Κίνα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Επεξεργασία συνδέσμων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
μεταφορά ετυμολογίας στη σωστή θέση
→‎Δημογραφία: συμπλήρωση ενότητας από αγγλικά, συνεχίζεται και αύριο η επέκταση
Ετικέτα: επεξεργασία κώδικα 2017
Γραμμή 263: Γραμμή 263:
Την 1η Νοεμβρίου του 2020 η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας είχε πληθυσμό 1.411.778.724 κατοίκους.<ref name="Απογραφή 2020"/> Στα τέλη του Οκτωβρίου 2015, έγινε κατάργηση της πολιτικής του ενός παιδιού.<ref>http://www.sueddeutsche.de/politik/geburtenkontrolle-china-schafft-ein-kind-politik-ab-1.2713905</ref>
Την 1η Νοεμβρίου του 2020 η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας είχε πληθυσμό 1.411.778.724 κατοίκους.<ref name="Απογραφή 2020"/> Στα τέλη του Οκτωβρίου 2015, έγινε κατάργηση της πολιτικής του ενός παιδιού.<ref>http://www.sueddeutsche.de/politik/geburtenkontrolle-china-schafft-ein-kind-politik-ab-1.2713905</ref>
Το [[προσδόκιμο ζωής]] στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του [[Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας|Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας]] ήταν 77,4 χρόνια (74,7 χρόνια οι άνδρες και 80,5 οι γυναίκες).<ref>[http://apps.who.int/gho/data/view.main.SDG2016LEXv?lang=en Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα]</ref>
Το [[προσδόκιμο ζωής]] στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του [[Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας|Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας]] ήταν 77,4 χρόνια (74,7 χρόνια οι άνδρες και 80,5 οι γυναίκες).<ref>[http://apps.who.int/gho/data/view.main.SDG2016LEXv?lang=en Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα]</ref>

Η εθνική απογραφή του 2020 κατέγραψε ότι ο πληθυσμός της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας ήταν περίπου 1.411.778.724 κάτοικοι. Περίπου το 17.95% του πληθυσμού ήταν κάτω των 14 ετών, το 63.35% ήταν μεταξύ 15 και 59 ετών και το 18.7% ήταν άνω των 60 ετών.<ref>{{Cite web|url=http://www.stats.gov.cn/english/PressRelease/202105/t20210510_1817187.html|title=Communiqué of the Seventh National Population Census (No. 2)|ημερομηνία=11 May 2021|website=National Bureau of Statistics of China|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210511104840/http://www.stats.gov.cn/english/PressRelease/202105/t20210510_1817187.html|archivedate=11 May 2021|url-status=live|accessdate=11 May 2021}}</ref> Ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού για το 2013 εκτιμάται ότι ήταν 0.46%.<ref>{{Cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2002.html|title=Population Growth Rate|publisher=CIA|accessdate=29 September 2013}}</ref> Η Κίνα είχε εκατοντάδες εκατομμύρια φτωχούς κατοίκους τον 20ό αιώνα, ενώ πλέον η μεσαία τάξη της Κίνας είναι πολύ σημαντικό συστατικό της παγκόσμιας μεσαίας τάξης.<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/interactive/2018/11/18/world/asia/china-social-mobility.html,%20https://www.nytimes.com/interactive/2018/11/18/world/asia/china-social-mobility.html|title=The American Dream Is Alive. In China.|work=The New York Times|date=18 November 2018|issn=0362-4331|accessdate=23 February 2019}}</ref> Αν και σύμφωνα με τα δυτικά πρότυπα η Κίνα είναι μια χώρα μεσαίου εισοδήματος, η Κίνα έχει καταφέρει να βγάλει από την φτώχεια εκατοντάδες εκατομμύρια κατοίκους μετά το 1978 —800 εκατομμύρια κατοίκους της δηλαδή, για την ακρίβεια.<ref>{{Cite web|url=https://qz.com/1082231/chinas-path-out-of-poverty-can-never-be-repeated-at-scale-by-any-other-country/|title=China's path out of poverty can never be repeated at scale by any other country|last=Lahiri|first=Zheping Huang, Tripti|last2=Lahiri|first2=Zheping Huang, Tripti|ημερομηνία=21 September 2017|website=Quartz|accessdate=23 February 2019}}</ref> Το 2013 λιγότερο από το 2% των κατοίκων της Κίνας ζούσε σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, δηλαδή με λιγότερα από 1.9 δολάρια την ημέρα, ενώ το 1981 με κάτω από 1.9 δολάρια ζούσε το 88% των κατοίκων της χώρας.<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.un.org/development/desa/dspd/wp-content/uploads/sites/22/2018/05/31.pdf|title=China's Approach to Reduce Poverty: Taking Targeted Measures to Lift People out of Poverty|publisher=United Nations|accessdate=21 February 2019}}</ref> Από το 2009 έως το 2018, το ποσοστό ανεργίας στην Κίνα δεν μεταβλήθηκε σημαντικά και έχει κινηθεί γύρω από το 4% με μικρές αυξομειώσεις γύρω από αυτό.<ref>{{Cite web|url=https://www.ceicdata.com/en/indicator/china/unemployment-rate|title=China Unemployment Rate [1999 – 2019] [Data & Charts]|website=ceicdata.com|accessdate=23 February 2019}}</ref>

Δεδομένων των ανησυχιών για τις αρνητικές συνέπειες της γρήγορης ανόδου του πληθυσμού, η Κίνα εφάρμοσε εφάρμοσε την πολιτική των δύο παιδιών κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 1970, ενώ το 1979 ξεκίνησε να προωθεί την πολιτική του ενός παιδιού. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1980, ωστόσο, δεδομένης της αντιδημοφιλίας που είχε στους κατοίκους η πολιτική του ενός παιδιού και των αυστηρών ορίων γενικότερα, η Κίνα άρχισε να θεσμοθετεί αρκετές εξαιρέσεις σε αυτό το κανόνα, ιδιαίτερα στις αγροτικές περιοχές, με αποτέλεσμα να διαμορφωθεί η λεγόμενη πολιτική του ενάμισι παιδιού, η οποία ανεπίσημα εφαρμόστηκε από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 έως το 2015 (για τις εθνικές μειονότητες, η κυβέρνηση επέτρεπε να κάνουν πάνω από δύο παιδιά). Η επόμενη σημαντική χαλάρωση της πολιτικής του ενός παιδιού μπήκε σε εφαρμογή τον Δεκέμβριο του 2013, επιτρέποντας στις οικογένειες να έχουν δύο παιδιά εάν ένας από τους δύο γονείς είναι μοναχοπαίδι.<ref>{{Cite news|url=https://www.usatoday.com/story/news/world/2013/12/28/china-one-child-policy/4230785/|title=China formalizes easing of one-child policy|work=USA Today|date=28 December 2013}}</ref> Το 2016, η πολιτική του ενός παιδιού αντικαταστάθηκε από την [[πολιτική των δύο παιδιών]].<ref>{{Cite web|url=http://news.xinhuanet.com/english/2015-12/27/c_134955448.htm|title=Top legislature amends law to allow all couples to have two children|ημερομηνία=27 December 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151228021749/http://news.xinhuanet.com/english/2015-12/27/c_134955448.htm|archivedate=28 December 2015|url-status=dead}}</ref> Σύμφωνα με την απογραφή του 2020, το συνολικό ποσοστό γονιμότητας της Κίνας είναι 1.3 παιδιά ανά γυναίκα σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά, αλλά ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι μετά την προσαρμογή των ποσοστών στα δεδομένα των παροδικών επιπτώσεων της χαλάρωσης των περιορισμών, το πραγματικό συνολικό ποσοστό γονιμότητας μπορεί να είναι ακόμη και μόλις 1.1 παιδί ανά γυναίκα.<ref>{{Cite web|url=https://www.nippon.com/en/in-depth/d00740/|title=Why Society Will be the Real Loser from China's Low Birth Rate|last=Toshiya|first=Tsugami|ημερομηνία=16 September 2021|website=Nippon.com|accessdate=11 April 2022}}</ref>

Σύμφωνα με μια ομάδα μελετητών, η πολιτική του ενός παιδιού άσκησε μικρή επίδραση στην αύξηση του πληθυσμού<ref name="Wang Judge">{{Cite journal|last=Feng|first=Wang|last2=Yong|first2=Cai|last3=Gu|first3=Baochang|year=2012|title=Population, Policy, and Politics: How Will History Judge China's One-Child Policy?|url=http://dragonreport.com/Dragon_Report/Challenges_files/Wang_pp115-129.pdf|journal=[[Population and Development Review]]|volume=38|pages=115–29|doi=10.1111/j.1728-4457.2013.00555.x|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190606203524/http://dragonreport.com/Dragon_Report/Challenges_files/Wang_pp115-129.pdf|archivedate=6 June 2019|accessdate=16 May 2018}}</ref> ή στην διαμόρφωση του μεγέθους του συνολικού πληθυσμού.<ref name="Whyte">{{Cite journal|last=Whyte|first=Martin K.|last2=Wang|first2=Feng|last3=Cai|first3=Yong|year=2015|title=Challenging Myths about China's One-Child Policy|url=http://scholar.harvard.edu/files/martinwhyte/files/challenging_myths_published_version.pdf|journal=[[The China Journal]]|volume=74|pages=144–159|doi=10.1086/681664|pmc=6701844|pmid=31431804}}</ref> Ωστόσο, αυτοί οι μελετητές έχουν αμφισβητηθεί. Οι μελετητές που διαφωνούν με αυτή την άποψη θεωρούν ότι χωρίς τέτοιους περιορισμούς υποδηλώνει ότι η Κίνα απέτρεψε πάνω από 500 εκατομμύρια γεννήσεις μεταξύ των ετών 1970 και 2015. Μέχρι το 2060 κατά την εκτίμηση αυτή θα έχουν αποτραπεί ένα δισεκατομμύριο γεννήσεις, αν συμπεριλάβουμε τους απογόνους των παιδιών που δεν γεννήθηκαν ποτέ. Οι πολιτικές του ενός παιδιού αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μέρος αυτής της μείωσης.<ref>{{Cite journal|last=Goodkind|first=Daniel|year=2017|title=The Astonishing Population Averted by China's Birth Restrictions: Estimates, Nightmares, and Reprogrammed Ambitions|url=https://www.semanticscholar.org/paper/7dcb4537e267aa61f75f87bc82062644d9965652|journal=[[Demography (journal)|Demography]]|volume=54|issue=4|pages=1375–1400|doi=10.1007/s13524-017-0595-x|pmid=28762036}}</ref>

Η πολιτική του ενός παιδιού, μαζί με την παραδοσιακή προτίμηση στην απόκτηση αγοριών, μπορεί να συνέβαλε στην δημιουργία μιας ανισορροπίας στην αναλογία των φύλων κατά τη γέννηση.<ref>{{Cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/china/1480778/Shortage-of-girls-forces-China-to-criminalise-selective-abortion.html|title=Shortage of girls forces China to criminalize selective abortion|last=Parry|first=Simon|work=The Daily Telegraph|date=9 January 2005|location=London|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220110/https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/china/1480778/Shortage-of-girls-forces-China-to-criminalise-selective-abortion.html|archive-date=10 January 2022|accessdate=22 October 2012}}</ref><ref name="Ref_2007a">{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/6254763.stm|title=Chinese facing shortage of wives|work=BBC News|date=12 January 2007|accessdate=23 March 2009}}</ref> Σύμφωνα με την απογραφή του 2010, η αναλογία φύλων κατά τη γέννα ήταν 118.06 αρσενικά νεογνά για κάθε 100 θηλυκά,<ref name="genderratio">[https://web.archive.org/web/20110911115321/http://news.xinhuanet.com/english2010/china/2011-04/28/c_13850191.htm "Chinese mainland gender ratios most balanced since 1950s: census data"]. </ref> ενώ η φυσική αναλογία είναι 105 αρσενικά για κάθε 100 θηλυκά.<ref>{{Cite web|url=http://www.pewresearch.org/fact-tank/2013/09/24/the-odds-that-you-will-give-birth-to-a-boy-or-girl-depend-on-where-in-the-world-you-live/|title=The odds that you will give birth to a boy or girl depend on where in the world you live|ημερομηνία=24 September 2013|publisher=Pew Research Center}}</ref> Η απογραφή του 2010 διαπίστωσε ότι οι άνδρες αντιπροσώπευαν το 51.27% του πληθυσμού της Κίνας.<ref name="genderratio" /> Ωστόσο, η αναλογία φύλων της Κίνας είναι πιο ισορροπημένη σε σχέση με το 1953, όταν οι άνδρες αποτελούσαν στο 51.82% του κινεζικού πληθυσμού.<ref name="genderratio" />


=== Εθνοτικές ομάδες ===
=== Εθνοτικές ομάδες ===
Γραμμή 280: Γραμμή 288:
{{υπόμνημα|#CCC9E6|διαφιλονικούμενες περιοχές μεταξύ της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας και της Ινδίας (υπό κινεζικό έλεγχο)}}
{{υπόμνημα|#CCC9E6|διαφιλονικούμενες περιοχές μεταξύ της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας και της Ινδίας (υπό κινεζικό έλεγχο)}}
{{υπόμνημα|#6766FF|διεκδικούμενες από τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας αλλά όχι υπό τον έλεγχό της}}]]
{{υπόμνημα|#6766FF|διεκδικούμενες από τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας αλλά όχι υπό τον έλεγχό της}}]]
[[File:China_ethnolinguistic_1967.jpg|μικρογραφία|Εθνογλωσσικός χάρτης της Κίνας]]


Το 91,11%<ref name="Απογραφή 2020"/> του πληθυσμού της Κίνας είναι [[Κινέζοι Χαν]], ενώ επιπλέον υπάρχουν 55 επίσημα αναγνωρισμένες εθνοτικές μειοψηφίες. Στις εθνότητες με Αυτόνομη Περιοχή ανήκουν οι [[Τσουάνγκ]] (στο [[Κουανγκσί]]), οι [[Κινέζοι Χούι]] (στη [[Νινγκσιά]]), οι [[Μογγόλοι]] (στην [[Εσωτερική Μογγολία]]), οι [[Θιβετιανοί]] (στο [[Θιβέτ]]) και οι [[Ουιγούροι]] και οι [[Καζάκοι]] στην [[Σιντσιάνγκ]] (Σινκιάνγκ). Παρά το γεγονός ότι οι μειοψηφίες έναντι της πλειοψηφίας Χαν έχουν κάποια συνταγματικά προνόμια, η κυβέρνηση της Κίνας έχει κατηγορηθεί για πολλές περιοχές για να τις καταστείλουν. Τα εστιακά σημεία είναι ιδιαίτερα στο Θιβέτ και στο Σιντσιάνγκ. Από την κατάκτηση από την αυτοκρατορική Κίνα, υπάρχει μια ισχυρή κινεζική μετανάστευση στο Σιντσιάνγκ, αφενός μεν για την ανακούφιση από τον υπερπληθυσμό στις ανατολικές περιοχές και αφετέρου δε για την αξιοποίηση των ορυκτών πόρων στο Σιντσιάνγκ.
Το 91,11%<ref name="Απογραφή 2020"/> του πληθυσμού της Κίνας είναι [[Κινέζοι Χαν]], ενώ επιπλέον υπάρχουν 55 επίσημα αναγνωρισμένες εθνοτικές μειοψηφίες. Στις εθνότητες με Αυτόνομη Περιοχή ανήκουν οι [[Τσουάνγκ]] (στο [[Κουανγκσί]]), οι [[Κινέζοι Χούι]] (στη [[Νινγκσιά]]), οι [[Μογγόλοι]] (στην [[Εσωτερική Μογγολία]]), οι [[Θιβετιανοί]] (στο [[Θιβέτ]]) και οι [[Ουιγούροι]] και οι [[Καζάκοι]] στην [[Σιντσιάνγκ]] (Σινκιάνγκ). Παρά το γεγονός ότι οι μειοψηφίες έναντι της πλειοψηφίας Χαν έχουν κάποια συνταγματικά προνόμια, η κυβέρνηση της Κίνας έχει κατηγορηθεί για πολλές περιοχές για να τις καταστείλουν. Τα εστιακά σημεία είναι ιδιαίτερα στο Θιβέτ και στο Σιντσιάνγκ. Από την κατάκτηση από την αυτοκρατορική Κίνα, υπάρχει μια ισχυρή κινεζική μετανάστευση στο Σιντσιάνγκ, αφενός μεν για την ανακούφιση από τον υπερπληθυσμό στις ανατολικές περιοχές και αφετέρου δε για την αξιοποίηση των ορυκτών πόρων στο Σιντσιάνγκ.

Η Κίνα αναγνωρίζει 56 διαφορετικές εθνοτικές ομάδες, οι οποίες αποτελούν μέρος του κινεζικού έθνους, γνωστού στα κινεζικά ως [[τσουνγκχουά μιντσού]]. Οι Κινέζοι αποτελούν πάνω από το 90% του πληθυσμού της Κίνας. Οι «Κινέζοι Χαν», υποομάδα των Κινέζων, αποτελεί από μόνη της πάνω από το 90% του πληθυσμού.<ref name="groups">{{Cite web|url=http://www.stats.gov.cn/english/newsandcomingevents/t20110428_402722244.htm|title=Communiqué of the National Bureau of Statistics of People's Republic of China on Major Figures of the 2010 Population Census (No. 1)|ημερομηνία=28 April 2011|publisher=National Bureau of Statistics of China|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130115173048/http://www.stats.gov.cn/english/newsandcomingevents/t20110428_402722244.htm|archivedate=15 January 2013|accessdate=14 June 2013}}</ref> Οι Κινέζοι Χαν – η μεγαλύτερη ενιαία εθνότητα του κόσμου<ref>{{Cite news|url=https://articles.washingtonpost.com/2009-07-07/world/36836997_1_muslim-uighurs-chinese-government-xinjiang-province|title=A Guide to China's Ethnic Groups|last=Lilly, Amanda|work=The Washington Post|date=7 July 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20131209112957/http://articles.washingtonpost.com/2009-07-07/world/36836997_1_muslim-uighurs-chinese-government-xinjiang-province|archive-date=9 December 2013}}</ref> – υπερτερούν αριθμητικά όλων των εθνοτήτων σε κάθε κινεζική επαρχία εκτός από το [[Αυτόνομη Περιφέρεια του Θιβέτ|Θιβέτ]] και το [[Σιντζιάνγκ|Σιντσιάνγκ]].<ref>{{Cite book|title=China's Geography: Globalization and the Dynamics of Political, Economic, and Social Change|publisher=[[Rowman & Littlefield Publishers]]|isbn=978-0-7425-6784-9|year=2011|page=[https://archive.org/details/chinasgeographyg0000unse/page/102 102]|url=https://archive.org/details/chinasgeographyg0000unse}}</ref> Οι εθνοτικές μειονότητες αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 10% του πληθυσμού της Κίνας, σύμφωνα με την απογραφή του 2010. <ref name="groups" /> Σε σχέση με την απογραφή πληθυσμού του 2000, ο πληθυσμός των Χαν αυξήθηκε κατά 66.537.177 άτομα (αύξηση 5.74%), ενώ ο πληθυσμός των 55 εθνικών μειονοτήτων συνολικά αυξήθηκε κατά 7.362.627 άτομα (6.92%).<ref name="groups" /> Η απογραφή του 2010 κατέγραψε ότι στην Κίνα ζούσαν 593.832 υπήκοοι άλλων χωρών. Υπήρχαν 120.750 υπήκοοι της Νότιας Κορέας, 71.493 υπήκοοι των ΗΠΑ και 66.159 της Ιαπωνίας που ζούσαν στη Κίνα.<ref>[http://www.stats.gov.cn/english/NewsEvents/201104/t20110429_26451.html "Major Figures on Residents from Hong Kong, Macao and Taiwan and Foreigners Covered by 2010 Population Census"]. </ref>


=== Κατανομή ===
=== Κατανομή ===
Γραμμή 287: Γραμμή 298:


Με διαφορά το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού ζει στις παράκτιες περιοχές, κυρίως στα ανατολικά της χώρας. Εκεί βρίσκονται οι μεγάλες μητροπόλεις. Περίπου 115 εκατομμύρια άνθρωποι, δηλαδή σχεδόν το ένα δέκατο του κινεζικού πληθυσμού, είναι συγκεντρωμένοι σε μια έκταση μόλις 50.000 τ.χλμ. Περίπου ο μισός πληθυσμός ζει στο ένα δέκατο της έκτασης της χώρας, η οποία έχει πυκνότητα πληθυσμού 740 κατοίκων ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο· και το 90% του πληθυσμού ζει στο ένα τρίτο της έκτασης της χώρας, που σημαίνει ότι 90% του πληθυσμού ζει σε περιοχές οι οποίες με μέσο όρο 350 κατοίκων/τ.χλμ. είναι τόσο πυκνοκατοικημένες όσο οι οι χώρες της Ευρώπης με την υψηλότερη πυκνότητα πληθυσμού.
Με διαφορά το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού ζει στις παράκτιες περιοχές, κυρίως στα ανατολικά της χώρας. Εκεί βρίσκονται οι μεγάλες μητροπόλεις. Περίπου 115 εκατομμύρια άνθρωποι, δηλαδή σχεδόν το ένα δέκατο του κινεζικού πληθυσμού, είναι συγκεντρωμένοι σε μια έκταση μόλις 50.000 τ.χλμ. Περίπου ο μισός πληθυσμός ζει στο ένα δέκατο της έκτασης της χώρας, η οποία έχει πυκνότητα πληθυσμού 740 κατοίκων ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο· και το 90% του πληθυσμού ζει στο ένα τρίτο της έκτασης της χώρας, που σημαίνει ότι 90% του πληθυσμού ζει σε περιοχές οι οποίες με μέσο όρο 350 κατοίκων/τ.χλμ. είναι τόσο πυκνοκατοικημένες όσο οι οι χώρες της Ευρώπης με την υψηλότερη πυκνότητα πληθυσμού.

=== Γλώσσες ===
[[File:China_Post_logo_with_(New)_Tai_Lü_script_in_Mohan,_Yunnan.jpg|μικρογραφία|Μια τρίγλωσση πινακίδα στην αυτόνομη επαρχία Σισουανγκμπάνα Τάι, γραμμένη στα [[Γλώσσα Τάι Λου|Τάι Λου]], στα κινεζικά και στα αγγλικά. ]]
[[File:Lihaozhai_High_School_-_P1360829.JPG|δεξιά|μικρογραφία|Η πινακίδα του γυμνασίου Λιχαοτσάι στο [[Τσιανσουέι]] του [[Γιουνάν]]. Η πινακίδα είναι γραμμένη στα [[Γλώσσα Χάνι|Χάνι]] (γραμμένη στο Λατινικό αλφάβητο), στα [[Γλώσσα Νισού|Νισού]] (η οποία γράφεται στη γραφή γι) και στα Κινέζικα.]]
Υπάρχουν έως και 292 ζωντανές γλώσσες στην Κίνα. <ref>[http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=CN Languages of China] – from Lewis, M. Paul (ed.), 2009. </ref> Οι πιο ομιλούμενες γλώσσες της Κίνας ανήκουν στον Σινιτικό κλάδο της [[Σινοθιβετικές γλώσσες|Σινοθιβετικής γλωσσικής οικογένειας]]. Ο σινιτικός κλάδος περιλαμβάνει τα [[Μανδαρινικά κινέζικα|Μανδαρινικά]] (τα οποία ομιλεί το 70% του πληθυσμού),<ref>{{Cite book|title=Language Planning and Policy in Asia: Japan, Nepal, Taiwan and Chinese characters|last=Kaplan, Robert B.|last2=Richard B. Baldauf|publisher=Multilingual Matters|isbn=978-1-84769-095-1|year=2008|page=[https://archive.org/details/languageplanning00kapl_687/page/n48 42]|url=https://archive.org/details/languageplanning00kapl_687}}</ref> αλλά και άλλες ποικιλίες της [[Κινεζική γλώσσα|κινεζικής γλώσσας]]: τα [[κινεζικά γιουέ]] (συμπεριλαμβανομένων των [[Καντονεζική γλώσσα|καντονέζικων]] και των ταϊσανέζικων), τα [[Κινεζικά Ου|κινεζικά ου]] (ή Γου, τα οποία περιλαμβάνουν τα Σαγκαϊνέζικα και τα [[Σουτσοουνέζικα]]), τα Μιν (συμπεριλαμβανομένων των [[Φουτσοουνέζικη διάλεκτος|Φουτσοουνέζικων]], των [[Χοκκιέν]] και τη [[Διάλεκτος Τεοτσέου|διάλεκτο Τεοτσέου]]), τα [[κινεζικά σιάνγκ]], τα [[κινεζικά γκαν]] και τα [[κινεζικά χάκα]]. Οι γλώσσες του θιβετοβιρμανικού κλάδου, συμπεριλαμβανομένων των Θιβετιανών, των [[Γλώσσα Τσιάνγκ|Τσιάνγκ]], των [[Γλώσσα Νασί|Νασί]] και των [[Γλώσσα Νουοσού|Γι]], είναι οι γλώσσες που ομιλούνται στο [[Οροπέδιο του Θιβέτ|Θιβετιανό οροπέδιο]] και το [[οροπέδιο Γιουνάν-Γκουεϊτσόου]]. Στη νοτιοδυτική Κίνα ομιλούνται επίσης τα [[Γλώσσα Τσουάνγκ|τσουάνγκ]], τα [[Ταϊλανδική γλώσσα|Ταϊλανδικά]], τα [[Γλώσσα Ντονγκ|ντονγκ]] και τα [[Γλώσσα Σουέι|σουέι]], μέλη των [[Γλώσσες Τάι-Καντάι|γλωσσών Τάι-Καντάι]]. Επίσης στην ίδια περιοχή ομιλείται η [[γλώσσα Μιάο]] και η [[γλώσσα Γιάο]] της οικογένειας Χμονγκ-Μιέν αλλά και τα [[Γλώσσα Ουά|Ουά]] της [[Αυστροασιατικές γλώσσες|Αυστροασιατικής οικογένειας]], επίσημη γλώσσα του υποστηριζόμενου από τη Κίνα [[Κράτος των Ουά|Κράτους Ουά]] στη Μιανμάρ. Σε όλη τη βορειοανατολική και βορειοδυτική Κίνα, υπάρχουν αρκετές [[αλταϊκές γλώσσες]], οι οποίες ομιλούνται σε αυτό το μέρος της Κίνας. Σε αυτές συγκαταλέγονται τα [[Γλώσσα Μαντσού|μαντσού]] (κυρίως σαν δεύτερη γλώσσα κάποιων Μαντσού, λόγω της πλήρης σινοποίησης τους), τα [[Μογγολική γλώσσα|μογγολικά]] και αρκετές [[τουρκικές γλώσσες]]: τα [[Ουιγούρ γλώσσα|ουιγουρικά]], τα [[Καζακική γλώσσα|καζάχικα]], τα [[Κιργιζική γλώσσα|κιργιζικά]], τα [[Γλώσσα Σαλάρ|σαλάρ]] και τα [[δυτικά Γιουγκούρ]]. Τα [[Κορεατική γλώσσα|κορεάτικα]] ομιλούνται από περίπου δύο εκατομμύρια Κορεάτες στα σύνορα με τη [[Βόρεια Κορέα]], στο Γιάνμπιαν και αλλού. Η [[Γλώσσα Σαρικόλι|Σαρικόλι]], η γλώσσα των Τατζίκων στο δυτικό Σιντσιάνγκ, είναι μια [[Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες|ινδοευρωπαϊκή γλώσσα]]. Οι Αβορίγινες της Ταϊβάν, συμπεριλαμβανομένης της μικρής διασποράς τους στην ηπειρωτική χώρα, μιλούν [[αυστρονησιακές γλώσσες]].<ref name="language">[https://web.archive.org/web/20130725061022/http://english.gov.cn/2005-08/16/content_23691.htm "Languages"]. 2005. </ref>

Τα [[επίσημα μανδαρινικά]], μια ποικιλία της κινεζικής γλώσσας η οποία βασίζεται στη διάλεκτο του Πεκίνου, είναι η επίσημη εθνική γλώσσα της Κίνας και χρησιμοποιείται ως [[Lingua franca|γλώσσα επικοινωνίας]] μεταξύ των κατοίκων της Κίνας με διαφορετική μητρική γλώσσα.<ref name="langlaw">{{Cite web|url=http://www.gov.cn/english/laws/2005-09/19/content_64906.htm|title=Law of the People's Republic of China on the Standard Spoken and Written Chinese Language (Order of the President No.37)|ημερομηνία=31 October 2000|publisher=Chinese Government|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130724204951/http://www.gov.cn/english/laws/2005-09/19/content_64906.htm|archivedate=24 July 2013|url-status=dead|accessdate=21 June 2013|quote=For purposes of this Law, the standard spoken and written Chinese language means Putonghua (a common speech with pronunciation based on the Beijing dialect) and the standardized Chinese characters.}}</ref><ref>{{Cite book|title=Rough Guide Phrasebook: Mandarin Chinese|publisher=Rough Guides|isbn=978-1-4053-8884-9|year=2011|page=19|url=https://books.google.com/books?id=jlM3TMYg8HQC&pg=PA19}}</ref> Γλώσσες όπως τα μογγολικά, τα ουιγουρικά, τα θιβετικά, τα τσουάνγκ αλλά και άλλες γλώσσες έχουν αναγνωριστεί και είναι επίσημες σε επαρχιακό ή τοπικό επίπεδο.<ref>{{Citation|url=http://www.chinatoday.com/general/a.htm#LANGU|title=General Information of the People's Republic of China (PRC): Languages|publisher=chinatoday.com|access-date=17 April 2008}}</ref>

Οι [[κινεζικοί χαρακτήρες]] έχουν χρησιμοποιηθεί σαν [[σύστημα γραφής]] για τις Σινιτικές γλώσσες εδώ και χιλιάδες χρόνια. Επιτρέπουν στους ομιλητές όλων των κινεζικών ποικιλιών (ορισμένες δεν είναι κατανοητές μεταξύ τους) να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω της γραπτής μορφής της κάθε κινεζικής διαλέκτου. Το 1956, η κυβέρνηση εισήγαγε τους απλοποιημένους Κινεζικούς χαρακτήρες, οι οποίοι αντικατέστησαν σταδιακά τους παλαιότερους παραδοσιακούς χαρακτήρες στην ηπειρωτική Κίνα. Οι κινεζικοί χαρακτήρες χρησιμοποιούν το σύστημα [[πινγίν]] ώστε να αποδοθούν σε λατινικούς χαρακτήρες. Το Θιβετιανό χρησιμοποιεί ένα [[Θιβετιανό αλφάβητο|αλφάβητο]] βασισμένο σε μια ινδική γραφή. Τα ουιγουρικά χρησιμοποιούν κατά κύριο λόγο ένα αλφάβητο βασισμένο στο αραβικό με το περσικό αλφάβητο να έχουν επιδράσει σημαντικά στη διαμόρφωση του. Έχει προταθεί παλαιότερα η χρήση κυριλλικού ή λατινικού αλφαβήτου. Η [[Μογγολική γραφή|μογγολική γραφή που χρησιμοποιείται στην Κίνα]] και το [[αλφάβητο Μαντσού]] προέρχονται από το [[παλαιό ουιγουρικό αλφάβητο]]. Τα [[τσουάνγκ]] χρησιμοποιούν τόσο ένα επίσημο [[Πρότυπα Ζουάνγκ|αλφάβητο βασισμένο στο λατινικό]] όσο και ένα παραδοσιακό αλφάβητο βασισμένο στο κινεζικό.

=== Αστικοποίηση ===
[[File:China_Top_10_Biggest_Cities.png|μικρογραφία|Χάρτης των δέκα μεγαλύτερων πόλεων στην Κίνα (2010)]]
Η Κίνα έχει [[Αστικοποίηση|αστικοποιηθεί]] σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες. Το ποσοστό του πληθυσμού της χώρας που ζει σε αστικές περιοχές αυξήθηκε από 20% το 1980 σε πάνω από 60% το 2019.<ref>{{Cite web|url=https://data.worldbank.org/indicator/SP.URB.TOTL.IN.ZS?locations=CN|title=Urban population (% of total)|publisher=[[World Bank]]|accessdate=28 May 2018}}</ref><ref name="McKinseyUrbanBillion">{{Cite web|url=http://www.mckinsey.com/~/media/McKinsey/dotcom/Insights%20and%20pubs/MGI/Research/Urbanization/Preparing%20for%20Chinas%20urban%20billion/MGI_Preparing_for_Chinas_Urban_Billion_full_report.ashx|title=Preparing for China's urban billion|ημερομηνία=February 2009|publisher=McKinsey Global Institute|pages=6, 52|accessdate=18 February 2015}}</ref><ref name="ChinasUrbanFuture">{{Cite news|url=https://www.economist.com/news/leaders/21601027-worlds-sake-and-its-own-china-needs-change-way-it-builds-and-runs-its|title=Urbanisation: Where China's future will happen|work=The Economist|date=19 April 2014|accessdate=18 February 2015}}</ref> Υπολογίζεται ότι ο αστικός πληθυσμός της Κίνας θα φτάσει το ένα δισεκατομμύριο άτομα μέχρι το 2030, περίπου το ένα όγδοο του παγκόσμιου πληθυσμού το 2030.<ref name="McKinseyUrbanBillion" /><ref name="ChinasUrbanFuture" />

Η Κίνα έχει πάνω από 160 πόλεις με πληθυσμό άνω του ενός εκατομμυρίου,<ref>{{Cite news|url=http://www.cnn.com/2012/01/20/world/asia/china-florcruz-urban-growth/index.html|title=China's urban explosion: A 21st century challenge|last=FlorCruz|first=Jaime A.|date=20 January 2012|publisher=[[CNN]]|accessdate=18 February 2015}}</ref> συμπεριλαμβανομένων 17 [[Μεγαλούπολη|μεγαλουπόλεων]]<ref>{{Cite web|url=https://www.cnn.com/travel/article/china-top-megacities/index.html|title=Megacities and more: A guide to China's most impressive urban centers|last=Maggie Hiufu Wong|publisher=CNN|accessdate=26 October 2020}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://global.chinadaily.com.cn/a/202106/15/WS60c84b56a31024ad0bac6db4.html|title=Chongqing, Chengdu top new first-tier cities by population|last=张洁|website=China Daily|accessdate=3 November 2021}}</ref> (πόλεις με πληθυσμό άνω των 10 εκατομμυρίων: οι πόλεις που αναγράφονται βασίζονται στα στοιχεία του 2021) οι οποίες είναι οι παρακάτω: [[Τσονγκτσίνγκ]], [[Σαγκάη]], [[Πεκίνο]], [[Τσενγκτού|Τσενγκντού]], [[Γκουανγκτζόου|Κουανγκτσόου]], [[Σεντσέν]], [[Τιεντσίν]], [[Σιάν]], [[Σουτσόου]], [[Τσεντσόου|Τσενγκτσόου]], [[Ουχάν]], [[Χανγκτσόου]], Λινγί, [[Σιτζιατσουάνγκ|Σιτσιατσουάνγκ]], [[Ντογκουάν|Τόνγκουαν]], [[Τσινγκτάο]] και [[Τσανγκσά]].<ref>{{Cite web|url=https://www.ecns.cn/news/cns-wire/2022-05-26/detail-ihaytawr8118445.shtml|title=17 Chinese cities have a population of over 10 million in 2021|website=www.ecns.cn|accessdate=31 May 2022}}</ref> Το Τσονγκτσίνγκ, η Σαγκάη, το Πεκίνο και η Τσενγκντού είναι οι τέσσερις πόλεις της Κίνας με πάνω από 20 εκατομμύρια κατοίκους έκαστος.<ref>{{Cite web|url=https://global.chinadaily.com.cn/a/202205/27/WS62902a26a310fd2b29e5f516.html|title=China's inland rides waves of innovation, new opportunities|last=孙迟|website=global.chinadaily.com.cn|accessdate=31 May 2022|quote=Chengdu and Chongqing are now two of the only four cities (the other two are Beijing and Shanghai) in China with populations of more than 20 million.}}</ref> Η Σαγκάη είναι η πολυπληθέστερη αστική περιοχή της Κίνας<ref name="Demographia2013">{{Cite book|title=Demographia World Urban Areas|last=Demographia|date=March 2013|edition=9th|url=http://www.demographia.com/db-worldua.pdf|archive-date=https://web.archive.org/web/20130501024602/http://demographia.com/db-worldua.pdf|archivedate=1 May 2013}}</ref><ref name="oecd">{{Cite book|title=OECD Urban Policy Reviews: China 2015|publisher=[[Organisation for Economic Co-operation and Development|OECD]]|isbn=9789264230033|date=18 April 2015|series=OECD Urban Policy Reviews|page=37|url=http://www.keepeek.com/Digital-Asset-Management/oecd/urban-rural-and-regional-development/oecd-urban-policy-reviews-china-2015_9789264230040-en#page39}}</ref> ενώ η Τσονγκτσίνγκ είναι ο [[Μεγαλύτερες πόλεις του κόσμου|μεγαλύτερος δήμος]] της Κίνας: είναι ο μόνος κινεζικός δήμος με πάνω από 30 εκατομμύρια κατοίκους.<ref name="renamed_from_2015_on_20160214005959">{{Cite web|url=http://cq.cqnews.net/html/2016-01/28/content_36292655.htm|ημερομηνία=28 January 2016|publisher=Chongqing News|language=zh|script-title=zh:2015年重庆常住人口3016.55万人 继续保持增长态势|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160129083111/http://cq.cqnews.net/html/2016-01/28/content_36292655.htm|archivedate=29 January 2016|url-status=dead|accessdate=13 February 2016}}</ref> Μέχρι το 2025, υπολογίζεται ότι η χώρα θα φιλοξενεί 221 πόλεις με περισσότερους από ένα εκατομμύριο κατοίκους. <ref name="McKinseyUrbanBillion">{{Cite web|url=http://www.mckinsey.com/~/media/McKinsey/dotcom/Insights%20and%20pubs/MGI/Research/Urbanization/Preparing%20for%20Chinas%20urban%20billion/MGI_Preparing_for_Chinas_Urban_Billion_full_report.ashx|title=Preparing for China's urban billion|ημερομηνία=February 2009|publisher=McKinsey Global Institute|pages=6, 52|accessdate=18 February 2015}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[http://www.mckinsey.com/~/media/McKinsey/dotcom/Insights%20and%20pubs/MGI/Research/Urbanization/Preparing%20for%20Chinas%20urban%20billion/MGI_Preparing_for_Chinas_Urban_Billion_full_report.ashx "Preparing for China's urban billion"]. </cite></ref> Οι πόλεις της Κίνας έχουν πολύ μεγαλύτερη έκταση από τις δυτικές, γιατί υπάρχουν οι πόλεις νομαρχιακού επιπέδου, που καταλαμβάνουν τεράστιες αγροτικές περιοχές γύρω από τις πόλεις. Οι μεγάλοι «πλωτοί πληθυσμοί» μεταναστών εργατών δυσχεραίνουν τη διεξαγωγή απογραφών σε αστικές περιοχές.<ref name="Ref_abce">Francesco Sisci. </ref> Τα στατιστικά που επισημάνθηκαν παραπάνω αφορούν τους μόνιμους κατοίκους.

=== Εκπαίδευση ===
[[File:13_Peking_University.jpg|εναλλ.=|μικρογραφία|Το [[Πανεπιστήμιο του Πεκίνου]], ένα από τα κορυφαία πανεπιστήμια στην Κίνα.]]
Από το 1986 και έπειτα η υποχρεωτική εκπαίδευση στην Κίνα περιλαμβάνει το [[Δημοτικό σχολείο|δημοτικό]] και το [[γυμνάσιο]], δηλαδή η υποχρεωτική εκπαίδευση στην Κίνα είναι ενιαετής.<ref>{{Cite web|url=http://en.moe.gov.cn/documents/laws_policies/201506/t20150626_191391.html|title=Compulsory Education Law of the People's Republic of China – Ministry of Education of the People's Republic of China|website=en.moe.gov.cn|accessdate=3 November 2021}}</ref> Το 2019, περίπου το 89.5% των μαθητών συνέχισαν την εκπαίδευσή τους στο λύκειο μετά το γυμνάσιο.<ref>{{Cite web|url=http://en.moe.gov.cn/news/press_releases/202012/t20201222_506983.html|title=MOE press conference to highlight educational milestones achieved during the 13th Five-Year Plan period – Ministry of Education of the People's Republic of China|website=en.moe.gov.cn|accessdate=3 November 2021}}</ref> Το [[γκαοκάο]], το αντίστοιχο των πανελλαδικών για την Κίνα, είναι οι εξετάσεις εισαγωγής στα πανεπιστήμια Κίνας. Η επιτυχημένη απόδοση στο γκαοκάο είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την είσοδο στα περισσότερα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Είναι πολύ απαιτητική. Το 2010, το 27% των αποφοίτων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης φοιτούσαν σε ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.<ref>{{Cite news|url=http://english.peopledaily.com.cn/90001/98649/7315789.html|title=China's higher education students exceed 30 million|work=People's Daily|date=11 March 2011|accessdate=16 January 2020}}</ref> Αυτό το ποσοστό αυξήθηκε σημαντικά τα τελευταία χρόνια, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό το 2020 έφτανε το 58.42%.<ref>{{Cite web|url=https://data.worldbank.org/indicator/SE.TER.ENRR?end=2020&locations=CN&start=1986|title=School enrollment, tertiary (% gross) – China {{!}} Data|publisher=World Bank|accessdate=3 November 2021}}</ref> Η επαγγελματική εκπαίδευση παρέχεται σε μαθητές δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.<ref name="auto1">{{Cite web|url=http://en.moe.gov.cn/features/2021TwoSessions/Reports/202103/t20210323_522026.html|title=Major educational achievements in China in 2020 – Ministry of Education of the People's Republic of China|website=en.moe.gov.cn|accessdate=3 November 2021}}</ref> Περισσότεροι από 10 εκατομμύρια Κινέζοι φοιτητές αποφοιτούν από επαγγελματικά κολέγια κάθε χρόνο.<ref>{{Cite web|url=http://en.moe.gov.cn/features/2021TwoSessions/Voices/VocationalEducation/202103/t20210323_522096.html|title=Vocational education entering a new development stage – Ministry of Education of the People's Republic of China|website=en.moe.gov.cn|accessdate=3 November 2021}}</ref>

Η Κίνα έχει το μεγαλύτερο εκπαιδευτικό σύστημα στον κόσμο, με περίπου 282 εκατομμύρια μαθητές και 17.32 εκατομμύρια καθηγητές πλήρους απασχόλησης οι οποίοι υπηρετούν σε πάνω από 530.000 σχολεία.<ref name=":11">{{Cite web|url=https://www.unicef.org/eap/media/9321/file/Sit%20An%20-%20China%20Case%20Study.pdf|title=China Case Study: Situation Analysis of the Effect of and Response to COVID-19 in Asia|ημερομηνία=August 2021|website=UNICEF|page=21|language=en|accessdate=3 November 2021}}</ref> Τον Φεβρουάριο του 2006, η κυβέρνηση δεσμεύτηκε να παρέχει εντελώς δωρεάν εννιαετή εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένης της παράδοσης των βιβλίων στους μαθητές χωρίς χρέωση αλλά και την κατάργηση των όποιων διδάκτρων.<ref name="Ref_abch">[http://en.ce.cn/National/Rural/200602/21/t20060221_6154334.shtml "China pledges free 9-year education in rural west"]. </ref> Οι ετήσιες επενδύσεις του κινεζικού κράτους στον τομέα της εκπαίδευσης αυξήθηκαν από λιγότερα από 50 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ το 2003 σε περίπου 817 δισεκατομμύρια δολάρια το 2020. Δηλαδή το κινεζικό κράτος δαπανά ένα πολύ μεγάλο χρηματικό ποσό για την εκπαίδευση.<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/interactive/2013/01/16/business/In-Education-China-Takes-the-Lead.html|title=In Education, China Takes the Lead|work=The New York Times|date=16 January 2013}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://en.moe.gov.cn/news/press_releases/202105/t20210512_531041.html|title=MOE releases 2020 Statistical Bulletin on Educational Spending – Ministry of Education of the People's Republic of China|website=en.moe.gov.cn|accessdate=3 November 2021}}</ref> Ωστόσο, υπάρχει μια ανισότητα στις δαπάνες για την εκπαίδευση, που όπως περιγράφηκε, ξεπερνούν τα 800 δισεκατομμύρια δολάρια (2022). Δηλαδή το κράτος αλλά και οι ίδιοι οι γονείς δαπανούν περισσότερα χρήματα για την εκπαίδευση στις αστικές περιοχές απ'ότι στις αγροτικές. Το 2010, οι ετήσιες δαπάνες για την εκπαίδευση ενός μαθητή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στο Πεκίνο έφτανε τα 20.023 γουάν, ενώ στην [[Κουεϊτσόου (επαρχία)|Κουεϊτσόου]], μια από τις φτωχότερες επαρχίες της Κίνας, οι αντίστοιχες δαπάνες έφταναν τα 3.204 γουάν.<ref>{{Cite news|url=http://www.businessweek.com/articles/2013-04-04/chinese-education-the-truth-behind-the-boasts|title=Chinese Education: The Truth Behind the Boasts|work=Bloomberg Businessweek|date=4 April 2013}}</ref> Η δωρεάν υποχρεωτική εκπαίδευση στην Κίνα αποτελείται από το δημοτικό σχολείο και το γυμνάσιο και καλύπτει τις ηλικίες έξι έως δεκαπέντε ετών. Το 2020, το 95.2% των εγγεγραμμένων μαθητών στην υποχρεωτική εκπαίδευση αποφοιτούσε, υπερβαίνοντας τους μέσους όρους που καταγράφουν οι χώρες υψηλού εισοδήματος<ref name=":11" />, ενώ το 91.2% των Κινέζων έχουν λάβει δευτεροβάθμια εκπαίδευση.<ref name="auto1">{{Cite web|url=http://en.moe.gov.cn/features/2021TwoSessions/Reports/202103/t20210323_522026.html|title=Major educational achievements in China in 2020 – Ministry of Education of the People's Republic of China|website=en.moe.gov.cn|accessdate=3 November 2021}}</ref>

Το ποσοστό αλφαβητισμού της Κίνας έχει αυξηθεί δραματικά. Ενώ το ποσοστό αλφαβητισμού σε άτομα άνω των 15 ετών ήταν το 1949 ήταν μόνο 20% και το 1979 65.5%<ref>{{Cite book|title=49 Myths about China|first=Marte Kjær|last=Galtung|first2=Stig|last2=Stenslie|publisher=[[Rowman & Littlefield]]|isbn=978-1-4422-3622-6|date=2014|page=189|url=https://books.google.com/books?id=qqqDBQAAQBAJ&pg=PA189}}</ref> το 96% του πληθυσμού άνω των 15 ετών ήταν εγγράμματο το 2018.<ref>{{Cite web|url=https://data.worldbank.org/indicator/SE.ADT.LITR.ZS?locations=CN|title=Literacy rate, adult total (% of people ages 15 and above) – China|publisher=[[World Bank]]|accessdate=9 July 2013}}</ref> Την ίδια χρονιά, η Κίνα (οι εξετάσεις δεν έλαβαν χώρα σε όλη τη Κίνα, αλλά μόνο στο Πεκίνο, τη Σαγκάη, τη [[Τσιανγκσού]] και το [[Τσετσιάνγκ]], τέσσερις από τις πλουσιότερες περιοχές της Κίνας) πρώτευσε στο Πρόγραμμα Διεθνούς Αξιολόγησης Μαθητών και στις τρεις κατηγορίες του προγράμματος διάγνωσης του γνωστικού επιπέδου των μαθητών: μαθηματικά, επιστήμες και ανάγνωση.<ref>{{Cite web|url=https://www.oecd.org/pisa/publications/pisa-2018-results.htm|title=PISA 2018 Results|ημερομηνία=3 December 2019|website=OECD|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191203141933/https://www.oecd.org/pisa/publications/pisa-2018-results.htm|archivedate=3 December 2019|url-status=live|accessdate=3 December 2019}}</ref> Το 2022, η Κίνα κατέχει την πρώτη θέση στον αριθμό των μεταλλίων στη [[Διεθνής Μαθηματική Ολυμπιάδα|Διεθνή Μαθηματική Ολυμπιάδα]]. Έχει κερδίσει 174 χρυσά μετάλλια από το ντεμπούτο της στο διαγωνισμό το 1985.<ref>{{Cite web|url=http://www.imo-official.org/results_country.aspx?column=awards&order=desc|title=International Mathematical Olympiad_Cumulative results by country|website=www.imo-official.org|accessdate=2022-07-15}}</ref> Η Κίνα έχει κερδίσει τα περισσότερα μετάλλια από οποιαδήποτε άλλη χώρα στη Διεθνή Ολυμπιάδα Φυσικής, στη Διεθνή Ολυμπιάδα Χημείας και στη [[Διεθνής Ολυμπιάδα Πληροφορικής|Διεθνή Ολυμπιάδα Πληροφορικής]].<ref>{{Cite web|url=https://ipho-unofficial.org/countries/|title=International Physics Olympiad: List of Countries|website=ipho-unofficial.org|accessdate=3 November 2021}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://stats.ioinformatics.org/results/CHN|title=International Olympiad in Informatics Statistics: China Results|website=stats.ioinformatics.org|accessdate=3 November 2021}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.icho-official.org/results/countries.php|title=International Chemistry Olympiad: List of Countries|website=icho-official.org|accessdate=3 November 2021}}</ref>

Η Κίνα είχε πάνω από 3.000 πανεπιστήμια, με πάνω από 40 εκατομμύρια φοιτητές να είναι εγγεγραμμένοι στα πανεπιστήμια της ηπειρωτικής Κίνας.<ref>{{Cite web|url=http://www.moe.gov.cn/jyb_xxgk/s5743/s5744/A03/202110/t20211025_574874.html|title=全国高等学校名单 – 中华人民共和国教育部政府门户网站|website=moe.gov.cn|accessdate=3 November 2021}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.chinadaily.com.cn/a/202012/03/WS5fc86ab2a31024ad0ba9999e.html|title=China's higher education system is world's largest, officials say|last=关晓萌|website=China Daily|accessdate=3 November 2021}}</ref> Το 2021, η Κίνα μερικά από τα καλύτερα πανεπιστήμια στον κόσμο. Η Κίνα έχει πολλά πανεπιστήμια της στον κατάλογο των 100 καλύτερων πανεπιστημίων στο κόσμο (πάνω από δέκα, ο υψηλότερος αριθμός στην περιοχή Ασίας-Ωκεανίας και ο δεύτερος μεγαλύτερος μετά τις ΗΠΑ).<ref>{{Cite web|url=http://www.shanghairanking.com/news/arwu/2021|title=ShanghaiRanking's Academic Ranking of World Universities 2021 Press Release|ημερομηνία=15 August 2021|website=ShanghaiRanking Consultancy|accessdate=27 April 2022}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.usnews.com/info/blogs/press-room/articles/2021-10-26/us-news-announces-2022-best-global-universities-rankings|title=U.S. News Unveils 2022 Best Global Universities Rankings|ημερομηνία=26 October 2021|website=US News and World Report|accessdate=27 April 2022}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://cwur.org/media.php|title=PRESS RELEASE: The Center for World University Rankings (CWUR)|ημερομηνία=25 April 2022|website=Center for World University Rankings|accessdate=25 April 2022}}</ref> Επί του παρόντος, η Κίνα είναι δεύτερη μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες όσον αφορά την εκπροσώπηση των πανεπιστημίων της στα 200 κορυφαία πανεπιστήμια σύμφωνα με την Ακαδημαϊκή Κατάταξη των Παγκόσμιων Πανεπιστημίων.<ref>{{Cite web|url=http://www.shanghairanking.com/ARWU-Statistics-2020.html|title=Statistics of Academic Ranking of World Universities – 2020|website=shanghairanking.com|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210416181137/http://www.shanghairanking.com/ARWU-Statistics-2020.html|archivedate=16 April 2021|url-status=dead|accessdate=22 November 2020}}</ref> Η Κίνα φιλοξενεί τα δύο καλύτερα πανεπιστήμια (Πανεπιστήμιο Τσινγκχουά και [[Πανεπιστήμιο του Πεκίνου]]) σε ολόκληρη την περιοχή [[Ασία|Ασίας]] - [[Ωκεανία|Ωκεανίας]] και στις αναδυόμενες χώρες σύμφωνα με την κατάταξη των Τάιμς.<ref>{{Cite web|url=https://www.timeshighereducation.com/world-university-rankings/2021/world-ranking|title=World University Rankings 2021|ημερομηνία=25 August 2020|website=Times Higher Education (THE)|accessdate=4 December 2020}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.timeshighereducation.com/world-university-rankings/2020/regional-ranking|title=Asia University Rankings|ημερομηνία=28 May 2020|website=Times Higher Education (THE)|accessdate=4 December 2020}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.timeshighereducation.com/world-university-rankings/2020/emerging-economies-university-rankings|title=Emerging Economies|ημερομηνία=22 January 2020|website=Times Higher Education (THE)|accessdate=4 December 2020}}</ref> Το 2022, δύο πανεπιστήμια στην ηπειρωτική Κίνα συγκαταλέγονταν στα κορυφαία 15 πανεπιστήμια του κόσμου, με το Πανεπιστήμιο του Πεκίνου (12ο) και το Πανεπιστήμιο Τσινγκχουά (14ο) να συγκαταλέγονται στο κατάλογο. Το [[πανεπιστήμιο Φουντάν]], το [[πανεπιστήμιο Τσετσιάνγκ]] και το [[Πανεπιστήμιο Τσιάο Τονγκ Σαγκάης]] είναι μεταξύ των κορυφαίων 50 στο κόσμο. (Πηγή: QS World University Rankings).<ref>{{Cite web|url=https://www.topuniversities.com/university-rankings/world-university-rankings/2023|title=QS World University Rankings 2023: Top Global Universities|website=Top Universities|language=en|accessdate=9 June 2022}}</ref> Τα μεγάλα πανεπιστήμια της Κίνας ανήκουν στην [[Ομάδα Κ9]] (C9 League), μιας συμμαχίας των κορυφαίων κινεζικών πανεπιστημίων, τα οποία προσφέρουν ολοκληρωμένη και κορυφαίου επιπέδου εκπαίδευση.<ref>{{Cite web|url=https://www.timeshighereducation.com/news/eastern-stars-universities-of-chinas-c9-league-excel-in-select-fields/415193.article|title=Eastern stars: Universities of China's C9 League excel in select fields|ημερομηνία=17 February 2011|website=Times Higher Education (THE)}}</ref>

=== Υγεία ===
[[File:China_Human_Dev_SVG.svg|μικρογραφία|Διάγραμμα που δείχνει την άνοδο του [[Δείκτης ανθρώπινης ανάπτυξης|Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης]] της Κίνας από το 1970 έως το 2010.]]
Η Εθνική Επιτροπή Υγείας και Οικογενειακού Προγραμματισμού, μαζί με τα αντίστοιχα όργανα στο τοπικό επίπεδο, επιβλέπει τις ανάγκες υγείας του κινεζικού πληθυσμού.<ref>{{Cite web|url=http://en.nhfpc.gov.cn/2014-05/07/content_17491484.htm|title=Ministry National Health and Family Planning Commission|publisher=nhfpc.gov.cn|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140928220552/http://en.nhfpc.gov.cn/2014-05/07/content_17491484.htm|archivedate=28 September 2014|url-status=dead|accessdate=6 September 2015}}</ref> Η έμφαση στη δημόσια υγεία και την προληπτική ιατρική αποτελούν τα κύρια συστατικά της κινεζικής πολιτικής για την υγεία από τις αρχές της δεκαετίας του 1950. Εκείνη την εποχή, το Κομμουνιστικό Κόμμα ξεκίνησε την [[Πατριωτική Εκστρατεία για την Υγεία]], η οποία είχε ως στόχο τη βελτίωση της υγιεινής στην Κίνα, καθώς και τη θεραπεία και την πρόληψη αρκετών ασθενειών. Ασθένειες όπως η [[χολέρα]], ο [[τυφοειδής πυρετός]] και η [[οστρακιά]], που προηγουμένως μάστιζαν την Κίνα, μετά την ολοκλήρωση της εκστρατείας, σχεδόν εξαφανίστηκαν.

Αφότου ο [[Τενγκ Σιαοπίνγκ|Ντενγκ Σιαοπίνγκ]] άρχισε να θεσπίζει οικονομικές μεταρρυθμίσεις το 1978, η υγεία των Κινέζων βελτιώθηκε γρήγορα λόγω της καλύτερης διατροφής που πλέον ασκούσαν, αν και πολλές από τις δωρεάν δημόσιες υπηρεσίες υγείας που παρείχε το κράτος στην ύπαιθρο εξαφανίστηκαν μαζί με τις Λαϊκές Κομμούνες που καταργήθηκαν. Η υγειονομική περίθαλψη στην Κίνα ιδιωτικοποιήθηκε σε μεγάλο βαθμό και η ποιοτική της στάθμη γνώρισε σημαντική άνοδο. Το 2009, η κυβέρνηση ξεκίνησε μια τριετή πρωτοβουλία μεγάλης κλίμακας με στόχο την παροχή υγειονομικής περίθαλψης στους κατοίκους, αξίας 124 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ.<ref>{{Cite news|url=https://www.bloomberg.com/apps/news?pid=newsarchive&sid=aXFagkr3Dr6s|title=China's $124 Billion Health-Care Plan Aims to Boost Consumption|last=Lawrence|first=Dune|work=[[Bloomberg News]]|date=22 January 2009|last2=Liu|first2=John|archive-url=https://web.archive.org/web/20131029211403/http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=newsarchive&sid=aXFagkr3Dr6s|archive-date=29 October 2013|accessdate=16 January 2020}}</ref> Μέχρι το 2011, η εκστρατεία είχε αποφέρει αποτελέσματα: ήδη, το 95% του πληθυσμού της Κίνας είχε βασική ασφάλιση υγείας.<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/roomfordebate/2011/11/01/is-china-facing-a-health-care-crisis/chinas-health-care-reform-far-from-sufficient|title=Great Progress, but More Is Needed|work=The New York Times|date=1 November 2011}}</ref> Το 2011, εκτιμήθηκε ότι η Κίνα ήταν ο τρίτος μεγαλύτερος προμηθευτής [[Φάρμακο|φαρμακευτικών προϊόντων]] στον κόσμο, αν και ο πληθυσμός έχει υποφέρει από το πρόβλημα της ανάπτυξης, παραγωγής και διανομής πλαστών φαρμάκων (ή φαρμάκων απομιμήσεων των αρχικών).<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2012/08/06/world/asia/2000-arrested-in-china-in-crackdown-on-counterfeit-drugs.html|title=2,000 Arrested in China in Counterfeit Drug Crackdown|last=Barboza|first=David|work=The New York Times|date=5 August 2012|issn=0362-4331|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2012/08/06/world/asia/2000-arrested-in-china-in-crackdown-on-counterfeit-drugs.html|archive-date=1 January 2022|accessdate=23 March 2013}}</ref>

Το 2017, το προσδόκιμο ζωής στη Κίνα ήταν σχεδόν 76 χρόνια,<ref>{{cite web|url=https://data.worldbank.org/indicator/SP.DYN.LE00.IN?locations=CN|title=Life expectancy at birth, total (years) – China|publisher=[[World Bank]]|access-date=28 October 2013}}</ref> ενώ η βρεφική θνησιμότητα ήταν 7 θάνατοι ανά 1.000 άτομα.<ref>{{cite web|url=https://data.worldbank.org/indicator/SP.DYN.IMRT.IN?locations=CN|title=Mortality rate, infant (per 1,000 live births) – China|publisher=[[World Bank]]|access-date=28 October 2013}}</ref> Αυτά τα ποσοστά έχουν υποστεί θετικές μεταβολές από το 1950. Το ποσοστό ελλιποβαρών παιδιών (κατάσταση σχετική με τον [[Υποσιτισμός|υποσιτισμό]]) μειώθηκε από 33.1% το 1990 σε 9.9% το 2010.<ref>{{Cite journal|last1=Stone|first1=R.|title=Despite Gains, Malnutrition Among China's Rural Poor Sparks Concern|doi=10.1126/science.336.6080.402|journal=Science|volume=336|issue=6080|page=402|year=2012|pmid=22539691|bibcode=2012Sci...336..402S}}</ref> Παρά τις σημαντικές βελτιώσεις στο επίπεδο της υγείας του πληθυσμού και την κατασκευή νέων προχωρημένων νοσοκομείων, η επέκταση των αναπνευστικών ασθενειών λόγω της ρύπανσης του αέρα,<ref name="FT-china-pollution">{{cite web|url=http://www.ft.com/cms/s/8f40e248-28c7-11dc-af78-000b5df10621.html|title=750,000 a year killed by Chinese pollution|last=McGregor|first=Richard|date=2 July 2007|work=[[Financial Times]]|access-date=22 July 2007}}</ref> οι εκατοντάδες εκατομμύρια Κινέζοι που καπνίζουν,<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2010/06/11/world/asia/11iht-letter.html|title=China's Tobacco Industry Wields Huge Power|last=Tatlow|first=Didi Kirsten|work=[[The New York Times]]|date=10 June 2010|issn=0362-4331|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2010/06/11/world/asia/11iht-letter.html|archive-date=1 January 2022|access-date=16 January 2020|url-access=limited}}{{cbignore}}</ref> αλλά και η άνοδος των ποσοστών [[Παχυσαρκία|παχυσαρκίας]] στους νέους συνιστούν μερικές από τις νέες προκλήσεις στον τομέα της υγείας για την Κίνα.<ref name="Ref_abcy">[http://www.cnn.com/SPECIALS/1999/china.50/dispatches/09.23.health/ "Serving the people?"]. 1999. Bruce Kennedy. CNN. Retrieved 17 April 2006.</ref><ref name="Ref_abcz">[http://english.people.com.cn/english/200008/04/eng20000804_47271.html "Obesity Sickening China's Young Hearts"]. 4 August 2000. ''People's Daily''. Retrieved 17 April 2006.</ref> Ο μεγάλος πληθυσμός και οι πυκνοκατοικημένες πόλεις της Κίνας αποτελούν μερικούς από τους λόγους που αρκετές νέες ασθένεις έχουν προέλθει από τη Κίνα. Ένα παράδειγμα είναι το [[σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο]] του 2003.<ref name="Ref_abcda">[https://web.archive.org/web/20040824014230/http://www.who.int/csr/don/2004_05_18a/en/index.html "China's latest SARS outbreak has been contained, but biosafety concerns remain"]. 18 May 2004. [[World Health Organization]]. Retrieved 17 April 2006.</ref> Το 2010 η ρύπανση του αέρα ευθυνόταν για 1.2 εκατομμύρια πρόωρους θανάτους στη Κίνα.<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2013/04/02/world/asia/air-pollution-linked-to-1-2-million-deaths-in-china.html|title=Air Pollution Linked to 1.2 Million Premature Deaths in China|last=Wong|first=Edward|newspaper=The New York Times|date=1 April 2013|issn=0362-4331|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2013/04/02/world/asia/air-pollution-linked-to-1-2-million-deaths-in-china.html|archive-date=1 January 2022|access-date=14 January 2020|url-access=limited}}{{cbignore}}</ref>

Η [[Πανδημία COVID-19|πανδημία του κορονοϊού του 2019]] εντοπίστηκε για πρώτη φορά στη [[Ουχάν]] τον Δεκέμβριο του 2019.<ref name="auto12">{{Cite journal|date=20 February 2020|title=The Epidemiological Characteristics of an Outbreak of 2019 Novel Coronavirus Diseases (COVID-19) – China, 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200222141550/http://www.ne.jp/asahi/kishimoto/clinic/cash/COVID-19.pdf|journal=China CDC Weekly|volume=2|pages=1–10|url=http://www.ne.jp/asahi/kishimoto/clinic/cash/COVID-19.pdf|archivedate=22 February 2020}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Novel Coronavirus Pneumonia Emergency Response Epidemiology Team|date=17 February 2020|title=[The Epidemiological Characteristics of an Outbreak of 2019 Novel Coronavirus Diseases (COVID-19) in China]|journal=Zhonghua Liu Xing Bing Xue Za Zhi = Zhonghua Liuxingbingxue Zazhi|volume=41|issue=2|pages=145–151|doi=10.3760/cma.j.issn.0254-6450.2020.02.003|pmid=32064853|language=zh}}</ref> Περαιτέρω μελέτες διεξάγονται σε όλο τον κόσμο σχετικά με την πιθανή τοποθεσία προέλευσης του ιού.<ref>{{Cite journal|last=Mallapaty|first=Smriti|date=2 December 2020|title=Meet the scientists investigating the origins of the COVID pandemic|url=https://www.nature.com/articles/d41586-020-03402-1|journal=Nature|volume=588|issue=7837|page=208|doi=10.1038/d41586-020-03402-1|pmid=33262500|bibcode=2020Natur.588..208M}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Mallapaty|first=Smriti|date=11 November 2020|title=Where did COVID come from? WHO investigation begins but faces challenges|url=https://www.nature.com/articles/d41586-020-03165-9|journal=Nature|volume=587|issue=7834|pages=341–342|doi=10.1038/d41586-020-03165-9|pmid=33177687|bibcode=2020Natur.587..341M}}</ref> Πάντως, το γεγονός ότι ο κορονοϊός με τα υπάρχοντα στοιχεία προήλθε από τη Κίνα, έχει προκαλέσει την ανάπτυξη της σινοφοβίας (βλέπε [[Ξενοφοβία και ρατσισμός σχετιζόμενα με την πανδημία COVID-19]]). Η κινεζική κυβέρνηση έχει επικριθεί για τον χειρισμό της επιδημίας και κατηγορήθηκε ότι απέκρυψε την έκταση της επιδημίας πριν γίνει διεθνής πανδημία. <ref>{{Cite news|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2020-04-01/china-concealed-extent-of-virus-outbreak-u-s-intelligence-says|title=China Concealed Extent of Virus Outbreak, U.S. Intelligence Says|last=Wadhams|first=Nick|date=1 April 2020|publisher=Bloomberg L.P.|last2=Jacobs|first2=Jennifer|accessdate=17 April 2020}}</ref>

=== Θρησκεία ===
[[File:Distribution_of_religions_in_China.png|μικρογραφία|300x300εσ|<small>Γεωγραφική κατανομή των θρησκειών στην Κίνα.</small> <br /><br /><br /><br />{{colorbull|#C00000}} <small>Κινεζική παραδοσιακή θρησκεία (συμπεριλαμβανομένου του [[Κομφουκιανισμός|Κομφουκιανισμού]], του [[Ταοϊσμός|ταοϊσμού]], και ομάδες του κινεζικού βουδισμού)</small><br /><br />{{colorbull|#FFFF00}} <small>[[Βουδισμός]]</small> <br />{{colorbull|#008000}} <small>Ισλάμ</small><br /><br />{{colorbull|#FF00FF}} <small>[[Θρησκεία στην Κίνα|Παραδοσιακές εθνικές θρησκείες]]</small><br /><br />{{colorbull|#00CCFF}} <small>Μογγολική λαϊκή θρησκεία</small><br /><br />{{colorbull|#00FF00}} <small>Λαϊκή θρησκεία της βορειοανατολικής Κίνας, η οποία έχει επηρεαστεί από τον σαμανισμό των Τουνγκούζων και των [[Σαμανισμός των Μαντσού|Μαντσού]], εκτεταμένη δε είναι και η παρουσία του [[Σανρεντάο]].</small> ]]
Η κυβέρνηση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας ασπάζεται επίσημα τον κρατικό αθεϊσμό<ref>{{Cite book|title=Religious Minorities and China|first=Michael|last=Dillon|publisher=Minority Rights Group International|date=2001}}</ref> και έχει διεξαγάγει [[Εκστρατείες κατά της θρησκείας στην Κίνα|εκστρατείες κατά της θρησκείας]] για το σκοπό αυτό.<ref name="BuangChew2014">{{Cite book|title=Muslim Education in the 21st Century: Asian Perspectives|first=Sa'eda|last=Buang|first2=Phyllis Ghim-Lian|last2=Chew|publisher=[[Routledge]]|isbn=978-1-317-81500-6|date=9 May 2014|page=75|quote=Subsequently, a new China was found on the basis of Communist ideology, i.e. atheism. Within the framework of this ideology, religion was treated as a 'contorted' world-view and people believed that religion would necessarily disappear at the end, along with the development of human society. A series of anti-religious campaigns was implemented by the Chinese Communist Party from the early 1950s to the late 1970s. As a result, in nearly 30 years between the beginning of the 1950s and the end of the 1970s, mosques (as well as churches and Chinese temples) were shut down and Imams involved in forced 're-education'.}}</ref> Τα θρησκευτικά θέματα και ζητήματα στη χώρα εποπτεύονται από την Κρατική Διοίκηση Θρησκευτικών Υποθέσεων.<ref>{{Cite web|url=http://www.sara.gov.cn/jqgk/zs/index.htm|publisher=National Religious Affairs Administration|script-title=zh:国家宗教事务局|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150812102019/http://www.sara.gov.cn/jqgk/zs/index.htm|archivedate=12 August 2015|url-status=dead|accessdate=30 August 2015}}</ref> Η ελευθερία της θρησκείας είναι εγγυημένη από το σύνταγμα της Κίνας, αν και οι θρησκευτικές οργανώσεις που δεν έχουν επίσημη έγκριση από τον αρμόδιο φορέα για την θρησκεία μπορεί να υποστούν κρατικές διώξεις.<ref name="XinBan2012">[http://www.ft.com/cms/s/0/602b650e-dc69-11e1-a304-00144feab49a.html "China bans religious activities in Xinjiang"]. </ref><ref>''Constitution of the People's Republic of China''. </ref>

Κατά τη διάρκεια των χιλιετιών, ο κινεζικός πολιτισμός έχει επηρεαστεί από διάφορα θρησκευτικά κινήματα. Οι «τρεις διδασκαλίες», συμπεριλαμβανομένου του [[Κομφουκιανισμός|Κομφουκιανισμού]], του [[Ταοϊσμός|Ταοϊσμού]] και του [[Βουδισμός|Βουδισμού]] (Κινεζικός Βουδισμός), έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του κινεζικού πολιτισμού,<ref name="Yao2011">{{Cite book|title=Chinese Religion: A Contextual Approach|first=Xinzhong|last=Yao|authorlink=Yao Xinzhong|publisher=A&C Black|isbn=978-1-84706-475-2|year=2010|location=London}}</ref><ref>{{Cite book|title=Chinese Religions in Contemporary Societies|first=James|last=Miller|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-1-85109-626-8|year=2006}}</ref> εμπλουτίζοντας το θεολογικό και πνευματικό πλαίσιο το οποίο ξεκίνησε να αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια της [[Δυναστεία Σανγκ|δυναστείας Σανγκ]] και [[Δυναστεία Τζόου|Τσόου]]. Η κινεζική λαϊκή θρησκεία, η οποία θεμελιώθηκε χάρη στις λεγόμενες τρεις διδασκαλίες αλλά και άλλες παραδόσεις του κινεζικού λαού,<ref>Tam Wai Lun, "Local Religion in Contemporary China", in {{Cite book|title=Religious Diversity and Public Religion in China|first=Zhibin|last=Xie|publisher=Ashgate Publishing|isbn=978-0-7546-5648-7|year=2006}}</ref> συνίσταται στην πίστη στους ''[[Σεν (Κινεζική θρησκεία)|σεν]]'' (神), ένας χαρακτήρας που υποδηλώνει τις «[[Κινέζοι θεοί και αθάνατα πλάσματα|ενέργειες της γενιάς]]», οι οποίες μπορεί να είναι είτε [[Θεότητα|θεότητες]] του περιβάλλοντος, πρόγονοι ανθρώπων, έννοιες ευγένειας, ήρωες του πολιτισμού. Πολλοί από τους λεγόμενους ήρωες του κινεζικού πολιτισμού εμφανίζονται στην [[κινεζική μυθολογία]] και ιστορία.<ref>{{Citation|first=Stephen F.|last=Teiser|chapter=The Spirits of Chinese Religion|chapter-url=http://afe.easia.columbia.edu/cosmos/main/spirits_of_chinese_religion.pdf|title=Religions of China in Practice|editor-last=Donald S. Lopez Jr.|place=Princeton, NJ|publisher=Princeton University Press|year=1996}}</ref> Μεταξύ των πιο δημοφιλών λατρευόμενων θεοτήτων είναι η [[Μάτσου]] (θεά των θαλασσών),<ref name="Laliberte2011">{{Cite journal|last=Laliberté|first=André|title=Religion and the State in China: The Limits of Institutionalization|journal=Journal of Current Chinese Affairs|volume=40|issue=2|pages=3–15|year=2011|url=http://journals.sub.uni-hamburg.de/giga/jcca/article/view/415/413|doi=10.1177/186810261104000201}}</ref> ο [[Κίτρινος αυτοκράτορας|Χουάνγκντι]] (ένας από τους δύο θεϊκούς πατριάρχες της κινεζικής φυλής),<ref name="Laliberte2011" /><ref>{{Citation|last=Sautman|first=Barry|author-link=Barry Sautman|chapter=Myths of Descent, Racial Nationalism and Ethnic Minorities in the People's Republic of China|pages=75–95|title=The Construction of Racial Identities in China and Japan: Historical and Contemporary Perspectives|editor-last=Dikötter|editor-first=Frank|place=Honolulu|publisher=University of Hawaii Press|year=1997|isbn=978-962-209-443-7}}</ref> ο Γκουάντι (θεός του πολέμου και των επιχειρήσεων), ο [[Τσαϊσέν]] ( θεός της ευημερίας και του πλούτου), ο [[Πανγκού]] και πολλοί άλλοι. Η Κίνα φιλοξενεί πολλά από τα ψηλότερα θρησκευτικά αγάλματα του κόσμου, συμπεριλαμβανομένου του ψηλότερου από όλα, του [[Βούδας του Ναού της Άνοιξης|Βούδα του Ναού της Άνοιξης]] στο [[Χενάν]].

Είναι δύσκολο να συγκεντρωθούν ξεκάθαρα δεδομένα για τη θρησκεία στην Κίνα λόγω των διαφορετικών ορισμών της «θρησκείας» που επικρατούν μεταξύ των κατοίκων αλλά και λόγω της ανοργάνωτης, διάχυτης φύσης των κινεζικών θρησκευτικών παραδόσεων. Οι μελετητές σημειώνουν ότι στην Κίνα δεν υπάρχει σαφής διάκριση μεταξύ των [[Τρεις διδασκαλίες|τριών διδασκαλιών]] αλλά και μεταξύ της λαϊκής θρησκευτικής πρακτικής.<ref name="Yao2011">{{Cite book|title=Chinese Religion: A Contextual Approach|first=Xinzhong|last=Yao|authorlink=Yao Xinzhong|publisher=A&C Black|isbn=978-1-84706-475-2|year=2010|location=London}}</ref> Μια δημοσκόπηση του 2015 που διεξήχθη από το [[Ινστιτούτο Γκάλοπ]] διαπίστωσε ότι το 61% των Κινέζων αυτοπροσδιορίζονται ως «πεπεισμένοι άθεοι», <ref name="GallupInternational">{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/blogs/worldviews/files/2015/04/WIN.GALLUP-INTERNATIONAL-RELIGIOUSITY-INDEX.pdf|title=Gallup International Religiosity Index|work=The Washington Post|date=April 2015|publisher=WIN-Gallup International|accessdate=18 January 2020}}</ref> αν και αξίζει να σημειωθεί ότι οι κινεζικές θρησκείες ή τουλάχιστον κάποια από τα τμήματα τους μπορούν να οριστούν σαν [[Μη θεϊσμός|μη θεϊστικές]] και [[Ανθρωπισμός|ανθρωπιστικές]] θρησκείες. αφού δεν πιστεύουν ότι η θεία δημιουργικότητα είναι εντελώς υπερβατική, αλλά είναι εγγενής στον κόσμο και ειδικότερα στον άνθρωπο. Σύμφωνα με μια μελέτη του 2014, περίπου το 74% των ερωτηθέντων είναι είτε μη θρησκευόμενοι είτε ασκούν την κινεζική λαϊκή θρησκεία, το 16% είναι βουδιστές, το 2% είναι χριστιανοί, το 1% είναι μουσουλμάνοι και το 8% ανήκει σε άλλες θρησκείες (π.χ. [[Ταοϊσμός]] και του λαϊκός σωτηριασμός).<ref name="CFPS2014">[[China Family Panel Studies]] 2014 survey. </ref><ref name="CZ20172">{{Cite journal|last=Wenzel-Teuber|first=Katharina|title=Statistics on Religions and Churches in the People's Republic of China – Update for the Year 2016|journal=Religions & Christianity in Today's China|volume=VII|pages=26–53|url=http://www.china-zentrum.de/fileadmin/downloads/rctc/2017-2/RCTC_2017-2.26-53_Wenzel-Teuber__Statistics_on_Religions_and_Churches_in_the_PRC_%E2%80%93_Update_for_the_Year_2016.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170722112103/http://www.china-zentrum.de/fileadmin/downloads/rctc/2017-2/RCTC_2017-2.26-53_Wenzel-Teuber__Statistics_on_Religions_and_Churches_in_the_PRC_%E2%80%93_Update_for_the_Year_2016.pdf|archivedate=22 July 2017}}</ref> Εκτός από τις θρησκευτικές πρακτικές των Χαν σε τοπικό επίπεδο, υπάρχουν επίσης μερικές άλλες, μη κινεζικές εθνότητες στην Κίνα, οι οποίες διατηρούν τις [[Θρησκεία στην Κίνα|παραδοσιακές θρησκείες]] τους. Οι λαϊκές θρησκείες των διαφόρων λαών της Κίνας (πέρα από τους Χαν) αποτελούν το 2–3% του πληθυσμού, ενώ ο Κομφουκιανισμός είναι αρκετά δημοφιλής θρησκεία στη τάξη των διανοούμενων. Επίσης, οι Θιβετιανοί ασκούν τον [[Θιβετιανός Βουδισμός|Θιβετιανό Βουδισμό]], ενώ το Ισλάμ ασκείται από τους [[Χουέι|Κινέζους Χουέι]], τους [[Ουιγούροι|Ουιγούρους]], τους Καζάκους, του Κιργίζιους και άλλους λαούς της βορειοδυτικής Κίνα. Η απογραφή πληθυσμού του 2010 ανέφερε ότι στη Κίνα ζούσαν 23.14 εκατομμύρια μουσουλμάνοι.<ref>{{Cite journal|last=Jörg Friedrichs|year=2017|title=Sino‐Muslim Relations: The Han, the Hui, and the Uyghurs (page 4)|url=https://ora.ox.ac.uk/objects/uuid:f413e223-8f64-4035-84a2-642cd64bf44f/download_file?file_format=pdf&safe_filename=Sino-Muslim%2BRelations.pdf&type_of_work=Journal+article|journal=[[Journal of Muslim Minority Affairs]]|publication-place=[[University of Oxford]]|volume=37}}</ref>

Μια δημοσκόπηση του Ινστιτούτο Πολιτικής στο [[Βασιλικό Κολέγιο του Λονδίνου|Βασιλικό Κολλέγιο του Λονδίνου]] και της εταιρείας [[Ipsos]] (η οποία διενεργήθηκε το 2021) διαπίστωσε ότι το 35% των Κινέζων δήλωσαν ότι στη Κίνα υπήρχε ένταση μεταξύ των διαφορετικών θρησκευτικών ομάδων. Έτσι η Κίνα, στο δείγμα των 28 χωρών όπου ρωτήθηκαν οι κάτοικοι τους, είναι μια χώρα με λίγες θρησκευτικές εντάσεις (μόνο σε μια χώρα εξήχθη από τις απαντήσεις των ερωτηθέντων μικρότερο ποσοστό).<ref>{{Cite news|url=https://www.ipsos.com/en-ca/news-polls/culture-war-around-the-world|title=Tension between rich and poor is seen as a key source of division around the world|work=[[Ipsos]]|date=25 June 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211227174707/https://www.ipsos.com/en-ca/news-polls/culture-war-around-the-world|archive-date=27 December 2021|accessdate=13 February 2022}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.theglobeandmail.com/politics/article-canadians-less-caught-up-in-culture-wars-than-most-countries-survey/|title=Canadians less caught up in 'culture wars' than most countries, survey shows|last=[[John Ibbitson]]|work=[[The Globe and Mail]]|date=1 July 2021|language=en-CA}}</ref>


== Διοικητική διαίρεση ==
== Διοικητική διαίρεση ==

Έκδοση από την 23:36, 15 Ιουλίου 2022

Συντεταγμένες: 32°48′00″N 103°05′00″E / 32.8°N 103.0833°E / 32.8; 103.0833

Για άλλες χρήσεις, δείτε: Κίνα (αποσαφήνιση).
Για την Ταϊβάν, δείτε: Δημοκρατία της Κίνας.
Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας
中华人民共和国

Σημαία
Εθνικό Έμβλημα
Τοποθεσία της χώρας στον κόσμο
Η θέση της Κίνας (πράσινο)
-διεκδικούμενες αλλα μη ελεγχόμενες περιοχές (ανοιχτό πράσινο)
Πεκίνο
39°55′44″N 116°23′18″E / 39.9289°N 116.3883°E / 39.9289; 116.3883 (Πεκίνο)
Μεγαλύτερη πόλη
Σαγκάη[1]
Κινέζικα
Λαϊκή Δημοκρατία Μονοκομματικό κράτος[2]
Σι Τσινπίνγκ
Λι Κετσιάνγκ
Νομοθετικό σώμα
Εθνικό Λαϊκό Συνέδριο
Ίδρυση
Σύνταγμα		1η Οκτωβρίου 1949
4 Δεκεμβρίου 1982
 • Σύνολο
 • % Νερό
 • Σύνορα
Ακτογραμμή
9.596.961[3] km2 (4η)
2,8
22.117 km
14.500 km
Πληθυσμός
 • Εκτίμηση 2021 
 • Απογραφή 2020 
 • Πυκνότητα 
1.412.600.000[4] (1η) 
1.411.778.724 [5]  
147,2 κατ./km2 (83η) 
ΑΕΠ (ΙΑΔ)
 • Ολικό  (2019)
 • Κατά κεφαλή 
29.400 δισ. $[6] (1η)  
20.667 $[6] (78η) 
ΑΕΠ (ονομαστικό)
 • Ολικό  (2019)
 • Κατά κεφαλή 
18.990 δισ. $[6] (2η)  
12.990 $[6] (56η) 
ΔΑΑ (2019)Αύξηση 0,761[7] (85η) – υψηλός
ΝόμισμαΡενμινμπί (γιουάν) (CNY)
(UTC +8[σ 1])
Internet TLD.cn
Οδηγούν σταδεξιά
Κωδικός κλήσης+86
  1. ↑ Στην επαρχία Σιντσιάνγκ πολλοί κάτοικοι, κυρίως οι μουσουλμάνοι, χρησιμοποιούν την ανεπίσημη ώρα Σιντσιάνγκ (UTC+06:00).

Η Κίνα (中国, πινγίν: Zhōngguó, Τζονγκγκουό), επισήμως Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας (中华人民共和国, πινγίν: Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó, Τζονγκχουά Ρένμίν Γκονγκχέγκουό), είναι χώρα της Ανατολικής Ασίας και η χώρα με το μεγαλύτερο πληθυσμό στον κόσμο, 1.412.600.000 κατοίκους[4] σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2021. Η έκτασή της είναι 9.596.961 τ.χλμ.. Πρωτεύουσα της Κίνας είναι το Πεκίνο. Γεωγραφικά είναι η μεγαλύτερη χώρα στην περιοχή της Ανατολικής Ασίας και η τέταρτη μεγαλύτερη στον κόσμο μετά τη Ρωσία, τον Καναδά και τις ΗΠΑ. Συνορεύει με 14 κράτη: Βιετνάμ, Λάος, Μιανμάρ, Ινδία, Μπουτάν, Νεπάλ, Πακιστάν, Αφγανιστάν, Τατζικιστάν, Κιργιζία, Καζακστάν, Ρωσία, Μογγολία και Βόρεια Κορέα. Από την ίδρυση της, το 1949, κυβερνάται από το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας (ΚΚΚ).

Η Κίνα εμφανίστηκε ως ένας από τους πρώτους πολιτισμούς του κόσμου στην εύφορη λεκάνη του Κίτρινου Ποταμού στην πεδιάδα της Βόρειας Κίνας.Η Κίνα ήταν μια από τις σημαντικότερες οικονομικές δυνάμεις του κόσμου για το μεγαλύτερο μέρος των δύο χιλιετιών από τον 1ο έως τον 19ο αιώνα. Για χιλιετίες, το πολιτικό σύστημα της Κίνας βασίστηκε σε απόλυτες κληρονομικές μοναρχίες ή δυναστείες, ξεκινώντας από την ημιθρυλική δυναστεία Σιά τον 21ο αιώνα π.Χ. Από τότε, η Κίνα επεκτάθηκε, διασπάστηκε και επανενώθηκε πολλές φορές. Τον 3ο αιώνα π.Χ., οι Τσιν επανένωσαν τον πυρήνα της Κίνας και ίδρυσαν την πρώτη κινεζική αυτοκρατορία . Η διάδοχη δυναστεία Χαν (206 Π.Χ. – 220 Κ.Χ.) ήταν η εποχή όπου εφερεύθηκαν μερικές από τις πιο προηγμένες τεχνολογίες εκείνη την εποχή, συμπεριλαμβανομένης της χαρτοποιίας και της πυξίδας, μαζί με γεωργικές και ιατρικές βελτιώσεις. Η εφεύρεση της πυρίτιδας και του κινητού τύπου (όρος της τυπογραφίας) στη δυναστεία των Τανγκ (618–907) και στη δυναστεία των Βόρειων Σονγκ (960–1127) ολοκλήρωσε τις Τέσσερις Μεγάλες Εφευρέσεις . Ο πολιτισμός των Τανγκ εξαπλώθηκε ευρέως στην Ασία, καθώς ο νέος δρόμος του μεταξιού έφερε τους εμπόρους μέχρι τη Μεσοποταμία και το Κέρας της Αφρικής . Η δυναστεία Τσινγκ, η τελευταία δυναστεία της Κίνας, η οποία αποτέλεσε την εδαφική βάση για τη σύγχρονη Κίνα, υπέστη μεγάλες απώλειες στον ξένο ιμπεριαλισμό τον 19ο αιώνα.

Η κινεζική μοναρχία κατέρρευσε το 1912 με την Επανάσταση Σινχάι, όταν η Δημοκρατία της Κίνας αντικατέστησε τη δυναστεία Τσινγκ. Η Κίνα δέχθηκε εισβολή από την Αυτοκρατορία της Ιαπωνίας κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο . Ο Εμφύλιος Πόλεμος οδήγησε σε διαίρεση εδάφους το 1949 όταν το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα (ΚΚΚ) ίδρυσε τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας στην ηπειρωτική χώρα, ενώ η κυβέρνηση της Δημοκρατίας της Κίνας υπό την ηγεσία του Κουομιντάνγκ κατέφυγε στο νησί της Ταϊβάν. Και οι δύο ισχυρίζονται ότι είναι η μόνη νόμιμη κυβέρνηση της Κίνας, αν και τα Ηνωμένα Έθνη έχουν αναγνωρίσει τη ΛΔΚ ως τη μοναδική νόμιμη εκπρόσωπο της Κίνας από το 1971. Η Κίνα πραγματοποίησε μια σειρά οικονομικών μεταρρυθμίσεων από το 1978 και εντάχθηκε στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου το 2001.

Η Κίνα κυβερνάται επί του παρόντος ως ενιαία μονοκομματική σοσιαλιστική δημοκρατία από το ΚΚΚ. Η Κίνα είναι μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και ιδρυτικό μέλος αρκετών πολυμερών και περιφερειακών οργανισμών συνεργασίας όπως η Ασιατική Τράπεζα Επενδύσεων Υποδομής, το Ταμείο του Δρόμου του Μεταξιού, η Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα, ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης και η Περιφερειακή Συνολική Οικονομική Σύμπραξη, και είναι μέλος των BRICS, των G8+5, της G20, της APEC και της Συνόδου Κορυφής της Ανατολικής Ασίας. Κατατάσσεται μεταξύ των χαμηλότερα βαθμολογημένων χωρών σε διεθνείς μετρήσεις για τις πολιτικές ελευθερίες, τη διαφάνεια της κυβέρνησης, την ελευθερία του Τύπου, την ελευθερία της θρησκείας και τις εθνοτικές μειονότητες. Οι κινεζικές αρχές έχουν επικριθεί από πολιτικούς αντιφρονούντες και ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων για εκτεταμένες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της πολιτικής καταστολής, της μαζικής λογοκρισίας, της μαζικής παρακολούθησης των πολιτών τους και της βίαιης καταστολής των διαδηλώσεων.

Η Κίνα είναι η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο με βάση το ΑΕΠ σε ισοτιμία αγοραστικής δύναμης, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία σε ονομαστικό ΑΕΠ και η δεύτερη πλουσιότερη χώρα στον κόσμο σε συνολικό πλούτο. Η χώρα έχει ταχέως αναπτυσσόμενη μεγάλη οικονομία και είναι ο μεγαλύτερος κατασκευαστής και εξαγωγέας στον κόσμο. Η Κίνα είναι ένα αναγνωρισμένο κράτος που κατέχει πυρηνικά όπλα με τον μεγαλύτερο μόνιμο στρατό στον κόσμο από στρατιωτικό προσωπικό και τον δεύτερο μεγαλύτερο αμυντικό προϋπολογισμό περί τα 225 δισεκατομμύρια δολάρια.

Η Κίνα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής[8] και ο μεγαλύτερος εξαγωγέας αγαθών. Η Κίνα είναι μια ταχέως αναπτυσσόμενη χώρα, με μεσαίο κατά κεφαλήν εισόδημα. Το πιο σημαντικό λιμάνι της χώρας είναι η Σαγκάη. Το ΑΕΠ της χώρας είναι 16.640 τρισεκατομμύρια δολάρια και το κατά κεφαλήν είναι 11.819 αμερικάνικα δολάρια. Ο ρυθμός ανάπτυξης της Κινεζικής οικονομίας είναι υψηλός και το 2011 ήταν 9,2%.[8] Ο ρυθμός αυτός ανάπτυξης είναι σταθερός από το 1978 με μέσο όρο 8%, οπότε και η οικονομία απελευθερώθηκε και η ανεργία άρχισε να μειώνεται. Παρά αυτήν την ανάπτυξη όμως, μεγάλο μέρος του αγροτικού πληθυσμού παραμένει φτωχό.[9] Το 47% του ΑΕΠ προέρχεται από τη βιομηχανία, το 43% από τις υπηρεσίες και το 10% από γεωργικές εργασίες.[8]

Σε μια διαμάχη που συνεχίζεται από την λήξη του Κινεζικού Εμφυλίου το 1949, η Κίνα προβάλλει κυριαρχικά δικαιώματα επί της Ταϊβάν (επισήμως «Δημοκρατία της Κίνας»), καθώς και μια σειρά νησιωτικών συμπλεγμάτων όπως το Αρχιπέλαγος Σπράτλυ και τα Νησιά Παρασέλ. Η ΛΔ Κίνας έχει επίσης ενεργές εδαφικές διαφορές με την Ινδία.

Ετυμολογία

Η Τσίνα/Κίνα (μια ονομασία που καλύπτει τη σημερινή Καντώνα), η Μάνγκι (μια ονομασία που καλύπτει την ενδοχώρα του Σαντόνγκ) και το Κατάιο (μια ονομασία που καλύπτει της Κίνας και του Τσετσουάν) εμφανίζονται, σε αυτό το χάρτη του Αβραάμ Ορτέλιους, ο οποίος δημοσιεύτηκε το 1570, σαν ξεχωριστό κράτος.

Η λέξη Κίνα χρησιμοποιείται στα ελληνικά από τον 20ό αιώνα τουλάχιστον. Στα αγγλικά αλλά και πολλές ευρωπαϊκές γλώσσες λέγεται China, όπου μαρτυράται (στα αγγλικά) ο όρος από τον 16ο αιώνα. Αυτή τη λέξη δεν τη χρησιμοποιούσαν οι Κινέζοι κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Πριν τα αγγλικά, η λέξη μαρτυράται στα Πορτογαλικά, τα Μαλαϊκά και τα Περσικά. Η ονομασία της Κίνας στα πορτογαλικά, μαλαϊκά και περσικά προέρχεται από την σανσκριτική λέξη Chīna, όρος ο οποίος χρησιμοποιήθηκε στην αρχαία Ινδία.[10] Η αγγλική ονομασία "China" εμφανίζεται στη μετάφραση του 1555 του Ρίτσαρντ Ίντεν στα αγγλικά, ενός ημερολογίου του Πορτογάλου εξερευνητή Ντουάρτε Μπαρμπόσα το οποίο δημοσιεύτηκε το 1516.[10] Ο Μπαρμπόσα χρησιμοποίησε την λέξη China για να περιγράψει την Κίνα, λέξη η οποία προέρχεται από τη περσική λέξη προήλθε από τη περσική Τσιν (چین), η οποία με τη σειρά της προήλθε από την σανσκριτική λέξη Τσίνα (चीन).[11] Η λέξη Τσίνα μαρτυράται από τα αρχαία χρόνια. Μερικές από τις πρώτες ινδουιστικές γραφές, συμπεριλαμβανομένου του κειμένου Μαχαμπαράτα (5ος αιώνας π.Χ.) αλλά και των Νόμων του Μάνου (2ος αιώνας π.Χ.), αναφέρονται στη Κίνα χρησιμοποιώντας τη λέξη Τσίνα.[12] Το 1655, ο Μαρτίνο Μαρτίνι υποστήριξε ότι η ονομασία της Κίνας προέρχεται από την ονομασία της δυναστείας Τσιν (221–206 π.Χ.).[13][12] Αν και η χρήση της λέξης Τσίνα σε ινδικές πηγές ξεκινά πριν από το 221 π.Χ., πολλές πηγές υποστηρίζουν τη θεωρία του Μαρτίνι.[14] Η προέλευση της σανσκριτικής λέξης είναι θέμα συζήτησης, σύμφωνα με το λεξικό της Οξφόρδης.[10] Άλλες θεωρίες υποστηρίζουν ότι η ετυμολογία της ονομασίας της Κίνας προέρχεται από την ονομασία του κρατιδίου Γιελάνγκ, ή από την ονομασία του κρατιδίου Τσου.[12][15]Η επίσημη ονομασία της Κίνας είναι η: Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας (απλοποιημένα κινεζικά: 中华人民共和国, παραδοσιακά κινεζικά: 中華人民共和國; πινγίν: Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó, απόδοση σε ελληνικούς χαρακτήρες: Τσουνγκχουά Ρενμίν Κόνγκχεγκουό). Η Κίνα λέγεται Τσουνγκγκουό στα κινεζικά, Zhōngguó (中国/中國) από τις λέξεις τσονγκ ("κεντρικός") και γκουό ("πολιτεία"), ένας όρος ο οποίος προέκυψε στην εποχή των δυτικών Τσόου. Στη συνέχεια ο όρος Τσονγκγκουό αναφερόταν στη περιοχή γύρω από το Λουογί (κοντά στο Λιαονίνγκ) κατά τη διάρκεια της δυναστείας των ανατολικών Τσόου, ενώ στην συνέχεια η χρήση της κινεζικής ονομασίας Τσονγκγκουό επεκτάθηκε για να συμπεριλάβει την κεντρική πεδιάδα της Κίνας και έπειτα στην εποχή της δυναστείας των Τσινγκ η λέξη Τσονγκγκουό έγινε μια από τις δύο ονομασίες της Κίνας. Συχνά η ονομασία Τσονγκγκουό είχε πολιτιστική χροιά, για να διακρίνει τους Χουασιά από τους θεωρούμενους "βάρβαρους".[16] Η ονομασία Τσονγκγκουό μπορεί να μεταφραστεί και σαν "κεντρικό βασίλειο".[17] Η Κίνα (ΛΔΚ) μερικές φορές απαντάται και με τον όρο ηπειρωτική Κίνα, εάν πρέπει να διακριθεί σε ένα κείμενο η ΛΔΚ από την Δημοκρατία της Κίνας (Ταϊβάν).[18][19][20][21]

Ιστορία

Κύριο λήμμα: Ιστορία της Κίνας
Δείτε επίσης: Κινεζικός πολιτισμός

Προϊστορία και οι πρώτες δυναστείες

Στην Κίνα αναπτύχθηκε ένας από τους παλαιότερους πολιτισμούς του πλανήτη. Η ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή από τους παλαιολιθικούς χρόνους μαρτυρείται από ένα πλήθος αρχαιολογικών ευρημάτων, χαρακτηριστικότερο των οποίων είναι η ανακάλυψη του Ανθρώπου του Πεκίνου την δεκαετία του 1930.

Κατά τη Νεολιθική εποχή, ο κινεζικός πολιτισμός αναπτύχθηκε γύρω από δύο κέντρα. Στον βορρά, στο οικοσύστημα της περιοχής του Κίτρινου Ποταμού, και στο νότο, σε αυτό της περιοχής του ποταμού Γιανγκτσέ. Λόγω της γεωγραφίας της περιοχής, οι εισβολές γειτονικών λαών ήταν περιορισμένες, δίνοντας αρκετό χρόνο στους τοπικούς πολιτισμούς να αναπτυχθούν σε ήρεμο περιβάλλον. Το πόσα από τα διάφορα πολιτιστικά επιτεύγματα των κοινωνιών αυτών είναι γηγενή ή αποτελούν προϊόντα της επαφής τους με τους γείτονές τους, αποτελεί ακόμα και σήμερα πεδίο έρευνας. Οι Κινέζοι ανάπτυξαν την κατασκευή των κεραμικών και την κατασκευή της πορσελάνης ήδη από το 5.000 έως το 3.000 π.Χ.

Με βάση την παράδοση και τους διάφορους μύθους της Κινεζικής Μυθολογίας, στους πρώτους άρχοντες της περιοχής αποδίδονται ένα πλήθος μαγικών ιδιοτήτων και ταυτόχρονα χρεώνονται την επινόηση διαφόρων τεχνών, όπως η γραφή ή η καλλιέργεια της γης. Την αφήγηση της ιστορίας της Κίνας ακολουθεί, παραδοσιακά, η δημιουργία της πρώτης δυναστείας, της δυναστείας των Σία, για την οποία υπάρχουν ελάχιστα ιστορικά στοιχεία και, κυρίως, καλύπτεται από μυθολογικές αναφορές. Την πτώση της ακολούθησε η άνοδος της δυναστείας των Σανγκ, κατά την οποία συναντούμε τις πρώτες σημαντικές ιστορικές καταγραφές. Το κράτος το Σανγκ αναπτύχθηκε στην περιοχή του Κίτρινου Ποταμού, από τον 16ο αιώνα π.Χ. έως τον 11ο αιώνα π.Χ., αναπτύσσοντας έναν πολιτισμό με τα χαρακτηριστικά των πολιτισμών της Εποχής του Ορείχαλκου, κατά τον οποίο εμφανίζεται και η πρώτη γνωστή μας μορφή του Κινέζικου αλφαβήτου, το οποίο χρησιμοποιούταν για θρησκευτικές τελετές.

Το κράτος των Σανγκ ακολουθεί η άνοδος της δυναστείας των Τσόου (1.050 - 221 π.Χ.). Σε όλους τους τομείς της σύγχρονης επιστήμης υπάρχει σημαντική ανάπτυξη κατ' αυτή την εποχή. Η οργάνωση του κράτους προσομοιάζει σε εκείνη που είχε η Ευρώπη του Μεσαίωνα (φεουδαρχία). Κατά τη λεγόμενη «Περίοδο της Άνοιξης και του Φθινοπώρου» (λόγω του ομώνυμου αρχαίου βιβλίου - «Χρονικά της Άνοιξης και του Φθινοπώρου» - που περιγράφει την κοινωνικοπολιτική κατάσταση της εποχής) αναπτύχθηκαν σημαντικά οι αντιλήψεις για την κοινωνική και πολιτική ζωή, ενώ η γεωργία, με την ανακάλυψη του σιδήρου, αναπτύχθηκε πολύ. Η ανάπτυξη αυτή οδήγησε στην ενίσχυση των περιφερικών αρχόντων, οι οποίοι σύντομα άρχισαν να αναζητούν μεγαλύτερες εξουσίες, οδηγώντας στην σταδιακή διάσπαση της κεντρικής εξουσίας (κατά τη λεγόμενη «Περίοδο των Εμπόλεμων Κρατών», μεταξύ 476 και 221 π.Χ).

Αν και πολιτικά η κατάσταση οδήγησε τελικά στην πτώση και τον διαμελισμό του κράτους των Τσόου σε μικρότερα βασίλεια, η Περίοδος της Άνοιξης και του Φθινοπώρου (722 – 476 π.Χ.) χαρακτηρίστηκε από την εμφάνιση των σημαντικότερων σχολών της γηγενούς Κινεζικής φιλοσοφίας (οι λεγόμενες και «Εκατό Σχολές Σκέψης»): Ο Κομφούκιος και οι διάφορες σχολές του Κομφουκιανισμού, που άφησε τη σφραγίδα του στις κατοπινές εξελίξεις της Κίνας, ο Λάο Τσε και ο Ταοϊσμός, η σχολή των Νομικιστών καθώς και ένα μεγάλο μέρος ανεξάρτητων φιλοσόφων.

Οι Αυτοκρατορικές δυναστείες

Το 221 π.Χ. ένας ηγεμόνας, ο Τσιν Σι Χουάνγκ - Τι, κατάφερε να ενώσει όλα τα βασίλεια της Κίνας και να στεφθεί αυτοκράτορας. Ο ηγεμόνας αυτός πολέμησε με τους Ούννους και άρχισε το μεγάλο Σινικό τείχος. Καθιέρωσε ακόμη για όλη την Κίνα ενιαία μέτρα και σταθμά. Παράλληλα όμως έδωσε εντολή να καταστραφούν τα βιβλία και τα κείμενα του Κομφούκιου, πράγμα που τον έκανε πολύ μισητό. Τελικά το 206 π.Χ. ξέσπασε επανάσταση και στην εξουσία ανέβηκε άλλη δυναστεία, οι Χαν.

Οι Χαν επανέφεραν τη διδασκαλία του Κομφούκιου, αναγνωρίζοντας τον κομφουκιανισμό ως επίσημο δόγμα του κράτους. Οι αντιθέσεις, όμως, μεταξύ του Βορρά και του Νότου οδήγησαν στην κατάργηση της δυναστείας των Χαν και στην διαίρεση της Κίνας σε τρία βασίλεια τον 3ο αιώνα μ.Χ., που υπόφεραν πολύ από τις συνεχείς επιθέσεις των Τούρκων. Το 608 μ.Χ. την εξουσία καταλαμβάνει ο Γκαουτσού, εγκαθιδρύοντας τη δυναστεία Τανγκ, κατά τη διάρκεια της βασιλείας της οποίας ο Βουδισμός, ο οποίος εισήχθη την περίοδο των Χαν από την Ινδία στην Κίνα, έγινε μία από τις κυριότερες θρησκείες, ενώ προχώρησε και σε αναδασμό της γης. Η δυναστεία Τανγκ οδήγησε σε σημαντική ανάπτυξη στη Κίνα, ωστόσο η εξέγερση του Αν Λουσάν (755-763) οδήγησε σε εκατομμύρια θανάτους και εκτεταμμένη καταστροφή, επηρεάζοντας σημαντικά την μετέπειτα πορεία της δυναστείας. Το 907 η δυναστεία Τανγκ καταργείται και την θέση της παίρνουν δυναστείες όπως η Σονγκ και η Λιάο. Το 1279 μ.Χ. η Κίνα υποδουλώνεται στους Μογγόλους, μέχρι το 1368. Για τη ζωή της Κίνας κάτω απ' την κυριαρχία των Μογγόλων μας μιλούν οι διηγήσεις του Μάρκο Πόλο. Την ίδια εποχή αρχίζουν να καταφτάνουν και οι διάφοροι ιεραπόστολοι, με τους Πορτογάλους να αποκτούν το 1541 το λιμάνι του Μακάου. Οι Μογγόλοι ίδρυσαν τη δυναστεία των Γιουάν, που επέβαλε μερικές αξιόλογες μεταρρυθμίσεις.

Το 1368 μέχρι το 1644 ανέβηκε η δυναστεία των Μινγκ με αποτέλεσμα να αποδυναμωθεί η χώρα και να υποταχθεί στο μογγολικό φύλο των Μαντσού, που πήραν την εξουσία και ίδρυσαν τη δυναστεία των Τσινγκ, που βασίλευσε απ' το 1644 μέχρι το 1912. Υπολείμματα των Μινγκ συνέχισαν να επιβιώνουν για λίγο διάστημα ακόμη. Στη διάρκεια της δυναστείας αυτής η Κίνα γνώρισε νέα επέκταση των συνόρων της, τα οποία έφτασαν μέχρι τη λίμνη Μπαλχάς του Καζακστάν και σημαντικά τμήματα στην νοτιοανατολική Ρωσία, συμπεριλαμβανομένου του σημερινού Βλαδιβοστόκ. Μερικοί από τους αυτοκράτορες της δυναστείας των Τσινγκ προστάτεψαν τα γράμματα και τις τέχνες, αλλά η δυναστεία οδήγησε την Κίνα σε απομόνωση στην προσπάθειά της να αποφύγει την αλλοίωση του πολιτισμού της από την εισαγωγή του ευρωπαϊκού. Μια από τις πιο χαρακτηριστικές αποφάσεις τους, βέβαια, ήταν η επιβολή της εθνικής κόμης των Μαντσού (μια κοτσίδα στο πίσω μέρος του κεφαλιού, με ξυρισμένο το υπόλοιπο κεφάλι) σε όλους τους Κινέζους, το μοναδικό στοιχείο των Μαντσού που εισήχθη υποχρεωτικά στους Κινέζους. Στις αρχές, όμως, του 19ου αιώνα άρχισε οικονομική, πολιτική και κοινωνική παρακμή της χώρας, μαζί με την σταδιακή απώλεια πολλών εδαφών που η δυναστεία των Τσινγκ είχε κατακτήσει. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Μαντσουρία προς το τέλος του 19ου αιώνα αποτελούσε πεδίο έντονου ανταγωνισμού μεταξύ Ρώσων και Ιαπώνων, με άλλες Ευρωπαϊκές δυνάμεις να αποκτούν θύλακες σε πόλεις της Κίνας.

Η Κίνα την εποχή της αποικιοκρατίας και η δημιουργία της Δημοκρατίας της Κίνας

Την ίδια εποχή οι Άγγλοι, στην προσπάθειά τους να πετύχουν τη διάλυση του κινεζικού κράτους, άρχισαν να εισάγουν και να διαδίδουν στους Κινέζους το όπιο. Όταν, το 1840, οι Κινέζοι αντέδρασαν, άρχισε ο πόλεμος που έμεινε στην Ιστορία γνωστός σαν ο «πόλεμος του οπίου». Τελικά οι Κινέζοι νικήθηκαν και αναγκάστηκαν να δεχτούν το εμπόριο του οπίου, να παραχωρήσουν στην Αγγλία το Χονγκ Κονγκ και να επιτρέψουν στα αγγλικά εμπορικά πλοία να χρησιμοποιούν πέντε λιμάνια.

Το 1844, οι ΗΠΑ και η Γαλλία πέτυχαν καινούρια προνόμια και παραχωρήσεις σε βάρος της Κίνας. Μέσα σε λίγα χρόνια η Κίνα έχασε πολλές κτήσεις και επαρχίες της από τους Ευρωπαίους. Παράλληλα, η οικονομική διείσδυση των Ευρωπαίων γινόταν ολοένα και μεγαλύτερη, με αποτέλεσμα η οικονομία της να εξαρτάται αποκλειστικά από τις ευρωπαϊκές εμπορικές εταιρείες. Η εξέγερση των Ταϊπίνγκ στα μέσα του 19ου αιώνα αποτελεί το σημαντικότερο ιστορικό γεγονός αυτής της περιόδου, υπό την ηγεσία του Χονγκ Σιουτσουάν. Η εξέγερση αυτή πήρε χρόνια να κατασταλεί, και οδήγησε σε εκατομμύρια θανάτους, 30 με 50 εκατομμυρίων ατόμων σε μια Κίνα που δεν είχε πάνω από 400 εκατομμύρια κατοίκους, και εκτεταμένη καταστροφή. Αποδυνάμωσε την δυναστεία Τσινγκ κατά πολύ και ενίσχυσε τον ρεζιοναλισμό των διαφόρων περιοχών, και έπειτα στην εποχή των πολεμάρχων (1912-1949), μια περίοδο αναρχίας στη Κίνα που οδήγησε στην ανάδυση του ΚΚ Κίνας, που στη δεύτερη φάση του πολέμου, από το 1946, νίκησε σε 3 χρόνια τη κυβέρνηση του Κουομιντάν και οδηγώντας στην ενοποίηση του μεγαλύτερου μέρους της Κίνας, εκτός από το Θιβέτ (που προσαρτήθηκε αργότερα) και τη Ταϊβάν, που σήμερα αποτελεί ξεχωριστή κρατική οντότητα.

Πολλοί φωτισμένοι διανοούμενοι προσπαθούν να δώσουν νέα ώθηση και οργάνωση του κράτους. Το κράτος προς το 1900 έκανε κάποιες προσπάθειες να αντιστρέψει την παρακμή. Ξεσπούν διάφορες λαϊκές εξεγέρσεις που καταστέλλονται από τις συντηρητικές δυνάμεις, όπως η εξέγερση των Μπόξερ το 1900. Τελικά οι διάφορες επαναστατικές τάσεις ενώθηκαν και ίδρυσαν το Κουομιντάνγκ. Το 1912 καταλύεται η αυτοκρατορία κι η χώρα ανακηρύσσεται δημοκρατία στις 12 Μαρτίου στην πόλη Ναντζίνγκ με πρόεδρο τον Σουν Γιατ Σεν.

Παράλληλα, στην Κίνα υπήρχαν διάφοροι τοπικοί κυβερνήτες, οι οποίοι εξουσίαζαν μια ορισμένη περιοχή ο καθένας και εισέπρατταν τους φόρους για λογαριασμό τους, με ιδιωτικούς στρατούς και που ο καθένας τους προσπαθούσε να επεκτείνει την περιοχή του σε βάρος των άλλων, υποδαυλιζόμενος από τους Ευρωπαίους. Την οξύτητα αυτή σταμάτησε το 1927 ο Τσανγκ Κάι Σεκ, όταν με το Κουομιντάνγκ κατέλαβε την εξουσία.

Η δημιουργία της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας

Χάρτης της σύγχρονης Κίνας

Οι Ιάπωνες, εκμεταλλευόμενοι τις αδυναμίες αυτές, εισέβαλαν στη Μαντζουρία το 1931 και ίδρυσαν το κράτος του Μαντσουκούο. Η ηγεσία του Κουομιντάνγκ, αντί να οργανώσει την αντίσταση της χώρας, στράφηκε εναντίον των οπαδών του Μάο Τσε Τουνγκ και έτσι επήλθε η διάσπαση του Κουομιντάνγκ. Τελικά οι Ιάπωνες, το 1937, κατέλαβαν ολόκληρο το βόρειο τμήμα της χώρας. Στο διάστημα μεταξύ του 1937 και του 1942 έγιναν πολλές προσπάθειες να ενωθούν τα δύο κινήματα του Κουομιντάνγκ κι εκείνου στο οποίο είχε την ηγεσία το κομμουνιστικό κόμμα, χωρίς όμως αποτέλεσμα.

Το 1946 οδηγήθηκαν σε σύγκρουση. Ο Κινεζικός Εμφύλιος Πόλεμος τέλειωσε το 1949 με τη νίκη του Μάο Τσε Τουνγκ, ενώ ο Τσάνγκ Κάι Σεκ με τους υποστηρικτές του πέρασε στο νησί Ταϊβάν. Εκεί εγκατέστησε την εξόριστη Δημοκρατία της Κίνας και συνέχισε να διεκδικεί τον τίτλο του αποκλειστικού νόμιμου εκπροσώπου της Κίνας, με απώτερο σκοπό να επανέλθει δια των όπλων στην ηπειρωτική Κίνα και να καταλύσει το κομμουνιστικό καθεστώς. Το ΚΚΚ υπό τον Μάο από την άλλη ίδρυσε την Λαοκρατική Δημοκρατία της Κίνας, που σταδιακά αναγνωρίστηκε διεθνώς ως το μοναδικό κινεζικό κράτος και έγινε μέλος του ΟΗΕ. Η εφαρμογή της μαοϊκής σκέψης στην Κίνα μπορεί να ήταν υπεύθυνη για πάνω από 70 εκατομμύρια θανάτους κατά τη διάρκεια ειρήνης,[22][23] με το Μεγάλο Άλμα προς τα Εμπρός, την Αντιδεξιά Εκστρατεία του 1957-1958[24] και την Πολιτιστική Επανάσταση.

Η πολιτική σύγκρουση με την Ε.Σ.Σ.Δ.

«Όπως όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί στη φύση και την κοινωνία, έτσι και το διεθνές εργατικό κίνημα τείνει κι αυτό να διχοτομηθεί». Με αυτή την ιδιόμορφα φιλοσοφική διάθεση η Λαϊκή Ημερησία του Πεκίνου, δημοσιογραφικό όργανο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας, επισημοποίησε στις 4 Φεβρουαρίου του 1964, το πολιτικό διαζύγιο μεταξύ Κίνας και Ε.Σ.Σ.Δ., δίνοντας εμμέσως πλην σαφώς το σύνθημα για τη διάσπαση των κομμουνιστικών κομμάτων σε σοβιετόφιλα και κινεζόφιλα. Η δραματική αυτή εξέλιξη, πέρα από το τεράστιο ιδεολογικό και συναισθηματικό της φορτίο για τους κομμουνιστές, επηρέασε άμεσα τους διεθνείς συσχετισμούς, τροποποιώντας ριζικά την παγκόσμια πολιτική γεωγραφία.

Δεν επρόκειτο για κεραυνό εν αιθρία. Τα απειλητικά σύννεφα στις σχέσεις των δύο χωρών συσσωρεύτηκαν αργά αλλά επίμονα, αρχής γενομένης από το 20ο συνέδριο του Κ.Κ.Σ.Ε. το 1956, όπου ο Νικίτα Χρουστσόφ, προς μεγάλη δυσφορία της κινεζικής ηγεσίας, προκάλεσε τρομερό σοκ στο παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα, με την περίφημη «μυστική έκθεση» για τη σταλινική προσωπολατρία. Ήδη από το 1958 ο Μάο Τσε Τουνγκ, με τη νέα πολιτική γραμμή των «τριών κόκκινων σημαιών» (Μεγάλο Άλμα - Λαϊκές Κομμούνες - Γενική Γραμμή), είχε κάνει σαφές ότι το Πεκίνο εννοεί στο εξής να στηρίζεται κυρίως στις δικές του δυνάμεις σε ό,τι αφορά την οικονομική ανάπτυξη της χώρας και να έχει τη δική του φωνή στις διεθνείς υποθέσεις.

Η λανθάνουσα κρίση στις σινοσοβιετικές σχέσεις εισήλθε σε τροχιά έντασης τον Ιούλιο του 1963, με την αποτυχία των συνομιλιών μεταξύ αντιπροσωπειών των δύο κομμάτων στη Μόσχα και την κατηγορηματική αντίθεση των Κινέζων στην πρόταση των Σοβιετικών περί νέας διεθνούς διάσκεψης των κομμουνιστικών κομμάτων.

Το άρθρο της Λαϊκής Ημερησίας αποτέλεσε αιτία διαμάχης (casus belli) για το Κρεμλίνο, το οποίο εγκατέλειψε τη μέχρι τότε συμφιλιωτική - κατευναστική πολιτική του και πέρασε στην αντεπίθεση. Αυτός που απάντησε ήταν ο επί των ιδεολογικών υπεύθυνος του ΚΚΣΕ Μιχαήλ Σουσλόφ, κύριος εισηγητής στην κρίσιμη σύνοδο της Κεντρικής Επιτροπής για το σχίσμα που συγκλόνιζε το κομμουνιστικό στρατόπεδο. Με την εισήγησή του, ο Σουσλόφ καταλόγισε στο Πεκίνο διασπαστικές προθέσεις, ηγεμονικές βλέψεις και πολιτικό τυχοδιωκτισμό, καταδίκασε τη λεγόμενη «Σκέψη του Μάο» ως παρέκκλιση από το Μαρξισμό-Λενινισμό και εκδήλωση νοσηρής προσωπολατρίας και εισηγήθηκε τη διαγραφή των Γκεόργκι Μαλενκόφ - Βιατσεσλάβ Μόλοτοφ - Λάζαρ Καγκάνοβιτς από το Κ.Κ.Σ.Ε., υπονοώντας σαφώς ότι κινούνταν με παρασκηνιακή υποστήριξη του Πεκίνου προς την κατεύθυνση ενός φιλομαοϊκού-φιλοσταλινικού πραξικοπήματος.

Οι εκατέρωθεν ανταλλαγές ιδεολογικών πυρών τους επόμενους μήνες συχνά εκφυλίζονταν σε καυστικές ειρωνείες ή και ανοιχτές ύβρεις μέσα από τις σελίδες των δημοσιογραφικών οργάνων των δύο κομμουνιστικών κομμάτων. Ένα γράμμα της Κεντρικής Επιτροπής του Κ.Κ.Κ. προς τη σοβιετική ηγεσία στις 29 Φεβρουαρίου, αφού κατήγγειλε το Κρεμλίνο για «ύπουλη διπρόσωπη τακτική», έθεσε, πρώτη φορά, επίσημα ζήτημα αναθεώρησης των σινοσοβιετικών συνόρων[25].

Σε ένα τέτοιο κλίμα δεν είναι περίεργο που μία μεσολαβητική προσπάθεια, τον Μάρτιο, αντιπροσωπείας του Κ. Κ. Ρουμανίας, με επικεφαλής τον πρωθυπουργό Ίον Μάουρερ, κατέληξε σε παταγώδη απιτυχία. Πολύ σύντομα, οι διαφορές μεταξύ των δύο ανταγωνιστικών, πλέον, πόλων του παγκόσμιου κομμουνισμού κωδικοποιήθηκαν στην κομματική «αργκό»: οι Σοβιετικοί κατηγόρησαν τους Κινέζους για «αριστερισμό, σεχταρισμό, φραξιονισμό και βολονταρισμό» και οι Κινέζοι εγκάλεσαν τους Σοβιετικούς για «ρεβιζιονισμό, κρυπτοτροτσκισμό, οπορτουνισμό και σοσιαλιμπεριαλισμό». Πολύ συχνά, όμως, η αντιπαράθεση εκτραχηλιζόταν πέρα από κάθε ιδεολογικό ή πολιτικό όριο και έπεφτε στο επίπεδο των εμπαθών προσωπικών επιθέσεων, όπως συνέβη π.χ. με άρθρο της Λαϊκής Ημερησίας στις 31 Μαρτίου του 1964, όπου μεταξύ άλλων αναφέρθηκε για τον Νικίτα Χρουστσόφ: «Είναι ο μεγαλύτερος γελωτοποιός της παγκόσμιας πολιτικής σκηνής... Οι σύντροφοι του ΚΚΣΕ πρέπει να τον ανατρέψουν το συντομότερο και να τον πετάξουν στον σκουπιδοτενεκέ της Ιστορίας... Η κυριότερη συμβολή του στον πολιτικό λόγο είναι να χτυπάει το τραπέζι, να δείχνει τις γροθιές του, να βαράει τα πόδια του και να τρίζει τα δόντια».

Δεν επρόκειτο απλά και μόνο για μία προσωπική βεντέτα Χρουστσόφ - Μάο ή, έστω, για μία φορτισμένη ιδεολογική διαμάχη μεταξύ διαφορετικών δογματικών αιρέσεων. Πίσω από τις αντιπαραθέσεις περί «δικτατορίας του προλεταριάτου ή παλλαϊκού κράτους», «ειρηνικού δρόμου προς τον σοσιαλισμό ή λαϊκού επαναστατικού πολέμου», «παγκόσμιας αντίθεσης σοσιαλισμού-καπιταλισμού ή Βορρά - Νότου» κρυβόταν ο πολύ σοβαρότερος ανταγωνισμός των κρατικών συμφερόντων των δύο γιγαντιαίων χωρών. Ένας ανταγωνισμός που σύντομα οδήγησε στη διάσπαση μίας σειράς κομμουνιστικών κομμάτων στη Δυτική Ευρώπη και τον Τρίτο Κόσμο και πήρε οξύτερη μορφή στις προσπάθειες προσεταιρισμού κυβερνήσεων και εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων της περιφέρειας, όπου οι κινεζόφιλες τάσεις ήταν πιο ισχυρές. Αντίθετα, στην Ανατολική Ευρώπη η επίδραση του Μαοϊσμού αποδείχθηκε πολύ περιορισμένη έως ανύπαρκτη -βοηθουσών και των απαραίτητων εσωκομματικών εκκαθαρίσεων.

Η σινοσοβιετική διένεξη έφτασε στο χείλος της στρατιωτικής σύγκρουσης τον χειμώνα του 1964, με τη συγκέντρωση στρατευμάτων των δύο χωρών στα σύνορα της κινεζικής επαρχίας Σινκιάνγκ με τις Σοβιετικές Δημοκρατίες του Τατζικιστάν, της Κιργιζίας και του Καζακστάν, όπως επίσης και στις όχθες του ποταμού Αμούρ-Ουσούρι. Η ανθρωπότητα, που ζούσε στον πυρετό του ψυχρού πολέμου μεταξύ Ανατολής και Δύσης, παρακολουθούσε έκπληκτη το ενδεχόμενο ενός θερμού πολέμου μεταξύ δύο κομμουνιστών γειτόνων.

Κάποια ύφεση στις σχέσεις Μόσχας-Πεκίνου επήλθε τον Οκτώβριο του 1964, μετά την απομάκρυνση του Νικίτα Χρουστσόφ από την εξουσία. Η υπό τον Λεονίντ Μπρέζνιεφ νέα ηγεσία του Κρεμλίνου προχώρησε σε ορισμένες χειρονομίες καλής θέλησης προς τον Μάο, απευθύνοντας στο Κ.Κ.Κ. πρόσκληση για διαβουλεύσεις με στόχο τη γεφύρωση των διαφορών και επιρρίπτοντας στον Χρουστσόφ μέρος των ευθυνών για την επελθούσα ρήξη. Οι ελπίδες για την αποκατάσταση της βαριάς τραυματισμένης κομμουνιστικής ενότητας κορυφώθηκε το Νοέμβριο του 1964, κατά την επίσημη επίσκεψη του Τσου Εν Λάι στη Μόσχα, στην επέτειο της Οκτωβριανής Επανάστασης. Διαψεύστηκαν όμως αμέσως μετά την ατελέσφορη κατάληξη των διμερών συνομιλιών. Το τέλος του 1964 βρήκε τη Λαϊκή Ημερησία να εγκαλεί τη νέα σοβιετική ηγεσία για «Χρουστσοφισμό χωρίς Χρουστσόφ», ενώ στον βεβαρημένο ουρανό των σινοσοβιετικών σχέσεων ήρθε να εγκατασταθεί και το εφιαλτικό πυρηνικό μανιτάρι, ύστερα από την πρώτη επιτυχή πυρηνική δοκιμή του Πεκίνου[26].

Η Κίνα σήμερα

Μετά τον θάνατο του Μάο Τσε Τουνγκ, η ηπειρωτική Κίνα κυβερνήθηκε από την αποκληθείσα «συμμορία των τεσσάρων». Η οικονομική και πολιτιστική μεταρρύθμιση ήρθε με τον Ντενγκ Σιαοπίνγκ, μια περίοδος που έμεινε γνωστή ως άνοιγμα της Κίνας και ξεκίνησε την ταχύτατη άνοδο της Κίνας στη διεθνή σκηνή.

Σήμερα η Κίνα είναι μια ανεπτυγμένη χώρα, η οποία σημειώνει εντυπωσιακή πρόοδο σε όλους τους τομείς, ενώ το πολιτικό-οικονομικό της σύστημα (σε κομμουνιστικό καθεστώς) διαφέρει σημαντικά από το καθεστώς που υπήρχε παλαιότερα στη Σοβιετική Ένωση, αναπτύσσοντας οικονομικές δομές οι οποίες οδηγούν με σαφήνεια προς τον καπιταλισμό σε μονοκομματικό κράτος. Η Κίνα αναμένεται να γίνει η πρώτη οικονομία στον κόσμο το 2028 και η διεθνής της επιρροή αυξάνεται ταχύτατα, τόσο στον οικονομικό όσο και τον πολιτικό τομέα. Πάντως, τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν τομέα αυξανόμενης κριτικής για τη Κίνα σήμερα (βλέπε Γενοκτονία των Ουιγούρων, Ανθρώπινα δικαιώματα στην Κίνα).

Γεωγραφία

Κύριο λήμμα: Γεωγραφία της Κίνας
Τοπογραφικός χάρτης της Κίνας ο οποίος δείχνει και τις γύρω χώρες της Ανατολικής Ασίας.

Το τοπίο της Κίνας είναι ποικίλει πολύ. Υπάρχουν έρημοι στον άνυδρο βορρά όπως οι έρημοι Γκόμπι και Τακλαμακάν και υποτροπικά δάση στον πιο υγρό νότο. Τα Ιμαλάια, το Καρακοράμ, τα όρη Παμίρ και τα όρη Τιάν Σαν χωρίζουν την Κίνα από μεγάλο μέρος της Νότιας και Κεντρικής Ασίας. Οι ποταμοί Γιανγκτσέ και Χουάνγκ Χε, ο τρίτος και ο έκτος μεγαλύτερος στον κόσμο, αντίστοιχα, πηγάζουν στο Θιβετιανό Οροπέδιο και εκβάλλουν στην πυκνοκατοικημένη ανατολική Κίνα. Η ακτογραμμή της Κίνας κατά μήκος του Ειρηνικού Ωκεανού φτάνει τα 14.500 χιλιόμετρα. Βρέχεται από την θάλασσα Μποχάι, την Κίτρινη θάλασσα, αλλά και τις θάλασσες Ανατολικής Κίνας και Νότιας Κίνας. Η Κίνα συνδέεται με την ευρασιατική στέπα μέσω των συνόρων της με το Καζακστάν στα δυτικά. Η ευρασιατική στέπα αποτελεί το κύριο κομμάτι της Διαδρομής της Στέπας, η οποία έχει αποτελέσει μια πολύ σημαντική οδό επικοινωνίας μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Ήταν ο πρόγονος του Δρόμου του Μεταξιού.

Η Κίνα είναι μια πολύ μεγάλη χώρα. Εκτείνεται από τον 18ο έως 54ο βόρειο παράλληλο και από τον 73ο έως τον 135ο ανατολικό μεσημβρινό. Το γεωγραφικό κέντρο της Κίνας βρίσκεται στις συντεταγμένες 35.844694 Β 103.452083 Α. Η τεράστια επικράτεια της Κίνας χαρακτηρίζεται από ποικιλομορφία στα τοπία. Στα ανατολικά, κατά μήκος των ακτών της Κίτρινης Θάλασσας και της Θάλασσας της Ανατολικής Κίνας, υπάρχουν εκτεταμένες και πυκνοκατοικημένες αλλούβιες πεδιάδες, ενώ στις παρυφές του οροπεδίου της Εσωτερικής Μογγολίας στα βόρεια, κυριαρχούν τα λιβάδια που καταλαμβάνουν μια τεράστια έκταση. Η Νότια Κίνα κυριαρχείται από λόφους και χαμηλές οροσειρές, ενώ η κεντροανατολική Κίνα φιλοξενεί τα δέλτα των δύο μεγάλων ποταμών της Κίνας, του Χουάνγκ Χε (Κίτρινος Ποταμός) και του Ποταμού Γιανγκτσέ. Ο ποταμός Σι είναι ένας άλλος μεγάλος ποταμός στη Κίνα. Κινεζικό έδαφος διασχίζει επίσης ο Μεκόνγκ, ο Βραχμαπούτρας και ο Αμούρ μεταξύ άλλων. Στα δυτικά βρίσκονται μεγάλες οροσειρές όπως τα Ιμαλάια. Τα ψηλά οροπέδια αποτελούν κεντρικό χαρακτηριστικό των ανύδρων τοπίων του βορρά. Στο βορρά υπάρχει η έρημος Τακλαμακάν και η έρημος Γκόμπι. Το Θιβέτ είναι ξηρό με πολλές λίμνες που προέκυψαν από το λιώσιμο των παγετώνων μετά την τελευταία εποχή των παγετώνων. Το υψηλότερο σημείο του κόσμου, το όρος Τσομολούνγκμα (σε υψόμετρο 8.848 μέτρων), βρίσκεται στα σύνορα της Κίνας με το Νεπάλ.[27] Το χαμηλότερο σημείο της χώρας και το τρίτο χαμηλότερο στον κόσμο είναι η αποξηραμένη κοίτη της λίμνης Αϊντίνγκ (σε υψόμετρο 154 μέτρων κάτω από τη στάθμη της θάλασσας) η οποία βρίσκεται στο βύθισμα Τουρπάν.[28]

Κλίμα

Το κλίμα της Κίνας κυριαρχείται κυρίως από τις εποχές της ξηρασίας τον χειμώνα και τους υγρούς μουσώνες, οδηγώντας σε έντονες διαφορές θερμοκρασίας και βροχοπτώσεων μεταξύ χειμώνα και καλοκαιριού. Το χειμώνα, οι βόρειοι άνεμοι που πνέουν από περιοχές που βρίσκονται σε υψηλά γεωγραφικά πλάτη είναι ψυχροί και ξηροί, ενώ το καλοκαίρι, οι νότιοι άνεμοι που πνέουν από τις παράκτιες περιοχές σε χαμηλότερα γεωγραφικά πλάτη είναι ζεστοί και υγροί. Έτσι υπάρχουν βροχές και τυφώνες στη νότια Κίνα το καλοκαίρι, ενώ κάποιες βροχοπτώσεις υπάρχουν ακόμη και στον βορρά, ο οποίος είναι κάπως θερμός και με μερικές βροχοπτώσεις το καλοκαίρι, αλλά πολύ ψυχρός τον χειμώνα και συχνές χιονοπτώσεις.[29]

Ένα σημαντικό περιβαλλοντικό ζήτημα στην Κίνα είναι η συνεχής επέκταση των ερήμων, ιδιαίτερα της Γκόμπι.[30][31] Παρά το γεγονός ότι η φύτευση αρκετών δέντρων κοντά σε ερήμους μετά τη δεκαετία του 1970 έχει μειώσει την συχνότητα των αμμοθυέλλων, η παρατεταμένη ξηρασία αλλά και οι κακές γεωργικές πρακτικές οδηγούν στην εκδήλωση σκονοθυελλών που επηρεάζουν την βόρεια Κίνα κάθε άνοιξη, οι οποίες μετά εξαπλώνονται σε γύρω χώρες της ανατολικής Ασίας όπως η Ιαπωνία και η Κορέα. Το εποπτικό όργανο της Κίνας για τη Κίνα, η Κρατική Υπηρεσία για τη Προστασία του Περιβάλλοντος της Κίνας ανακοίνωσε το 2007 ότι η Κίνα χάνει έως και 4.000 τ.χλμ. το χρόνο από την ερημοποίηση.[32] Η ποιότητα του νερού, η διάβρωση και ο έλεγχος της ρύπανσης έχουν γίνει σημαντικά ζητήματα στις σχέσεις της Κίνας με άλλες χώρες. Το λιώσιμο των παγετώνων στα Ιμαλάια θα μπορούσε ενδεχομένως να οδηγήσει σε έλλειψη νερού για εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους.[33] Σύμφωνα με ακαδημαϊκούς, προκειμένου να περιοριστεί η κλιματική αλλαγή στην Κίνα και η αύξηση της θερμοκρασίας να φτάσει μόνο μέχρι το όριο των 1.5 βαθμών Κελσίου από τα προβιομηχανικά επίπεδα, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας χωρίς δέσμευση άνθρακα, και γενικά από ορυκτά καύσιμα, στην Κίνα, πρέπει να καταργηθεί σταδιακά σε μια διαδικασία η οποία πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως το 2045.[34] Τα επίσημα κρατικά στατιστικά στοιχεία σχετικά με την ετήσια παραγωγή αγροτικών προϊόντων της Κίνας θεωρούνται αναξιόπιστα, επειδή συχνά κυβερνητικές υπηρεσίες πληθωρίζουν τα ετήσια επίπεδα παραγωγής.[35][36] Μεγάλο μέρος της Κίνας έχει πολύ κατάλληλο κλίμα για την στήριξη καλλιεργειών και η χώρα είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός ρυζιού, σιταριού, ντομάτας, μελιτζάνας, σταφυλιού, καρπουζιού, σπανακιού και πολλών άλλων καλλιεργειών στον κόσμο.[37]

Βιοποικιλότητα

Ένα γιγάντιο πάντα, το πιο διάσημο απειλούμενο και ενδημικό είδος της Κίνας, στην ερευνητική βάση για την αναπαραγωγή γιγάντιων πάντα στη Τσενγκντού στο Σετσουάν.

Η Κίνα είναι μία από τις 17 χώρες με πολύ μεγάλη ποικιλία βλάστησης.[38] Ανήκει σε δύο σημαντικές βιογεωγραφικές περιοχές του κόσμου: την Παλαιαρκτική περιοχή και την Ινδομαλαϊκή περιοχή. Σύμφωνα με μια κατάταξη, η Κίνα έχει πάνω από 34.687 είδη ζώων και ανώτερων φυτών. Είναι, σύμφωνα με αυτή τη κατάταξη, η χώρα με τη τρίτη μεγαλύτερη βιοποικιλότητα στον κόσμο, μετά τη Βραζιλία και την Κολομβία. Η χώρα υπέγραψε τη Σύμβαση του Ρίο ντε Τζανέιρο για τη Βιοποικιλότητα στις 11 Ιουνίου 1992 και έγινε συμβαλλόμενο μέρος στη σύμβαση στις 5 Ιανουαρίου 1993.[39] Αργότερα η Κίνα εκπόνησε την κινεζική Εθνική Στρατηγική και Σχέδιο Δράσης για τη Βιοποικιλότητα, ενώ μια αναθεώρηση του κινεζικού σχεδίου εγκρίθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2010.[40]

Η Κίνα φιλοξενεί τουλάχιστον 551 είδη θηλαστικών (ο τρίτος υψηλότερος τέτοιος αριθμός στον κόσμο), 1.221 είδη πουλιών (όγδοος μεγαλύτερος αριθμός στο κόσμο) 424 είδη ερπετών (έβδομος μεγαλύτερος αριθμός στο κόσμο)[41] και 333 είδη αμφίβιων (έβδομος μεγαλύτερος αριθμός στο κόσμο). Η άγρια ζωή στην Κίνα μοιράζεται το ενδιαίτημα της με τον μεγαλύτερο ανθρώπινο πληθυσμό στον κόσμο και επομένως δέχεται μεγάλες πιέσεις από την επέκταση της ανθρώπινης δραστηριότητας στο ενδιαίτημα της. Τουλάχιστον 840 είδη ζώων απειλούνται, είναι ευάλωτα ή κινδυνεύουν με τοπική εξαφάνιση στην Κίνα. Ο λόγος που πολλά ζώα απειλούνται με εξαφάνιση στη Κίνα είναι λόγω της διατάραξης των ενδιαιτημάτων τους από τους ανθρώπους, η ρύπανση, η εκμετάλλευση του κρέατος τους, το κυνήγι τους για την συλλογή γούνας αλλά και για την συλλογή συστατικών για την παραδοσιακή κινεζική ιατρική. Η υπό εξαφάνιση άγρια ζωή προστατεύεται από το νόμο. Το 2005 η χώρα είχε πάνω από 2.349 φυσικά καταφύγια, καλύπτοντας μια έκταση περίπου 1.490.000 τ.χλμ., δηλαδή περίπου το 15% της συνολικής έκτασης της Κίνας.[42] Τα άγρια ζώα έχουν δει τους πληθυσμούς τους να εξαφανίζονται ή να συρρικνώνονται στις βασικές γεωργικές περιοχές της ανατολικής και κεντρικής Κίνας, αλλά να έχουν σημαντική παρουσία στον ορεινό νότο και την ορεινή δύση.[43][44] Στις 12 Δεκεμβρίου 2006 επιβεβαιώθηκε ότι το Μπαϊτζί, ένα είδος δελφινιού του Γιανγκτσέ, εξαφανίστηκε.[45]

Η Κίνα έχει πάνω από 32.000 είδη ανώτερων φυτών και φιλοξενεί μια ποικιλία τύπων δασών. Στα βόρεια της χώρας κυριαρχούν τα δάση κωνοφόρων δέντρων, τα οποία φύονται σε ψυχρές περιοχές. Τα κωνοφόρα της βόρειας Κίνας στηρίζουν την ύπαρξη ζώων όπως οι άλκες και η ασιατική μαύρη αρκούδα, ενώ εκεί ζουν πάνω από 120 είδη πουλιών.[46] Το κάτω μέρος των κωνοφόρων δασών που φύονται στις υγρές περιοχές μπορεί να περιέχει ξύλο μπαμπού. Στις ψηλότερες ορεινές περιοχές υπάρχουν δάση αρκεύθου και ιτάμου, ενώ εκεί αντί για μπαμπού υπάρχουν κυρίως ροδόδεντρα. Τα υποτροπικά δάση κυριαρχούν στην κεντρική και νότια Κίνα. Τα υποτροπικά δάση υποστηρίζουν την επιβίωση μιας υψηλής πυκνότητας σε φυτικά είδη, συμπεριλαμβανομένων πολλών σπάνιων ενδημικών φυτών. Τα τροπικά και εποχιακά τροπικά δάση, αν και είναι περιορισμένα στο ορεινό Γιουνάν και το νησί Χαϊνάν, αποτελούν το βιότοπο του ενός τετάρτου όλων των ζωικών και φυτικών ειδών που βρίσκονται στην Κίνα.[46] Η Κίνα έχει πάνω από 10.000 καταγεγραμμένα είδη μυκήτων[47]. Από αυτούς σχεδόν 6.000 είναι ανώτεροι μύκητες.[48]

Περιβάλλον

Το φράγμα των Τριών Φαραγγιών είναι το μεγαλύτερο υδροηλεκτρικό φράγμα στον κόσμο.

Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, η Κίνα υπέφερε από περιβαλλοντική υποβάθμιση και ρύπανση των εδαφών της λόγω του γρήγορου ρυθμού εκβιομηχάνισής των αστικών και όχι μόνο περιοχών της.[49][50] Ενώ οι περιβαλλοντικές νομοθεσίες της Κίνας, όπως ο Νόμος για την Προστασία του Περιβάλλοντος του 1979 είναι αρκετά αυστηροί, η εφαρμογή τους είναι ανεπαρκής, καθώς συχνά η ύπαρξη αλλά και τα οφέλη από την εφαρμογή των σχετικών νόμων αγνοούνται από τις τοπικές κοινότητες και τους κυβερνητικούς αξιωματούχους που προτιμούν την λύση της ταχείας οικονομικής ανάπτυξης.[51] Στην Κίνα εμφανίζεται ο δεύτερος μεγαλύτερος αριθμός θανάτων το χρόνο λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, μετά την Ινδία. Περίπου 1 εκατομμύριο θάνατοι το χρόνο οφείλονται τουλάχιστον εν μέρει λόγω της έκθεσης στην ατμοσφαιρική ρύπανση.[52][53] Αν και η Κίνα εκπέμπει τις περισσότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από οποιαδήποτε άλλη χώρα[54] εκπέμπει μόνο 8 τόνους διοξειδίου του άνθρακα κατά κεφαλήν, αρκετά πιο κάτω από χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες (που εκπέμπουν 16.1 τόνους διοξειδίου του άνθρακα ανά άτομο), η Αυστραλία (που εκπέμπουν 16.8 τόνους διοξειδίου του άνθρακα ανά άτομο) και η Νότια Κορέα (που εκπέμπουν 13.6 τόνους διοξειδίου του άνθρακα ανά άτομο).[55]

Τα τελευταία χρόνια, η Κίνα έχει περιορίσει την ατμοσφαιρική ρύπανση. Τον Μάρτιο του 2014, ο Γενικός Γραμματέας του ΚΚΚ Σι Τζινπίνγκ «κήρυξε τον πόλεμο» στη ρύπανση κατά την διάρκεια της έναρξης των εργασιών του Εθνικού Λαϊκού Συνεδρίου.[56] Μετά από εκτεταμένη συζήτηση που διήρκεσε σχεδόν δύο χρόνια, το κοινοβούλιο ενέκρινε νέο νόμο για το περιβάλλον τον Απρίλιο. Ο νέος νόμος εξουσιοδοτεί τις υπηρεσίες επιβολής του περιβαλλοντικού νόμου να έχουν μεγαλύτερη τιμωρητική εξουσία και να μπορούν να επιδικάζουν μεγαλύτερα πρόστιμα, ορίζει περιοχές που απαιτούν πρόσθετη προστασία και δίνει τη δυνατότητα σε ανεξάρτητες περιβαλλοντικές ομάδες να δραστηριοποιούνται πιο ελεύθερα στη χώρα. Το 2020, ο γενικός γραμματέας του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος Σι Τσινπίνγκ ανακοίνωσε ότι η Κίνα στοχεύει να αρχίσει να μειώνει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ανά έτος πριν το 2030 και να είναι ουδέτερη ως προς τις εκπομπές άνθρακα μέχρι το 2060, σύμφωνα με τους στόχους της όπως δηλώθηκαν στη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα.[57] Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Δράσης για το Κλίμα, εάν οι Κινεζικοί στόχοι επιτευχθούν, η αναμενόμενη αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας θα μειωθεί κατά περίπου 0.2 – 0.3 βαθμούς – «η μεγαλύτερη μεμονωμένη μείωση που έχει εκτιμηθεί ποτέ από το Παρατηρητήριο Δράσης για το Κλίμα».[58] Τον Σεπτέμβριο του 2021 ο Σι Τσινπίνγκ ανακοίνωσε ότι η Κίνα δεν θα κατασκευάσει «έργα παραγωγής ενέργειας που θα τροφοδοτούνται με καύση άνθρακα στο εξωτερικό». Η απόφαση μπορεί να είναι «κομβική» για τη μείωση των εκπομπών στο εξωτερικό. Η Πρωτοβουλία μιας ζώνης και ενός δρόμου φαίνεται ότι σταμάτησε να χρηματοδοτεί την δημιουργία νέων εργοστασίων παραγωγής ενέργειας από άνθρακα από το πρώτο εξάμηνο του 2021.[59]

Η χώρα αντιμετωπίζει σημαντικό πρόβλημα ρύπανσης των υδάτων: το 8.2% των ποταμών της Κίνας είχαν μολυνθεί από βιομηχανικά και γεωργικά απόβλητα (στοιχεία 2019).[60] Ο μέσος όρος της Κίνας στον δείκτη ακεραιότητας δασικού τοπίου για το 2018 έφτανε τις 7.14 μονάδες στα 10. Ήταν 53η σε ένα κατάλογο που καλύπτει 172 χώρες.[61] Το 2020, η κινεζική κυβέρνηση ψήφισε ένα νόμο με σαρωτικές συνέπειες προστασία της οικολογίας του ποταμού Γιανγκτσέ. Οι νέοι νόμοι περιλαμβάνουν την λήψη μέτρων για την ενίσχυση των κανόνων οικολογικής προστασίας για τα έργα υδροηλεκτρικής ενέργειας κατά μήκος του ποταμού, την απαγόρευση κατασκευής χημικών εργοστασίων σε περιοχές που απέχουν λιγότερο από χιλιόμετρο από τον ποταμό, τη μετεγκατάσταση των ρυπογόνων βιομηχανιών σε περιοχές πιο μακριά από τον Γιανγκτσέ, τον αυστηρό περιορισμό της εξόρυξης άμμου καθώς και την πλήρη απαγόρευση της αλιείας σε όλες τις φυσικές πλωτές οδούς του ποταμού, συμπεριλαμβανομένου κάθε μεγάλου παραποτάμου του Γιανγκτσέ, αλλά και στις λίμνες γύρω από αυτόν.[62]

Η Κίνα είναι ο κορυφαίος επενδυτής στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τόσο στην κατασκευή αλλά στην εμπορία τους. Το 2011 η Κίνα επένδυσε 52 δισεκατομμύρια δολάρια για την επέκταση και τη βελτίωση του δικτύου παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές,[63][64][65] ενώ είναι σημαντικός κατασκευαστής τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και επενδύει σε μεγάλο βαθμό σε έργα τοπικής κλίμακας για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. [66][67][68] Το 2015, πάνω από το 24% της παραγωγής ενέργειας της Κίνας προερχόταν από ανανεώσιμες πηγές, κυρίως από την υδροηλεκτρική ενέργεια: έχοντας εγκαταστήσει 197 γιγαβάτ ηλεκτρικής ενέργειας στο δίκτυο της από τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια, είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός υδροηλεκτρικής ενέργειας στον κόσμο.[69][70] Το 2021 η Κίνα είχε πάνω από 300 γιγαβάτ εγκατεστημένης ηλιακής ενέργειας στο δίκτυο της, το μεγαλύτερο νούμερο στο κόσμο. Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός και καταναλωτής αιολικής ενέργειας στον κόσμο.[71][72] Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από την Κίνα είναι οι μεγαλύτερες στον κόσμο.[55] Το ίδιο ισχύει και για την παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας: η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στο κόσμο.[73] Παρά την έμφαση που δίνει στην επέκταση του δικτύου παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, η Κίνα παραμένει βαθιά εξαρτημένη και συνδεδεμένη με τις παγκόσμιες αγορές πετρελαίου. Ο μεγαλύτερος αγοραστής ρωσικού πετρελαίου, η Κίνα, λαμβάνει το 20% των ρωσικών εξαγωγών πετρελαίου, εισάγοντας κατά μέσο όρο 1.6 εκατομμύρια βαρέλια αργού πετρελαίου την ημέρα το 2021.[74][75]

Πολιτική γεωγραφία

Χάρτης που δείχνει τις εδαφικές διεκδικήσεις της ΛΔΚ.

Η χερσαία έκταση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας είναι η δεύτερη μεγαλύτερη στο κόσμο σε χερσαία έκταση μετά τη γειτονική Ρωσία. Η συνολική έκταση της Κίνας, σύμφωνα με τις πηγές, είναι περίπου 9.600.000 τ.χλμ.[76] Η Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα ισχυρίζεται ότι η Κίνα έχει έκταση 9.572.900 τ.χλμ.,[77] ενώ η Δημογραφική Επετηρίδα του ΟΗΕ και το Παγκόσμιο Βιβλίο Πληροφοριών της Αμερικανικής Υπηρεσίας Πληροφοριών ισχυρίζεται ότι η Κίνα έχει έκταση 9.596.961 τ.χλμ.[78]

Η Κίνα έχει τα μεγαλύτερα χερσαία σύνορα στον κόσμο. Η Κίνα έχει 22.117 χιλιόμετρα χερσαίων συνόρων με τους γείτονες της. Η ακτογραμμή της έχει μήκος 14.500 χιλιομέτρων και ξεκινά από τις εκβολές του ποταμού Γιαλού (Ποταμός Αμνόκ) στα σύνορα με τη Βόρεια Κορέα και φτάνει μέχρι τον Κόλπο του Τονκίνου στα σύνορα με το Βιετνάμ.[78] Η Κίνα συνορεύει με 14 έθνη. Καταλαμβάνει μεγάλο μέρος της Ανατολικής Ασίας, Συνορεύει με το Βιετνάμ, το Λάος και τη Μιανμάρ της Νοτιοανατολικής Ασίας. Συνορεύει με την Ινδία, το Μπουτάν, το Νεπάλ, το Αφγανιστάν και το Πακιστάν της Νότιας Ασίας. Συνορεύει με το Τατζικιστάν, τη Κιργιζία και το Καζακστάν της Κεντρικής Ασίας. Συνορεύει ακόμη με τη Ρωσία, τη Μογγολία και τη Βόρεια Κορέα της Εσωτερικής και της Βορειοανατολικής Ασίας. Επιπλέον, η Κίνα μοιράζεται θαλάσσια σύνορα με τη Νότια Κορέα, την Ιαπωνία, το Βιετνάμ και τις Φιλιππίνες.

Οικονομία

Κύριο λήμμα: Οικονομία της Κίνας
Διάγραμμα το οποίο συγκρίνει το ΑΕΠ κατά κεφαλήν σε ισοτιμία αγοραστικής δύναμης (για την περίοδο 1990–2013) της Κίνας και άλλων μεγάλων αναπτυσσόμενων οικονομιών. Η ταχεία οικονομική ανάπτυξη της Κίνας (η γραμμή με μπλε χρώμα είναι η Κίνα) είναι εμφανέστατη.
Διάγραμμα που δείχνει τα κύρια προϊόντα που εξάγει η Κίνα (2019).

Η Κίνα έχει τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο ως προς το ονομαστικό ΑΕΠ από το 2010,[79] φτάνοντας περίπου τα 15.66 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ (101.6 τρισεκατομμύρια γιουάν) το 2020.[80][81] Όσον αφορά το ΑΕΠ σε μονάδες ισοτιμίας αγοραστικής δύναμης, η οικονομία της Κίνας είναι η μεγαλύτερη στον κόσμο από το 2014, σύμφωνα με τα στατιστικά της Παγκόσμιας Τράπεζας.[82] Η Κίνα είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη μεγάλη οικονομία στον κόσμο.[83] Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, το ΑΕΠ της Κίνας σχεδόν εκατονταπλασιάστηκε από τα 150 δισεκατομμύρια δολάρια το 1978 σε 14.28 τρισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2019.[84] Η οικονομική ανάπτυξη της Κίνας, μετά την εισαγωγή οικονομικών μεταρρυθμίσεων το 1978, καταγράφει ρυθμό ανάπτυξης πάνω από 6% τον χρόνο, αν και ο ρυθμός μειώνεται με την σταδιακή ωρίμανση και μεγέθυνση της οικονομίας.[85] Η Κίνα είναι επίσης ο μεγαλύτερος εξαγωγέας και ο δεύτερος μεγαλύτερος εισαγωγέας αγαθών στον κόσμο. [86] Μεταξύ των ετών 2010 και 2019, η συμβολή της Κίνας στην αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ κυμαίνεται στο 25 με 39%, δηλαδή η Κίνα οφείλεται για το 25 με 39% της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης την δεκαετία του 2010.[87][88] Είναι η μεγαλύτερη κινητήρια δύναμη της παγκόσμιας ανάπτυξης για την παγκόσμια οικονομία, αντιπροσωπεύοντας το 25–30% της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης μετά την οικονομική κρίση του 2008–2009.[89] Αντιπροσωπεύει πλέον πάνω από το 15% της παγκόσμιας οικονομίας.[90]

Η Κίνα είχε μια από τις μεγαλύτερες οικονομίες στον κόσμο στο μεγαλύτερο μέρος των τελευταίων δύο χιλιάδων ετών.[91] Η Κίνα γνώρισε διάφορους κύκλους οικονομικής ευημερίας και παρακμής στην ιστορία της.[92][93] Από τότε που ξεκίνησαν οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις το 1978, η Κίνα έχει εξελιχθεί σε μια εξαιρετικά διαφοροποιημένη οικονομία και σε έναν από τους πιο σημαντικούς παίκτες στο διεθνές εμπόριο. Οι κύριοι τομείς της κινεζικής οικονομίας είναι οι παρακάτω: μεταποίηση, λιανικό εμπόριο, εξορύξεις, βιομηχανία χάλυβα, κλωστοϋφαντουργία, αυτοκινητοβιομηχανία, παραγωγή ενέργειας, πράσινη ενέργεια, τραπεζική, παραγωγή ηλεκτρονικών συσκευών, τηλεπικοινωνίες, ακίνητα, ηλεκτρονικό εμπόριο, τουρισμός. Η Κίνα έχει τρία από τα δέκα μεγαλύτερα χρηματιστήρια στον κόσμο ως προς τη συνολική αξία των εισηγμένων εταιρειών σε αυτά[94]. Αυτά είναι τα χρηματιστήρια της Σαγκάης, του Χονγκ Κονγκ και του Σενζέν. Η κεφαλαιοποίηση αγοράς των εισηγμένων εταιρειών αυτών των τριών χρηματιστηρίων είναι πάνω από 15.9 τρισεκατομμύρια δολάρια.[95] Η Κίνα έχει τέσσερα (Σαγκάη, Χονγκ Κονγκ, Πεκίνο και Σενζέν) από τα δέκα πιο ανταγωνιστικά χρηματοοικονομικά κέντρα του κόσμου. Καμία άλλη χώρα δεν έχει τόσες πολλές πόλεις στην πρώτη δεκάδα στον Παγκόσμιο Δείκτη Χρηματοοικονομικών Κέντρων του 2020.[96] Μέχρι το 2035, τέσσερις πόλεις της Κίνας (Σαγκάη, Πεκίνο, Γκουανγκζού και Σενζέν) προβλέπεται να είναι μεταξύ των δέκα μεγαλύτερων πόλεων ως προς το ονομαστικό ΑΕΠ, σύμφωνα με έκθεση της Οξφόρδης.[97]

Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος ατασκευαστής στον κόσμο από το 2010, αφού ξεπέρασε τις ΗΠΑ, που ήταν στη πρώτη θέση για εκατό χρόνια.[98][99] Η Κίνα είναι επίσης δεύτερη στο κατάλογο βιομηχανικής παραγωγής προϊόντων υψηλής τεχνολογίας από το 2012, σύμφωνα με το Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών των ΗΠΑ. [100] Η Κίνα έχει τη δεύτερη μεγαλύτερη αγορά λιανικής στον κόσμο, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες.[101] Η Κίνα είναι ο παγκόσμιος ηγέτης στο ηλεκτρονικό εμπόριο. Αντιπροσωπεύει το 40% του κύκλου εργασιών του ηλεκτρονικού εμπορίου παγκοσμίως το 2016[102] και τρία χρόνια μετά το 2019 το ποσοστό αυτό ξεπέρασε το 50%.[103] Η Κίνα είναι ο παγκόσμιος ηγέτης στην βιομηχανία ηλεκτρονικών αυτοκινήτων, κατασκευάζοντας και αγοράζοντας τα μισά από όλα τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα στο κόσμο το 2018.[104] Η Κίνα είναι επίσης ο κορυφαίος παραγωγός μπαταριών για ηλεκτρικά οχήματα, καθώς και αρκετών βασικών πρώτων υλών που χρησιμοποιούνται στη παρασκευή ηλεκτρικών αυτοκινήτων.[105] Η Κίνα είχε 174 γιγαβάτ σε εγκατεστημένη ισχύ ηλιακής ενέργειας μέχρι το τέλος του 2018, αντιπροσωπεύοντας πάνω από το 40% της παγκόσμιας ισχύος εκείνη την εποχή.[106][107]

Ξένες, αλλά και κάποιες κινεζικές πηγές, ισχυρίζονται ότι τα επίσημα στατιστικά της κινεζικής κυβέρνησης υπερεκτιμούν τα πραγματικά ποσοστά οικονομικής ανάπτυξης της Κίνας.[108][109][110] Ωστόσο, αρκετοί δυτικοί ακαδημαϊκοί και ιδρύματα υποστηρίζουν ότι η οικονομική ανάπτυξη της Κίνας είναι υψηλότερη από αυτή που ανακοινώνει η επίσημα η κινεζική κυβέρνηση.[111][112][113]

Η Κίνα έχει μια μεγάλη ανεπίσημη, άτυπη οικονομία, η οποία προέκυψε ως αποτέλεσμα του οικονομικού ανοίγματος της χώρας. Η άτυπη οικονομία είναι πηγή απασχόλησης και εισοδήματος για πολλούς εργαζόμενους, αλλά δεν είναι επίσημα αναγνωρισμένη και πάσχει από χαμηλότερη παραγωγικότητα.[114]

Από την ίδρυσή της το 1949 μέχρι και τα τέλη του 1978, η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας ήταν μια σοβιετικού τύπου κεντρικά σχεδιασμένη οικονομία, χωρίς ιδιωτικές επιχειρήσεις ή καπιταλισμό. Για να ωθήσει τη χώρα προς μια σύγχρονη, βιομηχανοποιημένη κομμουνιστική κοινωνία, ο Μάο Τσε Τουνγκ κίνησε το Μεγάλο Άλμα προς τα Εμπρός στις αρχές της δεκαετίας του 1960, αν και αυτό είχε ανάμεικτα οικονομικά αποτελέσματα. Μετά το θάνατο του Μάο το 1976, και το συνακόλουθο τέλος της Πολιτιστικής Επανάστασης, ο Ντενγκ Σιαοπίνγκ και η νέα Κινεζική ηγεσία άρχισε τις μεταρρυθμίσεις στην οικονομία και την κίνηση προς μια περισσότερο προσανατολισμένη στην αγορά μικτής οικονομίας, κάτω από την ηγεσία ενός κόμματος. Η κολεκτιβοποίηση της γεωργίας καταργήθηκε και τα χωράφια ιδιωτικοποιήθηκαν με σκοπό την αύξηση της παραγωγικότητας των εργατών. Το 1978, η ΛΔΚ ξεκίνησε την εξομάλυνση των διπλωματικών σχέσεων με την Ιαπωνία, η οποία εξελίχθηκε σε ένα σημαντικό ξένο χορηγό. Η σύγχρονη Κίνα χαρακτηρίζεται κυρίως ως μια οικονομία της αγοράς που βασίζεται στην ατομική ιδιοκτησία ακινήτων, και είναι ένα από τα κορυφαία παραδείγματα του κρατικού καπιταλισμού.

Σύμφωνα με τις μετά-Μάο μεταρρυθμίσεις της αγοράς, ενθαρρύνεται μια ευρεία ποικιλία μικρής κλίμακας ιδιωτικές επιχειρήσεις, ενώ η κυβέρνηση χαλάρωσε τους ελέγχους των τιμών και την προώθηση ξένων επενδύσεων. Το εξωτερικό εμπόριο χαρακτηρίζεται ως ένα σημαντικό μέσο ανάπτυξης, που οδηγεί στη δημιουργία των Ειδικών Οικονομικών Ζωνών (ΕΟΖ), πρώτα στο Σενζέν και στη συνέχεια σε άλλες πόλεις της Κίνας. Οι ανεπαρκείς κρατικές επιχειρήσεις (ΚΕ) αναδιαρθρώθηκαν με την εισαγωγή δυτικού τύπου συστήματων διαχείρισης, με το κλείσιμο των μη επικερδών μονάδων. Στο δεύτερο εξάμηνο του 2010, η Κίνα αντέστρεψε ορισμένες οικονομικές πρωτοβουλίες της απελευθέρωσης, με κρατικές εταιρείες να αγοράζουν ανεξάρτητες επιχειρήσεις στις βιομηχανίες χάλυβα, αυτοκινήτων, αλλά και ενέργειας.

Πλούτος στην Κίνα

Το Παγκόσμιο Οικονομικό Κέντρο της Σαγκάης, ο πύργος Τσιν Μάο και ο πύργος της Σαγκάης στο Λουτσιατσουέι.

Το 2020 η Κίνα ήταν δεύτερη χώρα στο κόσμο, μετά τις ΗΠΑ, ως προς τον συνολικό αριθμό δισεκατομμυριούχων και εκατομμυριούχων, έχοντας στο έδαφος της 698 Κινέζους δισεκατομμυριούχους και 4.4 εκατομμύρια εκατομμυριούχους.[115][116] Το 2019, η Κίνα ξεπέρασε τις ΗΠΑ στον αριθμό των ανθρώπων με περιουσία άνω των 110.000 δολαρίων, σύμφωνα με την παγκόσμια έκθεση πλούτου της Credit Suisse.[117][118] Σύμφωνα με τον κατάλογο πλουσίων Χουρούν, για το 2020, στην Κίνα βρίσκονται 5 από τις 10 μεγαλύτερες πόλεις ως προς τη συγκέντρωση δισεκατομμυριούχων (το Πεκίνο, η Σαγκάη, το Χονγκ Κονγκ, το Σενζέν και η Καντώνα στην 1η, 3η, 4η, 5η και 10η θέση, αντίστοιχα), ο μεγαλύτερος αριθμός από κάθε άλλη χώρα.[119] Η Κίνα είχε 85 γυναίκες δισεκατομμυριούχους τον Ιανουάριο του 2021, εκ των οποίων οι 24 έγιναν δισεκατομμυριούχοι το 2020. Τα δύο τρίτα των γυναικών δισεκατομμυριούχων ζουν στη Κίνα.[120]

Ωστόσο, η Κίνα είναι γύρω στην εβδομηκοστή θέση (από 180 χώρες περίπου) ως προς την κατά κεφαλήν οικονομική παραγωγή. Είναι μια χώρα ανώτερου μεσαίου εισοδήματος.[121] Σύμφωνα με το ΔΝΤ, με βάση το κατά κεφαλήν εισόδημα μεταξύ των χωρών με πληθυσμό άνω των 100 εκατομμυρίων, η Κίνα έχει το 3ο μεγαλύτερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ονομαστική αξία και 5η στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ισοτιμία αγοραστικών μονάδων.[122] Επιπλέον, υπάρχουν μεγάλες ανισότητες στην οικονομική ανάπτυξη ανά περιοχή. Οι μεγάλες πόλεις και οι παράκτιες περιοχές της είναι πολύ πιο πλουσιότερες σε σύγκριση με τις αγροτικές και τις επαρχίες του εσωτερικού.[123] Η Κίνα έχει ξεφορτωθεί την ακραία φτώχεια με πολύ γρήγορο ρυθμό, ο γρηγορότερος στην παγκόσμια ιστορία,[124] —μεταξύ των ετών 1978 και 2018, 800 εκατομμύρια Κινέζοι ξέφυγαν από το φάσμα της ακραίας φτώχειας. Η Κίνα μείωσε το ποσοστό ακραίας φτώχειας από 88% το 1981 σε 1.85% το 2013. Το διεθνές πρότυπο λέει ότι ένα άτομο ζει σε συνθήκες ακραίας φτώχειας αν ζει με λιγότερα από 1.90 δολάρια την ημέρα.[125] Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, ο αριθμός των Κινέζων που ζούσαν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας μειώθηκε από 756 εκατομμύρια σε 25 εκατομμύρια άτομα μεταξύ των ετών 1990 και 2013.[126] Το ποσοστό των ανθρώπων στην Κίνα που ζουν με λιγότερα από 1.90 δολάρια την ημέρα (σε δολάρια του 2011 σε μονάδες αγοραστικής δύναμης) μειώθηκε στο 0.3% το 2018 από 66.3% το 1990. Χρησιμοποιώντας το όριο της φτώχειας που ισχύει για τις χώρες χαμηλότερου μεσαίου εισοδήματος (δηλαδή άτομα που ζουν με λιγότερα από 3.20 δολάρια την ημέρα), το ποσοστό των κατοίκων που ζει με λιγότερα από 3.20 δολάρια την ημέρα μειώθηκε στο 2.9% το 2018 από 90% το 1990. Χρησιμοποιώντας το όριο της φτώχειας που ισχύει για χώρες ανώτερου μεσαίου εισοδήματος (όπως η Κίνα του 2020), που είναι τα 5.50 δολάρια την ημέρα, το ποσοστό των Κινέζων που ζουν με λιγότερα από 5.50 δολάρια την ημέρα μειώθηκε σε 17% από 98.3% το 1990.[127]

Οικονομική ανάπτυξη

Η μεταβολή του ονομαστικού ΑΕΠ της Κίνας από το 1952 έως το 2015

Από την ίδρυσή της το 1949 έως τα τέλη του 1978, η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας ήταν μια σοβιετικού τύπου κεντρικά σχεδιασμένη οικονομία . Μετά το θάνατο του Μάο το 1976 και το τέλος της Πολιτιστικής Επανάστασης, ο Τενγκ Σαοπίνγκ και η νέα κινεζική ηγεσία άρχισαν να μεταρρυθμίζουν την οικονομία, κινούμενη προς την αναδιοργάνωση της κινεζικής οικονομίας σε μια μικτή οικονομία προσανατολισμένη στην ελεύθερη αγορά, διατηρώντας το μονοκομματικό σύστημα. Αυτό είναι το θεμέλιο της κινεζικής οικονομίας του σήμερα. Τα κολλεκτιβοποιημένα αγροκτήμαα διαλύθηκαν και οι γεωργικές εκτάσεις ιδιωτικοποιήθηκαν, ενώ το εμπόριο με το εξωτερικό έγινε ο νέος στόχος της κινεζικής οικονομίας, οδηγώντας στη δημιουργία Ειδικών Οικονομικών Ζωνών (ΕΟΖ). Οι αναποτελεσματικές κρατικές επιχειρήσεις (ΚΟΕ) αναδιαρθρώθηκαν. Οι ζημιογόνες δημόσιες επιχειρήσεις έκλεισαν με αποτέλεσμα την απώλεια εκατομμυρίων θέσεων εργασίας. Η σύγχρονη Κίνα θεμελιώνεται γύρω από οικονομία αγοράς βασισμένη στην ιδιωτική ιδιοκτησία[128] και είναι ένα από τα κορυφαία παραδείγματα κρατικού καπιταλισμού.[129][130] Το κράτος εξακολουθεί να κυριαρχεί σε στρατηγικούς τομείς, τους λεγόμενους «πυλώνες της οικονομίας» όπως η παραγωγή ενέργειας και η βαριά βιομηχανία, αλλά το 2008 υπήρχαν περίπου 30 εκατομμύρια ιδιωτικές επιχειρήσεις, δείχνοντας την ταχύτατη επέκταση τους.[131][132][133][134] Το 2018, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις στην Κίνα αντιπροσώπευαν το 60% του ΑΕΠ, το 80% της απασχόλησης στις πόλεις και το 90% των νέων θέσεων εργασίας.[135]

Στις αρχές της δεκαετίας του 2010, ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης της Κίνας άρχισε να επιβραδύνει σταδιακά εν μέσω προβλημάτων στην εγχώρια πίστωση, αποδυναμώνοντας τη διεθνή ζήτηση για κινεζικά προϊόντα αλλά και την ευθραυστότητα της παγκόσμιας οικονομίας καθώς εξαρτάται όλο και πιο πολύ από την Κίνα.[136][137][138] Το 2007 το ΑΕΠ της Κίνας ήταν ελαφρώς μεγαλύτερο από αυτό της Γερμανίας. Ωστόσο, το 2017, το ΑΕΠ της Κίνας, ύψους 12.2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, ήταν μεγαλύτερο από αυτό της Γερμανίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γαλλίας και της Ιταλίας, ακόμη και αν οι τέσσερις αυτές χώρες εκλαμβάνονταν σαν μία.[139] Το 2018, το ΔΝΤ επανέλαβε την πρόβλεψή του ότι η Κίνα θα έχει το μεγαλύτερο ονομαστικό ΑΕΠ, ξεπερνώντας αυτό των ΗΠΑ, το 2030.[140] Οι οικονομολόγοι αναμένουν επίσης ότι η μεσαία τάξη της Κίνας θα αποτελείται από 600 εκατομμύρια άτομα το 2025.[141]

Το 2020, η Κίνα ήταν η μόνη μεγάλη οικονομία στον κόσμο που κατέγραψε θετικό ρυθμό ανάπτυξης, σημειώνοντας ανάπτυξη ύψους 2.3% λόγω της επιτυχίας της να περιορίσει την εξάπλωση του κορωνοϊού εντός των συνόρων της.[142]

Ρόλος της Κίνας στην παγκόσμια οικονομία

Το Κινεζικό ΑΕΠ σαν μέρος του παγκόσμιου ΑΕΠ (σε μονάδες αγοραστικής δύναμης)[143]
Έτος Μερίδιο ως προς το παγκόσμιο ΑΕΠ (σε μονάδες αγοραστικής δύναμης)
1980 2.32%
1990 4.11%
2000 7.40%
2010 13.89%
2018 18.72%

Η Κίνα είναι μέλος του ΠΟΕ και είναι η μεγαλύτερη εμπορική δύναμη στον κόσμο, με το εμπόριο στη Κίνα να έχει ύψος 4.62 τρισεκατομμυρίων δολαρίων το 2018.[144] Τα συναλλαγματικά της αποθέματα έφτασαν τα 3.1 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2019,[145] τα μεγαλύτερα με μεγάλη διαφορά στο κόσμο.[146][147] Το 2012, η Κίνα ήταν ο μεγαλύτερος αποδέκτης άμεσων ξένων επενδύσεων στον κόσμο, με 253 δισεκατομμύρια δολάρια να επενδύονται τη χρονιά αυτή στο έδαφος της.[148] Το 2014, η Κίνα έλαβε εμβάσματα αξίας 64 δισεκατομμυρίων δολαρίων από το εξωτερικό, καθιστώντας την τον δεύτερο μεγαλύτερο αποδέκτη εμβασμάτων στον κόσμο.[149] Η Κίνα επενδύει επίσης στο εξωτερικό, καθώς Κινέζοι επένδυσαν 62.4 δισεκατομμύρια δολάρια σε άμεσες ξένες επενδύσεις το 2012 στο εξωτερικό,[148] ενώ Κινέζικες εταιρείες εξαγοράζουν μεγάλες εταιρείες του εξωτερικού.[150] Η Κίνα είναι σημαντικός κάτοχος του δημοσίου χρέους των ΗΠΑ, διατηρώντας ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου αξίας πολλών τρισεκατομμυρίων δολαρίων.[151][152] Η υποτιμημένη συναλλαγματική ισοτιμία της Κίνας έχει προκαλέσει τριβές με άλλες μεγάλες οικονομίες[153] ενώ έχει επικριθεί για την παραγωγή και εξαγωγή μεγάλης ποσότητας απομιμήσεων.[154][155]

Μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2007–2008, οι κινεζικές αρχές προσπάθησαν να μειώσουν την εξάρτηση της οικονομίας τους από το δολάριο ΗΠΑ ως αποτέλεσμα των αντιληπτών αδυναμιών του διεθνούς νομισματικού συστήματος, τις οποίες εξέθεσε η οικονομική κρίση.[156] Για να επιτύχει αυτούς τους στόχους, η Κίνα έλαβε μια σειρά ενεργειών για να προωθήσει τη διεθνοποίηση του γουάν (ρενμινμπί). Το 2008, η Κίνα δημιούργησε την αγορά ομολόγων εκφρασμένων σε ρενμινμπί και επέκτεινε το Πιλοτικό Πρόγραμμα Διακανονισμού σε ρενμινμπί για το διασυνοριακό εμπόριο, πρόγραμμα το οποίο βοηθά στην δημιουργία δεξαμενών ρευστότητας με χρήματα εκφρασμένα σε ρενμινμπί στο εξωτερικό.[157][158] Η πρωτοβουλία της κινεζικής κυβέρνησης ακολουθήθηκε από διμερείς συμφωνίες για απευθείας διευθέτηση των διακρατικών συναλλαγών σε ρενμινμπί με τη Ρωσία,[159] την Ιαπωνία,[160] την Αυστραλία,[161] τη Σιγκαπούρη,[162] το Ηνωμένο Βασίλειο,[163] και τον Καναδά.[164] Ως αποτέλεσμα της ταχείας διεθνοποίησης του ρενμινμπί, το ρενμινμπί είναι το όγδοο πιο χρησιμοποιούμενο νόμισμα στο κόσμο στο διεθνές εμπόριο, ένα αναδυόμενο αποθεματικό νόμισμα για τις τράπεζες και τους ιδιώτες,[165] αλλά και μέλος του καλαθιού αποθεματικών νομισμάτων του ΔΝΤ. Ωστόσο, εν μέρει λόγω των κεφαλαιακών ελέγχων που αποτρέπουν την πλήρη μετατρεψιμότητα του ρενμινμπί, η χρήση του στο διεθνές εμπόριο είναι πολύ χαμηλότερη σε σχέση με το δολάριο, το ευρώ, και το γιεν.[166]

Ταξική και εισοδηματική ανισότητα

Η Κίνα έχει τη μεγαλύτερη μεσαία τάξη στον κόσμο το 2015,[167] και το μέγεθος της μεσαίας τάξης αυξήθηκε σε 400 εκατομμύρια άτομα το 2018.[168] Το 2020, μια μελέτη του Ινστιτούτου Μπρούκινγκς προέβλεψε ότι η μεσαία τάξη της Κίνας θα έχει μέγεθος 1.2 δισεκατομμυρίων ανθρώπων 2027, το ένα τέταρτο της παγκόσμιας μεσαίας τάξης του 2027.[169]

Από το 1978 έως το 2018, το βιοτικό επίπεδο στη Κίνα βελτιώθηκε κατά είκοσι έξι φορές.[170] Οι μισθοί στην Κίνα έχουν αυξηθεί πολύ τα τελευταία 40 χρόνια—ενώ οι πραγματικοί (προσαρμοσμένοι στον πληθωρισμό) μισθοί επταπλασιάστηκαν από το 1978 έως το 2007.[171] Το κατά κεφαλήν εισόδημα έχει αυξηθεί σημαντικά. Όταν το 1949 ιδρύθηκε η ΛΔΚ, το κατά κεφαλήν εισόδημα στην Κίνα αποτελούσε το ένα πέμπτο του παγκόσμιου μέσου όρου. Το κατά κεφαλήν εισόδημα ισούται πλέον με τον παγκόσμιο μέσο όρο (γύρω στα 12.000 δολάρια για το 2022).[172] Μέχρι το 2018, οι μέσοι μισθοί σε κάποιες κινεζικές πόλεις όπως η Σαγκάη ήταν περίπου ίδιοι ή υψηλότεροι σε σχέση με τους μισθούς σε χώρες της Ανατολική Ευρώπης.[173] Η Κίνα έχει τον μεγαλύτερο αριθμό δισεκατομμυριούχων στον κόσμο. Είχε σχεδόν 878 δισεκατομμυριούχους τον Οκτώβριο του 2020, ενώ η Κίνα αποκτά περίπου 5 νέους δισεκατομμυριούχους την εβδομάδα.[174][175][176] Η Κίνα έχει υψηλό επίπεδο οικονομικής ανισότητας,[177] το οποίο έχει αυξηθεί τις τελευταίες δεκαετίες.[178] Το 2018 ο συντελεστής Τζίνι της Κίνας ανερχόταν στις 0.467 μονάδες, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα.

Δημογραφία

Γραμμή Χέιχε-Τενγκτσόνγκ: Ανατολικά της γραμμής (το κόκκινο χρώμα της περιοχής) κατοικεί το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού

Η Κίνα είναι η πολυπληθέστερη χώρα του πλανήτη και πολλές περιοχές της ανήκουν στις πιο πυκνοκατοικημένες του κόσμου. Στην ιστορία της χώρας, ο υπερπληθυσμός και τα συνεπαγόμενα του προβλήματα σχετικά με την σίτιση του πληθυσμού ήταν αιτίες οξέων πολιτικών και οικονομικών κρίσεων και λιμού. Η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας θέσπισε ωσαύτως πληθυσμιακές πολιτικές, οι οποίες είναι μοναδικές σε παγκόσμιο επίπεδο και προκάλεσαν διχογνωμία στο εσωτερικό και το εξωτερικό.

Η πολιτική του ενός παιδιού είναι μια πολιτική ελέγχου της αύξησης του πληθυσμού στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, σύμφωνα με την οποία μία οικογένεια μπορεί να αποκτήσει μόνο ένα παιδί, στην οποία όμως υφίστανται πολλές εξαιρέσεις. Παραδείγματος χάρη ένα παντρεμένο ζευγάρι όπου το ένα μέλος είναι μοναχοπαίδι, δικαιούται να αποκτήσει δύο παιδιά.[179] Από το 2015 όμως, η πολιτική του ενός παιδιού στις αστικές και πολυπληθέστερες περιοχές της Κίνας, καταργήθηκε και από τότε μπορούν τα νέα ζευγάρια να έχουν δύο παιδιά.

Την 1η Νοεμβρίου του 2020 η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας είχε πληθυσμό 1.411.778.724 κατοίκους.[5] Στα τέλη του Οκτωβρίου 2015, έγινε κατάργηση της πολιτικής του ενός παιδιού.[180] Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήταν 77,4 χρόνια (74,7 χρόνια οι άνδρες και 80,5 οι γυναίκες).[181]

Η εθνική απογραφή του 2020 κατέγραψε ότι ο πληθυσμός της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας ήταν περίπου 1.411.778.724 κάτοικοι. Περίπου το 17.95% του πληθυσμού ήταν κάτω των 14 ετών, το 63.35% ήταν μεταξύ 15 και 59 ετών και το 18.7% ήταν άνω των 60 ετών.[182] Ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού για το 2013 εκτιμάται ότι ήταν 0.46%.[183] Η Κίνα είχε εκατοντάδες εκατομμύρια φτωχούς κατοίκους τον 20ό αιώνα, ενώ πλέον η μεσαία τάξη της Κίνας είναι πολύ σημαντικό συστατικό της παγκόσμιας μεσαίας τάξης.[184] Αν και σύμφωνα με τα δυτικά πρότυπα η Κίνα είναι μια χώρα μεσαίου εισοδήματος, η Κίνα έχει καταφέρει να βγάλει από την φτώχεια εκατοντάδες εκατομμύρια κατοίκους μετά το 1978 —800 εκατομμύρια κατοίκους της δηλαδή, για την ακρίβεια.[185] Το 2013 λιγότερο από το 2% των κατοίκων της Κίνας ζούσε σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, δηλαδή με λιγότερα από 1.9 δολάρια την ημέρα, ενώ το 1981 με κάτω από 1.9 δολάρια ζούσε το 88% των κατοίκων της χώρας.[125] Από το 2009 έως το 2018, το ποσοστό ανεργίας στην Κίνα δεν μεταβλήθηκε σημαντικά και έχει κινηθεί γύρω από το 4% με μικρές αυξομειώσεις γύρω από αυτό.[186]

Δεδομένων των ανησυχιών για τις αρνητικές συνέπειες της γρήγορης ανόδου του πληθυσμού, η Κίνα εφάρμοσε εφάρμοσε την πολιτική των δύο παιδιών κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 1970, ενώ το 1979 ξεκίνησε να προωθεί την πολιτική του ενός παιδιού. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1980, ωστόσο, δεδομένης της αντιδημοφιλίας που είχε στους κατοίκους η πολιτική του ενός παιδιού και των αυστηρών ορίων γενικότερα, η Κίνα άρχισε να θεσμοθετεί αρκετές εξαιρέσεις σε αυτό το κανόνα, ιδιαίτερα στις αγροτικές περιοχές, με αποτέλεσμα να διαμορφωθεί η λεγόμενη πολιτική του ενάμισι παιδιού, η οποία ανεπίσημα εφαρμόστηκε από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 έως το 2015 (για τις εθνικές μειονότητες, η κυβέρνηση επέτρεπε να κάνουν πάνω από δύο παιδιά). Η επόμενη σημαντική χαλάρωση της πολιτικής του ενός παιδιού μπήκε σε εφαρμογή τον Δεκέμβριο του 2013, επιτρέποντας στις οικογένειες να έχουν δύο παιδιά εάν ένας από τους δύο γονείς είναι μοναχοπαίδι.[187] Το 2016, η πολιτική του ενός παιδιού αντικαταστάθηκε από την πολιτική των δύο παιδιών.[188] Σύμφωνα με την απογραφή του 2020, το συνολικό ποσοστό γονιμότητας της Κίνας είναι 1.3 παιδιά ανά γυναίκα σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά, αλλά ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι μετά την προσαρμογή των ποσοστών στα δεδομένα των παροδικών επιπτώσεων της χαλάρωσης των περιορισμών, το πραγματικό συνολικό ποσοστό γονιμότητας μπορεί να είναι ακόμη και μόλις 1.1 παιδί ανά γυναίκα.[189]

Σύμφωνα με μια ομάδα μελετητών, η πολιτική του ενός παιδιού άσκησε μικρή επίδραση στην αύξηση του πληθυσμού[190] ή στην διαμόρφωση του μεγέθους του συνολικού πληθυσμού.[191] Ωστόσο, αυτοί οι μελετητές έχουν αμφισβητηθεί. Οι μελετητές που διαφωνούν με αυτή την άποψη θεωρούν ότι χωρίς τέτοιους περιορισμούς υποδηλώνει ότι η Κίνα απέτρεψε πάνω από 500 εκατομμύρια γεννήσεις μεταξύ των ετών 1970 και 2015. Μέχρι το 2060 κατά την εκτίμηση αυτή θα έχουν αποτραπεί ένα δισεκατομμύριο γεννήσεις, αν συμπεριλάβουμε τους απογόνους των παιδιών που δεν γεννήθηκαν ποτέ. Οι πολιτικές του ενός παιδιού αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μέρος αυτής της μείωσης.[192]

Η πολιτική του ενός παιδιού, μαζί με την παραδοσιακή προτίμηση στην απόκτηση αγοριών, μπορεί να συνέβαλε στην δημιουργία μιας ανισορροπίας στην αναλογία των φύλων κατά τη γέννηση.[193][194] Σύμφωνα με την απογραφή του 2010, η αναλογία φύλων κατά τη γέννα ήταν 118.06 αρσενικά νεογνά για κάθε 100 θηλυκά,[195] ενώ η φυσική αναλογία είναι 105 αρσενικά για κάθε 100 θηλυκά.[196] Η απογραφή του 2010 διαπίστωσε ότι οι άνδρες αντιπροσώπευαν το 51.27% του πληθυσμού της Κίνας.[195] Ωστόσο, η αναλογία φύλων της Κίνας είναι πιο ισορροπημένη σε σχέση με το 1953, όταν οι άνδρες αποτελούσαν στο 51.82% του κινεζικού πληθυσμού.[195]

Εθνοτικές ομάδες

Πυκνότητα πληθυσμού μετά την απογραφή του 2010
  <5 /km²
  5-10 /km²
  >10-20 /km²
  >20-50 /km²
  >50-80 /km²
  >80-150 /km²
  >150-200 /km²
  >200-250 /km²
  >250-300 /km²
  >300-400 /km²
  >400-500 /km²
  >500 /km²
  διαφιλονικούμενες περιοχές μεταξύ της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας και της Ινδίας (υπό κινεζικό έλεγχο)
  διεκδικούμενες από τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας αλλά όχι υπό τον έλεγχό της
Εθνογλωσσικός χάρτης της Κίνας

Το 91,11%[5] του πληθυσμού της Κίνας είναι Κινέζοι Χαν, ενώ επιπλέον υπάρχουν 55 επίσημα αναγνωρισμένες εθνοτικές μειοψηφίες. Στις εθνότητες με Αυτόνομη Περιοχή ανήκουν οι Τσουάνγκ (στο Κουανγκσί), οι Κινέζοι Χούι (στη Νινγκσιά), οι Μογγόλοι (στην Εσωτερική Μογγολία), οι Θιβετιανοί (στο Θιβέτ) και οι Ουιγούροι και οι Καζάκοι στην Σιντσιάνγκ (Σινκιάνγκ). Παρά το γεγονός ότι οι μειοψηφίες έναντι της πλειοψηφίας Χαν έχουν κάποια συνταγματικά προνόμια, η κυβέρνηση της Κίνας έχει κατηγορηθεί για πολλές περιοχές για να τις καταστείλουν. Τα εστιακά σημεία είναι ιδιαίτερα στο Θιβέτ και στο Σιντσιάνγκ. Από την κατάκτηση από την αυτοκρατορική Κίνα, υπάρχει μια ισχυρή κινεζική μετανάστευση στο Σιντσιάνγκ, αφενός μεν για την ανακούφιση από τον υπερπληθυσμό στις ανατολικές περιοχές και αφετέρου δε για την αξιοποίηση των ορυκτών πόρων στο Σιντσιάνγκ.

Η Κίνα αναγνωρίζει 56 διαφορετικές εθνοτικές ομάδες, οι οποίες αποτελούν μέρος του κινεζικού έθνους, γνωστού στα κινεζικά ως τσουνγκχουά μιντσού. Οι Κινέζοι αποτελούν πάνω από το 90% του πληθυσμού της Κίνας. Οι «Κινέζοι Χαν», υποομάδα των Κινέζων, αποτελεί από μόνη της πάνω από το 90% του πληθυσμού.[197] Οι Κινέζοι Χαν – η μεγαλύτερη ενιαία εθνότητα του κόσμου[198] – υπερτερούν αριθμητικά όλων των εθνοτήτων σε κάθε κινεζική επαρχία εκτός από το Θιβέτ και το Σιντσιάνγκ.[199] Οι εθνοτικές μειονότητες αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 10% του πληθυσμού της Κίνας, σύμφωνα με την απογραφή του 2010. [197] Σε σχέση με την απογραφή πληθυσμού του 2000, ο πληθυσμός των Χαν αυξήθηκε κατά 66.537.177 άτομα (αύξηση 5.74%), ενώ ο πληθυσμός των 55 εθνικών μειονοτήτων συνολικά αυξήθηκε κατά 7.362.627 άτομα (6.92%).[197] Η απογραφή του 2010 κατέγραψε ότι στην Κίνα ζούσαν 593.832 υπήκοοι άλλων χωρών. Υπήρχαν 120.750 υπήκοοι της Νότιας Κορέας, 71.493 υπήκοοι των ΗΠΑ και 66.159 της Ιαπωνίας που ζούσαν στη Κίνα.[200]

Κατανομή

Η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας επιδεικνύει μια πυκνότητα πληθυσμού περίπου 147 κατοίκων ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο. Ένας λόγος που ο αριθμός δεν είναι πολύ μεγάλος, είναι ότι η δυτική Κίνα δεν έχει μεγάλο πληθυσμό, παρόλο που καταλαμβάνει μια μεγάλη έκταση, με ένα λόγο να είναι οι κλιματικές συνθήκες της περιοχής. Στο Θιβέτ, το πιο αραιοκατοικημένο μέρος της χώρας, κατοικούν μόλις δύο άνθρωποι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο.

Με διαφορά το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού ζει στις παράκτιες περιοχές, κυρίως στα ανατολικά της χώρας. Εκεί βρίσκονται οι μεγάλες μητροπόλεις. Περίπου 115 εκατομμύρια άνθρωποι, δηλαδή σχεδόν το ένα δέκατο του κινεζικού πληθυσμού, είναι συγκεντρωμένοι σε μια έκταση μόλις 50.000 τ.χλμ. Περίπου ο μισός πληθυσμός ζει στο ένα δέκατο της έκτασης της χώρας, η οποία έχει πυκνότητα πληθυσμού 740 κατοίκων ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο· και το 90% του πληθυσμού ζει στο ένα τρίτο της έκτασης της χώρας, που σημαίνει ότι 90% του πληθυσμού ζει σε περιοχές οι οποίες με μέσο όρο 350 κατοίκων/τ.χλμ. είναι τόσο πυκνοκατοικημένες όσο οι οι χώρες της Ευρώπης με την υψηλότερη πυκνότητα πληθυσμού.

Γλώσσες

Μια τρίγλωσση πινακίδα στην αυτόνομη επαρχία Σισουανγκμπάνα Τάι, γραμμένη στα Τάι Λου, στα κινεζικά και στα αγγλικά.
Η πινακίδα του γυμνασίου Λιχαοτσάι στο Τσιανσουέι του Γιουνάν. Η πινακίδα είναι γραμμένη στα Χάνι (γραμμένη στο Λατινικό αλφάβητο), στα Νισού (η οποία γράφεται στη γραφή γι) και στα Κινέζικα.

Υπάρχουν έως και 292 ζωντανές γλώσσες στην Κίνα. [201] Οι πιο ομιλούμενες γλώσσες της Κίνας ανήκουν στον Σινιτικό κλάδο της Σινοθιβετικής γλωσσικής οικογένειας. Ο σινιτικός κλάδος περιλαμβάνει τα Μανδαρινικά (τα οποία ομιλεί το 70% του πληθυσμού),[202] αλλά και άλλες ποικιλίες της κινεζικής γλώσσας: τα κινεζικά γιουέ (συμπεριλαμβανομένων των καντονέζικων και των ταϊσανέζικων), τα κινεζικά ου (ή Γου, τα οποία περιλαμβάνουν τα Σαγκαϊνέζικα και τα Σουτσοουνέζικα), τα Μιν (συμπεριλαμβανομένων των Φουτσοουνέζικων, των Χοκκιέν και τη διάλεκτο Τεοτσέου), τα κινεζικά σιάνγκ, τα κινεζικά γκαν και τα κινεζικά χάκα. Οι γλώσσες του θιβετοβιρμανικού κλάδου, συμπεριλαμβανομένων των Θιβετιανών, των Τσιάνγκ, των Νασί και των Γι, είναι οι γλώσσες που ομιλούνται στο Θιβετιανό οροπέδιο και το οροπέδιο Γιουνάν-Γκουεϊτσόου. Στη νοτιοδυτική Κίνα ομιλούνται επίσης τα τσουάνγκ, τα Ταϊλανδικά, τα ντονγκ και τα σουέι, μέλη των γλωσσών Τάι-Καντάι. Επίσης στην ίδια περιοχή ομιλείται η γλώσσα Μιάο και η γλώσσα Γιάο της οικογένειας Χμονγκ-Μιέν αλλά και τα Ουά της Αυστροασιατικής οικογένειας, επίσημη γλώσσα του υποστηριζόμενου από τη Κίνα Κράτους Ουά στη Μιανμάρ. Σε όλη τη βορειοανατολική και βορειοδυτική Κίνα, υπάρχουν αρκετές αλταϊκές γλώσσες, οι οποίες ομιλούνται σε αυτό το μέρος της Κίνας. Σε αυτές συγκαταλέγονται τα μαντσού (κυρίως σαν δεύτερη γλώσσα κάποιων Μαντσού, λόγω της πλήρης σινοποίησης τους), τα μογγολικά και αρκετές τουρκικές γλώσσες: τα ουιγουρικά, τα καζάχικα, τα κιργιζικά, τα σαλάρ και τα δυτικά Γιουγκούρ. Τα κορεάτικα ομιλούνται από περίπου δύο εκατομμύρια Κορεάτες στα σύνορα με τη Βόρεια Κορέα, στο Γιάνμπιαν και αλλού. Η Σαρικόλι, η γλώσσα των Τατζίκων στο δυτικό Σιντσιάνγκ, είναι μια ινδοευρωπαϊκή γλώσσα. Οι Αβορίγινες της Ταϊβάν, συμπεριλαμβανομένης της μικρής διασποράς τους στην ηπειρωτική χώρα, μιλούν αυστρονησιακές γλώσσες.[203]

Τα επίσημα μανδαρινικά, μια ποικιλία της κινεζικής γλώσσας η οποία βασίζεται στη διάλεκτο του Πεκίνου, είναι η επίσημη εθνική γλώσσα της Κίνας και χρησιμοποιείται ως γλώσσα επικοινωνίας μεταξύ των κατοίκων της Κίνας με διαφορετική μητρική γλώσσα.[204][205] Γλώσσες όπως τα μογγολικά, τα ουιγουρικά, τα θιβετικά, τα τσουάνγκ αλλά και άλλες γλώσσες έχουν αναγνωριστεί και είναι επίσημες σε επαρχιακό ή τοπικό επίπεδο.[206]

Οι κινεζικοί χαρακτήρες έχουν χρησιμοποιηθεί σαν σύστημα γραφής για τις Σινιτικές γλώσσες εδώ και χιλιάδες χρόνια. Επιτρέπουν στους ομιλητές όλων των κινεζικών ποικιλιών (ορισμένες δεν είναι κατανοητές μεταξύ τους) να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω της γραπτής μορφής της κάθε κινεζικής διαλέκτου. Το 1956, η κυβέρνηση εισήγαγε τους απλοποιημένους Κινεζικούς χαρακτήρες, οι οποίοι αντικατέστησαν σταδιακά τους παλαιότερους παραδοσιακούς χαρακτήρες στην ηπειρωτική Κίνα. Οι κινεζικοί χαρακτήρες χρησιμοποιούν το σύστημα πινγίν ώστε να αποδοθούν σε λατινικούς χαρακτήρες. Το Θιβετιανό χρησιμοποιεί ένα αλφάβητο βασισμένο σε μια ινδική γραφή. Τα ουιγουρικά χρησιμοποιούν κατά κύριο λόγο ένα αλφάβητο βασισμένο στο αραβικό με το περσικό αλφάβητο να έχουν επιδράσει σημαντικά στη διαμόρφωση του. Έχει προταθεί παλαιότερα η χρήση κυριλλικού ή λατινικού αλφαβήτου. Η μογγολική γραφή που χρησιμοποιείται στην Κίνα και το αλφάβητο Μαντσού προέρχονται από το παλαιό ουιγουρικό αλφάβητο. Τα τσουάνγκ χρησιμοποιούν τόσο ένα επίσημο αλφάβητο βασισμένο στο λατινικό όσο και ένα παραδοσιακό αλφάβητο βασισμένο στο κινεζικό.

Αστικοποίηση

Χάρτης των δέκα μεγαλύτερων πόλεων στην Κίνα (2010)

Η Κίνα έχει αστικοποιηθεί σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες. Το ποσοστό του πληθυσμού της χώρας που ζει σε αστικές περιοχές αυξήθηκε από 20% το 1980 σε πάνω από 60% το 2019.[207][208][209] Υπολογίζεται ότι ο αστικός πληθυσμός της Κίνας θα φτάσει το ένα δισεκατομμύριο άτομα μέχρι το 2030, περίπου το ένα όγδοο του παγκόσμιου πληθυσμού το 2030.[208][209]

Η Κίνα έχει πάνω από 160 πόλεις με πληθυσμό άνω του ενός εκατομμυρίου,[210] συμπεριλαμβανομένων 17 μεγαλουπόλεων[211][212] (πόλεις με πληθυσμό άνω των 10 εκατομμυρίων: οι πόλεις που αναγράφονται βασίζονται στα στοιχεία του 2021) οι οποίες είναι οι παρακάτω: Τσονγκτσίνγκ, Σαγκάη, Πεκίνο, Τσενγκντού, Κουανγκτσόου, Σεντσέν, Τιεντσίν, Σιάν, Σουτσόου, Τσενγκτσόου, Ουχάν, Χανγκτσόου, Λινγί, Σιτσιατσουάνγκ, Τόνγκουαν, Τσινγκτάο και Τσανγκσά.[213] Το Τσονγκτσίνγκ, η Σαγκάη, το Πεκίνο και η Τσενγκντού είναι οι τέσσερις πόλεις της Κίνας με πάνω από 20 εκατομμύρια κατοίκους έκαστος.[214] Η Σαγκάη είναι η πολυπληθέστερη αστική περιοχή της Κίνας[215][216] ενώ η Τσονγκτσίνγκ είναι ο μεγαλύτερος δήμος της Κίνας: είναι ο μόνος κινεζικός δήμος με πάνω από 30 εκατομμύρια κατοίκους.[217] Μέχρι το 2025, υπολογίζεται ότι η χώρα θα φιλοξενεί 221 πόλεις με περισσότερους από ένα εκατομμύριο κατοίκους. [208] Οι πόλεις της Κίνας έχουν πολύ μεγαλύτερη έκταση από τις δυτικές, γιατί υπάρχουν οι πόλεις νομαρχιακού επιπέδου, που καταλαμβάνουν τεράστιες αγροτικές περιοχές γύρω από τις πόλεις. Οι μεγάλοι «πλωτοί πληθυσμοί» μεταναστών εργατών δυσχεραίνουν τη διεξαγωγή απογραφών σε αστικές περιοχές.[218] Τα στατιστικά που επισημάνθηκαν παραπάνω αφορούν τους μόνιμους κατοίκους.

Εκπαίδευση

Το Πανεπιστήμιο του Πεκίνου, ένα από τα κορυφαία πανεπιστήμια στην Κίνα.

Από το 1986 και έπειτα η υποχρεωτική εκπαίδευση στην Κίνα περιλαμβάνει το δημοτικό και το γυμνάσιο, δηλαδή η υποχρεωτική εκπαίδευση στην Κίνα είναι ενιαετής.[219] Το 2019, περίπου το 89.5% των μαθητών συνέχισαν την εκπαίδευσή τους στο λύκειο μετά το γυμνάσιο.[220] Το γκαοκάο, το αντίστοιχο των πανελλαδικών για την Κίνα, είναι οι εξετάσεις εισαγωγής στα πανεπιστήμια Κίνας. Η επιτυχημένη απόδοση στο γκαοκάο είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την είσοδο στα περισσότερα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Είναι πολύ απαιτητική. Το 2010, το 27% των αποφοίτων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης φοιτούσαν σε ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.[221] Αυτό το ποσοστό αυξήθηκε σημαντικά τα τελευταία χρόνια, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό το 2020 έφτανε το 58.42%.[222] Η επαγγελματική εκπαίδευση παρέχεται σε μαθητές δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.[223] Περισσότεροι από 10 εκατομμύρια Κινέζοι φοιτητές αποφοιτούν από επαγγελματικά κολέγια κάθε χρόνο.[224]

Η Κίνα έχει το μεγαλύτερο εκπαιδευτικό σύστημα στον κόσμο, με περίπου 282 εκατομμύρια μαθητές και 17.32 εκατομμύρια καθηγητές πλήρους απασχόλησης οι οποίοι υπηρετούν σε πάνω από 530.000 σχολεία.[225] Τον Φεβρουάριο του 2006, η κυβέρνηση δεσμεύτηκε να παρέχει εντελώς δωρεάν εννιαετή εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένης της παράδοσης των βιβλίων στους μαθητές χωρίς χρέωση αλλά και την κατάργηση των όποιων διδάκτρων.[226] Οι ετήσιες επενδύσεις του κινεζικού κράτους στον τομέα της εκπαίδευσης αυξήθηκαν από λιγότερα από 50 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ το 2003 σε περίπου 817 δισεκατομμύρια δολάρια το 2020. Δηλαδή το κινεζικό κράτος δαπανά ένα πολύ μεγάλο χρηματικό ποσό για την εκπαίδευση.[227][228] Ωστόσο, υπάρχει μια ανισότητα στις δαπάνες για την εκπαίδευση, που όπως περιγράφηκε, ξεπερνούν τα 800 δισεκατομμύρια δολάρια (2022). Δηλαδή το κράτος αλλά και οι ίδιοι οι γονείς δαπανούν περισσότερα χρήματα για την εκπαίδευση στις αστικές περιοχές απ'ότι στις αγροτικές. Το 2010, οι ετήσιες δαπάνες για την εκπαίδευση ενός μαθητή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στο Πεκίνο έφτανε τα 20.023 γουάν, ενώ στην Κουεϊτσόου, μια από τις φτωχότερες επαρχίες της Κίνας, οι αντίστοιχες δαπάνες έφταναν τα 3.204 γουάν.[229] Η δωρεάν υποχρεωτική εκπαίδευση στην Κίνα αποτελείται από το δημοτικό σχολείο και το γυμνάσιο και καλύπτει τις ηλικίες έξι έως δεκαπέντε ετών. Το 2020, το 95.2% των εγγεγραμμένων μαθητών στην υποχρεωτική εκπαίδευση αποφοιτούσε, υπερβαίνοντας τους μέσους όρους που καταγράφουν οι χώρες υψηλού εισοδήματος[225], ενώ το 91.2% των Κινέζων έχουν λάβει δευτεροβάθμια εκπαίδευση.[223]

Το ποσοστό αλφαβητισμού της Κίνας έχει αυξηθεί δραματικά. Ενώ το ποσοστό αλφαβητισμού σε άτομα άνω των 15 ετών ήταν το 1949 ήταν μόνο 20% και το 1979 65.5%[230] το 96% του πληθυσμού άνω των 15 ετών ήταν εγγράμματο το 2018.[231] Την ίδια χρονιά, η Κίνα (οι εξετάσεις δεν έλαβαν χώρα σε όλη τη Κίνα, αλλά μόνο στο Πεκίνο, τη Σαγκάη, τη Τσιανγκσού και το Τσετσιάνγκ, τέσσερις από τις πλουσιότερες περιοχές της Κίνας) πρώτευσε στο Πρόγραμμα Διεθνούς Αξιολόγησης Μαθητών και στις τρεις κατηγορίες του προγράμματος διάγνωσης του γνωστικού επιπέδου των μαθητών: μαθηματικά, επιστήμες και ανάγνωση.[232] Το 2022, η Κίνα κατέχει την πρώτη θέση στον αριθμό των μεταλλίων στη Διεθνή Μαθηματική Ολυμπιάδα. Έχει κερδίσει 174 χρυσά μετάλλια από το ντεμπούτο της στο διαγωνισμό το 1985.[233] Η Κίνα έχει κερδίσει τα περισσότερα μετάλλια από οποιαδήποτε άλλη χώρα στη Διεθνή Ολυμπιάδα Φυσικής, στη Διεθνή Ολυμπιάδα Χημείας και στη Διεθνή Ολυμπιάδα Πληροφορικής.[234][235][236]

Η Κίνα είχε πάνω από 3.000 πανεπιστήμια, με πάνω από 40 εκατομμύρια φοιτητές να είναι εγγεγραμμένοι στα πανεπιστήμια της ηπειρωτικής Κίνας.[237][238] Το 2021, η Κίνα μερικά από τα καλύτερα πανεπιστήμια στον κόσμο. Η Κίνα έχει πολλά πανεπιστήμια της στον κατάλογο των 100 καλύτερων πανεπιστημίων στο κόσμο (πάνω από δέκα, ο υψηλότερος αριθμός στην περιοχή Ασίας-Ωκεανίας και ο δεύτερος μεγαλύτερος μετά τις ΗΠΑ).[239][240][241] Επί του παρόντος, η Κίνα είναι δεύτερη μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες όσον αφορά την εκπροσώπηση των πανεπιστημίων της στα 200 κορυφαία πανεπιστήμια σύμφωνα με την Ακαδημαϊκή Κατάταξη των Παγκόσμιων Πανεπιστημίων.[242] Η Κίνα φιλοξενεί τα δύο καλύτερα πανεπιστήμια (Πανεπιστήμιο Τσινγκχουά και Πανεπιστήμιο του Πεκίνου) σε ολόκληρη την περιοχή Ασίας - Ωκεανίας και στις αναδυόμενες χώρες σύμφωνα με την κατάταξη των Τάιμς.[243][244][245] Το 2022, δύο πανεπιστήμια στην ηπειρωτική Κίνα συγκαταλέγονταν στα κορυφαία 15 πανεπιστήμια του κόσμου, με το Πανεπιστήμιο του Πεκίνου (12ο) και το Πανεπιστήμιο Τσινγκχουά (14ο) να συγκαταλέγονται στο κατάλογο. Το πανεπιστήμιο Φουντάν, το πανεπιστήμιο Τσετσιάνγκ και το Πανεπιστήμιο Τσιάο Τονγκ Σαγκάης είναι μεταξύ των κορυφαίων 50 στο κόσμο. (Πηγή: QS World University Rankings).[246] Τα μεγάλα πανεπιστήμια της Κίνας ανήκουν στην Ομάδα Κ9 (C9 League), μιας συμμαχίας των κορυφαίων κινεζικών πανεπιστημίων, τα οποία προσφέρουν ολοκληρωμένη και κορυφαίου επιπέδου εκπαίδευση.[247]

Υγεία

Διάγραμμα που δείχνει την άνοδο του Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης της Κίνας από το 1970 έως το 2010.

Η Εθνική Επιτροπή Υγείας και Οικογενειακού Προγραμματισμού, μαζί με τα αντίστοιχα όργανα στο τοπικό επίπεδο, επιβλέπει τις ανάγκες υγείας του κινεζικού πληθυσμού.[248] Η έμφαση στη δημόσια υγεία και την προληπτική ιατρική αποτελούν τα κύρια συστατικά της κινεζικής πολιτικής για την υγεία από τις αρχές της δεκαετίας του 1950. Εκείνη την εποχή, το Κομμουνιστικό Κόμμα ξεκίνησε την Πατριωτική Εκστρατεία για την Υγεία, η οποία είχε ως στόχο τη βελτίωση της υγιεινής στην Κίνα, καθώς και τη θεραπεία και την πρόληψη αρκετών ασθενειών. Ασθένειες όπως η χολέρα, ο τυφοειδής πυρετός και η οστρακιά, που προηγουμένως μάστιζαν την Κίνα, μετά την ολοκλήρωση της εκστρατείας, σχεδόν εξαφανίστηκαν.

Αφότου ο Ντενγκ Σιαοπίνγκ άρχισε να θεσπίζει οικονομικές μεταρρυθμίσεις το 1978, η υγεία των Κινέζων βελτιώθηκε γρήγορα λόγω της καλύτερης διατροφής που πλέον ασκούσαν, αν και πολλές από τις δωρεάν δημόσιες υπηρεσίες υγείας που παρείχε το κράτος στην ύπαιθρο εξαφανίστηκαν μαζί με τις Λαϊκές Κομμούνες που καταργήθηκαν. Η υγειονομική περίθαλψη στην Κίνα ιδιωτικοποιήθηκε σε μεγάλο βαθμό και η ποιοτική της στάθμη γνώρισε σημαντική άνοδο. Το 2009, η κυβέρνηση ξεκίνησε μια τριετή πρωτοβουλία μεγάλης κλίμακας με στόχο την παροχή υγειονομικής περίθαλψης στους κατοίκους, αξίας 124 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ.[249] Μέχρι το 2011, η εκστρατεία είχε αποφέρει αποτελέσματα: ήδη, το 95% του πληθυσμού της Κίνας είχε βασική ασφάλιση υγείας.[250] Το 2011, εκτιμήθηκε ότι η Κίνα ήταν ο τρίτος μεγαλύτερος προμηθευτής φαρμακευτικών προϊόντων στον κόσμο, αν και ο πληθυσμός έχει υποφέρει από το πρόβλημα της ανάπτυξης, παραγωγής και διανομής πλαστών φαρμάκων (ή φαρμάκων απομιμήσεων των αρχικών).[251]

Το 2017, το προσδόκιμο ζωής στη Κίνα ήταν σχεδόν 76 χρόνια,[252] ενώ η βρεφική θνησιμότητα ήταν 7 θάνατοι ανά 1.000 άτομα.[253] Αυτά τα ποσοστά έχουν υποστεί θετικές μεταβολές από το 1950. Το ποσοστό ελλιποβαρών παιδιών (κατάσταση σχετική με τον υποσιτισμό) μειώθηκε από 33.1% το 1990 σε 9.9% το 2010.[254] Παρά τις σημαντικές βελτιώσεις στο επίπεδο της υγείας του πληθυσμού και την κατασκευή νέων προχωρημένων νοσοκομείων, η επέκταση των αναπνευστικών ασθενειών λόγω της ρύπανσης του αέρα,[255] οι εκατοντάδες εκατομμύρια Κινέζοι που καπνίζουν,[256] αλλά και η άνοδος των ποσοστών παχυσαρκίας στους νέους συνιστούν μερικές από τις νέες προκλήσεις στον τομέα της υγείας για την Κίνα.[257][258] Ο μεγάλος πληθυσμός και οι πυκνοκατοικημένες πόλεις της Κίνας αποτελούν μερικούς από τους λόγους που αρκετές νέες ασθένεις έχουν προέλθει από τη Κίνα. Ένα παράδειγμα είναι το σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο του 2003.[259] Το 2010 η ρύπανση του αέρα ευθυνόταν για 1.2 εκατομμύρια πρόωρους θανάτους στη Κίνα.[260]

Η πανδημία του κορονοϊού του 2019 εντοπίστηκε για πρώτη φορά στη Ουχάν τον Δεκέμβριο του 2019.[261][262] Περαιτέρω μελέτες διεξάγονται σε όλο τον κόσμο σχετικά με την πιθανή τοποθεσία προέλευσης του ιού.[263][264] Πάντως, το γεγονός ότι ο κορονοϊός με τα υπάρχοντα στοιχεία προήλθε από τη Κίνα, έχει προκαλέσει την ανάπτυξη της σινοφοβίας (βλέπε Ξενοφοβία και ρατσισμός σχετιζόμενα με την πανδημία COVID-19). Η κινεζική κυβέρνηση έχει επικριθεί για τον χειρισμό της επιδημίας και κατηγορήθηκε ότι απέκρυψε την έκταση της επιδημίας πριν γίνει διεθνής πανδημία. [265]

Θρησκεία

Γεωγραφική κατανομή των θρησκειών στην Κίνα.



Πρότυπο:Colorbull Κινεζική παραδοσιακή θρησκεία (συμπεριλαμβανομένου του Κομφουκιανισμού, του ταοϊσμού, και ομάδες του κινεζικού βουδισμού)

Πρότυπο:Colorbull Βουδισμός
Πρότυπο:Colorbull Ισλάμ

Πρότυπο:Colorbull Παραδοσιακές εθνικές θρησκείες

Πρότυπο:Colorbull Μογγολική λαϊκή θρησκεία

Πρότυπο:Colorbull Λαϊκή θρησκεία της βορειοανατολικής Κίνας, η οποία έχει επηρεαστεί από τον σαμανισμό των Τουνγκούζων και των Μαντσού, εκτεταμένη δε είναι και η παρουσία του Σανρεντάο.

Η κυβέρνηση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας ασπάζεται επίσημα τον κρατικό αθεϊσμό[266] και έχει διεξαγάγει εκστρατείες κατά της θρησκείας για το σκοπό αυτό.[267] Τα θρησκευτικά θέματα και ζητήματα στη χώρα εποπτεύονται από την Κρατική Διοίκηση Θρησκευτικών Υποθέσεων.[268] Η ελευθερία της θρησκείας είναι εγγυημένη από το σύνταγμα της Κίνας, αν και οι θρησκευτικές οργανώσεις που δεν έχουν επίσημη έγκριση από τον αρμόδιο φορέα για την θρησκεία μπορεί να υποστούν κρατικές διώξεις.[269][270]

Κατά τη διάρκεια των χιλιετιών, ο κινεζικός πολιτισμός έχει επηρεαστεί από διάφορα θρησκευτικά κινήματα. Οι «τρεις διδασκαλίες», συμπεριλαμβανομένου του Κομφουκιανισμού, του Ταοϊσμού και του Βουδισμού (Κινεζικός Βουδισμός), έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του κινεζικού πολιτισμού,[271][272] εμπλουτίζοντας το θεολογικό και πνευματικό πλαίσιο το οποίο ξεκίνησε να αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια της δυναστείας Σανγκ και Τσόου. Η κινεζική λαϊκή θρησκεία, η οποία θεμελιώθηκε χάρη στις λεγόμενες τρεις διδασκαλίες αλλά και άλλες παραδόσεις του κινεζικού λαού,[273] συνίσταται στην πίστη στους σεν (神), ένας χαρακτήρας που υποδηλώνει τις «ενέργειες της γενιάς», οι οποίες μπορεί να είναι είτε θεότητες του περιβάλλοντος, πρόγονοι ανθρώπων, έννοιες ευγένειας, ήρωες του πολιτισμού. Πολλοί από τους λεγόμενους ήρωες του κινεζικού πολιτισμού εμφανίζονται στην κινεζική μυθολογία και ιστορία.[274] Μεταξύ των πιο δημοφιλών λατρευόμενων θεοτήτων είναι η Μάτσου (θεά των θαλασσών),[275] ο Χουάνγκντι (ένας από τους δύο θεϊκούς πατριάρχες της κινεζικής φυλής),[275][276] ο Γκουάντι (θεός του πολέμου και των επιχειρήσεων), ο Τσαϊσέν ( θεός της ευημερίας και του πλούτου), ο Πανγκού και πολλοί άλλοι. Η Κίνα φιλοξενεί πολλά από τα ψηλότερα θρησκευτικά αγάλματα του κόσμου, συμπεριλαμβανομένου του ψηλότερου από όλα, του Βούδα του Ναού της Άνοιξης στο Χενάν.

Είναι δύσκολο να συγκεντρωθούν ξεκάθαρα δεδομένα για τη θρησκεία στην Κίνα λόγω των διαφορετικών ορισμών της «θρησκείας» που επικρατούν μεταξύ των κατοίκων αλλά και λόγω της ανοργάνωτης, διάχυτης φύσης των κινεζικών θρησκευτικών παραδόσεων. Οι μελετητές σημειώνουν ότι στην Κίνα δεν υπάρχει σαφής διάκριση μεταξύ των τριών διδασκαλιών αλλά και μεταξύ της λαϊκής θρησκευτικής πρακτικής.[271] Μια δημοσκόπηση του 2015 που διεξήχθη από το Ινστιτούτο Γκάλοπ διαπίστωσε ότι το 61% των Κινέζων αυτοπροσδιορίζονται ως «πεπεισμένοι άθεοι», [277] αν και αξίζει να σημειωθεί ότι οι κινεζικές θρησκείες ή τουλάχιστον κάποια από τα τμήματα τους μπορούν να οριστούν σαν μη θεϊστικές και ανθρωπιστικές θρησκείες. αφού δεν πιστεύουν ότι η θεία δημιουργικότητα είναι εντελώς υπερβατική, αλλά είναι εγγενής στον κόσμο και ειδικότερα στον άνθρωπο. Σύμφωνα με μια μελέτη του 2014, περίπου το 74% των ερωτηθέντων είναι είτε μη θρησκευόμενοι είτε ασκούν την κινεζική λαϊκή θρησκεία, το 16% είναι βουδιστές, το 2% είναι χριστιανοί, το 1% είναι μουσουλμάνοι και το 8% ανήκει σε άλλες θρησκείες (π.χ. Ταοϊσμός και του λαϊκός σωτηριασμός).[278][279] Εκτός από τις θρησκευτικές πρακτικές των Χαν σε τοπικό επίπεδο, υπάρχουν επίσης μερικές άλλες, μη κινεζικές εθνότητες στην Κίνα, οι οποίες διατηρούν τις παραδοσιακές θρησκείες τους. Οι λαϊκές θρησκείες των διαφόρων λαών της Κίνας (πέρα από τους Χαν) αποτελούν το 2–3% του πληθυσμού, ενώ ο Κομφουκιανισμός είναι αρκετά δημοφιλής θρησκεία στη τάξη των διανοούμενων. Επίσης, οι Θιβετιανοί ασκούν τον Θιβετιανό Βουδισμό, ενώ το Ισλάμ ασκείται από τους Κινέζους Χουέι, τους Ουιγούρους, τους Καζάκους, του Κιργίζιους και άλλους λαούς της βορειοδυτικής Κίνα. Η απογραφή πληθυσμού του 2010 ανέφερε ότι στη Κίνα ζούσαν 23.14 εκατομμύρια μουσουλμάνοι.[280]

Μια δημοσκόπηση του Ινστιτούτο Πολιτικής στο Βασιλικό Κολλέγιο του Λονδίνου και της εταιρείας Ipsos (η οποία διενεργήθηκε το 2021) διαπίστωσε ότι το 35% των Κινέζων δήλωσαν ότι στη Κίνα υπήρχε ένταση μεταξύ των διαφορετικών θρησκευτικών ομάδων. Έτσι η Κίνα, στο δείγμα των 28 χωρών όπου ρωτήθηκαν οι κάτοικοι τους, είναι μια χώρα με λίγες θρησκευτικές εντάσεις (μόνο σε μια χώρα εξήχθη από τις απαντήσεις των ερωτηθέντων μικρότερο ποσοστό).[281][282]

Διοικητική διαίρεση

Η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας διαιρείται διοικητικά και ελέγχει περισσότερες από 22 επαρχίες, ενώ θεωρεί την Ταϊβάν την 23η επαρχία της. Παράλληλα, στην Κίνα ανήκουν 5 αυτόνομες περιφέρειες, κάθε μία από τις οποίες έχει μία ιδιαίτερη μειονοτική ομάδα που τη χαρακτηρίζει. Επίσης, διοικητικά διακρίνονται τέσσερις δημοτικές περιοχές, και δύο περιοχές με ειδικό διοικητικό καθεστώς, οι οποίες έχουν κάποιο βαθμό αυτονομίας. Οι 22 επαρχίες, οι 5 αυτόνομες περιφέρειες, και οι 4 δημοτικές περιοχές, συνολικά αναφέρονται με τον όρο ηπειρωτική Κίνα, ο οποίος εξαιρεί το Χονγκ Κονγκ, το Μακάο και την Ταϊβάν.

Χάρτης των διοικητικών υποδιαιρέσεων της σύγχρονης Κίνας

Επαρχίες

Αυτόνομες περιφέρειες

Δημοτικές περιοχές

Περιοχές με ειδικό διοικητικό καθεστώς

Διακυβέρνηση

Η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας είναι ένα ολοκληρωτικό κράτος υπό την επίσημα νομοθετημένη καθοδήγηση του Κομμουνιστικού Κόμματος (ΚΚΚ). Παρά την ύπαρξη μικρότερων κομμάτων, όπως η Επαναστατική Επιτροπή του Κουομιντάνγκ, τα οποία είναι υπό την πολύ έντονη επιρροή του ΚΚΚ, ουσιαστικά είναι ένα μονοκομματικό κράτος και ο σοσιαλισμός είναι επίσημα θεμελιωμένος στο Σύνταγμα της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας ως οικονομικό και πολιτικό σύστημα.[283]

Δομή του κράτους

Ονομαστικά το υπέρτατο κρατικό όργανο είναι το Εθνικό Λαϊκό Κογκρέσο, το Κοινοβούλιο της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας. Τα μέλη του εκλέγουν τον Πρόεδρο, το Κρατικό Συμβούλιο, δηλαδή την Κυβέρνηση, το Ανώτατο Λαϊκό Δικαστήριο, την Κεντρική Στρατιωτική Επιτροπή και την Ανώτατη Εισαγγελία.

Το δικαίωμα ψήφου δίνεται στην ηλικία των 18 ετών, σε άνδρες και γυναίκες. Ο Πρωθυπουργός της Κίνας είναι ο δεύτερος ισχυρότερος αξιωματούχος της εκτελεστικής εξουσίας και δεύτερος στην ιεραρχία του κομμουνιστικου κόμματος και του κράτους μετά τον πρόεδρο. Ο Πρόεδρος της Λαϊκής Δημοκρατίας είναι αρχηγός του Κράτους και της κυβέρνησης με μεγάλες εξουσίες. Πρωθυπουργός της Χώρας είναι από τις 17 Μαρτίου 2010 ο Λι Κετσιάνγκ και Πρόεδρος της Λαϊκής Δημοκρατίας και Γενικός Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος από τις 24 Αυγούστου 2012 ο Σι Τζιπινγκ.

Διεθνείς Σχέσεις

Οι πρώτες απευθείας συνομιλίες αντιπροσώπων του Πεκίνου και της Ταϊπέι για πρώτη φορά έπειτα από 13 χρόνια, έλαβαν χώρα στις 12 Ιουνίου του 2008.[284]

Στις 13 Ιουνίου υπογράφηκε στο Πεκίνο ιστορική συμφωνία για την έναρξη τακτικών αεροπορικών πτήσεων ανάμεσα στις δύο χώρες στην Κίνα και την Ταϊβάν.[285] Επιπρόσθετα, στις 15 Δεκεμβρίου του 2008 εγκαινιάστηκαν οι πρώτες αεροπορικές συνδέσεις ανάμεσα στην Κίνα και στην Ταϊβάν, με το δρομολόγιο Σεντζέν-Ταϊπέι, ενώ ακολούθησε ένα ακόμα δρομολόγιο από την Ταϊπέι προς τη Σαγκάη.[286]

Εκλογές

Εκλογές 2007-2008

Οι εκλογές για το 11ο Εθνικό Κογκρέσο του Λαού διεξήχθησαν από τον Οκτώβριο του 2007 ως το Φεβρουάριο του 2008.[287] Η εκλογή των συνολικά 2.987 βουλευτών επιβεβαιώθηκε στις 26 Φεβρουαρίου του 2008.[288]

Εθνικό Κογκρέσο του Λαού, 2007-08
Κόμματα Έδρες
Πολιτική Συμβουλευτική Συνδιάσκεψη του Κινεζικού Λαού (Zhongguo renmin zhengzhi xieshang huiyi)
  • Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας (Zhongguo Gongchan Dang)
  • Επαναστατική Επιτροπή του Κουομιντάνγκ (Zhongguo Guomindang Geming Weiyuanhui)
  • Δημοκρατικός Σύνδεσμος της Κίνας (Zhongguo Minzhu Tongmeng)
  • Κινεζικός Εθνικός Δημοκρατικός Οργανισμός για την Ανασυγκρότηση (Zhongguo Minzhu Jianguo Hui)
  • Ένωση για την Προώθηση της Δημοκρατίας στην Κίνα (Zhongguo Minzhu Cujin Hui)
  • Δημοκρατικό Κόμμα Αγροτών και Εργατών της Κίνας (Zhongguo Nonggong Minzhu Dang)
  • Κόμμα για το Δημόσιο Συμφέρον της Κίνας (Zhongguo Zhi Gong Dang)
  • Κοινωνία 3ης Σεπτεμβρίου (Jiu San Xueshe)
  • Δημοκρατικός Σύνδεσμος Αυτοκυβέρνησης της Ταϊβάν (Taiwan Minzhu Zizhi Tongmeng)
  • Ανεξάρτητοι
 2.987
Σύνολο 2.987

Εκλογές 2012-13

Το 12ο Εθνικό Λαϊκό Κογκρέσο εξελέγη την περίοδο από τον Οκτώβριο του 2012 ως το Φεβρουάριο του 2013 για την περίοδο 2013-2018. Συνέρχεται το Μάρτιο κάθε χρόνου[289]

Εκλογικά αποτελέσματα

Εκλογή προέδρου της NPCSC Εκλογή γενικού γραμματέα της NPCSC
Υποψήφιοι Υπέρ Κατά Αποχή Υποψήφιοι Υπέρ Κατά Αποχή
Ζανγκ Ντεγιάνγκ 2.952 5 4 Γουάνγκ Τσεν 2.923 30 7
Τζανγκ Πινγκ 1 0 0
Εκλογή προέδρου Εκλογή αντιπροέδρου
Υποψήφιοι Υπέρ Κατά Αποχή Υποψήφιοι Υπέρ Κατά Αποχή
Σι Τσινπίνγκ 2.952 1 3 Λι Γιουαντσάο 2.839 80 37
Λιου Γιουνσάν 2 0 0
Λι Χονγκτζόνγκ 1 0 0
Γουάνγκ Γιανγκ 1 0 0
Γιουάν Τσουνκίνγκ 1 0 0
Παν Γιγιάνγκ 1 0 0
εκλογή προέδρου της CMC Πρωθυπουργική εκλογή
Υποψήφιοι Υπέρ Κατά Αποχή Υποψήφιοι Υπέρ Κατά Αποχή
Σι Τσινπίνγκ 2.955 1 3 Λι Κεκιάνγκ 2.940 3 6
εκλογή προέδρου Ανωτάτου Δικαστηρίου Εκλογή γενικού εισαγγελέα
Υποψήφιοι Υπέρ Κατά Αποχή Υποψήφιοι Υπέρ Κατά Αποχή
Τζου Κιάνγκ 2.908 26 23 Κάο Τζιανμίνγκ 2.933 18 5
Γου Αϊγίνγκ 2 0 0
Γουάνγκ Σενγιούνγκ 1 0 0 Τσεν Γιουνλόνγκ 1 0 0
Κι Κι 1 0 0 Κάι Τζουίν 1 0 0

Επικοινωνίες και Μεταφορές

Από τη δεκαετία του 1990, οι συγκοινωνίες στην Κίνα έχουν εκσυγχρονιστεί με την κατασκευή δικτύου δρόμων ταχείας κυκλοφορίας. Το συνολικό μήκος των δρόμων αυτών έφτανε τα 45.000 χιλιόμετρα στο τέλος του 2006.[290][291] Η οδήγηση στη χώρα γίνεται στη δεξιά πλευρά του δρόμου.

Τα ΙΧ κοστίζουν πολύ ακριβά για τους οδηγούς λόγω της φορολογίας.[292]

Οι μακρινές αποστάσεις καλύπτονται από σιδηροδρομικό δίκτυο και από σύστημα με ναυλωμένα λεωφορεία. Οι σιδηρόδρομοι αποτελούν μονοπώλιο του κράτους, ενώ υπόγειος σιδηρόδρομος λειτουργεί σε μεγαλουπόλεις όπως το Πεκίνο και η Σαγκάη. Η Σαγκάη εξυπηρετείται για τις αεροπορικές της μεταφορές από το Διεθνές Αεροδρόμιο Πουντόνγκ, ενώ είναι το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας.

Συγκοινωνιακές Υποδομές

Το σιδηροδρομικό δίκτυο τηςΚίνας και της Ταϊβάν

Οι υποδομές μεταφορών στην Κίνα έχουν σταθερά βελτιωθεί. Μεγάλα ποσά επενδύονται στην κατασκευή δρόμων, κυρίως στις πόλεις, σιδηροδρομικών γραμμών και και νέων αεροδρομίων. Ειδικά στις βιομηχανικές περιοχές υπάρχουν ήδη πολλοί δίαυλοι μεταφοράς, που αντιστοιχούν στα κεντροευρωπαϊκά πρότυπα. Στις απομακρυσμένες περιοχές το δίκτυο συγκοινωνιών είναι όπως και παλαιότερα ανεπαρκές.

Ο διπλανός πίνακας δείχνει την εξέλιξη των επενδύσεων σε αυτοκινητοδρόμους διαχωρισμένων κατευθύνσεων, θαλάσσια δρομολόγια, και σιδηροδρομικές γραμμές από το 1981.

Δρόμοι

Δίκτυο αυτοκινητοδρόμων στην Κίνα το 2010:
  Σε λειτουργία
  Σε κατασκευή

Η Κίνα διαθέτει ουσιαστικά δύο εκατομμύρια χιλιόμετρα δρόμων, οι οποίοι κατά τμήματα βρίσκονται σε πολύ άσχημη κατάσταση και από τη δεκαετία του 1990 έχουν αρχίσει να επεκτείνονται και να βελτιώνονται. Μόνο το 2006 κατασκευάστηκαν 98.720 χιλιόμετρα διαφόρων ειδών δημοσίων δρόμων. Ο στόχος ήταν να συνδεθεί κάθε σχεδόν τοποθεσία με το οδικό δίκτυο μέχρι το 2010.[293]

Στρατός

Μαχητικό στελθ Chengdu J-20 5ης γενιάς.

Ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός της Κίνας, με περίπου 2.2 εκατομμύρια ενεργούς στρατιώτες, είναι η μεγαλύτερη μόνιμη στρατιωτική δύναμη στον κόσμο. Τον κινεζικό στρατό διοικεί η Κεντρική Στρατιωτική Επιτροπή της Κίνας.[294] Η Κίνα έχει το δεύτερο μεγαλύτερο αριθμό εφέδρων στρατιωτών μετά τη Βόρεια Κορέα. Ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός της Κίνας αποτελείται από την Επίγεια Δύναμη, το Ναυτικό, την Πολεμική Αεροπορία, τη Πυραυλική Δύναμη και τη Δύναμη Στρατηγικής Υποστήριξης. Σύμφωνα με την κινεζική κυβέρνηση, ο στρατιωτικός προϋπολογισμός της Κίνας ανήλθε στα 151.5 δισεκατομμύρια δολάρια. Είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος στρατιωτικός προϋπολογισμός στον κόσμο, αν και το 1.3% του ΑΕΠ της χώρας καταλήγει στην κάλυψη των στρατιωτικών αναγκών της χώρας, ποσοστό κάτω από τον μέσο όρο.[295] Ωστόσο, πολλές αρχές - όπως το Ινστιτούτο Έρευνας για την Ειρήνη της Στοκχόλμης και το Γραφείο του Υπουργού Άμυνας των ΗΠΑ ισχυρίζονται ότι η Κίνα κρύβει το πραγματικό ποσό των στρατιωτικών της δαπανών, το οποίο φέρεται να ξεπερνά κατά πολύ τα 151 δισεκατομμύρια δολάρια που δηλώθηκαν για το 2017 αλλά και τα υψηλότερα νούμερα των επόμενων χρόνων.[295]

Η Κίνα έχει το τρίτο ισχυρότερο στρατό[296] και το τρίτο μεγαλύτερο απόθεμα πυρηνικών όπλων στον κόσμο.[297]

Επιστήμη και τεχνολογία

Ιστορία

Η παλαιότερη γνωστή γραπτή φόρμουλα για την πυρίτιδα γράφεται στο κείμενο Ουλίνγκ Τσονγκγιάο του 1044 μ.Χ.

Η Κίνα ήταν παγκόσμιος ηγέτης σε επιστημονικά και τεχνολογικά ζητήματα μέχρι την δυναστεία των Μινγκ όταν και έχασε το προβάδισμα από τους Ευρωπαίους.[298] Αρχαίες κινεζικές ανακαλύψεις και εφευρέσεις, όπως η χαρτοποιία, η τυπογραφία, η πυξίδα και η πυρίτιδα (οι οποίες αποκαλούνται και Τέσσερις Μεγάλες Εφευρέσεις), διαδόθηκαν σε όλη την Ανατολική Ασία, τη Μέση Ανατολή και αργότερα στην Ευρώπη. Οι Κινέζοι μαθηματικοί ήταν οι πρώτοι μαθηματικοί που εισήγαγαν στην μαθηματική επιστήμη τους αρνητικούς αριθμούς[299][300]. Μέχρι τον 17ο αιώνα, λόγω και της αποικιοκρατίας, το δυτικό ημισφαίριο είχε ξεπεράσει την Κίνα στο τομέα της επιστημονικής και τεχνολογικής ανάπτυξης.[301] Οι αιτίες της λεγόμενης Μεγάλης Απόκλισης[302], στην οποία η κάποτε τεχνολογική υπερδύναμη Κίνα είχε καταλήξει να είναι αρκετά πίσω από την Ευρώπη στο τομέα της τεχνολογίας, είναι αντικείμενο αναζήτησης από τους ιστορικούς.

Τον 19ο αιώνα η Κίνα υπέστη επανειλημμένες στρατιωτικές ήττες από τις ευρωπαϊκές αποικιακές δυνάμεις και την Ιαπωνία. Οι Κινέζοι μεταρρυθμιστές άρχισαν να προωθούν την εισαγωγή της σύγχρονης επιστήμης και τεχνολογίας σαν μέρος του Κινήματος Αυτοενδυνάμωσης και της προσπάθειας να ξαναγίνει η Κίνα η παλιά μεγάλη δύναμη. Μετά την άνοδο των κομμουνιστών στην εξουσία το 1949, οι προσπάθειες για την επιστημονική ανάπτυξη στην Κίνα επικεντρώθηκαν στην οργάνωση της επιστήμης και της τεχνολογίας στο πρότυπο της σχεδιασμένης οικονομίας της Σοβιετικής Ένωσης, στην οποία η επιστημονική έρευνα ήταν μέρος του κεντρικού σχεδιασμού και των πενταετών σχεδίων.[303] Μετά το θάνατο του Μάο το 1976, η επιστήμη και η τεχνολογία προωθήθηκαν από την κυβέρνηση σαν μέρος των Τεσσάρων εκσυγχρονισμών της Κίνας [304] και το σοβιετικής έμπνευσης ακαδημαϊκό σύστημα υπέστη σταδιακές μεταρρυθμίσεις. [305]

Σύγχρονη εποχή

Η έδρα της Huawei στο Σενζέν. Η Huawei είναι ο μεγαλύτερος κατασκευαστής τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού στον κόσμο αλλά και ο δεύτερος μεγαλύτερος κατασκευαστής έξυπνων τηλεφώνων στον κόσμο, παρά τις κυρώσεις που έχει υποστεί από την Αμερικανική κυβέρνηση.

Μετά το τέλος της Πολιτιστικής Επανάστασης, η Κίνα έχει πραγματοποιήσει σημαντικές επενδύσεις στην επιστημονική έρευνα[306]. Παράλληλα η Κίνα πλησιάζει με γρήγορους ρυθμούς την Αμερική στις δαπάνες για την έρευνα και ανάπτυξη.[307][308] Το 2017, η Κίνα δαπάνησε 279 δισεκατομμύρια δολάρια για επιστημονική έρευνα και ανάπτυξη. [309] Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, η Κίνα δαπάνησε το 2.11% του ΑΕΠ της για την έρευνα και ανάπτυξη το 2016.[310]

Η επιστήμη και η τεχνολογία θεωρούνται αντικείμενα ζωτικής σημασίας για την επίτευξη των οικονομικών και πολιτικών στόχων της Κίνας. Μάλιστα ο βαθμός στον οποίο η τεχνολογική ανάπτυξη της Κίνας θεωρείται για τους Κινέζους πηγή εθνικής υπερηφάνειας είναι τέτοιος που μερικές φορές αποκαλείται «τεχνολογικός εθνικισμός».[311] Σύμφωνα με τους Παγκόσμιους Δείκτες Πνευματικής Ιδιοκτησίας, οι αρμόδιες υπηρεσίες της Κίνας έλαβαν 1.54 εκατομμύρια αιτήσεις για διπλώματα ευρεσιτεχνίας το 2018, αντιπροσωπεύοντας σχεδόν τις μισές αιτήσεις για διπλώματα ευρεσιτεχνίας παγκοσμίως. Οι αιτήσεις για διπλώματα ευρεσιτεχνίας στην Κίνα είναι υπερδιπλάσιες αυτών των ΗΠΑ. [312] Το 2019, η Κίνα ήταν πρώτη παγκοσμίως στον αριθμό των κατατεθέντων διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας.[313] Η Κίνα κατατάχθηκε 12η παγκοσμίως, 3η στην περιοχή Ασίας και Ωκεανίας και 2η στην ομάδα των χωρών με πληθυσμό άνω των 100 εκατομμυρίων στον Παγκόσμιο Δείκτη Καινοτομίας 2021. Το 2013 ήταν 35η στον ίδιο κατάλογο.[314][315][316][317] Η Κίνα κατατάσσεται πρώτη παγκοσμίως σε σημαντικούς δείκτες που αφορούν την επιστήμη και την τεχνολογία, συμπεριλαμβανομένων του αριθμού των κατατεθέντων διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, μοντέλων χρησιμότητας, εμπορικών σημάτων στις αρμόδιες αρχές. Είναι πρώτη παγκοσμίως στον αριθμό εξαγωγών των λεγόμενων δημιουργικών αγαθών αλλά και πρώτη παγκοσμίως στον αριθμό των βιομηχανικών σχεδιασμών. Επίσης στα πέντε κορυφαία κέντρα επιστήμης και τεχνολογίας (Σενζέν-Χονγκ Κονγκ-Γκουανγκζού και Πεκίνο στη 2η και 3η θέση αντίστοιχα) βρίσκονται δύο κινεζικές πόλεις.[314] Οι κινεζικές εταιρείες τεχνολογίας Huawei και ZTE ήταν οι 2 κορυφαίοι κάτοχοι διεθνών διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας το 2017.[318][319]

Η κινεζική διαστημοσυσκευή Long March 2F εκτοξεύεται από το διαστημικό σκάφος Σεντσόου στο Τσιουτσουάν. Η Κίνα είναι μία από τις τρεις χώρες που έχουν την δυνατότητα να σχεδιάσουν ανεξάρτητα επανδρωμένες διαστημικές πτήσεις, δηλαδή μπορεί να σχεδιάσει την αποστολή ανθρώπων στο διάστημα χωρίς καμία βοήθεια από άλλη χώρα. Οι άλλες χώρες είναι οι ΗΠΑ και η Ρωσία.

Η Κίνα αναπτύσσει το εκπαιδευτικό της σύστημα δίνοντας έμφαση στην επιστήμη, την τεχνολογία, τη μηχανική και τα μαθηματικά. Το 2009 πάνω από δέκα χιλιάδες Κινέζοι μηχανικοί απέκτησαν διδακτορικό και έως και 500.000 μηχανικοί απέκτησαν μπάτσελορ επιστημών την ίδια χρονιά, δηλαδή ολοκλήρωσαν τις προπτυχιακές τους σπουδές.[320] Η Κίνα έγινε ο μεγαλύτερος εκδότης επιστημονικών εργασιών στον κόσμο το 2016.[321][322][323] Κινεζικές εταιρείες τεχνολογίας όπως η Huawei, η Xiaomi και η Lenovo συγκαταλέγονται στους μεγαλύτερους παίκτες στην αγορά τηλεπικοινωνιών, ηλεκτρονικών συσκευών και υπολογιστών.[324][325][326] Από τους 500 ισχυρότερους υπερυπολογιστές οι 173 βρίσκονται στην Κίνα (Νοέμβριος 2021), ενώ το 2020 είχαν φτάσει και κοντά στους 230.[327][328] Η Κίνα είναι η μεγαλύτερη αγορά βιομηχανικών ρομπότ στο κόσμο το 2013. Την περίοδο 2019-21, το 45% των νεοεγκατεστηθέντων βιομηχανικών ρομπότ στο κόσμο εγκαταστάθηκε σε κάποιο κινεζικό εργοστάσιο.[329]

Το κινεζικό διαστημικό πρόγραμμα είναι ένα από τα πιο ενεργά στον κόσμο. Το 1970, η Κίνα εκτόξευσε τον πρώτο της δορυφόρο, τον Τονγκφανγκχόνγκ 1, και έγινε η πέμπτη χώρα που έκανε ανεξάρτητα την εκτόξευση των δορυφόρων της. Δηλαδή, εκτόξευσε τον δορυφόρο από βάση στη Κίνα, και όχι με το τρόπο της Ελλάδας, όπου οι εκτοξεύσεις γίνονται στη Γαλλική Γουιάνα.[330] Το 2003, η Κίνα έγινε η τρίτη χώρα που έστειλε ανθρώπους στο διάστημα με δικά της μέσα και δικό της διαστημικό σταθμό, στέλνοντας τον Γιανγκ Λιουέι στο διάστημα με το Σεντσόου 5. Έως το 2022 δεκατέσσερις Κινέζοι υπήκοοι έχουν ταξιδέψει στο διάστημα, μεταξύ των οποίων δύο γυναίκες. Το 2011, η Κίνα εκτόξευσε τον πρώτο της διαστημικό σταθμό δοκιμών, τον Τιάνγκονγκ-1.[331] Το 2013, η Κίνα προσγείωσε επιτυχώς το αεροσκάφος Τσανγκέ 3 αλλά και το ρόβερ Γιουτού στην επιφάνεια της Σελήνης.[332] Το 2016, η Κίνα εκτόξευσε τον πρώτο δορυφόρο κβαντικής επιστήμης σε ένα πρόγραμμα που έλαβε χώρα σε συνεργασία με την Αυστρία, ο οποίος δορυφόρος είναι αφιερωμένος στη δοκιμή των θεμελιωδών στοιχείων της κβαντικής επικοινωνίας στο διάστημα.[333][334] Το 2019, η Κίνα έγινε η πρώτη χώρα που προσγείωσε μια διαστημοσυσκευή, συγκεκριμένα το Τσανγκέ 4, στην αόρατη πλευρά της Σελήνης.[335] Το 2020, η Κίνα εκτόξευσε τον πρώτο πειραματικό δορυφόρο ο οποίος λειτουργεί με δίκτυο έκτης γενιάς[336][337] και ο Τσανγκέ 5 επέστρεψε με επιτυχία δείγματα από το φεγγάρι στη Γη, καθιστώντας την Κίνα την τρίτη χώρα που φέρνει με δικά της μέσα δείγμα από το Φεγγάρι στη γη μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Σοβιετική Ένωση.[338] Το 2021, η Κίνα έγινε το δεύτερο έθνος στην ιστορία που προσγείωσε με δικά της μέσα ένα δικό της ρόβερ στον Άρη, το Τσουρόνγκ, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες. [339]

Επί του παρόντος, η Κίνα κατασκευάζει τον δικό της διαστημικό σταθμό, τον Τιανγκόνγκ, σε χαμηλή τροχιά γύρω από τη Γη. Η κατασκευή του κινεζικού διαστημικού σταθμού αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2022, με την εκτόξευση δύο νέων μονάδων με επιπλέον εξαρτήματα που είναι αναγκαία για τη λειτουργία του.[340]

Διάστημα

Επανδρωμένες διαστημικές αποστολές

Η στολή του Γιανγκ Λιούι
Σένζου 5

Το 2003, η Κίνα έγινε η τρίτη χώρα, μετά τη Σοβιετική Ένωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες, που έκανε επανδρωμένη αποστολή στο διάστημα. Τότε ο ο Γιανγκ Λιούι, με την κάψουλα Σέντζοου 5, παρέμεινε για 21 ώρες σε τροχιά κάνοντας 14 περιστροφές γύρω από την Γη και έγινε δεκτός ως ήρωας κατά την επιστροφή του. Τον Οκτώβριο του 2005 επανέλαβε το κατόρθωμά της με την εκτόξευση του Σέντζοου 6. Εκείνη η αποστολή διήρκεσε για 5 ημέρες και οι ταϊκοναύτες που επέβαιναν ήταν ο Φέι Τζουνλόνγκ κι ο Νάι Χαϊσένγκ. Το Σεπτέμβριο του 2008 εκτόξευσε το Σέντζοου 7,[341] στο οποίο επέβαιναν τρεις ταϊκοναύτες. Κατά τη διάρκεια αυτής της αποστολής, πραγματοποιήθηκε κι ο πρώτος διαστημικός περίπατος της Κίνας[342], πράξη απαραίτητη έτσι ώστε να αναπτυχθεί η τεχνολογία σύνδεσης δυο διαστημοπλοίων και να δημιουργήσει η Κίνα τον πρώτο της διαστημικό σταθμό την επόμενη δεκαετία, ο οποίος θα κατασκευαστεί και θα εκτοξευθεί το 2020 και θα είναι ένα εργαστήριο μικρής κλίμακας βάρους 20 τόνων και θα αποτελέσει το τρίτο και τελευταίο στάδιο του σημερινού επανδρωμένου διαστημικού προγράμματος της χώρας.

Μη επανδρωμένες αποστολές

Πριν την πραγματοποίηση της πρώτης της επανδρωμένης αποστολής, η Κίνα είχε πραγματοποιήσει 4 δοκιμαστικές αποστολές με διαστημόπλοιο Σέντζοου. Αυτές οι αποστολές περιλάμβαναν ζώα, επιστημονικά πειράματα καθώς και διάφορα άλλα πράγματα προκειμένου να διαπιστώσουν αν είχαν την δυνατότητα να πραγματοποιήσουν επανδρωμένη διαστημική αποστολή. Επιπλέον, τον Νοέμβριο του 2007 τοποθέτησε τη διαστημοσυσκευή Τσανγκ-ε 1 σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη, όπου θα παραμείνει για έναν τουλάχιστον χρόνο, μελετώντας από κοντά τον φυσικό μας δορυφόρο.

Διαστημικό πρόγραμμα

Το διαστημικό πρόγραμμα της Κίνας είναι αρκετά φιλόδοξο αν αναλογιστεί κανείς και τη χρηματοδότησή του. Συγκεκριμένα προβλέπονται να δαπανηθούν 1,1 δισεκατομμύρια ευρώ δηλαδή το 1/10 του αντίστοιχου προϋπολογισμού της NASA τη δεκαετία του 1960 (όταν και έκανε εκείνη τις πρώτες τις επανδρωμένες διαστημικές αποστολές). Για όλες αυτές τις αποστολές που έγιναν ή προγραμματίζονται, προπονούνται 14 Κινέζοι σε ειδικές ρωσικές διαστημικές εγκαταστάσεις που βρίσκονται βόρεια της Κίνας, οι οποίοι ονομάζονται «ταϊκοναύτες» (όπως οι αστροναύτες και οι κοσμοναύτες για ΗΠΑ και Ρωσία αντίστοιχα). Αυτές οι αποστολές πραγματοποιούνται στο διαστημικό κέντρο του Τζιουκουάν. Τέλος, η Κίνα έχει εκφράσει ενδιαφέρον για να συμμετάσχει κι αυτή στον ISS (Διεθνή Διαστημικό Σταθμό) αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει επιτευχθεί κάποια συμφωνία (αυτό είναι κι ο κύριος λόγος που προωθεί τον δικό της διαστημικό σταθμό).

Υποδομές

Μετά από άνθηση στις υποδομές που διήρκεσε πολλές δεκαετίες[343] η Κίνα έχει κατασκευάσει πολυάριθμα κορυφαία έργα: η Κίνα έχει κατασκευάσει τομεγαλύτερο δίκτυο τρένων υψηλής ταχύτητας στον κόσμο,[344] μερικούς από τους πιο ψηλούς ουρανοξύστες στον κόσμο,[345] το μεγαλύτερο εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας στον κόσμο (το φράγμα των Τριών Φαραγγιών),[346], το έργο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με τη μεγαλύτερη ισχύ στο κόσμο,[347] ένα παγκόσμιο σύστημα δορυφορικής πλοήγησης με τον μεγαλύτερο αριθμό δορυφόρων στον κόσμο.[348] Έχει επίσης ξεκινήσει την πρωτοβουλία μιας ζώνης και ενός δρόμου, μια μεγάλη παγκόσμια πρωτοβουλία κατασκευής υποδομών σε όλο το κόσμο, ένα πρόγραμμα το οποίο η Κίνα χρηματοδοτεί με 50 με 100 δισεκατομμύρια δολάρια στο κόσμο.[349] Η Πρωτοβουλία μιας ζώνης και ενός δρόμου σταδιακά γίνεται ένα από τα μεγαλύτερα αναπτυξιακά σχέδια στη σύγχρονη ιστορία.[350]

Τηλεπικοινωνίες

Τα ποσοστά διείσδυσης του Διαδικτύου στην Κίνα, αλλά και των χωρών της Ανατολικής Ασίας και της Νοτιοανατολικής Ασίας σε ένα διαδραστικό χάρτη, ο οποίος καλύπτει την περίοδο 1995–2012.

Η Κίνα είναι η μεγαλύτερη αγορά τηλεπικοινωνιών στον κόσμο. Αυτή τη στιγμή έχει τον μεγαλύτερο αριθμό ενεργών συσκευών κινητών τηλεφώνων από οποιαδήποτε χώρα στον κόσμο. Το 2018 οι εταιρείες τηλεπικοινωνιών της Κίνας είχαν πάνω από 1.5 δισεκατομμύριο συνδρομητές.[351] Το 2018 η Κίνα διέθετε πάνω από 800 εκατομμύρια χρήστες του διαδικτύου και ευρυζωνικών συνδέσεων, δηλαδή περίπου το 60% των κατοίκων. Σχεδόν όλοι οι Κινέζοι χρήστες του διαδικτύου έχουν και κινητό τηλέφωνο.[352] Το 2018, η Κίνα είχε περισσότερους από 1 δισεκατομμύριο χρήστες κινητών συσκευών τέταρτης γενιάς, αντιπροσωπεύοντας το 40% του παγκοσμίου συνόλου.[353] Η Κίνα σημειώνει ραγδαίες προόδους στα δίκτυα πέμπτης γενιάς — στα τέλη του 2018, η Κίνα είχε ήδη ξεκινήσει δοκιμές και εμπορικές εφαρμογές δικτύων πέμπτης γενιάς σε μεγάλη κλίμακα.[354]

Η China Mobile, η China Unicom και η China Telecom, είναι οι τρεις μεγάλοι πάροχοι κινητής τηλεφωνίας και διαδικτύου στην Κίνα. Η China Telecom εξυπηρετεί περισσότερους από 145 εκατομμύρια συνδρομητές ευρυζωνικών συνδέσεων και 300 περίπου εκατομμύρια χρήστες κινητής τηλεφωνίας. Η China Unicom είχε περίπου 300 εκατομμύρια συνδρομητές χρήστες κινητής τηλεφωνίας. Η China Mobile εξυπηρετεί 925 εκατομμύρια συνδρομητές κινητής τηλεφωνίας το 2018.[355][356] Οι τρεις μεγάλες εταιρείες κινητής τηλεφωνίας της Κίνας λειτουργούσαν πάνω από 3,4 εκατομμύρια σταθμούς βάσης δικτύων τέταρτης γενιάς στη Κίνα.[357] Αρκετές κινεζικές εταιρείες τηλεπικοινωνιών, κατά κύριο λόγο η Huawei και η ZTE, έχουν κατηγορηθεί για κατασκοπεία υπέρ του κινεζικού στρατού.[358]

Η Κίνα έχει αναπτύξει το δικό της σύστημα δορυφορικής πλοήγησης, Μπεϊντόου. Το 2012 άρχισε να προσφέρει λειτουργίες περιήγησης σε όλη την Ασία[359] και μέχρι το τέλος του 2018 είχε γίνει πια χρηστικό σε κάθε χώρα του κόσμου. Πλέον το Μπεϊντόου καλύπτει κάθε χώρα του κόσμου.[360][361] Μετά την εκτόξευση του 35ου δορυφόρου του συστήματος Μπεϊντόου, ο οποίος μπήκε σε τροχιά γύρω από τη Γη στις 23 Ιουνίου 2020, ο Μπεϊντόου, μετά το GPS και το GLONASS, έγινε το τρίτο ολοκληρωμένο παγκόσμιο δορυφόρο πλοήγησης στον κόσμο.[362]

Μεταφορές

Η γέφυρα Ντουγκέ είναι η υψηλότερη γέφυρα στο κόσμο.

Από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 το εθνικό οδικό δίκτυο της Κίνας έχει επεκταθεί σημαντικά. Έχει δημιουργηθεί ένα μεγάλο εθνικό δίκτυο αυτοκινητοδρόμων και οδών ταχείας κυκλοφορίας. Το 2018, οι αυτοκινητόδρομοι της Κίνας διέσχιζαν συνολικά μια απόσταση 142.500 χιλιομέτρων. Το κινεζικό σύστημα είναι το μεγαλύτερο σύστημα αυτοκινητοδρόμων στον κόσμο.[363] Η Κίνα έχει τη μεγαλύτερη αγορά αυτοκινήτων στον κόσμο. Τα νούμερα των πωλήσεων αλλά και της παραγωγής αυτοκινήτων ανά έτος ξεπερνούν αυτά των Ηνωμένων Πολιτειών. Μια αρνητική παρενέργεια της ταχείας ανάπτυξης του οδικού δικτύου της Κίνας είναι η σημαντική αύξηση στον αριθμό των τροχαίων ατυχημάτων.[364] Ο αριθμός των θανάτων από τροχαία ατυχήματα μειώθηκε κατά 20% την δεκαετία του 2007-2017.[365] Στις αστικές περιοχές, τα ποδήλατα αποτελούν βασικό μέσο μεταφοράς. Στην δεκαετία του 1990 ήταν πολύ σημαντικά. Το 2012 υπήρχαν περίπου 470 εκατομμύρια ποδήλατα στη Κίνα και ο αριθμός των σε κυκλοφορία οχημάτων βαίνει αυξανόμενος.[366]

Το Διεθνές Αεροδρόμιο Ντασίνγκ του Πεκίνου διαθέτει τον μεγαλύτερο τερματικό σταθμό αεροδρομίου, ο οποίος βασίζεται αποκλειστικά σε ένα κτίριο.

Οι σιδηρόδρομοι της Κίνας ανήκουν εξολοκλήρου στο κράτος. Είναι ένα από τα πιο πολυσύχναστα σιδηροδρομικά δίκτυα στον κόσμο. Το 2006, αν και καταλάμβαναν το 6% των σιδηροδρομικών γραμμών στο κόσμο, διακίνησαν το ένα τέταρτο της παγκόσμιας σιδηροδρομικής κυκλοφορίας.[367] Το 2017 το μήκος του σιδηροδρομικού δικτύου της Κίνας ξεπερνούσε τα 127.000 χιλιόμετρα και ήταν το δεύτερο μεγαλύτερο δίκτυο στον κόσμο.[368] Οι σιδηρόδρομοι προσπαθούν να ανταποκριθούν στην τεράστια ζήτηση που δημιουργείται κατά περιόδους. Η περίοδος της Κινεζικής Πρωτοχρονιάς είναι πάρα πολύ πιεστική περίοδος για τις συγκοινωνίες της Κίνας εν γένει. Τότε λαμβάνει χώρα η μεγαλύτερη μετακίνηση ανθρώπων στο κόσμο, καθώς εκατοντάδες εκατομμύρια Κινέζοι επιστρέφουν στα πατρικά τους για να δουν τους συγγενείς τους.[369]

Το σύστημα σιδηροδρόμων υψηλής ταχύτητας της Κίνας ξεκίνησε να κατασκευάζεται στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Μέχρι το τέλος του 2020, ο σιδηρόδρομος υψηλής ταχύτητας στην Κίνα είχε γίνει ένα πολύ μεγάλο δίκτυο, το μεγαλύτερο στο κόσμο, με το μήκος των σιδηροδρομικών γραμμών υψηλής ταχύτητας να φτάνει τα 37.900 χιλιόμετρα.[370][371] Οι γραμμές Πεκίνου-Σανγκάης, Πεκίνου-Τιαντζίν και Τσενγκντού-Τσονγκτσίνγκ φτάνουν ταχύτητες που φτάνουν ακόμη και τα 350 χιλιόμετρα την ώρα, καθιστώντας τες τις ταχύτερες συμβατικές σιδηροδρομικές γραμμές υψηλής ταχύτητας στον κόσμο. Το σιδηροδρομικό δίκτυο υψηλής ταχύτητας της Κίνας εξυπηρέτησε πάνω από 2.29 δισεκατομμύρια επιβάτες το 2019 (το πιο πολυσύχναστο στον κόσμο).[372] Η μεγαλύτερη ενιαία γραμμή σιδηροδρόμου υψηλής ταχύτητας στο κόσμο είναι η γραμμή Πεκίνου-Γκουανγκτσόου-Σενζέν, ενώ μεγάλη γραμμή είναι και ο Σιδηρόδρομος Υψηλής Ταχύτητας Πεκίνου-Σανγκάης, ο οποίος διασχίζει τρεις από τις μεγαλύτερες σιδηροδρομικές γέφυρες στον κόσμο.[373] Το τρένο Μαγκλέβ της Σαγκάης, το οποίο μπορεί να φτάσει ακόμη και τα 431 χιλιόμετρα την ώρα, είναι το γρηγορότερο τραίνο το οποίο αυτή τη στιγμή χρησιμοποιείται σε κάποια σιδηροδρομική γραμμή, τον Ιούλιο του 2022.[374]

Το λιμάνι βαθέων υδάτων της Σαγκάης στο νησί Γιανγκσάν στον κόλπο Χανγκτσόου είναι το πιο πολυσύχναστο λιμάνι εμπορευματοκιβωτίων στον κόσμο από το 2010 και εντεύθεν.

Η ανάπτυξη των συστημάτων μεταφορών υψηλής ταχύτητας στις κινεζικές πόλεις έχει επιταχυνθεί μετά το 2000.[375] Τον Ιανουάριο του 2021 υπήρχαν 44 πόλεις της Κίνας που είχαν σε λειτουργία σύστημα μετρό[376] ενώ 39 άλλες χώρες έχουν σύστημα μετρό υπό ανάπτυξη.[377] Το 2020, η Κίνα διέθετε τα πέντε μεγαλύτερα συστήματα μετρό στον κόσμο. Αυτά είναι τα μετρό της Σαγκάης, του Πεκίνου, του Γκουανγκτσόου, του Τσενγκντού και του Σενζέν.

Το 2017 υπήρχαν 229 αεροδρόμια σε λειτουργία. Μέχρι το 2020 είχε προγραμματιστεί η έναρξη λειτουργίας δεκάδων ακόμη. Η Κίνα έχει πάνω από 2.000 ποτάμια και θαλάσσια λιμάνια. Περίπου 130 από αυτά είναι ανοιχτά στην διεθνή ναυτιλία. Το 2017, τα λιμάνια της Σαγκάης, του Χονγκ Κονγκ, του Σεντσέν, του Νίνγκπο-Τσοουσάν, του Κουανγκτσόου, του Τσινγκτάο και του Τιεντσίν ήταν μεταξύ των δέκα μεγαλύτερων στη κίνηση εμπορευματοκιβωτίων και στη συνολική χωρητικότητα του διακινούμενου φορτίου.

Στις 13 Απριλίου 2022, η Κίνα εγκαινίασε μια νέα εμπορευματική σιδηροδρομική διαδρομή για εμπορευματικά τρένα η οποία ξεκινά από την πόλη Σιάν. Αυτή η γραμμή διασχίζει τις εξής χώρες: Καζακστάν, Αζερμπαϊτζάν, Ρουμανία, Ουγγαρία, Σλοβακία, Τσεχία. Προορισμός της γραμμής είναι το Μάνχαϊμ της Γερμανίας. Αυτή η διαδρομή Σιάν-Μάνχαϊμ διασχίζει 11.300 χιλιόμετρα.[378]

Ύδρευση και αποχέτευση

Οι υποδομές ύδρευσης και αποχέτευσης στην Κίνα αντιμετωπίζουν ορισμένα προβλήματα. Αυτά, μεταξύ άλλων, είναι οι γρήγοροι ρυθμοί αστικοποίησης που ασκούν πιέσεις σε αυτά, η λειψυδρία, η μόλυνση και η ρύπανση τους.[379] Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε το Κοινό Πρόγραμμα Παρακολούθησης για την Ύδρευση και την Αποχέτευση του ΠΟΥ και της Γιούνισεφ, το 2015, περίπου το 36% του αγροτικού πληθυσμού στην Κίνα εξακολουθούσε να μην έχει πρόσβαση σε βελτιωμένης ποιότητας υπηρεσίες αποχέτευσης.[380] Το εν εξελίξει έργο μεταφοράς νερού από τη νότια προς τη βόρεια Κίνα έχει στόχο να μειώσει την έλλειψη νερού στη βόρεια Κίνα με τη μεταφορά νερού από τη βόρεια Κίνα.[381]

Πολιτισμός

Η κομητεία Φενγκχουάνγκ περιλαμβάνει μια αρχαία πόλη η οποία φιλοξενεί πολλά αρχιτεκτονικά κατάλοιπα στυλ των δυναστειών Μινγκ και Τσινγκ.

Ο κινεζικός πολιτισμός έχει επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από τον Κομφουκιανισμό, χαρακτηριστικό το οποίο ισχύει από την κινεζική αρχαιότητα. Για πάρα πολλούς αιώνες, μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα, ο κύριος φορέας κοινωνικής ανέλιξης στην Κίνα ήταν οι υψηλές επιδόσεις στις πολύ σημαντικές αυτοκρατορικές εξετάσεις, οι οποίες ξεκίνησαν να δίνονται κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Χαν.[382] Η έμφαση των εξετάσεων στη λογοτεχνία επηρέασε τη γενική αντίληψη της πολιτιστικής καλλιέργειας στην Κίνα, αναπτύσσοντας τη πεποίθηση ότι η καλλιγραφία, η ποίηση και η ζωγραφική ήταν ανώτερες μορφές τέχνης από τον χορό ή το δράμα. Ο κινεζικός πολιτισμός, εδώ και αιώνες, τονίζει έντονα την αίσθηση της μεγάλης ιστορίας που έχει αλλά προωθεί και μια εν πολλοίς εσωστρεφής εθνική προοπτική. [383] Οι εξετάσεις και η αξιοκρατία, αποτελούν δύο αξίες που οι Κινέζοι εκτιμούν πολύ.[384]

Μια πύλη φεγγαριού σε έναν κινέζικο κήπο.

Οι πρώτοι ηγέτες της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας γεννήθηκαν όταν ακόμα υπήρχε η δυναστεία των Τσινγκ, αλλά επειδή η δυναστεία έπεσε όταν αυτοί ήταν σε εφηβική ή νεανική ηλικία, το Κίνημα της Τέταρτης Μαΐου το 1919 και τα μεταρρυθμιστικά ιδεώδη επηρέασαν αποφασιστικά την πολιτική τους διαμόρφωση. Οι Κινέζοι κομμουνιστές ηγέτες προσπάθησαν να αλλάξουν ορισμένες παραδοσιακές πτυχές του κινεζικού πολιτισμού, όπως η κατοχή της γης, ο σεξισμός και το κομφουκιανικό σύστημα εκπαίδευσης, διατηρώντας παράλληλα άλλες, όπως την οικογενειακή δομή και την κουλτούρα της υπακοής στο κράτος. Ορισμένοι παρατηρητές θεωρούν ότι η θεμελίωση της ΛΔΚ το 1949 σηματοδοτεί την συνέχιση της παραδοσιακής κινεζικής δυναστικής ιστορίας, ενώ άλλοι ισχυρίζονται ότι η διακυβέρνηση του Κομμουνιστικού Κόμματος έχει προκαλέσει τεράστιες ζημιές στα θεμέλια του κινεζικού πολιτισμού, ιδιαίτερα μέσω πολιτικών κινημάτων όπως η Πολιτιστική Επανάσταση της δεκαετίας του 1960, στο οποίο στοχοποιήθηκαν βάναυσα πολλές πτυχές του παραδοσιακού κινεζικού πολιτισμού, καθώς το κράτος τις θεωρούσε σαν «οπισθοδρομικές και επιβλαβείς» ή σαν «απομεινάρια της φεουδαρχίας». Πολλές σημαντικές πτυχές της παραδοσιακής κινεζικής ηθικής και πολιτισμού, όπως ο Κομφουκιανισμός, η κινεζική τέχνη και λογοτεχνία, αλλά και τέχνες του θεάματος όπως η όπερα του Πεκίνου,[385] συνέχισαν να λειτουργούν, αλλά υπέστησαν τροποποιήσεις για να συμμορφωθούν με τις κυβερνητικές πολιτικές και την προπαγάνδα εκείνη την εποχή. Η πρόσβαση σε ξένα μέσα ενημέρωσης παραμένει πολύ περιορισμένη. [386]

Σήμερα, η κινεζική κυβέρνηση έχει αποδεχθεί πολλά στοιχεία του παραδοσιακού κινεζικού πολιτισμού ως αναπόσπαστο μέρος της κινεζικής κοινωνίας. Με την άνοδο του κινεζικού εθνικισμού και το τέλος της Πολιτιστικής Επανάστασης, έχει σημειωθεί μια δυναμική αναβίωση και επάνοδος για πολλές μορφές παραδοσιακής κινεζικής τέχνης, λογοτεχνίας, μουσικής, κινηματογράφου, μόδας και αρχιτεκτονικής[387] ενώ η λαϊκή τέχνη συγκαταλέγεται στα πεδία του κινεζικού πολιτισμού που έχουν τύχει προσοχής σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο. [388] Μια δημοσκόπηση τον Οκτώβριο του 2020[389] η οποία έλαβε χώρα στην Ισπανία,[390] τη Σλοβακία,[391] τη Λετονία,[392] τη Σερβία,[393] και τη Ρωσία[394] διαπίστωσε ότι οι πλειοψηφίες των κατοίκων σε αυτές τις χώρες θεωρούσαν την Κίνα ως μια "πολιτιστικά ελκυστική χώρα" .

Τουρισμός στην Κίνα

Η Κίνα έλαβε 55.7 εκατομμύρια ξένους τουρίστες στο έδαφος της το 2010[395] και το 2012 η Κίνα ήταν η τρίτη μεγαλύτερη χώρα στο κόσμο ως προς τις αφίξεις ξένων τουριστών.[396] Επίσης, η Κίνα έχει ένα πολύ ανεπτυγμένο εγχώριο τουρισμό. Υπολογίζεται ότι 740 εκατομμύρια Κινέζοι τουρίστες ταξίδεψαν εντός της χώρας τον Οκτώβριο του 2012. Η Κίνα φιλοξενεί τον δεύτερο μεγαλύτερο αριθμό Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς από οποιαδήποτε άλλη χώρα στο κόσμο (με 56 μνημεία), μετά την Ιταλία, ενώ η Κίνα είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς στον κόσμο (και πρώτη στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού).. Το Euromonitor International προβλέπει ότι η Κίνα θα γίνει ο δημοφιλέστερος προορισμός στον κόσμο για τους ξένους τουρίστες έως το 2030.[397]

Βιβλιογραφία

Οι ιστορίες του κινεζικού βιβλίου Ταξίδι προς στη Δύση ανήκει στα δημοφιλέστερα θέματα που παρουσιάζονται στην όπερα του Πεκίνου.

Η κινεζική λογοτεχνία ανάγεται στην λογοτεχνία της δυναστείας Τσόου.[398] Τα κινεζικά κλασικά κείμενα καλύπτουν μια ευρεία σειρά από θέματα. Συγκεκριμένα, παρουσιάζουν μια σειρά σκέψεων και θεμάτων. Έτσι, τα αρχαία κινεζικά κείμενα ανήκουν καλύπτουν θέματα ημερολογιακά/καθημερινά, στρατιωτικά, αστρολογικά, βοτανολογικά, γεωγραφικά και πολλά άλλα.[399] Μερικά από τα πιο σημαντικά κείμενα της αρχαίας κινεζικής λογοτεχνίας είναι το Ι Τσινγκ, το Σουτζίνγκ, αλλά και γενικότερα το σύνολο των Τεσσάρων Βιβλίων και των Πέντε Κλασικών. Αυτά τα βιβλία του Κομφουκιανισμού ήταν βασικά συστατικά στοιχεία του προγράμματος σπουδών που υπεδείκνυε το κράτος για αιώνες.[400] Η κλασική κινεζική ποίηση συνέχιζε να αναπτύσσεται και μετά την δυναστεία Τσόου. Η ακμή της σημειώθηκε κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Τανγκ. Ο Λι Πο και ο Του Φου ήταν οι συγγραφείς που ανέπτυξαν τον ρομαντισμό και τον ρεαλισμό αντίστοιχα, δύο συγγραφείς εξαιρετικά σημαντικοί στη κινεζική λογοτεχνία.[401] Η κινεζική ιστοριογραφία ξεκίνησε με τα Αρχεία του Μεγάλου Ιστορικού. Το συνολικό εύρος της ιστοριογραφικής παράδοσης στη Κίνα συμπεριλαμβάνεται σε ένα σημαντικό έργο, τις Εικοσιτέσσερις Ιστορίες. Οι Εικοσιτέσσερις Ιστορίες έχουν αποτελέσει πρότυπο για την κινεζική μυθοπλασία. Άλλες πηγές της κινεζικής μυθοπλασίας είναι πέραν αυτού του έργου, η κινεζική μυθολογία και λαογραφία.[402] Η δυναστεία των Μινγκ ήταν μια περίοδος όπου οι κάτοικοι των πόλεων αυξήθηκαν αρκετά. Έτσι η κινεζική κλασική μυθοπλασία άλλαξε μορφή και γνώρισε μια έκρηξη στην παραγωγή ιστορικών μυθιστορημάτων, αλλά και τη μυθοπλασία που αφορά τους θεούς και τους δαίμονες της κινεζικής μυθολογίας. Στην περίοδο αυτή αντιπροσωπεύονται από τα Τέσσερα μεγάλα κλασικά μυθιστορήματα που περιλαμβάνουν το Όριο του Νερού (αγγλ. Water Margin), τον Έρωτα των Τριών Βασιλείων, το Ταξίδι προς την Δύση και Το όνειρο της κόκκινης κάμαρας. [403] Αυτά τα τέσσερα βιβλία, μαζί με τα μυθιστορήματα ουσιά των Τσιν Γιονγκ και Λιάνγκ Γιουσένγκ[404] αποτελούν μια διαχρονική πηγή έμπνευσης των συγγραφέων και των φορέων του πολιτισμού σε όλη τη Ανατολική Ασία.[405]

Στον απόηχο του Κινήματος του Νέου Πολιτισμού μετά το τέλος της δυναστείας των Τσινγκ, η κινεζική λογοτεχνία υπέστη μια ακόμα σημαντική αλλαγή, καθώς οι συγγραφείς άρχισαν να γράφουν σε δημοτική κινεζική γλώσσα για να μπορεί κάθε απλός πολίτης να κατανοεί τα βιβλία. Οι Χου Σι και Λου Σουν ήταν πρωτοπόροι της σύγχρονης κινεζικής λογοτεχνίας.[406] Μετά την πολιτιστική επανάσταση της δεκαετίας του 1960 έκαναν την εμφάνιση τους νέα είδη όπως η ομιχλώδης ποίηση, η λεγόμενη λογοτεχνία με ουλές(αγγλ. scar literature), η μυθοπλασία για νέους ενήλικες και η λογοτεχνία σουνγκέν. Το λογοτεχνικό κίνημα σουνγκέν είναι επηρεασμένο από τον μαγικό ρεαλισμό.[407] Ο Μο Γιαν, συγγραφέας και εκπρόσωπος του λογοτεχνικού κινήματος σουνγκέν, τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 2012. [408]

Κουζίνα

Κύριο λήμμα: Κινέζικη κουζίνα
Χάρτης που δείχνει σημαντικές τοπικές κουζίνες της Κίνας

Η κινεζική κουζίνα είναι πολύ ποικιλόμορφη. Οι τοπικές κουζίνες της Κίνας αντλούν την διαφορετικότητα τους στην μαγειρική ιστορία της κάθε περιοχής και την γεωγραφική απόσταση της κάθε περιοχές. Υπάρχουν ορισμένες αρκετά επιδραστικές κουζίνες, οι οποίες συμπυκνώνονται στον όρο-ομπρέλα Οχτώ μεγάλες κουζίνες, όρος ο οποίος περικλείει την κουζίνα του Σετσουάν, των Καντονέζων, του Τσιανγκσού, του Σαντόνγκ, του Φουτσιάν, του Χουνάν, του Ανχουέι και του Τσετσιάνγκ.[409] Οι κινεζικές τοπικές κουζίνες χαρακτηρίζονται από ακριβείς δεξιότητες διαμόρφωσης, θέρμανσης και αρωματισμού των γευμάτων.[410] Η κινεζική κουζίνα είναι επίσης γνωστή για την ποικιλομορφία των μεθόδων μαγειρέματος και των συστατικών των πιάτων της,[411] αλλά και για τα θεραπευτικά τρόφιμα τα οποία προωθεί η παραδοσιακή κινεζική ιατρική.[412] Γενικά, το βασικό πιάτο της νότιας Κίνας είναι το ρύζι, ενώ της βόρειας Κίνας τα σιταρένια ψωμιά και τα νουντλς. Η διατροφή των απλών ανθρώπων του 19ου αιώνα και νωρίερα αποτελούνταν σε μεγάλο βαθμό από δημητριακά και απλά λαχανικά, με το κρέας να προορίζεται για ειδικές περιστάσεις. Τα προϊόντα με κύριο συστατικό τα φασόλια, όπως το τόφου και το γάλα σόγιας, είναι δημοφιλής πηγή πρωτεΐνης για τους Κινέζους.[413] Το χοιρινό κρέας είναι το δημοφιλέστερο είδος κρέατος στην Κίνα, αντιπροσωπεύοντας περίπου τα τρία τέταρτα της συνολικής κατανάλωσης κρέατος της χώρας.[414] Οι μισοί εκτρεφόμενοι χοίροι βρίσκονται στη Κίνα. Ενώ το χοιρινό κυριαρχεί στην αγορά κρέατος της Κίνας, υπάρχει επίσης η χορτοφαγική βουδιστική κουζίνα η οποία αποφεύγει εντελώς το κρέας, αλλά και η κινεζική ισλαμική κουζίνα (βλέπε Κινέζοι Χουέι, Ουιγούροι- τις κύριες μουσουλμανικές εθνότητες της Κίνας) η οποία αποφεύγει το χοιρινό κρέας, όπως και κάθε ισλαμική κουζίνα. Η κουζίνα της Νότιας Κίνας, λόγω της εγγύτητας της νότιας Κίνα με την θάλασσα αλλά και λόγω του ηπιότερου κλίματος της, έχει μεγάλη ποικιλία από θαλασσινά και λαχανικά. Έτσι η κουζίνα της Νότιας Κίνας διαφέρει σε πολλές απόψεις από τα πιάτα που τρώγονται στην ξηρή βόρεια Κίνα όπου βασικό συστατικό της είναι το σιτάρι. Υπάρχει επίσης η κουζίνα του Χονγκ Κονγκ και το κινεζοαμερικανική κουζίνα, κουζίνες οι οποίες αποτελούν παρακλάδια της κινεζικής κουζίνας και έχουν αναπτυχθεί σε μέρη όπου υπάρχει μεγάλη κινεζική διασπορά.

Μουσική

Η κινεζική μουσική καλύπτει μια μεγάλη ποικιλία μουσικών επιλογών και χαρακτηριστικών. Έτσι οι Κινέζοι έρχονται σε επαφή με την παραδοσιακή μουσική, τη σύγχρονη μουσική και πολλά είδη μουσικής. Η κινέζικη μουσική έχει πανάρχαιες ρίζες. Τα παραδοσιακά κινέζικα μουσικά όργανα, παραδοσιακά, έχουν ομαδοποιηθεί σε οχτώ κατηγορίες οι οποίες συλλογικά είναι γνωστές ως μπαγίν (八音). Η παραδοσιακή κινεζική όπερα είναι μια μορφή μουσικού θεάτρου στην Κίνα. Έχει και αυτή μια μεγάλη ιστορία χιλιάδων ετών. Γνωστές κινεζικές όπερες είναι η όπερα του Πεκίνου και η καντονέζικη όπερα αποδεικνύοντας ότι η κινεζική όπερα έχει τοπικές παραλλαγές.[415] Η κινέζικη ποπ (C-Pop) περιλαμβάνει τα είδη της μανδαρινικής και της καντονέζικης ποπ. Το κινέζικο ραπ, το κινέζικο χιπ χοπ και το χιπ χοπ του Χονγκ Κονγκ έχουν γίνει δημοφιλή είδη της κινεζικής σύγχρονης μουσικής, ιδιαίτερα στους νέους.[416]

Κινηματογράφος

Ο κινηματογράφος εισήχθη για πρώτη φορά στην Κίνα το 1896 και το 1905 κυκλοφόρησε η ταινία Το όρος Τινγκτσούν, η πρώτη κινεζική ταινία.[417] Η Κίνα έχει τον μεγαλύτερο αριθμό κινηματογραφικών οθονών από οποιαδήποτε άλλη χώρα στο κόσμο, ρεκόρ το οποίο πέτυχε το 2016.[418] Η Κίνα έγινε η μεγαλύτερη κινηματογραφική αγορά στον κόσμο το 2020.[419][420] Οι 3 κορυφαίες ταινίες με τις υψηλότερες εισπράξεις στην Κίνα αυτή τη στιγμή είναι οι Wolf Warrior 2 (2017) , Νε Τσα (2019) και Η Περιπλανώμενη Γη (2019).[421]

Μόδα

Το χανφού είναι η ιστορική ενδυμασία των κινέζων Χαν. Το τσιπάο, γνωστό ως τσόνγκσαμ στη Κορέα, είναι δημοφιλές κινεζικό γυναικείο φόρεμα.[422] Το κίνημα του χανφού ήταν δημοφιλές στη σύγχρονη εποχή και επιδιώκει να αναζωογονήσει την χρήση της παραδοσιακής ενδυμασίας χανφού στους Κινέζους.[423]

Αθλητισμός

Η Κίνα έχει έναν από τους παλαιότερους αθλητικούς πολιτισμούς στον κόσμο. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η τοξοβολία (σετσιάν) ξεκίνησε να εξασκείται στην Κίνα κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Δυτικών Τσόου. Η ξιφομαχία (τσιανσού) και το τσουτζού, ένα άθλημα που έχει μια χαλαρή ομοιότητα με το ποδόσφαιρο[424] χρονολογούνται από τις πρώτες δυναστείες της Κίνας.[425]

Το γκο είναι ένα αφηρημένο επιτραπέζιο παιχνίδι στρατηγικής στο οποίο παίζουν δύο παίκτες. Στόχος του παίκτη είναι να καταλάβει περισσότερο έδαφος από τον αντίπαλο, ενώ το γκο πρωτοεμφανίστηκε στην Κίνα τουλάχιστον πριν το 500 π.Χ.

Η καλή φυσική κατάσταση είναι ιδανικό που τονίζει ευρέως ο κινεζικός πολιτισμός, με πρωινές ασκήσεις όπως το τσιγκόνγκ και το ταϊτσιτσουάν να ασκούνται ευρέως,[426] ενώ τα εμπορικά γυμναστήρια και οι ιδιωτικοί σύλλογοι γυμναστικής κερδίζουν δημοτικότητα σε όλη τη χώρα.[427] Η καλαθοσφαίριση, στην δεκαετία του 2020, είναι το δημοφιλέστερο άθλημα των Κινέζων θεατών.[428] Η Κινεζική Ομοσπονδία Καλαθοσφαίρισης και η Αμερικανική Εθνική Ομοσπονδία Καλαθοσφαίρισης έχουν τεράστια δημοτικότητα στη Κίνα, με Κινέζους παίκτες όπως ο Γιάο Μινγκ και ο Γι Τζιανλιάν να έχουν μεγάλη δημοτικότητα και εκτίμηση στον πληθυσμό. Το επαγγελματικό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου της Κίνας, το πρωτάθλημα ποδοσφαίρου της Κίνας, ιδρύθηκε το 1994. Είναι το ποδοσφαιρικό πρωτάθλημα της Ασίας με τους περισσότερους θεατές.[429] Δημοφιλή αθλήματα στους Κινέζους είναι οι πολεμικές τέχνες, η επιτραπέζια αντισφαίριση, η αντιπτέριση, η κολύμβηση και το σνούκερ. Επιτραπέζια παιχνίδια όπως το γκο (γνωστό ως ουεϊτσί στα κινέζικα), το σιάνγκτσι, το ματζόνγκ και το σκάκι, είναι αθλήματα με επαγγελματίες παίκτες στη Κίνα.[430] Επιπλέον, η Κίνα φιλοξενεί έναν τεράστιο αριθμό ποδηλατών, ενώ το 2012 υπήρχαν 470 εκατομμύρια ποδήλατα σε χρήση στη χώρα.[366] Ορισμένα παραδοσιακά αθλήματα, όπως οι αγώνες με βάρκες με δράκο (δηλαδή, μια βάρκα όπου το ένα άκρο της είναι έτσι σχεδιασμένο ώστε να θυμίζει το πρόσωπο του δράκου), η μογγολική πάλη και οι ιπποδρομίες είναι δημοφιλή αθλήματα.[431]

Η Κίνα συμμετέχει σταθερά στους Ολυμπιακούς Αγώνες από το 1932, ενώ η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, η σημερινή Κίνα, συμμετέχει στους Ολυμπιακούς από το 1952. Η Κίνα φιλοξένησε τους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2008 στο Πεκίνο. Οι Κινέζοι αθλητές κέρδισαν 48 χρυσά μετάλλια εκείνη τη χρονιά, τον υψηλότερο αριθμό χρυσών μεταλλίων από οποιαδήποτε συμμετέχουσα χώρα εκείνη τη χρονιά.[432] Η Κίνα κέρδισε τα περισσότερα μετάλλια από οποιοδήποτε έθνος στους Θερινούς Παραολυμπιακούς Αγώνες του 2012, κερδίζοντας 231 μετάλλια συνολικά, συμπεριλαμβανομένων 95 χρυσών μεταλλίων.[433][434] Το 2011, το Σεντσέν στη Γκουανγκτούνγκ (Καντώνα) της Κίνας φιλοξένησε τη Θερινή Πανεπιστημιάδα του 2011. Η Κίνα φιλοξένησε τους Αγώνες Ανατολικής Ασίας το 2013 στην Τιεντσίν και τους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες Νέων του 2014 στη Ναντσίνγκ. Είναι η πρώτη χώρα έχει φιλοξενήσει τόσο τους Ολυμπιακούς Αγώνες ενηλίκων όσο και τους Ολυμπιακούς Αγώνες Νέων. Το Πεκίνο και η κοντινή πόλη Τσανγκτσιακόου της επαρχίας Χεμπέι φιλοξένησαν από κοινού τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2022. Το Πεκίνο έγινε έτσι η πρώτη πόλη που διοργάνωσε τόσο τους Θερινούς όσο και τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες.[435][436]

Δείτε επίσης

Παραπομπές

  1. ↑ Καμ Γουίνγκ Τσάν, Misconceptions and Complexities in the Study of China's Cities: Definitions, Statistics, and Implications, Eurasian Geography and Economics (2007)
  2. ↑ Constitution of the People's Republic of China Αρχειοθετήθηκε 2015-02-25 στο Wayback Machine. The National People's Congress of the People's Republic of China
  3. ↑ Επίσημη εκτίμηση OHE
  4. ↑ 4,0 4,1 Επίσημη εκτίμηση
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 «Απογραφή 2020». Ανακτήθηκε στις 5 Ιουνίου 2021. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 «Κίνα». ΔΝΤ. Απρίλιος 2017. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2017. 
  7. ↑ «Human Development Report 2020» (PDF). United Nations Development Programme. 2019. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2020. 
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 «CIA World Factbook». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Οκτωβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 2009. 
  9. ↑ The Chinese Economy. Economy Watch. Ανακτήθηκε 16 Μαρτίου 2012
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 «China». Oxford English Dictionary. 
  11. ↑ "China".
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 Wade, Geoff.
  13. ↑ Martino, Martin, Novus Atlas Sinensis, Vienna 1655, Preface, p. 2.
  14. ↑ Bodde, Derk (1978). Denis Twitchett, επιμ. The Cambridge History of China: Volume 1, The Ch'in and Han Empires, 221 BC – AD 220. σελ. 20. ISBN 978-0-521-24327-8. 
  15. ↑ Yule, Henry (1866). Cathay and the Way Thither. σελίδες 3–7. ISBN 978-81-206-1966-1. 
  16. ↑ Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα wilx.
  17. ↑ Tang, Xiaoyang· Guo, Sujian (2010). Greater China in an Era of Globalization. Lanham, MD: Rowman & Littlefield Publishers. σελίδες 52–53. ISBN 978-0-7391-3534-1. 
  18. ↑ «Two "Chinese" flags in Chinatown 美國唐人街兩面「中國」國旗之爭». BBC. https://www.bbc.com/zhongwen/simp/world-49585512. 
  19. ↑ «Chou Hsi-wei on Conflict Zone». Deutsche Welle. https://www.dw.com/en/chou-hsi-wei-on-conflict-zone/av-49624866. «So-called 'China', we call it 'Mainland', we are 'Taiwan'. Together we are 'China'.» 
  20. ↑ «China-Taiwan Relations». Council on Foreign Relations. 
  21. ↑ «What's behind the China-Taiwan divide?». BBC. https://www.bbc.com/news/world-asia-34729538. 
  22. ↑ Jung Chang and Jon Halliday, Mao: The Untold Story (Jonathan Cape, 2005) Page 3.
  23. ↑ «policy autumn 06_Edit5.indd» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 7 Σεπτεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2006. 
  24. ↑ Teiwes, Frederick C., and Warren Sun. 1999. 'China's road to disaster: Mao, central politicians, and provincial leaders in the unfolding of the great leap forward, 1955-1959. Contemporary China papers. Armonk, N.Y.: M.E. Sharpe. pp 52-55.
  25. ↑ Χαρακτηριστικές της ατμόσφαιρας που επικρατούσε είναι οι δηκτικότατες αναφορές των συντακτών στις οικονομικές σχέσεις των δύο χωρών: «Προτείνετε να στείλετε ειδικούς στην Κίνα. Για να είμαστε ειλικρινείς ούτε ο σοβιετικός λαός δεν μπορεί να σας εμπιστευθεί (...) Εμείς ανησυχούμε πολύ για την παρούσα οικονομική κατάσταση στην Ε.Σ.Σ.Δ. Αν αισθανθείτε ανάγκη βοήθειας, θα είμαστε ευτυχείς να σας στείλουμε Κινέζους ειδικούς σε ορισμένους τομείς».
  26. ↑ Η σύγκρουση ΕΣΣΔ - Κίνας, Ιστορικό Λεύκωμα 1964, σελ. 62-65, Καθημερινή (1997)
  27. ↑ «Nepal and China agree on Mount Everest's height». BBC News. 8 April 2010. http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/8608913.stm. Ανακτήθηκε στις 18 January 2020. 
  28. ↑ «Lowest Places on Earth». National Park Service. 28 Φεβρουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 2013. 
  29. ↑ Regional Climate Studies of China. Springer. 2008. σελ. 1. ISBN 978-3-540-79242-0. 
  30. ↑ Waghorn, Terry (7 March 2011). «Fighting Desertification». Forbes. https://www.forbes.com/sites/terrywaghorn/2011/03/07/fighting-desertification/. Ανακτήθηκε στις 21 January 2020. 
  31. ↑ «Beijing hit by eighth sandstorm». BBC News. 17 April 2006. http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/4915690.stm. Ανακτήθηκε στις 21 January 2020. 
  32. ↑ Coonan, Clifford (9 November 2007). «The gathering sandstorm: Encroaching desert, missing water». The Independent. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 April 2008. https://web.archive.org/web/20080424052106/http://www.independent.co.uk/news/world/asia/the-gathering-sandstorm-encroaching-desert-missing-water-399653.html. Ανακτήθηκε στις 23 July 2014. 
  33. ↑ Reilly, Michael (24 November 2008). «Himalaya glaciers melting much faster». NBC News. http://www.nbcnews.com/id/27894721. Ανακτήθηκε στις 21 September 2011. 
  34. ↑ China's New Growth Pathway: From the 14th Five-Year Plan to Carbon Neutrality (Report). Energy Foundation China. December 2020, p. 24. https://www.efchina.org/Attachments/Report/report-lceg-20201210/Full-Report_Synthesis-Report-2020-on-Chinas-Carbon-Neutrality_EN.pdf. Ανακτήθηκε στις 16 December 2020. 
  35. ↑ Chow, Gregory (2006) Are Chinese Official Statistics Reliable?
  36. ↑ Liu G., Wang X., Baiocchi G., Casazza M., Meng F., Cai Y., Hao Y., Wu F., Yang Z. (October 2020). «On the accuracy of official Chinese crop production data: Evidence from biophysical indexes of net primary production». Proceedings of the National Academy of Sciences 117 (41): 25434–25444. doi:10.1073/pnas.1919850117. PMID 32978301. 
  37. ↑ «Countries by commodity». FAOSTAT. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2020. 
  38. ↑ Williams, Jann (10 Δεκεμβρίου 2009). «Biodiversity Theme Report». Environment.gov.au. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Αυγούστου 2011. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2010. 
  39. ↑ «Country Profiles – China». Convention on Biological Diversity. Ανακτήθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 2012. 
  40. ↑ «[English translation: China Biodiversity Conservation Strategy and Action Plan. Years 2011–2030]» (PDF). Convention on Biological Diversity. Ανακτήθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 2012. 
  41. ↑ Countries with the most reptile species.
  42. ↑ «Nature Reserves». China Internet Information Center. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Νοεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 2013. 
  43. ↑ Turvey, Samuel (2013). «Holocene survival of Late Pleistocene megafauna in China: a critical review of the evidence». Quaternary Science Reviews 76: 156–166. doi:10.1016/j.quascirev.2013.06.030. Bibcode: 2013QSRv...76..156T. 
  44. ↑ Lander, Brian; Brunson, Katherine (2018). «Wild Mammals of Ancient North China». The Journal of Chinese History (Cambridge University Press) 2 (2): 291–312. doi:10.1017/jch.2017.45. 
  45. ↑ Turvey, Samuel (2008). Witness to Extinction: How we failed to save the Yangtze River dolphin. Oxford: Oxford University Press. 
  46. ↑ 46,0 46,1 China (3 έκδοση). Rough Guides. 2003. σελ. 1213. ISBN 978-1-84353-019-0. 
  47. ↑ Conservation Biology: Voices from the Tropics. John Wiley & Sons. 2013. σελ. 208. ISBN 978-1-118-67981-4. 
  48. ↑ Liu, Ji-Kai (2007). «Secondary metabolites from higher fungi in China and their biological activity». Drug Discoveries & Therapeutics 1 (2): 94. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 December 2013. https://web.archive.org/web/20131207114833/http://www.ddtjournal.com/action/downloaddoc.php?docid=57. 
  49. ↑ Ma, Xiaoying· Ortalano, Leonard (2000). Environmental Regulation in China. Rowman & Littlefield Publishers. σελ. 1. ISBN 978-0-8476-9399-3. 
  50. ↑ «China acknowledges 'cancer villages'». BBC News. 22 February 2013. https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-china-21545868. Ανακτήθηκε στις 23 February 2013. 
  51. ↑ Soekov, Kimberley (28 October 2012). «Riot police and protesters clash over China chemical plant». BBC News. https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-china-20114306. Ανακτήθηκε στις 18 January 2020. 
  52. ↑ «Is air quality in China a social problem?». ChinaPower Project. 15 Φεβρουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2020. 
  53. ↑ «Ambient air pollution: A global assessment of exposure and burden of disease». World Health Organization. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Σεπτεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 28 Απριλίου 2018. 
  54. ↑ Chestney, Nina (10 June 2013). «Global carbon emissions hit record high in 2012». Reuters. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 November 2013. https://web.archive.org/web/20131119111939/http://www.reuters.com/article/2013/06/10/us-iea-emissions-idUSBRE95908S20130610. Ανακτήθηκε στις 3 November 2013. 
  55. ↑ 55,0 55,1 «Each Country's Share of CO2 Emissions | Union of Concerned Scientists». Union of Concerned Scientists. Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 30 Οκτωβρίου 2020. 
  56. ↑ Jennifer Duggan (25 April 2014). «China's polluters to face large fines under law change». The Guardian. https://www.theguardian.com/environment/chinas-choice/2014/apr/25/china-environment-law-fines-for-pollution. Ανακτήθηκε στις 27 April 2014. 
  57. ↑ «China Solar Stocks Are Surging After Xi's 2060 Carbon Pledge» (στα αγγλικά). Bloomberg L.P.. 8 October 2020. https://www.bloomberg.com/news/articles/2020-10-08/china-s-solar-stocks-are-surging-after-xi-s-2060-carbon-pledge. Ανακτήθηκε στις 5 January 2021. 
  58. ↑ «China going carbon neutral before 2060 would lower warming projections by around 0.2 to 0.3 degrees C». Climate Action Tracker. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2020. 
  59. ↑ Brant, Robin (22 September 2021). «China pledges to stop building new coal energy plants abroad». BBC. https://www.bbc.com/news/world-asia-china-58647481. Ανακτήθηκε στις 29 September 2021. 
  60. ↑ «China says progress made on water pollution, but battle remains». South China Morning Post. 1 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2020. 
  61. ↑ Grantham, H. S.; Duncan, A.; Evans, T. D.; Jones, K. R.; Beyer, H. L.; Schuster, R.; Walston, J.; Ray, J. C. και άλλοι. (2020). «Anthropogenic modification of forests means only 40% of remaining forests have high ecosystem integrity – Supplementary Material». Nature Communications 11 (1): 5978. doi:10.1038/s41467-020-19493-3. ISSN 2041-1723. PMID 33293507. 
  62. ↑ «China seeks better protection of Yangtze river with landmark law». Reuters. 30 December 2020. https://www.reuters.com/article/us-china-environment-yangtze-idUSKBN29407F. 
  63. ↑ Friedman, Lisa (25 March 2010). «China Leads Major Countries With $34.6 Billion Invested in Clean Technology». The New York Times. https://www.nytimes.com/cwire/2010/03/25/25climatewire-china-leads-major-countries-with-346-billion-15729.html. Ανακτήθηκε στις 27 April 2010. 
  64. ↑ Black, Richard (26 March 2010). «China steams ahead on clean energy». BBC News. http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/8587319.stm. Ανακτήθηκε στις 27 April 2010. 
  65. ↑ Perkowski, Jack (27 July 2012). «China Leads The World in Renewable Energy Investment». Forbes. https://www.forbes.com/sites/jackperkowski/2012/07/27/china-leads-the-world-in-renewable-energy-investment/. Ανακτήθηκε στις 5 December 2012. 
  66. ↑ Bradsher, Keith (30 January 2010). «China leads global race to make clean energy». The New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 January 2022. https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2010/01/31/business/energy-environment/31renew.html. 
  67. ↑ "China's big push for renewable energy".
  68. ↑ «China to plow $361 billion into renewable fuel by 2020». Reuters. 5 January 2017. https://www.reuters.com/article/us-china-energy-renewables/china-to-plow-361-billion-into-renewable-fuel-by-2020-idUSKBN14P06P. Ανακτήθηκε στις 28 May 2018. 
  69. ↑ Mishra, D. P. (1 November 2010). «China tops the world in clean energy production». Ecosensorium. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 July 2011. https://web.archive.org/web/20110726013334/http://www.ecosensorium.org/2010/11/china-tops-world-in-clean-energy.html. Ανακτήθηκε στις 24 September 2011. 
  70. ↑ «2015 Key World Energy Statistics» (PDF). report. International Energy Agency (IEA). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2016. 
  71. ↑ 2016 Snapshot of Global Photovoltaic Markets, p.7, International Energy Agency, 2017
  72. ↑ «AWEA 2016 Fourth Quarter Market Report». AWEA. American Wind Energy Association. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Φεβρουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2017. 
  73. ↑ «Renewable Energy Statistics 2019» (PDF). International Renewable Energy Agency. Ανακτήθηκε στις 30 Οκτωβρίου 2020. 
  74. ↑ International Energy Agency (24 Φεβρουαρίου 2022). «Oil Market and Russian Supply – Russian supplies to global energy markets». Paris: IEA. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2022. 
  75. ↑ International Energy Agency (13 Απριλίου 2022). «Frequently Asked Questions on Energy Security». Paris: IEA. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2022. 
  76. ↑ «Geography». China Internet Information Center. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2015. 
  77. ↑ «United States». Encyclopædia Britannica. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2008. 
  78. ↑ 78,0 78,1 «China». The World Factbook. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2013. 
  79. ↑ Kollewe, Justin McCurry Julia (14 February 2011). «China overtakes Japan as world's second-largest economy». The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/business/2011/feb/14/china-second-largest-economy. Ανακτήθηκε στις 8 July 2019. 
  80. ↑ «2020: China's GDP expands by 2.3% to top 101.6 trillion yuan». State Council of the People’s Republic of China. Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2021. 
  81. ↑ CBNEditor (18 Ιανουαρίου 2021). «China's GDP Breaches 100 Trillion Yuan Threshold after Posting 2.3% Growth in 2020, Disposable Income up 4.7%». China Banking News (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2021. 
  82. ↑ «GDP PPP (World Bank)». World Bank. 2018. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2019. 
  83. ↑ «Overview». World Bank. Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2020. 
  84. ↑ «GDP (current US$) – China». World Bank. Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2021. 
  85. ↑ «GDP growth (annual %) – China». World Bank. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2018. 
  86. ↑ White, Garry (10 February 2013). «China trade now bigger than US». The Daily Telegraph. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 January 2022. https://ghostarchive.org/archive/20220110/https://www.telegraph.co.uk/finance/economics/9860518/China-trade-now-bigger-than-US.html. Ανακτήθηκε στις 15 February 2013. 
  87. ↑ Roach, Stephen S. (2 Σεπτεμβρίου 2016). «Why China is central to global growth». World Economic Forum. Ανακτήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2019. 
  88. ↑ Desjardins, Jeff (15 Μαρτίου 2019). «The Economies Adding the Most to Global Growth in 2019». Visual Capitalist. Ανακτήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2019. 
  89. ↑ Bergsten, C. Fred (2022). The United States vs. China : the quest for global economic leadership. Cambridge. ISBN 978-1-5095-4735-7. 
  90. ↑ Bergsten, C. Fred (2022). The United States vs. China : the quest for global economic leadership. Cambridge. ISBN 978-1-5095-4735-7. 
  91. ↑ Maddison, Angus (2007). Contours of the World Economy 1–2030 AD: Essays in Macro-Economic History. Oxford University Press. σελ. 379. ISBN 978-0-19-164758-1. 
  92. ↑ Dahlman, Carl J· Aubert, Jean-Eric. «China and the Knowledge Economy: Seizing the 21st Century. WBI Development Studies. World Bank Publications». Institute of Education Sciences. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουλίου 2014. 
  93. ↑ «Angus Maddison. Chinese Economic Performance in the Long Run. Development Centre Studies. Retrieved 2007. p.29» (PDF). Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2017. 
  94. ↑ «Top 10 Largest Stock Exchanges in the World By Market Capitalization». ValueWalk. 19 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2019. 
  95. ↑ «China's Stock Market Tops $10 Trillion First Time Since 2015». Bloomberg L.P.. 13 October 2020. https://www.bloomberg.com/news/articles/2020-10-13/china-s-stock-market-tops-10-trillion-for-first-time-since-2015. Ανακτήθηκε στις 28 October 2020. 
  96. ↑ «The Global Financial Centres Index 28» (PDF). Long Finance. Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2020. 
  97. ↑ «These will be the most important cities by 2035». World Economic Forum. Ανακτήθηκε στις 2 Νοεμβρίου 2020. 
  98. ↑ Marsh, Peter (13 March 2011). «China noses ahead as top goods producer». Financial Times. https://www.ft.com/content/002fd8f0-4d96-11e0-85e4-00144feab49a. Ανακτήθηκε στις 18 January 2020. 
  99. ↑ Levinson, Marc (21 Φεβρουαρίου 2018). «U.S. Manufacturing in International Perspective» (PDF). Federation of American Scientists. 
  100. ↑ «Report – S&E Indicators 2018 | NSF – National Science Foundation». www.nsf.gov. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουλίου 2019. 
  101. ↑ Shane, Daniel (23 Ιανουαρίου 2019). «China will overtake the US as the world's biggest retail market this year». CNN. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2019. 
  102. ↑ Fan, Ziyang· Backaler, Joel (17 Σεπτεμβρίου 2018). «Five trends shaping the future of e-commerce in China». World Economic Forum. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2019. 
  103. ↑ Lipsman, Andrew (27 Ιουνίου 2019). «Global Ecommerce 2019». eMarketer. Ανακτήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2019. 
  104. ↑ Huang, Echo. «China buys one out of every two electric vehicles sold globally». Quartz. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2019. 
  105. ↑ «China Dominates the Global Lithium Battery Market». Institute for Energy Research. 9 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2021. 
  106. ↑ «China Installs 44.3 Gigawatts Of Solar In 2018». CleanTechnica. 23 Ιανουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2019. 
  107. ↑ «Global PV capacity is expected to reach 969GW by 2025». Power Technology | Energy News and Market Analysis. 21 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2019. 
  108. ↑ «Can China's reported growth be trusted?». The Economist. 15 October 2020. ISSN 0013-0613. https://www.economist.com/finance-and-economics/2020/10/15/can-chinas-reported-growth-be-trusted. Ανακτήθηκε στις 26 March 2021. 
  109. ↑ Plekhanov, Dmitriy (2017). «Quality of China's Official Statistics: A Brief Review of Academic Perspectives». The Copenhagen Journal of Asian Studies (Copenhagen Business School) 35 (1): 76. doi:10.22439/cjas.v35i1.5400. ISSN 1395-4199. 
  110. ↑ Chen, Wei· Chen, Xilu (2019). A Forensic Examination of China's National Accounts (PDF). Brookings Institution. 
  111. ↑ Clark, Hunter; Pinkovskiy, Maxim; Sala-i-Martin, Xavier (1 August 2020). «China's GDP growth may be understated». China Economic Review 62: 101243. doi:10.1016/j.chieco.2018.10.010. ISSN 1043-951X. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1043951X18301470. 
  112. ↑ Daniel, Rosen· Beibei, Bao (2015). Broken Abacus? A More Accurate Gauge of China's Economy. Center for Strategic and International Studies. σελίδες X–XV. ISBN 978-1-4422-4084-1. China is bigger, not smaller: Our reassessment suggests that China's 2008 GDP was most likely 13.1 to 16.3 percent larger than official figures indicated at the time" 
  113. ↑ «China's GDP Growth May Be Understated» (PDF). National Bureau of Economic Research. Απριλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 15 Μαρτίου 2021. 
  114. ↑ «Informal economy in China and Mongolia». International Labour Organization. Ανακτήθηκε στις 14 Μαρτίου 2021. 
  115. ↑ «Forbes Billionaires 2021: The Richest People in the World». Forbes (στα English). Ανακτήθηκε στις 13 Ιουλίου 2021. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  116. ↑ «Topic: Millionaires in China». Statista (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 13 Ιουλίου 2021. 
  117. ↑ Khan, Yusuf (22 Οκτωβρίου 2019). «China has overtaken the US to have the most wealthy people in the world | Markets Insider». Business Insider. Ανακτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2019. 
  118. ↑ Dawkins, David (21 Οκτωβρίου 2019). «China Overtakes U.S. In Global Household Wealth Rankings 'Despite' Trade Tensions – Report». Forbes. Ανακτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2019. 
  119. ↑ «Shimao Shenkong International Center·Hurun Global Rich List 2020». Hurun Report. 26 Φεβρουαρίου 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Δεκεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2021. 
  120. ↑ Chen, Qin (27 March 2021). «China is now home to two-thirds of the world's top women billionaires, four times more than the US, Hurun research institute reveals». South China Morning Post. https://www.scmp.com/news/people-culture/article/3127254/china-now-home-two-thirds-worlds-top-women-billionaires-four. Ανακτήθηκε στις 28 March 2021. 
  121. ↑ «GDP PPP (World Bank)». World Bank. 2018. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2019. 
  122. ↑ «Report for Selected Countries and Subjects». IMF (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 14 Ιουνίου 2022. 
  123. ↑ King, Stephen (2 February 2016). «China's path to tackling regional inequality». Financial Times. https://www.ft.com/content/9c6203d8-e1d9-3ca3-818a-e55b409ece94. 
  124. ↑ «China lifting 800 million people out of poverty is historic: World Bank». Business Standard India. Press Trust of India. 13 October 2017. https://www.business-standard.com/article/international/china-lifting-800-million-people-out-of-poverty-is-historic-world-bank-117101300027_1.html. Ανακτήθηκε στις 22 February 2019. 
  125. ↑ 125,0 125,1 «China's Approach to Reduce Poverty: Taking Targeted Measures to Lift People out of Poverty» (PDF). United Nations. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2019. 
  126. ↑ «Data | The World Bank». World Bank. Ανακτήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 2019. 
  127. ↑ «Is China Succeeding at Eradicating Poverty?». Center for Strategic and International Studies. 23 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2021. 
  128. ↑ «China is already a market economy—Long Yongtu, Secretary General of Boao Forum for Asia». EastDay.com. 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Σεπτεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουλίου 2009. 
  129. ↑ "Communism Is Dead, But State Capitalism Thrives".
  130. ↑ "The Winners And Losers In Chinese Capitalism".
  131. ↑ John Lee.
  132. ↑ «China has socialist market economy in place». People's Daily. 13 Ιουλίου 2005. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2010. 
  133. ↑ «China Is a Private-Sector Economy». Bloomberg Businessweek. 22 Αυγούστου 2005. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Φεβρουαρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2010. 
  134. ↑ «Microsoft Word – China2bandes.doc» (PDF). OECD. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 2015. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2010. 
  135. ↑ «Data shows strength of China's private enterprises». ecns.cn. Ανακτήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2019. 
  136. ↑ «China's economy slows but data hints at rebound». BBC News. 18 October 2012. https://www.bbc.co.uk/news/business-19975112. Ανακτήθηκε στις 20 January 2020. 
  137. ↑ «China Loses Control of Its Frankenstein Economy». Bloomberg L.P.. 24 June 2013. https://www.bloomberg.com/view/articles/2013-06-24/china-loses-control-of-its-frankenstein-economy. Ανακτήθηκε στις 25 June 2013. 
  138. ↑ Foley, John (15 Ιουλίου 2013). «The lowdown on China's slowdown: It's not all bad». Fortune. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουλίου 2013. 
  139. ↑ «GDP (current US$) – China, Germany, United Kingdom, France, Italy». World Bank. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2019. 
  140. ↑ «China's Economic Outlook in Six Charts». International Monetary Fund. 26 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2019. 
  141. ↑ Draper, Mark (18 Φεβρουαρίου 2019). «China's middle class doubling to 600 million is a key investment opportunity». Australian Financial Review. Ανακτήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2019. 
  142. ↑ Cheng, Jonathan (18 January 2021). «China is the Only Major Economy to Report Economic Growth for 2020». The Wall Street Journal. https://www.wsj.com/articles/china-is-the-only-major-economy-to-report-economic-growth-for-2020-11610936187#:~:text=BEIJING%E2%80%94China%27s%20economy%20expanded%20by,was%20a%20pandemic%2Dravaged%20year.. 
  143. ↑ «Report for Selected Countries and Subjects». imf.org. Ανακτήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2018. 
  144. ↑ «Global trade growth loses momentum as trade tensions persist». World Trade Organization. 2 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2019. 
  145. ↑ «UPDATE 1-China's May forex reserves rise unexpectedly to $3.1 trillion». Reuters. 10 June 2019. https://www.reuters.com/article/china-economy-forex-reserves-idUSL4N23A2O2. Ανακτήθηκε στις 22 June 2019. 
  146. ↑ «China's Foreign-Exchange Reserves Surge, Exceeding $2 Trillion». Bloomberg L.P.. 15 July 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 June 2010. https://web.archive.org/web/20100613163056/http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601087. Ανακτήθηκε στις 19 July 2010. 
  147. ↑ «China's forex reserves reach USD 2.85 trillion». Smetimes.tradeindia.com. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2011. 
  148. ↑ 148,0 148,1 «FDI in Figures» (PDF). OECD. Ανακτήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2013. 
  149. ↑ Sakib Sherani (17 Απριλίου 2015). «Pakistan's remittances». Dawn. Pakistan. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2015. 
  150. ↑ «Being eaten by the dragon». The Economist. 11 November 2010. http://www.economist.com/node/17460954. 
  151. ↑ "Washington learns to treat China with care".
  152. ↑ Hornby, Lucy (23 September 2009). «Factbox: US-China Interdependence Outweighs Trade Spat». Reuters. https://www.reuters.com/article/newsOne/idUSTRE58M25U20090923. Ανακτήθηκε στις 25 September 2009. 
  153. ↑ Palmer, Doug (24 September 2012). «Obama should call China a currency manipulator: Romney aide». Reuters. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 September 2012. https://web.archive.org/web/20120928004226/http://www.reuters.com/article/2012/09/24/us-usa-campaign-romney-china-idUSBRE88N12M20120924. Ανακτήθηκε στις 6 October 2012. 
  154. ↑ Intellectual Property Rights.
  155. ↑ «MIT CIS: Publications: Foreign Policy Index». MIT Center for International Studies. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Φεβρουαρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 15 Μαΐου 2010. 
  156. ↑ Huang, Yukon (Fall 2013). «Does Internationalizing the RMB Make Sense for China?». Cato Journal. http://object.cato.org/sites/cato.org/files/serials/files/cato-journal/2013/9/cjv33n3-18.pdf. Ανακτήθηκε στις 28 July 2014. 
  157. ↑ Chan, Norman T.L. (18 Φεβρουαρίου 2014). «Hong Kong as Offshore Renminbi Centre – Past and Prospects». HKMA. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουλίου 2014. 
  158. ↑ "RMB Settlement", Kasikorn Research Center, Bangkok, 8 February 2011
  159. ↑ Kramer, Andrew E. (14 December 2010). «Sidestepping the U.S. Dollar, a Russian Exchange Will Swap Rubles and Renminbi». The New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 January 2022. https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2010/12/15/business/global/15iht-ruble15.html. Ανακτήθηκε στις 10 October 2013. 
  160. ↑ Takahashi, Kosuke (2 Ιουνίου 2012). «Japan, China bypass US in currency trade». Asia Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Μαρτίου 2013. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2013. CS1 maint: Unfit url (link)
  161. ↑ «China and Australia Announce Direct Currency Trading». Department of the Treasury (Australia). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2013. Direct trading between the two currencies will commence on the China Foreign Exchange Trade System (CFETS) and the Australian foreign exchange market on 10 April 2013. 
  162. ↑ «New Initiatives to Strengthen China-Singapore Financial Cooperation». Monetary Authority of Singapore. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2013. 
  163. ↑ «Chancellor George Osborne cements London as renminbi hub». Financial Times. http://www.ft.com/intl/cms/s/0/9579f608-356e-11e3-b539-00144feab7de.html. «The two countries agreed to allow direct renminbi-sterling trading in Shanghai and offshore, making the pound the fourth currency to trade directly against the renminbi, while Chinese banks will be permitted to set up branches in London.» 
  164. ↑ «Bank of Canada announces signing of reciprocal 3-year Canadian dollar/renminbi bilateral swap arrangement». Bank of Canada. Ανακτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2014. As part of the initiative announced today by the Government of Canada to promote increased trade and investment between Canada and China, as well as to support domestic financial stability should market conditions warrant, Governor Stephen S. Poloz and Governor Zhou Xiaochuan of the People's Bank of China have signed an agreement establishing a reciprocal 3-year, Canadian dollar (Can$)/renminbi (RMB) currency swap line. 
  165. ↑ «The top 10 most traded currencies in the world». IG. 4 September 2018. https://www.ig.com/au/trading-strategies/the-top-ten-most-traded-currencies-in-the-world-180904. 
  166. ↑ «RMB now 8th most widely traded currency in the world». Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2013. 
  167. ↑ Zheping, Huang (14 October 2015). «China's middle class has overtaken the US's to become the world's largest». Quartz. https://qz.com/523626/chinas-middle-class-has-overtaken-the-uss-to-become-the-worlds-largest/. Ανακτήθηκε στις 22 June 2019. 
  168. ↑ Rubin, Trudy (16 Νοεμβρίου 2018). «400 million strong and growing: China's massive middle class is its secret weapon». The Seattle Times. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2019. 
  169. ↑ HOMI, KHARAS· MEAGAN, DOOLEY (2020). CHINA'S INFLUENCE ON THE GLOBAL MIDDLE CLASS (PDF). Brookings Institution. σελ. 1. 
  170. ↑ Bergsten, C. Fred (2022). The United States vs. China : the quest for global economic leadership. Cambridge. ISBN 978-1-5095-4735-7. 
  171. ↑ «Rising Wages: Has China Lost Its Global Labor Advantage?». iza.org. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2019. 
  172. ↑ Bergsten, C. Fred (2022). The United States vs. China : the quest for global economic leadership. Cambridge. ISBN 978-1-5095-4735-7. 
  173. ↑ Rapoza, Kenneth (16 Αυγούστου 2017). «China Wage Levels Equal To Or Surpass Parts of Europe». Forbes. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2019. 
  174. ↑ Frank, Robert (20 Οκτωβρίου 2020). «China's billionaires see biggest gains ever, adding more than $1.5 trillion to their fortunes». CNBC. Ανακτήθηκε στις 6 Νοεμβρίου 2020. 
  175. ↑ «Jack Ma Is Still China's Richest Person as Five New Billionaires Minted a Week». yicaiglobal.com. Ανακτήθηκε στις 6 Νοεμβρίου 2020. 
  176. ↑ Moore, Malcolm (7 September 2011). «China's billionaires double in number». The Daily Telegraph. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 January 2022. https://ghostarchive.org/archive/20220110/https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/china/8746445/Chinas-billionaires-double-in-number.html. Ανακτήθηκε στις 7 September 2011. 
  177. ↑ Duggan, Jennifer (12 January 2013). «Income inequality on the rise in China». Al Jazeera. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 July 2013. https://web.archive.org/web/20130722192442/http://www.aljazeera.com/indepth/features/2012/12/2012122311167503363.html. Ανακτήθηκε στις 14 January 2020. 
  178. ↑ Tobin, Damian (29 June 2011). «Inequality in China: Rural poverty persists as urban wealth balloons». BBC News. https://www.bbc.co.uk/news/business-13945072. Ανακτήθηκε στις 14 January 2020. 
  179. ↑ Berliner Zeitung, dpa (28 Δεκεμβρίου 2013). «China lockert formell die Ein-Kind-Politik». Berliner Verlag GmbH. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2014. 
  180. ↑ http://www.sueddeutsche.de/politik/geburtenkontrolle-china-schafft-ein-kind-politik-ab-1.2713905
  181. ↑ Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα
  182. ↑ «Communiqué of the Seventh National Population Census (No. 2)». National Bureau of Statistics of China (στα Αγγλικά). 11 Μαΐου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2021. 
  183. ↑ «Population Growth Rate». CIA. Ανακτήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2013. 
  184. ↑ «The American Dream Is Alive. In China.». The New York Times. 18 November 2018. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/interactive/2018/11/18/world/asia/china-social-mobility.html,%20https://www.nytimes.com/interactive/2018/11/18/world/asia/china-social-mobility.html. Ανακτήθηκε στις 23 February 2019. 
  185. ↑ Lahiri, Zheping Huang, Tripti· Lahiri, Zheping Huang, Tripti (21 Σεπτεμβρίου 2017). «China's path out of poverty can never be repeated at scale by any other country». Quartz. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2019. 
  186. ↑ «China Unemployment Rate [1999 – 2019] [Data & Charts]». ceicdata.com. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2019. 
  187. ↑ «China formalizes easing of one-child policy». USA Today. 28 December 2013. https://www.usatoday.com/story/news/world/2013/12/28/china-one-child-policy/4230785/. 
  188. ↑ «Top legislature amends law to allow all couples to have two children». 27 Δεκεμβρίου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Δεκεμβρίου 2015. 
  189. ↑ Toshiya, Tsugami (16 Σεπτεμβρίου 2021). «Why Society Will be the Real Loser from China's Low Birth Rate». Nippon.com. Ανακτήθηκε στις 11 Απριλίου 2022. 
  190. ↑ Feng, Wang; Yong, Cai; Gu, Baochang (2012). «Population, Policy, and Politics: How Will History Judge China's One-Child Policy?». Population and Development Review 38: 115–29. doi:10.1111/j.1728-4457.2013.00555.x. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 June 2019. https://web.archive.org/web/20190606203524/http://dragonreport.com/Dragon_Report/Challenges_files/Wang_pp115-129.pdf. Ανακτήθηκε στις 16 May 2018. 
  191. ↑ Whyte, Martin K.; Wang, Feng; Cai, Yong (2015). «Challenging Myths about China's One-Child Policy». The China Journal 74: 144–159. doi:10.1086/681664. PMID 31431804. PMC 6701844. http://scholar.harvard.edu/files/martinwhyte/files/challenging_myths_published_version.pdf. 
  192. ↑ Goodkind, Daniel (2017). «The Astonishing Population Averted by China's Birth Restrictions: Estimates, Nightmares, and Reprogrammed Ambitions». Demography 54 (4): 1375–1400. doi:10.1007/s13524-017-0595-x. PMID 28762036. https://www.semanticscholar.org/paper/7dcb4537e267aa61f75f87bc82062644d9965652. 
  193. ↑ Parry, Simon (9 January 2005). «Shortage of girls forces China to criminalize selective abortion». The Daily Telegraph (London). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 January 2022. https://ghostarchive.org/archive/20220110/https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/china/1480778/Shortage-of-girls-forces-China-to-criminalise-selective-abortion.html. Ανακτήθηκε στις 22 October 2012. 
  194. ↑ «Chinese facing shortage of wives». BBC News. 12 January 2007. http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/6254763.stm. Ανακτήθηκε στις 23 March 2009. 
  195. ↑ 195,0 195,1 195,2 "Chinese mainland gender ratios most balanced since 1950s: census data".
  196. ↑ «The odds that you will give birth to a boy or girl depend on where in the world you live». Pew Research Center. 24 Σεπτεμβρίου 2013. 
  197. ↑ 197,0 197,1 197,2 «Communiqué of the National Bureau of Statistics of People's Republic of China on Major Figures of the 2010 Population Census (No. 1)». National Bureau of Statistics of China. 28 Απριλίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουνίου 2013. 
  198. ↑ Lilly, Amanda (7 July 2009). «A Guide to China's Ethnic Groups». The Washington Post. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 December 2013. https://web.archive.org/web/20131209112957/http://articles.washingtonpost.com/2009-07-07/world/36836997_1_muslim-uighurs-chinese-government-xinjiang-province. 
  199. ↑ China's Geography: Globalization and the Dynamics of Political, Economic, and Social Change. Rowman & Littlefield Publishers. 2011. σελ. 102. ISBN 978-0-7425-6784-9. 
  200. ↑ "Major Figures on Residents from Hong Kong, Macao and Taiwan and Foreigners Covered by 2010 Population Census".
  201. ↑ Languages of China – from Lewis, M. Paul (ed.), 2009.
  202. ↑ Kaplan, Robert B.· Richard B. Baldauf (2008). Language Planning and Policy in Asia: Japan, Nepal, Taiwan and Chinese characters. Multilingual Matters. σελ. 42. ISBN 978-1-84769-095-1. 
  203. ↑ "Languages". 2005.
  204. ↑ «Law of the People's Republic of China on the Standard Spoken and Written Chinese Language (Order of the President No.37)». Chinese Government. 31 Οκτωβρίου 2000. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2013. For purposes of this Law, the standard spoken and written Chinese language means Putonghua (a common speech with pronunciation based on the Beijing dialect) and the standardized Chinese characters. 
  205. ↑ Rough Guide Phrasebook: Mandarin Chinese. Rough Guides. 2011. σελ. 19. ISBN 978-1-4053-8884-9. 
  206. ↑ General Information of the People's Republic of China (PRC): Languages, chinatoday.com, http://www.chinatoday.com/general/a.htm#LANGU, ανακτήθηκε στις 17 April 2008 
  207. ↑ «Urban population (% of total)». World Bank. Ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2018. 
  208. ↑ 208,0 208,1 208,2 «Preparing for China's urban billion». McKinsey Global Institute. Φεβρουαρίου 2009. σελίδες 6, 52. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2015.  Σφάλμα αναφοράς: Μη έγκυρη ετικέτα <ref> • όνομα " McKinseyUrbanBillion " ορίζεται πολλές φορές με διαφορετικό περιεχόμενο
  209. ↑ 209,0 209,1 «Urbanisation: Where China's future will happen». The Economist. 19 April 2014. https://www.economist.com/news/leaders/21601027-worlds-sake-and-its-own-china-needs-change-way-it-builds-and-runs-its. Ανακτήθηκε στις 18 February 2015. 
  210. ↑ FlorCruz, Jaime A. (20 January 2012). «China's urban explosion: A 21st century challenge». CNN. http://www.cnn.com/2012/01/20/world/asia/china-florcruz-urban-growth/index.html. Ανακτήθηκε στις 18 February 2015. 
  211. ↑ Maggie Hiufu Wong. «Megacities and more: A guide to China's most impressive urban centers». CNN. Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2020. 
  212. ↑ 张洁. «Chongqing, Chengdu top new first-tier cities by population». China Daily. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2021. 
  213. ↑ «17 Chinese cities have a population of over 10 million in 2021». www.ecns.cn. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2022. 
  214. ↑ 孙迟. «China's inland rides waves of innovation, new opportunities». global.chinadaily.com.cn. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2022. Chengdu and Chongqing are now two of the only four cities (the other two are Beijing and Shanghai) in China with populations of more than 20 million. 
  215. ↑ Demographia (March 2013). Demographia World Urban Areas (PDF) (9th έκδοση).  More than one of |archivedate= και |archive-date= specified (βοήθεια); Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |archive-date= (βοήθεια)
  216. ↑ OECD Urban Policy Reviews: China 2015. OECD Urban Policy Reviews. OECD. 18 Απριλίου 2015. σελ. 37. ISBN 9789264230033. 
  217. ↑ 2015年重庆常住人口3016.55万人 继续保持增长态势 (στα Κινεζικά). Chongqing News. 28 Ιανουαρίου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Ιανουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2016. 
  218. ↑ Francesco Sisci.
  219. ↑ «Compulsory Education Law of the People's Republic of China – Ministry of Education of the People's Republic of China». en.moe.gov.cn. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2021. 
  220. ↑ «MOE press conference to highlight educational milestones achieved during the 13th Five-Year Plan period – Ministry of Education of the People's Republic of China». en.moe.gov.cn. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2021. 
  221. ↑ «China's higher education students exceed 30 million». People's Daily. 11 March 2011. http://english.peopledaily.com.cn/90001/98649/7315789.html. Ανακτήθηκε στις 16 January 2020. 
  222. ↑ «School enrollment, tertiary (% gross) – China | Data». World Bank. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2021. 
  223. ↑ 223,0 223,1 «Major educational achievements in China in 2020 – Ministry of Education of the People's Republic of China». en.moe.gov.cn. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2021. 
  224. ↑ «Vocational education entering a new development stage – Ministry of Education of the People's Republic of China». en.moe.gov.cn. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2021. 
  225. ↑ 225,0 225,1 «China Case Study: Situation Analysis of the Effect of and Response to COVID-19 in Asia» (PDF). UNICEF (στα Αγγλικά). Αυγούστου 2021. σελ. 21. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2021. 
  226. ↑ "China pledges free 9-year education in rural west".
  227. ↑ «In Education, China Takes the Lead». The New York Times. 16 January 2013. https://www.nytimes.com/interactive/2013/01/16/business/In-Education-China-Takes-the-Lead.html. 
  228. ↑ «MOE releases 2020 Statistical Bulletin on Educational Spending – Ministry of Education of the People's Republic of China». en.moe.gov.cn. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2021. 
  229. ↑ «Chinese Education: The Truth Behind the Boasts». Bloomberg Businessweek. 4 April 2013. http://www.businessweek.com/articles/2013-04-04/chinese-education-the-truth-behind-the-boasts. 
  230. ↑ Galtung, Marte Kjær· Stenslie, Stig (2014). 49 Myths about China. Rowman & Littlefield. σελ. 189. ISBN 978-1-4422-3622-6. 
  231. ↑ «Literacy rate, adult total (% of people ages 15 and above) – China». World Bank. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουλίου 2013. 
  232. ↑ «PISA 2018 Results». OECD. 3 Δεκεμβρίου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2019. 
  233. ↑ «International Mathematical Olympiad_Cumulative results by country». www.imo-official.org. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουλίου 2022. 
  234. ↑ «International Physics Olympiad: List of Countries». ipho-unofficial.org. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2021. 
  235. ↑ «International Olympiad in Informatics Statistics: China Results». stats.ioinformatics.org. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2021. 
  236. ↑ «International Chemistry Olympiad: List of Countries». icho-official.org. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2021. 
  237. ↑ «全国高等学校名单 – 中华人民共和国教育部政府门户网站». moe.gov.cn. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2021. 
  238. ↑ 关晓萌. «China's higher education system is world's largest, officials say». China Daily. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2021. 
  239. ↑ «ShanghaiRanking's Academic Ranking of World Universities 2021 Press Release». ShanghaiRanking Consultancy. 15 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2022. 
  240. ↑ «U.S. News Unveils 2022 Best Global Universities Rankings». US News and World Report. 26 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2022. 
  241. ↑ «PRESS RELEASE: The Center for World University Rankings (CWUR)». Center for World University Rankings. 25 Απριλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2022. 
  242. ↑ «Statistics of Academic Ranking of World Universities – 2020». shanghairanking.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2020. 
  243. ↑ «World University Rankings 2021». Times Higher Education (THE). 25 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2020. 
  244. ↑ «Asia University Rankings». Times Higher Education (THE). 28 Μαΐου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2020. 
  245. ↑ «Emerging Economies». Times Higher Education (THE). 22 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2020. 
  246. ↑ «QS World University Rankings 2023: Top Global Universities». Top Universities (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. 
  247. ↑ «Eastern stars: Universities of China's C9 League excel in select fields». Times Higher Education (THE). 17 Φεβρουαρίου 2011. 
  248. ↑ «Ministry National Health and Family Planning Commission». nhfpc.gov.cn. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Σεπτεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 2015. 
  249. ↑ Lawrence, Dune; Liu, John (22 January 2009). «China's $124 Billion Health-Care Plan Aims to Boost Consumption». Bloomberg News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 October 2013. https://web.archive.org/web/20131029211403/http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=newsarchive&sid=aXFagkr3Dr6s. Ανακτήθηκε στις 16 January 2020. 
  250. ↑ «Great Progress, but More Is Needed». The New York Times. 1 November 2011. https://www.nytimes.com/roomfordebate/2011/11/01/is-china-facing-a-health-care-crisis/chinas-health-care-reform-far-from-sufficient. 
  251. ↑ Barboza, David (5 August 2012). «2,000 Arrested in China in Counterfeit Drug Crackdown». The New York Times. ISSN 0362-4331. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 January 2022. https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2012/08/06/world/asia/2000-arrested-in-china-in-crackdown-on-counterfeit-drugs.html. Ανακτήθηκε στις 23 March 2013. 
  252. ↑ «Life expectancy at birth, total (years) – China». World Bank. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2013. 
  253. ↑ «Mortality rate, infant (per 1,000 live births) – China». World Bank. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2013. 
  254. ↑ Stone, R. (2012). «Despite Gains, Malnutrition Among China's Rural Poor Sparks Concern». Science 336 (6080): 402. doi:10.1126/science.336.6080.402. PMID 22539691. Bibcode: 2012Sci...336..402S. 
  255. ↑ McGregor, Richard (2 Ιουλίου 2007). «750,000 a year killed by Chinese pollution». Financial Times. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουλίου 2007. 
  256. ↑ Tatlow, Didi Kirsten (10 June 2010). «China's Tobacco Industry Wields Huge Power». The New York Times. ISSN 0362-4331. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 January 2022. https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2010/06/11/world/asia/11iht-letter.html. Ανακτήθηκε στις 16 January 2020. 
  257. ↑ "Serving the people?". 1999. Bruce Kennedy. CNN. Retrieved 17 April 2006.
  258. ↑ "Obesity Sickening China's Young Hearts". 4 August 2000. People's Daily. Retrieved 17 April 2006.
  259. ↑ "China's latest SARS outbreak has been contained, but biosafety concerns remain". 18 May 2004. World Health Organization. Retrieved 17 April 2006.
  260. ↑ Wong, Edward (1 April 2013). «Air Pollution Linked to 1.2 Million Premature Deaths in China». The New York Times. ISSN 0362-4331. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 January 2022. https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2013/04/02/world/asia/air-pollution-linked-to-1-2-million-deaths-in-china.html. Ανακτήθηκε στις 14 January 2020. 
  261. ↑ «The Epidemiological Characteristics of an Outbreak of 2019 Novel Coronavirus Diseases (COVID-19) – China, 2020». China CDC Weekly 2: 1–10. 20 February 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 February 2020. https://web.archive.org/web/20200222141550/http://www.ne.jp/asahi/kishimoto/clinic/cash/COVID-19.pdf. 
  262. ↑ Novel Coronavirus Pneumonia Emergency Response Epidemiology Team (17 February 2020). «[The Epidemiological Characteristics of an Outbreak of 2019 Novel Coronavirus Diseases (COVID-19) in China]» (στα zh). Zhonghua Liu Xing Bing Xue Za Zhi = Zhonghua Liuxingbingxue Zazhi 41 (2): 145–151. doi:10.3760/cma.j.issn.0254-6450.2020.02.003. PMID 32064853. 
  263. ↑ Mallapaty, Smriti (2 December 2020). «Meet the scientists investigating the origins of the COVID pandemic». Nature 588 (7837): 208. doi:10.1038/d41586-020-03402-1. PMID 33262500. Bibcode: 2020Natur.588..208M. https://www.nature.com/articles/d41586-020-03402-1. 
  264. ↑ Mallapaty, Smriti (11 November 2020). «Where did COVID come from? WHO investigation begins but faces challenges». Nature 587 (7834): 341–342. doi:10.1038/d41586-020-03165-9. PMID 33177687. Bibcode: 2020Natur.587..341M. https://www.nature.com/articles/d41586-020-03165-9. 
  265. ↑ Wadhams, Nick; Jacobs, Jennifer (1 April 2020). «China Concealed Extent of Virus Outbreak, U.S. Intelligence Says». Bloomberg L.P.. https://www.bloomberg.com/news/articles/2020-04-01/china-concealed-extent-of-virus-outbreak-u-s-intelligence-says. Ανακτήθηκε στις 17 April 2020. 
  266. ↑ Dillon, Michael (2001). Religious Minorities and China. Minority Rights Group International. 
  267. ↑ Buang, Sa'eda· Chew, Phyllis Ghim-Lian (9 Μαΐου 2014). Muslim Education in the 21st Century: Asian Perspectives. Routledge. σελ. 75. ISBN 978-1-317-81500-6. Subsequently, a new China was found on the basis of Communist ideology, i.e. atheism. Within the framework of this ideology, religion was treated as a 'contorted' world-view and people believed that religion would necessarily disappear at the end, along with the development of human society. A series of anti-religious campaigns was implemented by the Chinese Communist Party from the early 1950s to the late 1970s. As a result, in nearly 30 years between the beginning of the 1950s and the end of the 1970s, mosques (as well as churches and Chinese temples) were shut down and Imams involved in forced 're-education'. 
  268. ↑ 国家宗教事务局. National Religious Affairs Administration. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Αυγούστου 2015. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2015. 
  269. ↑ "China bans religious activities in Xinjiang".
  270. ↑ Constitution of the People's Republic of China.
  271. ↑ 271,0 271,1 Yao, Xinzhong (2010). Chinese Religion: A Contextual Approach. London: A&C Black. ISBN 978-1-84706-475-2. 
  272. ↑ Miller, James (2006). Chinese Religions in Contemporary Societies. ABC-CLIO. ISBN 978-1-85109-626-8. 
  273. ↑ Tam Wai Lun, "Local Religion in Contemporary China", in Xie, Zhibin (2006). Religious Diversity and Public Religion in China. Ashgate Publishing. ISBN 978-0-7546-5648-7. 
  274. ↑ Teiser, Stephen F. (1996), «The Spirits of Chinese Religion», στο: Donald S. Lopez Jr., επιμ., Religions of China in Practice, Princeton, NJ: Princeton University Press, http://afe.easia.columbia.edu/cosmos/main/spirits_of_chinese_religion.pdf 
  275. ↑ 275,0 275,1 Laliberté, André (2011). «Religion and the State in China: The Limits of Institutionalization». Journal of Current Chinese Affairs 40 (2): 3–15. doi:10.1177/186810261104000201. http://journals.sub.uni-hamburg.de/giga/jcca/article/view/415/413. 
  276. ↑ Sautman, Barry (1997), «Myths of Descent, Racial Nationalism and Ethnic Minorities in the People's Republic of China», στο: Dikötter, Frank, επιμ., The Construction of Racial Identities in China and Japan: Historical and Contemporary Perspectives, Honolulu: University of Hawaii Press, σελ. 75–95, ISBN 978-962-209-443-7 
  277. ↑ «Gallup International Religiosity Index». The Washington Post (WIN-Gallup International). April 2015. https://www.washingtonpost.com/blogs/worldviews/files/2015/04/WIN.GALLUP-INTERNATIONAL-RELIGIOUSITY-INDEX.pdf. Ανακτήθηκε στις 18 January 2020. 
  278. ↑ China Family Panel Studies 2014 survey.
  279. ↑ Wenzel-Teuber, Katharina. «Statistics on Religions and Churches in the People's Republic of China – Update for the Year 2016». Religions & Christianity in Today's China VII: 26–53. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 July 2017. https://web.archive.org/web/20170722112103/http://www.china-zentrum.de/fileadmin/downloads/rctc/2017-2/RCTC_2017-2.26-53_Wenzel-Teuber__Statistics_on_Religions_and_Churches_in_the_PRC_%E2%80%93_Update_for_the_Year_2016.pdf. 
  280. ↑ Jörg Friedrichs (2017). «Sino‐Muslim Relations: The Han, the Hui, and the Uyghurs (page 4)». Journal of Muslim Minority Affairs (University of Oxford) 37. https://ora.ox.ac.uk/objects/uuid:f413e223-8f64-4035-84a2-642cd64bf44f/download_file?file_format=pdf&safe_filename=Sino-Muslim%2BRelations.pdf&type_of_work=Journal+article. 
  281. ↑ «Tension between rich and poor is seen as a key source of division around the world». Ipsos. 25 June 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 December 2021. https://web.archive.org/web/20211227174707/https://www.ipsos.com/en-ca/news-polls/culture-war-around-the-world. Ανακτήθηκε στις 13 February 2022. 
  282. ↑ John Ibbitson (1 July 2021). «Canadians less caught up in 'culture wars' than most countries, survey shows» (στα en-CA). The Globe and Mail. https://www.theglobeandmail.com/politics/article-canadians-less-caught-up-in-culture-wars-than-most-countries-survey/. 
  283. ↑ Constitution of the People's Republic of China Αρχειοθετήθηκε 2015-02-25 στο Wayback Machine. The National People's Congress of the People's Republic of China
  284. ↑ Εξπρές Αρχειοθετήθηκε 2019-02-18 στο Wayback Machine. Κίνα: απευθείας συνομιλίες αντιπροσώπων του Πεκίνου και της Ταϊπέι για πρώτη φορά μετά από 13 χρόνια, 12 Ιουνίου 2008
  285. ↑ Καθημερινή[νεκρός σύνδεσμος], Ιστορική συμφωνία συνεργασίας Κίνας - Ταϊβάν , 13 Ιουνίου 2008
  286. ↑ Το Βήμα Αρχειοθετήθηκε 2012-04-30 στο Wayback Machine., Εγκαινιάστηκαν οι πρώτες άμεσες αεροπορικές συνδέσεις Κίνας-Ταϊβάν, 15 Δεκεμβρίου 2008.
  287. ↑ «Asia Times Online :: China News - China's 'fifth generation' leaders come of age». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Φεβρουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2008. 
  288. ↑ China legislature confirms qualification of 2,987 newly elected deputies - People's Daily Online
  289. ↑ «Electoral Calendar - international elections world elections». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2011. 
  290. ↑ China to build more highways in 2007
  291. ↑ «Expressways Being Built at Frenetic Pace». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Ιουλίου 2007. Ανακτήθηκε στις 13 Απριλίου 2009. 
  292. ↑ "China's Car Drive" Αρχειοθετήθηκε 2008-08-28 στο Wayback Machine. (13 Ιουνίου 2005). Earlywarning.
  293. ↑ China: Fakten und Zahlen, 2007
  294. ↑ «The new generals in charge of China's guns». BBC News. 14 November 2012. https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-china-20318047. Ανακτήθηκε στις 10 December 2012. 
  295. ↑ 295,0 295,1 Perlo-Freeman, Sam (Μαρτίου 2014). «Mar. 2014: Deciphering China's latest defence budget figures». SIPRI. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Φεβρουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2015. 
  296. ↑ «2021 Military Strength Ranking». Global Firepower. Ανακτήθηκε στις 16 Μαΐου 2021. 
  297. ↑ «Which Countries Have the Most Nuclear Weapons?». Visual Capitalist. 30 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2021. 
  298. ↑ Tom (1989), 99; Day & McNeil (1996), 122; Needham (1986e), 1–2, 40–41, 122–123, 228.
  299. ↑ «In Our Time: Negative Numbers». BBC News. 9 Μαρτίου 2006. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουνίου 2013. 
  300. ↑ Struik, Dirk J. (1987).
  301. ↑ Chinese Studies in the History and Philosophy of Science and Technology. 179. Kluwer Academic Publishers. 1996. σελίδες 137–138. ISBN 978-0-7923-3463-7. 
  302. ↑ Frank, Andre (2001). «Review of The Great Divergence». Journal of Asian Studies 60 (1): 180–182. doi:10.2307/2659525. http://www.rrojasdatabank.info/agfrank/pomeranz.html. 
  303. ↑ Yu, Q. Y. (1999). The Implementation of China's Science and Technology Policy. Greenwood Publishing Group. σελ. 2. ISBN 978-1-56720-332-5. 
  304. ↑ Vogel, Ezra F. (2011). Deng Xiaoping and the Transformation of China. Harvard University Press. σελ. 129. ISBN 978-0-674-05544-5. 
  305. ↑ DeGlopper, Donald D. (1987). «Soviet Influence in the 1950s». China: a country study. Library of Congress. 
  306. ↑ Jia, Hepeng (9 Σεπτεμβρίου 2014). «R&D share for basic research in China dwindles». Chemistry World. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Φεβρουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2020. 
  307. ↑ Normile, Dennis (10 Οκτωβρίου 2018). «Surging R&D spending in China narrows gap with United States». Science. Ανακτήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 2019. 
  308. ↑ «China Has Surpassed the U.S. in R&D Spending, According to New National Academy of Arts and Sciences Report – ASME». asme.org. Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2020. 
  309. ↑ «China spent an estimated $279 billion on R&D last year». CNBC. 26 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 2019. 
  310. ↑ «Gross domestic spending on R&D». OECD. Ανακτήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 2019. 
  311. ↑ Kang, David; Segal, Adam (March 2006). «The Siren Song of Technonationalism». Far Eastern Economic Review. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 March 2013. https://web.archive.org/web/20130310055617/http://www.feer.com/articles1/2006/0603/free/p005.html. Ανακτήθηκε στις 18 April 2013. 
  312. ↑ «World Intellectual Property Indicators: Filings for Patents, Trademarks, Industrial Designs Reach Record Heights in 2018». wipo.int. Ανακτήθηκε στις 10 Μαΐου 2020. 
  313. ↑ «China Becomes Top Filer of International Patents in 2019». wipo.int. Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2020. 
  314. ↑ 314,0 314,1 Dutta, Soumitra· Lanvin, Bruno (2021). Global Innovation Index 2021, 14th Edition. Global Innovation Index (στα Αγγλικά). World Intellectual Property Organization. ISBN 9789280532494. Ανακτήθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2021. 
  315. ↑ «Global Innovation Index 2019». wipo.int (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2021. 
  316. ↑ «RTD – Item». European Commission. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2021. 
  317. ↑ «Global Innovation Index». INSEAD Knowledge (στα Αγγλικά). 28 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2021. 
  318. ↑ «WIPO experts call China's IP system role model». 5 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 2019. 
  319. ↑ Chadwick, Jonathan (9 Μαρτίου 2018). «Huawei the biggest filer of patents with the EPO in 2017». ZDNet. Ανακτήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 2019. 
  320. ↑ Colvin, Geoff (29 July 2010). «Desperately seeking math and science majors». CNN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 October 2010. https://web.archive.org/web/20101017232727/https://money.cnn.com/2010/07/29/news/international/china_engineering_grads.fortune/index.htm. Ανακτήθηκε στις 9 April 2012. 
  321. ↑ Orszag, Peter R. (12 September 2018). «China is Overtaking the U.S. in Scientific Research». Bloomberg News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 February 2019. https://web.archive.org/web/20190220183147/https://www.bloomberg.com/amp/opinion/articles/2018-09-12/chinese-researchers-are-outperforming-americans-in-science. Ανακτήθηκε στις 19 February 2019. 
  322. ↑ Tollefson, Jeff (18 January 2018). «China declared world's largest producer of scientific articles» (στα αγγλικά). Nature 553 (7689): 390. doi:10.1038/d41586-018-00927-4. Bibcode: 2018Natur.553..390T. https://www.nature.com/articles/d41586-018-00927-4. 
  323. ↑ «China passes US as world's top researcher, showing its R&D might». Nikkei Asia (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2022. 
  324. ↑ «Who's afraid of Huawei?». The Economist. 4 August 2012. http://www.economist.com/node/21559922. Ανακτήθηκε στις 11 August 2012. 
  325. ↑ «Shares in China's Lenovo rise on profit surge». New Straits Times. 17 Αυγούστου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Αυγούστου 2012. 
  326. ↑ «Lenovo ousts HP as world's top PC maker, says Gartner». BBC News. 11 October 2012. https://www.bbc.co.uk/news/business-19906119. Ανακτήθηκε στις 21 January 2020. 
  327. ↑ «China retakes supercomputer crown». BBC News. 17 June 2013. https://www.bbc.co.uk/news/technology-22936989. Ανακτήθηκε στις 18 June 2013. 
  328. ↑ Williams, Christopher (12 November 2012). «'Titan' supercomputer is world's most powerful». The Daily Telegraph (London). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 January 2022. https://ghostarchive.org/archive/20220110/https://www.telegraph.co.uk/technology/news/9672501/Titan-supercomputer-is-worlds-most-powerful.html. Ανακτήθηκε στις 13 November 2012. 
  329. ↑ Tartar, Andre (12 June 2019). «China Sets the Pace in Race to Build the Factory of the Future». Bloomberg News. https://www.bloomberg.com/graphics/2019-china-factory-future-automation/. Ανακτήθηκε στις 28 November 2019. 
  330. ↑ Long, Wei (25 Απριλίου 2000). «China Celebrates 30th Anniversary of First Satellite Launch». Space daily. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Μαΐου 2016. 
  331. ↑ Amos, Jonathan (29 September 2011). «Rocket launches Chinese space lab». BBC News. https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-15112760. Ανακτήθηκε στις 20 May 2012. 
  332. ↑ Rincon, Paul (14 December 2013). «China lands Jade Rabbit robot rover on Moon». BBC News. https://www.bbc.com/news/science-environment-25356603. Ανακτήθηκε στις 26 July 2014. 
  333. ↑ «QUESS launched from the cosmodrome on Gobi desert». Spaceflights.news. 17 Αυγούστου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιουνίου 2017. Ανακτήθηκε στις 17 Αυγούστου 2016. 
  334. ↑ «China launches world's first quantum science satellite». physicsworld.com. 16 Αυγούστου 2016. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2016. 
  335. ↑ Lyons, Kate. «Chang'e 4 landing: China probe makes historic touchdown on far side of the moon». The Guardian. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 January 2019. https://web.archive.org/web/20190103043232/https://www.theguardian.com/science/2019/jan/03/china-probe-change-4-land-far-side-moon-basin-crater. Ανακτήθηκε στις 3 January 2019. 
  336. ↑ «China sends world's first 6G test satellite into orbit» (στα αγγλικά). https://www.bbc.com/news/av/world-asia-china-54852131. Ανακτήθηκε στις 7 November 2020. 
  337. ↑ «China launches 'world's first 6G experiment satellite'». Anadolu Agency. 6 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2020. 
  338. ↑ «Moon rock samples brought to Earth for first time in 44 years». The Christian Science Monitor. 17 December 2020. ISSN 0882-7729. https://www.csmonitor.com/Science/Spacebound/2020/1217/Moon-rock-samples-brought-to-Earth-for-first-time-in-44-years. Ανακτήθηκε στις 23 February 2021. 
  339. ↑ «China succeeds on country's first Mars landing attempt with Tianwen-1». NASASpaceFlight.com (στα Αγγλικά). 15 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 15 Μαΐου 2021. 
  340. ↑ «空间站天和核心舱飞行任务新闻发布会召开». China Manned Space (στα Κινεζικά). 29 Απριλίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιουλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουλίου 2021. 
  341. ↑ in.gr Αρχειοθετήθηκε 2008-09-26 στο Wayback Machine. Ξεκίνησε η τρίτη επανδρωμένη αποστολή ης Κίνας στο διάστημα, 25 Σεπτεμβρίου 2008
  342. ↑ in.gr Αρχειοθετήθηκε 2008-09-29 στο Wayback Machine. Πραγματοποιήθηκε ο πρώτος διαστημικός περίπατος της Κίνας, 25 Σεπτεμβρίου 2008
  343. ↑ Qu, Hongbin. «China's infrastructure builds foundation for growth». HSBC. Ανακτήθηκε στις 1 Δεκεμβρίου 2020. 
  344. ↑ «China has built the world's largest bullet-train network». The Economist. ISSN 0013-0613. https://www.economist.com/china/2017/01/13/china-has-built-the-worlds-largest-bullet-train-network. Ανακτήθηκε στις 13 September 2020. 
  345. ↑ «Countries or Jurisdictions Ranked by Number of 150m+ Completed Buildings». The Skyscraper Center. Ανακτήθηκε στις 30 Νοεμβρίου 2020. 
  346. ↑ «Three Gorges Dam: The World's Largest Hydroelectric Plant». United States Geological Survey. Ανακτήθηκε στις 1 Δεκεμβρίου 2020. 
  347. ↑ «Shock Finding? China Is The World's Biggest Energy Producer». Forbes. Ανακτήθηκε στις 1 Δεκεμβρίου 2020. 
  348. ↑ Gao, Ryan Woo (12 June 2020). «China set to complete Beidou network rivalling GPS in global navigation». Reuters. https://www.reuters.com/article/us-space-exploration-china-satellite-idUSKBN23J0I9. Ανακτήθηκε στις 1 December 2020. 
  349. ↑ Dollar, David (Οκτωβρίου 2020). «Seven years into China's Belt and Road». Brookings. Ανακτήθηκε στις 1 Δεκεμβρίου 2020. 
  350. ↑ Cai, Peter. «Understanding China's Belt and Road Initiative». Lowy Institute. Ανακτήθηκε στις 30 Νοεμβρίου 2020. 
  351. ↑ «China: mobile users 2018». Statista. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2019. 
  352. ↑ McCarthy, Niall. «China Now Boasts More Than 800 Million Internet Users And 98% Of Them Are Mobile [Infographic]». Forbes. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2019. 
  353. ↑ «China breaks 1B 4G subscriber mark». Mobile World Live. 22 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2019. 
  354. ↑ Woyke, Elizabeth. «China is racing ahead in 5G. Here's what that means». MIT Technology Review. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2019. 
  355. ↑ «China: China Telecom broadband customers 2017 | Statistic». Statista. Ανακτήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 2019. 
  356. ↑ «Blog: China operator H1 2018 scorecard». Mobile World Live. 21 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2019. 
  357. ↑ «China ranked in top 5 for 4G penetration · TechNode». TechNode. 8 Νοεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2019. 
  358. ↑ Engleman, Eric (8 October 2012). «Huawei, ZTE Provide Opening for China Spying, Report Says». Bloomberg News. https://www.bloomberg.com/news/2012-10-07/huawei-zte-provide-opening-for-china-spying-report-says.html. Ανακτήθηκε στις 26 October 2012. 
  359. ↑ «China's Beidou GPS-substitute opens to public in Asia». BBC News. 27 December 2012. https://www.bbc.co.uk/news/technology-20852150. Ανακτήθηκε στις 27 December 2012. 
  360. ↑ «China's BeiDou officially goes global – Xinhua | English.news.cn». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 2019. 
  361. ↑ «China Is Building a $9 Billion Rival to the American-Run GPS». Bloomberg. https://www.bloomberg.com/news/articles/2018-11-25/china-s-big-dipper-satellites-challenge-the-dominance-of-gps. Ανακτήθηκε στις 21 February 2019. 
  362. ↑ «China promises state support to keep BeiDou system at cutting edge». South China Morning Post. 3 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2020. 
  363. ↑ «China: total highway length 2017 | Statistic». Statista. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2019. 
  364. ↑ «Road Traffic Accidents Increase Dramatically Worldwide». Population Reference Bureau. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2013. 
  365. ↑ «China: number of fatalities in traffic accidents 2017 | Statistic». Statista. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2019. 
  366. ↑ 366,0 366,1 «Bike-Maker Giant Says Fitness Lifestyle Boosting China Sales». Bloomberg News. 17 August 2012. https://www.bloomberg.com/news/2012-08-16/bicycle-maker-giant-says-fitness-lifestyle-boosting-china-sales.html. Ανακτήθηκε στις 8 September 2012. 
  367. ↑ "Chinese Railways Carry Record Passengers, Freight" Xinhua 21 June 2007
  368. ↑ 2013年铁道统计公报 (στα Κινεζικά). National Railway Administration of the People's Republic of China. 10 Απριλίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Απριλίου 2014. 
  369. ↑ «China's trains desperately overcrowded for Lunar New Year». The Seattle Times. 22 January 2009. http://seattletimes.com/html/travel/2008659473_webchinatrains22.html. 
  370. ↑ «Full steam ahead for China's rail network, despite debt concerns». South China Morning Post. 21 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2020. 
  371. ↑ «Countries With the Most High Speed Rail». WorldAtlas. 19 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 2019. 
  372. ↑ 陈子琰. «China's railways report 3.57b passenger trips in 2019». China Daily. Ανακτήθηκε στις 10 Μαρτίου 2021. 
  373. ↑ «China opens world's longest high-speed rail route». BBC. 26 December 2012. https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-china-20842836. Ανακτήθηκε στις 26 December 2012. 
  374. ↑ "Top ten fastest trains in the world" railway-technology.com 29 August 2013
  375. ↑ «China's Building Push Goes Underground». The Wall Street Journal. 10 November 2013. https://www.wsj.com/news/articles/SB10001424052702303482504579177830819719254. Ανακτήθηκε στις 16 November 2013. 
  376. ↑ «China builds more urban rail transit lines in 2020—China Economic Net». en.ce.cn. Ανακτήθηκε στις 10 Μαρτίου 2021. 
  377. ↑ Goh, Brenda (16 May 2016). «China to let more cities build metro systems – Economic Information Daily». Reuters. https://www.reuters.com/article/us-china-transport-investment-idUSKCN0Y70I1. Ανακτήθηκε στις 24 October 2016. 
  378. ↑ BATRAK, OLEKSANDR (20 Απριλίου 2022). «China launches new rail route to Germany». 
  379. ↑ Hook, Leslie (14 May 2013). «China: High and dry: Water shortages put a brake on economic growth». Financial Times. http://www.ft.com/intl/cms/s/0/7d6f69ea-bc73-11e2-b344-00144feab7de.html. Ανακτήθηκε στις 15 May 2013. 
  380. ↑ «Website of the Joint Monitoring Program for Water Supply and Sanitation» (PDF). JMP (WHO and UNICEF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2016. 
  381. ↑ Wang, Yue (20 February 2014). «Chinese Minister Speaks Out Against South-North Water Diversion Project». Forbes. https://www.forbes.com/sites/ywang/2014/02/20/chinese-minister-speaks-out-against-south-north-water-diversion-project/. Ανακτήθηκε στις 9 March 2014. 
  382. ↑ China: Understanding Its Past. University of Hawaii Press. 1997. σελ. 29. 
  383. ↑ Jacques, Martin (19 October 2012). «A Point of View: What kind of superpower could China be?». BBC News. https://www.bbc.co.uk/news/magazine-19995218. Ανακτήθηκε στις 21 October 2012. 
  384. ↑ «Historical and Contemporary Exam-driven Education Fever in China». KEDI Journal of Educational Policy 2 (1): 17–33. 2005. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 March 2015. https://web.archive.org/web/20150301123007/http://suen.educ.psu.edu/~hsuen/pubs/KEDI%20Yu.pdf. 
  385. ↑ «Tour Guidebook: Beijing». China National Tourism Administration. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιουλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουλίου 2013. 
  386. ↑ Kuo, Lily (13 March 2013). «Why China is letting 'Django Unchained' slip through its censorship regime». Quartz. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 May 2013. https://web.archive.org/web/20130514072402/http://qz.com/62717/why-china-is-letting-django-unchained-slip-through-its-censorship-regime/. Ανακτήθηκε στις 12 July 2013. 
  387. ↑ «"China: Traditional arts". Library of Congress – Country Studies». Library of Congress Country Studies. Ιουλίου 1987. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Φεβρουαρίου 2005. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2011. 
  388. ↑ «"China: Folk and Variety Arts". Library of Congress – Country Studies». Library of Congress Country Studies. Ιουλίου 1987. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Νοεμβρίου 2004. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2011. 
  389. ↑ «Poll: The EU Has Solid Common Ground When It Comes To China». The Diplomat (στα Αγγλικά). 16 Νοεμβρίου 2020. 
  390. ↑ «Spanish public opinion on China in the age of COVID-19 (page 10)» (PDF). Central European Institute of Asian Studies. Elcano Royal Institute. 2020. 
  391. ↑ «Slovak public opinion on China in the age of COVID-19 (page 8)» (PDF). Central European Institute of Asian Studies. 2020. 
  392. ↑ «Latvian public opinion on China in the age of COVID-19 (page 9)» (PDF). Central European Institute of Asian Studies. Riga Stradiņš University. 2020. 
  393. ↑ «Serbian public opinion on China in the age of COVID-19 (page 9)» (PDF). Central European Institute of Asian Studies. 2020. 
  394. ↑ «Russian public opinion on China in the age of COVID-19 (page 10)» (PDF). Central European Institute of Asian Studies. 2020. 
  395. ↑ «Microsoft Word – UNWTO Barom07 2 en.doc» (PDF). UNWTO. 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 15 Οκτωβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 14 Μαΐου 2010. 
  396. ↑ Carter, Ben (4 August 2013). «What is the world's favourite holiday destination?». BBC News. https://www.bbc.co.uk/news/magazine-23433149. Ανακτήθηκε στις 5 August 2013. 
  397. ↑ «Why China will soon be the world's top destination for tourists». World Economic Forum. Ανακτήθηκε στις 31 Οκτωβρίου 2020. 
  398. ↑ 中国文学史概述. jstvu.edu.cn. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2015. 
  399. ↑ «The Canonical Books of Confucianism – Canon of the Literati». 14 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2014. 
  400. ↑ 什么是四书五经. 360doc.com. 6 Ιουνίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουλίου 2015. 
  401. ↑ 李白杜甫优劣论. 360doc.com. 18 Απριλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουλίου 2015. 
  402. ↑ Guo, Dan. 明清小说研究 (April 1997). http://www.cnki.com.cn/Article/CJFDTotal-MQXS199704006.htm. Ανακτήθηκε στις 18 July 2015. 
  403. ↑ 第一章 中国古典小说的发展和明清小说的繁荣. nbtvu.net.cn. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2015. 
  404. ↑ 金庸作品从流行穿越至经典. Baotou News. 12 Μαρτίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2015. 
  405. ↑ Journal of Northeast Normal University (Philosophy and Social Sciences) (June 2010). http://d.wanfangdata.com.cn/Periodical_dbsdxb-zxsh201006025.aspx. Ανακτήθηκε στις 18 July 2015. 
  406. ↑ 新文化运动中的胡适与鲁迅 (στα Κινεζικά). CCP Hangzhou Party School Paper (中共杭州市委党校学报). Απριλίου 2000. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2015. 
  407. ↑ 魔幻现实主义文学与"寻根"小说". literature.org.cn (στα Κινεζικά). Φεβρουαρίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Ιουλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2015. 
  408. ↑ "莫言：寻根文学作家" (στα Κινεζικά). Dongjiang Times (东江时报). 12 Οκτωβρίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2015. 
  409. ↑ «Eight Major Cuisines». chinese.cn. 2 Ιουνίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2015. 
  410. ↑ 【外国人最惊叫的烹饪技法】食材、刀工、火候、调料。. 360doc.com. 15 Νοεμβρίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2015. 
  411. ↑ 中国美食成外国网友"噩梦" 鸡爪内脏鱼头不敢吃. 23 Σεπτεμβρίου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Σεπτεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2015. 
  412. ↑ 中医强调"药疗不如食疗" 食疗有三大优势. antpedia.com. 1 Απριλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2015. 
  413. ↑ Food and Nutrition in China (January 2008). http://wenku.baidu.com/view/fca14f07866fb84ae45c8de0.html. Ανακτήθηκε στις 17 July 2015. 
  414. ↑ «China's Hunger For Pork Will Impact The U.S. Meat Industry». Forbes. 19 June 2013. https://www.forbes.com/sites/greatspeculations/2013/06/19/chinas-hunger-for-pork-will-impact-the-u-s-meat-industry/. Ανακτήθηκε στις 18 January 2020. 
  415. ↑ «A Brief History of Chinese Opera». ThoughtCo. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2020. 
  416. ↑ «Why Chinese rappers don't fight the power». BBC. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2021. 
  417. ↑ Hays, Jeffrey. «EARLY HISTORY OF CHINESE FILM | Facts and Details». factsanddetails.com. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2020. 
  418. ↑ Brzeski, Patrick (20 Δεκεμβρίου 2016). «China Says It Has Passed U.S. as Country With Most Movie Screens». The Hollywood Reporter. Ανακτήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2016. 
  419. ↑ Tartaglione, Nancy (15 Νοεμβρίου 2016). «China Will Overtake U.S. In Number Of Movie Screens This Week: Analyst». Deadline Hollywood. Ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2016. 
  420. ↑ PricewaterhouseCoopers. «Strong revenue growth continues in China's cinema market». PwC. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2020. 
  421. ↑ 艺恩-文娱大数据服务商_艺恩数据. endata.com.cn. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2020. 
  422. ↑ «Qipao | dress». Encyclopædia Britannica. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2020. 
  423. ↑ «Current and Former EXO Members Are Some of China's Most Expensive Singers». JayneStars.com. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2020. 
  424. ↑ Historical Dictionary of Soccer. Scarecrow Press. 2011. σελ. 2. ISBN 978-0-8108-7188-5. 
  425. ↑ «Sport in Ancient China». JUE LIU (刘珏) (The World of Chinese). 31 Αυγούστου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουνίου 2014. 
  426. ↑ Thornton, E. W.; Sykes, K. S.; Tang, W. K. (2004). «Health benefits of Tai Chi exercise: Improved balance and blood pressure in middle-aged women». Health Promotion International 19 (1): 33–38. doi:10.1093/heapro/dah105. PMID 14976170. 
  427. ↑ «China health club market – Huge potential & challenges». China Sports Business. 1 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2012. 
  428. ↑ 2014年6岁至69岁人群体育健身活动和体质状况抽测结果发布. Wenzhou People's Government. 7 Αυγούστου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Νοεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2015. 
  429. ↑ 足球不给劲观众却不少 中超球市世界第9亚洲第1. Sohu Sports. 14 Ιουλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2015. 
  430. ↑ "Chinese players dominate at Malaysia open chess championship".
  431. ↑ Qinfa, Ye. "Sports History of China".
  432. ↑ «China targets more golds in 2012». BBC Sport. 27 August 2008. http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/olympics/7583735.stm. Ανακτήθηκε στις 27 November 2011. 
  433. ↑ «Medal Count». London2012.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2012. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2012. 
  434. ↑ «China dominates medals; U.S. falls short at Paralympics». USA Today. 9 September 2012. https://www.usatoday.com/sports/olympics/story/2012/09/9/china-dominates-medals-us-falls-short-at-paralympics/57719222/1. Ανακτήθηκε στις 19 June 2013. 
  435. ↑ «Beijing: The world's first dual Olympic city». olympics.com. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2022. 
  436. ↑ «Beijing 2022 Winter Games Olympics – results & video highlights». International Olympic Committee. 23 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2018. 

Βιβλιογραφία

  • Κιτσίκης Δημήτρης, Συγκριτική Ιστορία Ελλάδος-Κίνας από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, Αθήνα, Ηρόδοτος, 2007, ISBN 978-960-8256-65-1

Περαιτέρω ανάγνωση

Κύριο λήμμα: Βιβλιογραφία της κινεζικής ιστορίας

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ελληνόγλωσσοι

Ξενόγλωσσοι

π • σ • ε Χώρες της Ασίας
Ανεξάρτητα κράτη
Εξαρτημένα εδάφη
Αυστραλία
Ηνωμένο Βασίλειο
Γαλλία
Αμφισβητούμενα εδάφη
Μη αναγνωρισμένα κράτη
1 Τμήμα της χώρας ανήκει στην Αφρική. 2 Συνήθως γεωγραφικά θεωρείται Ασιατική χώρα, αλλά ωστόσο για πολιτισμικούς και ιστορικούς λόγους εντάσσεται συχνά στην Ευρώπη. 3 Τμήμα της χώρας ανήκει στην Ευρώπη.
π • σ • ε Μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του OHE
Μόνιμα μέλη
Θητεία μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2024
Θητεία μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2025
π • σ • ε Κράτη με περιορισμένη αναγνώριση
Μέλη του ΟΗΕ
Μερικώς μη αναγνωρισμένα
Μη μέλη του ΟΗΕ
Αναγνωρισμένα από τουλάχιστον
ένα μέλος του ΟΗΕ
Αναγνωρισμένα μόνο από
μη μέλη του ΟΗΕ
Μη αναγνωρισμένα
Δεν υπάρχουν πλέον
Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κίνα&oldid=9569967"