδα (σ.σ. ανθρώπων με εθνομακεδονική δηλ. Σλαβομακεδονική συνείδηση) να τον αποδεχθούν».[87]
  1. «Perseus encyclopedia». Ηρόδοτος, Οι Ιστορίες 1.56, 8.43. Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2006. [νεκρός σύνδεσμος]
  2. Οδύσσεια, Ζ, 106
  3. Βλ. A Greek-English Lexicon, λήμμα «μακεδνός»
  4. Hammond, N.G.L. (1989). The Macedonian State: The Origins, Institutions, and History. Οξφόρδη: Oxford University Press / Clarendon Press. σελ. 12. 
  5. Hatzopoulos M.B., "Macedonia", στο M.H. Hansen & T.H. Nielsen, "An Inventory of Archaic and Classical Poleis", Oxford University Press, 2004, σ. 794
  6. McCarthy, J. (2001)The Ottoman Peoples and the End of Empire, p.55
  7. Lane Fox, Robin (2004). Alessandro Magno. Turin: Einaudi. σελίδες 17–21. 
  8. Κολιόπουλος, Ιωάννης Σ. (2003). Η πέραν Ελλάς και οι άλλοι Έλληνες: Το σύγχρονο ελληνικό έθνος και οι ετερόγλωσσοι σύνοικοι χριστιανοί 1800-1912. Θεσσαλονίκη: Βάνιας. σελίδες 41–2. 
  9. Imber, Colin (2002). The Ottoman Empire, 1300-1650: The structure of Power. Houndmills, Basingstoke, Hampshire, UK: Palgrave Macmillan. 
  10. Inalcik, Halil (1973). The Ottoman Empire: The Classical Age 1300-1600. Μτφρ. Norman Itzkowitz· Colin Imber. London: Weidenfield και Nicholson. 
  11. Pitcher, Donald Edgar (1972). An Historical Geography of the Ottoman Empire. Leiden, Netherlands: E.J.Brill. 
  12. Miller, William (1936). The Ottoman empire και its successors. Cambridge [Eng.]: The University Press.  pp. 9, 447-9
  13. Comstock, John (1829). History of the Greek Revolution complied from official documents of the Greek Government... and other authentic sources. New York.  p.5
  14. Poulton, Hugh (2000). «Greece». Who Are the Macedonians?. Indiana University Press. σελίδες 85–86. ISBN 0-253-21359-2. 
  15. Αυτό το λήμμα περιέχει ύλη από τη Βιβλιοθήκη Μελετών Χωρών του Κογκρέσου (Library of Congress Country Studies), που είναι κυβερνητικές εκδόσεις των ΗΠΑ στο κοινό κτήμα. (Αγγλικά) «The Library of Congress, Country Studies». Yugoslavia. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2006. 
  16. 16,0 16,1 16,2 (Αγγλικά) «Διεθνές Συνταγματικό Δίκαιο». Μακεδονία - Σύνταγμα. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουλίου 2006. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 
  17. J. McCarthy (2001). The Ottoman Peoples και the End of Empire. Oxford University Press. ISBN 0-340-70657-0. 
  18. 18,0 18,1 18,2 18,3 18,4 Wilkinson, H. R. (1951). Maps and Politics; a review of the ethnographic cartography of Macedonia. Liverpool: Liverpool University Press. σελίδες (a) p.1, (b) pp. 2–4,99, 121ff, (c) p.120, (d) pp.4,99, 137 (e) pp. 2,4. LCC DR701.M3 W5. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 
  19. 19,0 19,1 Oxford English Dictionary Unabridged — Draft Revision (Mar. 2005) — "Macedonian"
  20. Greek Macedonia "not a problem", The Times (London), 5 Αυγούστου 1957
  21. Πατρίδες, Ελληνικό περιοδικό του Τορόντο, Σεπτέμβριος - Οκτώβριος, 1988, p. 3.
  22. (Αγγλικά) Simons, Marlise (February 3, 1992). «As Republic Flexes, Greeks Tense Up». New York Times. http://select.nytimes.com/search/restricted/article?res=F10611FC3B580C708CDDAB0894DA494D81. 
  23. (Αγγλικά) Lenkova, M. (1999). Dimitras, P.· Papanikolatos, N.· Law, C., επιμ. «Greek Helsinki Monitor: Macedonians of Bulgaria» (PDF). Minorities in Southeast Europe. Greek Helsinki Monitor, Center for Documentation και Information on Minorities in Europe - Southeast Europe. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (pdf) στις 23 Ιουλίου 2006. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουλίου 2006. 
  24. (Αγγλικά) «Rainbow - Vinozhito political party». The Macedonian minority in Albania. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Φεβρουαρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 
  25. (Αγγλικά) «Makedonija - General Information». Ανακτήθηκε στις 22 Ιουλίου 2006. 
  26. (Αγγλικά) «The vision of "Greater Macedonia"». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Απριλίου 2007. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 
  27. (Αγγλικά) «The vision of "Greater Macedonia"». Συγκεκριμένα παραδείγματα (I). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Φεβρουαρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 
  28. (Αγγλικά) «The vision of "Greater Macedonia"». Συγκεκριμένα παραδείγματα (II). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Φεβρουαρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 
  29. The Macedonian Times, semi-governmental monthly periodical, Issue number 23, Ιούλιος-Αύγουστος 1996:14, Πρωτοσέλιδο: Bishop Tsarknjas
  30. Facts About the Republic of Macedonia (2η έκδοση). Skopje: Republic of Macedonia Secretariat of Information. 1997. σελ. 14. ISBN 9989-42-044-0. 
  31. (Αγγλικά) MIA (Macedonian Information Agency) Αρχειοθετήθηκε 2020-08-18 στο Wayback Machine., Macedonia marks 30th anniversary of Dimitar Mitrev's death, Skopje, February 24, 2006
  32. (Αγγλικά) «Επίσημος ιστότοπος Πρεσβείας ΠΓΔΜ στο Λονδίνο». An outline of Macedonian history from Ancient times to 1991. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2006. 
  33. 33,0 33,1 33,2 L. M. Danforth (1997). The Macedonian Conflict: Ethnic Nationalism in a Transnational World. Princeton University Press. σελ. 44. ISBN 0-691-04356-6. 
  34. 34,0 34,1 (αγγλικά) «myMacedonia.net». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 
  35. (αγγλικά) «Encyclopædia Britannica». Macedonia. 2006. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουλίου 2006. 
  36. (αγγλικά) «Official site: District of Blagoevgrad». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιουνίου 2006. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 
  37. 37,0 37,1 37,2 (αγγλικά) «CIA - The World Factbook». Macedonia. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2006. 
  38. (Αγγλικά) «MSN Encarta». Former Yugoslav Republic of Macedonia. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 
  39. 39,0 39,1 (Βουλγαρικά) «British Council - Bulgaria». Macedonians of Bulgaria. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2006. 
  40. 40,0 40,1 (Αγγλικά) «State Statistical Office of the Republic of Macedonia» (pdf). 2002 census (στα Αγγλικά). σελ. 34. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουλίου 2006. 
  41. «Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος» (zip xls). Απογραφή 2001. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Σεπτεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 
  42. Elisabeth Kontogiorgi (2006). Population Exchange in Greek Macedonia: The Rural Settlement of Refugees 1922-1930. Oxford University Press. σελ. 100. ISBN 0-19-927896-2. In 1912 the Greek inhabitants of Macedonia, though the majority, represented only 42.6 per cent of the total population. The departure of Turks and Slavs after the exchange of populations and the establishment of Greek refugees dramatically altered the Greek percentage, boosting it to 88.8 per cent of the total in 1926. 
  43. Pomeroy, S.· Burstein, S.· Dolan, W.· Roberts, J (1998). Ancient Greece: A Political, Social, and Cultural History. Oxford University Press. ISBN 0-19-509742-4. 
  44. (Βουλγαρικά) «National Statistical Institute (of Bulgaria)». 2001 census. Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2006. 
  45. (Βουλγαρικά) «Български новини». Поне един ден веселие и безгрижие. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 
  46. (Αγγλικά) «Ethnologue». Report for Macedo-Romanian language. Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2006. 
  47. 47,0 47,1 Oxford English Dictionary Unabridged — Draft Revision (Mar. 2005) — "Macedo-"
  48. (Αγγλικά) «Ethnologue». Report for Macedonian language. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2006. 
  49. (Αγγλικά) «The Linguist List». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2006. 
  50. J.P. Mallory· D.Q. Adams, επιμ. (1997). Encyclopedia of Indo-European culture. Taylor & Francis Inc. σελ. 361. ISBN 1-884964-98-2. 
  51. Masson, Olivier (2003) [1996]. S. Hornblower· A. Spawforth, επιμ. The Oxford Classical Dictionary (3η αναθεωρημένη έκδοση). USA: Oxford University Press. σελίδες 905-906. ISBN 0-19-860641-9. 
  52. Ahrens, F. H. L. (1843), De Graecae linguae dialectis, Göttingen, 1839-1843 ; Hoffmann, O. Die Makedonen. Ihre Sprache und ihr Volkstum, Göttingen, 1906
  53. N.G.L. Hammond (1989). The Macedonian State. Origins, Institutions and History. Oxford University Press. σελίδες 12-13. ISBN 0-19-814927-1. 
  54. Lunt, H. (1986) "On Macedonian Nationality" in Slavic Review, Vol. 45, No. 4. pp. 729-734
  55. (Αγγλικά) «United Nations». Admission of the State whose application is contained in document A/47/876-S/25147 to membership in the United Nations. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2006. 
  56. (Αγγλικά) «European Union». European Commission, Enlargement, The former Yugoslav Republic of Macedonia. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2005. [νεκρός σύνδεσμος]
  57. (Αγγλικά) «NATO». Enlargement. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Μαρτίου 2004. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 
  58. (Αγγλικά) «International Monetary Fund». former Yugoslav Republic of Macedonia και the IMF. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2006. 
  59. (Αγγλικά) «World Trade Organization». Former Yugoslav Republic of Macedonia (FYROM) και the WTO. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουλίου 2006. 
  60. (Αγγλικά) «International Olympic Committee». Olympic Committee of the Former Yugoslav Republic of Macedonia. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2006. 
  61. (Αγγλικά) «World Bank». Countries & Regions. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουλίου 2006. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 
  62. (Αγγλικά) «European Bank for Reconstruction και Development». ebrd και fyr macedonia. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Μαρτίου 2006. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 
  63. (Αγγλικά) «The Organization for Security και Co-operation in Europe». Former Yugoslav Republic of Macedonia admitted to OSCE. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2006. 
  64. (Αγγλικά) «FIFA Organisation». FYR Macedonia. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Αυγούστου 2006. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 
  65. (Αγγλικά) «FIBA Organisation». FYR Macedonia. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουλίου 2006. 
  66. Floudas, Demetrius Andreas. «"'Macedonia Nostra'" (PDF)». ResearchGate -- LSE Conference Paper; Greece: Prospects for Modernisation, London, 1994. 
  67. Floudas, Demetrius Andreas (1996). «A Name for a Conflict or a Conflict for a Name? An Analysis of Greece's Dispute with FYROM». Journal of Political and Military Sociology 24: 285. http://connection.ebscohost.com/c/articles/11160801/name-conflict-conflict-name-analysis-greeces-dispute-fyrom. Ανακτήθηκε στις 24 January 2007. 
  68. "Interim Accord between the Hellenic Republic και the former Yugoslav Republic of Macedonia", United Nations, 13 Σεπτεμβρίου 1995.
  69. (Αγγλικά) B. Gatzoulis· M. A. Templar (2000). «MACEDONIA? What's in a Name - A Rose by Any Other Name, Is It Still A Rose?». Pan-Macedonian Association USA, Inc. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Ιουνίου 2006. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 
  70. «Μόνιμος Πληθυσμός (προσωρινά στοιχεία) - ELSTAT». www.statistics.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιανουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2023. 
  71. Floudas, Demetrius Andreas (2002). «"FYROM's Dispute with Greece Revisited"». Στο: Kourvetaris· και άλλοι. The New Balkans. East European Monographs. Columbia University Press. σελ. 85. 
  72. (Αγγλικά) «Macedonian Info». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουλίου 2006. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 
  73. (Αγγλικά) «Macedonian Scientific Institute». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Απριλίου 2007. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 
  74. (Αγγλικά) A. Arnaiz-Villena; K. Dimitroski; A. Pacho (2001). «HLA genes in Macedonians και the sub-Saharan origin of the Greeks». (theory considered to "lack scientific merit", see below) (Blackwell Publishing, Inc.). doi:10.1034/j.1399-0039.2001.057002118.x. ISSN 0001-2815. [νεκρός σύνδεσμος]
  75. (Αγγλικά) Luca L. Cavalli-Sforza; A. Piazza A.; Neil Risch (2002-01-10). «Comment on the above theory: Dropped genetics paper lacked scientific merit». Nature (Nature Publishing Group) (415): 115. doi:10.1038/415115b. http://www.nature.com/cgi-taf/DynaPage.taf?file=/nature/journal/v415/n6868/full/415115b_r.html. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουλίου 2006. 
  76. (Αγγλικά) McKie, Robin (25 Νοεμβρίου 2001). «Article regarding above theory». Journal axes gene research on Jews και Palestinians. The Observer International. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουλίου 2006. 
  77. (Βουλγαρικά) Giza, Antony. «The Balkan Countries and the Macedonian Question». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Νοεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 
  78. AIMpress Sofia - Skopje (22 Feb., 2006). Article: Bulgaria recognises Macedonian language. Δελτίο τύπου. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2006.
  79. 79,0 79,1 (Βουλγαρικά) Dimitrov, Bozhidar (2003). The Ten Lies of Macedonism. Sofia, Bulgaria: Blaže Koneski. ISBN 954-07-1807-4. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Αυγούστου 2006. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 
  80. (Βουλγαρικά) Todorov, Georgi. «Article: The construction of "Zograf" by Stefan the Great». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Σεπτεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 
  81. 81,0 81,1 81,2 Τεγόπουλος, Φυτράκης (1997). Μείζον Ελληνικό Λεξικό. Εκδόσεις Αρμονία Α.Ε. σελίδες 674, 1389. ISBN 960-7598-04-0. 
  82. (Αγγλικά) «Greek Helsinki Monitor & Minority Rights Group-Greece (MRG-G)». EBLUL και EUROLANG drop references to "Slavo-Macedonia Language" in favor of " Macedonian Language" following criticism by Macedonian diaspora and Minority rights NGOs. 13 Μαρτίου 2002. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (rtf) στις 18 Μαρτίου 2003. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 
  83. (Αγγλικά) Nystazopoulou - Pelekidou, M. (1992). The republic of Skopje and the northest geographical boundaries of Macedonia. The "Macedonian Question": A Historical Review (στα Αγγλικά). Μτφρ. Kyzirakos I. Ionian University. ISBN 960-7260-01-5. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουλίου 2006. 
  84. (Αγγλικά) Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος (17 Νοεμβρίου 2004). «Προς τους αρχηγούς των κρατών της Ε.Ε. και των Χριστιανικών Εκκλησιών για το ζήτημα της ονομασίας Π.Γ.Δ.Μ.». Ecclesia, ο οίκος της Εκκλησίας της Ελλάδας. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2006. 
  85. 85,0 85,1 «Ελληνικές Γραμμές». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Σεπτεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2006. 
  86. «Macedonian in different languages» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 
  87. 87,0 87,1 (Αγγλικά) Greek Helsinki Monitor, MRG-G (1993–1996). «The Macedonians» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (pdf) στις 21 Σεπτεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 
  88. Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα LAOS.
  89. «Κωνσταντίνος Χολέβας». η επιστροφή των «Σλαβομακεδόνων». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Οκτωβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 
  90. 90,0 90,1 (Σλαβομακεδονικά) «Македонија (Macedonia)». ЕНЦИКЛОПЕДИЈА Британика (Encyclopedia Britannica). Скопје: Топер. 2005. 
  91. (Σλαβομακεδονικά) «A1 TV». Средба на Македонците од Егејска Македонија во Трново. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουλίου 2006. 
  92. 92,0 92,1 (Σλαβομακεδονικά) «Official webpage of the President of the Republic of Macedonia». Остварени средби на Претседателот Бранко Црвенковски за време на неговата посета на Канада. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Φεβρουαρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 
  93. (Βουλγαρικά) Вѣнко Марковски. «Македонска Трибуна (Makedonska Tribuna)». Народ, който не познава своята собствена история, се поддава на асимилация. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Οκτωβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 
  94. 94,0 94,1 (Σλαβομακεδονικά) «Vest Macedonia daily newspaper». Бугарофили и србофили се тепале за црквата Свети Никола. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 
  95. (Σλαβομακεδονικά) «Tribune». Кој го ослободи Марјановиќ од вистината? Кој за што, професорот за “најодвратните бугараши”. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 
  96. (Σλαβομακεδονικά) «A1 TV». Протест на „Виножито“ и на Македонците Егејци на Меџитлија. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουλίου 2006. 
  97. (Αγγλικά) «Biser Balkanski, Canadian Macedonian Internet Community». Definition of a Gerkoman. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 
  98. (Αγγλικά) Malinovski, I. (23 Μαΐου 2002). «"MARKOVGRAD"-Political Thought of the Serbian South». Skoplje, FYROM. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2006. 
  99. (Βουλγαρικά) «VMRO-BND (Βουλγαρικό Εθνικό Κόμμα)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 
  100. (Βουλγαρικά) «Club for Fundamental Iniciatives». КАК СТАВАХ НАЦИОНАЛИСТ. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Αυγούστου 2006. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 
  101. «Ελληνική Δημοκρατία, Υπουργείο Εξωτερικών». Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (πΓΔΜ) - Το ζήτημα του ονόματος με μια ματιά. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Νοεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2006. 

Συνιστώμενες επιπλέον πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Eugene N. Borza (1999). Before Alexander: constructing early Macedonia. Claremont, CA: Regina Books. ISBN 0941690962. 
  • Καράβας, Σπύρος (2019). Οι Μακεδονίες των άλλων. Το μαχαίρι της Ιστορίας και οι νομοτέλειες της Γεωγραφίας: Μικρό ανθολόγιο 1912-1992 (2η έκδοση). Αθήνα: Βιβλιόραμα. 
  • Robin Lane Fox (1973). Alexander the Great. Penguin Books. ISBN 0-14-008878-4. 
  • Livieratos, Evangelos· Paliadeli, Chrysoula (2012). European Cartography and Politics: The Case of Macedonia: From the 25 Centuries of European Cultural Tradition to the Century of Transformation. Thessaloniki: Ziti. ISBN 978-960-456-372-2. 
  • Wilkinson, Henry Robert (1951). Maps and politics; a review of the ethnographic cartography of Macedonia. Liverpool: Liverpool University Press.