Πηγή Αχαΐας
Συντεταγμένες: 38°8′55.90″N 21°52′9.19″E / 38.1488611°N 21.8692194°E
| Πηγή | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Δυτικής Ελλάδας |
| Δημοτική Ενότητα | Πατρέων |
| Δημοτική Κοινότητα | Μοίρας |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Πελοποννήσου |
| Νομός | Αχαΐας |
| Υψόμετρο | 915 μέτρα |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 0 |
| Έτος απογραφής | 2011 |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Ζουμπάτα |
Η Πηγή, περισσότερο γνωστή με την παλιά της ονομασία Ζουμπάτα, είναι ορεινό χωριό της Αχαΐας. Είναι χτισμένο στο Παναχαϊκό και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Πατρέων.
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η ονομασία Ζουμπάτα[1] είναι σλαβικής προέλευσης και δηλώνει την εγκατάσταση Σλάβων στην περιοχή κατά τον 6ο αιώνα μ.χ. , κάτι το οποίο τεκμηριώνεται και από τα πάρα πολλά σλαβικά τοπωνύμια της ευρύτερης ορεινής περιοχής. Με τα χρόνια αυτοί οι Σλάβοι εξελληνιστήκαν και ασπάστηκαν τον Χριστιανισμό. Κατά την ύστερη Φραγκοκρατία αναφέρεται η πρώτη εγκατάσταση Αρβανιτών στην περιοχή . Κατά τη βενετική απογραφή του 1700 είχε 388 κατοίκους. Το 1828, κατά την πρώτη απογραφή του τότε νεοσύστατου ελληνικού κράτους -της Ελληνικής Πολιτείας- είχε 51 οικογένειες.[2] Είχε επίσης 51 κατοίκους στην απογραφή του 1829 που διεξήχθη από την Εκστρατεία του Μωριά (1828-1833).[3] Κατά την απογραφή του 1889 είχε 88 κατοίκους.[2] Τόσο στην απογραφή του 2001[4] όσο και σε αυτήν του 2011[5] δεν είχε μόνιμους κατοίκους.
Αναφέρεται και ως Τζουμπάτα και Ζαμπάτα.[2] Είναι η ιδιαίτερη πατρίδα του γνωστού προδότη οπλαρχηγού της Επανάστασης του 1821 Νενέκου[6], του οπλαρχηγού Σαγιά και του εθνομάρτυρα μητροπολίτη Δέρκων Γρηγορίου. Στις αρχές του 1829 καταφτάνει στην περιοχή της Ζουμπάτας ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης για να καταδιώξει το φαινόμενο της ληστείας στην περιοχή.[2]
Στα 1885 αναφέρεται ότι ο οικισμός απείχε τότε δυο ώρες και τρία τέταρτα δρόμο από την Χαλανδρίτσα, την έδρα του τότε δήμου Φαρών στον οποίο ανήκε διοικητικά.[7]
Η μετονομασία του οικισμού έγινε στις 13/09/1962 με το Φ.Ε.Κ. 145/1962.[8][9]
Τα Ζουμπατοχώρια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Από το όνομα «Ζουμπάτα» έχουν ονομαστεί όλα τα γειτονικά χωριά ως «Ζουμπατοχώρια», δηλ. ορεινοί οικισμοί με αρβανίτικους πληθυσμούς οι οποίοι απασχολούνταν ως επί το πλείστον με τη κτηνοτροφία. Στην ιστορική περιοχή των Ζουμπατοχωρίων θεωρείται ότι συγκαταλέγονται: το δυτικό τμήμα της περιοχής της Ρακίτας, το Άνω Μαζαράκι, τα Άνω Θωμαίικα, ο Οβρυόκαμπος, η Γκούρα, το (Άνω) Γολέμι, τα Βεταίικα, τα Κουναβαίικα, το παλιό Γκέρμπεσι, η Σάπια Βρύση, ενώ ο γεωγραφικός όρος «Ζουμπάτα» εκτείνεται πέρα από τα λεγόμενα «Ζουμπατοχώρια» και σε περιοχές όπως το Δέντρο Γιαννιά, οι Πουρνάρες και όλα τα γύρω βουνά του Παναχαϊκού[10][11] π.χ. το βουνό Βίδοβα, το βουνό Καυκαριά κ.λπ.
Πληθυσμοί από τα Ζουμπατοχώρια στα μέσα του 19ου αι. μετοίκησαν στα πεδινά της δυτικής Αχαΐας και έφτιαξαν νέους μόνιμους οικισμούς, όπως η Λακκόπετρα[12], το Λιμνοχώρι, η Παραλίμνη κ.λπ.[13]
Λαογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Έχει καταγραφεί η παροιμία «μήπως είσαι από τη Ζουμπάτα;» η οποία χρησιμοποιείται στην περιοχή της Πάτρας και αναφέρεται στην άποψη που υπήρχε ότι οι κάτοικοι της Ζουμπάτας (και των Ζουμπατοχωρίων εν γένει), επειδή ζούσαν στα βουνά, δηλαδή στον ορεινό όγκο του Παναχαϊκού, ότι ήταν άνθρωποι που ζούσαν μέσα στην άγνοια για όσα συνέβαιναν στον κόσμο.[2]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Οι Σλάβοι στην Πελοπόννησο (6ος-9ος αι.)». www.protothema.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2024.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Τριανταφύλλου 1995, λήμμα Ζουμπάτα.
- ↑ Βλ. απογραφή 1829, σελ. 86.
- ↑ Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001
- ↑ ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2011
- ↑ Το επίθετο Νενέκος έχει γίνει συνώνυμο της προδοσίας. Βλ. λ.χ. λήμμα «νενέκος». slang.gr. Ανακτήθηκε: 23/11/2017.
- ↑ Νουχάκης 1885, σελ. 62.
- ↑ Πανδέκτης: Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας. Ζουμπάτα - Πηγή. pandektis.ekt.gr
- ↑ Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητική εξέλιξη Πηγής Αχαΐας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 12/07/2018.
- ↑ Παπαδημητρίου 2000, σελ. 43.
- ↑ Λουλούδης 2010, σελ. 64.
- ↑ Η Λακκόπετρα αναφερόταν παλιά και ως «Ζουμπάτα η πεδινή». Τριανταφύλλου 1995, λήμμα Ζουμπάτα.
- ↑ Παπαδημητρίου 2000, σελ. 43-44.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012).
- Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001, Αθήνα 2004. ISBN 960-86704-8-9.
- Νέος χωρογραφικός πίναξ. Συνταχθείς και εκδοθείς εγκρίσει του Υπουργείου των Στρατιωτικών υπό Ιωάννου Εμ. Νουχάκη ανθυπασπιστού του Πεζικού, Εκ του Τυπογραφείου του Υπουργείου των Στρατιωτικών, Εν Αθήναις 1885.
- Ιωάννης Δ. Παπαδημητρίου, Το Μαζαράκι των Πειρών και της Παναχαΐας και το Μαζαράκι των Πατρών και της Ωλενίας. Από 1600 π.Χ. μέχρι σήμερον, Πάτρα 2000, Δεύτερη Έκδοση.
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Λουλούδης, Θεόδωρος Η. (2010). Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση. Πάτρα: Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας.
- Κώστας Ν. Τριανταφύλλου, Ιστορικόν Λεξικόν των Πατρών, Τόμος Α΄, Τυπογραφείο Πέτρου Χρ. Κούλη, Πάτρα 1995, Τρίτη Έκδοση, λήμμα Ζουμπάτα.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητική εξέλιξη Πηγής Αχαΐας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 12/07/2018.
